Przestrzenno-czasowe zróżnicowanie stopnia wykorzystania technologii informacyjno- -telekomunikacyjnych w przedsiębiorstwach

Transkrypt

1 dr ż. Jolata Wojar Zakład Metod Iloścowych, Wydzał Ekoom Uwersytet Rzeszowsk Przestrzeo-czasowe zróżcowae stopa wykorzystaa techolog formacyjo- -telekomukacyjych w przedsęborstwach WPROWADZENIE W czasach, gdy formacja zdobyta dzęk ej wedza stają sę produktem strategczym, a umejętość jej pozyskaa często decyduje o sukcese frmy, techologe formacyjo-telekomukacyje są potężym pożądaym bzesowym arzędzem codzeej pracy. Rozwój współczesych przedsęborstw erozerwale zwązay jest z wykorzystaem osągęć techolog teleformatyczych. Frmy w swojej dzałalośc powszeche stosują komputery z szerokopasmowym dostępem do Iteretu. Dyamczy rozwój wykorzystaa Iteretu w bzese wyka z jego stotych cech, takch jak: brak ograczeń burokratyczych, możlwość mędzyarodowej współpracy specjalstów, śwatowy zasęg oraz elastyczość. Dzęk temu Iteret stał sę poważym arzędzem bzesowym dla frm, służącym do realzacj kupa sprzedaży, wymay formacj, rozlczeń fasowych, promocj, poszukwaa dostawców, a węc ogóle do budowy przewag kokurecyjej zwększaa efektywośc. Badaa lteraturowe wskazują, że dostęp do Iteretu wpływa e tylko a owacyjość, ale także a kokurecyjość przedsęborstw 1. Współczese przedsęborstwa chcąc adążyć za rozwjającą sę w dużym tempe techologą teleformatyczą, zmuszoe są do westowaa w owoczesy sprzęt. Dotyczy to e tylko frm zwązaych z produkcją przetwarzaem. Iformacja zmeła róweż śwat bzesu. Przestrzeń wrtuala stworzyła szeroke możlwośc dla kotaktów gospodarczych, przeprowadzaa trasakcj oraz zdobywaa wadomośc o rykach a całym śwece. Celem pracy jest przedstawee podobeństw różc dotyczących skal wykorzystaa techolog formacyjych w przedsęborstwach w poszczególych województwach w Polsce w latach W perwszym etape aalzy określoo dyamkę zma tego zjawska a przestrze badaego okresu, aby ukazać dysproporcje pomędzy regoam o ajwyższej ajższej skal badaego zjawska. Kolejo za pomocą zmeej sytetyczej dokoao upo- 1 T. Kasprzak, W keruku rozszerzoego przedsęborstwa, Df, Warszawa 2006.

2 494 JOLANTA WOJNAR rządkowaa województw podzału a skupea różące sę pozomem atężea badaych cech w całym aalzowaym okrese czasu. Dae służące do przeprowadzea aalz zaczerpęto z ofcjalych publkacj GUS (Bak Daych Regoalych). Przytoczoe welkośc opsują sta a dzeń 31 gruda daego roku. DYNAMIKA ZMIENNYCH DIAGNOSTYCZNYCH W wększośc województw w 2012 roku zaobserwowao ewelk spadek w skal roku odsetka przedsęborstw wykorzystujących komputery. Najwyższą wartość tego wskaźka odotowao w województwe dolośląskm 96,9%, atomast ajmejszą w województwe śwętokrzyskm 91,4%. W 2012 roku we wszystkch województwach odsetek przedsęborstw posadających dostęp do Iteretu był wyższy ż 90%. Różca pomędzy województwem mazoweckm, w którym ajwęcej przedsęborstw korzystało z Iteretu (95,4%) a województwem śwętokrzyskm o ajższym wskaźku (90,3%) wyosła 5,1%. Wzrasta odsetek pracowków, dla których komputer staje sę arzędzem pracy. W 2012 roku udzał pracowków wykorzystujących komputer w pracy wyosł 42,8%, przy czym ajwększy odsetek odotowao w województwe mazoweckm 57,1%, a ajmejszy w województwe warmńsko-mazurskm 29,4%. Należy podkreślć, że dystas mędzy ajższym, a ajwyższym wskaźkem systematycze zmejszał sę (z pozomu 30,4% w roku 2008 do 27,7% w roku 2012). Uzyskae jedoltego zestawu cech opsujących wykorzystae techolog ICT przez pracowków przedsęborstwa dla 16 województw w oparcu o dae publkowae przez GUS było możlwe tylko dla 8 zmeych dagostyczych w czterech kolejych jedostkach czasu (lata ). W dalszych badaach uwzględoo astępujące zmee: x 1 odsetek przedsęborstw wykorzystujących komputery, x 2 odsetek przedsęborstw posadających dostęp do Iteretu, x 3 odsetek pracowków wykorzystujących komputer, x 4 odsetek przedsęborstw posadających własą stroę teretową, x 5 odsetek przedsęborstw, dla których stroa teretowa spełała fukcje prezetacj katalogów, wyrobów lub ceków, x 6 odsetek przedsęborstw otrzymujących zamówea poprzez sec komputerowe, x 7 odsetek przedsęborstw składających zamówea poprzez sec komputerowe, x 8 odsetek przedsęborstw wykorzystujących Iteret w kotaktach z admstracją publczą.

3 Przestrzeo-czasowe zróżcowae stopa wykorzystaa 495 Chcąc pokazać tempo zma badaych cech w aalzowaym okrese oblczoo merk dyamk, będący lorazem wartośc badaej cechy w roku ostatm (2011) do jej wartośc w roku początkowym (2008) tzw. wskaźk łańcuchowy. Wyk przedstawoo w tabel 1. Tabela 1. Dyamka zma wartośc aalzowaych cech w latach według województw Województwa Merk dyamk dla poszczególych cech (2008=100%) x 1 x 2 x 3 x 4 x 5 x 6 x 7 x 8 Polska 100,8% 101,4% 118,0% 114,5% 108,3% 222,4% 162,2% 148,8% Dolośląske 103,3% 103,8% 125,0% 114,3% 107,6% 209,1% 152,5% 145,3% Kujawsko-pomorske 103,6% 103,6% 124,0% 115,4% 100,5% 250,0% 166,7% 160,1% Lubelske 102,3% 103,8% 132,4% 124,6% 117,6% 188,2% 173,4% 152,6% Lubuske 103,0% 104,7% 113,8% 106,0% 91,7% 359,3% 181,3% 182,6% Łódzke 103,2% 105,5% 131,1% 115,8% 101,5% 241,9% 206,8% 165,2% Małopolske 101,1% 101,4% 116,4% 109,5% 98,4% 180,3% 145,7% 142,0% Mazowecke 98,4% 97,7% 109,7% 109,0% 105,9% 234,4% 164,4% 142,8% Opolske 99,6% 98,9% 103,8% 112,6% 108,1% 155,4% 96,8% 158,3% Podkarpacke 100,4% 102,6% 124,3% 116,2% 114,2% 193,0% 158,0% 146,1% Podlaske 103,3% 105,1% 132,5% 106,7% 116,3% 295,1% 156,5% 177,1% Pomorske 99,3% 100,3% 131,1% 111,5% 110,8% 194,8% 214,4% 145,9% Śląske 100,9% 102,0% 121,6% 115,4% 110,6% 238,6% 153,5% 147,3% Śwętokrzyske 94,5% 94,9% 120,6% 135,1% 126,8% 214,3% 130,5% 156,0% Warmńsko-mazurske 103,1% 103,7% 106,3% 106,7% 104,3% 344,4% 195,2% 137,5% Welkopolske 99,8% 100,1% 121,8% 128,1% 120,6% 218,4% 156,6% 148,1% Zachodopomorske 101,6% 103,3% 129,0% 112,6% 106,4% 331,0% 176,3% 144,2% Źródło: opracowae włase a podstawe baz daych GUS. Bak daych regoalych. Na podstawe merków zameszczoych w tabel 1 wdać, że wykorzystae komputera dostęp do Iteretu w przedsęborstwach stały sę faktem. W społeczeństwe formacyjym XXI weku już kt e kwestouje techolog secowych, jako jedego z flarów kostruowaa strateg mającej a celu wzrost efektywośc przewag kokurecyjej a ryku. Praktycze wszystke duże przedsęborstwa wykorzystują komputery mają dostęp do Iteretu (powyżej 99%). W badaym okrese wyraźe wzrósł odsetek pracowków wykorzystujących w swojej pracy komputer. W województwach: lubelskm, łódzkm, podlaskm pomorskm wzrost wahał sę od 31 do 36%. W dobe powszechego dostępu do Iteretu z każdym rokem coraz węcej przedsęborstw postrzega swoją stroę teretową, jako arzędze marketgowe. Stroy teretowe stają sę coraz bardzej zaawasowae techologcze

4 496 JOLANTA WOJNAR spełają oprócz fukcj prezetacyjych róweż e role. W 2011 r. własą stroę teretową posadało 64,7% przedsęborstw. Wzrost badaych wskaźków w 2011 r. w stosuku do roku 2008 dotyczył wszystkch województw, wśród których ajwększy odotowao w województwe śwętokrzyskm (35,1%) welkopolskm (28,1%), a ajższy w województwach: lubuskm, podlaskm warmńsko-mazurskm (zaledwe 6%). Najczęścej wykorzystywaym fukcjam stroy teretowej są prezetacje wyrobów, katalogów, cek produktów. Z tej fukcj stroy teretowej korzystało w Polsce w 2011 roku 46,9% frm, a tempo zma ajbardzej wdocze było w województwe śwętokrzyskm, dla którego merk dyamk wyosł 126,8%. W cągu ostatch czterech lat wyraźe wzrosło zateresowae elektroczym sposobem składaa zamóweń. W 2011 roku w odeseu do roku 2008 odsetek frm składających zamówea przez sec komputerowe wzrósł poad dwukrote w województwe pomorskm (wartość merka 214,3%) oraz łódzkm (wartość merka 206,8%). W województwe mazoweckm co czwarte przedsęborstwo skorzystało z tej formy zakupu (24,5%), zaś w województwe śwętokrzyskm zaledwe 13,7% przedsęborstw. W 2011 roku odsetek przedsęborstw otrzymujących zamówea a produkty za pośredctwem sec był blsko dwukrote mejszy ż odsetek podmotów składających zamówea tym sposobem. Jedak w odeseu do tej cechy dyamka zma a przestrze czterech lat była e tylko ajwększa, ale ajbardzej zróżcowaa. Najwększy wzrost udzału przedsęborstw otrzymujących zamówea przez sec komputerowe odotowao w województwe lubuskm, w którym odsetek te wzrósł poad trzykrote (wartość merka 359,3%), w stosuku do roku Najmejsze zateresowae takm zakupam mało mejsce w województwe opolskm (wartość merka 155,4%). Najczęścej tę formę sprzedaży stosowały frmy w województwe mazoweckm (15,0%), ajrzadzej w województwe warmńsko-mazurskm (6,2%). Przedsęborstwa coraz częścej wymeają formacje mędzy sobą oraz z ym systemam ICT za pomocą automatyczej wymay daych. W 2011 r. udzał przedsęborstw korzystających z takego sposobu wymay formacj ajmocej wzrósł w porówau do roku 2008 w województwe podlaskm (o 77,1%). Z automatyczej wymay daych ajchętej korzystały frmy województwa mazoweckego opolskego (poad 90%), a ajrzadzej śwętokrzyskego (84%). W 2011 roku Polska ależała do czołówk krajów wykorzystujących automatyczą wymaę daych z podmotam zewętrzym, plasując sę powyżej średej dla krajów U Europejskej. Dwe trzece polskch przedsęborstw stosowało te sposób wymay formacj. Najwyższe wskaźk otowao w Welkej Bryta, Holad Słowe.

5 Przestrzeo-czasowe zróżcowae stopa wykorzystaa 497 PORZĄDKOWANIE I RANKING WOJEWÓDZTW Do klasyfkacj grupowaa stosuje sę wele metod 2. W pracy zastosowao metodę Hellwga, wyzaczając tzw. taksoomczy merk rozwoju, który za pomocą jedej zmeej agregatowej opsuje obekty (województwa) charakteryzowae w welowymarowej przestrze cech. Poeważ wartośc cech mały róże rzędy welkośc, zmee dagostycze uormowao, stosując metodę stadaryzacj. Macerz obserwacj X złożoa z werszy (obektów) k kolum (cech dagostyczych) została przekształcoa w macerz zmeych stadaryzowaych według wzoru: xj x j zj, 1,...,, j 1,..., k, s j 1 xj gdze: x j , s j xj x. 1 Na podstawe stadaryzowaych zmeych ustaloo wzorzec rozwoju, którym jest obekt o współrzędych: z01 ; z02;...; z0k, gdze: z max{ z } dla zmeych będących stymulatam, 0 j j z m{ z } dla zmeych będącym destymulatam. 0 j j Następe dla każdego badaego obektu wyzaczoo odległość od wzorca zgode z metryką Eukldesową: k 2 d zj z0 j. j1 Im ższą wartość dla daego obektu przyjmuje współczyk d, tym wyższy jest stopeń jego rozwoju, a tym samym korzystejsza sytuacja względem badaego zjawska. Na podstawe wartośc d przyjętych przez zmeą sytetyczą oblczoo względy taksoomczy merk rozwoju dla poszczególych obektów posługując sę wzorem: 2 Z. Helwg, Zastosowae metody taksoomczej do typologczego podzału krajów ze względu a pozom ch rozwoju oraz zasoby strukturę kwalfkowaych kadr, Przegląd Statystyczy, 1968, z. 4; A. Mala, Welowymarowa aalza przestrzeego zróżcowaa struktury gospodark Polsk według województw, AE, sera Moografe, r 162, Kraków 2004; A. Młodak, Aalza taksoomcza w statystyce regoalej, Df, Warszawa 2006; A. Zelaś, Taksoomcza aalza przestrzeego zróżcowaa pozomu życa w Polsce w ujęcu dyamczym, AE Kraków 2000; E. Gatar, M. Walesak, Metody statystyczej aalzy welowymarowej w badaach marketgowych, WAE, Wrocław

6 498 JOLANTA WOJNAR d z 1, gdze: d0 d 2sd, d 0 zaś d, S ozaczają odpowedo średą arytmetyczą odchylee stadardowe oblczaych wcześej odległośc od d wzorca: 1 2 d d s d. 1 1 Merk jest welkoścą uormowaą przyjmuje wartośc z przedzału [0,1]. Wyższa wartość merka ozacza lepszą sytuację obektu. Wszystke zmee są stymulatam. Przy oblczau merka sytetyczego pomęto zmeą x 1 odsetek przedsęborstw wykorzystujących komputery x 2 odsetek przedsęborstw posadających dostęp do Iteretu ze względu a małe zróżcowae (współczyk zmeośc dla tych zmeych wyosł odpowedo: V x1 =1,4%; V x2 =2,4%). Wyzaczoa wartość merków pozwolła a uporządkowae obektów według wartośc wskaźka sytetyczego dokoae rakgu. Wartośc sytetyczych merków oraz uporządkowae województw w kolejych okresach przedstawoo w tabel 2. 1, d d 1 2 Tabela 2. Wartośc sytetyczego merka uporządkowae województw w kolejych latach Wartość merka w latach Uporządkowae województw w latach Dolośląske 0,65 0,62 0,74 0, Kujawsko-pomorske 0,41 0,44 0,51 0, Lubelske 0,31 0,26 0,45 0, Lubuske 0,23 0,32 0,33 0, Łódzke 0,35 0,37 0,39 0, Małopolske 0,64 0,54 0,61 0, Mazowecke 0,97 0,93 0,95 0, Opolske 0,52 0,40 0,30 0, Podkarpacke 0,37 0,44 0,40 0, Podlaske 0,43 0,31 0,62 0, Pomorske 0,58 0,52 0,63 0, Śląske 0,61 0,59 0,63 0, Śwętokrzyske 0,20 0,30 0,30 0, Warmńsko-mazurske 0,26 0,16 0,29 0, Welkopolske 0,43 0,55 0,58 0, Zachodopomorske 0,42 0,26 0,44 0, Źródło: Opracowae włase a podstawe baz daych GUS. Bak daych regoalych. Kolejo dokoao podzału województw a 4 grupy charakteryzujące sę zblżoym pozomem formatyzacj przedsęborstw. W tym celu wykorzystao

7 Przestrzeo-czasowe zróżcowae stopa wykorzystaa 499 metodę Nowaka 3. Według tej metody podzeloo województwa a grupy, obejmujące te obekty, których merk sytetycze ależały do przedzałów: I grupa: z s z z sytuacja bardzo dobra, II grupa: III grupa: z z z s sytuacja dobra, z z s z z sytuacja dostatecza, z IV grupa: z z sz sytuacja edostatecza. Wyk zaprezetowae w tabelach 1 2 wskazują a duże zróżcowae stopa wykorzystaa techolog formacyjo-telekomukacyjych w przedsęborstwach, zarówo w ujęcu regoalym, jak róweż w czase. W każdym badaym roku a perwszej pozycj w rakgu zajdowało sę województwo mazowecke, dla którego wartość merka jest bardzo wysoka (powyżej 0,9). Na drugm mejscu ze zacze już ższą wartoścą merka (0,61-0,65) zalazło sę województwo dolośląske. Końcową lokatę zajmują województwa: łódzke, lubuske, lubelske, warmńsko-mazurske śwętokrzyske, dla których wartość merka sytetyczego jest prawe trzykrote ższa. Grupa Tabela 3. Podzał województw a cztery grupy w kolejych latach Lata I II III IV 0,67 <Z mazowecke 0,47 <Z <0,66 dolośląske, małopolske, opolske, pomorske, śląske 0,27 <Z <0,46 kujawsko-pomorske, lubelske, łódzke, podkarpacke, podlaske, welkopolske, zachodopomorske śwętokrzyske, lubuske, warmńsko-mazurske 0, 63 <Z mazowecke 0,37 <Z <0,62 dolośląske, opolske, małopolske, kujawsko-pomorske, łódzke, podkarpacke, pomorske, śląske, welkopolske 0,25<Z <0,36 lubuske, podlaske, zachodopomorske śwętokrzyske, warmńsko-mazurske 0,6 9<Z mazowecke, dolośląske 0,51 <Z <0,68 małopolske, kujawsko-pomorske, podlaske, pomorske, śląske, welkopolske 0,33<Z <0,50 lubelske, lubuske łódzke, podkarpacke, opolske, zachodopomorske śwętokrzyske, warmńsko-mazurske 0,67 <Z mazowecke 0,47 <Z <0,66 dolośląske, łódzke, małopolske, podlaske, pomorske, śląske, welkopolske 0,27<Z <0,46 kujawsko-pomorske, lubelske, lubuske, opolske, podkarpacke, zachodopomorske śwętokrzyske, warmńsko mazurske Źródło: Opracowae włase a podstawe baz daych GUS. Bak daych regoalych. 3 E. Nowak, Metody taksoomcze w klasyfkacj obektów społeczo-gospodarczych, PWE, Warszawa 1990.

8 500 JOLANTA WOJNAR Obserwując rakg województw w kolejych latach wdać, że wyraźe wzrosła pozycja województwa łódzkego (z 12. w roku 2008 do 8. w roku 2011) pomorskego (z 5. w roku 2008 do 3. w roku 2011), zaś spadek pozycj w rakgu mał mejsce w województwe opolskm (z 6. w roku 2008 do 13. w roku 2011) małopolskm (z 3. w roku 2008 do 6. w roku 2011). Małe wykorzystae techolog formacyjych w województwe lubelskm łódzkm wyka ze struktury przemysłu, który oparty jest a tradycyjych, często edowestowaych gałęzach. Wydaje sę, że właśe przedsęborstwa ależące do tych gałęz mogłyby lczyć a wększy rozwój dzęk wprowadzeu wykorzystau techolog formacyjych. Podzał województw a jedorode grupy wskazuje, że do grupy ajwyżej sklasyfkowaej ależy tylko województwo mazowecke (w roku 2010 dołączyło jeszcze województwo dolośląske), zaś do grupy IV o ajższym pozome formatyzacj przedsęborstw w każdym roku ależą te same województwa, tj. warmńsko-mazurske śwętokrzyske. W skrajych okresach, czyl w roku podzał a grupy jedorode charakteryzował sę tym samym przedzałam dla wartośc zmeej sytetyczej, jedak średe wartośc wskaźka w grupe II III w porówywaych latach były zupełe e wyższe dla roku ZMIANY MIERNIKA SYNTETYCZNEGO W LATACH Chcąc pokazać zmay merków sytetyczych w kolejych latach polczoo podstawowe charakterystyk oddzele dla każdego roku. Wyk przedstawa tabela 4. Tabela 4. Statystyk opsowe zmeej sytetyczej w latach Charakterystyk opsowe Rok Odchylee Współczyk Średa Medaa stadardowe zmeośc M Max Rozstęp ,461 0,196 0,425 43,0% 0,201 0,969 0, ,438 0,187 0,418 42,6% 0,160 0,925 0, ,511 0,183 0,481 35,8% 0,294 0,950 0, ,470 0,195 0,466 41,5% 0,155 0,946 0,791 Źródło: opracowae włase a podstawe baz daych GUS. Bak daych regoalych. Aalzując oblczoe statystyk ależy podkreślć, że w 2009 roku w odeseu emal do wszystkch województw wartość mary sytetyczej zmalała (średo z pozomu 0,461 w 2008 do 0,438 w roku 2009). Nastąpł spadek wartośc wszystkch prezetowaych statystyk. Moża a tej podstawe woskować o obżeu pozomu formatyzacj przedsęborstw. Wyraźa poprawa bada-

9 Przestrzeo-czasowe zróżcowae stopa wykorzystaa 501 ego zjawska mała mejsce w 2010 roku, w którym zaobserwowao zaczący wzrost pozomu wskaźka sytetyczego w wększośc województw. Wyjątek staowły tylko województwa opolske, podkarpacke śwętokrzyske. Najwyższej w badaym okrese średej wartośc merka sytetyczego (0,511) towarzyszyły róweż ajwyższa wartość meday ajższy współczyk zmeośc, co wskazywało, że w 2010 roku dysproporcje pomędzy regoam zaczęły sę stopowo zacerać. Ta tedecja odwrócła sę w roku Z oblczeń przedstawoych w tabel wyka, że w każdym roku wartość merka charakteryzowała sę asymetrą prawostroą (wartość meday była ższa od średej arytmetyczej). Ozacza to, że wększa lczba województw osągała w aalzowaym okrese ższe od średej wartośc merka sytetyczego, co e jest korzystą sytuacją. Celem określea rozmaru tedecj zma badaego zjawska w dwóch skrajych okresach, oblczoo tempo zma (%) dla merków sytetyczych w poszczególych województwach według wzoru: z z T I 100%, gdze: I z to przyrost względy wartośc merka dla daego województwa w badaym roku w stosuku do roku Wyk zostały przedstawoe a rysuku Rys. 1. Tempo zma [%] pozomu stopa formatyzacj przedsęborstw w roku 2011 w porówau do roku 2008 Źródło: opracowae włase a podstawe tabel 2. Aalzując tempo zma w latach ależy stwerdzć, że w zdecydowaej wększośc województw wartośc tej mary są dodate, co śwadczy o coraz wększym zakrese wykorzystaa techolog formacyjo-komukacyjych w procese zarządzaa przedsęborstwem. Najwększy przyrost wska-

10 502 JOLANTA WOJNAR źka sytetyczego odotowao w województwe lubuskm (52%), podlaskm (36%) łódzkm (35%). W odeseu do województw ulokowaych a czołowych pozycjach w rakgu (mazowecke, dolośląske małopolske) zaobserwowao ewelk spadek (5-15%), ajwększy spadek wartośc merka mał mejsce w województwe warmńsko-mazurskm (44%), które już zajmowało ostatą pozycję w rakgu. PODSUMOWANIE Wyk badań wskazują, że polske przedsęborstwa reprezetują dość dobry pozom asycea sprzętem formatyczym w coraz wększym zakrese wykorzystują techologe formacyjo-komukacyje (ICT) w procese zarządzaa przedsęborstwem, jedak pozom wykorzystaa techolog formacyjo-komukacyjych jest wcąż moco zróżcoway regoale. Wzrasta zakres różorodość formacj, które wymagają przetworzea umejętego wykorzystaa. Ozacza to, że koecze staje sę efektywe zarządzae formacją, a zwłaszcza efektywe projektowae zarządzae przepływem formacj. Moża oczekwać, że postęp w tym zakrese będze sę dokoywał wskutek dzałaa samoapędzającego sę mechazmu, a który składają sę wzrost zateresowaa formacją w Iterece komputeryzacją oraz westycje w frastrukturę telekomukacyją. LITERATURA Gatar E., Walesak M., Metody statystyczej aalzy welowymarowej w badaach marketgowych, WAE, Wrocław Helwg Z., Zastosowae metody taksoomczej do typologczego podzału krajów ze względu a pozom ch rozwoju oraz zasoby strukturę kwalfkowaych kadr, Przegląd Statystyczy, 1968, z. 4. Kasprzak T., W keruku rozszerzoego przedsęborstwa, Df, Warszawa Mala A., Welowymarowa aalza przestrzeego zróżcowaa struktury gospodark Polsk według województw, AE, sera Moografe, r 162, Kraków Młodak A., Aalza taksoomcza w statystyce regoalej, Df, Warszawa Nowak E., Metody taksoomcze w klasyfkacj obektów społeczo-gospodarczych, PWE, Warszawa Zelaś A., Taksoomcza aalza przestrzeego zróżcowaa pozomu życa w Polsce w ujęcu dyamczym, AE Kraków Społeczeństwo formacyje w Polsce, Wyk badań statystyczych z lat GUS.

11 Przestrzeo-czasowe zróżcowae stopa wykorzystaa 503 Streszczee W opracowau przedstawoo podobeństwa różce w skal wykorzystaa techolog formacyjych w przedsęborstwach w poszczególych województwach w Polsce w latach W perwszym etape aalzy określoo dyamkę zma tego zjawska a przestrze badaego okresu, aby ukazać dysproporcje pomędzy regoam o ajwyższej ajższej skal badaego zjawska. Kolejo za pomocą zmeej sytetyczej dokoao uporządkowaa województw podzału a skupea różące sę pozomem atężea badaych cech w całym aalzowaym okrese czasu. Dae służące do przeprowadzea aalz zaczerpęto z ofcjalych publkacj GUS (Bak Daych Regoalych). Space tme dffereces the use of formato ad commucato techologes eterprses Summary The paper presets smlartes ad dffereces of Polsh provces takg to accout the developmet of formato ad commucato techologes compaes. The bass for ths aalyss was selected data take from atoal surveys carred out by the Cetral Statstcal Offce of Polad [GUS] from 2008 to The dyamcs of ths pheomeo over the perod was aalyzed to show the dspartes betwee the regos wth the hghest ad lowest scale of the pheomeo uder study. The provces were raked usg a sythetc varable.