IV. Niezawodość wytwarzaia eergii eletryczej w SEE (J. Pasa) Niezawodość wytwarzaia i jej arametry Niezawodość wytwarzaia eergii eletryczej może być rozatrywaa jao zagadieie rzewyższaia rzez roces stochastyczy zaotrzebowaia a moc ( rocesu stochastyczego zdolości wytwórczej systemu P(. Model iezawodości wytwarzaia staowi zatem roces stochastyczy deficytu mocy D(, oreśloy jao: ( - P(, gdy ( > P( ( =, gdy ( P( D (.) Przyładowe realizacje rocesów (, P( i D( w rzedziale [t, t ] rzedstawioo a rys... P( ( Rys... Przyładowe realizacje rocesów losowych zaotrzebowaia a moc (, zdolości wytwórczej P( i deficytu mocy D( D( t τ τ τ τ τ τ t t W ratyce iteresuje as główie iezawodość wytwarzaia w rzyszłości, dla tórej ie jest zaa, i ie może być zaa, fucja D(. Dla ustaloego t (ściśle oreśloej chwili) D( jest zmieą losową, tóra może rzyjmować wartości z oreśloego rzedziału liczb rzeczywistych, i dla tórej są zae lub mogą być zae rawdoodobieństwa z jaimi rzyjmuje oa wartości z tego rzedziału. biór zmieych losowych D( dla wszystich t [t, t ] jest rocesem stochastyczym D( oreśloym w rzedziale [t, t ]. W termiologii rocesów losowych jest to roces losowy z czasem ciągłym. Parametry rocesu deficytu mocy są charaterystyami ilościowymi iezawodości wytwarzaia eergii eletryczej. Mogą to być między iymi: o czas T trwaia deficytu, a więc czas w ciągu tórego D( > w rzedziale [t, t ]; o eergia iedostarczoa, czyli ole od rzywą D(; o częstość wystęowaia deficytu, gdzie - liczba rzedziałów [τ i, τ i ], zawartych w [t, t ], w tórych D( >. Wyżej wymieioe arametry charateryzują iezawodość wytwarzaia w rzedziale [t, t ] i dla rzeszłości są to orete wartości liczbowe oisujące fucję deficytu mocy D(. Dla rzyszłości zaś są zmieymi losowymi charateryzującymi roces stochastyczy deficytu mocy D(. Ich rozłady jest bardzo trudo oreślić, atomiast stosuowo łatwo moża wyzaczyć wartości oczeiwae E[T], E[ A], E[]. W rzyadu ogólym, tz. gdy zaotrzebowaie a moc i zdolość wytwórcza systemu są rocesami losowymi, w rówaiu deficytu mocy D( D( = ( P( (.) moża dooać astęujących odstawień: ( = m ( + δ (, P( = P os ( - P um ( (.) rzy czym: m ( = E[(], δ ( = ( - m ( (.) gdzie: m ( wartość oczeiwaa rocesu zaotrzebowaia a moc, δ ( roces losowy odchyleń rocesu ( od jego wartości oczeiwaej, P os ( osiągala zdolość wytwórcza (moc osiągala) systemu, P um ( roces losowy zaiżeń zdolości wytwórczej (ubytów mocy). Po odstawieiu zależości (.) do rówaia (.) otrzymuje się: D( = m ( + δ ( - P os ( + P um ( = [δ ( + P um (] [P os ( - m (] = = L P ( rm( (.5) gdzie: L P ( roces losowy będący sumą odchyleń rocesu zaotrzebowaia a moc od jego wartości oczeiwaej i zaiżeń zdolości wytwórczej systemu, rm( wartość oczeiwaa rezerwy (margiesu) mocy osiągalej. Reasumując moża stwierdzić, że dla rzyszłości: o D( jest rocesem stochastyczym w rzedziale [t, t ] a dla ustaloego t jest zmieą losową, tórej wartość oczeiwaa jest wartością deficytu mocy; o T, A i są zmieymi losowymi; o Progozowaie iezawodości wytwarzaia olega a wyzaczeiu charaterysty iezaego rocesu D(. W zastosowaiu do zagadień ratyczych rocesy sładowe deficytu mocy: roces zdolości wytwórczej i roces zaotrzebowaia a moc; ja też iezbęde dla ich oreśleia modele zazwyczaj
IV. Niezawodość wytwarzaia eergii eletryczej w SEE (J. Pasa) rozatruje się iezależie i oblicza wsaźii iezawodości wytwarzaia rzez odowiedie ołączeie ich wyiowych charaterysty. W waruach ustaloych zdolości wytwórczych systemu (iezmiey zestaw jedoste wytwórczych i stałe ich arametry - moce osiągale i wsaźii iezawodości) roces stochastyczy zdolości wytwórczej P( jest stacjoary i może być oisay rzez swą dystrybuatę F(P d ) - dystrybuatę zdolości wytwórczej (mocy dysozycyjej) systemu. wyle ma to miejsce dla oresu odowiadającego iezmieej liczbie bloów w remocie laowym (zazwyczaj jede tydzień). W odiesieiu do rocesu zaotrzebowaia a moc ( moża rzyjąć, że rogozowae zaotrzebowaie jest rówe swej wartości oczeiwaej i będzie rerezetowae rzez zaą fucję czasu (jest to rzyade szczególy, gdy rozważay roces jest rocesem determiistyczym). Ta fucja czasu może być rzedstawioa w ostaci rzebiegu aledarzowego (dla rótszych horyzotów czasowych: dzień, tydzień) lub rzebiegu uorządowaego (dla dłuższych horyzotów: miesiąc, ora rou, ro). W tym ostatim rzyadu wyorzystuje się wyres uorządoway obciążeń godziych lub ółgodziych (LDC - Load Duratio Curve) albo wyres uorządoway dobowych obciążeń szczytowych (DPLVC - Daily Pea Load Variatio Curve). Istote jest zrozumieie i właściwa iterretacja ryteriów robabilistyczych i wsaźiów iezawodości używaych rzy aalizie i oceie iezawodości systemu eletroeergetyczego a ierwszym oziomie hierarchiczym (HL I) - iezawodości wytwarzaia eergii eletryczej. Stosowae są astęujące wsaźii iezawodości wytwarzaia: o LOLP (Loss of Load Probability) - rawdoodobieństwo ieorycia zaotrzebowaia; o LOLE (Loss of Load Exectatio) - oczeiway sumaryczy czas trwaia deficytów mocy w rozatrywaym oresie; o LOEE/EENS/EUE (Exected Eergy Not Sulied/Loss of Eergy Exectatio/Exected Userved Eergy) - wartość oczeiwaa eergii iedostarczoej; o F&D (Frequecy ad Duratio Idices) - częstość i czas trwaia deficytów mocy; o EIR (Eergy Idex of Reliability) - wsaźi zaewieia eergii; o EIU (Eergy Idex of Ureliability) - wsaźi eergii iedostarczoej; o SM (System Miutes) - zastęczy czas trwaia deficytu mocy; o ECD (Exected Caacity Deficiecy) - wartość oczeiwaa deficytów mocy; o PCD (Probability of Caacity Deficiecy) - rawdoodobieństwo wystąieia deficytu mocy; o XLOL (exected Loss of Load) - wartość oczeiwaa ojedyczego deficytu mocy. LOLP: Jest to wsaźi ajstarszy i ajbardziej odstawowy, zdefiioway obecie jao rawdoodobieństwo, że zaotrzebowaie (obciążeie) rzeroczy zdolość wytwórczą (moc dysozycyją) systemu. LOLE: Jest to wsaźi ajowszechiej obecie stosoway rzy laowaiu rzyszłych mocy wytwórczych. LOLE jest geeralie defiioway jao średia (oczeiwaa) liczba di, w tórych obciążeie szczytowe rzewyższy zdolość wytwórczą (moc dysozycyją). Alteratywie jest oreślay jao oczeiwaa liczba godzi ieorycia zaotrzebowaia. Wsaźi LOLE odaje zatem oczeiwaą liczbę di (lub godzi), w tórych może ojawić się deficyt mocy i ieorycie zaotrzebowaia, ma więc iterretacją fizyczą w odróżieiu od LOLP, chociaż te dwie wartości są bezośredio owiązae. Czasem są też myloe i błędie iterretowae. Powtórzmy więc: LOLP jao rawdoodobieństwo jest bezwymiarowy, LOLE zaś ma wymiar czasu - [di/ro], [h/ro], [h/tydzień], [h/dobę]. LOEE: Jest to wartość oczeiwaa eergii, tóra ie zostaie dostarczoa (udostęioa) odbiorcom w rozatrywaym oresie (. w [MW h/ro]), w sytuacjach gdy zaotrzebowaie rzewyższy zdolość wytwórczą systemu. LOEE zawiera więcej iformacji iż LOLE, wsazuje bowiem zarówo głęboość ja i rawdoodobieństwo deficytów. Wsaźi te jest więc bardziej rawdziwym odzwierciedleiem ryzya i jest coraz owszechiej stosoway. EENS i EUE są iymi azwami tego samego arametru. F&D: Wsaźi F&D jest rozszerzeiem wsaźia LOLE i idetyfiuje oczeiwaą częstość wystęowaia deficytów oraz oczeiway czas trwaia ojedyczego deficytu. Dla rzyładu, gdy LOLE =,5 dia/ro; wartości F&D mogą być rówe: częstość deficytów F = a - a rzecięty czas trwaia deficytu D =,5 dia. F&D zawiera więc dodatowe charaterystyi fizycze, ale ie jest wyorzystyway w ratyczych zastosowaiach. Jest to główie wyiiem wymagaia dodatowych daych i szybo rosącej złożoości aaliz, ie sutujących zaczącym efetem w ostaci orawy jaości decyzji laistyczych. EIR i EIU: EIR jest wsaźiiem zaewieia eergii, zdefiiowaym jao stosue wartości oczeiwaej eergii dostarczoej do eergii zaotrzebowaej, zaś EIU jest wsaźiiem eergii iedostarczoej, zdefiiowaym jao stosue wartości oczeiwaej eergii iedostarczoej (LOEE) do eergii zaotrzebowaej. Suma obu wsaźiów daje jedość. Wsaźii te, jao wartości względe, ozwalają a orówywaie iezawodości wytwarzaia w dużych i małych systemach, ja rówież a śledzeie chroologii zmia iezawodości w rozwijającym się systemie. Jest to założeie dysusyje, ale ozwala w istoty sosób urościć obliczaie wsaźiów iezawodości wytwarzaia. Jedą z alteratyw dla tego założeia uraszczającego jest wyorzystaie liczb rozmytych do modelowaia ieewości.
IV. Niezawodość wytwarzaia eergii eletryczej w SEE (J. Pasa) SM: astęczy czas trwaia deficytu mocy jest wsaźiiem stosowaym rzez szereg rzedsiębiorstw eergetyczych. Jest o, odobie ja orzedie (EIR i EIU), związay z LOEE, tóra jest w tym rzyadu odzieloa rzez obciążeie szczytowe (zamiast rzez eergię zaotrzebowaą). Wsaźi ma wymiar czasu ale ie jest to czas rzeczywisty (odobie ja czas wyorzystaia obciążeia szczytowego czy mocy zaistalowaej). W rzeczywistości rocza iedysozycyjość systemu jest wyższa iż oreśloa rzez wartość wsaźia SM. ECD: Wsaźi oreśla wartość oczeiwaą deficytów mocy w rozatrywaym oresie (diu, tygodiu, rou) i ma wymiar mocy. PCD: Wsaźi oreśla rawdoodobieństwo wystąieia deficytu mocy w rozatrywaym oresie (diu, tygodiu, miesiącu, rou). XLOL: Wsaźi oreśla wartość oczeiwaą ojedyczego deficytu mocy Jest o rówy stosuowi wartości oczeiwaej deficytów mocy ECD i rawdoodobieństwa wystąieia deficytu PCD w rozatrywaym oresie. Dla rzyładu, gdy ECD =,5 MW; PCD =,5 - to XLOL =,5/,5 = MW. Niezawodość systemu oceiaa jest a odstawie rawdoodobieństwa, że system jest zdoly (lub ie) do orycia oreśloej wartości zaotrzebowaia a moc rzez orówaie rozładu robabilistyczego obciążeia oraz rozładu zdolości systemu do geerowaia mocy (mocy dysozycyjej). Ryzyo ieorycia zaotrzebowaia otrzymuje się jao rawdoodobieństwo łączego wystąieia dwóch iezależych zdarzeń A i B: P(A, B) = P(A) P(B), (.) gdzie: A odowiada wystąieiu daego obciążeia, B odowiada zdolości wytwórczej systemu miejszej iż dae obciążeie. Ozaczmy jao () fucję gęstości rawdoodobieństwa zaotrzebowaia a moc (rzyjmującego wartości z rzedziału omiędzy wartością masymalą max oraz miimalą mi ) oraz rzez F d () rawdoodobieństwo, że zdolość wytwórcza systemu (P - moc dysozycyja) jest miejsza iż obciążeie (); rzy czym d (P) jest odowiedio fucją gęstości rawdoodobieństwa mocy dysozycyjej (zdolości wytwórczej). F ) = d ( P)d = P{ P < ( (.) d } atem ierwszy ze wsaźiów iezawodości wytwarzaia - LOLP - dla oretej, determiistyczej wartości obciążeia jest rówy wartości dystrybuaty mocy dysozycyjej systemu LOLP( ) = F d ( ) = P{P < } (.) Modele iezawodościowe jedoste wytwórczych eergii eletryczej W czasie esloatacji jedosti wytwórcze mogą zajdować się w staach różiących się wartością mocy geerowaej. Te złożoy roces esloatacji owiie zaleźć odbicie w modelu iezawodościowym blou eergetyczego, wyorzystywaym astęie rzy oceie iezawodości wytwarzaia eergii eletryczej w systemie eletroeergetyczym. Efetywym arzędziem do oisu i aalizy wielostaowych modeli iezawodości jedoste wytwórczych są rocesy semi-marowa i Marowa. Model rocesu esloatacji jedosti wytwórczej moża sformułować w ategoriach rocesów semi- Marowa. W ratyczych zastosowaiach, w szczególości dla systemów wytwórczych złożoych z wielu jedoste, rzy oceie iezawodości wytwarzaia eergii eletryczej są wyorzystywae rostsze modele oisae oiżej. Model dwustaowy Niech w systemie będzie jedoste wytwórczych, z tórych ażda może z rawdoodobieństwem i (i =,..., ) zajdować się w staie dysozycyjości (zdolości do racy) i z rawdoodobieństwem q i = - i w staie iedysozycyjości (iezdatości). Moc osiągala jedosti jest rówa P i. λ µ - sta dysozycyjości (racy) - sta iedysozycyjości λ arametr strumieia iesrawości (itesywość uszodzeń) µ arametr strumieia odów (itesywość odów) Sta jedosti dolość wytwórcza Prawdoodobieństwo stau P i i q i = - i Rys... Dwustaowy model iezawodości jedosti wytwórczej (blou eergetyczego) Wówczas arametrem charateryzującym iezawodość jedosti wytwórczej, wyorzystywaym rzy oceie iezawodości wytwarzaia jest wsaźi iedysozycyjości (awaryjości).
IV. Niezawodość wytwarzaia eergii eletryczej w SEE (J. Pasa) λ MTTR MTTR f U = = = = λ + µ MTTF + MTTR T µ µ MTTF MTTF f A = q = = = = λ + µ MTTF + MTTR T λ q (.5) (.6) gdzie: MTTR = /µ - średi czas odowy (MTTR - Mea Time To Reair); MTTF = /λ - średi czas racy bezawaryjej (MTTF - Mea Time To Failure); T = MTTF + MTTR - średi czas racy między iesrawościami (średi czas cylu); f = /T - częstość iesrawości. Parametr q daje asymtotyczą oceę rawdoodobieństwa tego, że rzy ie zmieioych waruach esloatacji blo ie będzie zdoly wyełiać swych fucji. Model wielostaowy Niech w systemie będzie jedoste wytwórczych, z tórych ażda oza wyżej wymieioymi staami może zajdować się w staach częściowej dysozycyjości, charateryzujących się mocą geerowaą (zdolością wytwórczą) iższą od zamioowej (osiągalej). l s Sta jedosti dolość wytwórcza P i i, P i, i, P i, i, P i, i, P i, i, l s P i,ls i,ls Prawdoodobieństwo stau ls qi = = Rys... Wielostaowy model iezawodości jedosti wytwórczej (blou eergetyczego) Wówczas zdolość wytwórcza jedosti będzie zmieą losową rzyjmującą l si + wartości a ozostałe założeia zostają ja orzedio. Model jedosti szczytowej Jedosta szczytowa lub odszczytowa jest modelowaa rzy omocy czterostaowej rerezetacji zarooowaej rzez IEEE. Czterema staami w tym modelu są: () sta rezerwy (jedosta dysozycyja, bra zaotrzebowaia a jej racę); () sta awarii rzy brau zaotrzebowaia a racę jedosti; () sta racy; () sta awarii odczas zaotrzebowaia a racę jedosti. Jeśli fucjoowaie blou zostaie oisae za /D (-P s )/T omocą rocesu Marowa, to dla stacjoarych rawdoodobieństw staów otrzymuje się: P µ µ = - P - P - P (.7) P = (Dλ + P s )/A (.8) P s /D P = [Dµ( - P s ) + µd + D/T]/A (.9) /D /T Rys... Model iezawodości jedosti szczytowej i odszczytowej: T średi czas trwaia stau rezerwy, D średi czas racy, P s rawdoodobieństwo ieudaego rozruchu blou λ i, P = [D(µ + /T)(Dλ + P s )]/A (.) = A = (Dλ + P s ) [(µt + ) + (µ + /T)/D] + [( - P s ) + D(µ + /T)][µ(T + D)] (.) q P + P P + P + P = (.) Dla zmieych waruów racy rawdoodobieństwo waruowe, że blo ie może rzejąć obciążeia, gdy jest to wymagae, wyraża się zależością: Q = P /(P + P ) (.) Ozaczając f P P + P =, otrzymuje się Q f (P + P ) P + f (P + P ) = (.) Parametr f staowi swego rodzaju wagę odwzorowującą udział czasu remotu awaryjego zachodzącego w sytuacji gdy wystęuje zaotrzebowaie a racę jedosti. Wyzaczaie dystrybuaty mocy dysozycyjej systemu i wsaźiów iezawodości wytwarzaia Główy ciężar roblemu ocey iezawodości wytwarzaia w rzyszłości soczywa a rogozowaiu dystrybuaty zdolości wytwórczej (mocy dysozycyjej) systemu. ależie od rzyjętego modelu iezawodości jedoste wytwórczych (bloów eergetyczych) różie będzie sformułowae
IV. Niezawodość wytwarzaia eergii eletryczej w SEE (J. Pasa) zadaie wyzaczaia rocesu zdolości wytwórczej (mocy dysozycyjej) systemu - dystrybuaty zdolości wytwórczej (mocy dysozycyjej). Ozaczmy rzez z i zmieą losową, rzyjmującą: o dla modelu dwustaowego dwie wartości - P i z rawdoodobieństwem i i z rawdoodobieństwem q i. o dla modelu wielostaowego l s + wartości - P i, z rawdoodobieństwami i, i z rawdoodobieństwem q i. Niech wszystie z i będą iezależe. Moc sumarycza (zdolość wytwórcza, moc dysozycyja) całego systemu taże będzie zmieą losową: z = i= z i, o dystrybuacie F z (x). Wyzaczeie tej dystrybuaty jest rozwiązaiem zadaia. Prawdoodobieństwa wszystich możliwych staów jedoste wytwórczych, a więc i wszystich wartości zdolości wytwórczej (mocy dysozycyjej) systemu są oreśloe rzez iloczy astęujących dwumiaów (dla modelu dwustaowego): ( + q + q q )( + q ) ( + q + + q ) = q q + q q + q q = + (.5) Pierwszy czło zależości (.5) oreśla rawdoodobieństwo dysozycyjości (racy) wszystich jedoste (moc dysozycyja rówa sumie mocy osiągalych - ubyte mocy rówy zeru) a ostati q q q - rawdoodobieństwo iedysozycyjości (awarii) wszystich jedoste (moc dysozycyja rówa zeru - ubyte mocy rówy sumie mocy osiągalych). Pozostałe człoy odają rawdoodobieństwa odowiedich wartości mocy dysozycyjej (ubytu mocy). Po zsumowaiu rawdoodobieństw odowiadających taim samym mocom otrzymuje się rozład rawdoodobieństwa zmieej losowej - mocy dysozycyjej (ubytu mocy) systemu i astęie dystrybuatę tej mocy (jest to dysreta zmiea losowa tyu soowego). Przedstawioa wyżej metoda dołada wyzaczaia dystrybuaty mocy dysozycyjej jest mało efetywa obliczeiowo dla systemów złożoych z dużej liczby jedoste wytwórczych, wymaga bowiem dla modelu dwustaowego rozatrzeia ombiacji. Tworzoe są więc i wyorzystywae metody bardziej efetywe obliczeiowo lub uroszczoe. Dystrybuatę mocy dysozycyjej (odwrócoą dystrybuatę awaryjych ubytów mocy) moża wyzaczać różymi metodami. Najowszechiej są stosowae metody: reurecyja (reursywa), częstości i czasów trwaia, umulat czyli arosymacji dystrybuaty szeregiem Grama - Charliera, symulacyja, rozwiięcia w szereg Edgewortha. Do ratyczego wyorzystaia (w modelu i rogramie ONW - Ocea Niezawodości Wytwarzaia) zostały wybrae cztery metody: reursywa, rozładu ormalego, rozwiięcia w szereg Edgewortha, symulacyja. Główą rzesłaą wyboru było to, że moża je taże stosować do wyzaczaia dystrybuaty mocy dysozycyjej systemu złożoego z wielostaowych jedoste wytwórczych. Metoda reurecyja (reursywa) Metoda jest metodą doładą, ie oiera się jeda a zastosowaiu rozwiięcia iloczyu dwumiaów (wielomiaów). Istota metody olega a zastosowaiu formuły reurecyjej: F = q F ( x) + F ( x P ) (.) W te sosób oczyając od F (x), olejo stosując formułę (.) otrzymuje się F (x) = F z (x). Formuła reurecyja (.) staowi istotę metody reurecyjej. W metodzie tej zatem do systemu zerowego, tj. taiego, tórego moc wytwórcza jest rówa zeru, dodaje się oleje jedosti wytwórcze. Po ażdym zwięszeiu mocy wytwórczej systemu oblicza się wartości dystrybuaty mocy dysozycyjej, idąc w ieruu ich wartości malejących. Obliczeia owtarza się dla oszczególych wrowadzaych jedoste aż do somletowaia ełej mocy wytwórczej. Wartości ońcowe są oszuiwaymi wartościami dystrybuaty mocy dysozycyjej SEE. Ogólą ideę ratyczego obliczaia wsaźiów iezawodości wytwarzaia oazao a rys..8 i.9. Każdy sta (wartość) mocy dysozycyjej systemu P d, (ubytu mocy - U ) jest w waruach stacjoarych rerezetoway rzez wartość rawdoodobieństwa (P d ) i dystrybuaty F(P d, ). Odowiadający -temu staowi czas, w tórym obciążeie rzewyższa moc dysozycyją, ma wartość t (w godziach dla LDC i diach dla DPLVC). Moża też wyzaczyć ilość iedostarczoej eergii A, eergię zaotrzebowaą A i obciążeie szczytowe s. Podstawowe wsaźii iezawodości wytwarzaia eergii eletryczej w SEE są więc oreśloe zależościami: LOLP( ) = F( ) = P{ P < LOEE LOEE = A ( Pd ), EIU =, A d }, LOLE = t ( P ), EIR = - EIU, SM d = LOEE 6. s (.6) Proces losowy zdolości wytwórczej jest stacjoary dla oresu czasu odowiadającemu iezmieej liczbie bloów w remocie laowym (zazwyczaj jede tydzień). 5
IV. Niezawodość wytwarzaia eergii eletryczej w SEE (J. Pasa) W ratyczych zastosowaiach istoty jest czas obliczeń. Dla jego ograiczeia moża wyorzystać związi między wsaźiami iezawodości. F(P d) a) LOLP c) ( Moc osiągala Margies mocy LOLP( s) s U A t (P d ) LDC lub DPLVC b) t P d t 5 t 7 t P d, A = ole od rzywą t 5 t 7 s Czas Rys..8. Ilustracja ołączeia modeli zdolości wytwórczej i obciążeia dla obliczeia wsaźiów iezawodości wytwarzaia t Rys..9. Ilustracja obliczaia wsaźia LOLP rzy wyorzystaiu dystrybuaty mocy dysozycyjej i aledarzowego rzebiegu obciążeia: a) dystrybuata mocy dysozycyjej - model zdolości wytwórczej systemu, b) rogozoway rzebieg zaotrzebowaia (aledarzowy), c) wyiowy wyres LOLP Dodatowe czyii uwzględiae w ratyczych obliczeiach wsaźiów iezawodości wytwarzaia eergii eletryczej to: ieoreśloość rogoz obciążeia i arametrów iezawodościowych jedoste wytwórczych, laowa rofilatya, jedosti wytwórcze wyorzystujące odawiale źródła eergii, wrowadzaie rogramów ształtowaia oytu a eergię eletryczą (DSM) i ich efety. Algorytm i rogram obliczeiowy ONW ares rzedmiotowy orogramowaia obejmuje odsystemy wytwórcze systemu eletroeergetyczego złożoe z jedoste dwu i (lub) wielostaowych (liczba staów ie może rzeraczać ) zestawioych w gruy idetyczych jedoste (liczba gru bloów i liczba jedoste wytwórczych w systemie jest ograiczoa jedyie rzez dysoowaą amięć, bowiem rogram oceia zasoby i iformuje użytowia o wyiających stąd możliwościach). Program ozwala wyzaczać dystrybuatę mocy dysozycyjej metodami: reursywą, symulacyją, rozładu ormalego, rozwiięcia w szereg Edgewortha) oraz obliczać astęujące wsaźii iezawodości wytwarzaia eergii eletryczej: o LOLE - oczeiway czas trwaia deficytu mocy w rozatrywaym oresie; o LOLP S - rawdoodobieństwo ie orycia zaotrzebowaia, rzy założeiu że obciążeie jest stałe i rówe szczytowemu - rogram umożliwia też obliczaie wsaźia LOLP dla ażdej wartości obciążeia (ie tylo szczytowej); o LOEE/EENS - wartość oczeiwaa eergii iedostarczoej; o EIR - wsaźi zaewieia eergii, o ECD - wartość oczeiwaa deficytu mocy; o PCD - rawdoodobieństwo deficytu mocy; o XLOL - wartość oczeiwaa ojedyczego deficytu mocy. Przewidywae obciążeie systemu może być obciążeiem: dobowym, tygodiowym, miesięczym lub roczym; a w ażdym z tych oresów może być rozatrywae jao: schodowe, zadae w rańcowym rzyadu rzez wartości dla ażdej godziy lub ółgodziy doby (co odowiadało ratyce rozliczeń w ool u Aglii i Walii oraz rozważaym rozwiązaiom rajowym); arosymowae fucją (zastosowaie dla uorządowaych rzebiegów obciążeia) - wyładiczy model obciążeia lub wielomia 5-tego stoia (możliwość dowolych rerezetacji uorządowaych rzebiegów obciążeia). Dla systemu zawierającego ie więcej iż bloów rogram automatyczie dobiera wartości mocy, dla tórych będą liczoe wartości dystrybuaty; dla więszej liczby jedoste wytwórczych użytowi rogramu musi odać ro obliczeń dystrybuaty. Dla uzysaia doładych wyiów metodą reursywą zaleca się by ro obliczeń był rówy ajwięszemu wsólemu odzieliowi mocy oszczególych bloów. Program ONWWi staowi ową wersję rogramu ONW. ostał aisay rzy użyciu omilatora Borlad Delhi.. Pracuje od otrolą systemów oeracyjych Microsoft Widows w wersji bitowej: Widows 95, 98, NT, Me,, XP, Vista. Program jest obsługiway rzy użyciu myszy oraz lawiatury i omuiuje się z użytowiiem za omocą graficzego iterfejsu użytowia (GUI). 6