SZKOLNY PROGRAM PROFILAKTYKI ROZUMIEM SIEBIE POMAGAM INNYM ROK SZKOLNY 2015 / 2016 Monika Wójciak, Justyna Wójcik-Nurzyńska, Eliza Tyrawska, Monika Kołodziejczyk
SZKOLNY PROGRAM PROFILAKTYKI 2015/2016 Podstawa prawna: Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 27 sierpnia 2012 r. w sprawie podstawy programowej wychowania przedszkolnego oraz kształcenia ogólnego w poszczególnych typach szkół. Szkolny Program Profilaktyki wspiera codzienną pracę edukacyjno-wychowawczą i profilaktyczną szkoły. Jego działania zintegrowane są z wybranymi treściami nauczania przedmiotów i realizowane są na zajęciach edukacyjnych, godzinach z wychowawcą, zajęciach pozalekcyjnych, wycieczkach edukacyjnych, innych wyjściach edukacyjnych. Wspomaga wychowanie opierając się na potrzebach uczniów, zasobach szkoły, dostosowany jest do możliwości intelektualnych uczniów. Program profilaktyki tworzony jest na podstawie diagnozy i wiedzy zaczerpniętej z doświadczeń pedagogicznych wychowawców, nauczycieli oraz rodziców, analizy dokumentacji szkolnej, dziennika pedagoga szkolnego, teczek indywidualnych uczniów zawierających arkusze trudności wychowawczych oraz obserwacji środowiska uczniów i ich zachowań w sytuacjach szkolnych. Uwzględnia także rekomendacje zawarte w raporcie ewaluacji wewnętrznej przeprowadzonej w 2014/2015 r., która dotyczyła m. in. respektowania norm społecznych. Zaleca się w nich kontynuację programu profilaktycznego w obszarze przeciwdziałania agresji, budowania postawy tolerancji, empatii, szacunku dla drugiego człowieka. Biorąc to wszystko pod uwagę zadaniem Szkolnego Programu Profilaktyki jest: wspomaganie dzieci w radzeniu sobie z trudnościami zagrażającymi prawidłowemu rozwojowi i zdrowemu życiu; ograniczenie i likwidowanie czynników ryzyka, które zaburzają prawidłowy rozwój dzieci; inicjowanie i wzmacnianie czynników chroniących, które sprzyjają prawidłowemu rozwojowi i zdrowemu życiu; wzmacnianie poczucia własnej wartości i kształtowanie umiejętności wyrażania uczuć; budowanie postawy empatii wobec innych, tolerancji, szacunku dla drugiego człowieka. Szkolny Program Profilaktyki skorelowany jest ze Szkolnym Programem Wychowawczym i uwzględniony został w planach pracy dydaktyczno-wychowawczych wszystkich nauczycieli szkoły. 2
PROMOWANIE ZDROWIA Zadanie ZDROWE ODŻYWIANIE CELE uczeń: - wyróżnia zdrowe produkty żywnościowe; - wymienia zasady zdrowego odżywiania i stosuje je w życiu codziennym; - dostrzega skutki spożywania niezdrowych produktów ( śmieciowe jedzenie ). DZIAŁANIA - układanie prawidłowego jadłospisu; - analizowanie piramidy pokarmowej; - wykonanie plakatów promujących zdrowe odżywianie przygotowanie wystawy Produkty spożywcze źródłem składników pokarmowych. - spotkanie z dietetykiem prowadząca p. Anna Wrona ADRESAT kl. I-III kl. IV, VI kl. IV, VI kl. I-VI ODPOWIEDZIALNY Termin realizacji wychowawcy klas I-III i wychowawcy świetlicy nauczyciele przyrody II sem. r. szk. 2015/2016 nauczyciele techniki II sem. r. szk. 2015/2016 cały r. szk. 2015/16 PRZEWIDYWANY EFEKT Uczniowie: znają zasady zdrowego odżywiania i stosują je w życiu codziennym. - realizowanie programu Szklanka mleka oraz Owoce w szkole. kl. I-VI cały r. szk. 2015/16 3
ZADANIE CELE uczeń: - zna techniki efektywnego uczenia się; DZIAŁANIA - zajęcia warsztatowe techniki efektywnej nauki mnemotechniki; ADRESAT kl. V ODPOWIEDZIALNY Termin realizacji pedagog PRZEWIDYWANY EFEKT Uczniowie: doskonalą techniki efektywnego uczenia się ZDROWIE, HIGIENA NAUKI I WYPOCZYNKU - rozumie potrzebę i znaczenie aktywnego spędzania wolnego czasu; - uczestniczy w zajęciach ruchowych i sportowych (wie, że sport to zdrowie); - organizowanie imprez, zawodów sportowych szkolnych i pozaszkolnych oraz wycieczek szkolnych; - uczestniczenie w zajęciach SKS, zajęciach korekcyjnych, rozgrywkach sportowych i zajęciach tanecznych; - udział w projekcie powszechnej nauki pływania Umiem pływać współfinansowanym przez Ministerstwo Sportu i Turystyki; - opracowywanie własnego planu dnia i tygodnia z uwzględnieniem różnych form wypoczynku; wszyscy kl. I kl. IV kl. V, VI nauczyciele wych. fiz., wychowawcy, nauczyciele świetlicy szkolnej wg. planów pracy dydaktycznowychowawczych - p. A. Radziejewski, p. J. Olech pływanie jako 4 godzina wych. fiz. w kl. IV, V - nauczyciele przyrody IX 2015 wychowawcy klas rozumieją potrzebę ruchu, właściwego odpoczynku i uprawiania sportu dla zdrowia potrafią zorganizować sobie dzień, dzieląc czas na naukę i wypoczynek - poznaje czynności ratujące zdrowie i życie; - przeszkolenie z zakresu pierwszej pomocy w sytuacjach zagrażających zdrowiu i życiu; kl. I-III p. K. Błaszczak znają czynności ratujące zdrowie i życie 4
ZADANIE ZDROWIE, HIGIENA NAUKI I WYPOCZYNKU CELE uczeń: - zapobiega chorobom i wypadkom; - zna sposoby na rozluźnienie (odstresowanie); DZIAŁANIA ADRESAT - zajęcia edukacyjne; kl. IV - zajęcia treningu autogennego na lekcji wych. fiz.; kl. III ODPOWIEDZIALNY Termin realizacji nauczyciele przyrody I sem. r. szk. 2015/16. pedagog szkolny, nauczyciele kl. I-III PRZEWIDYWANY EFEKT Uczniowie: rozróżniają podstawowe choroby wirusowe i bakteryjne; opisują zasady udzielania pierwszej pomocy w niektórych urazach (np. stłuczenia, skaleczenia); podają przykłady zachowań i sytuacji, które mogą zagrażać zdrowiu i życiu człowieka (np. pożar, wypadek drogowy, jazda na łyżwach itp.); rozumieją potrzebę wyciszenia się, potrafią poradzić sobie ze stresem, zrelaksować się; 5
- wyrabia nawyk wykonywania codziennie 10- minutowych ćwiczeń ruchowych (gimnastycznych) z zastosowaniem różnorodnych technik (np. aerobik - ćwiczenia aerobowe: w tym aqua aerobik, fitness, tabata, stretching (rozciąganie), nordic walking, itd. a także tzw. ćwiczeń relaksacyjnych); - wprowadzenie cykli ćwiczeń w ramach rozgrzewki na każdej lekcji wychowania fizycznego. - angażowanie uczniów do wprowadzania propozycji nowych ćwiczeń, ale z odpowiednim ukierunkowaniem i sprawdzaniem przez nauczycieli prawidłowości techniki i poprawności wykonania; wszystkich klas (dobieranie ćwiczeń odpowiednio do wieku) nauczyciele wych. fiz. nauczyciele kl. I-III ćwiczą codziennie samodzielnie co najmniej 10 minut; znają różnorodne techniki ćwiczeń i potrafią dobrać technikę ćwiczeń w zależności od stanu zdrowia i potrzeb. HIGIENA OSOBISTA ORAZ HIGIENA OKRESU DORASTANIA - wyrabia nawyk wykonywania ok. 2 minutowych ćwiczeń poprawiających kondycję kręgosłupa i nadgarstków w trakcie lekcji, odrabiania prac. - zna zasady dbania o higienę całego ciała; - sukcesywne wprowadzanie ćwiczeń na każdej lekcji. - uczenie przestrzegania zasad higieny przed i w trakcie posiłków oraz umiejętnego korzystania z toalety; kl. I-III nauczyciele wszystkich przedmiotów wychowawcy i nauczyciele świetlicy szkolnej cały rok szkolny pamiętają o konieczności robienia przerw na ćwiczenia ruchowe w trakcie pracy i zabawy przy komputerze oraz w trakcie odrabiania prac domowych. dbają o zdrowie i codzienną higienę, podczas: - spożywania posiłków - korzystania z toalety; - kształtuje właściwy - poznanie zmian nauczyciele przyrody odnoszą się 6
stosunek do płciowości człowieka. zachodzących w okresie dojrzewania prezentacja filmu Dojrzewanie kl. IV kl. VI II sem. r. szk. 2015/16 nauczyciele WDŻ I sem. r. szk. 2015/2016 z szacunkiem do własnego ciała i zmian zachodzących w okresie dojrzewania. 7
PROFILAKTYKA UZALEŻNIEŃ ZADANIA UZALEŻNIENIA SĄ GROŹNE CELE uczeń: - zbiera informacje o skutkach uzależnień; - rozwija postawę, która pozwala na skuteczne opieranie się presji; - wyrabia świadomość, że bycie wolnym od uzależnień to powód do dumy; - wyjaśnia negatywny wpływ alkoholu, narkotyków i substancji psychoaktywnych na zdrowie człowieka. DZIAŁANIA - Nie pal to niemodne pogadanka na temat szkodliwości palenia oraz ukazanie pewnych stereotypów zachowań osób palących; - zorganizowanie debaty Alkohol kradnie wolność, niszczy rodzinę ; - sporządzanie listy przyczyn, dla których dzieci i młodzież sięgają po środki niedozwolone; ADRESAT kl. IV, V kl. VI kl. IV ODPOWIEDZIALNY Termin realizacji nauczyciele przyrody, wychowawcy klas pedagog szkolny, wychowawcy klas VI II sem. r. szk. 2015/16 nauczyciele przyrody wg. planu pracy dydaktycznowychowawczego PRZEWIDYWANY EFEKT : podają przykłady negatywnego wpływu uzależnień na zdrowie fizyczne i psychiczne oraz na zachowania i postawy ludzi; znają skutki picia alkoholu, mechanizm uzależnień oraz czynniki chroniące ich przed uzależnieniem. - ćwiczenie zachowań asertywnych. 8
ZADANIA SPĘDZANIE WOLNEGO CZASU CELE uczeń - zna alternatywne sposoby spędzania wolnego czasu; - zna swoje zainteresowania, hobby, rzeczy, które sprawiają mu przyjemność i pomagają się odstresować. DZIAŁANIA - organizowanie i prowadzenie kół zainteresowań; - proponowanie udziału w konkursach szkolnych i pozaszkolnych; - organizowanie wyjść do kina, teatru, muzeum, imprez klasowych, wycieczek; - rozwijanie i propagowanie czytelnictwa, konkursy czytelnicze; - stworzenie własnej listy przyjemności. ADRESAT wszyscy kl. V, VI kl. II-III ODPOWIEDZIALNY Termin realizacji nauczyciele prowadzący koła zainteresowań, wychowawcy klas, nauczyciele bibliotekarze cały r. szk. 2015/2016 według kalendarza konkursów wychowawcy klas nauczyciele świetlicy, J. Wójcik-Nurzyńska PRZEWIDYWANY EFEKT : uczestniczą w proponowanych przez szkołę sposobach spędzania czasu poza obowiązkowymi zajęciami; potrafią korzystać z listy przyjemności w różnych sytuacjach (np. relaks, odstresowanie, wypoczynek, trudne sytuacje). KSZTAŁTOWANIE POSTAWY ASERTYWNEJ - rozróżnia i nazywa różne typy zachowań (uległość, agresja, asertywność); - kształtuje postawy asertywne; - rozwija umiejętność wyrażania własnych przekonań. - organizowanie warsztatów na zajęciach godzin z wychowawcą (scenki dramowe, filmy, burza mózgów, itd.). kl. IV-VI wychowawcy klas wg. planu pracy wychowawcy umieją odmawiać i podejmować właściwe decyzje w trudnych sytuacjach; znają sposoby zachowań asertywnych. 9
PROPAGOWANIE ZASAD BEZPIECZEŃSTWA ZADANIE BEZPIECZNA DROGA DO I ZE SZKOŁY CELE uczeń: - zachowuje się z rozwagą na drodze do i ze szkoły; - zna podstawowe przepisy i zasady ruchu drogowego; DZIAŁANIA - wskazywanie zasad bezpiecznego poruszania się i zachowania na drodze i przejściach dla pieszych; - zapoznanie z programem Prawidłowo poruszam się jako pieszy i rowerzysta ; - zapoznanie uczniów z przepisami i zasadami ruchu drogowego na zajęciach techniki; ADRESAT wszyscy kl. IV-VI kl. IV ODPOWIEDZIALNY Termin realizacji wychowawcy klas nauczyciele techniki, nauczyciele wychowawcy nauczyciele techniki PRZEWIDYWANY EFEKT Uczniowie: znają zasady właściwego poruszania się na drodze do i ze szkoły; zdobywają kartę rowerową BEZPIECZEŃSTWO W SZKOLE I WOKÓŁ BUDYNKU SZKOŁY - dba o bezpieczeństwo swoje i innych; - zna i stosuje się do przepisów BHP w salach/pracowniach i na zajęciach wych. fiz.; - zna i stosuje się do regulaminów i zasad poruszania się, zabawy na terenie wokół szkoły oraz na placu zabaw; - właściwie reaguje na uwagi dyżurujących na korytarzu nauczycieli; - wie, do kogo zwrócić się o pomoc w razie zagrożenia zdrowia. - zapoznanie uczniów z: regulaminem pracowni, zasadami poruszania się wokół szkoły, zasadami spędzania przerw śródlekcyjnych; - dyżury nauczycieli. wszyscy wychowawcy, nauczyciele wych. fiz., nauczyciele świetlicy, nauczyciele dyżurujący na korytarzach szkolnych przez cały r. szk. 2015/2016 znają i stosują się do regulaminów i zasad bezpieczeństwa w szkole i wokół jej budynku. 10
ZADANIE CELE uczeń DZIAŁANIA ADRESAT ODPOWIEDZIALNY Termin realizacji PRZEWIDYWANY EFEKT JAK PANOWAĆ NAD EMOCJAMI - potrafi rozpoznać uczucia i emocje; - zna sposoby pozwalające zapanować nad nieprzyjemnymi emocjami; - zna konsekwencje nieodpowiednich zachowań - stosuje zasady asertywności w codziennym życiu szkolnym; - doskonali umiejętności rozwiązywania problemów; - przeprowadzenie zajęć dotyczących uczuć i emocji; - tworzenie listy uczuć; - kontrolowanie zachowań pozytywnych i negatywnych uczniów (pochwał i uwag) w dzienniku elektronicznym; - promowanie kultury słowa, eliminowanie wulgaryzmów ze słownika uczniów; - przeprowadzanie rozmów indywidualnych z wychowawcą, pedagogiem szkolnym; - zamieszczenie na tablicy ogłoszeń w pokoju nauczycielskim wykazu osób, instytucji, do których można zwrócić się z prośbą o pomoc; - kierowanie rodzin, uczniów z problemami do specjalistycznych placówek wspierających dziecko i rodzinę; klas II i III kl. IV_VI wszyscy 11 pedagog szkolny wg terminarza pracy wychowawcy wszyscy nauczyciele pedagog szkolny cały r. szk. 2015/2016 potrafią rozpoznać emocje u siebie i kolegów; znają i stosują sposoby pozwalające zapanować nad emocjami; znają konsekwencje nieodpowiednich zachowań, szanują siebie nawzajem, stosują zasady koleżeńskiej współpracy, polubownego załatwiania spraw, hamowania i rozładowania agresji; wiedzą, do kogo mogą zwrócić się o pomoc w trudnej konfliktowej sytuacji;
- zna znaczenie współzawodnictwa sportowego i jego pozytywnego wpływu na kształtowanie charakteru młodego człowieka. - zorganizowanie turniejów klas (Mistrzostw szkoły): dwa ognie, koszykówka, siatkówka, piłka nożna. kl. IV-VI nauczyciele wych. fiz. wg kalendarza rozgrywek w r. szk. 2015/2016 nauczyciele kl. I-III dostrzegają, że aktywność sportowa przynosi radość i zadowolenie; dzielą się swoimi przeżyciami z koleżankami i kolegami; uczą się zasad właściwej rywalizacji i współzawodnictwa sportowego. WSPÓŁDZIAŁANIE W GRUPIE RÓWIEŚNICZEJ - zna obowiązki i prawa ucznia; - rozumie potrzeby innych; - określa reguły współpracy w grupie rówieśniczej; - uczy się podejmowania wspólnych, zespołowych decyzji; - wzmacnianie poczucia przynależności do grupy, klasy; - ćwiczenie umiejętności wczuwania się w położenie innej osoby; - organizowanie pomocy koleżeńskiej potrzebującym uczniom; - wzmacnianie poczucia własnej wartości; - promowanie uniwersalnych wartości oraz umiejętności przestrzegania norm społecznych na zajęciach edukacyjnych i lekcjach religii, etyki, godzinach z wychowawcą oraz imprezach szkolnych i pozaszkolnych; - uczy się wartości; - działania wokół hasła (klasy wybierają wartości - dyżury klasowe); wszyscy kl. IV-VI nauczyciele religii, etyki, nauczyciele świetlicy, wychowawcy Samorząd Uczniowski znają obowiązki i prawa ucznia; znają zasady właściwej współpracy w grupie rówieśników; potrafią wskazać, jakie wartości wybierają w życiu; 12
- zna prawa i obowiązki dziecka; - przeprowadzenie zajęć na godzinach z wychowawcą Wokół praw i obowiązków dziecka w świetle Konwencji o Prawach Dziecka ; kl. IV pedagog szkolny, wg terminarza znają swoje prawa i obowiązki; wiedzą, jak mogą domagać się respektowania swoich praw; - uczy się wartości przyjaźni; - zajęcia Być przyjacielem i mieć przyjaciół ; kl. I pedagog szkolny wg terminarza potrafią rozpoznać przyjazne zachowania, zauważają podobieństwa i różnice między dziećmi w klasie; - wie, jakie są najważniejsze wartości; - zajęcia odkrywania wartości; kl. II 13
- rozumie pojęcie tolerancji, akceptuje osoby z niepełnosprawnością intelektualną i fizyczną; - zajęcia z p. psycholog z Polskiego Stowarzyszenia na Rzecz Osób z Upośledzeniem Umysłowym kl. IV-VI pani psycholog ze Stowarzyszenia, koordynacja pedagog szkolny, X 2015 wiedzą, że w społeczeństwie współistnieją ze sobą osoby zdrowe i chore; rozumieją, że każdemu człowiekowi należy się traktowanie z szacunkiem (niezależnie od stanu zdrowia, wyglądu, itp.); - uczy się tolerancji wobec innych ludzi. - pogadanka na temat tolerancji oraz sposobu wyrażania swoich przekonań kl. IV-VI wychowawcy klas, nauczyciele j. polskiego, i angielskiego, przyrody, historii, religii rozumieją i akceptują inność ludzi dotyczącą ich poglądów, narodowości, rasy, religii, kultury itp.; rozumieją problem uchodźców politycznych, ekonomicznych, prześladowanych za wiarę; potrafią wyrażać swoje przekonania w sposób asertywny. 14
PROMOWANIE ZASAD WŁAŚCIWEGO KORZYSTANIA Z TECHNOLOGII INFORMATYCZNEJ ZADANIE PRZECIWDZIAŁANIE ZJAWISKOM I ZACHOWANIOM WYNIKAJĄCYM Z NIEWŁAŚCIWEGO KORZYSTANIA Z TECHNOLOGII KOMPUTEROWEJ I TELEFONII KOMÓRKOWEJ CELE Uczeń: - wie, że internet jest potrzebnym źródłem informacji i rozrywki; - umie świadomie korzystać z internetu oraz telefonii komórkowej; - zna zagrożenia, jakie niesie ze sobą internet (portale społecznościowe, komunikatory internetowe) dla zdrowego stylu życia; - potrafi przewidzieć wpływ gier komputerowych na rozwój emocjonalny i relacje społeczne uczniów. DZIAŁANIA - zachęcanie uczniów do wykorzystania technologii internetowej dla poszerzania wiedzy; - ukazywanie możliwości uzależnienia od internetu, gier komputerowych i telefonii komórkowej; - tworzenie prezentacji multimedialnej Zalety i wady internetu. ADRESAT wszyscy klas IV VI kl. V, VI ODPOWIEDZIALNI Termin realizacji wszyscy nauczyciele wychowawcy klas nauczyciele informatyki, II sem. r. szk. 2015/16 PRZEWIDYWANY EFEKT Uczniowie: wykorzystują internet dla poszerzania wiedzy; znają negatywne skutki uzależnienia od gier komputerowych, internetu i telefonu komórkowego. 15
EWALUACJA SZKOLNEGO PROGRAMU PROFILAKTYKI I SPOSÓB EWALUACJI: Ocena rezultatów i efektywności prowadzonych działań Szkolnego Programu Profilaktyki w celu oszacowania jego funkcjonowania i planowania działań profilaktycznych na kolejne lata szkolne. II KRYTERIA EWALUACJI: dostosowanie zadań SPP do warunków funkcjonowania szkoły poprawność doboru zadań do realizacji założonych celów poziom realizacji zadań skierowanych na uczniów III FORMY EWALUACJI: Zapisy w dziennikach lekcyjnych i zajęć pozalekcyjnych, pedagoga szkolnego, klasowych kartach klasyfikacyjnych, wytwory pracy i nauki uczniów, sprawozdania z konkursów, zawodów itp., ankiety, kronika szkoły, protokoły zebrań z rodzicami. Stosowanie miękkich alternatywnych metod ewaluacyjnych (wg szkoleniowego posiedzenia Rady Pedagogicznej w dniu 11.09.2015 r.). 16