Tabela 1. Metryka przedmiotu programowego- cele i efekty kształcenia POZIOM KSZTAŁCENIA POZIOM VI/ STUDIA I STOPNIA NR PRZEDMIOTU W PROGRAMIE M.1.5. PROFIL KSZTAŁCENIA ogólnoakademicki TYP PRZEDMIOTU fakultatywny Forma studiów stacjonarne/ niestacjonarne KIERUNEK PRZEDMIOT MIĘDZYKIERUNKOWY WSKAZANY SEMESTR KSZTAŁCENIA IV MODUŁ Kształcenie obszarowe CAŁKOWITA LICZBA PKT ECTS 2 JĘZYK WYKŁADOWY NAZWA PRZEDMIOTU W JĘZYKU POLSKIM NAZWA PRZEDMIOTU W JĘZYKU ANGIELSKIM CELE KSZTAŁCENIA W ZAKRESIE PRZEDMIOTU ( w punktach, jako założone przez prowadzącego, ale odzwierciedlone w efektach kształcenia) STUDENT/ ABSOLWENT: WYMAGANIA WSTĘPNE W ZAKRESIE: POLSKI (ANGIELSKI) FORMA OSTATECZNEGO ROZLICZENIA PRZEDMIOTU PROFILAKTYKA CHORÓB CYWILIZACYJNYCH - Zaliczenie z oceną 1. przedstawienie aktualnego stanu wiedzy z zakresu epidemiologii, rozpowszechnienia czynników ryzyka i przyczyn chorób 2. wykształcenie umiejętności powiązania czynników stylu życia (żywienie, aktywność ruchowa, stres, zachowania antyzdrowotne) z rozwojem chorób 3. znajomość zasad profilaktyki WIEDZY UMIEJĘTNOŚCI KOMPETENCJI SPOŁECZNYCH Podstawowe wiadomości z biologii człowieka z zakresu szkoły średniej EFEKTY KSZTAŁCENIA W ZAKRESIE PRZEDMIOTU Analizowanie i syntezowania wiedzy zawartej w literaturze przedmiotu W ODNIESIENIU DO OBSZAROWYCH EK W ODNIESIENIU DO KIERUNKOWYCH EK Umiejętność pracy w grupie ODNIESIENIE DO FORM ZAJĘĆ W ĆW/K/W inne 1. zna pojęcie chorób i potrafi wymienić najczęściej występujące w Polsce choroby cywilizacyjne 2. zna przyczyny zwiększające ryzyko rozpowszechnienia chorób H1A_W02; H1A_W03 W_01 (PED) 1
3. zna programy profilaktyczne realizowane w ramach zdrowia publicznego 4. ma świadomość roli stylu życia w profilaktyce chorób dietozależnych 5. zna przyczyny, skutki zdrowotne i podstawowe zasady profilaktyki otyłości i cukrzycy 6. zna przyczyny, skutki zdrowotne i podstawowe zasady profilaktyki chorób układu krążenia 7. zna przyczyny, skutki zdrowotne i podstawowe zasady profilaktyki osteoporozy 8. zna czynniki zwiększające ryzyko rozwoju procesów nowotworowych i podstawowe zasady profilaktyki tych schorzeń 9. zna skutki zdrowotne wynikające z uzależnienia od alkoholu i innych substancji psychoaktywnych 10. potrafi współdziałać i pracować w grupie prowadzącej działalność profilaktyczną, szukać i pozyskiwać danych z literatury naukowej S1A_U02; S1A_U01; S1A_U06; H1A_U04 K_U02 (PED) S1A_K02; H1A_K02 K_K07 (PED) 2
Tabela 2. Walidacja i weryfikacja efektów kształcenia EFEKTY KSZTAŁCENIA- student 1. zna pojęcie chorób i potrafi wymienić najczęściej występujące w Polsce choroby cywilizacyjne Formy prezentacji EK Poziomy osiągnięcia EK i odpowiadające im oceny ndst (2) dst (3) db (4) bdb (5) Nie potrafi definiować zdrowia ani scharakteryzować czynników determinujących zdrowie społeczeństwa, nie potrafi powiązać stylu życia z zachowaniami zdrowotnymi, nie potrafi zdefiniować i wymienić rodzajów chorób Zna definicję zdrowia, wymienia czynniki determinujące zdrowie społeczeństwa, nie potrafi powiązać stylu życia z zachowaniami zdrowotnymi, wymienia niektóre choroby cywilizacyjne Zna definicję i niektóre wymiary zdrowia, potrafi scharakteryzować niektóre czynniki determinujące zdrowie społeczeństwa, potrafi powiązać niektóre elementy stylu życia z zachowaniami zdrowotnymi, wymienia rodzaje chorób Zna definicję i wymiary zdrowia, potrafi scharakteryzować wszystkie czynniki determinujące zdrowie społeczeństwa, potrafi powiązać wszystkie elementy stylu życia z zachowaniami zdrowotnymi, definiuje i wymienia rodzaje chorób 2. zna przyczyny zwiększające ryzyko rozpowszechnienia chorób Nie potrafi scharakteryzować sytuacji epidemiologicznej w zakresie występowania chorób w Polsce, nie zna pojęcia czynnika ryzyka, nie potrafi wymienić najczęściej występujących czynników ryzyka chorób Zna rozpowszechnienie niektórych chorób w Polsce,, wymienia rodzaje niektórych czynników ryzyka chorób Zna rozpowszechnienie większości chorób w Polsce, wymienia rodzaje najczęściej występujących czynników ryzyka chorób Szczegółowo charakteryzuje sytuację epidemiologiczną w zakresie występowania chorób w Polsce, definiuje pojęcie czynnika ryzyka, wymienia rodzaje najczęściej występujących czynników ryzyka chorób 3. zna programy profilaktyczne realizowane w ramach zdrowia publicznego 4. ma świadomość roli stylu życia w profilaktyce chorób dietozależnych Nie zna założeń programów profilaktycznych realizowanych obecnie w Polsce Nie zna zasad prawidłowego żywienia człowieka, odpowiedniej aktywności ruchowej i sposobów unikania stresów, nie potrafi opisać zaburzeń w stanie zdrowia wynikających z niewłaściwego stylu życia zna założenia jednego programu profilaktycznego realizowanego obecnie w Polsce zna niektóre zasady prawidłowego żywienia człowieka, odpowiedniej aktywności ruchowej, potrafi opisać niektóre zaburzenia w stanie zdrowia wynikające z niewłaściwego stylu życia zna założenia 2-3 programów profilaktycznych realizowanych obecnie w Polsce zna zasady prawidłowego żywienia człowieka, odpowiedniej aktywności ruchowej, potrafi opisać większość zaburzeń w stanie zdrowia wynikające z niewłaściwego stylu życia zna założenia wiekszości programów profilaktycznych realizowanych obecnie w Polsce zna zasady prawidłowego żywienia człowieka, odpowiedniej aktywności ruchowej i sposoby unikania stresów, potrafi opisać zaburzenia w stanie zdrowia wynikające z niewłaściwego stylu życia 5. zna przyczyny, skutki zdrowotne i podstawowe zasady profilaktyki otyłości i cukrzycy Nie potrafi zdefiniować ani opisać kryteriów rozpoznania otyłości, nie zna problemów zdrowotnych związanych z nadmierną masą ciała, nie definiuje otyłość, zna niektóre problemy zdrowotne związane z nadmierną masą ciała, nie potrafi opisać wpływu definiuje i opisuje niektóre kryteria rozpoznania otyłości, zna wybrane problemy zdrowotne związane z nadmierną definiuje i opisuje wszystkie kryteria rozpoznania otyłości, zna problemy zdrowotne związane z nadmierną masą ciała, 3
potrafi opisać wpływu wadliwego żywienia i niskiej zaburzenia bilansu energetycznego człowieka, nie zna zaleceń dotyczących odżywiania i aktywności ruchowej w profilaktyce nadwagi i otyłości wadliwego żywienia i niskiej zaburzenia bilansu energetycznego człowieka, nie zna zaleceń dotyczących odżywiania i aktywności ruchowej w profilaktyce nadwagi i otyłości masą ciała, opisuje wpływ wadliwego żywienia i niskiej zaburzenia bilansu energetycznego człowieka, zna niektóre zalecenia dotyczące odżywiania i aktywności ruchowej w profilaktyce nadwagi i otyłości opisuje wpływ wadliwego żywienia i niskiej aktywności ruchowej na zaburzenia bilansu energetycznego człowieka, zna wszystkie zalecenia dotyczące odżywiania i aktywności ruchowej w profilaktyce nadwagi i otyłości 6. zna przyczyny, skutki zdrowotne i podstawowe zasady profilaktyki chorób układu krążenia Nie potrafi wymienić ani scharakteryzować czynników ryzyka chorób układu krążenia, nie zna wpływu składników pokarmowych i niskiej rozwój nadciśnienia tętniczego i choroby niedokrwiennej serca, nie zna zaleceń dotyczących sposobu żywienia i innych aspektów stylu życia w profilaktyce chorób układu krążenia Potrafi wymienić czynniki ryzyka chorób układu krążenia, zna wpływ niektórych składników pokarmowych i niskiej rozwój nadciśnienia tętniczego i choroby niedokrwiennej serca, zna niektóre zalecenia dotyczące sposobu żywienia w profilaktyce chorób układu krążenia Potrafi wymienić i scharakteryzować niektóre czynniki ryzyka chorób układu krążenia, zna wpływ większości składników pokarmowych i niskiej rozwój nadciśnienia tętniczego i choroby niedokrwiennej serca, zna większość zaleceń dotyczących sposobu żywienia w profilaktyce chorób układu krążenia Potrafi wymienić i scharakteryzować czynniki ryzyka chorób układu krążenia, zna wpływ składników pokarmowych i niskiej aktywności ruchowej na rozwój nadciśnienia tętniczego i choroby niedokrwiennej serca, zna wszystkie zalecenia dotyczące sposobu żywienia i innych aspektów stylu życia w profilaktyce chorób układu krążenia 7. zna przyczyny, skutki zdrowotne i podstawowe zasady profilaktyki osteoporozy Nie potrafi opisać rozwoju i metabolizmu tkanki kostnej ani wpływu składników pokarmowych i aktywności ruchowej na procesy kostnienia, nie potrafi zdefiniować ani opisać kryteriów rozpoznania osteoporozy, nie zna zasad profilaktyki zaburzeń mineralizacji kośćca zna wpływ niektórych składników pokarmowych i procesy kostnienia, definiuje osteoporozę, zna wybrane zasady profilaktyki zaburzeń mineralizacji kośćca opisuje rozwój tkanki kostnej oraz wpływ niektórych składników pokarmowych i procesy kostnienia, definiuje osteoporozę, zna większość zasad profilaktyki zaburzeń mineralizacji kośćca opisuje rozwój i metabolizm tkanki kostnej oraz wpływ składników pokarmowych i procesy kostnienia, definiuje i opisuje kryteria rozpoznania osteoporozy, zna zasady profilaktyki zaburzeń mineralizacji kośćca 8. zna czynniki zwiększające ryzyko rozwoju procesów nowotworowych i podstawowe zasady profilaktyki tych Nie potrafi wymienić ani scharakteryzować czynników związanych ze sposobem odżywiania, substancjami zawartymi w żywności, wymienia czynniki związane ze sposobem odżywiania, substancjami zawartymi w żywności, środowiskiem bytowania i pracy wymienia i charakteryzuje niektóre czynniki związane ze sposobem odżywiania, substancjami zawartymi wymienia i charakteryzuje czynniki związane ze sposobem odżywiania, substancjami zawartymi w żywności, środowiskiem 4
schorzeń środowiskiem bytowania i pracy ani powiązać ich występowania z ryzykiem procesu nowotworzenia, nie zna rodzajów nowotworów, nie zna zasady profilaktyki przeciwnowotworowej zwiększające ryzyko procesu nowotworzenia, wymienia niektóre rodzaje nowotworów, nie zna zasady profilaktyki przeciwnowotworowej w żywności, środowiskiem bytowania i pracy, potrafi powiązać występowanie niektórych ww czynników z ryzykiem procesu nowotworzenia, wymienia wybrane rodzaje nowotworów, zna niektóre zasady profilaktyki przeciwnowotworowej bytowania i pracy, potrafi powiązać występowanie tych czynników z ryzykiem procesu nowotworzenia, wymienia rodzaje nowotworów, zna zasady profilaktyki przeciwnowotworowej 9. zna skutki zdrowotne wynikające z uzależnienia od alkoholu i innych substancji psychoaktywnych 10. potrafi współdziałać i pracować w grupie prowadzącej działalność profilaktyczną, szukać i pozyskiwać danych z literatury naukowej Nie zna i nie potrafi opisać rodzajów uzależnień, nie potrafi charakteryzować wpływu palenia tytoniu, nadużywania alkoholu i stosowania substancji uzależniających na stan zdrowia człowieka, nie zna programów profilaktycznych w zakresie przeciwdziałania uzależnieniom Nie potrafi korzystać z aktualnej literatury naukowej ani przygotować projekt u na zadany temat zna niektóre rodzaje uzależnień, zna wpływ niektórych substancji uzależniających na stan zdrowia człowieka, nie zna programy profilaktyczne w zakresie przeciwdziałania uzależnieniom potrafi w niewielkim stopniu korzystać z aktualnej literatury naukowej i przygotować prosty projekt na zadany temat zna rodzaje uzależnień i opisuje niektóre z nich, zna wpływ niektórych substancji uzależniających na stan zdrowia człowieka, zna niektóre programy profilaktyczne w zakresie przeciwdziałania uzależnieniom potrafi dokonać przeglądu aktualnej literatury naukowej i przygotować poprawny projekt na zadany temat zna i opisuje rodzaje uzależnień, charakteryzuje wpływ palenia tytoniu, nadużywania alkoholu i stosowania substancji uzależniających (narkotyków) na stan zdrowia człowieka, zna programy profilaktyczne w zakresie przeciwdziałania uzależnieniom potrafi dokonać przeglądu aktualnej literatury naukowej i przygotować obszerny projekt na zadany temat 5
Tabela 3 A. Treści kształcenia według form zajęć i liczby godzin dla studiów stacjonarnych Treści kształcenia według formy zajęć i liczby godzin w kontakcie z prowadzącym LICZBA GODZIN WG FORM ZAJĘĆ WYKŁAD ĆWICZENIA WARSZTAT INNE 1. Uwarunkowania rozpowszechnienia chorób. 3 2. Choroby cywilizacyjne epidemiologia, narodowe programy profilaktyczne 3 3. Żywieniowe czynniki ryzyka chorób. 3 4. Aktywność ruchowa i jej rola w profilaktyce chorób. 3 5. Stres a choroby cywilizacyjne. 3 6. Zagrożenia związane z uzależnieniem od substancji psychoaktywnych. 3 7. Profilaktyka otyłości i cukrzycy. 3 8. Profilaktyka chorób układu krążenia. 3 9. Profilaktyka osteoporozy. 3 10. Profilaktyka chorób nowotworowych. 3 ŁĄCZNIE GODZIN WG FORM ZAJĘĆ 30 RAZEM GODZIN ZAJĘĆ 30 6
Tabela 3 B. Treści kształcenia według form zajęć i liczby godzin dla studiów niestacjonarnych Treści kształcenia według formy zajęć i liczby godzin w kontakcie z prowadzącym LICZBA GODZIN WG FORM ZAJĘĆ WYKŁAD ĆWICZENIA WARSZTAT INNE 1. Uwarunkowania rozpowszechnienia chorób 1 2. Choroby cywilizacyjne epidemiologia, narodowe programy profilaktyczne 2 3. Żywieniowe czynniki ryzyka chorób. 2 4. Aktywność ruchowa i jej rola w profilaktyce chorób. 2 5. Stres a choroby cywilizacyjne. 2 6. Zagrożenia związane z uzależnieniem od substancji psychoaktywnych 2 7. Profilaktyka otyłości i cukrzycy. 1 8. Profilaktyka chorób układu krążenia. 1 9. Profilaktyka osteoporozy. 1 10. Profilaktyka chorób nowotworowych. 1 ŁĄCZNIE GODZIN WG FORM ZAJĘĆ 15 RAZEM GODZIN ZAJĘĆ 15 7
Tabela 4. Końcowa walidacja efektów kształcenia METODA KOŃCOWEJ OCENY EFEKTÓW KSZTAŁCENIA DLA FORM ZAJĘĆ KARTA PRZEDMIOTU PROGRAMOWEGO WYKŁAD ĆWICZENIA WARSZTAT INNE TEST pisemny z treści wykładów Na ocenę końcową składa się suma ocen z: Egzaminu pisemnego z treści wykładów Oceny z projektów pisemnych - - Tabela 5 A. Nakład pracy studenta- rozliczenie punktów ECTS dla przedmiotu dla studiów stacjonarnych FORMA AKTYWNOŚCI STUDENTA LICZBA GODZIN ODPOWIADAJĄCA JEJ LICZNA PUKTÓW ECTS (szacowana dla EK; obliczamy dzieląc liczbę godzin przez 25) Liczba godzin wykładów w kontakcie z prowadzącym zajęcia 30 1,2 Liczba godzin ćwiczeń w kontakcie z prowadzącym zajęcia Liczba godzin warsztatów w kontakcie z prowadzącym zajęcia Liczba godzin innych zajęć (laboratorium, konwersatorium, prezentacja projektu, itp.)) w kontakcie z prowadzącym zajęcia Samodzielne czytanie wskazanej literatury 10 0,4 Przygotowanie do zajęć (wykonywanie zlecanych zadań) Przygotowane do egzaminu Inny nakład pracy (np. przygotowanie projektu) 10 0,4 Łączna liczba godzin/ łączna liczba punktów ECTS 50 2 W tym godzin/ punktów za udział w zajęciach w bezpośrednim kontakcie z prowadzącym 30 1,2 8
Tabela 5 B. Nakład pracy studenta- rozliczenie punktów ECTS dla przedmiotu dla studiów niestacjonarnych FORMA AKTYWNOŚCI STUDENTA LICZBA GODZIN ODPOWIADAJĄCA JEJ LICZNA PUKTÓW ECTS (szacowana dla EK; obliczamy dzieląc liczbę godzin przez 25) Liczba godzin wykładów w kontakcie z prowadzącym zajęcia 15 0,6 Liczba godzin ćwiczeń w kontakcie z prowadzącym zajęcia Liczba godzin warsztatów w kontakcie z prowadzącym zajęcia Liczba godzin innych zajęć (laboratorium, konwersatorium, prezentacja projektu, itp.)) w kontakcie z prowadzącym zajęcia Samodzielne czytanie wskazanej literatury 25 1 Przygotowanie do zajęć (wykonywanie zlecanych zadań) Przygotowane do egzaminu Inny nakład pracy (np. przygotowanie projektu) 10 0,4 Łączna liczba godzin/ łączna liczba punktów ECTS 50 2 W tym godzin/ punktów za udział w zajęciach w bezpośrednim kontakcie z prowadzącym 15 0,6 9
Tabela 6. Wykaz literatury źródłowej Zalecana literatura obowiązkowa Gawęcki J., Mossor-Pietraszewska T.: Kompendium wiedzy o żywności, żywieniu i zdrowiu. Wyd. PWN, W-wa 2004. Fiedurek J.: Rola żywności i żywienia w profilaktyce i terapii chorób człowieka. Wyd. UMCS, Lublin 2007. Gromadzka-Ostrowska J.: Edukacja prozdrowotna. Wyd. SGGW, Warszawa 2003. uzupełniająca Grzymisławski M., Gawęcki J.: Żywienie człowieka zdrowego i chorego. PWN, W-wa 2010 Jarosz M., Bułhak-Jachymczyk B.: Normy żywienia człowieka. Podstawy prewencji otyłości i chorób niezakaźnych. PZWL, W-wa 2008 Tabela 7. Dane osób odpowiedzialnych za prowadzenie zajęć oraz walidację założonych efektów kształcenia tytuł/ stopień naukowy/ zawodowy, Prowadzący imię i nazwisko adres e-mail Autor programu dla przedmiotu dr Ewa Nowacka, dr Elżbieta Trafalska e.nowacka@mmedyk.edu.pl e.trafalska@medyk.edu.pl Kierownik przedmiotu- rozliczenie końcowe do ustalenia w terminie późniejszym Prowadząca/ cy wykład Prowadząca/ cy ćwiczenia Prowadząca/ cy warsztat Prowadząca/ cy inne formy zajęć 10
Tabela 8. Rekomendowane metody dydaktyczne 1 Metoda/y Forma zajęć (wybrane na podst. grup wg F. Szloska 2 ) wykład ćwiczenia konwersatorium warsztat laboratorium, inne wykład informacyjny, prelekcja, odczyt wykład problemowy, konwersatoryjny pogadanka, objaśnienie lub wyjaśnienie klasyczna metoda problemowa metoda przypadków/ sytuacyjna inscenizacja gry dydaktyczne symulacyjne/ decyzyjne dyskusja dydaktyczna burza mózgów, metoda okrągłego stołu panelowa metaplan film, ekspozycja, prezentacja multimedialna z wykorzystaniem komputera z wykorzystaniem podręcznika (praca z tekstem) ćwiczenia przedmiotowe/ laboratoryjne ćwiczenia produkcyjne metoda projektów Inne, jakie? 1 Ostatecznie zastosowana metoda dydaktyczna winna korespondować z wynikami diagnozy potrzeb i możliwości edukacyjnych grupy studentów, dokonanej przez Prowadzących zajęcia 2 Franciszek Szlosek (1995), Wstęp do dydaktyki przedmiotów zawodowych, TIE, Radom 11