Tabela 1. Metryka przedmiotu programowego- cele i efekty kształcenia POZIOM KSZTAŁCENIA POZIOM VI/ STUDIA I STOPNIA NR PRZEDMIOTU W PROGRAMIE PED.4.3./PED.6.4. PROFIL KSZTAŁCENIA ogólnoakademicki TYP PRZEDMIOTU Forma studiów stacjonarne/ niestacjonarne (obligatoryjny, fakultatywny) FAKLULATYWNY DLA KIERUNKU OBLIGATIORYJNY DLA SPECJALNOŚĆI KIERUNEK PEDAGOGIKA WSKAZANY SEMESTR KSZTAŁCENIA IV MODUŁ KSZTAŁCENIE SPECJALNOŚCIOWE: Profilaktyka zagrożeń społecznych Terapia uzależnień CAŁKOWITA LICZBA PKT ECTS 4 JĘZYK WYKŁADOWY POLSKI FORMA OSTATECZNEGO ROZLICZENIA PRZEDMIOTU Zaliczenie z oceną NAZWA PRZEDMIOTU W JĘZYKU POLSKIM NAZWA PRZEDMIOTU W JĘZYKU ANGIELSKIM CELE KSZTAŁCENIA W ZAKRESIE PRZEDMIOTU) WYMAGANIA WSTĘPNE W ZAKRESIE: BUDOWANIE PROGRAMÓW I PROJEKTÓW PROFILATYCZNYCH CONSTRUCTION OF PREVENTION PROGRAMS Celem przedmiotu jest wyposażenie w wiedzę niezbędną do tworzenia projektów i programów profilaktycznych. 1. Zapoznanie z etapami przygotowania programów i projektów profilaktycznych ze szczególnym uwzględnieniem środowisk wychowawczych i edukacyjnych 2. Przedstawienie sposobów ewaluacji programów profilaktycznych oraz uświadomienie znaczenia działań ewaluacyjnych programów i projektów profilaktycznych, krytycznej i konstruktywnej analizy i oceny zasobów społecznych pod kątem ich wykorzystania w realizacji programu profilaktycznego 3. Uświadomienie warunków sprzyjających powodzeniu realizacji projektów profilaktycznych WIEDZY UMIEJĘTNOŚCI KOMPETENCJI SPOŁECZNYCH Wiedza o projektowaniu i prowadzeniu badań społecznych. Znajomość strategii postępowania profilaktycznego na różnych szczeblach w środowisku lokalnym Posługiwanie się odpowiednimi metodami, technikami i konstruowanie narzędzi badawczych. Umiejętności budowania diagnozy zagrożeń i problemów społecznych. Dostrzeganie potrzeby i umiejętność współpracy w grupie ABSOLWENT: EFEKTY KSZTAŁCENIA W ZAKRESIE PRZEDMIOTU W ODNIESIENIU DO OBSZAROWYCH EK W ODNIESIENIU DO KIERUNKOWYCH EK W ODNIESIENIU DO FORM ZAJĘC W CW/W/ inne 1. Wymienia etapy budowania programów i projektów profilaktycznych H1A_W04 K_W16
2. Definiuje strukturę szkolnego programu profilaktyki S1A_W09; S1P_W07 K_W14 3. Szacuje zasoby społeczne pod kątem ich wykorzystania w realizacji programów i projektów profilaktycznych 4. Formułując cel programu profilaktycznego dowodzi przekonania o sensie, wartości i potrzebie podejmowania działań pedagogicznych w środowisku społecznym S1A_U06; S1A_U07 K_U09 S!A_K07 K_K03 Tabela 2. Walidacja i weryfikacja efektów kształcenia EFEKTY KSZTAŁCENIA- student Formy prezentacji EK Poziomy osiągnięcia EK i odpowiadające im oceny 1. Wymienia etapy budowania programów i projektów profilaktycznych 2. Definiuje strukturę szkolnego programu profilaktyki 3. Szacuje zasoby społeczne pod kątem ich wykorzystania w realizacji programów i projektów profilaktycznych Pisemne, otwarte zadanie testowe np. typu nazwij i opisz Pisemne, otwarte zadanie testowe np. typu nazwij i opisz Praca pisemna problemowa ndst (2) dst (3) db (4) bdb (5) Błędnie wylicza etapy konstruowania programów i projektów profilaktycznych. Nie opisuje poszczególnych etapów oraz błędnie prezentuje metody ewaluacji. Błędnie wylicza prawne i nie prezentuje organizacyjnych elementów struktury szkolnego programu profilaktyki. Popełnia błędy w prezentacji zadań i kompetencji uczestników szkolnego systemu profilaktyki. Popełnia błędy w wykorzystywaniu danych z diagnozy poprzedzającej konstruowanie programu/projektu profilaktycznego w zakresie integrowania zasobów społecznych przy opracowywaniu koncepcji. Niewłaściwie przewiduje ich role w realizacji projektu etapy konstruowania programów i projektów profilaktycznych. Popełnia nieznaczne błędy w opisie poszczególnych etapów oraz wąsko prezentuje metody ewaluacji. prawne i najważniejsze organizacyjne elementy struktury szkolnego programu profilaktyki. Popełnia nieznaczne błędy w prezentacji zadań i kompetencji uczestników szkolnego systemu profilaktyki. Poprawnie wykorzystuje dane z diagnozy poprzedzającej konstruowanie programu/projektu profilaktycznego w zakresie integrowania zasobów społecznych przy opracowywaniu koncepcji. Popełnia nieznaczne błędy w opisie ról i zadań podczas realizacji projektu. etapy konstruowania programów i projektów profilaktycznych. Wąsko opisuje poszczególne etapy oraz prezentuje niektóre metody ewaluacji. Prawidłowo wylicza prawne i organizacyjne elementy struktury szkolnego programu profilaktyki. Wąsko prezentuje zadania i kompetencje uczestników szkolnego systemu profilaktyki. Poprawnie wykorzystuje dane z diagnozy poprzedzającej konstruowanie programu/projektu profilaktycznego w zakresie integrowania zasobów społecznych przy opracowywaniu koncepcji oraz wąsko opisuje role i zadania podczas realizacji etapy konstruowania programów i projektów profilaktycznych. Prawidłowo opisuje poszczególne etapy oraz prezentuje sposoby wszystkich adekwatnych metod ewaluacji. prawne i organizacyjne elementy struktury szkolnego programu profilaktyki. Wyczerpująco prezentuje zadania i kompetencje uczestników szkolnego systemu profilaktyki. Poprawnie wykorzystuje dane z diagnozy poprzedzającej konstruowanie programu/projektu profilaktycznego w zakresie integrowania zasobów społecznych przy opracowywaniu koncepcji oraz wyczerpująco opisuje role i zadania podczas realizacji projektu.
5. Formułując cel programu profilaktycznego dowodzi przekonania o sensie, wartości i potrzebie podejmowania działań pedagogicznych w środowisku społecznym Sformułowany cel nie koresponduje z potrzebą społeczną/ lub cel nie został sformułowany Cel został sformułowany powierzchownie i nie w pełni dowodzi potrzeby profilaktyki projektu. Cel jest adekwatny do potrzeb społecznych, choć nie został sformułowany wyczerpująco Cel został sformułowany w sposób dowodzący świadomości społecznej i profilaktycznej autora pracy Tabela 3 A. Treści kształcenia według form zajęć i liczby godzin dla studiów stacjonarnych Treści kształcenia według formy zajęć i liczby godzin w kontakcie z prowadzącym LICZBA GODZIN WG FORM ZAJĘĆ WYKŁAD ĆWICZENIA WARSZTAT INNE Program a projekt. Struktura programu profilaktycznego. Rodzaje programów. Zasięg programów. 2 - Rola diagnozy w projektowaniu programów profilaktycznych. 2 - - Etapy budowania programu. Problematyka celu (ogólne, szczegółowe, ilościowe, jakościowe, długoterminowe, 4 2 krótkoterminowe zasady ich formułowania). Wykonawcy. Partnerzy. Adresaci. Budowanie koalicji. Cele programu i/ a cele projektu. Budowanie projektu zasady, etapy. 2 5 Strategie ewaluacyjne (stawianie pytań i ustalanie celów, określenie schematu, projektowanie narzędzi pomiarowych, 5 3 przygotowanie planu zbierania danych, analizowanie danych, prezentowanie wyników, sposoby angażowania uczestników w działania ewaluacyjne). Gromadzenie środków finansowych na realizację programów i projektów. Wdrażanie programów i projektów profilaktycznych 2 5 - a strategie profilaktyczne. Rodzaje działań w ramach programów profilaktycznych - charakterystyka. Cechy skutecznego programu profilaktycznego. Prawne podstawy Szkolnego Programu Profilaktyki (DzU nr 51, poz. 458 z 2002 roku). Struktura szkolnego programu profilaktyki. 3 5 Projekty wychowawczo-profilaktyczne w i ich miejsce w programie wychowawczym szkoły. Błędy konstrukcyjne programów profilaktycznych i w procesie ich realizacji. Budowanie środowiskowego programu psychoprofilaktycznego-przeciwdziałanie nieprzystosowaniu społecznemu dzieci i młodzieży w środowisku lokalnym (diagnoza potrzeb i problemów środowiska lokalnego, opis i ocena istniejącej lokalnej oferty, formułowanie celów programu, określenie spodziewanych efektów, określenie form rekrutacji klientów, formułowanie długofalowego programu (wizja docelowa: cele i zadania programu, formy i metody pracy, spodziewane efekty, formy pracy zespołu; poszczególne etapy realizacji: stopniowe wprowadzanie planowanych funkcji, harmonogram wdrażania programu; plan zabezpieczenia środków: dotacje, darowizny, zbiórki, festyny itp.), przygotowanie kadry, pozyskiwanie sojuszników na zewnątrz (strategie współpracy z władzami samorządowymi, lokalnymi instytucjami i organizacjami pozarządowymi, firmami itp.). 10 10 ŁĄCZNIE GODZIN WG FORM ZAJĘĆ 30 30 RAZEM GODZIN ZAJĘĆ 60
Tabela 3 B. Treści kształcenia według form zajęć i liczby godzin dla studiów niestacjonarnych LICZBA GODZIN WG FORM ZAJĘĆ Treści kształcenia według formy zajęć i liczby godzin w kontakcie z prowadzącym WYKŁAD ĆWICZENIA WARSZTAT INNE Program a projekt. Struktura programu profilaktycznego. Rodzaje programów. Zasięg programów. 1 - Rola diagnozy w projektowaniu programów profilaktycznych. 1 - Etapy budowania programu. Problematyka celu (ogólne, szczegółowe, ilościowe, jakościowe, długoterminowe, 1 2 krótkoterminowe zasady ich formułowania). Wykonawcy. Partnerzy. Adresaci. Budowanie koalicji. Cele programu i/ a cele projektu. Budowanie projektu zasady, etapy. 1 2 - - Strategie ewaluacyjne (stawianie pytań i ustalanie celów, określenie schematu, projektowanie narzędzi pomiarowych, przygotowanie planu zbierania danych, analizowanie danych, prezentowanie wyników, sposoby angażowania uczestników w działania ewaluacyjne). Gromadzenie środków finansowych na realizację programów i projektów. Wdrażanie programów i projektów profilaktycznych a strategie profilaktyczne. Rodzaje działań w ramach programów profilaktycznych - charakterystyka. Cechy skutecznego programu profilaktycznego. Prawne podstawy Szkolnego Programu Profilaktyki (DzU nr 51, poz. 458 z 2002 roku). Struktura szkolnego programu profilaktyki. Projekty wychowawczo-profilaktyczne w i ich miejsce w programie wychowawczym szkoły. Błędy konstrukcyjne programów profilaktycznych i w procesie ich realizacji. Budowanie środowiskowego programu psychoprofilaktycznego-przeciwdziałanie nieprzystosowaniu społecznemu dzieci i młodzieży w środowisku lokalnym (diagnoza potrzeb i problemów środowiska lokalnego, opis i ocena istniejącej lokalnej oferty, formułowanie celów programu, określenie spodziewanych efektów, określenie form rekrutacji klientów, formułowanie długofalowego programu (wizja docelowa: cele i zadania programu, formy i metody pracy, spodziewane efekty, formy pracy zespołu; poszczególne etapy realizacji: stopniowe wprowadzanie planowanych funkcji, harmonogram wdrażania programu; plan zabezpieczenia środków: dotacje, darowizny, zbiórki, festyny itp.), przygotowanie kadry, pozyskiwanie sojuszników na zewnątrz (strategie współpracy z władzami samorządowymi, lokalnymi instytucjami i organizacjami pozarządowymi, firmami itp.). 1 2 1 2 1 3 3 5 ŁĄCZNIE GODZIN WG FORM ZAJĘĆ 10 16 RAZEM GODZIN ZAJĘĆ 26
Tabela 4. Końcowa walidacja efektów kształcenia METODA KOŃCOWEJ OCENY EFEKTÓW KSZTAŁCENIA DLA FORM ZAJĘĆ KARTA PRZEDMIOTU PROGRAMOWEGO WYKŁAD ĆWICZENIA WARSZTAT INNE Egzamin pisemny (Pisemne, otwarte zadanie testowe) Kolokwium (praca pisemna problemowa) Tabela 5 A. Nakład pracy studenta- rozliczenie punktów ECTS dla przedmiotu dla studiów stacjonarnych FORMA AKTYWNOŚCI STUDENTA LICZBA GODZIN ODPOWIADAJĄCA JEJ LICZNA PUKTÓW ECTS (szacowana dla EK; obliczamy dzieląc liczbę godzin przez 25) Liczba godzin wykładów w kontakcie z prowadzącym zajęcia 30 1,2 Liczba godzin ćwiczeń w kontakcie z prowadzącym zajęcia 30 1,2 Liczba godzin warsztatów w kontakcie z prowadzącym zajęcia - - Liczba godzin innych zajęć (laboratorium, konwersatorium, prezentacja projektu, itp.)) w kontakcie z prowadzącym zajęcia - - Samodzielne czytanie wskazanej literatury 10 0,4 Przygotowanie do zajęć (wykonywanie zlecanych zadań) 10 0,4 Przygotowane do egzaminu 20 0,8 Inny nakład pracy (np. przygotowanie projektu) - - Łączna liczba godzin/ łączna liczba punktów ECTS 100 4 W tym godzin/ punktów za udział w zajęciach w bezpośrednim kontakcie z prowadzącym 60 2,4
Tabela 5 B. Nakład pracy studenta- rozliczenie punktów ECTS dla przedmiotu dla studiów niestacjonarnych KARTA PRZEDMIOTU PROGRAMOWEGO FORMA AKTYWNOŚCI STUDENTA LICZBA GODZIN ODPOWIADAJĄCA JEJ LICZNA PUKTÓW ECTS (szacowana dla EK; obliczamy dzieląc liczbę godzin przez 25) Liczba godzin wykładów w kontakcie z prowadzącym zajęcia 10 0,4 Liczba godzin ćwiczeń w kontakcie z prowadzącym zajęcia 16 0,64 Liczba godzin warsztatów w kontakcie z prowadzącym zajęcia Liczba godzin innych zajęć (laboratorium, konwersatorium, prezentacja projektu, itp.)) w kontakcie z prowadzącym zajęcia Samodzielne czytanie wskazanej literatury 25 1 Przygotowanie do zajęć (wykonywanie zlecanych zadań) 30 1,2 Przygotowane do egzaminu 20 0,8 Inny nakład pracy (np. przygotowanie projektu) Łączna liczba godzin/ łączna liczba punktów ECTS 100 4 W tym godzin/ punktów za udział w zajęciach w bezpośrednim kontakcie z prowadzącym 26 2,4
Tabela 6. Wykaz literatury źródłowej Zalecana literatura obowiązkowa 1. Cekiera Cz. (1993), Psychoprofilaktyka uzależnień oraz terapia i resocjalizacja, Lublin. 2. Gaś Z. B. (2000), Psychoprofilaktyka. Procedury konstruowania programów wczesnej interwencji, Lublin. 3. Gaś Z. B. (1994), Uzależnienia: skuteczność programów profilaktyki, Warszawa. 4. Profilaktyka w środowisku lokalnym (2002), Warszawa: Krajowe Biuro ds. Przeciwdziałania Narkomanii. 5. Simm M., Węgrzyn Jonek E. (2002), Budowanie szkolnego programu profilaktyki, Kraków. uzupełniająca 1. Gaś Z. B. (1999), Młodzieżowe programy wsparcia rówieśniczego, Katowice. 2. Gaś Z. B. (1993), Profilaktyka uzależnień, Warszawa. 3. Jakubowska H. (1999), Promocja zdrowia i profilaktyka uzależnień. Przewodnik nauczyciela szkoły podstawowej i gimnazjum, Warszawa Łódź. 4. Szpringer M. (2004) Profilaktyka społeczna. Rodzina. Szkoła. Środowisko lokalne, Kielce. 5. Zajączkowski K. (1997), Profilaktyka zachowań agresywnych dzieci i młodzieży, Toruń. Tabela 7. Dane osób odpowiedzialnych za prowadzenie zajęć oraz walidację założonych efektów kształcenia Prowadzący Autor programu dla przedmiotu Kierownik przedmiotu- rozliczenie końcowe Prowadząca/ cy wykład Prowadząca/ cy ćwiczenia Prowadząca/ cy warsztat Prowadząca/ cy inne formy zajęć tytuł/ stopień naukowy/ zawodowy, imię i nazwisko dr Renata Szczepanik, dr Małgorzata Marszałek dr Małgorzata Marszałek dr Małgorzata Marszałek dr Małgorzata Marszałek adres e-mail szczepanik.renata@wp.pl malgorzata.marszalek@op.pl
Tabela 8. Rekomendowane metody dydaktyczne 1 Metoda/y Forma zajęć (wybrane na podst. grup wg F. Szloska 2 ) wykład ćwiczenia konwersatorium warsztat laboratorium, inne wykład informacyjny, prelekcja, odczyt wykład problemowy, konwersatoryjny pogadanka, objaśnienie lub wyjaśnienie klasyczna metoda problemowa metoda przypadków/ sytuacyjna inscenizacja gry dydaktyczne symulacyjne/ decyzyjne dyskusja dydaktyczna burza mózgów, metoda okrągłego stołu panelowa metaplan film, ekspozycja, prezentacja multimedialna z wykorzystaniem komputera z wykorzystaniem podręcznika (praca z tekstem) ćwiczenia przedmiotowe/ laboratoryjne ćwiczenia produkcyjne metoda projektów Inne, jakie? 1 Ostatecznie zastosowana metoda dydaktyczna winna korespondować z wynikami diagnozy potrzeb i możliwości edukacyjnych grupy studentów, dokonanej przez Prowadzących zajęcia 2 Franciszek Szlosek (1995), Wstęp do dydaktyki przedmiotów zawodowych, TIE, Radom