Podróże po Imperium Liczb

Wielkość: px
Rozpocząć pokaz od strony:

Download "Podróże po Imperium Liczb"

Transkrypt

1 Podróże po Imperium Liczb Część Silie i Symbole Newo Rozdził Symbole Newo sowrzyszoe z ciągmi Adrzej Nowici 2 mj 202, hp://wwwmuiorupl/~ow Spis reści Symbole Newo sowrzyszoe z ciągmi 47 Uogólioy współczyi dwumiowy 47 2 Be ciągi 49 3 Alf ciągi 50 4 Symbole Newo sowrzyszoe z liczbmi Mersee 52 5 Symbole Newo sowrzyszoe z liczbmi q Symbole Newo sowrzyszoe z liczbmi - b 55 7 Symbole Newo sowrzyszoe z liczbmi Fibocciego 56 8 Symbole Newo sowrzyszoe z liczbmi rójąymi 57 9 Symbole Newo, liczby eredrle i uogóliei 60 Wszysie siążi z serii Podróże po Imperium Liczb piso w edyorze L A TEX Spisy reści ych siąże orz pewe wybre rozdziły moż zleźć iereowej sroie uor: hp://www-usersmuiorupl/~ow

2

3 Symbole Newo sowrzyszoe z ciągmi Uogólioy współczyi dwumiowy Złóżmy, że dy jes ciąg ( ) o wyrzch urlych Jeśli jes ieujemą liczbą cłowią, o przez ozczć będziemy liczbę urlą zdefiiową sępująco: { 2, gdy N,, gdy 0 Jeśli i są ieujemymi liczbmi cłowiymi, o przez wymierą zdefiiową jo:, gdy, 0, gdy < ozczć będziemy liczbę Tie ozczei wysępują p w [Fo, [Goul, [MN Liczby posci mją gielsie zwy: -omil coefficies lub geerlized biomil coefficies Liczby posci są m ze w przypdu, gdy jes ciągiem olejych liczb urlych (o zczy, gdy dl N) W ym przypdu! orz liczb poryw się z liczbą ( ) [ 0 2 3, dl 4, dl < 5 [ 6 [ + [, dl <, dl < 7 ([Fo) Jeśli 0 < m, o m m m m + 47 m

4 48Adrzej Nowici, Silie i symbole Newo Symbole Newo sowrzyszoe z ciągmi D [ m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m 8 Dl, m i urlych ich, że 0 m, zchodzi rówość [ m [ m m Uswmy uogólioe współczyii dwumiowe w blicę, będącą odpowiediiem róją Pscl: 0 0 [ [ 0 [ 2 0 [ 2 [ 2 2 [ 3 0 [ 3 [ 3 2 [ 3 3 [ 4 0 [ 4 [ 4 2 [ 4 3 [ 4 4 Kżdy z ych współczyiów (poz brzegowymi), ooczoy jes przez sześć iych współczyiów Możąc co drugi z ich orzymujemy dw iloczyy Ozuje się, że są oe rówe: 9 ([Goul) Jeśli 0 < < są liczbmi urlymi, o 0 ([Goul) [ ([Goul) Jeżeli c jes liczbą cłowią, o [ c + c c + c c + c c + c U W ryule H W Gould [Goul moż zleźć więcej podobych ożsmości

5 Adrzej Nowici, Silie i symbole Newo Symbole Newo sowrzyszoe z ciągmi 49 2 Be ciągi Niech ( ) będzie ciągiem o wyrzch urlych Mówić będziemy, że jes β- ciągiem ([MN), jeśli żd liczb posci jes cłowi 2 Kżdy ciąg sły jes β-ciągiem Jeśli c N i c dl N, o żd liczb posci jes rów 22 Kżdy ciąg geomeryczy o urlym ilorzie jes β-ciągiem Jeśli c N i c dl N, o dl wszysich zchodzi rówość c ( ) 23 Niech! dl 0 Wówczs! 2!! 2 orz [! 2!! ( + )! ( + 2)! ( + ( ))!! 2!!! 2! ( )!! 2! ( )! i jes o liczb url Ciąg ( ) jes więc β-ciągiem ([Bhr) 24 Niech! dl 0 Wedy jes ieprzyse 0 lub 25 Iloczy dwóch β-ciągów jes β-ciągiem Jeśli ( ) orz b (b ) są β-ciągmi, o ciąg c ( b ) jes β-ciągiem orz c b 26 Niech, b N, 2, b 2 Defiiujemy ciąg (x ) w sępujący sposób: x 0 0, x, x 2 x 2 x 2 2, x 2+ bx 2 x 2, gdzie Wedy, dl dowolych liczb urlych m i, liczb x m+ x m+2 x m+ jes podziel przez x x 2 x ([OM S Peersburg 200) 27 Niech f(x) R[x Jeśli, dl wszysich, N, liczb f( + )f( + 2) f( + ) f()f(2) f() jes cłowi, o f(0) 0 ([OM S Peersburg 2002)

6 50Adrzej Nowici, Silie i symbole Newo Symbole Newo sowrzyszoe z ciągmi 3 Alf ciągi Wżą lsą przyłdów β-ciągów sowią ciągi, óre zywć będziemy α-ciągmi Mówić będziemy, że dy ciąg ( ) (o wyrzch urlych) jes α-ciągiem ([MN), jeśli dl dowolych liczb urlych i m zchodzi rówość (, m ) (,m), z wd(, m ) wd(,m) Kuh i Wiff w [KW ie ciągi zywją regulrie oresowymi W [EvP (sro 70) ie ciągi zywe są divisibiliy sequeces 3 Dl dowolego α-cięgu ( ) zchodzi implicj dl wszysich m N m m, 32 Jeśli ( ) jes α-ciągiem, o isieje i ciąg (b ) liczb urlych, że d b d, dl wszysich N ([OM Ir 200) 33 Ciąg sły orz ciąg olejych liczb urlych są α-ciągmi 34 Jeśli s jes usloą liczbą urlą, o ciągi (s) i ( s ) są α-ciągmi 35 Jeśli ( ) jes α-ciągiem, o dl dowolych ieujemych liczb cłowiych, isieją ie liczby cłowie X(, ) orz Y (, ), że + X(, ) + Y (, ) + + D Niech i będą ieujemymi liczbmi cłowiymi Isieie liczb X(, ), Y (, ) jes oczywise w przypdu, gdy Złóżmy dlej, że > i ozczmy przez d jwięszy wspóly dzieli liczb orz + Isieją wówczs ie liczby cłowie u, v, że d u + v + Wyorzysliśmy zą włsość jwięszego wspólego podzieli Z rówości d (, + ) (,+) (+,+) ( +, + ) wyi, że d dzieli liczbę + Zem + pd, gdzie p jes pewą liczbą urlą Bez rudu swierdzmy, że liczby cłowie X(, ) pu i Y (, ) pv spełiją żąde wrui 36 Kżdy α-ciąg jes β-ciągiem ([G-p s353)

7 Adrzej Nowici, Silie i symbole Newo Symbole Newo sowrzyszoe z ciągmi 5 D Wyi o ychmis z 35 i iducji memyczej 37 Jeśli ( ) jes α-ciągiem i s jes liczbą urlą, o iloczy żdych s olejych wyrzów ciągu ( ) jes podziely przez s 2 s Dowód Jes o wiose z Ciąg ( ), o wyrzch urlych, jes α-ciągiem wedy i ylo wedy, gdy ) ) ( m, ( m,, dl wszysich liczb urlych m > ([S59 282) D Koieczość wruu wyi z włsości jwięszego wspólego dzieli: (m, ) (m, ) Mmy bowiem: ( m, ) (m,) (m,) ( m, ) Aby pozć doseczość ego wruu przypuśćmy, że isieją ie liczby urle m i, że ( m, ) (m,) Ze zbioru wszysich pr (m, ), dl órych zchodzi ierówość ( m, ) (m,), wybierzmy prę (m 0, 0 ) o jmiejszej sumie m Poiewż ( m, m ) m (m,m), więc m 0 0 Możemy złożyć, że m 0 > 0 Rozprzmy liczby urle m 0 0, 0 Sum ych liczb jes rów m 0 ; jes więc osro miejsz od sumy m Mmy więc rówość: ( m0 0, 0 ) (m0 0, 0) Sąd wyi: ( m0, 0 ) ( m0 0, 0 ) (m0 0, 0) (m0, 0), czyli ( m0, 0 ) (m0, 0); wbrew emu, że ( m0, 0 ) (m0, 0) 39 Niech f(x) będzie wielomiem zmieej x o urlych współczyich Defiiujemy ciąg (b ) przyjmując: Ciąg e jes α-ciągiem ([Kw /989 M20) b f(0), b + f(b ), dl N D Wysrczy, mocy 38 wyzć, że (b m, b ) b (m,) Ozczmy: F (x) f(f (f(x)) )) }{{} Jes o wielomi o współczyich cłowiych, przy czym b m F m (0) i b m F m (b ), dl m > Zuwżmy, że F (x) b +xq (x), gdzie Q (x) jes rówież wielomiem o współczyich clowiych Przy m > mmy: (b m, b ) (F m (b ), b ) (b m + b Q m (b ), b ) (b m, b ) Osi rówość wyi z włsości jwięszego wspólego dzieli: ( + b, b) (, b) 30 Jeśli ( ), (b ) są α-ciągmi, o ciąg (c b ) jes rówież α-ciągiem ( ) 3 Iloczy dwóch α-ciągów ie musi być α-ciągiem Ciąg (2 ), będący iloczyem dwóch α-ciągów, ie jes α-ciągiem Jes omis β-ciągiem 32 (Hillm, Hogg 972) Jeṡli (x ) jes α-ciągiem, o ( ) ( + + wd,, wd,, + + dl > N ([MR 47#3287) x x x x x ), x

8 52Adrzej Nowici, Silie i symbole Newo Symbole Newo sowrzyszoe z ciągmi J P Bézivi, A Pehö, A J v der Poore, A full chrcerizio of divisibiliy sequeces, prepri, 3 sro A P Hilm, V E Hogg, A proof of Gould s Pscl hex cojecure, [FQ 0(972) A P Hilm, V E Hogg, Expoes of primes i geerlized biomil coefficies, [Jrei 262/263 (973) J M Hole, Residues of geerlized biomil coefficies modulo prime, prepri, 4 sro, iere 2000 M Mjer, Uogólioe współczyii dwumiowe, [Pmgr 200 J Sdor, A oe o ceri rihmeic fucios, [Sd (o fucjch f : N N ich, że (, b) (f(), f(b)) ) 4 Symbole Newo sowrzyszoe z liczbmi Mersee Przypomijmy (prz [N-8), że liczbą Mersee zywmy żdą liczbę posci M 2 Symbole Newo sowrzyszoe z ciągiem (M ) ozczć będziemy przez M 4 Ciąg (M ), olejych liczb Mersee, jes α-ciągiem ([S59 s373, [N-8) Począowe wiersze róją Pscl z liczbmi M :,, 3,, 7, 7,, 5, 35, 5,, 3, 55, 55, 3,, 63, 65, 395, 65, 63,, 27, 2667, 8, 8, 2667, 27,, 255, 0795, 9755, , 9755, 0795, 255,, 5, 43435, , , , , 43435, 5, 42 Kżd liczb posci M jes ieprzys 43 Jeśli f(x) 2x+, o ciąg (b ) zdefiiowy w 39 jes ciągiem liczb Mersee 44 Jeśli 0 < < l < orz + l <, o ([Zw 2000) l l l M M M M 45 Jeśli 0 < < l <, o liczby [ M i l ie są względie pierwsze ([Zw 2000) M

9 Adrzej Nowici, Silie i symbole Newo Symbole Newo sowrzyszoe z ciągmi 53 5 Symbole Newo sowrzyszoe z liczbmi q - Rozwżć będziemy ciąg q (q ), gdzie q > jes liczbą urlą Jes o zw ciąg liczb Guss W ym przypdu liczby q ozcz się przez Agiels zw ych liczb: Gussi coefficies lub q-biomil q coefficies W szczególym przypdu, gdy q 2, ciąg (q ) jes ciągiem liczb Mersee i liczby [ 2 są odpowiedio rówe liczbom z poprzediego podrozdziłu 5 Ciąg q jes α-ciągiem ([S59 s, [Ber) D Rówość (q, q m ) q (,m) wyzliśmy w [N-8, w rozdzile o liczbch posci b Począowe wiersze róją Pscl z liczbmi 3 :,, 4,, 3, 3,, 40, 30, 40,, 2, 20, 20, 2,, 364, 0, 33880, 0, 364,, 093, 99463, 92577, 92577, 99463, 093,, 3280, , , , , , 3280, Zliwidujmy przecii, liczby ieprzyse zzczmy czrymi ropmi, miejsc z liczbmi przysymi zmlujmy biło Orzymmy wedy sępujący obrze przedswijący powyższy róją Pscl w rymeyce modulo 2 M Lew sro doyczy symboli Newo sowrzyszoych z ciągiem (3 ) Prw omis sro doyczy zwyłych symboli Newo Widzimy, że po obu sroch mmy ideycze rysui T ideyczość podpowid m, że moż udowodić sępujące swierdzeie

10 54Adrzej Nowici, Silie i symbole Newo Symbole Newo sowrzyszoe z ciągmi 52 3 ( ) (mod 2), dl wszysich, N 0 Począowe wiersze róją Pscl z liczbmi 5 :,, 6,, 3, 3,, 56, 806, 56,, 78, 20306, 20306, 78,, 3906, 50843, , 50843, 3906,, 953, 27468, , , 27468, 953,, 97656, , , , , , 97656, Począowe wiersze róją Pscl z liczbmi 7 :,, 8,, 57, 57,, 400, 2850, 400,, 280, 40050, 40050, 280,, 9608, , , , 9608,, 37257, , , , , 37257, Odpowiedie rójąy Pscl modulo 2 dl liczb [ 5 i są ie sme j róją 7 Pscl modulo 2 dl zwyłych symboli Newo Wyi o z sępującego swierdzei ( ) (mod 2), dl wszysich, N 0 54 Jeśli f(x) qx + q, o cig (b ) zdefiiowy w 39 jes ciągiem liczb Guss 55 Niech F będzie sończoym q-elemeowym ciłem Niech V F będzie -wymirową przesrzeią liiową d F Liczb wszysich -wymirowych podprzesrzei liiowych przesrzei V jes rów ([LiM s69) q [ q q + q, gdy 0 < ([LiM s7) q q +, gdy 0 < ([Fo) q q q { 0, gdy 2, ( ) 0 q ( q)( q 3 )( q 5 ) ( q ), gdy q 2 ([A-E, 73) 0 q q ([A-E, 7)

11 Adrzej Nowici, Silie i symbole Newo Symbole Newo sowrzyszoe z ciągmi Dl żdej liczby urlej zchodzi rówość: x 5 lim q q (x )(x q) (x q ) ([LiM s7) ( ) ([Ads 36) D Wyi o ze zej rówości lim x x x b b q 52 (Clr 995) b q gdzie Φ jes -ym wielomiem cyloomiczym (mod Φ (q) 2 ), b q 2 53 Liczb url 3 jes pierwsz wedy i ylo wedy, gdy m 0 (mod m), 2m dl wszysich m ich, że 0 2m (HW Gould [MR 46#5225) U Podobe wierdzeie zchodzi dl zwyłych symboli Newo q G E Adrews, Properies of Gussi polyomils, [Ads, G E Adrews, K Erisso, Gussi polyomils, [A-E, L Crliz, A combioril propery of q-euleri umbers, [Mo 82()(975) 5-54 W E Clr, q-logue of biomil coefficie cogruece, [Ijms 8(995) H Coh, Projecive geomery over F d he Gussi biomil coefficies, [Mo (6)(2004) R D Fry, Cogruece properies of ordiry d q-biomil coefficies, [Due 34 (967) Symbole Newo sowrzyszoe z liczbmi - b 6 Jeśli > b są względie pierwszymi liczbmi urlymi, o ( b ) jes α-ciągiem ([G-p s74) ( b ) 62 Jeśli > b są względie pierwszymi liczbmi urlymi, o jes α- b ciągiem D Niech w b b Rówość (w, w m ) w (,m) wyzliśmy w [N-8, w rozdzile o liczbch posci b Z powyższego swierdzei, zsosowego dl 0 orz b, orzymujemy: 63 Niech e ozcz liczbę urlą zbudową z jedye Ciąg (e ) jes α-ciągiem ([Kw 2/200 M266 s22-23)

12 56Adrzej Nowici, Silie i symbole Newo Symbole Newo sowrzyszoe z ciągmi 64 (Pehö 987) Dl żdego α-ciągu ( ) isieje i ciąg (b ) posci b s r i i b i i b i, (gdzie s 0, r 0, i, b i N, wd( i, b i ) ), że b, dl wszysich N ([EvP 7) 7 Symbole Newo sowrzyszoe z liczbmi Fibocciego Przypomimy (prz [N-7), że liczbą Fibocciego zywmy żdy wyrz ciągu u (u ) oreśloego wzormi: u u 2 u +2 u + + u, dl N Dobrze widomo (prz przyłd [N-7), że (u ) jes α-ciągiem Liczby posci u ozcz się rówież przez Agiels zw ych liczb: Fiboomil coefficies Spójrzmy F począowe wiersze róją Pscl z liczbmi orz reszy z dzielei przez 2 liczb u wysępujących w ych wierszch,,,, 2, 2,, 3, 6, 3,, 5, 5, 5, 5,, 8, 40, 60, 40, 8,, 3, 04, 260, 260, 04, 3,,,,, 0, 0,,, 0,,,,,,,,, 0, 0, 0,,,, 0, 0, 0, 0,, Po prwej sroie mmy począowe wiersze modulo 2 Gdy zliwidujemy przecii, wszysie zer pomlujemy biło, jedyi zzczymy czrymi ropmi, o orzymmy sępujący obrze Lew sro doyczy symboli Newo sowrzyszoych z ciągiem liczb Fibocciego Prw omis sro doyczy zwyłych symboli Newo

13 Adrzej Nowici, Silie i symbole Newo Symbole Newo sowrzyszoe z ciągmi 57 7 (Hogg 967) u + + u u u u 72 Liczb url 3 jes pierwsz wedy i ylo wedy, gdy m 0 (mod m), 2m dl wszysich ich m, że 0 2m (HW Gould [MR 46#5225) U Podobe wierdzeie zchodzi dl zwyłych symboli Newo 73 (B Wilso 998) Jeśli p jes liczbą pierwszą różą od 2 i 5, o ( ) r u ( )r r+ (mod p) r u u 74 Niech p i q będą usloymi liczbmi urlymi Defiiujemy ciąg (v ) przyjmując: v v 2 p v +2 pv + + qv, dl N Ciąg (v ) jes α-ciągiem (Hogg, Domńsi) G L Alexderso, L F Klosisi, A Fibocci logue of Gussi biomil coefficies, [FQ 2(974) P Domńsi, Uogólioe liczby Fibocciego, [Dl (979) V E Hogg, Fibocci umbers d geerlized biomil coefficies, [FQ 5(967) DL Wells, Residue cous modulo hree for he Fibocci rigle, Applicios of Fibocci umbers, Vol6, (Pullm, WA, 994), , Kluwer Acd Publ, Dordrech, 996 DL Wells, The Fibocci d Lucs rigles modulo 2, [FQ 32(994) -23 B Wilso, The Fibocci rigle modulo p, [FQ 36(998) Symbole Newo sowrzyszoe z liczbmi rójąymi Liczbmi rójąymi zywmy liczby posci ( + ), gdzie N Przyłdy:, 3, 3 6, 4 0, 5 5, 6 2 Dodowo przyjmujemy, że 0 0 Liczbom rójąym poświęciliśmy cły rozdził w [N-8 Symbole Newo sowrzyszoe z ciągiem liczb rójąych ozczć będziemy przez [ 8 (Hogg 974) Dl dowolych ieujemych liczb cłowiych, zchodzi rówość ( )( ) ( )( ) ([FQ 2(974), [MG 93(528)(2009))

14 58Adrzej Nowici, Silie i symbole Newo Symbole Newo sowrzyszoe z ciągmi D Rozwż rówość ( zchodzi )( gdy ) ( > )( W ym) przypdu po obu sroch mmy zer + +!( + )! Złóżmy, że Wedy + +!( + )!( )!( + )! orz s ( 2)(2 3) (( + )) 2 ( 2)(2 3) (( + )) ( 2)(2 3) (( )( + ))!( + )!!( + )!( )!( + )! i o ończy dowód Z powyższej rówości wyi, że żde jes liczbą cłowią Mmy zem: 82 (Hogg 974) Ciąg liczb rójąych jes β-ciągiem Spójrzmy począowe wiersze róją Pscl z liczbmi orz reszy z dzielei przez 2 liczb wysępujących w ych wierszch,, 3,, 6, 6,, 0, 20, 0,, 5, 50, 50, 5,, 2, 05, 75, 05, 2,, 28, 96, 490, 490, 96, 28,,,,, 0, 0,, 0, 0, 0,,, 0, 0,,,,,,,,, 0, 0, 0, 0, 0, 0, Po prwej sroie mmy począowe wiersze modulo 2 Gdy w ym rójącie zliwidujemy przecii i wszysie zer pomlujemy biło, jedyi zzczymy czrymi ropmi, o orzymmy sępujący obrze Lew sro doyczy symboli Newo sowrzyszoych z ciągiem liczb rójąych Prw omis sro doyczy zwyłych symboli Newo Łwo sprwdzić, że zchodzą sępujące dwie rówości

15 Adrzej Nowici, Silie i symbole Newo Symbole Newo sowrzyszoe z ciągmi ( + ) 84 ( )( ) + + ( + )( + ) ( ) 2 Przez C ozczmy -ą liczbę Cl Przypomijmy (prz podrozdził o liczbch Cl), że C ( ) 2 + Łwo sprwdzić, że 2 85 (2 + )C 2 Sąd orzymujemy: 86 Liczb [ 2 ([MG 93(528)(2009) ) jes wdrow wedy i ylo wedy, gdy liczb 2 + jes wdrow Z rówości 85 wyi rówież, że [ 2 jes liczbą ieprzysą wedy i ylo wedy, gdy C jes liczbą ieprzysą Widomo (prz przyłd 92), że C jes ieprzyse wedy i ylo wedy, gdy jes liczbą Mersee Mmy zem: 87 Liczb [ 2 jes ieprzys wedy i ylo wedy, gdy jes posci 2s, gdzie s 0 ([MG 93(528)(2009) ) Zoujmy sępe swierdzei 88 (Hogg 974) (T Koshy, M Slmssi, 2009) Wszysie liczby [ wedy i ylo wedy, gdy 2 2 s 2, gdzie s N ([MG) C + ([FQ 2(974), [MG 93(528)(2009)) 0, [,, [ są ieprzyse Liczbą prosoąą zyw się żdą liczbę urlą posci o ( + ) Agiels zw ych liczb o oblog umbers Symbole Newo sowrzyszoe z ciągiem liczb prosoąych ozczmy przez o Zuwżmy, że dl wszysich, N 0 zchodzi rówość: 80 o Zem: 8 Ciąg liczb prosoąych jes β-ciągiem HE Hogg Jr, Trigulr umbers, [FQ 2(974) T Koshy, M Slmssi, Tribiomil coefficies d Cl umbers, [MG 93(528)(2009)

16 60Adrzej Nowici, Silie i symbole Newo Symbole Newo sowrzyszoe z ciągmi 9 Symbole Newo, liczby eredrle i uogóliei W poprzedim podrozdzile zjmowliśmy się symbolmi Newo sowrzyszoymi z liczbmi rójąymi Ozczliśmy e symbole przez Udowodiliśmy (prz 8), że ( ( ) ) + ( + ) ( + ) + i podswie ego udowodiliśmy, że żde jes liczbą cłowią W podoby sposób wyżemy erz, że wszysie symbole Newo sowrzyszoe z ciągiem liczb eredrlych są rówież liczbmi cłowiymi Liczbmi eredrlymi zywmy liczby posci T ( + )( + 2), gdzie N 6 Przyłdy: T, T 2 4, T 3 0, 4 20, 5 35 Dodowo przyjmujemy, że T 0 0 Liczbom eredrlym poświęciliśmy jede z podrozdziłów w [N-8 Symbole Newo sowrzyszoe z ciągiem liczb eredrlych ozczć będziemy przez 9 Dl dowolych ieujemych liczb cłowiych, zchodzi rówość T ( ( ) ( ) ) + +2 ( + ) ( + ) ( + ) + +2 ( +2 ) ( +2 ) ( +2 ) + +2 Jes o szczególy przypde swierdzei 94, órym zjmiemy się późiej Sąd wyi, że żde jes liczbą cłowią Mmy zem: T 92 Ciąg liczb eredrlych jes β-ciągiem Spójrzmy począowe wiersze róją Pscl z liczbmi T,, 4,, 0, 0,, 20, 50, 20,, 35, 75, 75, 35,, 56, 490, 980, 490, 56,, 84, 76, 46, 46, 76, 84,, 20, 2520, 42, 24696, 42, 2520, 20,, 65, 4950, 4580, 6424, 6424, 4580, 4950, 65,, 220, 9075, 08900, , 73808, , 08900, 9075, 220, W rymeyce modulo 2 e róją Pscl przedswi się sępująco: T

17 Adrzej Nowici, Silie i symbole Newo Symbole Newo sowrzyszoe z ciągmi 6 Lew sro doyczy symboli Newo sowrzyszoych z ciągiem liczb eredrlych Prw omis sro doyczy zwyłych symboli Newo Niech erz s będzie usloą liczbą urlą i iech v ( ) + s dl, 2, Ozczmy przez (s) symbole Newo sowrzyszoe z ciągiem (v ) W szczególości żde [ () jes zwyłym symbolem Newo ( ) Podo, (2), s (3) T dl wszysich, N 0 W rozdzile pierwszym udowodiliśmy: 93 Niech 0 orz p 0 Wedy: ( ( ) ) + ( + ) ( + ) + ( +p ) ( +p ) + ( ) +p ( + ) +p ( +p ) +p ( +p )( +p p+ p+ ( +p )( +p p+ p+ ) ( ( )+p ) p+ ) ( p+ ), p+ gdy Jeśli 0, o wyzczi e jes rówy (prz??) Dl p s, prw sro powyższej rówości jes rów: ( ( )++s )( ( )+2+s s s ( +s )( 2+s s s+ ) ( ( )++s ) ) s ) v ( )+v ( )+2 v v v 2 v ) ( +s s v v v Udowodiliśmy zem sępujące swierdzeie

18 62Adrzej Nowici, Silie i symbole Newo Symbole Newo sowrzyszoe z ciągmi 94 Dl żdego s orz dowolych, N 0 zchodzi rówość: (s) ( ( ) ) + ( + ) ( + ) + ( +s ) ( +s + ) ( ) +s ( + ) +s ( +s ) +s Kżd więc liczb posci jes liczbą cłowią Mmy zem: (s) ( ) + s 95 Niech v dl N Dl żdego s ciąg (v ) jes β-ciągiem s Spójrzmy liczby z liczbmi [ (s) dl s 4 orz s 5 Oo począowe wiersze róją Pscl (4) :,, 5,, 5, 5,, 35, 05, 35,, 70, 490, 490, 70,, 26, 764, 46, 764, 26,, 20, 5292, 24696, 24696, 5292, 20,, 330, 3860, 6424, , 6424, 3860, 330,, 495, 32670, , , , , 32670, 495, Począowe wiersze róją Pscl z liczbmi (5) :,, 6,, 2, 2,, 56, 96, 56,, 26, 76, 76, 26,, 252, 5292, 42, 5292, 252,, 462, 9404, 6424, 6424, 9404, 462,, 792, 60984, 73808, , 73808, 60984, 792,, 287, 69884, , 68856, 68856, , 69884, 287,

19 Silie i symbole Newo Symbole Newo sowrzyszoe z ciągmi 63 W rymeyce modulo 2 orzymujemy sępujące obrzi: Lewe sroy doyczą symboli Newo sowrzyszoych z ciągiem (v ) odpowiedio dl s 4 i s 5 Prwe omis sroy doyczą zwyłych symboli Newo Lierur [A-E G E Adrews, K Erisso, Ieger Priios, Cmbridge Uiveriy Press, 2004 [Ads G E Adrews, The Theory of Priios, Addiso-Wesley Publishig Compy, 976 [Ber B C Berd, Number Theory i he Spri of Rmuj, Sude Mhemicl Librry 34, AMS 2006 [Bhr M Bhrgv, The fcoril fucio d geerlizios, The Americ Mhemicl Mohly, 07(9)(2000) [Dl Del, populry polsi miesięczi memyczo-fizyczo-sroomiczy [Due Due Mhemicl Jourl, (Due Mh J) [EvP G Everes, A v der Poore, I Shprlisi, T Wrd, Recurrece Sequeces, Mhemicl Surveys d Moogrphs, vol 04, AMS, 2003

20 64 Silie i symbole Newo Symbole Newo sowrzyszoe z ciągmi [Fo M G Foeé, Géérlizio d ue formule coue, Nouvelles les de mhémiques, 4(5)(95), 2 [FQ The Fibocci Qurerly, czsopismo memycze [G-p R L Grhm, D E Kuh, O Pshi, Memy Kore, PWN, Wrszw, 996 [Goul H W Gould, Equl producs of geerlized biomil coefficie, The Fibocci Qurerly, 9(97), [Ijms Ieriol Jourl of Mhemics d Mhemicl Scieces Uiv Cerl Florid, Orldo, (Ier J Mh Sci) [Jrei Jourl für die Reie ud Agewde Mhemi de Gruyer, Berli, (J Reie Agew Mh) [KW D E Kuh, H S Wiff, The power of prime h divides geerlized biomil coefficie, Jurml für die reie ud gewde Mhemi, 396(989), [Kw Kw, populre czsopismo rosyjsie [LiM W Lipsi, W Mre, Aliz Kombiorycz II, Wrszw 986 [MN M Mjewsi, A Nowici, From Geerlized Biomil Symbols o β- d α-sequeces, PNG Jourl of Mhemics Compuig & Educio, 4(998), [MG The Mhemicl Gzee, gielsie populre czsopismo memycze [Mo The Americ Mhemicl Mohly, Mhemicl Associio of Americ [MR [N-7 [N-8 [OM Mhemicl Reviews A Nowici, Ciągi Reurecyje, Podróże po Imperium Liczb, cz7, Wydwicwo OWSIiZ, Toruń, Olszy, 200 A Nowici, Liczby Mersee, Ferm i Ie Liczby, Podróże po Imperium Liczb, cz8, Wydwicwo OWSIiZ, Toruń, Olszy, 200 Olimpid Memycz [Pmgr Prc mgisers, Uiwersye Miołj Koperi w Toruiu, Wydził Memyi i Iformyi [S59 W Sierpińsi, Teori Liczb II, PWN, Wrszw, 959 [Sd J Sádor, Geomeric Theorems, Diophie Equios, d Arihmeic Fucios, Americ Reserch Press, Rehoboh, 2002 [Zw Zwrdoń, Obóz Nuowy Olimpidy Memyczej

4. Rekurencja. Zależności rekurencyjne, algorytmy rekurencyjne, szczególne funkcje tworzące.

4. Rekurencja. Zależności rekurencyjne, algorytmy rekurencyjne, szczególne funkcje tworzące. 4. Reurecj. Zleżości reurecyje, lgorytmy reurecyje, szczególe fucje tworzące. Reurecj poleg rozwiązywiu problemu w oprciu o rozwiązi tego smego problemu dl dych o miejszych rozmirch. W iformtyce reurecj

Bardziej szczegółowo

takimi, że W każdym przedziale k 1 x k wybieramy punkt k ) i tworzymy sumę gdzie jest długością przedziału, x ). 1 k

takimi, że W każdym przedziale k 1 x k wybieramy punkt k ) i tworzymy sumę gdzie jest długością przedziału, x ). 1 k RACHUNEK CAŁKOWY FUNKCJI JEDNEJ ZMIENNEJ Cł ozczo Niech ędzie ucją oreśloą i ogriczoą w przedzile . Przedził e dzielimy pumi,,,..., imi, że....,,.,..., W żdym przedzile wyiermy pu, i worzymy sumę gdzie

Bardziej szczegółowo

Funkcja generująca rozkład (p-two)

Funkcja generująca rozkład (p-two) Fucja geerująca rozład (p-wo Defiicja: Fucją geerującą rozład (prawdopodobieńswo (FGP dla zmieej losowej przyjmującej warości całowie ieujeme, azywamy: [ ] g E P Twierdzeie: (o jedozaczości Jeśli i są

Bardziej szczegółowo

ZADANIA NA POCZA n(n + 1) = 1 3n(n + 1)(n + 2).

ZADANIA NA POCZA n(n + 1) = 1 3n(n + 1)(n + 2). ZADANIA NA POCZA TEK Udowodić, że dl kżdej liczby turlej zchodzi wzór: 3 3 4 = 3 Udowodić, że dl kżdej liczby turlej zchodzi wzór: 3 3 4 = 4 3 3 Udowodić, że dl kżdej liczby turlej zchodzi wzór: 3 3 4

Bardziej szczegółowo

3.1. Ciągi liczbowe - ograniczoność, monotoniczność, zbieżność ciągu. Liczba e. Twierdzenie o trzech ciągach.

3.1. Ciągi liczbowe - ograniczoność, monotoniczność, zbieżność ciągu. Liczba e. Twierdzenie o trzech ciągach. WYKŁAD 6 3 RACHUNEK RÓŻNICZKOWY I CAŁKOWY FUNKCJI JEDNEJ ZMIENNEJ 31 Ciągi liczbowe - ogriczoość, mootoiczość, zbieżość ciągu Liczb e Twierdzeie o trzech ciągch 3A+B1 (Defiicj: ieskończoość) Symbole,,

Bardziej szczegółowo

I. CIĄGI I SZEREGI FUNKCYJNE. odwzorowań zbioru X w zbiór R [lub C] nazywamy ciągiem funkcyjnym.

I. CIĄGI I SZEREGI FUNKCYJNE. odwzorowań zbioru X w zbiór R [lub C] nazywamy ciągiem funkcyjnym. I. CIĄGI I SZEREGI FUNKCYJNE 1. Zbieżość puktow i jedostj ciągów fukcyjych Niech X będzie iepustym podzbiorem zbioru liczb rzeczywistych R (lub zbioru liczb zespoloych C). Defiicj 1.1. Ciąg (f ) N odwzorowń

Bardziej szczegółowo

Rozszerzenie znaczenia symbolu całki Riemanna

Rozszerzenie znaczenia symbolu całki Riemanna Rozszerzeie zczei smolu cłi Riem Z deiicji cłi Riem widć że isoą rolę odrw uporządowie prosej R prz worzeiu podziłu P. Jeżeli zmieim uporządowie prosej o sum cłowe zmieiją z o zmieiją z różice - -. Przjmiem

Bardziej szczegółowo

Zasada indukcji matematycznej. Dowody indukcyjne.

Zasada indukcji matematycznej. Dowody indukcyjne. Zsd idukcji mtemtyczej. Dowody idukcyje. W rozdzile sformułowliśmy dl liczb turlych zsdę miimum. Bezpośredią kosekwecją tej zsdy jest brdzo wże twierdzeie, które umożliwi i ułtwi wiele dowodów twierdzeń

Bardziej szczegółowo

Matematyka finansowa 25.01.2003 r.

Matematyka finansowa 25.01.2003 r. Memyk fisow 5.0.003 r.. Kóre z poiższych ożsmości są prwdziwe? (i) ( ) i v v i k m k m + (ii) ( ) ( ) ( ) m m v (iii) ( ) ( ) 0 + + + v i v i i Odpowiedź: A. ylko (i) B. ylko (ii) C. ylko (iii) D. (i),

Bardziej szczegółowo

Całka oznaczona. długość k-tego odcinka podziału P. średnica podziału P. punkt pośredni k-tego odcinka podziału P

Całka oznaczona. długość k-tego odcinka podziału P. średnica podziału P. punkt pośredni k-tego odcinka podziału P Cł ozczo. De.. Podziłem odci części, N, zywmy ziór przy czym. Wprowdzmy ozczei: długość -tego odci podziłu P średic podziłu P put pośredi -tego odci podziłu P De. sum cłow Niech ucj ędzie ogriczo przedzile

Bardziej szczegółowo

7. Szeregi funkcyjne

7. Szeregi funkcyjne 7 Szeregi ukcyje Podstwowe deiicje i twierdzei Niech u,,,, X o wrtościch w przestrzei Y będą ukcjmi określoymi zbiorze X Mówimy, że szereg ukcyjy u jest zbieży puktowo do sumy, jeżeli ciąg sum częściowych

Bardziej szczegółowo

Zadania z analizy matematycznej - sem. II Całki oznaczone i zastosowania

Zadania z analizy matematycznej - sem. II Całki oznaczone i zastosowania Zdi z lizy mtemtyczej - sem. II Cłki ozczoe i zstosowi Defiicj. Niech P = x x.. x będzie podziłem odcik [ b] części ( N przy czym x k = x k x k gdzie k δ(p = mx{ x k : k } = x < x

Bardziej szczegółowo

6. *21!" 4 % rezerwy matematycznej. oraz (ii) $ :;!" "+!"!4 oraz "" % & "!4! " )$!"!4 1 1!4 )$$$ " ' ""

6. *21! 4 % rezerwy matematycznej. oraz (ii) $ :;! +!!4 oraz  % & !4!  )$!!4 1 1!4 )$$$  ' Memy fow 09..000 r. 6. *!" ( orz ( 4 % rezerwy memycze $ :;!" "+!"!4 orz "" % & "!4! " $!"!4!4 $$$ " ' "" V w dowole chwl d e wzorem V 0 0. &! "! "" 4 < ; ;!" 4 $%: ; $% ; = > %4( $;% 7 4'8 A..85 B..90

Bardziej szczegółowo

Matematyka wybrane zagadnienia. Lista nr 4

Matematyka wybrane zagadnienia. Lista nr 4 Mtemty wyre zgdiei List r 4 Zdie Jeżeli ułd wetorów v, v przestrzei liiowej V ie jest liiowo iezleży, to mówimy, że wetory v, v są liiowo zleże Udowodić stępujące twierdzeie: Ułd wetorów v, v ( ) jest

Bardziej szczegółowo

a a = 2 S n = 2 = r - constans > 0 - ciąg jest malejący q = b1, dla q 1 S n 1 CIĄGI jest rosnący (niemalejący), jeżeli dla każdego n a n

a a = 2 S n = 2 = r - constans > 0 - ciąg jest malejący q = b1, dla q 1 S n 1 CIĄGI jest rosnący (niemalejący), jeżeli dla każdego n a n CIĄGI ciąg jest rosący (iemlejący), jeżeli dl kżdego < ( ) ciąg jest mlejący (ierosący), jeżeli dl kżdego > ( ) ciąg zywmy rytmetyczym, jeżeli dl kżdego r - costs - r > 0 - ciąg rosący - r 0 - ciąg stły

Bardziej szczegółowo

Dowolną niezerową macierz A o wymiarach m na n za pomocą ciągu przekształceń elementarnych można sprowadzić do postaci C 01

Dowolną niezerową macierz A o wymiarach m na n za pomocą ciągu przekształceń elementarnych można sprowadzić do postaci C 01 WYKŁD / RZĄD MCIERZY POSTĆ BZOW MCIERZY Dowolą ieerową mcier o wymirch m pomocą ciągu prekłceń elemerych moż prowdić do poci I r C m wej bową (koicą) W cególości mcier bow może mieć poć: r I dl r m I r

Bardziej szczegółowo

Wykład 1 Pojęcie funkcji, nieskończone ciągi liczbowe, dziedzina funkcji, wykres funkcji, funkcje elementarne, funkcje złożone, funkcje odwrotne.

Wykład 1 Pojęcie funkcji, nieskończone ciągi liczbowe, dziedzina funkcji, wykres funkcji, funkcje elementarne, funkcje złożone, funkcje odwrotne. Wykłd Pojęcie fukcji, ieskończoe ciągi liczbowe, dziedzi fukcji, wykres fukcji, fukcje elemetre, fukcje złożoe, fukcje odwrote.. Fukcje Defiicj.. Mówimy, że w zbiorze liczb X jest określo pew fukcj f,

Bardziej szczegółowo

I. Podzielność liczb całkowitych

I. Podzielność liczb całkowitych I Podzielość liczb całkowitych Liczba a = 57 przy dzieleiu przez pewą liczbę dodatią całkowitą b daje iloraz k = 3 i resztę r Zaleźć dzieik b oraz resztę r a = 57 = 3 b + r, 0 r b Stąd 5 r b 8, 3 więc

Bardziej szczegółowo

WYKŁAD 7. UKŁADY RÓWNAŃ LINIOWYCH Macierzowa Metoda Rozwiązywania Układu Równań Cramera

WYKŁAD 7. UKŁADY RÓWNAŃ LINIOWYCH Macierzowa Metoda Rozwiązywania Układu Równań Cramera /9/ WYKŁ. UKŁY RÓWNŃ LINIOWYCH Mcierzow Metod Rozwiązywi Ukłdu Rówń Crmer Ogól postć ukłdu rówń z iewidomymi gdzie : i i... ozczją iewidome; i R k i R i ik... ;... efiicj Ukłdem Crmer zywmy tki ukłd rówń

Bardziej szczegółowo

Liczby pierwsze o szczególnym. rozmieszczeniu cyfr:

Liczby pierwsze o szczególnym. rozmieszczeniu cyfr: Liczby pierwsze o szczególym rozmieszczeiu cyfr Adrzej Nowicki Wydział Matematyki i Iformatyki, Uiwersytetu M. Koperika w Toruiu. (aow @ mat.ui.toru.pl) 30 paździerika 1999 M. Szurek w książce [4] podaje

Bardziej szczegółowo

2. Ciągi liczbowe. Definicja 2.1 Funkcję a : N R nazywamy ciągiem liczbowym. Wartość funkcji a(n) oznaczamy symbolem a

2. Ciągi liczbowe. Definicja 2.1 Funkcję a : N R nazywamy ciągiem liczbowym. Wartość funkcji a(n) oznaczamy symbolem a Ciągi liczbowe Defiicj Fukcję : N R zywmy iem liczbowym Wrtość fukcji () ozczmy symbolem i zywmy -tym lub ogólym wyrzem u Ciąg Przykłdy Defiicj róŝic zpisujemy rówieŝ w postci { } + Ciąg liczbowy { } zywmy

Bardziej szczegółowo

5. CIĄGI. 5.1 Definicja ciągu. Ciągiem liczbowym nazywamy funkcję przyporządkowującą każdej liczbie naturalnej n liczbę rzeczywistej.

5. CIĄGI. 5.1 Definicja ciągu. Ciągiem liczbowym nazywamy funkcję przyporządkowującą każdej liczbie naturalnej n liczbę rzeczywistej. 5 CIĄGI 5 Defiicj ciągu Ciągiem liczbowym zywmy fukcję przyporządkowującą kżdej liczbie turlej liczbę rzeczywistej Ciąg zpisujemy często wyliczjąc wyrzy,, lub używmy zpisu { } lbo ( ) Ciągi liczbowe moż

Bardziej szczegółowo

Ekoenergetyka Matematyka 1. Wykład 8. CIĄGI LICZBOWE

Ekoenergetyka Matematyka 1. Wykład 8. CIĄGI LICZBOWE Ekoeergetk Mtemtk 1. Wkłd 8. CIĄGI LICZBOWE Defiicj (ciąg liczbow) Ciągiem liczbowm zwm fukcję odwzorowującą zbiór liczb turlch w zbiór liczb rzeczwistch. Wrtość tej fukcji dl liczb turlej zwm -tm wrzem

Bardziej szczegółowo

Struna nieograniczona

Struna nieograniczona Rówie sry Rówie okreś rch sry sprężysej kórą ie dziłją siły zewęrze Sł okreśo jes przez włsości izycze sry Zkłdmy że w położei rówowgi sr pokryw się z pewym przedziłem osi OX Fkcj okreś wychyeie z położei

Bardziej szczegółowo

Scenariusz lekcji matematyki w klasie II LO

Scenariusz lekcji matematyki w klasie II LO Autor: Jerzy Wilk Sceriusz lekcji mtemtyki w klsie II LO oprcowy w oprciu o podręczik i zbiór zdń z mtemtyki utorów M. Bryński, N. Dróbk, K. Szymński Ksztłceie w zkresie rozszerzoym Czs trwi: jed godzi

Bardziej szczegółowo

Symbol Newtona liczba wyborów zbioru k-elementowego ze zbioru n elementów. Symbol Newtona

Symbol Newtona liczba wyborów zbioru k-elementowego ze zbioru n elementów. Symbol Newtona B Głut Symol Newto Symol Newto licz wyoów ziou -elemetowego ze ziou elemetów ) ( A B B B t t żd dog: odciów do góy Ile ozwiązń m ówie: 4 6 gdzie i są ieujemymi liczmi cłowitymi? 9 84 4 4 5 Licz ozwiązń

Bardziej szczegółowo

Analiza I.1, zima wzorcowe rozwiązania

Analiza I.1, zima wzorcowe rozwiązania Aaliza I., zima 07 - wzorcowe rozwiązaia Marci Kotowsi 5 listopada 07 Zadaie. Udowodij, że dla ażdego aturalego liczba 7 + dzieli się przez 6. Dowód. Tezę udowodimy za pomocą iducji matematyczej. Najpierw

Bardziej szczegółowo

- macierz o n wierszach i k kolumnach. Macierz jest diagonalna jeśli jest kwadratowa i po za główną przekątną (diagonala) są

- macierz o n wierszach i k kolumnach. Macierz jest diagonalna jeśli jest kwadratowa i po za główną przekątną (diagonala) są Powtórzeie z Algebry 1. Mcierz A k 1 11 1 1k 1 k k - mcierz o wierszch i k kolumch Mcierz est kwdrtow eśli m tyle smo wierszy co kolum ( = k). Mcierz est digol eśli est kwdrtow i po z główą przekątą (digol)

Bardziej szczegółowo

Analiza obwodów elektrycznych z przebiegami stochastycznymi. Dariusz Grabowski

Analiza obwodów elektrycznych z przebiegami stochastycznymi. Dariusz Grabowski Aliz obwodów elekryczych z przebiegmi sochsyczymi Driusz Grbowski Pl wysąpiei Sochsycze modele sygłów Procesy sochsycze Przekszłcei procesów sochsyczych przez ukłdy liiowe Ciągłość i różiczkowlość sochsycz

Bardziej szczegółowo

I. DZIAŁANIA W ZBIORZE LICZB RZECZYWISTYCH ZBIORY LICZBOWE: liczby całkowite C : C..., 3, 2, 1,

I. DZIAŁANIA W ZBIORZE LICZB RZECZYWISTYCH ZBIORY LICZBOWE: liczby całkowite C : C..., 3, 2, 1, I. DZIAŁANIA W ZBIORZE LICZB RZECZYWISTYCH ZBIORY LICZBOWE: liczy turle N : N 0,,,,,,..., N,,,,,... liczy cłkowite C : C...,,,, 0,,,,... Kżdą liczę wymierą moż przedstwić z pomocą ułmk dziesiętego skończoego

Bardziej szczegółowo

O liczbach naturalnych, których suma równa się iloczynowi

O liczbach naturalnych, których suma równa się iloczynowi O liczbach aturalych, których suma rówa się iloczyowi Lew Kurladczyk i Adrzej Nowicki Toruń UMK, 10 listopada 1998 r. Liczby aturale 1, 2, 3 posiadają szczególą własość. Ich suma rówa się iloczyowi: Podobą

Bardziej szczegółowo

Całka oznaczona. długość k-tego odcinka podziału P. punkt pośredni k-tego odcinka podziału P. Niech funkcja f będzie ograniczona na przedziale

Całka oznaczona. długość k-tego odcinka podziału P. punkt pośredni k-tego odcinka podziału P. Niech funkcja f będzie ograniczona na przedziale Cł ozczo. De.1. Podziłem odci części, N, zywmy ziór przy czym. Wprowdzmy ozczei: długość -tego odci podziłu P średic podziłu P put pośredi -tego odci podziłu P De.2 sum cłow Niech ucj ędzie ogriczo przedzile

Bardziej szczegółowo

Całka oznaczona. długość k-tego odcinka podziału P. punkt pośredni k-tego odcinka podziału P. Niech funkcja f będzie ograniczona na przedziale

Całka oznaczona. długość k-tego odcinka podziału P. punkt pośredni k-tego odcinka podziału P. Niech funkcja f będzie ograniczona na przedziale Cł ozczo. De.1. Podziłem odci części, N, zywmy ziór przy czym. Wprowdzmy ozczei: długość -tego odci podziłu P średic podziłu P put pośredi -tego odci podziłu P De.2 (sum cłow) Niech ucj ędzie ogriczo przedzile

Bardziej szczegółowo

Zajęcia nr. 2 notatki

Zajęcia nr. 2 notatki Zajęcia r otati wietia 5 Wzory srócoego możeia W rozdziale tym podamy ila wzorów tóre ułatwiają obliczaie wielu zadań rachuowych Fat (wzory srócoego możeia) Dla dowolych liczb rzeczywistych a, b zachodzi:

Bardziej szczegółowo

CIĄGI LICZBOWE N 1,2,3,... zbiór liczb naturalnych. R zbiór liczb rzeczywistych (zbiór reprezentowany przez punkty osi liczbowej).

CIĄGI LICZBOWE N 1,2,3,... zbiór liczb naturalnych. R zbiór liczb rzeczywistych (zbiór reprezentowany przez punkty osi liczbowej). Ciągi i szeregi - Lucj owlski CIĄGI LICZBOWE N,,,... zbiór liczb turlych. R zbiór liczb rzeczywistych (zbiór reprezetowy przez pukty osi liczbowej). Nieskończoy ciąg liczbowy to przyporządkowie liczbom

Bardziej szczegółowo

Ciągi i szeregi funkcyjne

Ciągi i szeregi funkcyjne Mteriły do ćwiczeń Aliz Mtemtycz II 7/8 Mri Frotczk, Ludwik Kczmrek, Ktrzy Klimczk, Mri Michlsk, Bet Osińsk-Ulrych, Tomsz Rodk, Adm Różycki, Grzegorz Sklski, Stisłw Spodziej Teori pod przed ćwiczeimi pochodzi

Bardziej szczegółowo

Programowanie z więzami (CLP) CLP CLP CLP. ECL i PS e CLP

Programowanie z więzami (CLP) CLP CLP CLP. ECL i PS e CLP Progrmowie z więzmi (CLP) mjąc w PROLOGu: p(x) :- X < 0. p(x) :- X > 0. i pytjąc :- p(x). dostiemy Abort chcelibyśmy..9 CLP rozrzeszeie progrmowi w logice o kocepcję spełii ogriczeń rozwiązie = logik +

Bardziej szczegółowo

Temat: Wybrane zagadnienia kinematyki mechanizmów. Ruch punktu: prostoliniowy, krzywoliniowy (np. po okręgu, elipsie, dowolnej krzywej)

Temat: Wybrane zagadnienia kinematyki mechanizmów. Ruch punktu: prostoliniowy, krzywoliniowy (np. po okręgu, elipsie, dowolnej krzywej) Tem: Wybre zgdiei kiemyki mechizmów Ruch puku: prosoliiowy, krzywoliiowy (p. po okręgu, elipsie, dowolej krzywej) Ruch bryły: posępowy, obroowy, płski, kulisy, śrubowy, dowoly. Liczbę iezleżych współrzędych

Bardziej szczegółowo

Szeregi o wyrazach dowolnych znaków, dwumian Newtona

Szeregi o wyrazach dowolnych znaków, dwumian Newtona Poprwi lem 9 czerwc 206 r, godz 20:0 Twierdzeie 5 kryterium Abel Dirichlet Niech be dzie ieros cym ci giem liczb dodtich D Jeśli 0 i ci g sum cze ściowych szeregu b jest ogriczoy, to szereg b jest zbieży

Bardziej szczegółowo

O trzech elementarnych nierównościach i ich zastosowaniach przy dowodzeniu innych nierówności

O trzech elementarnych nierównościach i ich zastosowaniach przy dowodzeniu innych nierówności Edward Stachowski O trzech elemetarych ierówościach i ich zastosowaiach przy dowodzeiu iych ierówości Przy dowodzeiu ierówości stosujemy elemetare przejścia rówoważe, przeprowadzamy rozumowaie typu: jeżeli

Bardziej szczegółowo

dna szeregu. ; m., k N ; ó. ; u. x 2n 1 ; e. n n! jest, że

dna szeregu. ; m., k N ; ó. ; u. x 2n 1 ; e. n n! jest, że KILKA ZADAŃ O SZEREGACH Zbadać zbieżość i zbieżość bezwzgle da = a, jeśli a = a!! ; a + + ; c + ; ć! ; d +/ + 3 ; e! e 3 3+ ; f ; + g 000+ ; h ; + i! ; j k ; l 5 + l + 7 0 +3 6 0 + ; +3 ; ; m 3 + 3 ; +a

Bardziej szczegółowo

Collegium Novum Akademia Maturalna

Collegium Novum Akademia Maturalna Collegium Novum Akdemi Mturl wwwcollegium-ovumpl 0- -89-66 Mtemtyk (GP dt: 00008 sobot Collegium Novum Akdemi Mturl Temt 5: CIĄGI Prowdzący: Grzegorz Płg Termi: 0007 godzi 9:00-:0 8 Zdie Które wyrzy ciągu

Bardziej szczegółowo

Funkcje tworz ce skrypt do zada«

Funkcje tworz ce skrypt do zada« Fukcje tworz ce skrypt do zada«mateusz Rapicki, Piotr Suwara 20 maja 2012 1 Kombiatoryka Deicja 1 (dwumia Newtoa) dla liczb caªkowitych ieujemych, k to liczba k sposobów wybraia k elemetów z -elemetowego

Bardziej szczegółowo

Ciągi liczbowe podstawowe definicje i własności

Ciągi liczbowe podstawowe definicje i własności Ciągi liczbowe podstwowe defiicje i włsości DEF *. Ciągiem liczbowym (ieskończoym) zywmy odwzorowie zbioru liczb turlych w zbiór liczb rzeczywistych, tj. :. Przyjęto zpis:,,...,,... Przy czym zywmy -tym

Bardziej szczegółowo

Podróże po Imperium Liczb Część 13 Nierówności Andrzej Nowicki

Podróże po Imperium Liczb Część 13 Nierówności Andrzej Nowicki Podróże po Imperium Liczb Część 3 Nierówości Adrzej Nowicki Wydie drugie, uzupełioe i rozszerzoe Olszty, Toruń, 03 NRW - 4350) - 04.05.03 Spis treści Wstęp Nierówości i fukcje wypukłe 5. Fukcje wypukłe

Bardziej szczegółowo

Macierze w MS Excel 2007

Macierze w MS Excel 2007 Mcierze w MS Ecel 7 Progrm MS Ecel umożliwi wykoywie opercji mcierzch. Służą do tego fukcje: do możei mcierzy MIERZ.ILOZYN do odwrci mcierzy MIERZ.ODW do trspoowi mcierzy TRNSPONUJ do oliczi wyzczik mcierzy

Bardziej szczegółowo

Ciąg arytmetyczny i geometryczny

Ciąg arytmetyczny i geometryczny Ciąg rytmetyczy i geometryczy Zd. : Ciąg ( ) jest opisy wzorem = 5 + ( )(k k ), gdzie k jest prmetrem. ) WykŜ, Ŝe ( ) jest ciągiem rytmetyczym. Dl jkich wrtości prmetru k ciąg te jest mlejący? b) Dl k

Bardziej szczegółowo

Zadania. I. Podzielność liczb całkowitych

Zadania. I. Podzielność liczb całkowitych Zdni I. Podzielność liczb cłkowitych. Pewn liczb sześciocyfrow kończy się cyfrą 5. Jeśli tę cyfrę przestwimy n miejsce pierwsze ze strony lewej to otrzymmy nową liczbę cztery rzy większą od poprzedniej.

Bardziej szczegółowo

I kolokwium z Analizy Matematycznej

I kolokwium z Analizy Matematycznej I kolokwium z Aalizy Matematyczej 4 XI 0 Grupa A. Korzystając z zasady idukcji matematyczej udowodić ierówość dla wszystkich N. Rozwiązaie:... 4 < + Nierówość zachodzi dla, bo 4

Bardziej szczegółowo

Szereg geometryczny. 5. b) b n = 4n 2 (b 1 = 2, r = 4) lub b n = 10 (b 1 = 10, r = 0). 2. jest równa 1 x dla x = 1+ Zad. 3:

Szereg geometryczny. 5. b) b n = 4n 2 (b 1 = 2, r = 4) lub b n = 10 (b 1 = 10, r = 0). 2. jest równa 1 x dla x = 1+ Zad. 3: Szereg geometryczy Zad : Suma wszystkich wyrazów ieskończoego ciągu geometryczego jest rówa 4, a suma trzech początkowych wyrazów wyosi a) Zbadaj mootoiczość ciągu sum częściowych tego ciągu geometryczego

Bardziej szczegółowo

RÓWNANIA RÓŻNICZKOWE WYKŁAD 7

RÓWNANIA RÓŻNICZKOWE WYKŁAD 7 RÓWNANIA RÓŻNIZKOWE WYKŁAD 7 Deiicj Ukłdem rówń różiczkowch rzędu pierwszego w posci ormlej zwm ukłd rówń o iewidomch > zmie iezleż. Uwg Jeżeli = o zzwczj piszem x zmis orz g zmis jeżeli = o piszem x z

Bardziej szczegółowo

Teoria. a k. Wskaźnik sumowania można oznaczać dowolną literą. Mamy np. a j = a i =

Teoria. a k. Wskaźnik sumowania można oznaczać dowolną literą. Mamy np. a j = a i = Zastosowaie symboli Σ i Π do zapisu sum i iloczyów Teoria Niech a, a 2,..., a będą dowolymi liczbami. Sumę a + a 2 +... + a zapisuje się zazwyczaj w postaci (czytaj: suma od k do a k ). Zak Σ to duża grecka

Bardziej szczegółowo

Podróże po Imperium Liczb

Podróże po Imperium Liczb Podróże po Imperium Liczb Część. Silie i Symbole Newtoa Rozdział 8 8. Trójkąt Pascala modulo m Adrzej Nowicki 2 maja 202 http://www.mat.ui.toru.pl/~aow Spis treści 8 Trójkąt Pascala modulo m 2 8. Trójkąt

Bardziej szczegółowo

Metoda szeregów potęgowych dla równań różniczkowych zwyczajnych liniowych. Równanie różniczkowe zwyczajne liniowe drugiego rzędu ma postać

Metoda szeregów potęgowych dla równań różniczkowych zwyczajnych liniowych. Równanie różniczkowe zwyczajne liniowe drugiego rzędu ma postać met_szer_potegowyh-.doowyh Metod szeregów potęgowyh dl rówń różizkowyh zwyzjyh liiowyh Rówie różizkowe zwyzje liiowe drugiego rzędu m postć d u d f du d gu h ( Złóżmy, że rozwiązie rówi ( może yć przedstwioe

Bardziej szczegółowo

Jarosław Wróblewski Analiza Matematyczna 1, zima 2016/17

Jarosław Wróblewski Analiza Matematyczna 1, zima 2016/17 Egzami, 18.02.2017, godz. 9:00-11:30 Zadaie 1. (22 pukty) W każdym z zadań 1.1-1.10 podaj w postaci uproszczoej kresy zbioru oraz apisz, czy kresy ależą do zbioru (apisz TAK albo NIE, ewetualie T albo

Bardziej szczegółowo

Wykład 6 Całka oznaczona: obliczanie pól obszarów płaskich. Całki niewłaściwe.

Wykład 6 Całka oznaczona: obliczanie pól obszarów płaskich. Całki niewłaściwe. Wykłd 6 Cłk ozczo: olcze pól oszrów płskch. Cłk ewłścwe. Wprowdźmy jperw ocję sumow: Dl dego zoru lcz {,,..., } symol ozcz ch sumę, z.... Cłk ozczo zosł wprowdzo w celu wyzcz pól rpezów krzywolowych (rys.

Bardziej szczegółowo

CIĄGI LICZBOWE. Naturalną rzeczą w otaczającym nas świecie jest porządkowanie różnorakich obiektów, czyli ustawianie ich w pewnej kolejności.

CIĄGI LICZBOWE. Naturalną rzeczą w otaczającym nas świecie jest porządkowanie różnorakich obiektów, czyli ustawianie ich w pewnej kolejności. CIĄGI LICZBOWE Nturlą rzeczą w otczjącym s świecie jest porządkowie różorkich obiektów, czyli ustwiie ich w pewej kolejości. Dl przykłdu tworzymy różego rodzju rkigi, p. rkig jlepszych kierowców rjdowych.

Bardziej szczegółowo

1. Określ monotoniczność podanych funkcji, miejsce zerowe oraz punkt przecięcia się jej wykresu z osią OY

1. Określ monotoniczność podanych funkcji, miejsce zerowe oraz punkt przecięcia się jej wykresu z osią OY . Określ ootoiczość podch fukcji, iejsce zerowe orz pukt przecięci się jej wkresu z osią OY ) 8 ) 8 c) Określjąc ootoiczość fukcji liiowej = + korzst z stępującej włsości: Jeżeli > to fukcj liiow jest

Bardziej szczegółowo

Wyk lad 1 Podstawowe wiadomości o macierzach

Wyk lad 1 Podstawowe wiadomości o macierzach Wyk ld 1 Podstwowe widomości o mcierzch Oznczeni: N {1 2 3 } - zbiór liczb nturlnych N 0 {0 1 2 } R - ci lo liczb rzeczywistych n i 1 + 2 + + n i1 1 Określenie mcierzy Niech m i n bed dowolnymi liczbmi

Bardziej szczegółowo

Wykład 12: Sumowanie niezależnych zmiennych losowych i jego związek ze splotem gęstości i transformatami Laplace a i Fouriera. Prawo wielkich liczb.

Wykład 12: Sumowanie niezależnych zmiennych losowych i jego związek ze splotem gęstości i transformatami Laplace a i Fouriera. Prawo wielkich liczb. Rchuek prwdopodobieństw MA064 Wydził Elektroiki, rok kd. 2008/09, sem. leti Wykłdowc: dr hb. A. Jurlewicz Wykłd 2: Sumowie iezleżych zmieych losowych i jego związek ze splotem gęstości i trsformtmi Lplce

Bardziej szczegółowo

3, leŝącym poniŝej punktu P. Wartości funkcji f są

3, leŝącym poniŝej punktu P. Wartości funkcji f są Odpowiedzi i schemty oceii Arkusz Zdi zmkięte Numer zdi Poprw odpowiedź Wskzówki do rozwiązi D ( 0 x )( x + b) x 0 + b 0 x xb x + ( 0 b) x + b 0 x + ( 0 b) x + b 0 0x + 0 0 WyrŜei po obu stroch rówości

Bardziej szczegółowo

Algebra WYKŁAD 5 ALGEBRA 1

Algebra WYKŁAD 5 ALGEBRA 1 lger WYKŁD 5 LGEBR Defiicj Mcierzą ieosoliwą zywmy mcierz kwdrtową, której wyzczik jest róży od zer. Mcierzą osoliwą zywmy mcierz, której wyzczik jest rówy zeru. Defiicj Mcierz odwrot Mcierzą odwrotą do

Bardziej szczegółowo

i interpretowanie reprezentacji wykorzystanie i tworzenie reprezentacji wykorzystanie wykorzystanie i tworzenie reprezentacji

i interpretowanie reprezentacji wykorzystanie i tworzenie reprezentacji wykorzystanie wykorzystanie i tworzenie reprezentacji KLUCZ ODPOWIEDZI I ZASADY PUNKTOWANIA PRÓBNEGO EGZAMINU MATURALNEGO Z MATEMATYKI POZIOM PODSTAWOWY Nr zdi Odpowiedzi Pukty Bde umiejętości Obszr stdrdu. B 0 pluje i wykouje obliczei liczbch rzeczywistych,

Bardziej szczegółowo

ZADANIA Z GEOMETRII RÓŻNICZKOWEJ NA PIERWSZE KOLOKWIUM

ZADANIA Z GEOMETRII RÓŻNICZKOWEJ NA PIERWSZE KOLOKWIUM ZADANIA Z GEOMETRII RÓŻNICZKOWEJ NA PIERWSZE KOLOKWIUM. Koło o promieniu n płszczyźnie Oxy oczy się bez poślizgu wzdłuż osi Ox. Miejsce geomeryczne opisne przez punk M leżący n obwodzie ego koł jes cykloidą.

Bardziej szczegółowo

SZEREGI W PRACACH EULERA

SZEREGI W PRACACH EULERA ROCZIKI POLSKIEGO TOWARZYSTWA MATEMATYCZEGO SERIA VI: ATIQUITATES MATHEMATICAE 8 Lech Mligrd Luleå Leord Euler róie omówieie jego życi Leord Euler urodził się wiei rou w Bzylei W lch - odbył sudi eologicze

Bardziej szczegółowo

201. a 1 a 2 a 3...a n a 2 1 +a 2 2 +a a 2 n n a 4 1 +a 4 2 +a a 4 n n. a1 + a 2 + a a n 204.

201. a 1 a 2 a 3...a n a 2 1 +a 2 2 +a a 2 n n a 4 1 +a 4 2 +a a 4 n n. a1 + a 2 + a a n 204. Liczby rzeczywiste dodatie a 1, a 2, a 3,...a spełiają waruek a 1 +a 2 +a 3 +...+a =. Wpisać w kratkę zak lub i udowodić podaą ierówość bez korzystaia z gotowych twierdzeń (moża korzystać z wcześiejszych

Bardziej szczegółowo

Analiza matematyczna ISIM I

Analiza matematyczna ISIM I Aliz mtemtycz ISIM I Ryszrd Szwrc Spis treści Ciągi liczbowe. Zbieżość ciągów......................... 3. Liczb e.............................. 0 Szeregi liczbowe 3. Łączość i przemieość w sumie ieskończoej.........

Bardziej szczegółowo

Zadania z analizy matematycznej - sem. I Szeregi liczbowe

Zadania z analizy matematycznej - sem. I Szeregi liczbowe Zadaia z aalizy matematyczej - sem. I Szeregi liczbowe Defiicja szereg ciąg sum częściowyc. Szeregiem azywamy parę uporządkowaą a ) S ) ) ciągów gdzie: ciąg a ) ciąg S ) jest day jest ciągiem sum częściowych

Bardziej szczegółowo

f '. Funkcja h jest ciągła. Załóżmy, że ciąg (z n ) n 0, z n+1 = h(z n ) jest dobrze określony, tzn. n 0 f ' ( z n

f '. Funkcja h jest ciągła. Załóżmy, że ciąg (z n ) n 0, z n+1 = h(z n ) jest dobrze określony, tzn. n 0 f ' ( z n Metoda Newtoa i rówaie z = 1 Załóżmy, że fucja f :C C ma ciągłą pochodą. Dla (prawie) ażdej liczby zespoloej z 0 tworzymy ciąg (1) (z ) 0, z 1 = z f ( z ), ciąg te f ' (z ) będziemy azywać orbitą liczby

Bardziej szczegółowo

CAŁKA KRZYWOLINIOWA NIESKIEROWANA

CAŁKA KRZYWOLINIOWA NIESKIEROWANA Auomy i Rooy Aliz Wyłd 4 d Adm Ćmiel cmiel@gh.edu.pl AŁA RZYWOLINIOWA NIESIEROWANA Niech ędzie płsim lu pzeszeym łuiem głdim o pmeyzcji: x : y weoowo ; ) z z [ ] Uwg: Złożeie głdości x,, z, ) gwuje posowlość

Bardziej szczegółowo

Główka pracuje - zadania wymagające myślenia... czyli TOP TRENDY nowej matury.

Główka pracuje - zadania wymagające myślenia... czyli TOP TRENDY nowej matury. Główk prcuje - zdi wymgjące myślei czyli TOP TRENDY owej mtury W tej pordzie 0 trudiejszych zdń Wiele z ich to zdi, których temt zczy się od wykż, udowodij, czyli iezbyt lubiych przez mturzystów Zdie Widomo,

Bardziej szczegółowo

Analiza matematyczna. Robert Rałowski

Analiza matematyczna. Robert Rałowski Aaliza matematycza Robert Rałowski 6 paździerika 205 2 Spis treści 0. Liczby aturale.................................... 3 0.2 Liczby rzeczywiste.................................... 5 0.2. Nierówości...................................

Bardziej szczegółowo

Wybrane zagadnienia. Wykład 2a. Metoda simpleks rozwiązywania zadań programowania liniowego.

Wybrane zagadnienia. Wykład 2a. Metoda simpleks rozwiązywania zadań programowania liniowego. Wybre zgdiei bdń opercyjych Wykłd Metod simpleks rozwiązywi zdń progrmowi liiowego Prowdzący: dr iiż.. Zbiigiiew TARAPATA De kotktowe: e-mil: WWW: Zbigiew.Trpt@wt.edu.pl http://trpt.stref.pl tel. : 83-94-3,

Bardziej szczegółowo

Internetowe Kółko Matematyczne 2004/2005

Internetowe Kółko Matematyczne 2004/2005 Iteretowe Kółko Matematycze 2004/2005 http://www.mat.ui.toru.pl/~kolka/ Zadaia dla szkoły średiej Zestaw I (20 IX) Zadaie 1. Daa jest liczba całkowita dodatia. Co jest większe:! czy 2 2? Zadaie 2. Udowodij,

Bardziej szczegółowo

Parametryzacja rozwiązań układu równań

Parametryzacja rozwiązań układu równań Parametryzacja rozwiązań układu rówań Przykład: ozwiąż układy rówań: / 2 2 6 2 5 2 6 2 5 //( / / 2 2 9 2 2 4 4 2 ) / 4 2 2 5 2 4 2 2 Korzystając z postaci schodkowej (środkowa macierz) i stosując podstawiaie

Bardziej szczegółowo

ZADANIA OTWARTE. Są więc takie same. Trzeba jeszcze pokazać, że wynoszą one 2b, gdyż taka jest długość krawędzi dwudziestościanu.

ZADANIA OTWARTE. Są więc takie same. Trzeba jeszcze pokazać, że wynoszą one 2b, gdyż taka jest długość krawędzi dwudziestościanu. ZADANIA OTWARTE ZADANIE 1 DWUDZIESTOŚCIAN FOREMNY Wiemy, że z trzech złotych prostokątów możn skonstruowć dwudziestościn foremny. Wystrczy wykzć, że długości boków trójkąt ABC n rysunku obok są równe.

Bardziej szczegółowo

REPREZENTACJA SYGNAŁÓW

REPREZENTACJA SYGNAŁÓW REPREZENTACJA SYGNAŁÓW Spi reści:. Bzy ygłów.. Procedur oroormlizcyj. 3. Wielomiy, fukcje Hr i Wlh, fukcje gięe, rygoomerycze. 4. Sygły dwurgumeowe... -. -...5..5.3 Reprezecj ygłmi elemerymi.5 N = 8 =.9

Bardziej szczegółowo

Analiza I.1, zima globalna lista zadań

Analiza I.1, zima globalna lista zadań Aaliza I., zima 207 - globala lista zadań Marci Kotowsi 8 styczia 208 Podstawy Zadaie. Udowodij, że dla ażdego aturalego liczby 7 2 + oraz 7 2 dzielą się przez 6. Zadaie 2. Rozstrzygij, czy poiższe liczby

Bardziej szczegółowo

Rozwiązanie. Metoda I Stosujemy twierdzenie, mówiące że rzuty prędkości dwóch punktów ciała sztywnego na prostą łączącą te punkty są sobie równe.

Rozwiązanie. Metoda I Stosujemy twierdzenie, mówiące że rzuty prędkości dwóch punktów ciała sztywnego na prostą łączącą te punkty są sobie równe. Wyzczie prędkości i przyspieszeń cił w ruchu posępowym, obroowym i płskim orz chwilowych środków obrou w ruchu płskim. Ruch korbowodu część II Zdie.. Prę o długości L ślizg się jedym końcem (puk po podłodze,

Bardziej szczegółowo

Automatyka i Robotyka Analiza Wykład 27 dr Adam Ćmiel

Automatyka i Robotyka Analiza Wykład 27 dr Adam Ćmiel Automty Rooty Az Wyłd 7 dr Adm Ćme cme@gh.edu.p Szereg Fourer Przypomee. Rozwżmy przestrzeń eudesową VR, tórej eemetm (putm, wetorm )są eemetowe cąg cz rzeczywstych p.,..., ) y y,..., y ). W przestrze

Bardziej szczegółowo

Rozdział 1. Ciągi liczbowe, granica ciągu

Rozdział 1. Ciągi liczbowe, granica ciągu Rozdził. Ciągi liczbowe, gric ciągu. Rodzje i włsości ciągów liczbowych W życiu codzieym często moż spotkć się z ciągmi: ciąg smochodów ulicy (pierwszy, drugi, trzeci ), ciąg ludzi w kolejce (zerowy chwilę

Bardziej szczegółowo

Ciągi i szeregi liczbowe

Ciągi i szeregi liczbowe Ciągi i szeregi liczbowe Defiicj. Jeżeli kżdej liczbie turlej przyporządkow zostł jkś liczb rzeczywist, to mówimy, że zostł określoy ciąg liczbowy (ieskończoy). Formlie ozcz to, że ciąg liczbowy jest fukcją

Bardziej szczegółowo

MACIERZE I WYZNACZNIKI

MACIERZE I WYZNACZNIKI MCIERZE I WYZNCZNIKI Defiicj Mcierą o współcyikch recywistych (espoloych) i wymire m x ywmy pryporądkowie kżdej pre licb turlych (i,k), i,,, m, k,,,, dokłdie jedej licby recywistej ik [ ik ] mx (espoloej)

Bardziej szczegółowo

Znajdowanie pozostałych pierwiastków liczby zespolonej, gdy znany jest jeden pierwiastek

Znajdowanie pozostałych pierwiastków liczby zespolonej, gdy znany jest jeden pierwiastek Zajdowaie pozostałych pierwiastków liczby zespoloej, gdy zay jest jede pierwiastek 1 Wprowadzeie Okazuje się, że gdy zamy jede z pierwiastków stopia z liczby zespoloej z, to pozostałe pierwiastki możemy

Bardziej szczegółowo

Analiza matematyczna 1 Notatki do wykªadu Mateusz Kwa±nicki. 7 Sumy i iloczyny uogólnione

Analiza matematyczna 1 Notatki do wykªadu Mateusz Kwa±nicki. 7 Sumy i iloczyny uogólnione Aaliza matematycza Notatki do wykªadu Mateusz Kwa±icki 7 Sumy i iloczyy uogólioe Dla dowolych liczb a k, a k+, a k+,..., a l okre±lamy sum uogólio i iloczy uogólioy: a k + a k+ + a k+ +... + a l, l a k

Bardziej szczegółowo

21. CAŁKA KRZYWOLINIOWA NIESKIEROWANA. x = x(t), y = y(t), a < t < b,

21. CAŁKA KRZYWOLINIOWA NIESKIEROWANA. x = x(t), y = y(t), a < t < b, CAŁA RZYWOLINIOWA NIESIEROWANA rzywą o rówaiach parameryczych: = (), y = y(), a < < b, azywamy łukiem regularym (gładkim), gdy spełioe są asępujące waruki: a) fukcje () i y() mają ciągłe pochode, kóre

Bardziej szczegółowo

Od wzorów skróconego mnoŝenia do klasycznych nierówności

Od wzorów skróconego mnoŝenia do klasycznych nierówności Hery Pwłowsi IV LO Toruń O wzorów sróoego moŝei o lsyzyh ierówośi Uzą w szole wzorów sróoego moŝei zzymy o owozei wóh toŝsmośi: () ( ) () ( ) Nstępie uŝywmy ih o przesztłi wyrŝeń Tym rzem zrómy z ih iy

Bardziej szczegółowo

nazywamy n -tym wyrazem ciągu ( f n

nazywamy n -tym wyrazem ciągu ( f n Rk II Temt 7 SZEREGI FUNKCYJNE SZEREG POTĘGOWY SZEREG TAYLORA Ciąg ukcyjy Szeregi ukcyje Zbieżść jedstj Szereg ptęgwy Prmień zbieżści szeregu ptęgweg Szereg Tylr Ciąg ukcyjy Niech U zcz iepusty pdzbiór

Bardziej szczegółowo

Wykład 8: Całka oznanczona

Wykład 8: Całka oznanczona Wykłd 8: Cłk ozczo dr Mriusz Grządziel grudi 28 Pole trójkt prboliczego Problem. Chcemy obliczyć pole s figury S ogriczoej prostą y =, prostą = i wykresem fukcji f() = 2. Rozwizie przybliżoe. Dzielimy

Bardziej szczegółowo

Zadania i rozwiązania prac domowych z Analizy Matematycznej 1.2 z grupy pana Ryszarda Kopieckiego, semestr letni 2011/2012.

Zadania i rozwiązania prac domowych z Analizy Matematycznej 1.2 z grupy pana Ryszarda Kopieckiego, semestr letni 2011/2012. Zdi i rozwiązi prc domowych z Alizy Mtemtyczej. z grupy p Ryszrd Kopieckiego, semestr leti / Ntli Skowsk . seri UWAGA: wykresów oczywiście rysowć ie trzeb. Co więcej, wykres ie jest dowodem żdego stwierdzei.

Bardziej szczegółowo

Zbiory wyznaczone przez funkcje zdaniowe

Zbiory wyznaczone przez funkcje zdaniowe pojęci zbioru i elementu RCHUNEK ZIORÓW zbiór zwier element element nleży do zbioru jest elementem zbioru ( X zbiór wszystkich przedmiotów indywidulnych, których dotyczy dn nuk zbiór pełny (uniwerslny

Bardziej szczegółowo

Plan wykładu. Obliczanie pierwiastków wielomianów. Własności wielomianów. Własności wielomianów. Schemat Hornera. Własności wielomianów. p z. p c r.

Plan wykładu. Obliczanie pierwiastków wielomianów. Własności wielomianów. Własności wielomianów. Schemat Hornera. Własności wielomianów. p z. p c r. Pl wyłdu Olicie pierwistów wielomiów Włsości wielomiów Schemt Horer olicie wrtości dieleie wielomiów deflcj omplety schemt Horer metod Newto eśli, to p m stopień. p p /3 3/3 Włsości wielomiów Włsości wielomiów

Bardziej szczegółowo

Przykładowe zadania z teorii liczb

Przykładowe zadania z teorii liczb Przykładowe zadania z teorii liczb I. Podzielność liczb całkowitych. Liczba a = 346 przy dzieleniu przez pewną liczbę dodatnią całkowitą b daje iloraz k = 85 i resztę r. Znaleźć dzielnik b oraz resztę

Bardziej szczegółowo

Def.12. Minorem stopnia k N macierzy nazywamy wyznacznik utworzony z elementów tej macierzy stojących na przecięciu dowolnie wybranych

Def.12. Minorem stopnia k N macierzy nazywamy wyznacznik utworzony z elementów tej macierzy stojących na przecięciu dowolnie wybranych Fk. Niech mciee i B ego smego sopi będą odrcle or iech R-{}, N. Wed mciee -, T, B,, są kże odrcle i prdie są róości:. de ( - )=(de ) -. ( - ) - =. ( T ) - =( - ) T. (B) - =B - -. ( ) - = ( - ). ( ) - =(

Bardziej szczegółowo

Analiza Matematyczna

Analiza Matematyczna Aliz Mtemtycz Przykłdy: Cłki ozczoe. Oprcowie: dr hb. iż. Agieszk Jurlewicz, prof. PWr Przykłd 9. : Korzystjąc z defiicji cłki ozczoej orz fktu, że fukcj ciągł jest cłkowl, oblicz e x dx przyjmując podził

Bardziej szczegółowo

I. DZIAŁANIA W ZBIORZE LICZB RZECZYWISTYCH

I. DZIAŁANIA W ZBIORZE LICZB RZECZYWISTYCH pitgors.d.pl I. DZIAŁANIA W ZBIORZE LICZB RZECZYWISTYCH ZBIORY LICZBOWE: licz turle N : N 0,,,,,,..., N,,,,,... licz cłkowite C : C...,,,, 0,,,,... Kżdą liczę wierą oż przedstwić z poocą ułk dziesiętego

Bardziej szczegółowo

Szeregi liczbowe o wyrazach dodatnich

Szeregi liczbowe o wyrazach dodatnich Szeregi liczbowe o wyrzch dodtich Poprwi lem 6 listopd 20, godz. 23:49 Twierdzeie 3. ( l czość sumowiieskończoego) Jeśli szereg to szereg Dowód. b cze ściowych szeregu jest zbieży ci g (k ) jest ściśle

Bardziej szczegółowo

Twierdzenia o funkcjach ciągłych

Twierdzenia o funkcjach ciągłych Automatya i Robotya Aaliza Wyład 5 dr Adam Ćmiel cmiel@aghedupl Twierdzeia o ucjach ciągłych Tw (Weierstrassa Jeżeli ucja : R [ R jest ciągła a [, to ograiczoa i : ( sup ( i ( i ( [, Dowód Ograiczoość

Bardziej szczegółowo

Wykład 9: Różne rodzaje zbieżności ciągów zmiennych losowych. Prawa wielkich liczb.

Wykład 9: Różne rodzaje zbieżności ciągów zmiennych losowych. Prawa wielkich liczb. Rchuek prwopoobieństw MA1181 Wyził T, MS, rok k. 2013/14, sem. zimowy Wykłowc: r hb. A. Jurlewicz Wykł 9: Róże rozje zbieżości ciągów zmieych losowych. rw wielkich liczb. Zbieżość z prwopoobieństwem 1:

Bardziej szczegółowo

Tok sprawdzania nośności ścian obciążonych pionowo wg metody uproszczonej zgodnie z PN-EN 1996-3

Tok sprawdzania nośności ścian obciążonych pionowo wg metody uproszczonej zgodnie z PN-EN 1996-3 To sprwdzi ośości ści ociążoyc pioowo wg eody uproszczoej zgodie z P- 996- UWAGA: ośość ści eży sprwdzć żdej odygcji, cy że gruość ści i wyrzyłość uru ścisie są ie se wszysic odygcjc..... 5. De: rodzje

Bardziej szczegółowo