SZKOLNY PROGRAM PROFILAKTYKI W SZKOLE PODSTAWOWEJ NR 36 im. Juliana Tuwima w Zabrzu PODSTAWA PRAWNA: 1. Ustawa z dnia 26 października 1982 r. o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi (Dz. U. nr 35, poz. 230 z p. zm., Dz. U. z 2002 r. Nr 147 poz. 1231, Nr 167 poz. 1372) 2. Ustawa z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty (Dz. U. z 2004 r. Nr 256 poz. 2572 ze zm.) 3. Ustawa z dnia 19 sierpnia 1994 r. o ochronie zdrowia psychicznego (Dz. U. z 2011 r. Nr 231 poz. 1375 ze zm.), 4. Ustawa z dnia 9 listopada 1995 r. o ochronie zdrowia przed następstwami używania tytoniu i wyrobów tytoniowych (Dz. U. z 1996r. nr 10, poz. 55, z 1997r. nr 88, poz. 554 i nr 121, poz. 770 oraz z 1999r. nr 96, poz. 1107), 5. Ustawa z dnia 24 kwietnia 1997 r. o przeciwdziałaniu narkomanii (Dz. U. z 2012 r. poz. 124), 6. Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 27 sierpnia 2012 r. w sprawie podstawy programowej wychowania przedszkolnego oraz kształcenia ogólnego w poszczególnych typach szkół (Dz. U. z 2012 r. poz. 977 ze zm.). 7. Ustawa z dnia 31 grudnia 2002 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny w publicznych i niepublicznych szkołach i placówkach (Dz. U. z 2003 r. nr 6, poz. 69), 8. Uchwała nr 130/2014 Rady Ministrów z dnia 8 lipca 2014 r. w sprawie przyjęcia Rządowego programu na lata 2014-2016 Bezpieczna i przyjazna szkoła.
Zachowanie się dziecka w szkole jest uwarunkowane jego konstytucją psychofizyczną i stanem zdrowia. Nie można wychowywać bez okazywania szacunku. Poszanowanie godności osobistej uczniów, jest jednym z pierwszych warunków odnowy szkoły /Celestyn Freinet/ Wstęp do programu W związku ze zwiększającą się potrzeba przeciwdziałania zjawiskom zagrażającym zdrowiu i bezpieczeństwu dzieci istnieje konieczność kompleksowych działań profilaktycznych na terenie szkoły. Program profilaktyki w Szkole Podstawowej nr 36 w Zabrzu powstał w wyniku diagnozy środowiska lokalnego, zgodnie z Programem wychowawczym szkoły i aktami prawa oświatowego. Głównym założeniem programu jest kreowanie zdrowego stylu życia, zapobieganie zachowaniom agresywnym, profilaktyka uzależnień oraz szeroko rozumiana edukacja niezbędna do wyrobienia właściwych postaw i zachowań. Program profilaktyki obejmuje pierwszy etap edukacyjny (klasy I-III) oraz drugi etap edukacyjny (klasy IV-VI). Treści przekazywane uczniom oraz sposoby realizacji są dostosowane do wieku rozwojowego na poszczególnych etapach. W programie uwzględniono metody oceny skuteczności, które będą przeprowadzone w formie ewaluacji cząstkowej oraz końcowej. Ewaluacja cząstkowa opracowana przez komisję w formie rocznego sprawozdania, sporządzona w oparciu o krótkie sprawozdania wychowawców. Ewaluacja końcowa opracowana przez komisję po zakończeniu programu prowadzonego przez wychowawców klas III i VI. 2
GŁÓWNE CELE PROGRAMU PROFILAKTYKI PIERWSZORZĘDOWEJ SZKOŁY PODSTAWOWEJ NR 36 IM. JULIANA TUWIMA W ZABRZU: Kształtowanie postaw promujących zdrowy tryb życia, Wdrażanie do dbałości o własne prawa i poszanowanie praw innych, Przeciwdziałanie agresji, Profilaktyka uzależnień. Cele szczegółowe: Klasa I Integracja zespołu klasowego, Zapoznanie dzieci z zasadami określającymi właściwe zachowanie w klasie i szkole, Rozpoznawanie i nazywanie uczuć, wdrażanie do poszanowania uczuć innych, Uświadomienie znaczenia właściwego odżywiania, unikanie substancji trujących. Klasa II Uświadomienie dzieciom, że są niepowtarzalne, a jednocześnie pod wieloma względami podobne do rówieśników, Budowanie poczucia więzi z podstawowymi grupami społecznymi, Wdrażanie do dbałości o zdrowie i otaczające środowisko. Klasa III Doskonalenie komunikacji w grupie, Wpajanie przekonania o wartości zdrowia i otaczającego ich środowiska, Wdrażanie do konstruktywnego rozwiązywania problemów, Uświadomienie uczniom wpływu uczuć na relacje z innymi, Rozwijanie umiejętności radzenia sobie z agresją poprzez gry i zabawy. Klasa IV Kształcenie umiejętności panowania nad własnymi emocjami i uczuciami, Rozwijanie umiejętności radzenia sobie z agresją, Ćwiczenia zachowań asertywnych, Dbałość o własne zdrowie. 3
Klasa V Budowanie poczucia własnej wartości u dzieci, Kształtowanie poczucia przynależności do różnych grup społecznych, Uczenie rozwiązywania problemów i podejmowania decyzji, Wpajanie zasad higieny psychicznej i fizycznej okresu dojrzewania, Kształtowanie właściwych relacji dziecka w sytuacjach kontaktu z substancjami szkodliwymi dla organizmu. Klasa VI Zapoznanie dzieci ze zmianami, jakie w nich zachodzą w związku z rozwojem psychicznym i fizycznym, Uświadomienie dzieciom możliwości wpływania na własne życie. Kształtowanie czynnych postaw wobec zdrowia i bezpieczeństwa własnego i innych. 4
PROGRAM PROFILAKTYKI PIERWSZORZĘDOWEJ W KLASACH I-III Cel I: Wdrażanie do życia w szkole i w klasie. Zadania: Dbałość o estetykę klasy, znajdujące się w niej sprzęty, Kształtowanie umiejętności zachowania się wobec pracowników szkoły, Kształtowanie pozytywnych relacji między uczniami - wyrabianie postaw wzajemnej pomocy. Klasa pierwsza Treści Poznanie regulaminu klasy i norm zachowania. Wdrażanie do przestrzegania norm klasowych. Sposoby realizacji Stworzenie i podpisanie kontraktu/regulaminu klasowego. Realizatorzy klas, przedmiotów. Osiągnięcia uczniów - Uczniowie znają i przestrzegają zasad i norm przyjętych w szkole i w klasie, dbają o swoje otoczenie. Współpracują z innymi w zabawie, w nauce szkolnej i w sytuacjach życiowych. Uczenie właściwych zachowań wobec rówieśników, nauczycieli, personelu szkoły. Praca wychowawcza nauczycieli. klas,, przedmiotów. - Uczniowie wiedzą, jak należy zachowywać się w stosunku do dorosłych i rówieśników, używają form grzecznościowych wobec rówieśników, nauczycieli oraz pracowników szkoły. Uczenie pokojowego rozwiązywania konfliktów. Praca wychowawcza nauczycieli. Fragmenty programu psychoprofilaktycznego A. Kołodziejczyka Spójrz inaczej. klas, przedmiotów, pedagog szkolny. - Uczniowie odróżniają dobro od zła, starają się być prawdomówni i sprawiedliwi; nie krzywdzą innych, pomagają słabszym i potrzebującym. Zachęcanie do zwracania się o pomoc w sytuacjach trudnych. Klasa druga Praca wychowawcza nauczycieli, Zajęcia informacyjne i edukacyjne. klas, przedmiotów, pedagog szkolny. - Uczniowie prawidłowo współdziałają w grupie, udzielając sobie pomocy, wiedzą do kogo mogą się zwrócić w sytuacjach trudnych. 5
Treści Przypomnienie regulaminu klasy i norm zachowań. Sposoby realizacji Stworzenie i podpisanie kontraktu/regulaminu klasowego. Realizatorzy klas, przedmiotów. Osiągnięcia uczniów - Uczniowie przestrzegają zasad i norm przyjętych w szkole i w klasie. Są samodzielni w dbałości o szkołę i klasę. Uczenie reagowania na takie zjawiska jak wyłudzanie pieniędzy, bicie, kradzieże. Zajęcia informacyjne i edukacyjne. Ustalenie zasad postępowania w przypadku styczności z w/w zjawiskami., pedagog szkolny. - Uczniowie potrafią reagować odpowiednio w sytuacji zagrożenia względem siebie oraz osób z ich otoczenia. Nauka tolerancji wobec innych. Pogadanki na temat różnic oraz podobieństw między ludźmi., przedmiotów. - Uczniowie są tolerancyjni wobec innych. Zajęcia informacyjne i edukacyjne. Kształtowanie umiejętności rozwiązywania konfliktów między uczniami. Fragmenty programu psychoprofilaktycznego A. Kołodziejczyka Spójrz inaczej.. - Uczniowie znają sposoby rozwiązywania konfliktów bez użycia przemocy. Pogadanki, praca w grupach, ćwiczenia dramowe. Zajęcia informacyjne i edukacyjne. Przestrzeganie przed niebezpieczeństwami mogącymi grozić ze strony nieznanych osób. Pogadanki, praca w grupach, ćwiczenia dramowe. Uczestniczenie w akcji profilaktycznej,,bezpieczeństwo na wesoło.. Komenda Miejska Policji w Zabrzu. - Uczniowie prezentują postawę ograniczonego zaufania do osób dorosłych. 6
Klasa trzecia Treści Wspólne ustalenie regulaminu zachowania się w klasie. Sposoby realizacji Stworzenie i podpisanie kontraktu/regulaminu klasowego. Realizatorzy klas, przedmiotów. Osiągnięcia uczniów - Uczniowie przestrzegają reguł obowiązujących w społeczności dziecięcej oraz świecie dorosłych. Uczenie się lepszego zrozumienia siebie i innych. Pogadanki oraz ćwiczenia komunikacyjne pozwalające uświadomić sobie własne emocje jak i emocje innych ludzi. klas, pedagog szkolny. - Uczniowie są świadomi własnych emocji, potrafią zrozumieć zachowania i potrzeby innych. Uczenie akceptacji i tolerancji. Pogadanki na temat różnic oraz podobieństw między ludźmi. Zapoznanie z Konwencją Praw Dziecka., przedmiotów. - Uczniowie prezentują postawy tolerancji i akceptacji wobec innych. Wiedzą, że wszyscy ludzie mają równe prawa. Ćwiczenia komunikacji. Uczenie reagowania na zjawiska przemocy oraz rozwiązywania kwestii spornych bez użycia przemocy. Trening umiejętności reagowania na przemoc wobec siebie oraz innych osób. Fragmenty programu psychoprofilaktycznego A. Kołodziejczyka Spójrz inaczej. - Uczniowie są samodzielni w rozwiązywaniu konfliktów bez użycia przemocy. Cel II: Zaznajomienie z zagrożeniami zdrowia człowieka i kształcenie prawidłowych relacji na te zagrożenia. Zadania: Uczenie zdrowego stylu życia, Zachęcanie do szukania pomocy w trudnych sytuacjach osób dorosłych, Kształtowanie umiejętności dbania o własne bezpieczeństwo w relacjach z innymi, 7
Kształtowanie niezbędnych nawyków i umiejętności warunkujących proekologiczne działanie dziecka w środowisku lokalnym, Kształtowanie postawy ograniczonego zaufania do osób nieznanych, Reagowanie na zagrożenie bezpieczeństwa i zdrowia, Zapoznawanie z problemem uzależnień, działania profilaktyczne. Klasa pierwsza Treści Poznanie zasad higieny osobistej. Sposoby realizacji Pogadanki, Projekcje filmów edukacyjnych. Apele tematyczne. Realizatorzy klas, pielęgniarka szkolna. Osiągnięcia uczniów - Uczniowie znają zasady higieny osobistej oraz wiedzą, jakie są zagrożenia dla ich zdrowia i życia. Dbają o prawidłową postawę, np. siedząc w ławce, przy stole. Zachęcanie do czynnego wypoczynku. Zajęcia sportowe podczas których uczniowie poznają różne formy aktywnego wypoczynku. Uczestnictwo w zajęciach pozalekcyjnych Rozgrywki sportowe klas, wychowania fizycznego. - Uczniowie aktywnie spędzają wolny czas. Potrafią wybrać bezpieczne miejsce do zabaw i gier ruchowych. - Uczniowie przestrzegają zasad bezpiecznego zachowania się w trakcie zajęć ruchowych. Posługują się przyborami sportowymi zgodnie z ich przeznaczeniem. Omówienie czynników chorobotwórczych (bakterie, wirusy) i substancji szkodliwych dla zdrowia oraz uzależniających (narkotyki, alkohol, leki). Przestrzeganie przed samowolnym zażywaniem substancji szkodliwych. Kształcenie umiejętności zwracania się o pomoc do ludzi dorosłych. Pogadanki. Zajęcia informacyjne i edukacyjne Fragmenty programu psychoprofilaktycznego A. Kołodziejczyka Spójrz inaczej. Opowiadania literackie i filmy profilaktyczne. Pogadanki w klasach Indywidualne spotkania z pedagogiem szkolnym. klas, pedagog szkolny., Nauczyciele przedmiotów, Pedagog szkolny. - Uczniowie wiedzą, że nie można samodzielnie zażywać lekarstw i stosować środków chemicznych niezgodnie z przeznaczeniem. Znają czynniki chorobotwórcze oraz substancje szkodliwe i uzależniające. Są świadomi zagrożeń płynących z ich używania. Respektują postawę ograniczonego zaufania do osób dorosłych. - Uczniowie wiedzą, do kogo zwrócić się o pomoc w sytuacji zagrożenia zdrowia lub życia. Chętnie zwracają się o pomoc do dorosłych. Poznanie numerów Zajęcia edukacyjne. - Uczniowie znają 8
alarmowych. poświęcone sytuacjom kryzysowym oraz reagowaniu na takie sytuacje. Filmy/opowiadania literackie uświadamiające konieczność znajomości numerów alarmowych. podstawowe numery alarmowe oraz sytuacje w jakich należy ich używać. Uczestniczenie w akcji profilaktycznej,,bezpieczeństwo na wesoło. Komenda Miejska Policji w Zabrzu. Klasa druga Treści Wdrażanie do przestrzegania zasad higieny. Zachęcanie do uczestnictwa w zajęciach pozalekcyjnych. Sposoby realizacji Pogadanki, Apele tematyczne. Przedstawienie oferty zajęć pozalekcyjnych dostępnych w szkole. Pogadanka na temat rozwijania własnych zainteresowań oraz spędzania czasu wolnego w sposób aktywny/kreatywny. Realizatorzy klas, przedmiotów, pielęgniarka szkolna. klas, przedmiotów. Osiągnięcia uczniów - Uczniowie dbają o higienę osobistą i czystość odzieży. - Uczniowie uczestniczą w różnych formach pracy pozalekcyjnej. Uczenie postaw prozdrowotnych. Zajęcia edukacyjne wyjaśniające konieczność dbania o własne zdrowie oraz przedstawiające możliwe czynniki zagrażające zdrowiu. klas - Uczniowie umieją dbać o swoje zdrowie. Pogadanki na temat postaw prozdrowotnych. Pielęgniarka szkolna. 9
Poznanie wpływu substancji szkodliwych na organizmnazywanie tych substancji i określenie, jakie szkody powodują. Pogadanki, Zajęcia informacyjne i edukacyjne. Fragmenty programu psychoprofilaktycznego A. Kołodziejczyka Spójrz inaczej. Opowiadania literackie i filmy profilaktyczne. klas, pedagog szkolny. - Uczniowie umieją wskazać i nazwać substancje, które szkodzą zdrowiu. Kształtowanie wiedzy na temat zagrożeń płynących z nadmiernego korzystania z mediów. Pogadanki na temat umiejętnego korzystania z telewizji, komputera oraz telefonu komórkowego. klas, nauczyciel zajęć komputerowych. - Uczniowie wiedzą jak bezpiecznie korzystać z mediów. Przestrzeganie przed niebezpieczeństwami mogącymi grozić ze strony nieznanych osób. Pogadanki. Spotkania z policjantami. klas, pedagog szkolny. - Uczniowie znają zagrożenia ze strony ludzi. Prezentują postawę ograniczonego zaufania do osób dorosłych Klasa trzecia Treści Sposoby realizacji Realizatorzy Osiągnięcia uczniów Przypomnienie zasad higieny osobistej i zachęcanie do dbałości o własne zdrowie i ciało. Pogadanki, Projekcje filmów edukacyjnych, Apele tematyczne. klas, pielęgniarka szkolna. - Uczniowie wiedzą, jakie znaczenie dla zdrowia ma właściwe odżywianie się oraz aktywność fizyczna. - Uczniowie samodzielnie dbają o swoje zdrowie i higienę osobistą. Organizowanie form czynnego wypoczynku wycieczki połączone z aktywnością sportową. Organizowanie wycieczek Wyjazdy na rajdy, wyjazdy na zawody sportowe. klas, wychowania fizycznego. - Uczniowie umieją sami organizować czynny wypoczynek. Uczenie się trwałej, pozytywnej i odpowiedzialnej postawy względem środowiska oraz gotowości do podejmowania działań dla polepszenia stanu środowiska. Pogadanki. Zajęcia o tematyce ekologicznej. Udział w zbiórce surowców wtórnych. Udział w konkursach o tematyce ekologicznej., przyrody. - Uczniowie są świadomi postaw pro ekologicznych i stosują je w codziennym życiu. 10
Wyrabianie umiejętności rozpoznawania substancji grożących zdrowiu. Omówienie bajki profilaktycznej A. Grzelak,,Cukierki Pogadanki. Zajęcia informacyjne i edukacyjne. Opowiadania literackie i filmy profilaktyczne. klas. - Uczniowie umieją dostrzegać sytuacje zagrażające ich zdrowiu. Są świadomi problemów związanych z różnego rodzaju uzależnieniami. Wyrabianie umiejętności mówienia nie w sytuacjach grożących zdrowiu dziecka. Pogadanki. Spotkania z policjantami. Zajęcia warsztatowe. Uczestniczenie w akcji profilaktycznej,,bezpieczeństwo na wesoło, pedagog szkolny Komenda Miejska Policji w Zabrzu - Uczniowie umieją mówić nie w sytuacjach zagrażających ich zdrowiu. Metody oceny skuteczności programu w klasach I-III 1. Analiza dokumentacji pedagogicznej. 2. Okresowe sprawozdania wychowawców klas z realizacji programu. 3. Ankieta dla nauczycieli. Proponowane metody pracy (do wyboru): krąg uczuć rysunki piosenki scenki dramowe przedstawienia kukiełkowe dyskusja klasowa burza mózgów uzupełnianie zdań krótkie opowiadanie pogadanki gry i zabawy praca w małych grupach kąciki samotności wycieczki klasowe pedagogizacja rodziców 11
12
Proponowany wykaz tematów zajęć profilaktycznych dla klas I III (do wyboru) Klasa I 1. Poznajemy się. 2. Moja rodzina. 3. Każdy w rodzinie ma swoje obowiązki. 4. Jesteśmy klasą. 5. To są moi przyjaciele. 6. Poznajemy normy, reguły, zasady. 7. Rozpoznajemy, nazywamy i wyrażamy pozytywne i negatywne uczucia. 8. Każdy z nas wygląda inaczej. 9. Różnimy się między sobą. 10. Ludzie różnią się od siebie nie tylko wyglądem. 11. Śniadanie najważniejszym posiłkiem dnia. 12. Zbilansowana dieta piramida żywieniowa. Klasa II 1. Ja uświadamianie swoich mocnych i słabych stron. 2. Możemy radzić sobie w trudnych sytuacjach. 3. Mój dobry i zły dzień. 4. Prawa i obowiązki dziecka i ucznia. 5. Moja rodzina, moja klasa, ja. 6. Dbamy o swoje zdrowie. 7. Sport a zdrowie. 8. Jak prawidłowo korzystać z telewizji, komputera i telefonu. 9. Mydło wszystko umyje dbamy o higienę osobistą. 10. Uczymy się odmawiać. 13
Klasa III 1. TAK, potrafię... NIE, nie potrafię realne postrzeganie własnych umiejętności i możliwości. 2. Różne sposoby wyrażania swoich uczuć oraz radzenia sobie w różnych sytuacjach. 3. Moja rodzina. 4. Wszyscy tworzymy klasę. 5. Jak pomagamy innym? 6. Jak podejmujemy decyzje? 7. Czy umiem odmawiać? 8. Poznajemy równowagę swojego ciała. 9. Gdyby moje ciało mogło mówić. 10. Dbamy o swoje ciało - w zdrowym ciele, zdrowy duch. 14
PROGRAM PROFILAKTYKI PIERWSZORZĘDOWEJ W KLASACH IV-VI Cel I: Zapobieganie zachowaniom agresywnym. Zadania: Wzmacnianie pozytywnego obrazu siebie i samooceny, Kształtowanie postaw troski o bezpieczeństwo własne i innych, Współpraca w zespole klasowym, w grupach jako forma zapobiegania zachowaniom agresywnym, Kształtowanie postaw otwartości wobec personelu szkoły. Klasa czwarta Treści Sposoby realizacji Realizatorzy Osiągnięcia uczniów Rozwijanie zdolności, talentów predyspozycji każdego ucznia, efektywne wykorzystanie wolnego czasu. Wspólne poszukiwanie. klas, przedmiotów. - Uczniowie mają pozytywny obraz samych siebie. - Uczniowie umieją troszczyć się o bezpieczeństwo własne i innych. Uświadomienie, że wszelkie zjawiska przemocy są naruszeniem dóbr i praw człowieka. Zapoznanie z konwencją praw dziecka zapoznanie z regulaminami: BHP i bezpiecznej przerwy. klas, pedagog szkolny. - Uczniowie prezentują postawy otwartości, respektują przepisy BHP i regulaminy obowiązujące w szkole na zajęciach szkolnych i pozaszkolnych. Poznanie sposobów radzenia sobie z trudnymi sytuacjami. Zajęcia informacyjne i edukacyjne ustalenie zasad obowiązujących w klasie,,przeciwdziałanie przemocy (wykonanie plakatu). klas, pedagog szkolny. - Uczniowie znają sposoby konstruktywnego radzenia sobie w trudnych sytuacjach. - Uczniowie znają zasady obowiązujące w klasie. Ustalenie norm i sankcji za nieprzestrzeganie tych norm. Kontrakt zawarty między wychowawcą a uczniem. klas. - Uczniowie znają i przestrzegają ustalonych norm. Zachęcanie do otwartości w stosunku do nauczycieli i pracowników szkoły. Praca wychowawcza nauczycieli. Wszyscy. - Uczniowie okazują szacunek, kulturalnie zachowują się w kontaktach z nauczycielami i pracownikami szkoły. Wiedzą do kogo zwracać się w sytuacjach trudnych. 15
Klasa piąta Treści Sposoby realizacji Realizatorzy Osiągnięcia uczniów Kształtowanie umiejętności pozytywnego myślenia o sobie. Zajęcia grupowe na godzinie wychowawczej. klas. - Uczniowie mają pozytywny obraz siebie. Uczenie młodzieży załatwiania spraw w sposób kompromisowy (bez przemocy). Zajęcia grupowe na godz. wychowawczej. klas, pedagog szkolny. - Uczniowie umieją polubownie załatwiać swoje sprawy. Kształtowanie umiejętności odróżnienia właściwych zachowań od złych. Spisanie kontraktu między wychowawcą a uczniami. Wychowawca, nauczyciel religii. - Uczniowie umieją odróżnić dobro od zła. Klasa szósta Treści Sposoby realizacji Realizatorzy Osiągnięcia uczniów Ćwiczenia afirmujące, podnoszące samoocenę, uczenie samoakceptacji. Zajęcia grupowe na godz. wychowawczej. Analiza tekstów literackich. klas, pedagog szkolny. Nauczyciele języka polskiego. - Uczniowie umieją akceptować samych siebie. - Uczniowie są odpowiedzialni za bezpieczeństwo własne i innych. Kształtowanie pozytywnych relacji między rówieśnikami Ćwiczenia: Jak porozumiewać się z innymi klas. klas, pedagog szkolny. - Uczniowie otwarcie wyrażają własne opinie. Uczniowie są tolerancyjni wobec inności. Wyrabianie umiejętności dobrego kontaktu między uczniami i nauczycielami: kształtowanie prawidłowych relacji nauczyciel- uczeń i uczeńnauczyciel. Ćwiczenia komunikacji. Praca ogólno wychowawcza. Przypomnienie treści konwencji praw dziecka. klas, pedagog szkolny. Wszyscy klas. - Uczniowie potrafią dostosować swoje zachowania do różnych sytuacji interpersonalnych. 16
Cel II: Motywowanie do prowadzenia zdrowego i ekologicznego stylu życia. Zadania: Dostarczanie informacji o pozytywnych wymiarach zdrowego stylu życia, Przekazanie informacji o szkodliwości używek i innych substancji szkodliwych dla zdrowia (papierosy, alkohol, narkotyki, dopalacze, materiały wybuchowe, leki, środki chemiczne), Pokazanie możliwości poszukiwania dobrego życia bez pomocy używek, Doskonalenie umiejętności bycia asertywnym, Kształcenie umiejętności radzenia sobie ze stresem, Propagowanie ekologicznego modelu funkcjonowania we współczesnym świecieuświadomienie zagrożeń cywilizacyjnych i ukazywanie sposobów zapobiegania degradacji środowiska. Klasa czwarta Treści Sposoby realizacji Realizatorzy Osiągnięcia uczniów Propagowanie zdrowego stylu życia. Wyjazdy na wycieczki, rajdy, wycieczki piesze, zajęcia pozalekcyjne uwzględniające ruch na świeżym powietrzu, zajęcia pozalekcyjne sportowe i rekreacyjne. Nauczyciele wychowawcy, prowadzący SKKT, wychowania fizycznego. - Uczniowie biorą udział w różnych formach propagowania zdrowego stylu życia. Poznanie zasad dotyczących higieny osobistej, zdrowego żywienia i higieny pracy ucznia. Pogadanki, projekcje filmów edukacyjnych, apele tematyczne. Całoroczny konkurs czystości klas. Nauczyciele przyrody, pielęgniarka szkolna, wychowawcy klas Samorząd uczniowski. - Uczniowie znają zasady higieny osobistej i zdrowego żywienia. Kształtowanie systemów wartości pożądanych społecznie. Zapoznanie uczniów z kryteriami ocen z zachowania. klas. - Uczniowie znają normy, reguły, zasady wpływające na ich dobre relacje z innymi. Uczenie się umiejętności obrony przed naciskami ze strony otoczenia, rówieśników osób dorosłych. Trening umiejętności na godzin wychowawczych Pedagogizacja Rodziców. klas. - Uczniowie właściwie reagują na naciski ze strony otoczenia. 17
Zapoznanie uczniów z podstawami udzielania pierwszej pomocy. Warsztaty, konkurs udzielania pierwszej pomocy. Pielęgniarka szkolna. Nauczyciele przeszkoleni w zakresie udzielania pierwszej pomocy - Uczeń wie, kogo powiadomić w sytuacjach zagrożenia zdrowia i życia innego człowieka. - Uczeń zna podstawowe zasady udzielenia pierwszej pomocy. Rozpoznawanie niebezpieczeństw i uczenie właściwego reagowania w sytuacjach zagrożenia Pogadanki wśród uczniów w ramach profilaktyki prozdrowotnej. klas, wszyscy. - Uczeń potrafi prawidłowo rozpoznać sygnał alarmu w szkole. - Uczeń potrafi prawidłowo reagować w razie zagrożenia. Poznawanie pojęć ekologicznych. Pogadanki w ramach podnoszenia wiadomości ekologicznej. Wycieczki ekologiczne Konkursy plastyczne Uczestniczenie w obchodach,,światowego Dnia Ziemi. Nauczyciele przyrody, wychowawcy klas Nauczyciele plastyki. - Uczniowie czują się cząstką przyrody. - Uczniowie są odpowiedzialni za otaczające środowisko. Klasa piąta Treści Higiena pracy ucznia i uczenie się. Sposoby realizacji Pogadanki w klasach na godzinie wychowawczej spotkania indywidualne z pedagogiem. Realizatorzy klas, pielęgniarka szkolna. Osiągnięcia uczniów - Uczniowie we właściwy sposób gospodarują własnym czasem umieją przygotować swoje stanowisko pracy. Uczenia się sztuki odmawiania. Trening umiejętności, Pedagogizacja rodziców Zajęcia według scenariuszy Przemoc wobec dzieci. klas Pedagog szkolny - Uczniowie rozpoznają sytuacje zwiastujące zagrożenie i umieją ich unikać. Zapoznanie z rolą sportu, wypoczynku i rozwijania zainteresowań. Uczestnictwo w zajęciach pozalekcyjnych i innych formach pracy pozalekcyjnej rozgrywki sportowe. Nauczyciele wychowania fizycznego i inni prowadzący takie zajęcia. - Uczniowie znają rolę sportu i rozwijania zainteresowań. 18
Prowadzenie rozmów na temat poszanowania godności ludzkiej i koleżeństwa. Pogadanki w klasach na godzinie wychowawczej. klas, pedagog. - Uczniowie szanują się wzajemnie. Dostrzegają własną indywidualność i niepowtarzalność, potrafią być tolerancyjni wobec osób niepełnosprawnych (dostrzegają i akceptują podobieństwa i różnice między nimi. Bezpieczeństwo w ruchu drogowym. Egzamin na kartę rowerową. Nauczyciele Zajęć technicznych i wychowania fizycznego. - Uczniowie poruszają się zgodnie z przepisami ruchu drogowego, zdobywają swoje pierwsze Prawo Jazdy - Karta rowerowa. Kształtowanie wiedzy na temat zagrożeń płynących z nadmiernego korzystania z mediów. Pogadanki w klasach na temat umiejętnego korzystania z radia, telewizji oraz komputera i telefonu komórkowego Obchody Dnia Bezpiecznego Internetu klas, zajęć komputerowych. - Uczniowie potrafią umiejętnie korzystać ze środków masowego przekazu i komunikacji: radio, TV, Internet, telefon. Znają zasady bezpiecznego korzystania z Internetu. Klasa szósta Treści Sposoby realizacji Realizatorzy Osiągnięcia uczniów Przekazanie informacji o klasyfikacji środków odurzających (informacje podstawowe) oraz ich wpływie na organizm człowieka. Scenki profilaktycznoedukacyjne Opowiadania literackie Pogadanki na godzinach wychowawczych. Pedagog szkolny Nauczyciele języka polskiego klas. - Uczniowie znają rodzaje środków uzależniających i ich wpływ na organizm człowieka potrafią określić negatywne skutki wynikające ze stosowania używek (papierosów, narkotyków, alkoholu, dopalaczy). - Uczniowie rozumieją pojęcia: nałóg, używki, alkoholizm, narkomania, dopalacze, uzależnienie. Wyrabianie umiejętności radzenia sobie z presją grupy. Scenki profilaktycznoedukacyjne Pogadanki na godz. wychowawczych Angażowanie uczniów do udziału w akcjach, konkursach. Pedagog szkolny klas, pedagog szkolny. - Uczniowie umieją rozwiązywać własne problemy, uczą się umiejętności mówienia,,nie i nie ulegania presji. 19
Rozpoznawanie swoich mocnych i słabych stron, zalet i wad. Pogadanki na godz. wychowawczych. Podkreślanie sukcesów osiąganych przez uczniów. klas, pedagog szkolny. - Uczniowie znają swoje mocne i słabe strony. - Uczniowie umieją radzić sobie z porażką, potrafią dać innym wsparcie. Wyrabianie umiejętności radzenia sobie ze stresem. Pogadanki na godz. wychowawczych. Pedagogizacja Rodziców. klas, pedagog szkolny. - Uczniowie radzą sobie ze stresem w różnych sytuacjach. Uczenie krytycznego stosunku do mediów, reklam. Pogadanki na godz. wychowawczych. Analiza tekstów literackich. klas, pedagog szkolny. Nauczyciele języka polskiego. - Uczniowie starają się poprawnie wybierać i wartościować oferty mediów. - Uczniowie umieją się zdystansować wobec wszechobecnej oferty reklam. Zapobieganie degradacji środowiska. Pogadanki na zajęciach technicznych i lekcjach przyrody. Zbiórka surowców wtórnych i segregacja Odpadów. Nauczyciele przyrody i zajęć technicznych, wychowawcy klas. - Uczniowie znają problemy związane ze zniszczeniem środowiska o zasięgu ogólnoświatowym. - Uczniowie umieją przeciwdziałać zagrożeniom środowiska naturalnego. - Uczniowie wskazują najbardziej ekologiczny sposób przetwarzania odpadów chemicznych. Stosowanie zasad pierwszej pomocy przedmedycznej. Zajęcia praktyczne na lekcjach wychowania fizycznego. Konkurs pierwszej pomocy. Konkurs wiedzy i umiejętności o bezpieczeństwie i zagrożeniach. Pielęgniarka szkolna, przeszkoleni w zakresie udzielania pierwszej pomocy. klas, opiekunowie PCK, zajęć technicznych. - Uczniowie potrafią udzielić pierwszej pomocy w nagłych przypadkach oraz w przypadku drobnych urazów. Stosowanie zasad higieny pracy ucznia i uczenia się. Pogadanki w klasach Całoroczny konkurs czystości klas. klas, pielęgniarka szkolna. Samorząd szkolny. - Uczeń praktycznie stosuje poznane zasady higieny pracy. Zasady racjonalnego odżywiania się. Termin realizacji: Ćwiczenia na zajęciach technicznych dotyczące racjonalnego żywienia, pogadanka. Nauczyciele zajęć technicznych, pielęgniarka szkolna. - Uczeń zna zasady racjonalnego żywienia i stosuje się do nich. 20
Cały rok szkolny, zgodnie z planem pracy nauczycieli. Metody oceny skuteczności programu w klasach IV-VI: Modyfikowanie planów wychowawców klas i zadań do przeprowadzenia na poziomie klasowym. Analiza wyników ankiety skierowanej do uczniów klas IV-VI dotyczących poczucia bezpieczeństwa w szkole. Konkursy: Plastyczne: ekologiczny, zdrowotny, Wiedzy i umiejętności o bezpieczeństwie i zagrożeniach, Pierwszej pomocy, Całoroczny konkurs czystości klas. Metody i techniki pracy stosowane przy realizacji programu w klasach IV-VI: praca w małych grupach, wywiad, dyskusja, rozmowa skojarzeniowa, burza mózgu, rysunek, łańcuch skojarzeń, gry i zabawy, niedokończone zdania odgrywanie ról, techniki grup sąsiedzkich (praca w parach). 21
Zagadnienia do realizacji przez wychowawców podczas zebrań z rodzicami w roku szkolnym 2015/2016 Klasy: I VI Upowszechnianie wiedzy na temat zagrożeń związanych z komputerem oraz nawyków prawidłowego korzystania z komputera (wychowawcy). Klasy: IV, V, VI Odpowiedzialność prawna nieletnich (Policja, Straż Miejska). Klasy: VI Uzależnienia; m.in. dopalacze, narkotyki, napoje energetyzujące, lekarstwa (Pedagog szkolny, higienistka szkolna). 22
Proponowany wykaz tematów zajęć profilaktycznych dla klas IV-VI Klasa IV 1. Bezpieczna droga do szkoły. 2. Czas wolny, na co dzień i od święta (bezpieczne ferie i wakacje). 3. Moje prawa i obowiązki. Konwencja Praw Dziecka. 4. Poznajemy sygnały alarmowe i ważne numery telefonów. Pierwsza pomoc w niektórych przypadkach. 5. Czy twój dom jest ekologiczny? 6. Czy ufamy sobie budujemy atmosferę zaufania w klasie. 7. Stop przemocy w szkole i na boisku. 8. Jak cię widzą, tak cię piszą. Moje zachowanie w szkole i poza szkołą. 9. Jak radzić sobie w trudnych sytuacjach? Zasady bezpiecznych kontaktów obcymi. 10. Uczymy się mówić nie. 11. Bezpieczny Internet i komputer. Klasa V 1. Bezpieczeństwo na drodze. 2. Jak pomóc w niebezpieczeństwie? sposoby alarmowania służb porządkowych i ratowniczych. 3. Higiena mojego ciała i umysłu. Sport to zdrowie. Bezpieczny pieszy i rowerzysta. 4. Jak mogę sobie zaszkodzić? Co to są używki? 5. Chwytaj dzień, ale mądrze, czyli o kulturze wolnego czasu (ferie i wakacje). 6. Niebezpieczeństwa grożące dzieciom fajerwerki i niewybuchy. 7. Jak zareagować? Poradź mi, co robić? 8. Po co człowiekowi złość? Przemoc i agresja wśród rówieśników. 9. Słowa, które ranią. Respektujemy nasze osobiste granice. 23
10. Tworzymy klasowy regulamin przeciwdziałania przemocy. 11. Bezpieczeństwo w sieci. 24
Klasa VI 1. Zachowanie ostrożności w drodze do i ze szkoły. 2. Niewybuchy, niewypały i środki pirotechniczne. 3. Sport to zdrowie. Zasady bezpiecznego korzystania z roweru. 4. Umiejętne wykorzystanie wolnego czasu. Telewizja i film w moim życiu. Dlaczego łatwiej żyć z planem dnia? 5. Światowe problemy ochrony środowiska. 6. Moje prawa i obowiązki w szkole i w rodzinie. 7. Przyczyny i skutki nałogów. Profilaktyka nikotynowa i alkoholowa. 8. Asertywność, stanowczość, kompromis. 9. Odpowiedzialność nieletnich wobec prawa spotkanie z policjantem. 10. Cyberprzemoc? Co to takiego? 25
PROFILAKTYKA DRUGORZĘDOWA skierowana do grup podwyższonego ryzyka Skierowanie uczniów do specjalistycznych poradni na diagnozę pozwalającą określić stopień zagrożenia oraz charakter i głębokość problemów psychologicznych, rodzinnych oraz szkolnych. Opracowanie przez wychowawcę klas I III planu działań naprawczych dla ucznia z dysfunkcjami. Kierowanie uczniów klas I-III na zajęcia dydaktyczno wyrównawcze. Kierowanie uczniów za zgodą rodziców na terapię indywidualną, rodzinną do Poradni Psychologiczno- Pedagogicznej. Dostosowanie przez wychowawców i nauczycieli uczących klas IV VI wymagań edukacyjnych dla uczniów ze specjalnymi zaleceniami Poradni Psychologiczno Pedagogicznej. Kierowanie uczniów do świetlic socjoterapeutycznych. Ścisła współpraca z Sądem Rodzinnym, policją. Pomoc dziecku uzależnionemu od narkotyków: Wzmożenie profilaktyki pierwszorzędowej w klasie. Stała współpraca z rodzicami ucznia uzależnionego. Udzielanie wsparcia uzależnionemu uczniowi. Wskazanie rodzicom konkretnych instytucji pomocowych. Nawiązanie przez szkołę kontaktu z instytucjami pomocowymi prowadzącymi ucznia. 26