Temat: Pochodna funkcji. Zastosowania

Wielkość: px
Rozpocząć pokaz od strony:

Download "Temat: Pochodna funkcji. Zastosowania"

Transkrypt

1 Tmat: Pochodna funkcji. Zastosowania A n n a R a j f u r a, M a t m a t y k a s m s t r, W S Z i M w S o c h a c z w i

2 Kody kolorów: Ŝółty now pojęci pomarańczowy uwaga A n n a R a j f u r a, M a t m a t y k a s m s t r, W S Z i M w S o c h a c z w i

3 Zagadninia. Wprowadzni pojęcia pochodnj.. Przdstawini wzorów na pochodn funkcji lmntarnych i rguł róŝniczkowania; przykłady. 3. Zastosowania pochodnj do badania przbigu zminności funkcji. A n n a R a j f u r a, M a t m a t y k a s m s t r, W S Z i M w S o c h a c z w i 3

4 Przypomnini pojęć ciąg granica ciągu A n n a R a j f u r a, M a t m a t y k a s m s t r, W S Z i M w S o c h a c z w i 4

5 Ciąg Przykład. Wzór na ogólny wyraz ciągu: a n n a, a, a, a ,K A n n a R a j f u r a, M a t m a t y k a s m s t r, W S Z i M w S o c h a c z w i 5

6 Ciąg, granica ciągu Przykład. Wzór na ogólny wyraz ciągu: a n n a, a, a, a ,K a n? A n n a R a j f u r a, M a t m a t y k a s m s t r, W S Z i M w S o c h a c z w i 6

7 Ciąg, granica ciągu cd. Przykład. Wzór na ogólny wyraz ciągu: a n n a, a, a, a ,K a?? n n A n n a R a j f u r a, M a t m a t y k a s m s t r, W S Z i M w S o c h a c z w i 7

8 Ciąg, granica ciągu cd. Przykład. Wzór na ogólny wyraz ciągu: a n n a, a, a, a ,K a 0 0 n n A n n a R a j f u r a, M a t m a t y k a s m s t r, W S Z i M w S o c h a c z w i 8

9 Granica ciągu cd. a n 0 lim a 0 n n (czyt.: lims a n przy n dąŝącym do niskończoności równa się 0; granica ciągu a n przy n dąŝącym do niskończoności wynosi 0) A n n a R a j f u r a, M a t m a t y k a s m s t r, W S Z i M w S o c h a c z w i 9

10 Granica ciągu cd. a 0 0 n n lim a 0 lim 0 n n n n (czyt.: lims /n przy n dąŝącym do niskończoności równa się 0; granica ciągu /n przy n dąŝącym do niskończoności wynosi 0) A n n a R a j f u r a, M a t m a t y k a s m s t r, W S Z i M w S o c h a c z w i 0

11 Granica ciągu cd. a n n a n / /3 /4... n A n n a R a j f u r a, M a t m a t y k a s m s t r, W S Z i M w S o c h a c z w i

12 Wykrs ciągu a n a n n n A n n a R a j f u r a, M a t m a t y k a s m s t r, W S Z i M w S o c h a c z w i

13 Wykrs ciągu a n a n n a n A n n a R a j f u r a, M a t m a t y k a s m s t r, W S Z i M w S o c h a c z w i 3

14 Wykrs ciągu a n a n n a a n A n n a R a j f u r a, M a t m a t y k a s m s t r, W S Z i M w S o c h a c z w i 4

15 Wykrs ciągu a n a n n a a n A n n a R a j f u r a, M a t m a t y k a s m s t r, W S Z i M w S o c h a c z w i 5

16 Przypomnini pojęć cd. granica funkcji A n n a R a j f u r a, M a t m a t y k a s m s t r, W S Z i M w S o c h a c z w i 6

17 Granica funkcji y f ( ) Jaka jst granica ciągu wartości y n? f ( ) n? A n n a R a j f u r a, M a t m a t y k a s m s t r, W S Z i M w S o c h a c z w i 7

18 Granica funkcji w punkci 0 Y y f ( ) 0 X A n n a R a j f u r a, M a t m a t y k a s m s t r, W S Z i M w S o c h a c z w i 8

19 Granica funkcji w punkci 0 Y y f ( ) 0 X 0 A n n a R a j f u r a, M a t m a t y k a s m s t r, W S Z i M w S o c h a c z w i 9

20 Granica funkcji w punkci 0 Y y f ( ) 0 X 0 A n n a R a j f u r a, M a t m a t y k a s m s t r, W S Z i M w S o c h a c z w i 0

21 Granica funkcji w punkci 0 Y y f ( ) 0 X 0 A n n a R a j f u r a, M a t m a t y k a s m s t r, W S Z i M w S o c h a c z w i

22 Granica funkcji w punkci 0 Y y f ( ) 0 X A n n a R a j f u r a, M a t m a t y k a s m s t r, W S Z i M w S o c h a c z w i

23 Granica funkcji w punkci 0 Y y f ( ) y 0 X A n n a R a j f u r a, M a t m a t y k a s m s t r, W S Z i M w S o c h a c z w i 3

24 Granica funkcji w punkci 0 Y y f ( ) y 0 X A n n a R a j f u r a, M a t m a t y k a s m s t r, W S Z i M w S o c h a c z w i 4

25 Granica funkcji w punkci 0 Y y 3 y y y f ( ) 0 X A n n a R a j f u r a, M a t m a t y k a s m s t r, W S Z i M w S o c h a c z w i 5

26 Granica funkcji w punkci 0 Ciąg argumntów n : n 0 Ciąg wartości: y n f ( n ) y n? lim y? n n A n n a R a j f u r a, M a t m a t y k a s m s t r, W S Z i M w S o c h a c z w i 6

27 Granica funkcji w punkci 0 granica ciągu wartości funkcji to granica funkcji A n n a R a j f u r a, M a t m a t y k a s m s t r, W S Z i M w S o c h a c z w i 7

28 Granica funkcji w punkci 0 granica ciągu wartości funkcji to granica funkcji granica ciągu y n f ( n ) to granica funkcji f() A n n a R a j f u r a, M a t m a t y k a s m s t r, W S Z i M w S o c h a c z w i 8

29 Pochodna funkcji - ida Nich f : D R,, y f (), Rozpatrujmy: oraz... 0 D ciąg argumntów n 0 A n n a R a j f u r a, M a t m a t y k a s m s t r, W S Z i M w S o c h a c z w i 9

30 Pochodna funkcji - ida Nich f : D R,, y f (), Rozpatrujmy: oraz 0 D ciąg argumntów n 0 ni - ciąg wartości f ( ) n A n n a R a j f u r a, M a t m a t y k a s m s t r, W S Z i M w S o c h a c z w i 30

31 Pochodna funkcji - ida Nich f : D R,, y f (), Rozpatrujmy: oraz 0 D ciąg argumntów n 0 ciąg ilorazów róŝnicowych f ( ) f ( ) n n 0 0 A n n a R a j f u r a, M a t m a t y k a s m s t r, W S Z i M w S o c h a c z w i 3

32 Pochodna funkcji - ida Granicę tgo ciągu ilorazów róŝnicowych nazywamy pochodną funkcji w punkci 0. A n n a R a j f u r a, M a t m a t y k a s m s t r, W S Z i M w S o c h a c z w i 3

33 Pochodna funkcji Dfinicja Nich f : D R,, 0 D ( n ) taki ciąg, Ŝ D dla kaŝdgo n + n N oraz lim n 0 n A n n a R a j f u r a, M a t m a t y k a s m s t r, W S Z i M w S o c h a c z w i 33

34 Pochodna funkcji JŜli istnij skończona granica ciągu ilorazów róŝnicowych nizalŝna od wyboru ciągu ( n ), to nazywamy ją pochodną funkcji f w punkci 0 i piszmy f ( 0 ) lim n f ( n ) f 0 n ( 0 0 ) K o n i c d f i n i c j i A n n a R a j f u r a, M a t m a t y k a s m s t r, W S Z i M w S o c h a c z w i 34

35 Pochodna funkcji - komntarz Z tj dfinicji oraz twirdzń opisujących własności pochodnj wyprowadza się wzory na pochodn funkcji lmntarnych podan dalj. A n n a R a j f u r a, M a t m a t y k a s m s t r, W S Z i M w S o c h a c z w i 35

36 Pochodna funkcji - komntarz Pochodna funkcji jst równiŝ pwną funkcją. NiŜj podano przykłady zapisu pochodnj. wzór funkcji f ( ) + A n n a R a j f u r a, M a t m a t y k a s m s t r, W S Z i M w S o c h a c z w i 36

37 Pochodna funkcji - komntarz Pochodna funkcji jst równiŝ pwną funkcją. NiŜj podano przykłady zapisu pochodnj. wzór funkcji wzór pochodnj f ( ) + f ( ) A n n a R a j f u r a, M a t m a t y k a s m s t r, W S Z i M w S o c h a c z w i 37

38 Pochodna funkcji - przykłady wzór funkcji wzór pochodnj g ( ) A n n a R a j f u r a, M a t m a t y k a s m s t r, W S Z i M w S o c h a c z w i 38

39 Pochodna funkcji - przykłady wzór funkcji wzór pochodnj g ( ) g ( ) A n n a R a j f u r a, M a t m a t y k a s m s t r, W S Z i M w S o c h a c z w i 39

40 Pochodna funkcji - przykłady wzór funkcji wzór pochodnj g ( ) g ( ) h ( ) 5 A n n a R a j f u r a, M a t m a t y k a s m s t r, W S Z i M w S o c h a c z w i 40

41 Pochodna funkcji - przykłady wzór funkcji wzór pochodnj g ( ) g ( ) h ( ) 5 h ( ) 0 A n n a R a j f u r a, M a t m a t y k a s m s t r, W S Z i M w S o c h a c z w i 4

42 Pochodna funkcji - trminologia Wyznaczani pochodnj funkcji f nazywa się róŝniczkowanim funkcji f. RóŜniczkując daną funkcję będzimy korzystać z wzorów na pochodn pwnych funkcji i rguł róŝniczkowania pwnych wyraŝń. A n n a R a j f u r a, M a t m a t y k a s m s t r, W S Z i M w S o c h a c z w i 4

43 Wzory na pochodn funkcji ( ) Funkcja stała: f c ( ) Pochodna funkcji stałj: f 0 Konwncja zapisu ( )' wzór funkcji wzór pochodnj funkcji A n n a R a j f u r a, M a t m a t y k a s m s t r, W S Z i M w S o c h a c z w i 43

44 Wzory na pochodn funkcji Pochodna funkcji stałj ( ) 0 c () A n n a R a j f u r a, M a t m a t y k a s m s t r, W S Z i M w S o c h a c z w i 44

45 Przykład Pochodna funkcji stałj ( ) c 0 () Funkcja: f ( ) 3 Pochodna funkcji: f ( ) K A n n a R a j f u r a, M a t m a t y k a s m s t r, W S Z i M w S o c h a c z w i 45

46 Przykład Pochodna funkcji stałj ( ) c 0 () Funkcja: f ( ) 3 Pochodna funkcji: f ( ) ( ) 3 L A n n a R a j f u r a, M a t m a t y k a s m s t r, W S Z i M w S o c h a c z w i 46

47 Przykład Pochodna funkcji stałj ( ) c 0 () Funkcja: f ( ) 3 Pochodna funkcji: f 3 ( ) ( ) 0 A n n a R a j f u r a, M a t m a t y k a s m s t r, W S Z i M w S o c h a c z w i 47

48 Wzory na pochodn funkcji Pochodna funkcji potęgowj ( α ) α α () α - stała, α R A n n a R a j f u r a, M a t m a t y k a s m s t r, W S Z i M w S o c h a c z w i 48

49 Przykład Pochodna funkcji potęgowj ( α ) α α () α - stała, α R ( ) 3 Funkcja: h, to ( α 3) ( ) Pochodna funkcji: h K A n n a R a j f u r a, M a t m a t y k a s m s t r, W S Z i M w S o c h a c z w i 49

50 Przykład cd. Pochodna funkcji potęgowj ( α ) α α () α - stała, α R ( ) 3 Funkcja: h, to ( α 3) ( ) ( ) Pochodna funkcji: h 3 K A n n a R a j f u r a, M a t m a t y k a s m s t r, W S Z i M w S o c h a c z w i 50

51 Przykład cd. Pochodna funkcji potęgowj ( α ) α α () α - stała, α R ( ) 3 Funkcja: Pochodna funkcji: h h, to ( α 3) ( ) ( ) K A n n a R a j f u r a, M a t m a t y k a s m s t r, W S Z i M w S o c h a c z w i 5

52 Przykład cd. Pochodna funkcji potęgowj ( α ) α α () α - stała, α R ( ) 3 Funkcja: Pochodna funkcji: h h, to ( α 3) ( ) ( ) A n n a R a j f u r a, M a t m a t y k a s m s t r, W S Z i M w S o c h a c z w i 5

53 Wzory na pochodn funkcji Pochodna funkcji wykładniczj ( ) a a lna (3) a stała, a > 0 A n n a R a j f u r a, M a t m a t y k a s m s t r, W S Z i M w S o c h a c z w i 53

54 Przykład Pochodna funkcji wykładniczj ( ) a a lna (3) a stała, a > 0 ( ) Funkcja: g, to a Pochodna funkcji: g ( ) K A n n a R a j f u r a, M a t m a t y k a s m s t r, W S Z i M w S o c h a c z w i 54

55 Przykład Pochodna funkcji wykładniczj ( ) a a lna (3) a stała, a > 0 ( ) Funkcja: g, to a Pochodna funkcji: ( ) ( ) K g A n n a R a j f u r a, M a t m a t y k a s m s t r, W S Z i M w S o c h a c z w i 55

56 Przykład Pochodna funkcji wykładniczj ( ) a a lna (3) a stała, a > 0 ( ) Funkcja: g, to a Pochodna funkcji: g ( ) ( ) ln A n n a R a j f u r a, M a t m a t y k a s m s t r, W S Z i M w S o c h a c z w i 56

57 Wzory na pochodn funkcji Pochodna funkcji logarytmicznj ( log ) a ln a (4) a - stała, a > 0, a A n n a R a j f u r a, M a t m a t y k a s m s t r, W S Z i M w S o c h a c z w i 57

58 Przykład Pochodna funkcji logarytmicznj ( log ) a ln a (4) ( ) Funkcja: log f Pochodna funkcji: ( ) ( ) log K f, to a A n n a R a j f u r a, M a t m a t y k a s m s t r, W S Z i M w S o c h a c z w i 58

59 Przykład Pochodna funkcji logarytmicznj ( log ) a ln a (4) ( ) Funkcja: log f Pochodna funkcji: f ( ) ( ) log, to a ln A n n a R a j f u r a, M a t m a t y k a s m s t r, W S Z i M w S o c h a c z w i 59

60 Rguły róŝniczkowania a (5) [ f ( ) ] a f ( ) a stała, a R ( ) 3 f A n n a R a j f u r a, M a t m a t y k a s m s t r, W S Z i M w S o c h a c z w i 60

61 [ f ( ) ] a f ( ) Przykład a (5) a stała, a R ( ) 3 f f ( ) ( ) ( ) 3 K 3 A n n a R a j f u r a, M a t m a t y k a s m s t r, W S Z i M w S o c h a c z w i 6

62 [ f ( ) ] a f ( ) Przykład a (5) a stała, a R ( ) 3 f f ( ) ( ) ( ) A n n a R a j f u r a, M a t m a t y k a s m s t r, W S Z i M w S o c h a c z w i 6

63 Rguły róŝniczkowania f ( + (6.) [ ) + g( ) ] f ( ) g ( ) Pochodna sumy równa jst sumi pochodnych. f ( (6.) [ ) g( ) ] f ( ) g ( ) Pochodna róŝnicy równa jst róŝnicy pochodnych. A n n a R a j f u r a, M a t m a t y k a s m s t r, W S Z i M w S o c h a c z w i 63

64 Przykład f ( + (6.) [ ) + g( ) ] f ( ) g ( ) ( ) 3 f + f ( ) ( ) 3 + K A n n a R a j f u r a, M a t m a t y k a s m s t r, W S Z i M w S o c h a c z w i 64

65 Przykład f ( + (6.) [ ) + g( ) ] f ( ) g ( ) ( ) 3 f + f ( ) ( ) ( ) ( ) K A n n a R a j f u r a, M a t m a t y k a s m s t r, W S Z i M w S o c h a c z w i 65

66 Przykład f ( + (6.) [ ) + g( ) ] f ( ) g ( ) ( ) 3 f + f ( ) ( ) ( ) ( ) ( ) ( ) 3 + K A n n a R a j f u r a, M a t m a t y k a s m s t r, W S Z i M w S o c h a c z w i 66

67 A n n a R a j f u r a, M a t m a t y k a s m s t r, W S Z i M w S o c h a c z w i Przykład [ ] ( ) g f g f + + ) ( ) ( ) ( (6.) ( ) f + 3 ( ) ( ) ( ) ( ) ( ) ( ) K f

68 A n n a R a j f u r a, M a t m a t y k a s m s t r, W S Z i M w S o c h a c z w i Przykład [ ] ( ) g f g f + + ) ( ) ( ) ( (6.) ( ) f + 3 ( ) ( ) ( ) ( ) ( ) ( ) f

69 Rguły róŝniczkowania [ ] f ) g( ) f ( ) g( ) + f ( ) g ( ) ( (7) A n n a R a j f u r a, M a t m a t y k a s m s t r, W S Z i M w S o c h a c z w i 69

70 Rguły róŝniczkowania f g( ( ) ) f ( ) g ( ) f ( ) g ( ) g ( ) (8) A n n a R a j f u r a, M a t m a t y k a s m s t r, W S Z i M w S o c h a c z w i 70

71 Rguły róŝniczkowania * { g [ f ( ) ]} g f ( ) [ ] f () (9) A n n a R a j f u r a, M a t m a t y k a s m s t r, W S Z i M w S o c h a c z w i 7

72 Zastosowania pochodnj. Badani monotoniczności funkcji.. Wyznaczani kstrmów lokalnych. 3. * Obliczani granicy funkcji rguła d L Hospitala. 4. Badani przbigu zminności funkcji. A n n a R a j f u r a, M a t m a t y k a s m s t r, W S Z i M w S o c h a c z w i 7

73 Trminologia uwaga. f : ( a ; b ) R Dzidzina D f (a ; b ) Zbiór wartości Mówimy: Y W R funkcja f okrślona na przdzial (a ; b ), o wartościach rzczywistych A n n a R a j f u r a, M a t m a t y k a s m s t r, W S Z i M w S o c h a c z w i 73

74 Trminologia uwaga. JŜli f :( a; b ) R i w kaŝdym punkci ( a ; b ) istnij pochodna funkcji f ' (), to mówimy: funkcja f jst róŝniczkowalna na przdzial (a ; b). A n n a R a j f u r a, M a t m a t y k a s m s t r, W S Z i M w S o c h a c z w i 74

75 Badani monotoniczności Twirdzni. Dana jst funkcja f :( a; b ) R róŝniczkowalna na przdzial (a ; b). Jśli ( a ; b) f ( ) > 0, to f na ( a ; b) ( a ; b) f ( ) < 0, to f na ( a ; b) ( a ; b) f ( ) 0, to f stala na ( a ; b) A n n a R a j f u r a, M a t m a t y k a s m s t r, W S Z i M w S o c h a c z w i 75

76 Diagram a b A n n a R a j f u r a, M a t m a t y k a s m s t r, W S Z i M w S o c h a c z w i 76

77 Diagram znak f ' : + a b A n n a R a j f u r a, M a t m a t y k a s m s t r, W S Z i M w S o c h a c z w i 77

78 Diagram znak f ' : + a b monotoniczność f : A n n a R a j f u r a, M a t m a t y k a s m s t r, W S Z i M w S o c h a c z w i 78

79 Diagram znak f : ' : - a b monotoniczność f : A n n a R a j f u r a, M a t m a t y k a s m s t r, W S Z i M w S o c h a c z w i 79

80 Diagram 3 znak f ' : 0 a b monotoniczność f : funkcja stała A n n a R a j f u r a, M a t m a t y k a s m s t r, W S Z i M w S o c h a c z w i 80

81 Ekstrma lokaln Ekstrma lokaln: minimum, maksimum Y X A n n a R a j f u r a, M a t m a t y k a s m s t r, W S Z i M w S o c h a c z w i 8

82 Minimum lokaln Y X A n n a R a j f u r a, M a t m a t y k a s m s t r, W S Z i M w S o c h a c z w i 8

83 Minimum lokaln cd. Y 0 X A n n a R a j f u r a, M a t m a t y k a s m s t r, W S Z i M w S o c h a c z w i 83

84 Maksimum lokaln Y X A n n a R a j f u r a, M a t m a t y k a s m s t r, W S Z i M w S o c h a c z w i 84

85 Maksimum lokaln cd. Y 0 X A n n a R a j f u r a, M a t m a t y k a s m s t r, W S Z i M w S o c h a c z w i 85

86 Ekstrma lokaln Y 0 0 X A n n a R a j f u r a, M a t m a t y k a s m s t r, W S Z i M w S o c h a c z w i 86

87 Wykrywani kstrmów lokalnych Twirdzni. Nich funkcja f ( a ; b) R : będzi róŝniczkowalna na przdzial (a ; b). Jśli f posiada kstrmum lokaln w punkci, ( a, ) to wtdy f ' ( 0 ) 0. 0 b A n n a R a j f u r a, M a t m a t y k a s m s t r, W S Z i M w S o c h a c z w i 87

88 Wniosk z tw. Warunk f ' ( 0 ) 0 jst warunkim konicznym istninia kstrmum lokalngo w punkci 0. Ni jst jdnak warunkim dostatcznym. A n n a R a j f u r a, M a t m a t y k a s m s t r, W S Z i M w S o c h a c z w i 88

89 Wykrywani maksimum lokalngo Twirdzni 3. Jśli funkcja f : ( a ; b) R jst róŝniczkowalna na przdzial (a; b) i dla pwngo ( a, ) zachodzi f ' ( 0 ) 0 0 b oraz istnij taki otoczni U( 0,r) (a, b), Ŝ dla ( 0 r, ) 0 f ' () > 0, oraz dla ( 0, 0 + r) f ' () < 0, to funkcja f ma w punkci 0 maksimum lokaln. A n n a R a j f u r a, M a t m a t y k a s m s t r, W S Z i M w S o c h a c z w i 89

90 Diagram dla maksimum lok. znaki f : monotoniczność f: 0 maksimum lokaln A n n a R a j f u r a, M a t m a t y k a s m s t r, W S Z i M w S o c h a c z w i 90

91 Wykrywani minimum lokalngo Twirdzni 4. Jśli funkcja f : ( a ; b) R jst róŝniczkowalna na przdzial (a; b) i dla pwngo ( a, ) zachodzi f ' ( 0 ) 0 0 b oraz istnij taki otoczni U( 0,r) (a, b), Ŝ dla ( 0 r, ) 0 f ' () < 0, oraz dla ( 0, 0 + r) f ' () > 0, to funkcja f ma w punkci 0 minimum lokaln. A n n a R a j f u r a, M a t m a t y k a s m s t r, W S Z i M w S o c h a c z w i 9

92 Diagram dla minimum lok. znaki f : monotoniczność f: 0 minimum lokaln A n n a R a j f u r a, M a t m a t y k a s m s t r, W S Z i M w S o c h a c z w i 9

93 Przykład f ( ) ( ) K f ( ) A n n a R a j f u r a, M a t m a t y k a s m s t r, W S Z i M w S o c h a c z w i 93

94 Przykład f ( ) ( ) K A n n a R a j f u r a, M a t m a t y k a s m s t r, W S Z i M w S o c h a c z w i 94

95 f ( ) Przykład ( ) ( ) ( ) ( ) K A n n a R a j f u r a, M a t m a t y k a s m s t r, W S Z i M w S o c h a c z w i 95

96 f ( ) Przykład ( ) ( ) ( ) ( ) K ( ) ln K A n n a R a j f u r a, M a t m a t y k a s m s t r, W S Z i M w S o c h a c z w i 96

97 f ( ) Przykład ( ) ( ) ( ) ( ) K ( ) ln A n n a R a j f u r a, M a t m a t y k a s m s t r, W S Z i M w S o c h a c z w i 97

98 A n n a R a j f u r a, M a t m a t y k a s m s t r, W S Z i M w S o c h a c z w i Przykład ( ) ( ) ( ) ( ) ( ) K ) ( f

99 A n n a R a j f u r a, M a t m a t y k a s m s t r, W S Z i M w S o c h a c z w i Przykład ( ) ( ) ( ) ( ) ( ) ( ) K ) ( f

100 A n n a R a j f u r a, M a t m a t y k a s m s t r, W S Z i M w S o c h a c z w i Przykład ( ) ( ) ( ) ( ) ( ) ( ) ( ) ( ) K ) ( f

101 A n n a R a j f u r a, M a t m a t y k a s m s t r, W S Z i M w S o c h a c z w i Przykład ( ) ( ) ( ) ( ) ( ) ( ) ( ) ( ) f ) (

102 Przykład f ( ) A n n a R a j f u r a, M a t m a t y k a s m s t r, W S Z i M w S o c h a c z w i 0

103 A n n a R a j f u r a, M a t m a t y k a s m s t r, W S Z i M w S o c h a c z w i Przykład f ) ( 0 ) ( 0 ) ( 0 ) ( > < < > f f f

104 Przykład cd. Funkcja f dla f dla monotoniczność f: f() jst: znaki f : < > maksimum lokaln dla przyjmuj maksimum lokaln o wartości y f () ma A n n a R a j f u r a, M a t m a t y k a s m s t r, W S Z i M w S o c h a c z w i 04

105 Rguła d L'Hospitala * lim f ( ) Tw 4. Jśli granica ilorazu funkcji g( ) 0 jst wyraŝnim nioznaczonym typu 0 0 lub oraz istnij granica ilorazu lim f ( ) pochodnych tych funkcji g ( ) 0, to lim f ( ) g( ) lim f ( ) g ( ) 0 0 A n n a R a j f u r a, M a t m a t y k a s m s t r, W S Z i M w S o c h a c z w i 05

106 Uwaga * Tw. 4 jst prawdziw dla 0 skończonych oraz dla ± 0, a takŝ dla granic jdnostronnych. Przykład lim + lim + 0 lim + H lim + ( ) ( ) A n n a R a j f u r a, M a t m a t y k a s m s t r, W S Z i M w S o c h a c z w i 06

107 Badani przbigu zminności funkcji Dla funkcji danj wzorm yf():. Dzidzina. Punkty wspóln z osiami układu współrzędnych 3. Granic funkcji; asymptoty 4. Pochodna funkcji; monotoniczność, kstrma 5. Tablka 6. Wykrs A n n a R a j f u r a, M a t m a t y k a s m s t r, W S Z i M w S o c h a c z w i 07

108 Przykład. Funkcja dana jst wzorm: f ( ). Dzidzina: 0 0 ( ) 0 ( ) ( + ) 0 lub Dzidzina D R-{ -, } U W A G A. B a d a n i t y l k o d l a a r g u m n t ó w d o d a t n i c h. A n n a R a j f u r a, M a t m a t y k a s m s t r, W S Z i M w S o c h a c z w i 08

109 . Punkty wspóln z osiami układu: z osią OX: f ( ) Wykrs ni przcina osi OX, zatm mijsca zrow ni istniją. A n n a R a j f u r a, M a t m a t y k a s m s t r, W S Z i M w S o c h a c z w i 09

110 z osią OY: dla 0 f ( ) 0 Punktm wspólnym z osią OY jst A(0, ). 0 A n n a R a j f u r a, M a t m a t y k a s m s t r, W S Z i M w S o c h a c z w i 0

111 A n n a R a j f u r a, M a t m a t y k a s m s t r, W S Z i M w S o c h a c z w i 3. Granic funkcji: 0, lim + 0, lim ( ) ( ), 0 lim lim ( ) ( ), 0 lim lim K o m n t a r z, j a k i g r a n i c o b l i c z ać.

112 Asymptoty, asymptota pionowa obustronna, y 0, asymptota pozioma obustronna. A n n a R a j f u r a, M a t m a t y k a s m s t r, W S Z i M w S o c h a c z w i

113 A n n a R a j f u r a, M a t m a t y k a s m s t r, W S Z i M w S o c h a c z w i Pirwsza pochodna ( ) ( ) ( ) ( ) ( ) ( ) ( ) ( ) 0 0 f D la kaŝdgo D mamy ( ) 0 >, zatm znak pochodnj zalŝy tylko od znaku wyraŝnia w liczniku pochodnj.

114 Znaki pochodnj: f f f ( ) < 0 < 0 < 0 ( ) > 0 > 0 > 0 ( ) znak f ': monotoniczność f: - 0 min. lok. A n n a R a j f u r a, M a t m a t y k a s m s t r, W S Z i M w S o c h a c z w i 4

115 Monotoniczność funkcji: ( ) dla ( ; ) oraz ( ; ), f 0 f ( ) dla ( 0; ) oraz ( ; + ), f() posiada minimum lokaln w punkci 0 0, przy czym y m i n f(0). A n n a R a j f u r a, M a t m a t y k a s m s t r, W S Z i M w S o c h a c z w i 5

116 Tabla 0 (0 ; ) ( ; + ) f '() f () min. lok. + as. pion. 0 y m in obustr. - A n n a R a j f u r a, M a t m a t y k a s m s t r, W S Z i M w S o c h a c z w i 6

117 Wykrs Y X A n n a R a j f u r a, M a t m a t y k a s m s t r, W S Z i M w S o c h a c z w i 7

Pochodna funkcji. Zastosowania pochodnej. Badanie przebiegu zmienności

Pochodna funkcji. Zastosowania pochodnej. Badanie przebiegu zmienności Temat wykładu: Pochodna unkcji. Zastosowania pochodnej. Badanie przebiegu zmienności Kody kolorów: żółty nowe pojęcie pomarańczowy uwaga kursywa komentarz * materiał nadobowiązkowy 1 1. Pochodna Zagadnienia

Bardziej szczegółowo

Asymptoty funkcji. Pochodna. Zastosowania pochodnej

Asymptoty funkcji. Pochodna. Zastosowania pochodnej Temat wykładu: Asymptoty unkcji. Pochodna. Zastosowania pochodnej Kody kolorów: Ŝółty nowe pojęcie pomarańczowy uwaga kursywa komentarz * materiał nadobowiązkowy 1 1. Asymptoty unkcji Zagadnienia 2. Pochodna

Bardziej szczegółowo

ZASTOSOWANIA POCHODNEJ

ZASTOSOWANIA POCHODNEJ ZASTOSOWANIA POCODNEJ Ruła d l'ospitala. Nich, - różniczkowa w pwnym sąsidztwi punktu oraz lub istnij skończona lub niwłaściwa ranica wtdy Uwaa. Powyższ twirdzni jst równiż prawdziw dla ranic jdnostronnych

Bardziej szczegółowo

lim lim 4) lim lim lim lim lim x 3 e e lim lim x lim lim 2 lim lim lim Zadanie 1 Wyznacz dziedziny następujących funkcji: log x x 6x

lim lim 4) lim lim lim lim lim x 3 e e lim lim x lim lim 2 lim lim lim Zadanie 1 Wyznacz dziedziny następujących funkcji: log x x 6x Tmat : Funkcj jdnj zminnj Zadani Wyznacz dzidziny następujących funkcji: ) f ) f 5) log 6 ) f ) f 7 Zadani Oblicz granic funkcji: log f 5 6) f 7 8 ) ) ) 8 7 ) 5) 6) 7) 8) 9) 5 5 7 7 7 6 0) 6 ) ) 9) 0)

Bardziej szczegółowo

4) lim. lim. lim. lim. lim. x 3. e e. lim. lim x. lim. lim. lim. lim 2. lim. lim. lim. Zadanie 1 Wyznacz dziedziny następujących funkcji: log x.

4) lim. lim. lim. lim. lim. x 3. e e. lim. lim x. lim. lim. lim. lim 2. lim. lim. lim. Zadanie 1 Wyznacz dziedziny następujących funkcji: log x. Zastosowania matmatyki w konomii Tmat : Funkcj jdnj zminnj Zadani Wyznacz dzidziny następujących funkcji: ) f ) f 5) log 6 ) f ) f 7 Zadani Oblicz granic funkcji: log f 5 6) f 7 8 ) ) ) 8 7 ) 5) 6) 7)

Bardziej szczegółowo

Granica funkcji - Lucjan Kowalski GRANICA FUNKCJI

Granica funkcji - Lucjan Kowalski GRANICA FUNKCJI GRANICA FUNKCJI Granica uncji. - dowolna liczba rzczywista. O, = - ; + - otoczni liczby puntu o prominiu, S, = - ;, + - sąsidztwo liczby puntu o prominiu, Nich uncja będzi orślona w sąsidztwi puntu, g

Bardziej szczegółowo

Reguła de L Hospitala. Reguła de L Hospitala - odpowiedzi. Różniczka funkcji. Różniczka funkcji - odpowiedzi. Styczna i normalna

Reguła de L Hospitala. Reguła de L Hospitala - odpowiedzi. Różniczka funkcji. Różniczka funkcji - odpowiedzi. Styczna i normalna REGUŁA DE L HOSPITALA Rguła d L Hospitala Oblicz granicę: a lim b lim + f lim ln+ k lim l lim p u lim z lim + ln ln c lim g lim ln h lim ln sin q lim + v lim lim arc ctg π ln sin lnln sin d lim lim i lim

Bardziej szczegółowo

Funkcja nieciągła. Typy nieciągłości funkcji. Autorzy: Anna Barbaszewska-Wiśniowska

Funkcja nieciągła. Typy nieciągłości funkcji. Autorzy: Anna Barbaszewska-Wiśniowska Funkcja niciągła. Typy niciągłości funkcji Autorzy: Anna Barbaszwska-Wiśniowska 2018 Funkcja niciągła. Typy niciągłości funkcji Autor: Anna Barbaszwska-Wiśniowska DEFINICJA Dfinicja 1: Funkcja niciągła

Bardziej szczegółowo

2009 ZARZĄDZANIE. LUTY 2009

2009 ZARZĄDZANIE. LUTY 2009 Wybran zstawy gzaminacyjn kursu Matmatyka na Wydzial ZF Uniwrsyttu Ekonomiczngo w Wrocławiu w latach 009 06 Zstawy dotyczą trybu stacjonarngo Niktór zstawy zawirają kompltn rozwiązania Zakrs matriału w

Bardziej szczegółowo

Analiza matematyczna - pochodna funkcji 5.8 POCHODNE WYŻSZYCH RZĘDÓW

Analiza matematyczna - pochodna funkcji 5.8 POCHODNE WYŻSZYCH RZĘDÓW 5.8 POCHODNE WYŻSZYCH RZĘDÓW Drugą pochodną nazywamy pochodną funkcji pochodnej f () i zapisujemy f () = [f ()] W ten sposób możemy też obliczać pochodne n-tego rzędu. Obliczmy wszystkie pochodne wielomianu

Bardziej szczegółowo

Pochodna funkcji jednej zmiennej

Pochodna funkcji jednej zmiennej Pochodna funkcji jednej zmiennej Def:(pochodnej funkcji w punkcie) Jeśli funkcja f : D R, D R określona jest w pewnym otoczeniu punktu 0 D i istnieje skończona granica ilorazu różniczkowego: f f( ( 0 )

Bardziej szczegółowo

9. BADANIE PRZEBIEGU ZMIENNOŚCI FUNKCJI

9. BADANIE PRZEBIEGU ZMIENNOŚCI FUNKCJI BADANIE PRZEBIEGU ZMIENNOŚCI FUNKCJI Ekstrema i monotoniczność funkcji Oznaczmy przez D f dziedzinę funkcji f Mówimy, że funkcja f ma w punkcie 0 D f maksimum lokalne (minimum lokalne), gdy dla każdego

Bardziej szczegółowo

Pochodna funkcji. Pochodna funkcji w punkcie. Różniczka funkcji i obliczenia przybliżone. Zastosowania pochodnych. Badanie funkcji.

Pochodna funkcji. Pochodna funkcji w punkcie. Różniczka funkcji i obliczenia przybliżone. Zastosowania pochodnych. Badanie funkcji. Pochodna funkcji Pochodna funkcji w punkcie. Różniczka funkcji i obliczenia przybliżone. Zastosowania pochodnych. Badanie funkcji. Małgorzata Wyrwas Katedra Matematyki Wydział Informatyki Politechnika

Bardziej szczegółowo

Matematyka. rok akademicki 2008/2009, semestr zimowy. Konwersatorium 1. Własności funkcji

Matematyka. rok akademicki 2008/2009, semestr zimowy. Konwersatorium 1. Własności funkcji . Własności funkcji () Wyznaczyć dziedzinę funkcji danej wzorem: y = 2 2 + 5 y = +4 y = 2 + (2) Podać zbiór wartości funkcji: y = 2 3, [2, 5) y = 2 +, [, 4] y =, [3, 6] (3) Stwierdzić, czy dana funkcja

Bardziej szczegółowo

Wykład 11 i 12. Informatyka Stosowana. 9 stycznia Informatyka Stosowana Wykład 11 i 12 9 stycznia / 39

Wykład 11 i 12. Informatyka Stosowana. 9 stycznia Informatyka Stosowana Wykład 11 i 12 9 stycznia / 39 Wykład 11 i 12 Informatyka Stosowana 9 stycznia 2017 Informatyka Stosowana Wykład 11 i 12 9 stycznia 2017 1 / 39 Twierdzenie Lagrange a Jeżeli funkcja f spełnia warunki: 1 jest ciagła na [a, b] 2 f istnieje

Bardziej szczegółowo

Zestaw nr 6 Pochodna funkcji jednej zmiennej. Styczna do krzywej. Elastyczność funkcji. Regu la de l Hospitala

Zestaw nr 6 Pochodna funkcji jednej zmiennej. Styczna do krzywej. Elastyczność funkcji. Regu la de l Hospitala Zestaw nr 6 Pochodna funkcji jednej zmiennej. Styczna do krzywej. Elastyczność funkcji. Regu la de l Hospitala November 12, 2009 Przyk ladowe zadania z rozwi azaniami Zadanie 1. Oblicz pochodne nastȩpuj

Bardziej szczegółowo

Funkcja jednej zmiennej - przykładowe rozwiązania 1. Badając przebieg zmienności funkcji postępujemy według poniższego schematu:

Funkcja jednej zmiennej - przykładowe rozwiązania 1. Badając przebieg zmienności funkcji postępujemy według poniższego schematu: Funkcja jednej zmiennej - przykładowe rozwiązania Zadanie 4 c) Badając przebieg zmienności funkcji postępujemy według poniższego schematu:. Analiza funkcji: (a) Wyznaczenie dziedziny funkcji (b) Obliczenie

Bardziej szczegółowo

RACHUNEK RÓŻNICZKOWY FUNKCJI JEDNEJ ZMIENNEJ. Wykorzystano: M A T E M A T Y K A Wykład dla studentów Część 1 Krzysztof KOŁOWROCKI

RACHUNEK RÓŻNICZKOWY FUNKCJI JEDNEJ ZMIENNEJ. Wykorzystano: M A T E M A T Y K A Wykład dla studentów Część 1 Krzysztof KOŁOWROCKI RACHUNEK RÓŻNICZKOWY FUNKCJI JEDNEJ ZMIENNEJ Wykorzystano: M A T E M A T Y K A Wykład dla studentów Część 1 Krzyszto KOŁOWROCKI Przyjmijmy, że y (, D, jest unkcją określoną w zbiorze D R oraz niec D Deinicja

Bardziej szczegółowo

Wykład 6 Pochodna, całka i równania różniczkowe w praktycznych zastosowaniach w elektrotechnice.

Wykład 6 Pochodna, całka i równania różniczkowe w praktycznych zastosowaniach w elektrotechnice. Wykład 6 Pochodna, całka i równania różniczkow w prakycznych zasosowaniach w lkrochnic. Przypomnini: Dfinicja pochodnj: Granica ilorazu różnicowgo-przyros warości funkcji do przyrosu argumnów-przy przyrości

Bardziej szczegółowo

Rozdział 4. Pochodna funkcji jednej zmiennej 4.1. Pojęcie ilorazu różnicowego

Rozdział 4. Pochodna funkcji jednej zmiennej 4.1. Pojęcie ilorazu różnicowego Rozdział 4 Pocodna unkcji jdnj zminnj 4 Pojęci ilorazu różnicowo W rozdzial przdstawiono sytuację Boba i sposób przwidywania jo dołka inansowo W rozdzial 4 zostani szczółowo omówiony matmatyczny aparat

Bardziej szczegółowo

Definicja pochodnej cząstkowej

Definicja pochodnej cząstkowej 1 z 8 gdzie punkt wewnętrzny Definicja pochodnej cząstkowej JeŜeli iloraz ma granicę dla to granicę tę nazywamy pochodną cząstkową funkcji względem w punkcie. Oznaczenia: Pochodną cząstkową funkcji względem

Bardziej szczegółowo

Funkcje elementarne. Ksenia Hladysz Własności 2. 3 Zadania 5

Funkcje elementarne. Ksenia Hladysz Własności 2. 3 Zadania 5 Funkcje elementarne Ksenia Hladysz 16.10.014 Spis treści 1 Funkcje elementarne. 1 Własności 3 Zadania 5 1 Funkcje elementarne. Są to funkcje określone wzorami zawierającymi skończoną ilość operacji algebraicznych

Bardziej szczegółowo

VIII. Zastosowanie rachunku różniczkowego do badania funkcji. 1. Twierdzenia o wartości średniej. Monotoniczność funkcji.

VIII. Zastosowanie rachunku różniczkowego do badania funkcji. 1. Twierdzenia o wartości średniej. Monotoniczność funkcji. VIII. Zastosowanie rachunku różniczkowego do badania funkcji. 1. Twierdzenia o wartości średniej. Monotoniczność funkcji. Twierdzenie 1.1. (Rolle a) Jeżeli funkcja f jest ciągła w przedziale domkniętym

Bardziej szczegółowo

Pochodne funkcji wraz z zastosowaniami - teoria

Pochodne funkcji wraz z zastosowaniami - teoria Pochodne funkcji wraz z zastosowaniami - teoria Pochodne Definicja 2.38. Niech f : O(x 0 ) R. Jeżeli istnieje skończona granica f(x 0 + h) f(x 0 ) h 0 h to granicę tę nazywamy pochodną funkcji w punkcie

Bardziej szczegółowo

Matematyka i Statystyka w Finansach. Rachunek Różniczkowy

Matematyka i Statystyka w Finansach. Rachunek Różniczkowy Rachunek Różniczkowy Ciąg liczbowy Link Ciągiem liczbowym nieskończonym nazywamy każdą funkcję a która odwzorowuje zbiór liczb naturalnych N w zbiór liczb rzeczywistych R a : N R. Tradycyjnie wartość a(n)

Bardziej szczegółowo

Wymagania edukacyjne z matematyki klasa IV technikum

Wymagania edukacyjne z matematyki klasa IV technikum Wymagania edukacyjne z matematyki klasa IV technikum Poziom rozszerzony Obowiązują wymagania z zakresu podstawowego oraz dodatkowo: FUNKCJE TRYGONOMETRYCZNE zaznacza kąt w układzie współrzędnych, wskazuje

Bardziej szczegółowo

lim = lim lim Pochodne i róŝniczki funkcji jednej zmiennej.

lim = lim lim Pochodne i róŝniczki funkcji jednej zmiennej. Niniejsze opracowanie ma na celu przybliŝyć matematykę (analizę matematyczną) i stworzyć z niej narzędzie do rozwiązywania zagadnień z fizyki. Definicje typowo matematyczne będą stosowane tylko wtedy gdy

Bardziej szczegółowo

22 Pochodna funkcji definicja

22 Pochodna funkcji definicja 22 Pochodna funkcji definicja Rozważmy funkcję f : (a, b) R, punkt x 0 b = +. (a, b), dopuszczamy również a = lub Definicja 33 Mówimy, że funkcja f jest różniczkowalna w punkcie x 0, gdy istnieje granica

Bardziej szczegółowo

Rachunek Różniczkowy

Rachunek Różniczkowy Rachunek Różniczkowy Sąsiedztwo punktu Liczby rzeczywiste będziemy teraz nazywać również punktami. Dla ustalonego punktu x 0 i promienia r > 0 zbiór S(x 0, r) = (x 0 r, x 0 ) (x 0, x 0 + r) nazywamy sąsiedztwem

Bardziej szczegółowo

Pochodna funkcji jednej zmiennej

Pochodna funkcji jednej zmiennej Pochodna funkcji jednej zmiennej Denicja. (pochodnej funkcji w punkcie) Je±li funkcja f : D R, D R okre±lona jest w pewnym otoczeniu punktu D i istnieje sko«czona granica ilorazu ró»niczkowego: f f( +

Bardziej szczegółowo

1 Funkcje dwóch zmiennych podstawowe pojęcia

1 Funkcje dwóch zmiennych podstawowe pojęcia 1 Funkcje dwóch zmiennych podstawowe pojęcia Definicja 1 Funkcją dwóch zmiennych określoną na zbiorze A R 2 o wartościach w zbiorze R nazywamy przyporządkowanie każdemu punktowi ze zbioru A dokładnie jednej

Bardziej szczegółowo

Temat: Zastosowania pochodnej

Temat: Zastosowania pochodnej Temat: Zastosowania pochodnej A n n a R a j u r a, M a t e m a t y k a s e m e s t r 1, W S Z i M w S o c h a c z e w i e 1 Kody kolorów: Ŝółty nowe pojęcie pomarańczowy uwaga A n n a R a j u r a, M a

Bardziej szczegółowo

Wykład 13. Informatyka Stosowana. 14 stycznia 2019 Magdalena Alama-Bućko. Informatyka Stosowana Wykład , M.A-B 1 / 34

Wykład 13. Informatyka Stosowana. 14 stycznia 2019 Magdalena Alama-Bućko. Informatyka Stosowana Wykład , M.A-B 1 / 34 Wykład 13 Informatyka Stosowana 14 stycznia 2019 Magdalena Alama-Bućko Informatyka Stosowana Wykład 13 14.01.2019, M.A-B 1 / 34 Pochodne z funkcji elementarnych c = 0 (x n ) = nx n 1 (a x ) = a x ln a,

Bardziej szczegółowo

WKLĘSŁOŚĆ I WYPUKŁOŚĆ KRZYWEJ. PUNKT PRZEGIĘCIA.

WKLĘSŁOŚĆ I WYPUKŁOŚĆ KRZYWEJ. PUNKT PRZEGIĘCIA. WKLĘSŁOŚĆ I WYPUKŁOŚĆ KRZYWEJ. PUNKT PRZEGIĘCIA. Załóżmy, że funkcja y f jest dwukrotnie różniczkowalna w Jeżeli Jeżeli przedziale a;b. Punkt P, f nazywamy punktem przegięcia funkcji y f wtedy i tylko

Bardziej szczegółowo

Wykłady z matematyki - Pochodna funkcji i jej zastosowania

Wykłady z matematyki - Pochodna funkcji i jej zastosowania Wykłady z matematyki - Pochodna funkcji i jej zastosowania Rok akademicki 2016/17 UTP Bydgoszcz Definicja pochodnej Przy założeniu, że funkcja jest określona w otoczeniu punktu f (x x 0 jeśli istnieje

Bardziej szczegółowo

FUNKCJA LINIOWA - WYKRES. y = ax + b. a i b to współczynniki funkcji, które mają wartości liczbowe

FUNKCJA LINIOWA - WYKRES. y = ax + b. a i b to współczynniki funkcji, które mają wartości liczbowe FUNKCJA LINIOWA - WYKRES Wzór funkcji liniowej (postać kierunkowa) Funkcja liniowa to funkcja o wzorze: y = ax + b a i b to współczynniki funkcji, które mają wartości liczbowe Szczególnie ważny w postaci

Bardziej szczegółowo

10 zadań związanych z granicą i pochodną funkcji.

10 zadań związanych z granicą i pochodną funkcji. 0 zadań związanych z granicą i pochodną funkcji Znajdź przedziały monotoniczności funkcji f() 4, określonej dla (0,) W przedziale ( 0,) wyrażenie 4 przyjmuje wartości ujemne, dlatego dla (0,) funkcja f()

Bardziej szczegółowo

Granica funkcji. 16 grudnia Wykład 5

Granica funkcji. 16 grudnia Wykład 5 Granica funkcji 16 grudnia 2010 Tw. o trzech funkcjach Twierdzenie Niech f, g, h : R D R będa funkcjami takimi, że lim f (x) = lim h(x), x x 0 x x0 gdzie x 0 D. Jeżeli istnieje otoczenie punktu x 0 w którym

Bardziej szczegółowo

1. Pochodna funkcji. 1.1 Pierwsza pochodna - definicja i własności Definicja pochodnej

1. Pochodna funkcji. 1.1 Pierwsza pochodna - definicja i własności Definicja pochodnej . Pierwsza pochodna - definicja i własności.. Definicja pochodnej Definicja Niech f : a, b) R oraz niech 0 a, b). Mówimy, że funkcja f ma pochodna w punkcie 0, którą oznaczamy f 0 ), jeśli istnieje granica

Bardziej szczegółowo

Zestaw nr 7 Ekstremum funkcji jednej zmiennej. Punkty przegiȩcia wykresu. Asymptoty

Zestaw nr 7 Ekstremum funkcji jednej zmiennej. Punkty przegiȩcia wykresu. Asymptoty Zestaw nr 7 Ekstremum funkcji jednej zmiennej. Punkty przegiȩcia wykresu. Asymptoty November 20, 2009 Przyk ladowe zadania z rozwi azaniami Zadanie 1. Znajdź równanie asymptot funkcji f jeśli: a) f(x)

Bardziej szczegółowo

Pochodna i jej zastosowania

Pochodna i jej zastosowania Pochodna i jej zastosowania Andrzej Musielak Str Pochodna i jej zastosowania Definicja pochodnej f( Przy założeniu, że funkcja jest określona w otoczeniu punktu 0 jeśli istnieje skończona granica 0+h)

Bardziej szczegółowo

WYMAGANIA EDUKACYJNE Z MATEMATYKI KLASA III ZAKRES ROZSZERZONY (90 godz.) , x

WYMAGANIA EDUKACYJNE Z MATEMATYKI KLASA III ZAKRES ROZSZERZONY (90 godz.) , x WYMAGANIA EDUACYJNE Z MATEMATYI LASA III ZARES ROZSZERZONY (90 godz.) Oznaczenia: wymagania konieczne (dopuszczający); P wymagania podstawowe (dostateczny); R wymagania rozszerzające (dobry); D wymagania

Bardziej szczegółowo

FUNKCJA LINIOWA - WYKRES

FUNKCJA LINIOWA - WYKRES FUNKCJA LINIOWA - WYKRES Wzór funkcji liniowej (Postać kierunkowa) Funkcja liniowa jest podstawowym typem funkcji. Jest to funkcja o wzorze: y = ax + b a i b to współczynniki funkcji, które mają wartości

Bardziej szczegółowo

FUNKCJE. Rozwiązywanie zadań Ćw. 1-3 a) b) str Ćw. 5 i 6 str. 141 dodatkowo podaj przeciwdziedzinę.

FUNKCJE. Rozwiązywanie zadań Ćw. 1-3 a) b) str Ćw. 5 i 6 str. 141 dodatkowo podaj przeciwdziedzinę. FUNKCJE Lekcja 61-6. Dziedzina i miejsce zerowe funkcji str. 140-14 Co to jest funkcja. Może przykłady. W matematyce funkcje najczęściej przedstawiamy za pomocą wzorów. Przykłady. Dziedzina to zbiór argumentów

Bardziej szczegółowo

FUNKCJA I JEJ WŁASNOŚCI

FUNKCJA I JEJ WŁASNOŚCI FUNKCJA I JEJ WŁASNOŚCI Niech i oznaczają dwa dowolne niepuste zbiory. DEFINICJA (odwzorowanie zbioru (funkcja)) Odwzorowaniem zbioru w zbiór nazywamy przyporządkowanie każdemu elementowi zbioru dokładnie

Bardziej szczegółowo

PRZEDMIOTOWY SYSTEM OCENIANIA Z MATEMATYKI DLA KLASY 3TI ROK SZKOLNY 2018/2019

PRZEDMIOTOWY SYSTEM OCENIANIA Z MATEMATYKI DLA KLASY 3TI ROK SZKOLNY 2018/2019 PRZEDMIOTOWY SYSTEM OCENIANIA Z MATEMATYKI DLA KLASY 3TI ROK SZKOLNY 2018/2019 Przedmiotowy system oceniania jest zgodny z Rozporządzeniem Ministra Edukacji Narodowej z dnia 10 czerwca 2015 r. w sprawie

Bardziej szczegółowo

1. Definicja granicy właściwej i niewłaściwej funkcji.

1. Definicja granicy właściwej i niewłaściwej funkcji. V. Granica funkcji jednej zmiennej. 1. Definicja granicy właściwej i niewłaściwej funkcji. Definicja 1.1. (sąsiedztwa punktu i sąsiedztwa nieskończoności) Niech x 0 R, r > 0, a, b R. Definiujemy S(x 0,

Bardziej szczegółowo

Wykład z Podstaw matematyki dla studentów Inżynierii Środowiska. Wykład 3. ANALIZA FUNKCJI JEDNEJ ZMIENNEJ

Wykład z Podstaw matematyki dla studentów Inżynierii Środowiska. Wykład 3. ANALIZA FUNKCJI JEDNEJ ZMIENNEJ Wykład z Podstaw matematyki dla studentów Inżynierii Środowiska Wykład 3 ANALIZA FUNKCJI JEDNEJ ZMIENNEJ Deinicja (unkcja) Niech zbiory XY, będą niepuste Funkcją określoną na zbiorze X o wartościach w

Bardziej szczegółowo

3) Naszkicuj wykres funkcji y=-xdo kwadratu+2x+1 i napisz równanie osi symetrii jej wykresu.

3) Naszkicuj wykres funkcji y=-xdo kwadratu+2x+1 i napisz równanie osi symetrii jej wykresu. Zadanie: 1) Dana jest funkcja y=-+7.nie wykonując wykresu podaj a) miejsce zerowe b)czy funkcja jest rosnąca czy malejąca(uzasadnij) c)jaka jest rzędna punktu przecięcia wykresu z osią y. ) Wykres funkcji

Bardziej szczegółowo

Uogólnione wektory własne

Uogólnione wektory własne Uogólnion wktory własn m Dfinicja: Wktor nazywamy uogólnionym wktorm własnym rzędu m macirzy A do wartości własnj λ jśli ( A - I) m m- λ al ( A - λ I) Przykład: Znajdź uogólniony wktor własny rzędu do

Bardziej szczegółowo

6. FUNKCJE. f: X Y, y = f(x).

6. FUNKCJE. f: X Y, y = f(x). 6. FUNKCJE Niech dane będą dwa niepuste zbiory X i Y. Funkcją f odwzorowującą zbiór X w zbiór Y nazywamy przyporządkowanie każdemu elementowi X dokładnie jednego elementu y Y. Zapisujemy to następująco

Bardziej szczegółowo

FUNKCJA KWADRATOWA. Wykresem funkcji kwadratowej jest parabola o wierzchołku w punkcie W = (p, q), gdzie

FUNKCJA KWADRATOWA. Wykresem funkcji kwadratowej jest parabola o wierzchołku w punkcie W = (p, q), gdzie Funkcja kwadratowa jest to funkcja postaci y = ax 2 + bx + c, wyrażenie ax 2 + bx + c nazywamy trójmianem kwadratowym, gdzie x, a, oraz a, b, c - współczynniki liczbowe trójmianu kwadratowego. ó ó Wykresem

Bardziej szczegółowo

Definicja: Wektor nazywamy uogólnionym wektorem własnym rzędu m macierzy A

Definicja: Wektor nazywamy uogólnionym wektorem własnym rzędu m macierzy A Uogólnion wktory własnw Dfinicja: Wktor nazywamy uogólnionym wktorm własnym rzędu m macirzy A m do wartości własnj λ jśli ( A - I) m m- λ al ( A - λ I) Przykład: Znajdź uogólniony wktor własny rzędu do

Bardziej szczegółowo

Zadania do samodzielnego rozwiązania zestaw 11

Zadania do samodzielnego rozwiązania zestaw 11 Zadania do samodzielnego rozwiązania zestaw 11 1 Podać definicję pochodnej funkcji w punkcie, a następnie korzystając z tej definicji obliczyć ( ) π (a) f, jeśli f(x) = cos x, (e) f (0), jeśli f(x) = 4

Bardziej szczegółowo

Zadania z analizy matematycznej - sem. I Pochodne funkcji, przebieg zmienności funkcji

Zadania z analizy matematycznej - sem. I Pochodne funkcji, przebieg zmienności funkcji Zadania z analizy matematycznej - sem. I Pochodne funkcji przebieg zmienności funkcji Definicja 1. Niech f : (a b) R gdzie a < b oraz 0 (a b). Dla dowolnego (a b) wyrażenie f() f( 0 ) = f( 0 + ) f( 0 )

Bardziej szczegółowo

Badanie funkcji. Zad. 1: 2 3 Funkcja f jest określona wzorem f( x) = +

Badanie funkcji. Zad. 1: 2 3 Funkcja f jest określona wzorem f( x) = + Badanie funkcji Zad : Funkcja f jest określona wzorem f( ) = + a) RozwiąŜ równanie f() = 5 b) Znajdź przedziały monotoniczności funkcji f c) Oblicz największą i najmniejszą wartość funkcji f w przedziale

Bardziej szczegółowo

Liczba godzin. Uczeń: wykres ciągu. K P 1 wyraz ciągu. wyznacza kolejne wyrazy ciągu, gdy danych jest kilka jego. początkowych wyrazów K P

Liczba godzin. Uczeń: wykres ciągu. K P 1 wyraz ciągu. wyznacza kolejne wyrazy ciągu, gdy danych jest kilka jego. początkowych wyrazów K P MATeMAtyka 3 Plan wynikowy: Zakres podstawowy i rozszerzony Oznaczenia: wymagania konieczne; P wymagania podstawowe; R wymagania rozszerzające; D wymagania dopełniające; wymagania wykraczające - dopuszczający;

Bardziej szczegółowo

I. Pochodna i różniczka funkcji jednej zmiennej. 1. Definicja pochodnej funkcji i jej interpretacja fizyczna. Istnienie pochodnej funkcji.

I. Pochodna i różniczka funkcji jednej zmiennej. 1. Definicja pochodnej funkcji i jej interpretacja fizyczna. Istnienie pochodnej funkcji. I. Pochodna i różniczka funkcji jednej zmiennej. 1. Definicja pochodnej funkcji i jej interpretacja fizyczna. Istnienie pochodnej funkcji. Niech x 0 R i niech f będzie funkcją określoną przynajmniej na

Bardziej szczegółowo

Analiza Matematyczna Ćwiczenia

Analiza Matematyczna Ćwiczenia Analiza Matematyczna Ćwiczenia Spis treści Ciągi i ich własności Granica ciągu Granica funkcji 4 4 Ciągłość funkcji 6 Szeregi 8 6 Pochodna funkcji 7 Zastosowania pochodnej funkcji 8 Badanie przebiegu zmienności

Bardziej szczegółowo

Zajęcia nr 1 (1h) Dwumian Newtona. Indukcja. Zajęcia nr 2 i 3 (4h) Trygonometria

Zajęcia nr 1 (1h) Dwumian Newtona. Indukcja. Zajęcia nr 2 i 3 (4h) Trygonometria Technologia Chemiczna 008/09 Zajęcia wyrównawcze. Pokazać, że: ( )( ) n k k l = ( n l )( n l k l Zajęcia nr (h) Dwumian Newtona. Indukcja. ). Rozwiązać ( ) ( równanie: ) n n a) = 0 b) 3 ( ) n 3. Znaleźć

Bardziej szczegółowo

WYDAWNICTWO PAŃSTWOWEJ WYŻSZEJ SZKOŁY ZAWODOWEJ WE WŁOCŁAWKU

WYDAWNICTWO PAŃSTWOWEJ WYŻSZEJ SZKOŁY ZAWODOWEJ WE WŁOCŁAWKU WYDAWNICTWO PAŃSTWOWEJ WYŻSZEJ SZKOŁY ZAWODOWEJ WE WŁOCŁAWKU Karolina Kalińska MATEMATYKA: PRZYKŁADY I ZADANIA Włocławek 2011 REDAKCJA WYDAWNICTWA PAŃSTWOWEJ WYŻSZEJ SZKOŁY ZAWODOWEJ WE WŁOCŁAWKU Matematyka:

Bardziej szczegółowo

Ekstrema globalne funkcji

Ekstrema globalne funkcji SIMR 2013/14, Analiza 1, wykład 9, 2013-12-13 Ekstrema globalne funkcji Definicja: Funkcja f : D R ma w punkcie x 0 D minimum globalne wtedy i tylko (x D) f(x) f(x 0 ). Wartość f(x 0 ) nazywamy wartością

Bardziej szczegółowo

MATeMAtyka 4 Przedmiotowy system oceniania wraz z określeniem wymagań edukacyjnych

MATeMAtyka 4 Przedmiotowy system oceniania wraz z określeniem wymagań edukacyjnych MATeMAtyka 4 Przedmiotowy system oceniania wraz z określeniem wymagań edukacyjnych Zakres podstawowy i rozszerzony Wyróżnione zostały następujące wymagania programowe: konieczne (K), podstawowe (P), rozszerzające

Bardziej szczegółowo

II. Funkcje. Pojęcia podstawowe. 1. Podstawowe definicje i fakty.

II. Funkcje. Pojęcia podstawowe. 1. Podstawowe definicje i fakty. II. Funkcje. Pojęcia podstawowe. 1. Podstawowe definicje i fakty. Definicja 1.1. Funkcją określoną na zbiorze X R o wartościach w zbiorze Y R nazywamy przyporządkowanie każdemu elementowi x X dokładnie

Bardziej szczegółowo

Sieci neuronowe - uczenie

Sieci neuronowe - uczenie Sici nuronow - uczni http://zajcia.jakubw.pl/nai/ Prcptron - przypomnini x x x n w w w n wi xi θ y w p. p. y Uczni prcptronu Przykład: rozpoznawani znaków 36 wjść Wyjści:, jśli na wjściu pojawia się litra

Bardziej szczegółowo

Matematyka II. Bezpieczeństwo jądrowe i ochrona radiologiczna Semestr letni 2018/2019 wykład 13 (27 maja)

Matematyka II. Bezpieczeństwo jądrowe i ochrona radiologiczna Semestr letni 2018/2019 wykład 13 (27 maja) Matematyka II Bezpieczeństwo jądrowe i ochrona radiologiczna Semestr letni 208/209 wykład 3 (27 maja) Całki niewłaściwe przedział nieograniczony Rozpatrujemy funkcje ciągłe określone na zbiorach < a, ),

Bardziej szczegółowo

MATEMATYKA II. znaleźć f(g(x)) i g(f(x)).

MATEMATYKA II. znaleźć f(g(x)) i g(f(x)). MATEMATYKA II PAWEŁ ZAPAŁOWSKI Równania i nierówności Zadanie Wyznaczyć dziedziny i wzory dla f f, f g, g f, g g, gdzie () f() =, g() =, () f() = 3 + 4, g() = Zadanie Dla f() = 3 5 i g() = 8 znaleźć f(g()),

Bardziej szczegółowo

1.. FUNKCJE TRYGONOMETRYCZNE Poziom (K) lub (P)

1.. FUNKCJE TRYGONOMETRYCZNE Poziom (K) lub (P) Wymagania edukacyjne dla klasy IIIc technik informatyk 1.. FUNKCJE TRYGONOMETRYCZNE rok szkolny 2014/2015 zaznacza kąt w układzie współrzędnych, wskazuje jego ramię początkowe i końcowe wyznacza wartości

Bardziej szczegółowo

lim Np. lim jest wyrażeniem typu /, a

lim Np. lim jest wyrażeniem typu /, a Wykład 3 Pochodna funkcji złożonej, pochodne wyższych rzędów, reguła de l Hospitala, różniczka funkcji i jej zastosowanie, pochodna jako prędkość zmian 3. Pochodna funkcji złożonej. Jeżeli funkcja złożona

Bardziej szczegółowo

Fakt 3.(zastosowanie różniczki do obliczeń przybliżonych) Przy czym błąd, jaki popełniamy zastępując przyrost funkcji

Fakt 3.(zastosowanie różniczki do obliczeń przybliżonych) Przy czym błąd, jaki popełniamy zastępując przyrost funkcji Wykład 5 De.5 (różniczka unkcji Niech unkcja ma pochodną w punkcie. Różniczką unkcji w punkcie nazywamy unkcję d zmiennej określoną wzorem. Fakt 3.(zastosowanie różniczki do obliczeń przybliżonych Jeżeli

Bardziej szczegółowo

Pochodna funkcji odwrotnej

Pochodna funkcji odwrotnej Pochodna funkcji odwrotnej Niech będzie dana w przedziale funkcja różniczkowalna i różnowartościowa. Wiadomo, że istnieje wówczas funkcja odwrotna (którą oznaczymy tu : ), ciągła w przedziale (lub zależnie

Bardziej szczegółowo

Granica funkcji. 8 listopada Wykład 4

Granica funkcji. 8 listopada Wykład 4 Granica funkcji 8 listopada 2011 Definicja Niech D R będzie dowolnym zbiorem. Punkt x 0 R nazywamy punktem skupienia zbioru D jeżeli δ>0 x D\{x0 } : x x 0 < δ. Zbiór punktów skupienia zbioru D oznaczamy

Bardziej szczegółowo

Rachunek różniczkowy funkcji jednej zmiennej. 1 Obliczanie pochodnej i jej interpretacja geometryczna

Rachunek różniczkowy funkcji jednej zmiennej. 1 Obliczanie pochodnej i jej interpretacja geometryczna Wydział Matematyki Stosowanej Zestaw zadań nr 4 Akademia Górniczo-Hutnicza w Krakowie WEiP, energetyka, I rok Elżbieta Adamus 4 grudnia 08r. Rachunek różniczkowy funkcji jednej zmiennej Obliczanie pochodnej

Bardziej szczegółowo

Funkcja liniowa -zadania. Funkcja liniowa jest to funkcja postaci y = ax + b dla x R gdzie a, b R oraz

Funkcja liniowa -zadania. Funkcja liniowa jest to funkcja postaci y = ax + b dla x R gdzie a, b R oraz Funkcja liniowa jest to funkcja postaci y = ax + b dla x R gdzie a, b R oraz x argumenty funkcji y wartości funkcji a współczynnik kierunkowy prostej ( a = tg, gdzie osi OX) - kąt nachylenia wykresu funkcji

Bardziej szczegółowo

Katalog wymagań programowych na poszczególne stopnie szkolne. Matematyka. Poznać, zrozumieć

Katalog wymagań programowych na poszczególne stopnie szkolne. Matematyka. Poznać, zrozumieć Katalog wymagań programowych na poszczególne stopnie szkolne Matematyka. Poznać, zrozumieć Kształcenie w zakresie rozszerzonym. Klasa 4 Poniżej podajemy umiejętności, jakie powinien zdobyć uczeń z każdego

Bardziej szczegółowo

I Rok LOGISTYKI: wykªad 2 Pochodna funkcji. iloraz ró»nicowy x y x

I Rok LOGISTYKI: wykªad 2 Pochodna funkcji. iloraz ró»nicowy x y x I Rok LOGISTYKI: wykªad 2 Pochodna funkcji Niech f jest okre±lona w Q(x 0, δ) i x Q(x 0, δ). Oznaczenia: x = x x 0 y = y y 0 = f(x 0 + x) f(x 0 ) y x = f(x 0 + x) f(x 0 ) iloraz ró»nicowy x y x = tgβ,

Bardziej szczegółowo

WYKŁAD Z ANALIZY MATEMATYCZNEJ I. dr. Elżbieta Kotlicka. Centrum Nauczania Matematyki i Fizyki

WYKŁAD Z ANALIZY MATEMATYCZNEJ I. dr. Elżbieta Kotlicka. Centrum Nauczania Matematyki i Fizyki WYKŁAD Z ANALIZY MATEMATYCZNEJ I dr. Elżbieta Kotlicka Centrum Nauczania Matematyki i Fizyki http://im0.p.lodz.pl/~ekot Łódź 2006 Spis treści 1. CIĄGI LICZBOWE 2 1.1. Własności ciągów liczbowych o wyrazach

Bardziej szczegółowo

Tekst na niebiesko jest komentarzem lub treścią zadania b; stąd b = (6 π 3)/12. 3 Wzór stycznej: 2 x + 6 π

Tekst na niebiesko jest komentarzem lub treścią zadania b; stąd b = (6 π 3)/12. 3 Wzór stycznej: 2 x + 6 π Tekst na niebiesko jest komentarzem lub treścią zadania. Zadanie 1. Styczne do krzywej: (a) y = sin x x 0 = π/6 (b) y = x 3 2x 2 + x 1 x 0 = 1 Tą styczną to już gdzieś objaśniałem. Jest to prosta o równaniu

Bardziej szczegółowo

Granice funkcji. XX LO (wrzesień 2016) Matematyka elementarna Temat #8 1 / 21

Granice funkcji. XX LO (wrzesień 2016) Matematyka elementarna Temat #8 1 / 21 Granice funkcji XX LO (wrzesień 2016) Matematyka elementarna Temat #8 1 / 21 Granica funkcji Definicje Granica właściwa funkcji w punkcie wg Heinego Liczbę g nazywamy granicą właściwą funkcji f w punkcie

Bardziej szczegółowo

Krzywe stożkowe Lekcja VII: Hiperbola

Krzywe stożkowe Lekcja VII: Hiperbola Krzywe stożkowe Lekcja VII: Hiperbola Wydział Matematyki Politechniki Wrocławskiej Czym jest hiperbola? Hiperbola jest krzywą stożkową powstałą przez przecięcie stożka płaszczyzną pod kątem 0 β < α (gdzie

Bardziej szczegółowo

WYMAGANIA EDUKACYJNE - matematyka - poziom rozszerzony Dariusz Drabczyk

WYMAGANIA EDUKACYJNE - matematyka - poziom rozszerzony Dariusz Drabczyk WYMAGANIA EDUKACYJNE - matematyka - poziom rozszerzony Dariusz Drabczyk str 1 Klasa 2f: wpisy oznaczone jako: GEOMETRIA ANALITYCZNA (GA), WIELOMIANY (W), FUNKCJE WYMIERNE (FW), FUNKCJE TRYGONOMETRYCZNE

Bardziej szczegółowo

Wykład 4 Przebieg zmienności funkcji. Badanie dziedziny oraz wyznaczanie granic funkcji poznaliśmy na poprzednich wykładach.

Wykład 4 Przebieg zmienności funkcji. Badanie dziedziny oraz wyznaczanie granic funkcji poznaliśmy na poprzednich wykładach. Wykład Przebieg zmienności funkcji. Celem badania przebiegu zmienności funkcji y = f() jest poznanie ważnych własności tej funkcji na podstawie jej wzoru. Efekty badania pozwalają naszkicować wykres badanej

Bardziej szczegółowo

x 2 5x + 6 x 2 x 6 = 1 3, x 0sin 2x = 2, 9 + 2x 5 lim = 24 5, = e 4, (i) lim x 1 x 1 ( ), (f) lim (nie), (c) h(x) =

x 2 5x + 6 x 2 x 6 = 1 3, x 0sin 2x = 2, 9 + 2x 5 lim = 24 5, = e 4, (i) lim x 1 x 1 ( ), (f) lim (nie), (c) h(x) = Zadanie.. Obliczyć granice 2 + 2 (a) lim (d) lim 0 2 + 2 + 25 5 = 5,. Granica i ciągłość funkcji odpowiedzi = 4, (b) lim 2 5 + 6 2 6 =, 4 (e) lim 0sin 2 = 2, cos (g) lim 0 2 =, (h) lim 2 8 Zadanie.2. Obliczyć

Bardziej szczegółowo

EGZAMIN PISEMNY Z ANALIZY I R. R n

EGZAMIN PISEMNY Z ANALIZY I R. R n EGZAMIN PISEMNY Z ANALIZY I R Instrukcja obsługi. Za każde zadanie można dostać 4 punkty. Rozwiązanie każdego zadania należy napisać na osobnej kartce starannie i czytelnie. W nagłówku rozwiązania należy

Bardziej szczegółowo

S n = a 1 1 qn,gdyq 1

S n = a 1 1 qn,gdyq 1 Spis treści Powtórzenie wiadomości... 9 Zadania i zbiory... 10 Obliczenia... 18 Ciągi... 27 Własności funkcji... 31 Funkcje liniowe i kwadratowe... 39 Wielomiany i wyrażenia wymierne... 45 Funkcje wykładnicze

Bardziej szczegółowo

RACHUNEK RÓŻNICZKOWY FUNKCJI JEDNEJ ZMIENNEJ

RACHUNEK RÓŻNICZKOWY FUNKCJI JEDNEJ ZMIENNEJ EAIiIB-Inormatyka -Wykład 4- dr Adam Ćmiel cmiel@agedupl RACHUNEK RÓŻNICZKOWY FUNKCJI JEDNEJ ZMIENNEJ Niec : R D R Niec D będzie punktem skupienia zboru D Oznaczenia: Ot,δ) K,δ) -δ, +δ) D ; S,δ) Ot,δ)-{

Bardziej szczegółowo

Pochodna. Pochodna. Iloraz róŝnicowy

Pochodna. Pochodna. Iloraz róŝnicowy Pocodn Pocodn Ilorz róŝnicow Nic dn będzi unkcj :D:R Wźm punkt tki,ŝ zwir się w dzidzini wrz z swoim otocznim Wźm trz dowoln nlŝąc do otoczni punktu : -ε, ε RóŜnicę nzwm przrostm rumntu od do i oznczm

Bardziej szczegółowo

Klasa II - zakres podstawowy i rozszerzony

Klasa II - zakres podstawowy i rozszerzony Klasa II - zakres podstawowy i rozszerzony 1. PLANIMETRIA stosuje twierdzenie o sumie miar kątów w trójkącie oraz nierówność trójkąta uzasadnia przystawanie trójkątów, wykorzystując cechy przystawania

Bardziej szczegółowo

Zagadnienia z matematyki dla klasy II oraz przykładowe zadania

Zagadnienia z matematyki dla klasy II oraz przykładowe zadania Zagadnienia z matematyki dla klasy II oraz przykładowe zadania FUNKCJA KWADRATOWA Wykres funkcji f () = a Przesunięcie wykresu funkcji f() = a o wektor Postać kanoniczna i postać ogólna funkcji kwadratowej

Bardziej szczegółowo

WYMAGANIA EDUKACYJNE Z MATEMATYKI dla klasy I ba Rok szk. 2012/2013

WYMAGANIA EDUKACYJNE Z MATEMATYKI dla klasy I ba Rok szk. 2012/2013 Dział LICZBY RZECZYWISTE Uczeń otrzymuje ocenę dopuszczającą lub dostateczną, jeśli: podaje przykłady liczb: naturalnych, całkowitych, wymiernych, niewymiernych, pierwszych i złożonych oraz przyporządkowuje

Bardziej szczegółowo

Pochodna funkcji. Zastosowania

Pochodna funkcji. Zastosowania Pochodna funkcji Zastosowania Informatyka (sem.1 2015/16) Analiza Matematyczna Temat 3 1 / 33 Niektóre zastosowania pochodnych 1 Pochodna jako narzędzie do przybliżania wartości 2 Pochodna jako narzędzie

Bardziej szczegółowo

MATEMATYKA KL II LO zakres podstawowy i rozszerzony

MATEMATYKA KL II LO zakres podstawowy i rozszerzony MATEMATYKA KL II LO zakres podstawowy i rozszerzony Wyróżnione zostały następujące wymagania programowe: konieczne (K), podstawowe (P), rozszerzające (R), dopełniające (D) i wykraczające poza program nauczania

Bardziej szczegółowo

Rachunek różniczkowy funkcji f : R R

Rachunek różniczkowy funkcji f : R R Racunek różniczkowy funkcji f : R R Załóżmy, że funkcja f jest określona na pewnym otoczeniu punktu x 0 (tj. istnieje takie δ > 0, że (x 0 δ, x 0 + δ) D f - dziedzina funkcji f). Definicja 1. Ilorazem

Bardziej szczegółowo

Matematyka. Wymagania edukacyjne na poszczególne oceny

Matematyka. Wymagania edukacyjne na poszczególne oceny Matematyka Wymagania edukacyjne na poszczególne oceny Klasa III - zakres rozszerzony Rachunek różniczkowy uzasadnia w prostych przypadkach, że funkcja nie ma granicy w punkcie, oblicza granice funkcji

Bardziej szczegółowo

2. ZASTOSOWANIA POCHODNYCH. (a) f(x) = ln 3 x ln x, (b) f(x) = e2x x 2 2.

2. ZASTOSOWANIA POCHODNYCH. (a) f(x) = ln 3 x ln x, (b) f(x) = e2x x 2 2. 2. ZASTOSOWANIA POCHODNYCH. Koniecznie trzeba znać: twierdzenia o ekstremach (z wykorzystaniem pierwszej i drugiej pochodnej), Twierdzenie Lagrange a, Twierdzenie Taylora (z resztą w postaci Peano, Lagrange

Bardziej szczegółowo

Projekt Era inżyniera pewna lokata na przyszłość jest współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego

Projekt Era inżyniera pewna lokata na przyszłość jest współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego Materiały dydaktyczne na zajęcia wyrównawcze z matematyki dla studentów pierwszego roku kierunku zamawianego Inżynieria i Gospodarka Wodna w ramach projektu Era inżyniera pewna lokata na przyszłość Projekt

Bardziej szczegółowo

Matematyka 1. Šukasz Dawidowski. Instytut Matematyki, Uniwersytet l ski

Matematyka 1. Šukasz Dawidowski. Instytut Matematyki, Uniwersytet l ski Matematyka 1 Šukasz Dawidowski Instytut Matematyki, Uniwersytet l ski Pochodna funkcji Niech a, b R, a < b. Niech f : (a, b) R b dzie funkcj oraz x, x 0 (a, b) b d ró»nymi punktami przedziaªu (a, b). Wyra»enie

Bardziej szczegółowo

Wykład 6, pochodne funkcji. Siedlce

Wykład 6, pochodne funkcji. Siedlce Wykład 6, pochodne funkcji Siedlce 20.12.2015 Definicja pochodnej funkcji w punkcie Niech f : (a; b) R i niech x 0 ; x 1 (a; b), x0 x1. Wyrażenie nazywamy ilorazem różnicowym funkcji f między punktami

Bardziej szczegółowo

Pochodną funkcji w punkcie (ozn. ) nazywamy granicę ilorazu różnicowego:

Pochodną funkcji w punkcie (ozn. ) nazywamy granicę ilorazu różnicowego: Podstawowe definicje Iloraz różnicowy funkcji Def. Niech funkcja będzie określona w pewnym przedziale otwartym zawierającym punkt. Ilorazem różnicowym funkcji w punkcie dla przyrostu nazywamy funkcję Pochodna

Bardziej szczegółowo

Dariusz Jakóbczak Podstawy analizy matematycznej

Dariusz Jakóbczak Podstawy analizy matematycznej Dariusz Jakóbczak Podstawy analizy matematycznej skrypt Wydziału Elektroniki i Informatyki Politechniki Koszalińskiej Wydawnictwo Uczelniane Politechniki Koszalińskiej Koszalin 2007 1 Spis treści Literatura...3

Bardziej szczegółowo