Oddziaływania fundamentalne Siła gawitacji (siła powszechnego ciążenia, oddziaływanie gawitacyjne) powoduje spadanie ciał i ządzi uchem ciał niebieskich Księżyc Ziemia Słońce Newton Dotyczy ciał posiadających masę. Jest dalekozasięgowe.
Oddziaływanie elektomagnetyczne są to siły działające między ładunkami elektycznymi: + + - + Pzykładowe skutki: udezenia piounów, pąd elektyczny, stuktua atomów, cząsteczek, ciał stałych. - O + H H + cząsteczka wody H 2 O Oddziaływanie to jest dalekozasięgowe.
Oddziaływanie silne występuje na poziomie jąda atomowego i cząstek elementanych. Jądo atomowe Kwaki łączą się w potony i neutony dzięki gluonom, któe pzenoszą oddziaływanie silne. Potony i neutony noszą wspólną nazwę nukleony. Nukleony łączą się w jąda ównież pzez oddziaływanie silne Oddziaływanie to jest kótkozasięgowe.
Oddziaływanie słabe powoduje ozpad niektóych cząstek, np. neutonu n p + + e + ν e e ν e Oddziaływanie to jest ównież kótkozasięgowe.
Cztey oddziaływania fundamentalne: 1. silne - odpowiedzialne za wiązanie kwaków w nukleony oaz nukleonów w jąda atomowe 2. słabe - odpowiedzialne za ozpad niektóych cząstek, np. neutonu 3. elektomagnetyczne - odpowiedzialne za siły działające między cząstkami posiadającymi ładunek elektyczny 4. gawitacyjne - odpowiedzialne za pzyciąganie między cząstkami posiadającymi masę
Mechanika Kinematyka Dynamika Kinematyka punktu mateialnego: punkt mateialny po!ożenie: ; ( x, y, z) opis uchu: ( t) ; ( t ) ( x( t), y( t), z( t) ) to, tajektoia: { ( t ), t [ t t ] } 1, 2 y ( t) ( t + t) x
Podstawowe definicje. pędkość: śednia: v ś t chwilowa: v lim t 0 t d wyjaśnienie: d ( x ( t), y ( t) z ( t) ), pzyspieszenie śednie: a ś v t chwilowe: a lim t 0 v t dv
Pędkość jest zawsze styczna do tou. Uzasadnienie: v ś wynika to z definicji ś v, więc v ś ma kieunek siecznej. y ( t) v ś y ( t) v ś ( t + t) ( t + t) Gdy punkty tou ( t) i ( t + t) y x zbliżają się do siebie, sieczna pzechodzi w styczną. ( t) v x x
Pzyspieszenie w uchu p!askim ma dwie sk!adowe: styczną i nomalną (postopad!ą do stycznej) n a a τ τ + a n a τ a n a a τ dv τ a n v 2 R n R - pomień kzywizny tou (dla uchu po okęgu pomień tego okęgu)
Kinematyka uchu po okęgu y v R θ s x Poste zależności: doga kątowa: θ s R pędkość kątowa: ω dθ, a stąd ω ds v 1 R R czyli v ω R Uwaga" Pędkość kątowa jest wektoem postopad!ym do p!aszczyzny uchu: pzyspieszenie kątowe: ε ω d v ω, a stąd pzyspieszenie styczne: τ a ε ω v
Zasady dynamiki Newtona Isaac Newton Uodzony 4 stycznia 1643, zmał 31 maca 1727 (źódło: Intenet) I zasada dynamiki Newtona: Jeżeli na ciało nie działają siły zewnętzne, lub wypadkowa sił zewnętznych jest ówna zeu, to ciało to pozostaje w spoczynku lub pousza się uchem jednostajnym postoliniowym. II zasada dynamiki Newtona: Jeżeli na ciało działa niezównoważona siła, to ciało to pousza się uchem pzyspieszonym, z pzyspieszeniem wpost popocjonalnym do tej siły, a odwotnie popocjonalnym do masy tego ciała F F m a lub a m III zasada dynamiki Newtona: Jeżeli ciało A działa na ciało B pewną siłą, to ciało B oddziałuje na ciało A siłą taką samą co do watości i kieunku, ale o pzeciwnym zwocie.
Komentaze: I zasada postulat istnienia układu inecjalnego. II zasada siła F jest wypadkową (sumą geometyczną) wszystkich sił zewnętznych masa m jest miaą ilości mateii zawatej w danym ciele; jest też miaą bezwładności masa m w fizyce klasycznej (newtonowskiej) jest stała ównoważna postać: F d p gdzie p mv dowód: pawo zachowania pędu F ma d v m d ( mv) d p d p F 0 0 p const Jeżeli na ciało nie działa żadna siła wypadkowa, to pęd tego ciała pozostaje stały. III zasada zapis wektoowy: F AB F BA Istotne założenie teoii Newtona: oddziaływania są natychmiastowe.