PROGRAM WYCHOWANIA PROZDROWOTNEGO: W zdrowym ciele zdrowy duch 1
I. Problematyka i założenia programu Zdrowie jest nadrzędną wartością dla każdego człowieka, dlatego cele wychowania zdrowotnego są niezwykle ważne w całym procesie dydaktyczno wychowawczym. Tylko zdrowy człowiek może konstruktywnie wpływać na rzeczywistość kształtować swoje otoczenie. Wychowanie zdrowotne to przygotowanie dzieci i młodzieży do zachowań służących indywidualnemu zdrowiu i zdrowiu innych ludzi oraz do działań związanych z profilaktyką i ochroną środowiska człowieka. Nieodłącznym składnikiem wychowania zdrowotnego jest profilaktyka antynałogowa. W procesie wychowania zdrowotnego doniosłą rolę odgrywa środowisko wychowujące. W warunkach domu i szkoły składają się na nie: warunki sanitarno higieniczne, wzory osobowe rodziców, nauczycieli, grup rówieśniczych i innych osób, właściwa organizacja życia. W szkole i w domu szczególnie ważne jest utrzymanie: higieny osobistej uczniów i pracowników oraz członków rodzin; higieny otoczenia; higieny psychicznej (pracy umysłowej, wypoczynku i rekreacji); higieny żywienia. Każdy człowiek bez względu na jego status i pochodzenie będzie tak samo zainteresowany swoim zdrowiem. Aby zrealizować przedstawione cele, szkoła musi się oprzeć na odpowiednio wykwalifikowanej kadrze nauczycielskiej. Cele te winny zaspokajać potrzeby zdrowotne współczesnego, kulturalnego człowieka. Współczesna szkoła stara się wykształcić u uczniów taki zespół zachowań psychicznych i fizycznych, umiejętności i motywacji oraz obdarzyć ich taką wiedzą, by mogli oni w przyszłości wykorzystać je racjonalnie, z pożytkiem dla siebie i otoczenia. Zakłada się więc następujące osiągnięcia uczniów: uczeń będzie świadomy zagrożeń dla zdrowia człowieka i potrafił im przeciwdziała rozumiał, że jest odpowiedzialny za zdrowie swoje i swych bliskich, doskonalił je, chronił i zapobiegał chorobom; będzie świadomy tego, co zdrowiu szkodzi a co je podtrzymuje, co wpływa na przedłużenie życia a co je skraca, co przyczyni się do wewnętrznej harmonii a co ją narusza; 2
będzie wiedział, kiedy i jak korzystać z pomocy służby zdrowia, a kiedy radzić sobie samemu; będzie przekonany, że od jego własnej, czynnej postawy i zachowania zależy w dużej mierze zdrowie ludzi, z którymi styka się w życiu prywatnym i w szkole. II. Cele wychowania prozdrowotnego: Cele ogólne: Zapewnienie uczniom w szkole zdrowego środowiska (bezpieczeństwo, budynek, pomieszczenia, sprzęt, możliwość rekreacji). Kształtowanie poczucia odpowiedzialności za zdrowie własne, rodziny, społeczności. Zachęcanie do zdrowego stylu życia i stwarzanie realnych i atrakcyjnych możliwości dokonywania wyborów sprzyjających zdrowiu. Umożliwianie uczniom rozwoju ich potencjalnych możliwości fizycznych, psychicznych, społecznych i wzmacnianie poczucia ich własnej wartości. Uzmysławianie pracownikom, rodzicom i uczniom społecznej roli szkoły w promowaniu zdrowia i jej możliwości w tym zakresie. Kształtowanie dobrych relacji między nauczycielami i uczniami, samymi uczniami, szkołą domem i społecznością lokalną. Korzystanie z pomocy specjalistów i innych środków istniejących w społeczności lokalnej dla wspierania wychowania zdrowotnego i działań w zakresie promowania zdrowia. Planowanie spójnego programu wychowania zdrowotnego w szkole. Dostarczanie podstawowej wiedzy i umiejętności umożliwiających uzyskiwanie i interpretowanie informacji o zdrowiu oraz podejmowanie działań na rzecz zdrowia. Rozszerzanie działalności pielęgniarki szkolnej poprzez włączenie jej do realizacji programu wychowania zdrowotnego i pomocy uczniom przy wchodzeniu w rolę pacjenta. Cele szczegółowe Uczeń: dostrzega zależności pomiędzy stylem życia a zdrowiem fizycznym i psychicznym, umiejętnie korzysta z usług służby zdrowia, jest świadomy granic własnych kompetencji medycznych, zna zasady bezpieczeństwa osobistego i zbiorowego, potrafi udzielić pierwszej pomocy w nagłych wypadkach i zachorowaniach, 3
zna przyczyny, przebieg i zapobieganie nałogom, chorobom zakaźnym, zna sposoby i formy aktywnego spędzania czasu wolnego, racjonalnie planuje swój czas wolny, planuje i organizuje pracę własną i zespołową, poznaje i stosuje techniki relaksacyjne, potrafi właściwie radzić sobie ze stresem, poznaje i stosuje różnorodne metody uczenia się, wykorzystuje techniki komputerowe dla gromadzenia i prezentowania swoich dokonań, poznaje swój region, jego środowisko przyrodnicze i kulturowe, tradycję, zwyczaje, obrzędy, twórczość miejscowych artystów, wypowiada się poprzez działania artystyczne, sportowe,. III. Warunki realizacji programu Realizacja programu odbywać się będzie w czasie godzin do dyspozycji wychowawcy, wszystkich zajęć lekcyjnych, zajęć pozalekcyjnych i spotkań z rodzicami. Zakłada się: współpracę z pielęgniarką, lekarzem, policjantem; współpracę ze specjalistami z PPP w Węgierskiej Górce, PISEOZ w Żywcu, Gminną Komisją ds. Profilaktyki i Przeciwdziałania Alkoholizmowi w Węgierskiej Górce; pedagogizację rodziców podczas spotkań z rodzicami oraz ich aktywne włączanie się do działań podejmowanych przez wychowawcę klasy w zakresie edukacji prozdrowotnej; organizowanie konkursów na plakat, hasło o tematyce antynałogowej; przygotowywanie uczniów do konkursu wiedzy o AIDS; spotkanie z członkiem grupy AA IV. Metody, formy i środki realizacji Program kładzie nacisk na aktywne metody nauczania i wychowania. Pobudzają one ucznia do twórczego myślenia i przeżywania. Nauczyciel tak powinien kierować pracą uczniów, aby zachęcić ich do działania. Aktywne metody wpływają na integrację zespołu klasowego, budują bezpieczny i przyjazny klimat, angażują uczniów do rozwiązywania problemów, zachęcają do pracy uczniów słabszych. Przy realizacji tematów proponuje się wykorzystanie takich metod: oddziaływania werbalne ( rozmowy, pogadanki, dyskusje) 4
dzielenie się doświadczeniem, zajęcia plastyczne, prezentacja, burza mózgów, mapa pojęciowa, metoda przypadków, metaplan, plusy i minusy, za i przeciw, mocne i słabe strony, symulacje. Formy pracy: praca w grupach, praca zbiorowa jednolita, praca indywidualna zróżnicowana. Proponuje się wykorzystanie różnorodnych środków dydaktycznych: broszury, plakaty, plansze, filmy video, artykuły prasowe, programy multimedialne, literatura specjalistyczna, instrukcje. V. Wykonawcy programu Wychowawcy Pedagog szkolny Pielęgniarka szkolna Instytucje: PSSE w Żywcu, Poradnia Pedagogiczno Psychologiczna w Milówce 5
VI. Zadania programu Realizowane są w czasie wszystkich działań dydaktyczno wychowawczych w szkole, poprzez działania kół zainteresowań oraz w czasie konkursów i imprez organizowanych przez szkołę (wycieczki, wyjazdy do kina, teatru, zabawy szkolne i inne). VII. Obudowa programu Scenariusze zajęć, materiały dydaktyczne, pomoce dydaktyczne przygotowane przez uczniów, pomoce dydaktyczne uzyskane w ramach współpracy ze specjalistycznymi instytucjami, scenariusze opublikowane w prasie fachowej VIII. Ewaluacja programu Program profilaktyczny nie jest dokumentem zamkniętym. Zgodnie z założeniami może ulegać zmianom. Analiza jego skuteczności polega na obserwacji środowiska uczniów, rozmowach prowadzonych z uczniami i ich rodzicami. Monitorowanie to systematyczna i rozciągnięta w czasie obserwacja sposobów realizacji przyjętych w programie celów i zadań wychowawczych. Ewaluacją programu jest analiza i interpretacja zebranych danych oraz ocena wartości programu. Ewaluacja to również modyfikacja działań dokonywana w zależności od oceny skuteczności działań podejmowanych w ramach programu. Ewaluacja programu: W zdrowym ciele zdrowy duch będzie analizą i oceną: realizacji zamierzonych celów, efektów jego wdrożenia, warunków (środowiskowych, organizacyjnych, materialnych), w jakich jest realizowany, stopnia jego realizacji wobec założonych celów. Narzędzia ewaluacji: obserwacja kwestionariusze ankiet i wywiadów, arkusze obserwacyjne, karty zachowania ucznia. Wyniki ewaluacji są jawne i przedstawiane Radzie Pedagogicznej, Radzie Rodziców oraz przedstawicielom Samorządu Uczniowskiego. 6
IX. Opracowanie programu Pedagog szkolny: mgr Edyta Wajdziak 7