Tabela 1. Metryka przedmiotu programowego- cele i efekty kształcenia POZIOM KSZTAŁCENIA POZIOM VI/ STUDIA I STOPNIA NR PRZEDMIOTU W PROGRAMIE PED.3.11./4.9./5.11. PROFIL KSZTAŁCENIA ogólnoakademicki TYP PRZEDMIOTU Forma studiów stacjonarne/ niestacjonarne (obligatoryjny, fakultatywny) FAKULTATYWNY DLA KIERUNKU OBLIGATIORYJNY DLA SPECJALNOŚCI KIERUNEK PEDAGOGIKA WSKAZANY SEMESTR KSZTAŁCENIA VI MODUŁ (kształcenie ogólne, specjalność Profilaktyka społeczna, itp.) KSZTAŁCENIE SPECJALNOŚCIOWE W ZAKRESIE PEDAGOGIKI RESOCJALIZACJI, PROF.ZAGROŻEN SPOŁ, PREWENCJI KRYM. CAŁKOWITA LICZBA PKT ECTS 5 JĘZYK WYKŁADOWY NAZWA PRZEDMIOTU W JĘZYKU POLSKIM NAZWA PRZEDMIOTU W JĘZYKU ANGIELSKIM CELE KSZTAŁCENIA W ZAKRESIE PRZEDMIOTU ( w punktach, jako założone przez prowadzącego, ale odzwierciedlone w efektach kształcenia) WYMAGANIA WSTĘPNE W ZAKRESIE: POLSKI ANGIELSKI FORMA OSTATECZNEGO ROZLICZENIA PRZEDMIOTU RESOCJALIZACJA W ŚRODOWISKU OTWARTYM REHABILITATION IN THE OPEN SOCIAL ENVIRONMENT Zaliczenie z oceną Ogólny: Przygotowanie Studenta do podejmowania działań resocjalizujących w środowisku otartym 1. Wyposażenie w wiedzę dotyczącą filozoficznych i prawno społecznych podstaw probacji oraz znajomość zasad i metod pracy probacyjnej 2. Ukazanie znaczenia oraz sposobów wykorzystywania cech środowiska lokalnego i istniejących w nim więzi w procesie środowisku otwartym, 3. Uświadomienie resocjalizacyjnych walorów probacji (w kontekście sprawiedliwości naprawczej) 4. Wskazanie na profilaktyczno-resocjalizacyjnych cechy streetworkingu WIEDZY UMIEJĘTNOŚCI KOMPETENCJI SPOŁECZNYCH teoretycznych podstaw współczesnej resocjalizacji posługiwania się terminologią prawniczą w zakresie podstawowych pojęć prawnych, aktów normatywnych i instytucji prawno społecznych samooceny własnej wiedzy o procesach regulowania stosunków człowieka z otoczeniem społecznym EFEKTY KSZTAŁCENIA W ZAKRESIE PRZEDMIOTU STUDENT/ ABSOLWENT: W ODNIESIENIU DO OBSZAROWYCH EK W ODNIESIENIU DO KIERUNKOWYCH EK ODNIESIENIE DO FORM ZAJĘĆ W ĆW/K/W inne 1. Prezentuje idee probacji w perspektywie filozoficznej, historycznej, prawnej i resocjalizacyjnej H1A_W05 K_W03
2. Rozumie znaczenie cech środowiska społecznego i istniejących w nim więzi w procesie środowisku otwartym 3. Ocenia resocjalizacyjne walory poszczególnych środków oddziaływań w środowisku otwartym 4.Formułuje swoją rolę w grupie działającej na rzecz otwartej resocjalizacji S1A_U01; S1A_U08; S1P_U01 K_U01 S1A_U06; S1A_U07 K_U09 S1A_K02; H1A_K02 K_K07 Tabela 2. Walidacja i weryfikacja efektów kształcenia EFEKTY KSZTAŁCENIA- student 1. Prezentuje idee probacji w perspektywie filozoficznej, historycznej, prawnej i resocjalizacyjnej 2. Rozumie znaczenie cech środowiska społecznego i istniejących w nim więzi w procesie resocjalizacji w środowisku otwartym 3 Ocenia resocjalizacyjne walory poszczególnych środków oddziaływań w środowisku otwartym 4.Formułuje swoją rolę w grupie działającej na rzecz otwartej resocjalizacji Formy prezentacji EK Pisemne, otwarte zadanie testowe np. typu nazwij i opisz Praca projektowa Praca projektowa Praca projektowa Poziomy osiągnięcia EK i odpowiadające im oceny ndst (2) dst (3) db (4) bdb (5) Błędnie wymienia i nie opisuje poszczególnych teorii leżących u podstaw idei i praktyki środowisku otwartym Błędnie rozpoznaje i nie opisuje możliwości wykorzystania cech środowiska społecznego Błędnie wskazuje na właściwości resocjalizujące poszczególnych środków probacji oraz nie wskazuje na zasadnicze mechanizmy psychospołeczne leżące u podstaw środowisku otwartym (w kontekście współczesnych tendencji w systemie profilaktyki i resocjalizacji) Nie wyznaczył w pracy ról poszczególnych członków grupy Poprawnie wylicza, lecz popełnia błędy w opisie teorii leżących u podstaw środowisku otwartym Popełnia błędy w rozpoznawaniu i opisie cech i sposobów wykorzystania cech środowiska społecznego Poprawnie wskazuje na właściwości resocjalizujące poszczególnych środków probacji jednakże popełnia błędy w charakterystyce mechanizmów psychospołecznych leżących u podstaw środowisku otwartym (w kontekście współczesnych tendencji w systemie profilaktyki Wyznaczył role członków grupy, ale nie utożsamia się z żadną z nich w sposób precyzyjny Poprawnie wylicza oraz opisuje większość teorii leżących u podstaw środowisku otwartym Poprawnie rozpoznaje i wąsko opisuje cechy i sposoby wykorzystania cech środowiska społecznego Poprawnie wskazuje na właściwości resocjalizujące poszczególnych środków probacji oraz w sposób wąski charakteryzuje mechanizmy psychospołeczne leżących u podstaw środowisku otwartym (w kontekście współczesnych tendencji w systemie profilaktyki Wyznacza własna role i innych, określa zasób zadań każdego Prawidłowo wylicza oraz wyczerpująco opisuje teorie leżące u podstaw resocjalizacji w środowisku otwartym Prawidłowo rozpoznaje i wyczerpująco opisuje cechy i sposoby wykorzystania cech środowiska społecznego Trafnie wskazuje na właściwości resocjalizujące poszczególnych środków probacji oraz w szeroko charakteryzuje mechanizmy psychospołeczne leżących u podstaw resocjalizacji w środowisku otwartym (w kontekście współczesnych tendencji w systemie profilaktyki Wyznacza role, określa zakres zadań, utożsamia się z jedną z ról opisując też zakres swojej odpowiedzialności
Tabela 3 A. Treści kształcenia według form zajęć i liczby godzin dla studiów stacjonarnych Treści kształcenia według formy zajęć i liczby godzin w kontakcie z prowadzącym Kierunki rozwoju współczesnej myśli resocjalizacyjnej. Teoretyczne podstawy procesów resocjalizacyjnych wywodzących się z koncepcji interakcyjnych i kognitywnych. Dewiacja jako zjawisko konstruowane społecznie w świetle interakcjonizmu symbolicznego. LICZBA GODZIN WG FORM ZAJĘĆ WYKŁAD ĆWICZENIA WARSZTAT INNE 4 Sprawiedliwość retrybutywna a sprawiedliwość naprawcza. 1 Pojęcie probacji: formalnoprawne ujęcie probacji, kryterium statusu podopiecznego, probacja jako podsystem wykonawczy w ramach sądownictwa karnego, probacja jako proces. 2 Aksjologiczne podstawy probacji. Probacja jako program resocjalizacji opierającej się na społeczeństwie. 2 Historia stosowania środków probacyjnych. Instytucje i środki probacji w Polsce, Stanach Zjednoczonych i wybranych krajach UE. Casework jako podstawowa procedura oddziaływań resocjalizacyjnych w warunkach wolnościowych. Terapia grupowa, praca środowiskowa i opieka rezydencjalna. Wybrane zagadnienia pracy w środowisku otwartym: Streetworking jako forma pracy socjalnej, i resocjalizacyjnej. Koncepcja harm reduction (polityka redukcji szkód). Rys historyczny streetworkingu. Adresaci działań streetworkerskich. Formy pracy streetworkera (s. nastawiony na jednostkę, s. nastawiony na grupę, s. oparty na ofertach pomocy i s. ukierunkowany na multiplikatorów charakterystyka form). Zasady pracy streetworkerskiej. Umiejętności oraz cechy osobowościowe streetworkera. Charakterystyka przykładowych projektów streetworkingu: streetworking w środowisku narkomanów, streetworking w środowisku dzieci ulicy, streetoworking w środowisku osób prostytuujących się. Mediacja jako forma sprawiedliwości naprawczej. Zasady mediacji. Formy mediacji oraz sposoby jej prowadzenia. Istota procesu mediacyjnego mediacja a pojednanie. Etapy mediacji a sytuacja pokrzywdzonego. Resocjalizacyjne walory mediacji wobec nieletniego. Kwalifikacje i cechy mediatora. 2 2 2 2 40 4 5 ŁĄCZNIE GODZIN WG FORM ZAJĘĆ 15 45 RAZEM GODZIN ZAJĘĆ 60
Tabela 3 B. Treści kształcenia według form zajęć i liczby godzin dla studiów niestacjonarnych Treści kształcenia według formy zajęć i liczby godzin w kontakcie z prowadzącym Kierunki rozwoju współczesnej myśli resocjalizacyjnej. Teoretyczne podstawy procesów resocjalizacyjnych wywodzących się z koncepcji interakcyjnych i kognitywnych. Dewiacja jako zjawisko konstruowane społecznie świetle interakcjonizmu symbolicznego. LICZBA GODZIN WG FORM ZAJĘĆ WYKŁAD ĆWICZENIA WARSZTAT INNE 1 Sprawiedliwość retrybutywna a sprawiedliwość naprawcza. 1 Pojęcie probacji: formalnoprawne ujęcie probacji, kryterium statusu podopiecznego, probacja jako podsystem wykonawczy w ramach sądownictwa karnego, probacja jako proces. 1 Aksjologiczne podstawy probacji. Probacja jako program resocjalizacji opierającej się na społeczeństwie. 1 Historia stosowania środków probacyjnych. Instytucje i środki probacji w Polsce, Stanach Zjednoczonych i wybranych krajach UE. Casework jako podstawowa procedura oddziaływań resocjalizacyjnych w warunkach wolnościowych. Terapia grupowa, praca środowiskowa i opieka rezydencjalna. Wybrane zagadnienia pracy w środowisku otwartym: Streetworking jako forma pracy socjalnej, i resocjalizacyjnej. Koncepcja harm reduction (polityka redukcji szkód). Rys historyczny streetworkingu. Adresaci działań streetworkerskich. Formy pracy streetworkera (s. nastawiony na jednostkę, s. nastawiony na grupę, s. oparty na ofertach pomocy i s. ukierunkowany na multiplikatorów charakterystyka form). Zasady pracy streetworkerskiej. Umiejętności oraz cechy osobowościowe streetworkera. Charakterystyka przykładowych projektów streetworkingu: streetworking w środowisku narkomanów, streetworking w środowisku dzieci ulicy, streetoworking w środowisku osób prostytuujących się. Mediacja jako forma sprawiedliwości naprawczej. Zasady mediacji. Formy mediacji oraz sposoby jej prowadzenia. Istota procesu mediacyjnego mediacja a pojednanie. Etapy mediacji a sytuacja pokrzywdzonego. Resocjalizacyjne walory mediacji wobec nieletniego. Kwalifikacje i cechy mediatora. 1 1 2 1 23 1 5 ŁĄCZNIE GODZIN WG FORM ZAJĘĆ 8 30 RAZEM GODZIN ZAJĘĆ 38
Tabela 4. Końcowa walidacja efektów kształcenia METODA KOŃCOWEJ OCENY EFEKTÓW KSZTAŁCENIA DLA FORM ZAJĘĆ WYKŁAD ĆWICZENIA WARSZTAT INNE Egzamin pisemny (pisemne, otwarte zadanie testowe). Zaliczenie z oceną (przygotowanie i prezentacja projektu) Tabela 5 A. Nakład pracy studenta- rozliczenie punktów ECTS dla przedmiotu dla studiów stacjonarnych FORMA AKTYWNOŚCI STUDENTA LICZBA GODZIN ODPOWIADAJĄCA JEJ LICZNA PUKTÓW ECTS (szacowana dla EK; obliczamy dzieląc liczbę godzin przez 25) Liczba godzin wykładów w kontakcie z prowadzącym zajęcia 15 0,6 Liczba godzin ćwiczeń w kontakcie z prowadzącym zajęcia - - Liczba godzin warsztatów w kontakcie z prowadzącym zajęcia - - Liczba godzin innych zajęć (laboratorium, konwersatorium, prezentacja projektu, itp.)) w kontakcie z prowadzącym zajęcia 45 1,8 Samodzielne czytanie wskazanej literatury 10 0,4 Przygotowanie do zajęć (wykonywanie zlecanych zadań) 7 0,3 Przygotowane do egzaminu 8 0,3 Inny nakład pracy (np. przygotowanie projektu) 40 1,6 Łączna liczba godzin/ łączna liczba punktów ECTS 125 5 W tym godzin/ punktów za udział w zajęciach w bezpośrednim kontakcie z prowadzącym 60 2,4
Tabela 5 B. Nakład pracy studenta- rozliczenie punktów ECTS dla przedmiotu dla studiów niestacjonarnych KARTA PRZEDMIOTU PROGRAMOWEGO FORMA AKTYWNOŚCI STUDENTA LICZBA GODZIN ODPOWIADAJĄCA JEJ LICZNA PUKTÓW ECTS (szacowana dla EK; obliczamy dzieląc liczbę godzin przez 25) Liczba godzin wykładów w kontakcie z prowadzącym zajęcia 8 0,6 Liczba godzin ćwiczeń w kontakcie z prowadzącym zajęcia - - Liczba godzin warsztatów w kontakcie z prowadzącym zajęcia - - Liczba godzin innych zajęć (laboratorium, konwersatorium, prezentacja projektu, itp.)) w kontakcie z prowadzącym zajęcia 30 1,2 Samodzielne czytanie wskazanej literatury 20 0,8 Przygotowanie do zajęć (wykonywanie zlecanych zadań) 19 0,8 Przygotowane do egzaminu 8 0,3 Inny nakład pracy (np. przygotowanie projektu) 40 1,6 Łączna liczba godzin/ łączna liczba punktów ECTS 125 5 W tym godzin/ punktów za udział w zajęciach w bezpośrednim kontakcie z prowadzącym 38 1,5
Tabela 6. Wykaz literatury źródłowej Zalecana literatura obowiązkowa 1. Bałandynowicz A. (2006), Probacja. Resocjalizacja w udziałem społeczeństwa, Warszawa. 2. Bałandynowicz A. (2007), Profilaktyka i środki probacyjne w praktyce resocjalizacyjnej, [w:] Resocjalizacja, tom I, red. B. Urban i J. Stanik, Warszawa. 3. Bielecka E. (red.) (2005), Streetworking. Teoria i praktyka, Warszawa. 4. Urban B. (red.) (2010). Aktualne osiągnięcia w naukach społecznych a teoria i praktyka resocjalizacyjna, Mysłowice. Materiały ze strony Ministerstwa Sprawiedliwości: http://ms.gov.pl/pl/dzialalnosc/mediacje/ - Adamiec J. i in. (2010), Jestem pokrzywdzony przestępstwem. I co dalej? - Czwartosz Z. i in. (2010), Czy tylko sąd rozstrzygnie nasz spór? Mediacja i sądownictwo polubownie. Informator o alternatywnych sposobach rozstrzygania sporów. - Międzynarodowe i Polskie standardy dotyczące mediacji. - Polskie akty prawne regulujące mediację. uzupełniająca 1. Bulenda T., Musiadłowski R. (red.) (2003), System penitencjarny i postpenitencjarny w Polsce, Warszawa (artykuł A. Bałandynowicza: Filozofia probacji i System probacji. Kary średniej mocy i środki wolności dozorowanej jako propozycja sprawiedliwego karania). 2. Borowski R., Wysocki D. (2001), Instytucje wychowania resocjalizującego, Płock. 3. Duda M., Gulla B. (red.) (2008), Przeciw wykluczeniu społecznemu, Kraków. 4. Olszewska Baka G. (1989), Funkcjonalność i efektywność nadzoru kuratorskiego nad nieletnimi, Lublin. 5. Zinkiewicz B. (red.) (2006), Współczesna kuratela sądowa. Mysłowice. Materiały ze strony Ministerstwa Sprawiedliwości: http://ms.gov.pl/pl/dzialalnosc/mediacje/ Omówienie obowiązujących regulacji prawnych Tabela 7. Dane osób odpowiedzialnych za prowadzenie zajęć oraz walidację założonych efektów kształcenia Prowadzący tytuł/ stopień naukowy/ zawodowy, imię i nazwisko adres e-mail Autor programu dla przedmiotu dr Renata Szczepanik szczepanik.renata@wp.pl Kierownik przedmiotu- rozliczenie końcowe do ustalenia w terminie późniejszym Prowadząca/ cy wykład Prowadząca/ cy ćwiczenia Prowadząca/ cy warsztat Prowadząca/ cy inne formy zajęć
Tabela 8. Rekomendowane metody dydaktyczne 1 Metoda/y (wybrane na podst. grup wg F. Szloska 2 ) wykład informacyjny, prelekcja, odczyt wykład problemowy, konwersatoryjny pogadanka, objaśnienie lub wyjaśnienie klasyczna metoda problemowa metoda przypadków/ sytuacyjna inscenizacja gry dydaktyczne symulacyjne/ decyzyjne dyskusja dydaktyczna burza mózgów, metoda okrągłego stołu panelowa metaplan film, ekspozycja, prezentacja multimedialna z wykorzystaniem komputera z wykorzystaniem podręcznika (prac z tekstem) ćwiczenia przedmiotowe/ laboratoryjne ćwiczenia produkcyjne metoda projektów Inne, jakie? Forma zajęć wykład ćwiczenia konwersatorium warsztat laboratorium, inne x 1 Ostatecznie zastosowana metoda dydaktyczna winna korespondować z wynikami diagnozy potrzeb i możliwości edukacyjnych grupy studentów, dokonanej przez Prowadzących zajęcia 2 Franciszek Szlosek (1995), Wstęp do dydaktyki przedmiotów zawodowych, TIE, Radom