Tabela 1. Metryka przedmiotu programowego- cele i efekty kształcenia POZIOM KSZTAŁCENIA POZIOM VI/ STUDIA I STOPNIA NR PRZEDMIOTU W PROGRAMIE PED.2.6. PROFIL KSZTAŁCENIA ogólnoakademicki TYP PRZEDMIOTU Forma studiów stacjonarne/ niestacjonarne (obligatoryjny, fakultatywny) OBLIGATORYJNY DLA KIERUNKU KIERUNEK PEDAGOGIKA WSKAZANY SEMESTR KSZTAŁCENIA III MODUŁ KSZTAŁCENIE KIERUNKOWE CAŁKOWITA LICZBA PKT ECTS 4 JĘZYK WYKŁADOWY NAZWA PRZEDMIOTU W JĘZYKU POLSKIM NAZWA PRZEDMIOTU W JĘZYKU ANGIELSKIM CELE KSZTAŁCENIA W ZAKRESIE PRZEDMIOTU POLSKI (ANGIELSKI) PODSTAWY PEDAGOGIKI SPECJALNEJ Foundations of Special Education FORMA OSTATECZNEGO ROZLICZENIA PRZEDMIOTU ZALICZENIE Z OCENĄ 1. Zapoznanie z teoretycznymi podstawami pracy pedagogicznej z osobami niepełnosprawnymi, przedmiotem i zakresem subdyscyplin pedagogiki specjalnej 2. Kształtowanie postaw zorientowanych na przeciwdziałanie handikapizmowi 3. Ukazanie warsztatu pracy pedagoga specjalnego WYMAGANIA WSTĘPNE W ZAKRESIE: WIEDZY UMIEJĘTNOŚCI KOMPETENCJI SPOŁECZNYCH Wiedza na temat procesów poznawczych i emocjonalno- motywacyjnych człowieka. Umiejętność sięgania po określone teorie psychologiczne w celu formułowania celów pracy pedagogicznej Kompetencje pozwalające na dokonywanie samooceny wiedzy własnej o procesach regulowania stosunków człowieka ze światem STUDENT/ ABSOLWENT: EFEKTY KSZTAŁCENIA W ZAKRESIE PRZEDMIOTU 1. prezentuje obszary i zakresy zainteresowań pedagogik szczegółowych W ODNIESIENIU DO OBSZAROWYCH EK W ODNIESIENIU DO KIERUNKOWYCH EK ODNIESIENIE DO FORM ZAJĘĆ W ĆW/K/W inne H1A_W04 K_W13 2. rozpoznaje określone dysfunkcje i rodzaje S1A_W04 K_W15 3. wybiera metody i techniki pracy pedagogicznej stosowane w procesie S1A_U06; S1A_U07 K_U09 1
rewalidacji 4. opisuje patomechanizmy towarzyszące rozwojowi jednostek z określoną ą i dysfunkcją S1A_U02; S1A_U01; S1A_U06; H1A_U04 5. identyfikuje objawy i konsekwencje handikapizmu S1A_K07 K_K03 K_U02 Tabela 2. Walidacja i weryfikacja efektów kształcenia EFEKTY KSZTAŁCENIA- student Formy prezentacji EK Poziomy osiągnięcia EK i odpowiadające im oceny 1. prezentuje obszary i zakresy zainteresowań pedagogik szczegółowych Pisemne, otwarte zadanie testowe np. typu nazwij i opisz ndst (2) dst (3) db (4) bdb (5) Błędnie wylicza oraz nie opisuje obszary wiedzy i zainteresowań pedagogik szczegółowych wylicza i nazywa lecz robi błędy w opisie zakresu zainteresowań pedagogicznych pedagogik szczegółowych wylicza i opisuje podstawowy zakres zainteresowań pedagogicznych pedagogik szczegółowych wylicza i opisuje możliwy zakres zainteresowań pedagogicznych pedagogik szczegółowych 2. rozpoznaje określone dysfunkcje i rodzaje Pisemne, otwarte zadanie testowe np. typu nazwij i opisz Błędnie rozpoznaje, nazywa, definiuje większość dysfunkcji i rodzajów rozpoznaje i nazywa, lecz nieprecyzyjnie definiuje większość dysfunkcji i rodzajów rozpoznaje i nazywa oraz definiuje większość dysfunkcji i rodzajów rozpoznaje i nazywa oraz definiuje wszystkie objęte programem kształcenia dysfunkcje i rodzaje 3. wybiera metody i techniki pracy pedagogicznej stosowane w procesie rewalidacji Pisemne, otwarte zadanie testowe np. typu nazwij i opisz Niepoprawnie dobiera strategie, formy organizacyjne, cele i metody pedagogicznych w ramach rewalidacyjnych dobiera strategie, formy organizacyjne pedagogicznych w ramach rewalidacyjnych. Robi błędy w określaniu celu i wyborze metod. dobiera strategie, formy organizacyjne pedagogicznych w ramach rewalidacyjnych. określa podstawowe cele oraz wybiera właściwe metody. dobiera strategie, formy organizacyjne pedagogicznych w ramach rewalidacyjnych. określa możliwe cele oraz wybiera właściwe metody. 4. opisuje patomechanizmy towarzyszące rozwojowi jednostek z określoną ą i dysfunkcją Pisemne, otwarte zadanie testowe np. typu nazwij i opisz Błędnie opisuje i nie wyjaśnia genezy objawów charakterystycznych dla określonych opisuje, lecz robi błędy w wyjaśnianiu genezy objawów charakterystycznych opisuje oraz wyjaśniania najważniejsze przyczyny powstawania opisuje oraz wyjaśniania wszystkie możliwe przyczyny powstawania 2
zaburzeń towarzyszących rozwojowi jednostki niepełnosprawnej i chorej dla określonych zaburzeń towarzyszących rozwojowi jednostki niepełnosprawnej i chorej zaburzeń towarzyszących rozwojowi jednostki niepełnosprawnej i chorej zaburzeń towarzyszących rozwojowi jednostki niepełnosprawnej i chorej 5. identyfikuje objawy i konsekwencje handikapizmu Prezentacja projektu Błędnie interpretuje objawy i czynniki kształtujące negatywne postawy społeczne wobec osób niepełnosprawnych oraz konsekwencje. Błędnie formułuje zakres aktywności pedagogicznej w celu przeciwdziałania handikapizmowi. Robi błędy w interpretacji objawów i czynników kształtujących negatywne postawy społeczne wobec osób niepełnosprawnych oraz konsekwencje. formułuje zakres aktywności pedagogicznej w celu przeciwdziałania handikapizmowi. interpretuje objawy i czynniki kształtujące negatywne postawy społeczne wobec osób niepełnosprawnych oraz konsekwencje. formułuje zakres podstawowej aktywności pedagogicznej w celu przeciwdziałania handikapizmowi. interpretuje objawy i czynniki kształtujące negatywne postawy społeczne wobec osób niepełnosprawnych oraz konsekwencje. formułuje możliwy zakres aktywności pedagogicznej w celu przeciwdziałania handikapizmowi. Tabela 3 A. Treści kształcenia według form zajęć i liczby godzin dla studiów stacjonarnych Treści kształcenia według formy zajęć i liczby godzin w kontakcie z prowadzącym Przedmiot, cele i zadania pedagogiki specjalnej; relacje z innymi dyscyplinami naukowymi. Pojecie rewalidacji (rehabilitacji). Kierunki rewalidacji wg Grzegorzewskiej. Dylematy współczesnej pedagogiki specjalnej. Modele. Wybrane zagadnienia z oligofrenopedagogiki - klasyfikacja osób z upośledzeniem umysłowym; przyczyny upośledzenia umysłowego; tożsamość społeczna osób niepełnosprawnych intelektualnie, seksualność osób niepełnosprawnych intelektualnie zalecenia metodyczne do pracy z zakresu edukacji seksualnej; Elementy tyflopedagogiki - osoby niewidome, słabowidzące i ociemniałe charakterystyka; zmysł przeszkód; kształcenie i wychowanie osób z zaburzeniem wzroku. LICZBA GODZIN WG FORM ZAJĘĆ WYKŁAD ĆWICZENIA WARSZTAT INNE 2 0 2 0 2 2 2 0 4 4 4 4 3
Wybrane zagadnienia z surdopedagogiki - wpływ na rozwój emocjonalno-społeczny; sposoby komunikowania się jednostek z uszkodzonym słuchem; główne kierunki rewalidacji dzieci głuchych i niedosłyszących. Psychopedagogiczne i społeczne problemy osób niepełnosprawnych i przewlekle chorych - przystosowanie społeczne osób z uszkodzeniem narządu ruchu; wpływ choroby przewlekłej na sytuację psychiczną, emocjonalną i społeczną dziecka; sytuacja dziecka hospitalizowanego; psychoopiekuńcza i pedagogiczna działalność wobec dzieci z chorobą nowotworową; zagadnienie śmierci w życiu dziecka chorego. Biblioterapia, bajkoterapia, biblioterapia reminiscencyjna w pracy pedagoga specjalnego. Rodzina wobec dziecka. Idea i praktyka integracji osób niepełnosprawnych. Postawy społeczne wobec osób niepełnosprawnych. 4 3 4 6 2 4 0 2 2 4 ŁĄCZNIE GODZIN WG FORM ZAJĘĆ 30 30 RAZEM GODZIN ZAJĘĆ 60 4
Tabela 3 B. Treści kształcenia według form zajęć i liczby godzin dla studiów niestacjonarnych Treści kształcenia według formy zajęć i liczby godzin w kontakcie z prowadzącym Przedmiot, cele i zadania pedagogiki specjalnej; relacje z innymi dyscyplinami naukowymi. Pojecie rewalidacji (rehabilitacji). Kierunki rewalidacji wg Grzegorzewskiej. Dylematy współczesnej pedagogiki specjalnej. Modele. Wybrane zagadnienia z oligofrenopedagogiki - klasyfikacja osób z upośledzeniem umysłowym; przyczyny upośledzenia umysłowego; tożsamość społeczna osób niepełnosprawnych intelektualnie, seksualność osób niepełnosprawnych intelektualnie zalecenia metodyczne do pracy z zakresu edukacji seksualnej; Elementy tyflopedagogiki - osoby niewidome, słabowidzące i ociemniałe charakterystyka; zmysł przeszkód; kształcenie i wychowanie osób z zaburzeniem wzroku. Wybrane zagadnienia z surdopedagogiki - wpływ na rozwój emocjonalno-społeczny; sposoby komunikowania się jednostek z uszkodzonym słuchem; główne kierunki rewalidacji dzieci głuchych i niedosłyszących. Psychopedagogiczne i społeczne problemy osób niepełnosprawnych i przewlekle chorych - przystosowanie społeczne osób z uszkodzeniem narządu ruchu; wpływ choroby przewlekłej na sytuację psychiczną, emocjonalną i społeczną dziecka; sytuacja dziecka hospitalizowanego; psychoopiekuńcza i pedagogiczna działalność wobec dzieci z chorobą nowotworową; zagadnienie śmierci w życiu dziecka chorego. Biblioterapia, bajkoterapia, biblioterapia reminiscencyjna w pracy pedagoga specjalnego. Rodzina wobec dziecka. Idea i praktyka integracji osób niepełnosprawnych. Postawy społeczne wobec osób niepełnosprawnych. LICZBA GODZIN WG FORM ZAJĘĆ WYKŁAD ĆWICZENIA WARSZTAT INNE 1 0 2 0 1 1 1 0 2 2 1 2 2 2 2 4 1 1 1 1 1 3 ŁĄCZNIE GODZIN WG FORM ZAJĘĆ 15 15 RAZEM GODZIN ZAJĘĆ 30 5
Tabela 4. Końcowa walidacja efektów kształcenia METODA KOŃCOWEJ OCENY EFEKTÓW KSZTAŁCENIA DLA FORM ZAJĘĆ WYKŁAD ĆWICZENIA WARSZTAT INNE KOLOKWIUM pisemne Ocena z prezentacji projektu - - Tabela 5 A. Nakład pracy studenta- rozliczenie punktów ECTS dla przedmiotu dla studiów stacjonarnych FORMA AKTYWNOŚCI STUDENTA LICZBA GODZIN ODPOWIADAJĄCA JEJ LICZBA PUKTÓW ECTS (szacowana dla EK; obliczamy dzieląc liczbę godzin przez 25) Liczba godzin wykładów w kontakcie z prowadzącym zajęcia 30 1,2 Liczba godzin ćwiczeń w kontakcie z prowadzącym zajęcia 30 1,2 Liczba godzin warsztatów w kontakcie z prowadzącym zajęcia 0 Liczba godzin innych zajęć (laboratorium, konwersatorium, prezentacja projektu, itp.)) w kontakcie z prowadzącym zajęcia 2 0,08 Samodzielne czytanie wskazanej literatury 12 0,48 Przygotowanie do zajęć (wykonywanie zlecanych zadań) 10 0,4 Przygotowane do egzaminu 11 0,44 Inny nakład pracy (np. przygotowanie projektu) 5 0,2 Łączna liczba godzin/ łączna liczba punktów ECTS 100 4 W tym godzin/ punktów za udział w zajęciach w bezpośrednim kontakcie z prowadzącym 60 2,4 6
Tabela 5 B. Nakład pracy studenta- rozliczenie punktów ECTS dla przedmiotu dla studiów niestacjonarnych FORMA AKTYWNOŚCI STUDENTA LICZBA GODZIN ODPOWIADAJĄCA JEJ LICZNA PUKTÓW ECTS (szacowana dla EK; obliczamy dzieląc liczbę godzin przez 25) Liczba godzin wykładów w kontakcie z prowadzącym zajęcia 15 0,6 Liczba godzin ćwiczeń w kontakcie z prowadzącym zajęcia 15 0,6 Liczba godzin warsztatów w kontakcie z prowadzącym zajęcia 0 Liczba godzin innych zajęć (laboratorium, konwersatorium, prezentacja projektu, itp.)) w kontakcie z prowadzącym zajęcia 2 0,08 Samodzielne czytanie wskazanej literatury 26 1,04 Przygotowanie do zajęć (wykonywanie zlecanych zadań) 26 1,04 Przygotowane do egzaminu 11 0,44 Inny nakład pracy (np. przygotowanie projektu) 5 0,2 Łączna liczba godzin/ łączna liczba punktów ECTS 100 4 W tym godzin/ punktów za udział w zajęciach w bezpośrednim kontakcie z prowadzącym 30 1,2 7
Tabela 6. Wykaz literatury źródłowej Zalecana literatura obowiązkowa 1. Chodkowska M. i in. (red.), Stereotypy. Między wykluczeniem a integracją, Lublin, 2010. 2. Dykcik W., (red.), Pedagogika specjalna, Poznań, 2009. 3. Kierenko J., Indywidualna i społeczna percepcja, Lublin, 2007. 4. Maciarz A., Mały leksykon pedagoga specjalnego, Kraków, 2005. 5. Obuchowska I. (red.), Dziecko niepełnosprawne w rodzinie, Warszawa, 1991. 6. Szczepanik R, Elementy pedagogiki specjalnej, Łódź, 2007. uzupełniająca 1. Doroszewska J, Pedagogika specjalna, Tom I-II, Warszawa, 1981. 2. Jakoniuk Diallo A., Kubiak H., O co pytają rodzice dzieci z ą?, Warszawa, 2010. 3. Kościelska M., Niechciana seksualność. O ludzkich potrzebach osób niepełnosprawnych intelektualnie, Warszawa, 2004. 4. Matka E. Czacka, O niewidomych, Warszawa, 2008. 5. Palak Z. (red.), Pedagogika specjalna w reformowanym ustroju edukacyjnym, Lublin, 2001. 6. Rakowska A., Baran J. (red.), Dylematy pedagogiki specjalnej, Kraków, 2000. 7. Sękowska Z., Pedagogika specjalna, Warszawa, 1985. 8. Smith D. D., Pedagogika specjalna, tom I i II, Warszawa, 2009. Tabela 7. Dane osób odpowiedzialnych za prowadzenie zajęć oraz walidację założonych efektów kształcenia tytuł/ stopień naukowy/ zawodowy, Prowadzący imię i nazwisko adres e-mail Autor programu dla przedmiotu dr Renata Szczepanik Szczepanik.renata@wp.pl Kierownik przedmiotu- rozliczenie końcowe dr Renata Szczepanik Prowadząca/ cy wykład dr Renata Szczepanik Prowadząca/ cy ćwiczenia dr Renata Szczepanik Prowadząca/ cy warsztat Prowadząca/ cy inne formy zajęć - 8
Tabela 8. Rekomendowane metody dydaktyczne 1 Metoda/y Forma zajęć (wybrane na podst. grup wg F. Szloska 2 ) wykład ćwiczenia konwersatorium warsztat laboratorium, inne wykład informacyjny, prelekcja, odczyt wykład problemowy, konwersatoryjny pogadanka, objaśnienie lub wyjaśnienie klasyczna metoda problemowa metoda przypadków/ sytuacyjna inscenizacja gry dydaktyczne symulacyjne/ decyzyjne dyskusja dydaktyczna burza mózgów, metoda okrągłego stołu panelowa metaplan film, ekspozycja, prezentacja multimedialna z wykorzystaniem komputera z wykorzystaniem podręcznika (praca z tekstem) ćwiczenia przedmiotowe/ laboratoryjne ćwiczenia produkcyjne metoda projektów Inne, jakie? 1 Ostatecznie zastosowana metoda dydaktyczna winna korespondować z wynikami diagnozy potrzeb i możliwości edukacyjnych grupy studentów, dokonanej przez Prowadzących zajęcia 2 Franciszek Szlosek (1995), Wstęp do dydaktyki przedmiotów zawodowych, TIE, Radom 9