Modelowanie przepływu cieczy przez ośrodki porowate Wykład XIII
|
|
- Gabriel Borkowski
- 6 lat temu
- Przeglądów:
Transkrypt
1 Modelownie przepływu cieczy przez ośrodki porowte Wykłd XIII ROZWIĄZANIA ZAGADNIEŃ KONSOLIDACJI OŚRÓDKÓW POROWATYCH METODAMI ANALITYCZNYMI Poniżej przedstwimy sposó rozwiązywni zgdnień przepływu filtrcyjnego cieczy przez odksztłclny ośrodek porowty Ze względu n fkt że rozwiązywnie tych zgdnień metodmi nlitycznymi prowdzi do skomplikownej postci rozwiązń zzwyczj stosuje się metody numeryczne Celem uzysknych rozwiązń w klsycznej teorii konsolidcji jest określenie skutków jkie wywier n ośrodek dziłnie ociążeni zewnętrznego wywołującego przepływ filtrcyjny i deformcje postciowe szkieletu W znnych mi rozwiąznich teorii konsolidcji w mniejszym stopniu zwrc się uwgę n funkcje opisujące proces filtrcji i odwrotnie szczegółowo nlizuje się funkcje przemieszczeń i nprężeń w szkielecie ośrodk porowtego W niniejszej prcy poświęcimy więcej uwgi funkcjom opisującym przepływ filtrcyjny cieczy w procesie konsolidcji ośrodk porowtego Zgdnienie jednowymirowe konsolidcji cił Biot Zgdnienie jednowymirowe sprowdz się do rozwiązni zgdnieni porowtego słup wypełnionego cieczą i poddnego dziłniu jednoosiowego ściskni poprzez przyłożenie ociążeni z pośrednictwem porowtej płytki umożliwijącej swoodny wypływ cieczy z ośrodk lu dziłni grdientu ciśnieni hydrosttycznego po ou stronch słup dziłni ciężru włsnego ośrodk tkże innego typu dziłni jk np dziłni grdientu prądu stłego lu grdientu tempertury Przedstwione poniżej rozwiązni dotyczące zgdnieni jednowymirowego zostły po rz pierwszy uzyskne w przypdku ociążeni przez [Jsiewicz 98] w przypdku dziłni prądu elektrycznego i ociążeni przez [Auriult i innych 98] [Buer i innych ] orz dziłni prądu elektrycznego i ociążeni i grdientu hydrulicznego przez [Strzeleckiego Brtlewską 00] Poniżej przedstwiono nlizę uzysknych rozwiązń pod ktem wykorzystni ich do wyznczni prmetrów efektywnych modeli reologicznych orz w zkresie poszukiwni strefy upłynnieni gruntu czyli utrty stteczności filtrcyjnej w procesie konsolidcji Model porosprężystości Biot Drcy ego dl przypdku procesu izotermicznego Model porosprężystości Biot Drcy ego zostł szczegółowo omówiony w rozdzile IV niniejszej monogrfii Równni w przypdku trójwymirowej konsolidcji cił Biot mją postć: związków konstytutywnych które po wprowdzeniu oznczeń [Biot 9] sprowdzją się do postci: σ = Nε + Aε + Qθ δ ij ij ij σ = Qε + Rθ gdzie stłe występujące w związkch konstytutywnych oznczją: N - moduł odksztłceni postciowego szkieletu A - moduł odksztłceni ojętościowego szkieletu wypełnionego cieczą Q - współczynnik wpływu odksztłceni ojętościowego cieczy n nprężenie w szkielecie lu odwrotnie współczynnikiem wpływu odksztłceni ojętościowego szkieletu n nprężenie w cieczy R - modułem odksztłceni ojętościowego cieczy wypełnijącej pory cił Biot prmetr M wyrż się poprzez: M A R = Q
2 Stłe M i N Biot odpowidją w przypdku ośrodk sprężystego pozwionego por stłym Lmego λ i µ N podstwie prcy [Biot i Willis 97] możn w tkim przypdku wyrzić stłe sprężystości Biot przy pomocy modułu odksztłceni postciowego G i współczynnik Poisson υ : G N G i M υ = = υ ( równń ruchu fzy ciekłej i stłej ośrodk równni ciągłości przepływu orz związków konstytutywnych które pozwlją zpisć ziorczy ukłd równń liniowej teorii konsolidcji Biot Drcy ego w przypdku procesu izotermicznego w przemieszczenich szkieletu i funkcji nprężeni w cieczy σ w postci (487: H Ds vs Ds vl N u M N i i X i i i i + ( + ε R Dt Dt = σ + ρ + ρ ρ H D v D v l s l l K i i σ = R& σ R& ε + ρ Dt Dt + ρ gdzie: k H = Q + R K = k jest współczynnikiem filtrcji Drcy ego ρgn W przypdku gdy proces trktujemy jko qusi-sttyczny pomijmy siły ezwłdności Biot i ukłd równń teorii konsolidcji Biot Drcy ego możemy zpisć w postci (488: N u M N K i + + i = i H σ σ ε R & R & = ε H σ R W niektórych przypdkch zkłd się że struktur mteriłu podleg jedynie rdzo młym odksztłceniom lu jest wręcz nieodksztłcln Wówczs wprowdzjąc rk odksztłceń postciowych przy występowniu cechy ściśliwości ośrodk uzyskujemy dl przypdku zgdnieni jednowymirowego równnie konsolidcji Terzghiego w postci: gdzie c vc k ρgm vc c σx = & σ vc = przy czym m vc jest współczynnikiem zgęszczeni ośrodk W prcy pokżemy przejście grniczne z modelu porosprężystości Biot do modelu Terzghiego Zgdnienie konsolidcji jednowymirowej wywołnej dziłniem ociążeni i grdientu hydrulicznego Wszelkie rodzje ociążeni przykłdne są w sposó ntychmistowy w chwili t = 0 co η t Uzysknie rozwiązni zchowni się ośrodk w przypdku odpowid funkcji Heviseid ociążeni zmiennego w czsie jest możliwe przy wykorzystniu cłki Duhmel co przedstwimy n wyrnych przykłdch Pierwsze rozwiąznie zgdnieni jednowymirowego uzyskł Jsiewicz [ ] Schemt rozwiązywnego przez ns zgdnieni przedstwiono n rys
3 Rys 8 Schemt zgdnieni jednowymirowego konsolidcji cił Biot Zkłdjąc w rozwżnym zgdnieniu że skłdowe wektor przemieszczeni u r : u oznczymy skłdową u u 0 = = = u Dl przypdku jednowymirowego związki fizyczne mją postć: Q σ = ( N + M ε + σ R σ = Qε + Rθ ( gdzie związek geometryczny m postć: ε = ε = u Równni procesu konsolidcji uprszczją się w tym przypdku do ukłdu dwóch równń z dwom niewidomymi: równni równowgi w przemieszczenich: H M + N u = Ws R σ + ( gdzie W s jest funkcją źródł odniesioną do szkieletu gruntowego (może to yć n przykłd = f gρ funkcj ciężru ośrodk z uwzględnieniem wyporu równnie przepływu Drcy Biot: os H Kσ = & σ u& + Wl ( R R
4 gdzie W l jest funkcją źródł odniesioną do szkieletu gruntowego (może to yć n przykłd funkcj ciężru cieczy fgρ W większości zdń przyjmiemy W = W = 0 i ędziemy rozwżć ośrodek jko niewżki s l Zjmiemy się konsolidcją wywołną dziłniem ociążeni zewnętrznego i grdientu ciśnień hydrosttycznych Wrunki grniczne zgdnieni: Wrunki rzegowe: wrunek ociążeni rzegu górnego: σ ( h t + σ h t = pη ( t (4 wrunek nprężeń w cieczy n rzegu górnym: σ ( h t p η ( t wrunek nprężeń n rzegu dolnym: = ( ( t p η ( t σ 0 = ( 4 wrunek przemieszczeń n rzegu dolnym Wrunek początkowy: Zkłdmy że w chwili t = + 0 funkcje u ( 0 t = 0 (7 ( 0 σ i ( 0 u spełniją ukłd równń różniczkowych: ( 0 H ( 0 + N u = σ R ( 0 H ( 0 σ u = 0 R R ( M (8 Dokonjmy n funkcjch nprężeni w cieczy nprężeni w szkielecie przemieszczeni i odksztłceni prostego przeksztłceni Lplce Funkcje orzu w przestrzeni Lplce oznczymy: (9 ( % σ % σ u% % ε % θ = L( σ σ u ε θ Uwzględnijąc wrunek początkowy ukłd równń porosprężystosci Biot-Drcy ego w przestrzeni Lplce m postć: % H R % σ (0 s Hs K % σ = % σ u% ( R R ( M + N u =
5 Zróżniczkujmy równnie przepływu ( po x nstępnie uwzględnijąc w nim równnie (0 otrzymmy równnie trzeciego rzędu: % σ se% σ = 0 ( gdzie e = ( + + ( + R M N H KR M N Rozwiązniem tego równni w przestrzeni Lplce zgodnie z prcą [Ditkin Prudnikow 94] jest funkcj: ( exp( % ( σ = Aexp x es + B x es + C Korzystjąc z równni (0 i kłdąc w nim rozwiąznie ( otrzymmy funkcję przemieszczeni u% w postci: gdzie exp ζ u = B exp x es A x es + Dx + E es H ζ = R M + N % (4 Z pierwszego związku fizycznego oliczmy nprężenie σ% : Q σ = Aexp x es + B exp x es + N + M D + C R % ( Podstwijąc powyższe funkcje do wrunków rzegowych dostjemy ukłd równń: H p ( N + M D + C = R s fp Aexp + B exp ( h es + C = s fp A + B + C = s ζ ( B A + E = 0 es ( Powyższy ukłd równń skłd się z czterech równń i pięciu niewidomych Brkujące równnie dostniemy wstwijąc funkcje nprężeni σ% ( i funkcję przemieszczeni u% ( do równni przepływu ( Stąd dostjemy rkujące równnie: C = HD (7 Rozwiązniem lgericznego ukłdu równń ( są stłe:
6 exp( h es Λ Λ4 Λ A = s sinh h es Λ exp B = s sinh h es Λ C = s Λ D = s 4 ζλ ζλ = sinh 4 E s es s es cosh sinh (8 gdzie: Λ = ( Λ = HΛ Λ = fp pr M + N R + H Λ Λ = fp Λ 4 Postć rozwiązń w przestrzeni Lplce jest nstępując: równnie nprężeni hydrosttycznego w cieczy: (( sinh x es sinh h x es σ = Λ + Λ + Λ s sinh s sinh s 4 % (9 równnie nprężeń w szkielecie: % σ 4 (( sinh x es sinh h x es = Λ Λ + s sinh s sinh QΛ + ( M + N Λ + s s R równnie przemieszczeń szkieletu gruntowego: u% ζλ cosh (( x es ζλ cosh h x es 4 = + + s es sinh sinh x s ζλ ζλ cosh Λ s es sinh s es s es sinh (0 (
7 Sposó uzyskni retrnsformt rozwiązni pokżemy n przykłdzie pierwszego członu funkcji nprężeń hydrosttycznych σ% który rooczo nzwiemy I % który możn zpisć w postci: si = Λ 4 sinh sinh ( x es % ( Zgodnie z prcą [Ditkin Prudnikow 94] (tlice trnsformcji Lplce możn stwierdzić że ułmek o postci ( wyrż się w przestrzeni rzeczywistej w sposó nstępujący: orz L h x t sinh ( x s ϑ h h = sinh ( h s h x ( x t sinh (( h x s ϑ h h L = sinh ( h s h x przy czym ϑ jest funkcją Jcoiego i zpisuje się wzorem: (4 ( v t = ( ni v n t ( ϑ exp π π n= Korzystjąc z powyższych wzorów dostjemy: I 4 h x h x π n t = sin π n cos π n exp t h x n= h h h Λ ( Powyższy wzór po wykonniu różniczkowni po x : I 4 h x Λ h x π n t = π nsin π n n cos π n exp + (7 t h n= h h h Powyższy wzór możn zpisć inczej:
8 I Λ4 h x π n t = π n*sin π n exp (8 t h n= h h Oliczmy funkcję I cłkując równnie w przedzile od 0 do t : Λ4 h x π n t *sin exp t = π n 0 π n= n h h I (9 Podstwijąc grnice cłkowni dostjemy: h x h x π n t = Λ4 *sin π n exp h π n= n h h e I (0 Postępując nlogicznie i korzystjąc ze wzorów ( (4 dostjemy: I x x π n t = Λ *sin π n exp h π n= n h h e ( Trzeci trzon wyrż się przy pomocy funkcji Heviseid: I ( t = Λ η ( Funkcj nprężeni hydrosttycznego wyrż się w tym przypdku wzorem: Jk łtwo sprwdzić dl x = 0: dl x = h : σ = I + I + I ( σ = Λ 4 + Λ = fp (4 σ = Λ + Λ = fp ( Jk widć funkcj σ spełni wrunki rzegowe ( i ( Postępując nlogicznie znjdziemy pozostłe funkcje rozwiązni Funkcj nprężeń w szkielecie ośrodk porowtego jest równ: le poniewż: σ QH = I I + M + N + Λ t R ( η (
9 pr QH R * ( M + N + = p[ ] = M + N R + H R M + N R + H p Λ funkcję nprężeń w szkielecie możn wyrzić wzorem: σ η Sumując (4 i ( dostjemy: = I I p + Λ t (7 σ + σ = pη t (8 Związek (8 pokzuje że n rzegu górnym spełniony jest wrunek rzegowy (4 Odwrcjąc funkcję orzu ( otrzymmy funkcję przemieszczeń u : x u = ζ [( Λ4 Λ x + ( Λ Λ 4 + h n h x ( cos π n h h π n t +Λ4 exp + π n h e x cos π n h h π n t Λ exp ] π n h e (9 Znjąc funkcję σ możemy oliczyć funkcję prędkości filtrcji v wzorem: k k h x π n t v = σ = [( Λ Λ 4 + Λ4 cos π n exp + ρgf ρgf h h h e Λ x π n t cos exp ] π n h h h e (40 orz funkcje dyltcji szkieletu ε i cieczy θ : x ε = ζ [( Λ 4 + Λ + ( Λ Λ 4 + h h x sin π n h π n t +Λ4 exp + π n h e x sin π n h π n t Λ exp ] π n h e Q θ = σ ε R R (4
10 4 Przykłd liczowy Do oliczeń przyjęto stłe mteriłowe dl kolinitu z koplni Nowogrodziec określone przez [Buer i innych 98] Przyjęto minowicie: porowtość ośrodk - f = 0 stłe Biot: H = 7*0 P R k = *0 = *0 P 0 m s M = *0 P N = *0 P współczynnik filtrcji: Rozwżmy n początku konsolidcję wywołną tylko przyłożonym do słup gruntu ociążeniem zewnętrznym zkłdjąc że ciśnienie przyłożone do górnej grnicy słup p = kp ntomist ciśnienie hydrosttyczne przyłożone do dolnej i górnej powierzchni tłok jest jednkowe i wynosi: p = p = kp Przyjęto wysokość słup ośrodk porowtego równą 0m N rys 8 przedstwiono zminę w czsie nprężeni hydrosttycznego σ i w tych smych momentch zminę nprężeni w szkielecie i ii Rys 8 Wykres nprężeń: i σ w cieczy ii σ w szkielecie (Wykresy wykonno dl czsów t= 0s t= *0 s c t= *0 s d t= 0 s e t= *0 s Jk widć w chwili t = 0 powstje w cieczy określone stłe ściskjące nprężenie hydrosttyczne cieczy wewnątrz ośrodk większe od przyłożonego do grnic zewnętrznych ośrodk i przyjmującego wrtości równe p = p = f *kp n rzegch słup ośrodk porowtego Również w szkielecie powstje w momencie początkowym stł wielkość nprężeni wewnątrz słup ośrodk porowtego różn od wstępnie przyjętej n rzegch równ co do wrtości ociążeniu minus nprężenie p f fp W procesie konsolidcji ustl się po odpowiednio długim czsie początkowe w cieczy stłą wrtość nprężeń hydrosttycznych równych nprężeniom n rzegch orz stłą wrtość p f nprężeń w szkielecie równą co do wrtości Przyjrzyjmy się rozkłdowi przemieszczeń wzdłuż próki dl dnych podnych wyżej Przeieg krzywej przemieszczeń wzdłuż próki pokzno n rys 8 dl kilku czsów t
11 Rys 8 Funkcj przemieszczeń w profilu słup ośrodk porowtego dl czsów: t= 0s t= *0 s c t= *0 s d t= 0 s e t= *0 s Jk widć z wykresu 8 spełniony jest wrunek rzegowy dotyczący zerowych przemieszczeń w dole próki Przedstwiony wykres pokzuje że w chwili t=+0 mmy do czynieni z zncznymi osidnimi ntychmistowymi Jk to omówiono poprzednio efekt ten wynik z fktu że ociążenie zostło przyłożone w sposó gwłtowny w momencie początkowym orz z fktu że model porosprężystości zwier cechę sprężystości zrówno w odniesieniu do fzy stłej jk i ciekłej ośrodk Poniżej n rys84 przedstwiono wykres ewolucji pełzni próki w czsie n trzech poziomch: osidń słup ośrodk poziom x = h orz przemieszczeni n poziomch x = 0 7h i x = 0h Rys 84 Wykres pełzni słup ośrodk porowtego pod dziłnie ociążeni zewnętrznego Przedstwiony powyżej wykres jest jk widomo z litertury [Kisiel i inni 98] [Buer i inni ] [Strzelecki Żk 980] klsycznym przeiegiem procesu doświdczlnego oserwownego w lortorium przy oserwcji próek gruntu umieszczonych w edometrze W wyniku rozwiązni uzyskliśmy zminę prędkości filtrcji w czsie co przedstwiono n rys 8 Rys 8 Zmin prędkości filtrcji dl różnych czsów pełzni próki: t= 0s t= *0 s c t= *0 s d t= 0 s e t= *0 s
12 Jk widć z rys 88 prędkość filtrcji m przeciwny zwrot n ou końcch słup ośrodk Njmniejsze prędkości oserwujemy w strefie środkowej słup Brdziej interesującym może yć dl ns wykres spdków hydrulicznych przepływu filtrcyjnego generowny podczs ściskni próki co pokzno n rys8 Rys 8 Wykresy spdku hydrulicznego dl różnych czsów pełzni próki: t= 0s t= *0 s c t= *0 s d t= 0 s e t= *0 s Nieezpieczny ze względu n upłynnienie jest spdek hydruliczny przy powierzchni dziłni ociążeni i osiąg znczną wrtość w chwili t=+0 Rozwżmy oecnie wpływ grdientu hydrulicznego n konsolidcję słup ośrodk porowtego co wyrżć się ędzie przyłożeniem różnych wrtości nprężeni hydrosttycznego do dwóch grnic ośrodk Rozptrzymy trzy przypdki: do powierzchni górnej przykłdmy ciśnienie hydrosttyczne równe 0kP ntomist n powierzchni dolnej przyłożone ciśnienie wynosi 0kP ociążenie p=0kp do powierzchni dolnej przykłdmy ciśnienie hydrosttyczne równe kp n powierzchni górnej ciśnienie hydrosttyczne wynosi 0kP ociążenie p=0kp do powierzchni górnej przykłdmy ciśnienie hydrosttyczne równe 0kP ntomist n powierzchni dolnej przyłożone ciśnienie wynosi 0kP ociążenie p=00kp Porównnie zchowni funkcji nprężeń przemieszczeń i spdku hydrulicznego pozwoli nm zrozumieć lepiej proces konsolidcji i wpływ n ten proces spdku hydrulicznego Zminę nprężeń w cieczy w czsie dl przedstwionych powyżej przypdków orzuje rys 87 dl czsów: t= 0s t= *0 s c t= *0 s d t= 0 s e t= *0 s i ii iii Rys 87 Funkcj nprężeń w cieczy dl przypdku: i filtrcj gór dół p = 0 kp p = 0 kp p = 0kP ii filtrcj dół gór p = 0 kp p = 0 kp p = 0kP iii filtrcj dół gór p = 00 kp p = 0 kp p = 0kP Z wykresów 87 widć że przyłożenie grdientu ciśnień n rzegch słup ośrodk porowtego ez ociążeni zewnętrznego powoduje w chwili t=+0 powstnie liniowej funkcji ciśnieni symetrycznej względem osi σ = 0 przy czym nprężenie ściskjące występuje po stronie mniejszego ciśnieni
13 przyłożonego do rzegu Oczywiście wrtości n rzegch są równe wrtościom przyłożonym do tych rzegów Nstępnie w procesie konsolidcji wrtości nprężeń zmierzją do rozkłdu liniowego przechodzącego przez punkty ( 0 fp przy czym w oydwu przypdkch po odpowiednio długim czsie dostjemy nprężeni hydrosttyczne ściskjące chociż w początkowej fzie mieliśmy po jednej stronie słup nprężeni ściskjące po drugiej stronie rozciągjące Wykres zmin nprężeń hydrosttycznych pod dziłniem ociążeni zewnętrznego p = 00kP i przy występowniu grdientu ciśnień hydrosttycznych zncznie różni się od przeiegu nlogicznych zmin gdy grdient ciśnień nie występuje (porównjmy rys 8-i orz 87-iii Zminę nprężeń w szkielecie ośrodk porowtego dl tych smych czsów pełzni przedstwiono n rys 88: i ii iii Rys 88 Funkcj nprężeń w szkielecie ośrodk porowtego dl kilku czsów pełzni w przypdku : i filtrcj gór dół p = 0 kp p = 0 kp p = 0kP ii filtrcj dół gór p = 0 kp p = 0 kp p = 0kP iii filtrcj dół gór p = 00 kp p = 0 kp p = 0kP J widć z rys88 po odpowiednio długim czsie nprężeni w szkielecie są dodtnie czyli ez względu n kierunek filtrcji (gór dół lu z dół gór szkielet po ustniu procesu konsolidcji poddny jest rozciągniu W przypdku trzecim gdy n prókę dził ociążenie zewnętrzne i grdient ciśnieni hydrosttycznego dostjemy nprężenie w szkielecie ściskjące le znczne mniejsze od nprężeń gdy nie występuje grdient ciśnień hydrosttycznych Możn stąd wywnioskowć że w wrunkch filtrcji nprężeni w szkielecie mleją w odniesieniu do przypdku gdy filtrcj nie występuję W przypdku zrówno nprężeń hydrosttycznych jk i nprężeń w szkielecie nie uwzględniliśmy ciężru włsnego fzy stłej i ciekłej ośrodk Rozkłd przemieszczeń szkieletu ośrodk w procesie konsolidcji wzdłuż słup ośrodk porowtego dl tych smych czsów pełzni przedstwiono n rys 89 i ii iii Rys 89 Funkcj przemieszceń w szkielecie ośrodk porowtego dl kilku czsów pełzni w przypdku: = = = i filtrcj gór dół p 0 kp p 0 kp p 0kP ii filtrcj dół gór p = 0 kp p = 0 kp p = 0kP iii filtrcj dół gór p = 00 kp p = 0 kp p = 0kP
14 W przypdku filtrcji z góry do dołu widć że przemieszczeni zmieniją znk w czsie Ozncz to że w pewnym okresie czsu słup ośrodk porowtego uleg osidniu nstępnie nstępuje proces odwrotny rozrzedzni Inczej sprw m się w przypdku filtrcji z dołu do góry Jk widć z wykresów słup cły czs podleg rozrzedzniu i nie występują osidni w cłym oszrze ośrodk porowtego Proces osidń lu pęcznieni w czsie dl różnych poziomów słup ośrodk przedstwiono n rys80 i ii iii Rys 80 Zmin przemieszczeń w szkielecie ośrodk porowtego dl kilku czsów pełzni w przypdku: i filtrcj gór dół p = 0 kp p = 0 kp p = 0kP ii filtrcj dół gór p = 0 kp p = 0 kp p = 0kP iii filtrcj dół gór p = 00 kp p = 0 kp p = 0kP Dl odpowiednio długiego czsu górn powierzchni słup ośrodk zmierz w ou przypdkch filtrcji do tej smej wielkości pęcznieni próki Jednkże jeżeli dorze przyjrzymy się wykresom 80-i 80- ii zuwżymy że przypdku filtrcji z dołu do góry prók jest osttecznie rdzie rozrzedzon w dolnej części w porównniu z filtrcją z góry do dołu Porównując wykresy 80-iii i 80-i zuwżymy że osidni próki poddnej procesowi filtrcji różnią się zncznie od osidń wywołnych ociążeniem w wrunkch rku filtrcji Wrtość ezwzględn osidń jest też zncznie mniejsz od osidń w wrunkch równowgi ciśnień hydrosttycznych n rzegch słup Dl porównni przedstwiono funkcję spdku hydrulicznego wytworzonego przez grdient hydruliczny i ociążenie dl tych smych przedziłów czsu n rys8 i ii iii Rys 8 Funkcj spdku hydrulicznego dl kilku czsów pełzni w przypdku: i filtrcj gór dół p = 0 kp p = 0 kp p = 0kP ii filtrcj dół gór p = 0 kp p = 0 kp p = 0kP iii filtrcj dół gór p = 00 kp p = 0 kp p = 0kP Zmin spdku hydrulicznego orzuje również zminę prędkości filtrcji oczywiście ze znkiem przeciwnym Filtrcj w pierwszym przypdku odyw się w prwie cłym przedzile czsowym z góry do dołu jedynie w poliżu dolnego rzegu słup w czsch początkowych konsolidcji oserwuje się przepływ w kierunku przeciwnym Inczej wygląd przeieg zmienności spdku hydrulicznego i prędkości w drugim przypdku tzn przepływu filtrcyjnego z dołu do góry Oszr słup ośrodk w części górnej gdzie występuje przepływ w kierunku odwrotnym jest większy Wykresy n rys8
15 orzują również w jkim stopniu przyjmowne w teorii przepływów przez ośrodki nieodksztłclne równni różnią się od modelu przepływu przez ośrodki odksztłclne
Metoda sił jest sposobem rozwiązywania układów statycznie niewyznaczalnych, czyli układów o nadliczbowych więzach (zewnętrznych i wewnętrznych).
Metod sił jest sposoem rozwiązywni ukłdów sttycznie niewyznczlnych, czyli ukłdów o ndliczowych więzch (zewnętrznych i wewnętrznych). Sprowdz się on do rozwiązni ukłdu sttycznie wyznczlnego (ukłd potwowy
Bardziej szczegółowoTEORIA PŁYT I POWŁOK (KIRCHHOFFA-LOVE)
1. TEORIA PŁYT CIENKOŚCIENNYCH 1 1. 1. TEORIA PŁYT I POWŁOK (KIRCHHOFFA-LOVE) Płyt jest to ukłd ogrniczony dwom płszczyznmi o młej krzywiźnie. Odległość między powierzchnimi ogrniczjącymi tę wysokość płyty
Bardziej szczegółowoRealizacje zmiennych są niezależne, co sprawia, że ciąg jest ciągiem niezależnych zmiennych losowych,
Klsyczn Metod Njmniejszych Kwdrtów (KMNK) Postć ć modelu jest liniow względem prmetrów (lbo nleży dokonć doprowdzeni postci modelu do liniowości względem prmetrów), Zmienne objśnijące są wielkościmi nielosowymi,
Bardziej szczegółowoCzęść 2 7. METODA MIESZANA 1 7. METODA MIESZANA
Część 2 7. METODA MIESZANA 7. 7. METODA MIESZANA Metod mieszn poleg n jednoczesnym wykorzystniu metody sił i metody przemieszczeń przy rozwiązywniu ukłdów sttycznie niewyznczlnych. Nwiązuje on do twierdzeni
Bardziej szczegółowoLISTA02: Projektowanie układów drugiego rzędu Przygotowanie: 1. Jakie własności ma równanie 2-ego rzędu & x &+ bx&
LISTA: Projektownie ukłdów drugiego rzędu Przygotownie: 1. Jkie włsności m równnie -ego rzędu & &+ b + c u jeśli: ) c>; b) c; c) c< Określ położenie biegunów, stbilność, oscylcje Zdni 1: Wyzncz bieguny.
Bardziej szczegółowof(x)dx (1.7) b f(x)dx = F (x) = F (b) F (a) (1.2)
Cłk oznczon Cłkę oznczoną będziemy zpisywli jko f(x)dx (.) z fnkcji f(x), któr jest ogrniczon w przedzile domkniętym [, b]. Jk obliczyć cłkę oznczoną? Obliczmy njpierw cłkę nieoznczoną z fnkcji f(x), co
Bardziej szczegółowoWspomaganie obliczeń za pomocą programu MathCad
Wprowdzenie do Mthcd' Oprcowł:M. Detk P. Stąpór Wspomgnie oliczeń z pomocą progrmu MthCd Definicj zmiennych e f g h 8 Przykłd dowolnego wyrŝeni Ay zdefinowc znienną e wyierz z klwitury kolejno: e: e f
Bardziej szczegółowoWykład 2. Granice, ciągłość, pochodna funkcji i jej interpretacja geometryczna
1 Wykłd Grnice, ciągłość, pocodn unkcji i jej interpretcj geometryczn.1 Grnic unkcji. Grnic lewostronn i grnic prwostronn unkcji Deinicj.1 Mówimy, że liczb g jest grnicą lewostronną unkcji w punkcie =,
Bardziej szczegółowoMetody Lagrange a i Hamiltona w Mechanice
Metody Lgrnge i Hmilton w Mechnice Mriusz Przybycień Wydził Fizyki i Informtyki Stosownej Akdemi Górniczo-Hutnicz Wykłd 3 M. Przybycień (WFiIS AGH) Metody Lgrnge i Hmilton... Wykłd 3 1 / 15 Przestrzeń
Bardziej szczegółowousuwa niewymierność z mianownika wyrażenia typu
Wymgni edukcyjne n poszczególne oceny z mtemtyki Kls pierwsz zkres podstwowy. LICZBY RZECZYWISTE podje przykłdy liczb: nturlnych, cłkowitych, wymiernych, niewymiernych, pierwszych i złożonych orz przyporządkowuje
Bardziej szczegółowoRozwiązania maj 2017r. Zadania zamknięte
Rozwiązni mj 2017r. Zdni zmknięte Zd 1. 5 16 5 2 5 2 Zd 2. 5 2 27 2 23 2 2 2 2 Zd 3. 2log 3 2log 5log 3 log 5 log 9 log 25log Zd. 120% 8910 1,2 8910 2,2 8910 $%, 050 Zd 5. Njłtwiej jest zuwżyć że dl 1
Bardziej szczegółowoWYMAGANIA EDUKACYJNE Z MATEMATYKI W KLASIE IIc ZAKRES PODSTAWOWY I ROZSZERZONY
WYMAGANIA EDUKACYJNE Z MATEMATYKI W KLASIE IIc ZAKRES PODSTAWOWY I ROZSZERZONY. JĘZYK MATEMATYKI oblicz wrtość bezwzględną liczby rzeczywistej stosuje interpretcję geometryczną wrtości bezwzględnej liczby
Bardziej szczegółowoZapis wskaźnikowy i umowa sumacyjna
Zpis wskźnikow i mow smcjn Pokzć, że e ikm e ikm Pokzć, że e e δ ikm jkm Dn jest mcierzow reprezentcj tensor 7 7 7 ), ), c) 7 7 Podć dziewięć skłdowch d zdefiniownch związkiem: Wrnki nierozdzielności możn
Bardziej szczegółowo11. Stan graniczny w mechanice gruntów Tomasz Strzelecki
. Stn grniczny w mechnice gruntów Tomsz Strzelecki. Modele mtemtyczne stnu grnicznego. Modele mtemtyczne opisujące stny równowgi grnicznej gruntów i skł zostły szczegółowo omówione w wielu publikcjch,
Bardziej szczegółowoWymagania edukacyjne z matematyki FUNKCJE dopuszczającą dostateczną dobrą bardzo dobrą
Wymgni edukcyjne z mtemtyki Kls IIC. Rok szkolny 013/014 Poziom podstwowy FUNKCJE Uczeń otrzymuje ocenę dopuszczjącą lub dostteczną, jeśli: rozpoznje przyporządkowni będące funkcjmi określ funkcję różnymi
Bardziej szczegółowoWYMAGANIA EDUKACYJNE Z MATEMATYKI DLA KLASY VIII w roku szkolnym 2015/2016
WYMAGANIA EDUKACYJNE Z MATEMATYKI DLA KLASY VIII w roku szkolnym 015/016 oprcowł: Dnut Wojcieszek n ocenę dopuszczjącą rysuje wykres funkcji f ( ) i podje jej włsności sprwdz lgebricznie, czy dny punkt
Bardziej szczegółowoRównania różniczkowe cząstkowe - metoda Fouriera. Przykładowe rozwiązania i wskazówki
INSTYTUT MATEMATYKI POLITECHNIKA KRAKOWSKA Dr Mrgret Wicik e-mi: mwicik@pk.edu.p Równni różniczkowe cząstkowe - metod Fourier. Przykłdowe rozwiązni i wskzówki zd.1. Wyznczyć funkcję opisującą drgni podłużne
Bardziej szczegółowoWEKTORY skalary wektory W ogólnym przypadku, aby określić wektor, należy znać:
WEKTORY Wśród wielkości fizycznych występujących w fizyce możn wyróżnić sklry i wektory. Aby określić wielkość sklrną, wystrczy podć tylko jedną liczbę. Wielkościmi tkimi są ms, czs, tempertur, objętość
Bardziej szczegółowoRównania i nierówności kwadratowe z jedną niewiadomą
50 REPETYTORIUM 31 Równni i nierówności kwdrtowe z jedną niewidomą Równnie wielominowe to równość dwóch wyrżeń lgebricznych Kżd liczb, któr po podstwieniu w miejscu niewidomej w równniu o jednej niewidomej
Bardziej szczegółowoGrażyna Nowicka, Waldemar Nowicki BADANIE RÓWNOWAG KWASOWO-ZASADOWYCH W ROZTWORACH ELEKTROLITÓW AMFOTERYCZNYCH
Ćwiczenie Grżyn Nowick, Wldemr Nowicki BDNIE RÓWNOWG WSOWO-ZSDOWYC W ROZTWORC ELETROLITÓW MFOTERYCZNYC Zgdnieni: ktywność i współczynnik ktywności skłdnik roztworu. ktywność jonów i ktywność elektrolitu.
Bardziej szczegółowo4. RACHUNEK WEKTOROWY
4. RACHUNEK WEKTOROWY 4.1. Wektor zczepiony i wektor swoodny Uporządkowną prę punktów (A B) wyznczjącą skierowny odcinek o początku w punkcie A i końcu w punkcie B nzywmy wektorem zczepionym w punkcie
Bardziej szczegółowoWykład 2. Pojęcie całki niewłaściwej do rachunku prawdopodobieństwa
Wykłd 2. Pojęcie cłki niewłściwej do rchunku prwdopodobieństw dr Mriusz Grządziel 4 mrc 24 Pole trpezu krzywoliniowego Przypomnienie: figurę ogrniczoną przez: wykres funkcji y = f(x), gdzie f jest funkcją
Bardziej szczegółowo2. FUNKCJE WYMIERNE Poziom (K) lub (P)
Kls drug poziom podstwowy 1. SUMY ALGEBRAICZNE Uczeń otrzymuje ocenę dopuszczjącą lub dostteczną, jeśli: rozpoznje jednominy i sumy lgebriczne oblicz wrtości liczbowe wyrżeń lgebricznych redukuje wyrzy
Bardziej szczegółowoMATeMAtyka 3 inf. Przedmiotowy system oceniania wraz z określeniem wymagań edukacyjnych. Zakres podstawowy i rozszerzony. Dorota Ponczek, Karolina Wej
Dorot Ponczek, Krolin Wej MATeMAtyk 3 inf Przedmiotowy system ocenini wrz z określeniem wymgń edukcyjnych Zkres podstwowy i rozszerzony Wyróżnione zostły nstępujące wymgni progrmowe: konieczne (K), podstwowe
Bardziej szczegółowo2. PODSTAWY STATYKI NA PŁASZCZYŹNIE
M. DSTY STTYKI N ŁSZZYŹNIE. DSTY STTYKI N ŁSZZYŹNIE.. Zsdy dynmiki Newton Siłą nzywmy wektorową wielkość, któr jest mirą mechnicznego oddziływni n ciło ze strony innych cił. dlszej części ędziemy rozptrywć
Bardziej szczegółowoWYMAGANIA I KRYTERIA OCENIANIA Z MATEMATYKI W 3 LETNIM LICEUM OGÓLNOKSZTAŁCĄCYM
WYMAGANIA I KRYTERIA OCENIANIA Z MATEMATYKI W 3 LETNIM LICEUM OGÓLNOKSZTAŁCĄCYM Kls drug A, B, C, D, E, G, H zkres podstwowy 1. FUNKCJA LINIOWA rozpoznje funkcję liniową n podstwie wzoru lub wykresu rysuje
Bardziej szczegółowoO pewnych zgadnieniach optymalizacyjnych O pewnych zgadnieniach optymalizacyjnych
Spis tresci 1 Spis tresci 1 W wielu zgdnienich prktycznych brdzo wżne jest znjdownie optymlnego (czyli njlepszego z jkiegoś punktu widzeni) rozwiązni dnego problemu. Dl przykłdu, gdybyśmy chcieli podróżowć
Bardziej szczegółowoRozwiązywanie zadań z dynamicznego ruchu płaskiego część I 9
ozwiązywnie zdń z dyniczneo ruchu płskieo część I 9 Wprowdzenie ozwiązywnie zdń w oprciu o dyniczne równni ruchu (D pole n uwolnieniu z więzów kżdeo z cił w sposób znny ze sttyki. Wrunki równowi są zbliżone
Bardziej szczegółowoWprowadzenie: Do czego służą wektory?
Wprowdzenie: Do czego służą wektory? Mp połączeń smolotowych Isiget pokzuje skąd smoloty wyltują i dokąd doltują; pokzne jest to z pomocą strzłek strzłki te pokzują przemieszczenie: skąd dokąd jest dny
Bardziej szczegółowoRedukcja układów sił działających na bryły sztywne
1 Redukcj ukłdów sił dziłjących n bryły sztywne W zdnich tego rozdziłu wykorzystuje się zsdy redukcji ukłdów sił wykłdne w rmch mechniki ogólnej i powtórzone w tomie 1 podręcznik. Zdnie 1 Zredukowć ukłd
Bardziej szczegółowoKodowanie liczb. Kodowanie stałopozycyjne liczb całkowitych. Niech liczba całkowita a ma w systemie dwójkowym postać: Kod prosty
Kodownie licz Kodownie stłopozycyjne licz cłkowitych Niech licz cłkowit m w systemie dwójkowym postć: nn 0 Wtedy może yć on przedstwion w postci ( n+)-itowej przy pomocy trzech niżej zdefiniownych kodów
Bardziej szczegółowoEGZAMIN MATURALNY OD ROKU SZKOLNEGO 2014/2015 MATEMATYKA POZIOM ROZSZERZONY ROZWIĄZANIA ZADAŃ I SCHEMATY PUNKTOWANIA (A1, A2, A3, A4, A6, A7)
EGZAMIN MATURALNY OD ROKU SZKOLNEGO 01/015 MATEMATYKA POZIOM ROZSZERZONY ROZWIĄZANIA ZADAŃ I SCHEMATY PUNKTOWANIA (A1, A, A, A, A6, A7) GRUDZIEŃ 01 Klucz odpowiedzi do zdń zmkniętych Nr zdni 1 5 Odpowiedź
Bardziej szczegółowoPOMIAR MODUŁU SPRĘŻYSTOŚCI STALI PRZEZ POMIAR WYDŁUŻENIA DRUTU
POMIAR MODUŁU SPRĘŻYSTOŚCI STALI PRZEZ POMIAR WYDŁUŻENIA DRUTU I. Cel ćwiczeni: zpoznnie z teorią odksztłceń sprężystych cił stłych orz z prwem Hooke.Wyzncznie modułu sprężystości (modułu Young) metodą
Bardziej szczegółowoKlucz odpowiedzi do zadań zamkniętych i schemat oceniania zadań otwartych
Klucz odpowiedzi do zdń zmkniętc i scemt ocenini zdń otwrtc Klucz odpowiedzi do zdń zmkniętc 4 7 9 0 4 7 9 0 D D D Scemt ocenini zdń otwrtc Zdnie (pkt) Rozwiąż nierówność x x 0 Oliczm wróżnik i miejsc
Bardziej szczegółowoTechnikum Nr 2 im. gen. Mieczysława Smorawińskiego w Zespole Szkół Ekonomicznych w Kaliszu
Technikum Nr 2 im. gen. Mieczysłw Smorwińskiego w Zespole Szkół Ekonomicznych w Kliszu Wymgni edukcyjne niezbędne do uzyskni poszczególnych śródrocznych i rocznych ocen klsyfikcyjnych z obowiązkowych zjęć
Bardziej szczegółowoWymagania edukacyjne na poszczególne oceny z matematyki w klasie II poziom rozszerzony
Wymgni edukcyjne n poszczególne oceny z mtemtyki w klsie II poziom rozszerzony N ocenę dopuszczjącą, uczeń: rysuje wykres funkcji f ( x) x i podje jej włsności; sprwdz lgebricznie, czy dny punkt nleży
Bardziej szczegółowoElementy rachunku wariacyjnego
Wykłd 13 Elementy rchunku wricyjnego 13.1 Przykłdowe zgdnieni Rchunek wricyjny zjmuje się metodmi wyznczni wrtości ekstremlnych funkcjonłów określonych n pewnych przestrzenich funkcyjnych. Klsyczn teori
Bardziej szczegółowoModelowanie i obliczenia techniczne. Metody numeryczne w modelowaniu: Różniczkowanie i całkowanie numeryczne
Modelownie i obliczeni techniczne Metody numeryczne w modelowniu: Różniczkownie i cłkownie numeryczne Pochodn unkcji Pochodn unkcji w punkcie jest deiniown jko grnic ilorzu różnicowego (jeżeli istnieje):
Bardziej szczegółowoWykład 6 Dyfrakcja Fresnela i Fraunhofera
Wykłd 6 Dyfrkcj Fresnel i Frunhofer Zjwisko dyfrkcji (ugięci) świtł odkrył Grimldi (XVII w). Poleg ono n uginniu się promieni świetlnych przechodzących w pobliżu przeszkody (np. brzeg szczeliny). Wyjśnienie
Bardziej szczegółowoTemat lekcji Zakres treści Osiągnięcia ucznia
ln wynikowy kls 2c i 2e - Jolnt jąk Mtemtyk 2. dl liceum ogólnoksztłcącego, liceum profilownego i technikum. sztłcenie ogólne w zkresie podstwowym rok szkolny 2015/2016 Wymgni edukcyjne określjące oceny:
Bardziej szczegółowoR + v 10 R0, 9 k v k. a k v k + v 10 a 10. k=1. Z pierwszego równania otrzymuję R 32475, 21083. Dalej mam: (R 9P + (k 1)P )v k + v 10 a 10
Zdnie. Zkłd ubezpieczeń n życie plnuje zbudownie portfel ubezpieczeniowego przy nstępujących złożenich: ozwiąznie. Przez P k będę oznczł wrtość portfel n koniec k-tego roku. Szukm P 0 tkie by spełnił:
Bardziej szczegółowoWyznacznikiem macierzy kwadratowej A stopnia n nazywamy liczbę det A określoną następująco:
Def.8. Wyzncznikiem mcierzy kwdrtowej stopni n nzywmy liczbę det określoną nstępująco:.det.det dl n n det det n det n, gdzie i j ozncz mcierz, którą otrzymujemy z mcierzy przez skreślenie i- tego wiersz
Bardziej szczegółowoWymagania na poszczególne oceny z matematyki w Zespole Szkół im. St. Staszica w Pile. Kl. I poziom podstawowy
Wymgni n poszczególne oceny z mtemtyki w Zespole Szkół im. St. Stszic w Pile. LICZBY RZECZYWISTE Kl. I poziom podstwowy podje przykłdy liczb: nturlnych, cłkowitych, wymiernych, niewymiernych, pierwszych
Bardziej szczegółowoWymagania edukacyjne matematyka klasa 2b, 2c, 2e zakres podstawowy rok szkolny 2015/2016. 1.Sumy algebraiczne
Wymgni edukcyjne mtemtyk kls 2b, 2c, 2e zkres podstwowy rok szkolny 2015/2016 1.Sumy lgebriczne N ocenę dopuszczjącą: 1. rozpoznje jednominy i sumy lgebriczne 2. oblicz wrtości liczbowe wyrżeń lgebricznych
Bardziej szczegółowoZadanie 5. Kratownica statycznie wyznaczalna.
dnie 5. Krtownic sttycznie wyznczln. Wyznczyć wrtości sił w prętch krtownicy sttycznie wyznczlnej przedstwionej n Rys.1: ). metodą nlitycznego równowżeni węzłów, ). metodą gricznego równowżeni węzłów;
Bardziej szczegółowoWymagania edukacyjne z matematyki Klasa IIB. Rok szkolny 2013/2014 Poziom podstawowy
Wymgni edukcyjne z mtemtyki Kls IIB. Rok szkolny 2013/2014 Poziom podstwowy FUNKCJA KWADRATOWA Uczeń otrzymuje ocenę dopuszczjącą lub dostteczną, jeśli: 2 rysuje wykres funkcji f ( ) i podje jej włsności
Bardziej szczegółowoWYMAGANIA EDUKACYJNE Z MATEMATYKI W KLASIE Ib ZAKRES PODSTAWOWY
. LICZBY RZECZYWISTE podje przykłdy liczb: nturlnych, cłkowitych, wymiernych, niewymiernych, pierwszych i złożonych orz przyporządkowuje liczbę do odpowiedniego zbioru liczb stosuje cechy podzielności
Bardziej szczegółowoWymagania edukacyjne matematyka klasa 2 zakres podstawowy 1. SUMY ALGEBRAICZNE
Wymgni edukcyjne mtemtyk kls 2 zkres podstwowy 1. SUMY ALGEBRAICZNE Uczeń otrzymuje ocenę dopuszczjącą lub dostteczną, jeśli: rozpoznje jednominy i sumy lgebriczne oblicz wrtości liczbowe wyrżeń lgebricznych
Bardziej szczegółowoPrace Koła Matematyków Uniwersytetu Pedagogicznego w Krakowie (2014)
Prce Koł Mt. Uniw. Ped. w Krk. 1 014), 1-5 edgogicznego w Krkowie PKoło Mtemtyków Uniwersytetu Prce Koł Mtemtyków Uniwersytetu Pedgogicznego w Krkowie 014) Bet Gwron 1 Kwdrtury Newton Cotes Streszczenie.
Bardziej szczegółowoWektor kolumnowy m wymiarowy macierz prostokątna o wymiarze n=1 Wektor wierszowy n wymiarowy macierz prostokątna o wymiarze m=1
Rchunek mcierzowy Mcierzą A nzywmy funkcję 2-zmiennych, któr prze liczb nturlnych (i,j) gdzie i = 1,2,3,4.,m; j = 1,2,3,4,n przyporządkowuje dokłdnie jeden element ij. 11 21 A = m1 12 22 m2 1n 2n mn Wymirem
Bardziej szczegółowoWymagania na ocenę dopuszczającą z matematyki klasa II Matematyka - Babiański, Chańko-Nowa Era nr prog. DKOS 4015-99/02
Wymgni n ocenę dopuszczjącą z mtemtyki kls II Mtemtyk - Bbiński, Chńko-Now Er nr prog. DKOS 4015-99/02 Temt lekcji Zkres treści Osiągnięci uczni WIELOMIANY 1. Stopień i współczynniki wielominu 2. Dodwnie
Bardziej szczegółowoPODSTAWY BAZ DANYCH Wykład 3 2. Pojęcie Relacyjnej Bazy Danych
PODSTAWY BAZ DANYCH Wykłd 3 2. Pojęcie Relcyjnej Bzy Dnych 2005/2006 Wykłd "Podstwy z dnych" 1 Rozkłdlno dlność schemtów w relcyjnych Przykłd. Relcj EGZ(U), U := { I, N, P, O }, gdzie I 10 10 11 N f f
Bardziej szczegółowoWartość bezwzględna. Proste równania i nierówności.
Wrtość bezwzględn Proste równni i nierówności Dl liczb rzeczywistych możemy zdefiniowć opercję zwną wrtością bezwzględną lub modułem liczby Definicj 7,, Sens powyższej definicji jest nstępujący Jeżeli
Bardziej szczegółowoZastosowanie multimetrów cyfrowych do pomiaru podstawowych wielkości elektrycznych
Zstosownie multimetrów cyfrowych do pomiru podstwowych wielkości elektrycznych Cel ćwiczeni Celem ćwiczeni jest zpoznnie się z możliwościmi pomirowymi współczesnych multimetrów cyfrowych orz sposobmi wykorzystni
Bardziej szczegółowoAnaliza matematyczna i algebra liniowa
Anliz mtemtyczn i lgebr liniow Mteriły pomocnicze dl studentów do wykłdów Mcierze liczbowe i wyznczniki. Ukłdy równń liniowych. Mcierze. Wyznczniki. Mcierz odwrotn. Równni mcierzowe. Rząd mcierzy. Ukłdy
Bardziej szczegółowoKatalog wymagań programowych na poszczególne stopnie szkolne. Matematyka. Poznać, zrozumieć
Ktlog wymgń progrmowych n poszczególne stopnie szkolne Mtemtyk. Poznć, zrozumieć Ksztłcenie w zkresie podstwowym. Kls 2 Poniżej podjemy umiejętności, jkie powinien zdobyć uczeń z kżdego dziłu, by uzyskć
Bardziej szczegółowoPasek narzędziowy Symbolic [View Toolbars Math Symbolic] Pasek narzędziowy Modifier [Symbolic Modifiers]
Psek nrzędziowy Symolic [View Toolrs Mth Symolic] Psek nrzędziowy Modifier [Symolic Modifiers] Słow kluczowe możn wprowdzić z pomocą psk nrzędziowego [Symolic] lu ezpośrednio z klwitury. Wprowdznie z klwitury
Bardziej szczegółowoKomisja Egzaminacyjna dla Aktuariuszy LII Egzamin dla Aktuariuszy z 15 marca 2010 r. Część I Matematyka finansowa
Mtemtyk finnsow 15.0.010 r. Komisj Egzmincyjn dl Akturiuszy LII Egzmin dl Akturiuszy z 15 mrc 010 r. Część I Mtemtyk finnsow WERSJA TESTU A Imię i nzwisko osoy egzminownej:... Czs egzminu: 100 minut 1
Bardziej szczegółowoPochodne i całki, macierze i wyznaczniki
Cłk oznczon Cłk niewłściw Wzór Tylor Mcierze Pochodne i cłki, mcierze i wyznczniki Stnisłw Jworski Ktedr Ekonometrii i Sttystyki Zkłd Sttystyki Stnisłw Jworski Pochodne i cłki, mcierze i wyznczniki Cłk
Bardziej szczegółowoPropozycja przedmiotowego systemu oceniania wraz z określeniem wymagań edukacyjnych (zakres podstawowy)
Propozycj przedmiotowego systemu ocenini wrz z określeniem wymgń edukcyjnych (zkres podstwowy) Proponujemy, by omwijąc dne zgdnienie progrmowe lub rozwiązując zdnie, nuczyciel określł do jkiego zkresu
Bardziej szczegółowoPierwiastek z liczby zespolonej
Pierwistek z liczby zespolonej Twierdzenie: Istnieje dokłdnie n różnych pierwistków n-tego stopni z kżdej liczby zespolonej różnej od zer, tzn. rozwiązń równni w n z i wszystkie te pierwistki dją się zpisć
Bardziej szczegółowoCałki niewłaściwe. Rozdział Wprowadzenie Całki niewłaściwe I rodzaju
Rozdził 3 Cłki niewłściwe 3. Wprowdzenie Omwine w poprzednim rozdzile cłki oznczone są cłkmi funkcji ciągłych n przedzile domkniętym, więc funkcji ogrniczonych n przedzile skończonym. Wiele zgdnień prktycznych
Bardziej szczegółowoMacierz. Wyznacznik macierzy. Układ równań liniowych
Temt wykłdu: Mcierz. Wyzncznik mcierzy. Ukłd równń liniowych Kody kolorów: żółty nowe pojęcie pomrńczowy uwg kursyw komentrz * mterił ndobowiązkowy Ann Rjfur, Mtemtyk Zgdnieni. Pojęci. Dziłni n mcierzch.
Bardziej szczegółowoAnaliza matematyczna v.1.6 egzamin mgr inf niestacj 1. x p. , przy założeniu, że istnieją lim
Anliz mtemtyczn v..6 egzmin mgr inf niestcj Oznczeni: f, g, h : J R funkcje rzeczywiste określone n J R J przedził, b),, b], [, b), [, b], półprost, b),, b],, ), [, ) lub prost R α, β [min{α, β}, m{α,
Bardziej szczegółowoRACHUNEK CAŁKOWY. Funkcja F jest funkcją pierwotną funkcji f na przedziale I R, jeżeli. F (x) = f (x), dla każdego x I.
RACHUNEK CAŁKOWY Funkcj F jest funkcją pierwotną funkcji f n przedzile I R, jeżeli F (x) = f (x), dl kżdego x I. Przykłd. Niech f (x) = 2x dl x (, ). Wtedy funkcje F (x) = x 2 + 5, F (x) = x 2 + 5, F (x)
Bardziej szczegółowoWymagania kl. 2. Uczeń:
Wymgni kl. 2 Zkres podstwowy Temt lekcji Zkres treści Osiągnięci uczni. SUMY ALGEBRAICZNE. Sumy lgebriczne definicj jednominu pojęcie współczynnik jednominu porządkuje jednominy pojęcie sumy lgebricznej
Bardziej szczegółowoAlgorytmy graficzne. Filtry wektorowe. Filtracja obrazów kolorowych
Algorytmy grficzne Filtry wektorowe. Filtrcj orzów kolorowych Filtrcj orzów kolorowych Metody filtrcji orzów kolorowych możn podzielić n dwie podstwowe klsy: Metody komponentowe (component-wise). Cechą
Bardziej szczegółowoPRÓBNA MATURA Z MATEMATYKI Z OPERONEM LISTOPAD ,0. 3x 6 6 3x 6 6,
Zdnie PRÓBNA MATURA Z MATEMATYKI Z OPERONEM LISTOPAD 04 Zbiorem wszystkich rozwiązń nierówności x 6 6 jest: A, 4 0, B 4,0 C,0 4, D 0,4 Odpowiedź: C Rozwiąznie Sposób I Nierówność A 6 jest równowżn lterntywie
Bardziej szczegółowoCAŁKOWANIE NUMERYCZNE
Wprowdzenie Kwdrtury węzły równoodległe Kwdrtury Guss Wzory sumcyjne Trnsport, studi niestcjonrne I stopni, semestr I rok kdemicki 01/013 Instytut L-5, Wydził Inżynierii Lądowej, Politechnik Krkowsk Ew
Bardziej szczegółowo( ) Lista 2 / Granica i ciągłość funkcji ( z przykładowymi rozwiązaniami)
List / Grnic i ciągłość funkcji ( z przykłdowymi rozwiąznimi) Korzystjąc z definicji grnicy (ciągowej) funkcji uzsdnić podne równości: sin ) ( + ) ; b) ; c) + 5 Obliczyć grnice funkcji przy orz : + ) f
Bardziej szczegółowoZASTOSOWANIE RÓWNANIA NASGRO DO OPISU KRZYWYCH PROPAGACYJI PĘKNIĘĆ ZMĘCZENIOWYCH
Sylwester KŁYSZ *, **, nn BIEŃ **, Pweł SZBRCKI ** ** Instytut Techniczny ojsk Lotniczych, rszw * Uniwersytet rmińsko-mzurski, Olsztyn ZSTOSONIE RÓNNI NSGRO DO OPISU KRZYYCH PROPGCYJI PĘKNIĘĆ ZMĘCZENIOYCH
Bardziej szczegółowo1 Definicja całki oznaczonej
Definicj cłki oznczonej Niech dn będzie funkcj y = g(x) ciągł w przedzile [, b]. Przedził [, b] podzielimy n n podprzedziłów punktmi = x < x < x
Bardziej szczegółowoPoniżej przedstawiony został podział wymagań na poszczególne oceny szkolne:
Kls technikum Przedmiotowy system ocenini wrz wymgnimi edukcyjnymi Wyróżnione zostły nstępujące wymgni progrmowe: konieczne (K), podstwowe (P), rozszerzjące (R), dopełnijące (D) i wykrczjące (W). Wymienione
Bardziej szczegółowoA. Zaborski, Rozciąganie proste. Rozciąganie
. Zborski, Rozciągnie proste Rozciągnie rzkłd Zprojektowć pręt i tk, b przemieszczenie węzł nie przekroczło dopuszczlnej wrtości mm. Dne: R = 50 M, E = 0 G. 5 m m 4 m 80 k Rozwiąznie: równni sttki: sin
Bardziej szczegółowoWYMAGANIA NA OCENĘ DOPUSZCZAJĄCĄ DLA UCZNIÓW KLASY Ia TECHNIKUM
WYMAGANIA NA OCENĘ DOPUSZCZAJĄCĄ DLA UCZNIÓW KLASY I TECHNIKUM Egzmin poprwkowy n ocenę dopuszczjącą będzie obejmowł zdni zgodne z poniższymi wymgnimi n ocenę dopuszczjącą. Egzmin poprwkowy n wyższą ocenę
Bardziej szczegółowoMacierz. Wyznacznik macierzy. Układ równań liniowych
Temt wykłdu: Mcierz. Wyzncznik mcierzy. Ukłd równń liniowych Kody kolorów: Ŝółty nowe pojęcie pomrńczowy uwg kursyw komentrz * mterił ndobowiązkowy Ann Rjfur, Mtemtyk n kierunku Biologi w SGGW Zgdnieni.
Bardziej szczegółowoKOMPENDIUM MATURZYSTY Matematyka poziom podstawowy
KOMPENDIUM MATURZYSTY Mtemtyk poziom podstwowy Publikcj dystrybuown bezpłtnie Dostępn n stronie: Kompendium do pobrni n stronie: SPIS TREŚCI. Potęgi i pierwistki... W tym:. Wykorzystnie wzorów;. Przeksztłcnie
Bardziej szczegółowocz. 2 dr inż. Zbigniew Szklarski
Wykłd 11: Elektrosttyk cz. 2 dr inż. Zbigniew Szklrski szkl@gh.edu.pl http://lyer.uci.gh.edu.pl/z.szklrski/ Pole elektryczne przewodnik N powierzchni metlicznej (przewodzącej) cły łdunek gromdzi się n
Bardziej szczegółowoWymagania na poszczególne oceny z matematyki w Zespole Szkół im. St. Staszica w Pile. Kl. II poziom podstawowy
Wymgni n poszczególne oceny z mtemtyki w Zespole Szkół im. St. Stszic w Pile 1. SUMY ALGEBRAICZNE Kl. II poziom podstwowy Uczeń otrzymuje ocenę dopuszczjącą, jeśli: rozpoznje jednominy i sumy lgebriczne
Bardziej szczegółowoRachunek prawdopodobieństwa i statystyka matematyczna.
Rchunek rwdoodobieństw i sttystyk mtemtyczn. Zd 8. {(, : i } Zleżność tą możn rzedstwić w ostci nstęującej interretcji grficznej: Arkdiusz Kwosk Rfł Kukliński Informtyk sem.4 gr. Srwdźmy, czy odne zmienne
Bardziej szczegółowoEkoenergetyka Matematyka 1. Wykład 15. CAŁKI OZNACZONE. Egzaminy I termin poniedziałek :00 Aula B sala 12B Wydział Informatyki
Ekoenergetyk Mtemtyk 1. Wykłd 15. CAŁKI OZNACZONE Egzminy I termin poniedziłek 31.01 14:00 Aul B sl 12B Wydził Informtyki Definicj (podził odcink) II termin poprwkowy czwrtek 9.02 14:00 WE-030 Podziłem
Bardziej szczegółowoMaciej Grzesiak. Iloczyn skalarny. 1. Iloczyn skalarny wektorów na płaszczyźnie i w przestrzeni. a b = a b cos ϕ. j) (b x. i + b y
Mciej Grzesik Iloczyn sklrny. Iloczyn sklrny wektorów n płszczyźnie i w przestrzeni Iloczyn sklrny wektorów i b określmy jko b = b cos ϕ. Bezpośrednio z definicji iloczynu sklrnego mmy, że i i = j j =
Bardziej szczegółowoWykład Indukcja elektromagnetyczna, energia pola magnetycznego
Wykłd 3 3. ndukcj eektromgnetyczn, energi po mgnetycznego 3. ndukcyjność 3.. Trnsformtor Gdy dwie cewki są nwinięte n tym smym rdzeniu (często jedn n drugiej) to prąd zmienny w jednej wywołuje SEM indukcji
Bardziej szczegółowoPOWŁOKI ELEKTROISKROWE WC-CO MODYFIKOWANE WIĄZKĄ LASEROWĄ. 88 Powłoki elektroiskrowe WC-Co modyfikowane wiązką laserową. Wstęp
Rdek N.,* Szlpko J.** *Ktedr Inżynierii Eksplotcji Politechnik Świętokrzysk, Kielce, Polsk **Khmelnitckij Uniwersytet Nrodowy, Khmelnitckij, Ukrin Wstęp 88 POWŁOKI ELEKTROISKROWE WC-CO MODYFIKOWANE WIĄZKĄ
Bardziej szczegółowoWYMAGANIA EDUKACYJNE NIEZBĘDNE DO UZYSKANIA POSZCZEGÓLNYCH ŚRÓDROCZNYCH I ROCZNYCH OCEN KLASYFIKACYJNYCH Z MATEMATYKI POZIOM PODSTAWOWY KLASA 2
WYMAGANIA EDUKACYJNE NIEZBĘDNE DO UZYSKANIA POSZCZEGÓLNYCH ŚRÓDROCZNYCH I ROCZNYCH OCEN KLASYFIKACYJNYCH Z MATEMATYKI POZIOM PODSTAWOWY KLASA 2 1. SUMY ALGEBRAICZNE rozpoznje jednominy i sumy lgebriczne
Bardziej szczegółowoKlucz odpowiedzi do zadań zamkniętych i schemat oceniania zadań otwartych
Klucz odpowiedzi do zdń zmkniętych i schemt ocenini zdń otwrtych Klucz odpowiedzi do zdń zmkniętych 4 5 6 7 8 9 0 4 5 6 7 8 9 0 D D D Schemt ocenini zdń otwrtych Zdnie (pkt) Rozwiąż nierówność x + x+ 0
Bardziej szczegółowoPRZEDMIOTOWY SYSTEM OCENIANIA Z MATEMATYKI W II LICEUM OGÓLNOKSZTAŁCĄCYM im. M. KONOPNICKIEJ W RADOMIU
PRZEDMIOTOWY SYSTEM OCENIANIA Z MATEMATYKI W II LICEUM OGÓLNOKSZTAŁCĄCYM im. M. KONOPNICKIEJ W RADOMIU oprcowny n podstwie: Wewnątrzszkolnego Systemu Ocenini w II Liceum Ogólnoksztłcącym im. M. Konopnickiej
Bardziej szczegółowoAlgebra macierzowa. Akademia Morska w Gdyni Katedra Automatyki Okrętowej Teoria sterowania. Mirosław Tomera 1. ELEMENTARNA TEORIA MACIERZOWA
kdemi Morsk w Gdyni Ktedr utomtyki Okrętowej Teori sterowni lger mcierzow Mirosłw Tomer. ELEMENTRN TEORI MCIERZOW W nowoczesnej teorii sterowni rdzo często istnieje potrze zstosowni notcji mcierzowej uprszczjącej
Bardziej szczegółowoZałącznik nr 3 do PSO z matematyki
Złącznik nr 3 do PSO z mtemtyki Wymgni n poszczególne oceny szkolne z mtemtyki n poziomie podstwowym Chrkterystyk wymgń n poszczególne oceny: Wymgni n ocenę dopuszczjącą dotyczą zgdnień elementrnych, stnowiących
Bardziej szczegółowoAlgebra Boola i podstawy systemów liczbowych. Ćwiczenia z Teorii Układów Logicznych, dr inż. Ernest Jamro. 1. System dwójkowy reprezentacja binarna
lger Bool i podstwy systemów liczowych. Ćwiczeni z Teorii Ukłdów Logicznych, dr inż. Ernest Jmro. System dwójkowy reprezentcj inrn Ukłdy logiczne operują tylko n dwóch stnch ozncznymi jko zero (stn npięci
Bardziej szczegółowoTydzień 1. Linie ugięcia belek cz.1. Zadanie 1. Wyznaczyć linię ugięcia metodą bezpośrednią wykorzystując równanie: EJy = -M g.
Studi dzienne, kierunek: Budownictwo, semestr IV Studi inżynierskie i mgisterskie (ilość godz. w2, ćw1, proj1) Wytrzymłość mteriłów. Ćwiczeni udytoryjne. Przykłdow treść ćwiczeń. Tydzień 1. Linie ugięci
Bardziej szczegółowoWYZNACZANIE OGNISKOWEJ SOCZEWEK CIENKICH ZA POMOCĄ ŁAWY OPTYCZNEJ
Ćwiczenie 9 WYZNACZANIE OGNISKOWEJ SOCZEWEK CIENKICH ZA POMOCĄ ŁAWY OPTYCZNEJ 9.. Opis teoretyczny Soczewką seryczną nzywmy przezroczystą bryłę ogrniczoną dwom powierzchnimi serycznymi o promienich R i
Bardziej szczegółowoWYKŁAD 5. Typy macierzy, działania na macierzach, macierz układu równań. Podstawowe wiadomości o macierzach
Mtemtyk I WYKŁD. ypy mcierzy, dziłni n mcierzch, mcierz ukłdu równń. Podstwowe widomości o mcierzch Ogóln postć ukłdu m równń liniowych lgebricznych z n niewidomymi x x n xn b x x n xn b, niewidome: x,
Bardziej szczegółowoPierwiastek z liczby zespolonej
Pierwistek z liczby zespolonej Twierdzenie: Istnieje dokłdnie n różnych pierwistków n-tego stopni z kżdej liczby zespolonej różnej od zer, tzn. rozwiązń równni w n z i wszystkie te pierwistki dją się zpisć
Bardziej szczegółowoPrzedmiotowy system oceniania wraz z określeniem wymagań edukacyjnych klasa druga zakres podstawowy
Przedmiotowy system ocenini wrz z określeniem wymgń edukcyjnych kls drug zkres podstwowy Wymgni konieczne (K) dotyczą zgdnień elementrnych, stnowiących swego rodzju podstwę, ztem powinny być opnowne przez
Bardziej szczegółowoMatematyka stosowana i metody numeryczne
Ew Pbisek Adm Wostko Piotr Pluciński Mtemtyk stosown i metody numeryczne Konspekt z wykłdu 0 Cłkownie numeryczne Wzory cłkowni numerycznego pozwlją n obliczenie przybliżonej wrtości cłki: I(f) = f(x) dx
Bardziej szczegółowoWEKTORY skalary wektory W ogólnym przypadku, aby określić wektor, należy znać:
WEKTORY Wśród wielkości fizycznych występujących w fizyce możn wyróżnić sklry i wektory. Aby określić wielkość sklrną, wystrczy podć tylko jedną liczbę. Wielkościmi tkimi są ms, czs, tempertur, objętość
Bardziej szczegółowoCAŁKOWANIE NUMERYCZNE
Wprowdzenie Kwdrtury węzły równoodległe Kwdrtury Guss Wzory sumcyjne Trnsport, studi niestcjonrne I stopni, semestr I Instytut L-5, Wydził Inżynierii Lądowej, Politechnik Krkowsk Ew Pbisek Adm Wostko Wprowdzenie
Bardziej szczegółowo2. Tensometria mechaniczna
. Tensometri mechniczn Wstęp Tensometr jk wskzywłby jego nzw to urządzenie służące do pomiru nprężeń. Jk jednk widomo, nprężeni nie są wielkościmi mierzlnymi i stnowią jedynie brdzo wygodne pojęcie mechniki
Bardziej szczegółowoOznaczenia: K wymagania konieczne; P wymagania podstawowe; R wymagania rozszerzające; D wymagania dopełniające; W wymagania wykraczające
Wymgni edukcyjne z mtemtyki ls 2 b lo Zkres podstwowy Oznczeni: wymgni konieczne; wymgni podstwowe; R wymgni rozszerzjące; D wymgni dopełnijące; W wymgni wykrczjące Temt lekcji Zkres treści Osiągnięci
Bardziej szczegółowo