Karta wybranych wzorów i stałych fizycznych

Transkrypt

1 Kata wybanych wzoów i stałych fizycznych Mateiały pomocnicze opacowane dla potzeb egzaminu matualnego i dopuszczone jako pomoce egzaminacyjne. publikacja współfinansowana pzez Euopejski Fundusz Społeczny

2 Zestaw fizycznych wzoów został pzygotowany dla potzeb egzaminu matualnego z fizyki. Zestaw ten został opacowany w Centalnej Komisji Egzaminacyjnej we współpacy z pacownikami wyższych uczelni oaz w konsultacji z ekspetami z okęgowych komisji egzaminacyjnych. Na zlecenie CKE zestaw wzoów fizycznych dla potzeb egzaminu matualnego z fizyki dla niewidomych i słabo widzących pzystosował mg inż. Sławomi Saota w Specjalnym Ośodku Szkolno Wychowawczym dla Dzieci Niewidomych i Słabowidzących, Kaków ul. Tyniecka 7.

3 Spis teści Ruch postoliniowy...4 Ruch po okęgu...5 Ruch obotowy...5 Ruch dgający...7 Gawitacja...7 Fale...7 Spężystość...8 Elektostatyka...8 Pąd stały...9 Pole magnetyczne...0 Pąd pzemienny... Temodynamika... Atom wodou...3 Optyka...4 Fizyka współczesna...4 Hydostatyka...6 Astonomia...6 Pzedostki...7 Stałe fizyczne...8 3

4 Ruch postoliniowy pędkość v() t v0 + at doga s () t v t 0 + at pzyspieszenie v a t F a m pęd p mv siła tacia F µ T F N paca Fscos W ( F,s ) enegia kinetyczna mv Ekin moc W P t 4

5 Ruch po okęgu częstotliwość f T pędkość kątowa α π ω πf t T pzyspieszenie dośodkowe v ad siła dośodkowa mv Fd Ruch obotowy pędkość kątowa ω t ω0 + ε kąt α () t () t ω 0 t + ε t moment siły F sin F, M ( ) moment bezwładności I n i m i i moment pędu J I ω 5

6 pzyspieszenie kątowe M ε I enegia Iω Ekin Ruch dgający wychylenie x t A sin ωt + ϕ () ( ) pędkość t Aωcos ωt + ϕ v x () ( ) pzyspieszenie a t Aω sin ωt + ϕ x siła F t x () ( ) () maω sin( ωt + ϕ) wahadło matematyczne l T π g masa na spężynie T π m k 6

7 Gawitacja siła m m F g G natężenie pola F g γ m enegia mm Epot G E mgh (dla h pot << R pędkości kosmiczne (dla Ziemi) V I GM R Z Z 7, 9 km s z ) V II GM R Z Z km, s Fale długość λ vt v f załamanie fali v sin α n v sinβ n n, siatka dyfakcyjna n λ dsin α 7

8 poziom natężenia dźwięku I L 0 log I 0 0 I 0 W m efekt Dopplea v ± uob f fź v m u ź Spężystość siła spężystości F x k x enegia k x Epot Elektostatyka pawo Coulomba qq F k ; k 4πε natężenie pola F E ; q U E d enegia qq pot k E 0 8

9 potencjał elektostatyczny Epot V q pojemność Q C U kondensato płaski S C ε 0 ε d enegia kondensatoa CU W łączenie kondensatoów: szeegowe C C z n i ównoległe C n z C i i i Pąd stały natężenie pądu stałego Q I t pawo Ohma U RI 9

10 łączenie opoów: szeegowe R n z R i i ównoległe R R z n i opó l R ρ S i pawo Ohma dla obwodu I ε R z + R w moc P IU Pole magnetyczne siła Loentza qvb sin F (,B) v siła elektodynamiczna F BIl sin l, B ( ) stumień pola BScos Φ (,S) B pzewód postoliniowy µ 0 µ I B π 0

11 pojedynczy zwój I B µ 0 µ zwojnica B µ 0 µ n I l siła wzajemnego oddziaływania pomiędzy pzewodnikami µ 0 µ I I l F π SEM indukcji Φ ε t SEM samoindukcji I ε L t indukcyjność zwojnicy S L µ 0 µ n l Pąd pzemienny SEM pądnica nbsω sin ωt ε napięcie skuteczne Umax Usk natężenie skuteczne Imax Isk

12 tansfomato U n I U n I opó indukcyjny ωl πf L R L opó pojemnościowy R C ωc πfc częstotliwość ezonansowa obwodu LC f π LC zawada Z R + ωl ωc Temodynamika ciśnienie F p S gęstość m ρ V ciepło Q mc w T ciepło w pzemianie fazowej Q ml Q mr

13 ównanie stanu gazu pv const T ównanie Clapeyona pv nrt ciepło molowe C C R p V + I zasada temodynamiki U Q + W paca (p const) W p V spawność Wuż η ; η Q wł Q Q Q spawność silnika Canota T T η T Atom wodou enegia atomu wodou (model Boha) 4 mee En 8ε h n 0 3

14 Optyka ównanie soczewki zwieciadła + f x y soczewka nsocz f notocz R + R zwieciadło R f zdolność skupiająca Z f kąt ganiczny sinα g n kąt Bewstea tgα B n Fizyka współczesna ównoważność masy-enegii m0c E mc v c 4

15 pęd elatywistyczny p m 0 v v c dylatacja czasu t t' v c enegia fotonu E hν pęd fotonu p h λ fala de Boglie'a h λ p zasada nieoznaczoności h p x x 4π efekt fotoelektyczny mv hν W + max ozpad pomieniotwóczy N N 0 t T / 5

16 Hydostatyka siła pacia F ps ciśnienie hydostatyczne p ρgh siła wypou F wyp ρgv Astonomia III pawo Keplea T R 3 ś const 6

17 Pzedostki mnożnik pzedostek oznaczenie 9 0 giga G 6 0 mega M 3 0 kilo k 0 hekto h 0 deka da 0 decy d 0 centy c 3 0 mili m 6 0 miko µ 9 0 nano n 0 piko p 7

18 Stałe fizyczne Pzyspieszenie ziemskie m m g 9,8 0 s s Masa Ziemi M 5,98 0 Z 4 kg Śedni pomień Ziemi R Z 6370 km Stała gawitacji N m G 6,67 0 kg Liczba Avogado 3 NA 6,0 0 mol Objętość mola gazu w waunkach nomalnych 3 dm V,4 mol Stała gazowa J R 8,3 mol K Stała Boltzmanna 3 J kb,38 0 K Pzenikalność elektyczna póżni (stała elektyczna) C ε0 8,85 0 N m 9 N m k 8,99 0 4πε 0 C 8

19 Pzenikalność magnetyczna póżni (stała magnetyczna) 7 N µ 0 4π 0 A Pędkość światła w póżni 8 m c 3,00 0 s Stała Plancka h 6, J s Ładunek elektonu 9 e,60 0 C Masa spoczynkowa elektonu 3 m 9, 0 kg e Masa spoczynkowa potonu 7 m,67 0 kg p Masa spoczynkowa neutonu 7 m,68 0 kg n Jednostka masy atomowej 7 u,66 0 kg 9