Metody detekcji krawędzi w obrazach

Wielkość: px
Rozpocząć pokaz od strony:

Download "Metody detekcji krawędzi w obrazach"

Transkrypt

1 Metody detekcji krwędzi w orzch

2 Zgdnienie detekcji krwędzi w orzie Detekcj krwędzi w orzie njczęściej sprowdz się do poszukiwni w orzie loklnych nieciągłości funkcji jsności lu koloru. Wystąpienie tkich nieciągłości stnowi kryterium występowni krwędzi jko grnicy orzownych oiektów. c Rys. 1. Przyczyny nieciągłości funkcji jsności orzu. Krwędzie w orzie reprezentują grnice i kontury oiektów. Inne niepożądne zjwisk prowdzące do nieciągłości funkcji orzu to: cień, refleksy świetlne, zminy koloru (jsności) w rmch jednego oiektu, tekstur Rys. 1. Niszczący wpływ kwntyzcji n proces detekcji krwędzi. Przykłd pokzuje, że skutkiem kwntyzcji jest wprowdzenie dodtkowych nieciągłości funkcji orzu prowdzących do powstni fłszywych krwędzi. Wniosek: orzy poddne kompresji (kwntyzcji) prowdzą do powżnych przekłmń krwędzi. () orz oryginlny; () orz po kwntyzcji do 4 poziomów; (c) mp krwędzi.

3 Dlczego detekcj krwędzi? Dl kogo/czego? Metody detekcji krwędzi do pewnego stopni korzystją z nrzędzi znnych z wyostrzni orzu. Cele tych dwóch procesów są jednk inne. Celem wyostrzeni orzu jest poprw jkości wizulnej: zwiększenie ostrości, wyrzistości, kontrstu, z teoretycznego punktu widzeni również zwiększenie entropii czyli ilości informcji przenoszonej przez orz. Odiorcą orzu wyostrzonego jest njczęściej człowiek. Celem detekcji krwędzi jest ntomist ekstrkcj krwędzi orz usunięcie pozostłych frgmentów orzu. Orz po detekcji jest często etpem procesu utomtycznej nlizy orzu.

4 Metody grdientowe Metody grdientowe stnowią grupę njprostszych metod wykrywni krwędzi w orzie. Podstwą metod grdientowych jest wyzncznie pierwszej pochodnej w dwóch ortogonlnych kierunkch (niekoniecznie w pionie i poziomie). Grdient jest wektorem, którego kierunek wskzuje n kierunek njwiększego wzrostu wrtości funkcji (orzu) w punkcie (x,y). W przypdku orzu kierunek grdientu jest prostopdły do krwędzi. Grdient orz jego kierunek (x,y) w punkcie (x,y) dne są przez równni: Wrtość (moduł) grdientu jest proporcjonln do szykości wzrostu funkcji orzu w dnym punkcie i jest równowżn wyrzistości, mocy krwędzi. Mł wrtość grdientu odpowid krwędziom słym i mło wyrzistym (powoln zmin wrtości jsności). Duż wrtość grdientu reprezentuje krwędzie silne i wyrziste. Piksele dl których wrtość modułu przekrcz określoną wrtość progową są interpretowne jko piksele krwędzi. Moduł grdientu wyznczny jest njczęściej n podstwie równni Rys. 1. Przykłdowy frgment orzu zwierjący krwędź. Krwędź tworzą piksele leżące n odcinku zznczonym kolorem czerwonym. Kierunek grdientu, równowżny kierunkowy njwiększej zminy jest do krwędzi prostopdły. Moduł M orz kierunek grdientu dl określonego orzu są orzmi o rozmirze odpowidjącym rozmirowi orzu dl którego zostły wyznczone. Pochodne orzu relizowne są poprzez filtrcję orzu z mskmi określonego rozmiru. Wyznczenie grdientu wymg niezleżnej filtrcji w dwóch różnych kierunkch (z dwom różnymi mskmi). Rozwiąznie tkie jest mniej efektywne od metod wykorzystujących ezkierunkowy lplsjn (jedn msk). orz opertor grdientu moduł grdientu progownie mp krwędzi Rys. 2. Schemt metod grdientowych detekcji krwędzi. W prostych metodch detekcji krwędzi informcje o kierunku krwędzi są pomijne, uwzględnin jest jedynie wrtość grdientu. N pierwszym z zznczonych etpów kżdemu pikselowi orzu przyporządkowny zostje wektor!

5 Opertory Roerts Zproponown wiele przyliżonych metod wyznczni grdientu dyskretnej funkcji dwuwymirowej (orzu). Większość z nich wykorzystuje uogólnieni pochodnej jednowymirowej: Njprostsze jądr (mski) przeksztłceni odpowidjącego wyznczeniu grdientu w kierunkch poziomym i pionowym mją postć uogólnieni dwóch powyższych równń i są postci, odpowiednio: gdzie elementy pogruione odpowidją centrum okn (mski. Prolem: przejście przez zero pomiędzy elementmi -1 orz 1 msek x orz y wypd w innym punkcie. Może to powodowć niedoszcownie pikseli w których znjduje się krwędź poziom i pionow. Powyższej wdy pozwione są opertory Roerts (1965) postci: Podstwową wdą grdientu wyzncznego n podstwie powyższych msek jest rdzo duż wrżliwość n zkłóceni, co jest spowodowne młą liczą pikseli n podstwie których ustln jest wrtość pochodnych. Do zlet nleży mł złożoność oliczeniow.

6 Opertory Roerts - ilustrcj orz wejściowy pochodn w kierunku 1 pochodn w kierunku progownie z progiem T>=5 wrtość grdientu progownie z progiem T>=3 Rys. 1. Ilustrcj filtrcji orzu z pomocą digonlnych opertorów Roerts. Wdą opertorów Roerts jest generownie stosunkowo podonych odpowiedzi dl krwędzi jk i dl zkłóceń

7 Opertory Roerts - ilustrcj c d Rys. 1. Mp krwędzi orzu oryginlnego () uzyskn przy zstosowniu przeksztłceni z mskmi Roerts. (), (c) i (d) zostły uzyskne przy zstosowniu progów równych odpowiednio: T=10, T=20 orz T=30. Mksymln wrtość w orzie po filtrcji (przed progowniem) jest równ 325. Widocznym efektem jest zmniejsznie liczy fłszywych krwędzi wynikjących z oecności szumu wrz ze zwiększniem wrtości progu. Niestety jednocześnie usuwne są słsze piksele prwdziwych krwędzi (efekt niepożądny).

8 Opertory Prewitt (1) Prolemu opertorów 2x2 pozwione są opertory relizujące opercję wyznczni pochodnych względem punktu centrlnego. Njmniejsze opertory tego typu mją są reprezentowne mskmi 3x3. Zmniejszenie wrżliwości n szum możn uzyskć w drodze uśrednini (wygłdzni) orzu w kierunku ortogonlnym do kierunku w którym wyznczn jest pochodn c d Rys. 1. () orz oryginlny 11x11 pikseli. Zznczone są dw piksele o zkłóconych wrtościch, Orz zwier pionową krwędź reprezentowną przez przejście 4->9; () orz 11x9 po filtrcji z jądrem jednowymirowym postci [-1 0 1], co odpowid wyznczeniu pochodnej względem punktu centrlnego w kierunku osi x. W tym przypdku wkłd od zkłóceni wynosi 2/5 orz 7/5 w stosunku do wyjści z oszru krwędzi. N rysunku () wyjście filtru w oszrze zkłóceni (7) przekrcz wrtość odpowiedzi w oszrze rzeczywistej krwędzi (5)!. Filtrcj Roerts dje wyniki rdzo podone. (c) orz () po filtrcji wygłdzjącej w kierunku pionowym z jądrem przeksztłceni [1 1 1] T. Efektem jest orz 9x11 pikseli; (d) wynik filtrcji orzu (c) z mską [-1 0 1] (identyczną jk w przypdku ()). Odpowiedź filtru n zkłóceni jest wyrźnie mniejsz niż w przypdku ().

9 Opertory Prewitt (2) Dwuetpowy proces filtrcji przedstwiony n poprzedniej stronie możn zrelizowć jko przeksztłcenie z pojedynczym jądrem w postci iloczynu tensorowego jąder dwóch zstosownych przeksztłceń. W tym przypdku otrzymujemy: Powyższe równnie stnowi postć opertor grdientu w kierunku osi x. Opertor grdientu w kierunku osi y uzyskuje się przez orót o /2: Powyższe opertory stnowią prę tzw. opertorów Prewitt. Opertory te jednocześnie relizują proces różniczkowni w określonym kierunku orz odszumini w kierunku ortogonlnym poprzez loklne uśredninie. Sum wg opertor jest równ 0 dzięki czemu filtr w oszrch o stłej wrtości funkcji orzu generuje wyjście równe 0. Opertory Prewitt są przykłdem opertorów seprowlnych: możn je przedstwić jko iloczyn tensorowy dwóch wektorów. W ogólności, seprowlne są filtry dl których rząd mcierz jest równy 1 (rząd mcierzy jest równy liczie liniowo niezleżnych wierszy lu kolumn). Oczywiście opertory Prewitt mją rząd równy 1. Cech seprowlności jest istotn z punktu widzeni złożoności oliczeniowej (i czsowej). Dl przeksztłceni z jądrem 2n+1 wymirowym koniecznych jest (2n+1) 2 mnożeń orz (2n+1) 2-1 dodwń dl kżdego piksel orzu. W przypdku, gdy filtr jest seprowlny złożoność możn oniżyć do: 2(2n+1) mnożeń orz 2(2n+1)-2 dodwń przypdjących n jeden piksel orzu. Opertory Prewitt 3x3 są mniej wrżliwe n zkłóceni niż opertory Roerts 2x2. Opertory Prewitt wykorzystują jednowymirowy prosty filtr uśrednijący o identycznych wgch równych 1. W ogólności wykorzystć możn filtr uśrednijący innej postci. Wykorzystnie filtru postci [1 2 1] generuje tzw. opertory Soel.

10 Opertory Soel i Frei -Chen Filtry Soel relizowne są jko przeksztłceni z jądrem postci: odpowiednio dl grdientu w kierunku osi x orz y. Współczynniki +-2 wzmcniją njliższe otoczenie piksel centrlnego. W ogólności filtry Soel posidją lepsze włsności odszumini w stosunku do filtrów Prewitt (wygłdznie z większą wgą dl elementu centrlnego) orz opertorów Roerts. Ze względu n współczynniki +-2 opertor Soel generuje zwykle większe wrtości n wyjściu niż opertory Roerts orz Prewitt. Opertory Roerts, Prewitt orz Soel są opertormi kierunkowymi: sygnł generowny w odpowiedzi n krwędzie poziomie i pionowe jest różny od sygnłu generownego dl krwędzi digonlnych. W przypdku filtrów Prewitt sygnł dl krwędzi digonlnych jest mniejszy od sygnłu dl krwędzi pionowych i poziomych. W przypdku filtrów Soel sytucj jest odwrotn. Sytucj tk jest niepożądn, poniewż wkłd sygnłu od krwędzi powinien yć niezleżny od ich kierunku (przykłdem jest lplsjn). Prolem kierunkowości opertorów grdientu próuje niwelowć podejście Frei orz Chen, którzy zproponowli mski 3x3 postci:

11 Opertory Soel i Frei -Chen c Rys. 1. () przykłd krwędzi pionowej orz digonlnej w orzie. Rysunki () i (c) przedstwiją wyniki filtrcji przy użyciu msek odpowiednio Soel i Frei -Chen dl odpowiednich orzów.

12 Opertory Soel - ilustrcj c d Rys. 1. Mp krwędzi orzu oryginlnego () uzyskn przy zstosowniu przeksztłceni z mskmi Soel. (), (c) i (d) zostły uzyskne przy zstosowniu progów równych odpowiednio: T=60, T=100 orz T=140. Mksymln wrtość w orzie po filtrcji (przed progowniem) jest równ 748. Przykłd pokzuje, że wyjście filtru Soel jest większe niż filtru Roerts lu Prewitt.

13 Opertory Soel - kierunkowość c Rys. 1. Filtrcj orzu oryginlnego () z pomocą poziomego filtru Soel x () orz filtru pionowego y (). Filtr poziomy generuje sygnł zerowy dl krwędzi poziomej orz sygnł niezerowy w pozostłych przypdkch (mksymlny dl krwędzi pionowej). Filtr pionowy zchowuje się w sposó odwrotny.

14 Opertory grdientowe - porównnie c Rys. 1. Porównnie metod grdientowych detekcji krwędzi. () orz oryginlny poddwny detekcji; (), (c) i (d) odpowiednio wyniki filtrcji z mskmi Roerts, Prewitt orz Soel. Widć, że stosunek sygnłu do szumu pozostje njmniejszy dl wyniku filtrcji Roerts, njwiększy dl filtrcji Soel. Osttnim etpem detekcji krwędzi przy wykorzystniu metod grdientowych jest progownie tu zostło pominięte. d

15 Metody grdientowe - podsumownie Metody grdientowe - wdy Konieczność filtrcji w dwóch ortogonlnych kierunkch Duż wrżliwość n zkłóceni i szumy w orzie Generownie gruych krwędzi (w przypdku idelnym pierwsz pochodn przyjmuje wrtość niezerową w prwie cłym oszrze krwędzi) Rozwiązni dotychczs przedstwione nie wykorzystują informcji n temt kierunku krwędzi Metody grdientowe - zlety Koncepcyjn prostot Łtwo zimplementowć mski wykrywjące nrożniki (lu inne struktury geometryczne) Młe mski przeksztłceni; w większości filtry seprowlne - rdzo mł złożoność oliczeniow i czsow

16 Metody detekcji wykorzystujące lplsjn Detektory krwędzi wykorzystujące drugą pochodną korzystją z włsności polegjącej n zminie znku drugiej pochodnej dl punktu środkowego krwędzi. Wystąpienie przejści przez zero (przejści przez zero, nie przyjęci przez funkcję wrtości zerowej!) dje kryterium wystąpieni krwędzi w orzie. orz lplsjn przejście przez zero progownie (opcjonlnie) mp krwędzi Rys. 1. Schemt detektor krwędzi wykorzystującego opertor drugiej pochodnej orzu (lplsjn) Prolemem detekcji krwędzi w tkim przypdku jest rdzo siln wrżliwość drugiej pochodnej n szum oecny w orzie: rzeczywiste zkłócenie lu fluktucje wrtości funkcji orzu. W prktyce okzło się, że rdzo efektywnym sposoem rdzeni soie z tym prolemem jest wcześniejsze wygłdzenie orzu (filtrcj dolnoprzepustow). Dvid Mrr orz Eleen Hildreth wykzli, że rdzo dore rezultty osiąg się dl filtrcji przy pomocy opertor Guss. W ogólności propozycję Mrr i Hildreth detekcji krwędzi możn sformułowć w nstępujący sposó: 1. wygłdzenie orzu oryginlnego przy pomocy opertor Guss odpowiedniego rozmiru (odchylenie stndrdowe) 2. wyznczenie drugiej pochodnej dl orzu wygłdzonego, np. przy użyciu lplsjnu z elementem centrlnym -8 (korzystn włsność: ezkierunkowość), 3. identyfikcj przejść przez zero w orzie uzysknym w punkcie (2) Powyższe trzy etpy możn zredukowć do dwóch korzystjąc z pewnych włsności gussinu orz lplsjnu (ptrz nstępn stron).

17 Opertor LoG Procedurę wygłdzni orzu filtrem gussowskim orz nstępnie wyznczni drugiej pochodnej możn formlnie zpisć w postci równni: gdzie symol ozncz dyskretny splot orzu orz funkcji Guss. Korzystjąc z włsności liniowości splotu orz lplsjnu równnie to możn przepisć w nowej postci: c Rys. 1. () wykres funkcji LoG; () wykres funkcji LoG; (c) msk 2D stnowiąc dyskretną proksymcję funkcji +LoG (minimum w elemencie centrlnym) Powyższ równość wskzuje, że wstępne wygłdzenie gussowskie orzu wejściowego, nstępnie wyznczenie dl tk powstłego orzu drugiej pochodnej (są to etpy 1 orz 2 wymienione n poprzedniej stronie) możn zstąpić pojedynczym etpem filtrcji orzu wejściowego z pomocą opertor 2 G(x,y, ) nzywnego opertorem LoG lplsjnem funkcji gussowskiej (lplcin of gussin). Jest to rdzo istotn cech redukującą złożoność oliczeniową lgorytmu: pochodn z funkcji Guss G(x,y, ) jest niezleżn od orzu, ztem może yć wyznczon niezleżnie w fzie przetwrzni wstępnego (stlicown). Dl celów przetwrzni orzów konieczne jest dysponownie dyskretną wersją funkcji LoG (równnie powyżej). Mski proksymujące tę funkcję możn otrzymć przez ezpośrednie prókownie lu poprzez prókownie funkcji Guss G(x,y), nstępnie filtrcję lplsjnem. Drugie rozwiąznie jest korzystniejsze ze względu n to, że gwrntuje sumownie współczynników tk uzysknego filtru do zer (dlczego jest to istotne?). Filtrcj opertorem LoG relizuje jednocześnie dw zdni: 1. loklne wygłdznie w dużym otoczeniu piksel centrlnego (przewg n metodmi grdientowymi) orz 2. wyzncznie drugiej pochodnej.

18 Algorytm Mrr -Hildreth Wykorzystując włsności wygłdzni gussowskiego orz filtrcji lplsjnem lgorytm Mrr i Hildreth możn zrelizowć w dwóch etpch: 1. Filtrcj orzu z pomocą opertor LoG, 2. Identyfikcj przejść przez zero w orzie uzysknym w punkcie (1) (orzie LoG) Istnieje wiele podejść relizcji drugiego etpy powyższego lgorytmu. Dl przykłdu: 1. Przeglądnie orzu LoG z oknem 2x2. W tkim przypdku wyrny punkt centrlny ojęty oknem (w tym przypdku nie jest to jednoznczne może to yć dowolny z 4 punktów) jest klsyfikowny jko punkt krwędzi jeśli w otoczeniu wyznczonym przez okno wykryte zostną wrtości zrówno dodtnie jk i ujemne. 2. Inne z podejść rozszerz proces identyfikcji przejści przez zero o nlizę wrtości pierwszej pochodnej w nlizownym punkcie. Piksel jest klsyfikowny jko reprezentujący krwędź, gdy odpowid przejściu przez zero drugiej pochodnej orz jednocześnie pierwsz pochodn wyznczon w tym punkcie przyjmuje wrtość przekrczjącą ustlony próg. Zdniem progowni jest zmniejszenie liczy fłszywych krwędzi identyfikownych w orzie. 3. Identyfikcj przejść przez zero jest łtwe do relizcji w przypdku przeglądni orzu LoG z oknem 3x3. Anlizowny piksel pokrywjący się z centrum okn klsyfikuje się jko piksel krwędzi jeśli w dowolnym z ośmiu kierunków przechodzących przez ten piksel wykryt zostnie zmin znku funkcji orzu LoG. Proces ten możn dodtkowo rozszerzyć o etp progowni.

19 Algorytm Mrr -Hildreth filtrcj LoG z mską 17x17 Rys. 1. Ilustrcj lgorytmu Mrr -Hildreth. () orz oryginlny; () orz uzyskny po filtrcji przy użyciu opertor LoG rozmiru 17x17 orz po przesklowniu do zkresu [0,255]. Oszry ciemne odpowidją wrtościom ujemnym w orzie LoG, oszry jsne wrtościom dodtnim. Widoczny jest efekt hlo złożony z oszrów jsny/ciemny wzdłuż rzeczywistych krwędzi orzu. Ciąg dlszy n nstępnej stronie

20 Algorytm Mrr -Hildreth filtrcj LoG z mską 17x17 c e d f c.d. Rys.1. Wynik identyfikcji przejść przez zero orzu LoG orz progowni. Próg zstosowny do uzyskni orzów (c), (d), (e) i (f) wyniósł odpowiednio: T=0 (ez progowni), T=5% wrtości mksymlnej, T=10% wrtości mksymlnej orz T=20% wrtości mksymlnej w orzie LoG. N rysunku (c) wyrźnie widoczny jest chrkterystyczny efekt tzw. tlerz spghetti: punkty przejści przez zero tworzą zmknięte pętle. Jkie jest źródło tego efektu?

21 Algorytm Mrr -Hildreth filtrcj LoG z mską 29x29 Rys. 2. () orz oryginlny; () przesklowny orz LoG uzyskny po filtrcji orzu () przy użyciu opertor LoG o rozmirze 29x29. Ciąg dlszy n nstępnej stronie

22 Algorytm Mrr -Hildreth filtrcj LoG z mską 29x29 c d c.d. Rys.2. Wynik identyfikcji przejść przez zero orzu LoG orz progowni. Próg zstosowny do uzyskni orzów (c), (d), (e) i (f) wyniósł odpowiednio: T=0 (ez progowni), T=5% wrtości mksymlnej, T=10% wrtości mksymlnej orz T=20% wrtości mksymlnej w orzie LoG. e f

23 Algorytm Mrr -Hildreth filtrcj LoG z mską 35x35 Rys. 3. () orz oryginlny; () przesklowny orz LoG uzyskny po filtrcji orzu () przy użyciu opertor LoG o rozmirze 35x35. Ciąg dlszy n nstępnej stronie

24 Algorytm Mrr -Hildreth filtrcj LoG z mską 35x35 c d c.d. Rys.3. Wynik identyfikcji przejść przez zero orzu LoG orz progowni. Próg zstosowny do uzyskni orzów (c), (d) wyniósł odpowiednio: T=0 (ez progowni), T=5% wrtości mksymlnej. Zstosownie większej wrtości progi prowdzi w tym przypdku do ndmiernego usunięci istotnych krwędzi w orzie.

25 Algorytm Mrr -Hildreth - podsumownie Zlety: Algorytm dje dore rezultty w postci ciągłych, zmkniętych i cienkich krwędzi (do pewnego stopni) Możliwość nlizy orzu dl n różnych sklch prmetryzownych przez wrtość odchyleni stndrdowego. Wrtość dl przykłdów przedstwionych n poprzednich rysunkch wynosi odpowiednio: 2.2, 4.3 orz 5.2. Zwiększenie wrtości odchyleni stndrdowego prowdzi do silniejszego wygłdzeni orzu, tym smym eliminowni corz to silniejszych krwędzi w orzie. Algorytm może yć rozszerzony do postci w której detekcj prowdzon jest dl różnych wrtości prmetru, kceptowne są jedynie te krwędzie występujące w orzch dl kżdej wrtości prmetru. Proces filtrcji LoG jest do pewnego stopni podony do zjwisk neurofizjologicznych zchodzących w ludzkim oku (zlet?) Wdy Zmiękczenie (zokrąglenie) krwędzi. Efekt ten jest szczególnie widoczny n krwędzi nrożnych. c Rys. 1. (), (), (c) mpy krwędzi dl filtrcji odpowiednio: Roerts, Soel, Mrr -Hildreth.

26 Algorytm Cnny ego (1986) Metod detekcji krwędzi zproponown przez John Cnny ego w 1986 powstł jko metod mjąc spełnić trzy podstwowe cele: 1. minimlizowć liczę łędnych detekcji, przy czym łędem detekcji jest zrówno detekcj krwędzi fłszywych (łędn odpowiedź pozytywn, flse-positive detection), jk i pomijnie rzeczywistych krwędzi w orzie (łędn odpowiedź negtywn, flse-negtive detection), 2. zpewnić dokłdną loklizcję krwędzi punkt sklsyfikowny jko punkt krwędzi powinien yć jk njliższy środkowemu punktowi rzeczywistej krwędzi, 3. generowć pojedynczą odpowiedź dl kżdej rzeczywistej krwędzi w orzie jest to równowżne generowniu krwędzi o gruości jednego piksel. Algorytm relizujący powyższe cele (nie jest to lgorytm optymlny) skłd się z kilku etpów: 1. Filtrcj orzu oryginlnego z pomocą seprowlnego filtru Guss G(x,y, ) prmetryzownego przez odchylenie stndrdowe. Odchylenie stndrdowe odpowid z rozmir mski użytej do filtrcji i steruje stopniem elimincji szumów (niestety, również i krwędzi) w orzie. Istotne jest dornie odpowiedniego rozmiru filtru. 2. Wyznczenie grdientu dl kżdego piksel orzu wygłdzonego w poprzednim etpie. Oliczenie grdientu możn zrelizowć poprzez filtrcję dowolnym z filtrów grdientowych: Soel, Roerts, Prewitt, etc. N tym etpie kżdemu pikselowi orzu przyporządkowny zostje wektor: 3. Wyznczenie w kżdym punkcie orzu wrtości orz kierunku grdientu (kąt nchyleni) 4. Tłumienie niemksymlne (non-mximl suppression). 5. Progownie orzu z histerezą. Zdniem tego etpu jest usunięcie z orzu słych krwędzi (o wrtościch pikseli poniżej dolnego progu), le jednocześnie generownie krwędzi pozwionych luk i przerw.

27 Kierunek grdientu (1) c Rys. 1. (), () frgment orzu, (c) orz przedstwiony jko pole wektorowe. Rysunek (c) wskzuje jk w oszrze krwędzi zmieni się kierunek orz długość grdientu.

28 Kierunek grdientu (2) c d Rys. 1. () orz oryginlny, () orz którego wrtościmi jest kąt nchyleni wektor grdientu do osi x. Oszry jednorodne tego orzu odpowidją oszrom orzu oryginlnego w którym kierunek grdientu zmieni się w sposó nieznczny (fluktucje). (c) i (d) przedstwiją oszr zznczony n rysunku () odpowiednio górnym i dolnym prostokątem.

29 Tłumienie niemksymlne c Rys. 1. Ilustrcj procesu tłumieni niemksymlnego. () orz oryginlny zwierjący poziomą krwędź szerokości kilku pikseli; () grdient orzu (), oszry jsne reprezentują oszry o niezerowej wrtości grdientu; (c) wynik progowni glolnego orzu (); (d) orz () po wykonniu procesu tłumieni niemksymlnego. Cechą krwędzi wykrytej przez progownie glolne jest jej duż gruość. Krwędź wykryt po wykonniu tłumieni m gruość jednego piksel. d Zdniem etpu tłumieni niemksymlnego jest relizcj trzeciego z celów stwinych przed lgorytmem detekcji generowniu przez detektor pojedynczej odpowiedzi dl kżdej rzeczywistej krwędzi w orzie. Tłumienie niemksymlne zpewni, że pikselem krwędzi jest piksel, dl którego wrtość grdientu jest mksymln w kierunku wyznczonym przez grdient. Zchownie pikseli o niemksymlnej wrtości grdientu powoduje pogruinie krwędzi. Piksele tkie mogą yć stopniowo eliminowne przez progownie ze zwiększjącą się wrtością progu. Algorytm tłumieni niemksymlnego jest nstępujący: 1. Przeglądj orz grdientu M(x,y) piksel po pikselu. Dl kżdego piksel o niezerowej wrtości wyzncz kierunek grdientu, 2. Dl piksel ktulnie przeglądnego sprwdź dwóch njliższych sąsidów leżących w kierunku zgodnym z kierunkiem grdientu, 3. W przypdku, gdy wrtość piksel ktulnego jest większ od ou sąsidów zchowj ją, w przeciwnym przypdku przypisz pikselowi wrtość zerową (lu inną, któr reprezentuje rk krwędzi) i przejdź do nstępnego piksel. W oknie 3x3 reprezentowć możn jedynie 4 różne kierunki krwędzi: poziomy, pionowy orz dw kierunki digonlne. Poniewż oliczony kierunek grdientu w poszczególnych pikselch orzu reprezentowny przez kąt nchyleni wektor do osi ukłdu może przyjmowć dowolną wrtość z przedziłu 0, 2 ] to konieczn jest kwntyzcj tkiego kierunku do jednego z możliwych kierunków w loku.

30 Algorytm Cnny ego ilustrcj 1 c d Rys. 1. Detekcj krwędzi wykonn lgorytmem Cnny ego. () orz oryginlny, () grdient orzu (); (c) wynik tłumieni niemksymlnego wykonnego n orzie (); (d) końcowy efekt dziłni lgorytmu. W tym przypdku orz wynikowy zwier dużą liczę fłszywych krwędzi n ścinie udynku. Efekt ten jest spowodowny użyciem zyt młego filtru gussowskiego (3x3) n etpie wygłdzni orzu.

31 Algorytm Cnny ego ilustrcj 2 c d Rys. 1. Detekcj krwędzi zgodnie z lgorytmem Cnny ego dl różnych wrtości odchyleni stndrdowego filtru gussowskiego wykorzystnego do wstępnego odszumieni orzu. Wrtość dl orzów (), (), (c) i (d) wynosi odpowiednio: 0.5, 1.0, 1.5 orz 2.0 co odpowid mskom rozmiru 3x3, 5x5, 9x9 orz 11x11. We wszystkich przypdkch wrtości progu górnego i dolnego dl progowni z histerezą wynoszą odpowiednio 10% i 5% wrtości mksymlnej orzu grdientu M.

32 Algorytm Cnny ego ilustrcj 3 c d Rys. 1. Etp progowni z histerezą lgorytmu Cnny ego. () wynik progowni z progiem górnym równym 20% wrtości mksymlnej w orzie przed progowniem; () wynik progowni z progiem równym 5% wspomninej wrtości mksymlnej. Progi te stnowią odpowiednio próg górny i dolny progowni z histerezą. N rysunku (c) przedstwion jest różnic orzów () i (); (d) ostteczny wynik progowni z histerezą.

33 Detekcj krwędzi w orzch rwnych Metody detekcji krwędzi w orzch rwnych możn podzielić n dwie podstwowe klsy: klsę metod sklrnych orz klsę metod wektorowych. Metody sklrne. W njprostszym przypdku krwędź w orzie rwnym możn zdefiniowć jko zminę wrtości funkcji jsności. Podejście to wymg konwersji orzu rwnego do orzu w odcienich szrości (pomij się zminy odcieni orz nsyceni rwy). Metody wektorowe. Rys. 1. () orz rwny RGB; () monochromtyczn wersj orzu ().

Algorytmy graficzne. Filtry wektorowe. Filtracja obrazów kolorowych

Algorytmy graficzne. Filtry wektorowe. Filtracja obrazów kolorowych Algorytmy grficzne Filtry wektorowe. Filtrcj orzów kolorowych Filtrcj orzów kolorowych Metody filtrcji orzów kolorowych możn podzielić n dwie podstwowe klsy: Metody komponentowe (component-wise). Cechą

Bardziej szczegółowo

Realizacje zmiennych są niezależne, co sprawia, że ciąg jest ciągiem niezależnych zmiennych losowych,

Realizacje zmiennych są niezależne, co sprawia, że ciąg jest ciągiem niezależnych zmiennych losowych, Klsyczn Metod Njmniejszych Kwdrtów (KMNK) Postć ć modelu jest liniow względem prmetrów (lbo nleży dokonć doprowdzeni postci modelu do liniowości względem prmetrów), Zmienne objśnijące są wielkościmi nielosowymi,

Bardziej szczegółowo

Wektor kolumnowy m wymiarowy macierz prostokątna o wymiarze n=1 Wektor wierszowy n wymiarowy macierz prostokątna o wymiarze m=1

Wektor kolumnowy m wymiarowy macierz prostokątna o wymiarze n=1 Wektor wierszowy n wymiarowy macierz prostokątna o wymiarze m=1 Rchunek mcierzowy Mcierzą A nzywmy funkcję 2-zmiennych, któr prze liczb nturlnych (i,j) gdzie i = 1,2,3,4.,m; j = 1,2,3,4,n przyporządkowuje dokłdnie jeden element ij. 11 21 A = m1 12 22 m2 1n 2n mn Wymirem

Bardziej szczegółowo

Algorytmy graficzne. Metody detekcji krawędzi w obrazach

Algorytmy graficzne. Metody detekcji krawędzi w obrazach Algorytmy grficne Metody detekci krwędi w orch Zgdnienie detekci krwędi w orie Detekc krwędi w orie ncęście sprowd się do posukiwni w orie loklnych nieciągłości funkci sności lu koloru. Wystąpienie tkich

Bardziej szczegółowo

Wspomaganie obliczeń za pomocą programu MathCad

Wspomaganie obliczeń za pomocą programu MathCad Wprowdzenie do Mthcd' Oprcowł:M. Detk P. Stąpór Wspomgnie oliczeń z pomocą progrmu MthCd Definicj zmiennych e f g h 8 Przykłd dowolnego wyrŝeni Ay zdefinowc znienną e wyierz z klwitury kolejno: e: e f

Bardziej szczegółowo

Grażyna Nowicka, Waldemar Nowicki BADANIE RÓWNOWAG KWASOWO-ZASADOWYCH W ROZTWORACH ELEKTROLITÓW AMFOTERYCZNYCH

Grażyna Nowicka, Waldemar Nowicki BADANIE RÓWNOWAG KWASOWO-ZASADOWYCH W ROZTWORACH ELEKTROLITÓW AMFOTERYCZNYCH Ćwiczenie Grżyn Nowick, Wldemr Nowicki BDNIE RÓWNOWG WSOWO-ZSDOWYC W ROZTWORC ELETROLITÓW MFOTERYCZNYC Zgdnieni: ktywność i współczynnik ktywności skłdnik roztworu. ktywność jonów i ktywność elektrolitu.

Bardziej szczegółowo

wersja podstawowa (gradient)

wersja podstawowa (gradient) księg znku wersj podstwow (grdient) Logo RAKU FILM w wersji podstwowej może występowć w dwóch wrintch, n jsnym (domyślnie - biłe tło) orz n ciemnym (domyślnie - czrne tło). Nleży unikć stosowni logo n

Bardziej szczegółowo

Analiza matematyczna i algebra liniowa

Analiza matematyczna i algebra liniowa Anliz mtemtyczn i lgebr liniow Mteriły pomocnicze dl studentów do wykłdów Mcierze liczbowe i wyznczniki. Ukłdy równń liniowych. Mcierze. Wyznczniki. Mcierz odwrotn. Równni mcierzowe. Rząd mcierzy. Ukłdy

Bardziej szczegółowo

Wyrównanie sieci niwelacyjnej

Wyrównanie sieci niwelacyjnej 1. Wstęp Co to jest sieć niwelcyjn Po co ją się wyrównje Co chcemy osiągnąć 2. Metod pośrednicząc Wyrównnie sieci niwelcyjnej Metod pośrednicząc i metod grpow Mmy sieć skłdjącą się z szereg pnktów. Niektóre

Bardziej szczegółowo

MATeMAtyka 3 inf. Przedmiotowy system oceniania wraz z określeniem wymagań edukacyjnych. Zakres podstawowy i rozszerzony. Dorota Ponczek, Karolina Wej

MATeMAtyka 3 inf. Przedmiotowy system oceniania wraz z określeniem wymagań edukacyjnych. Zakres podstawowy i rozszerzony. Dorota Ponczek, Karolina Wej Dorot Ponczek, Krolin Wej MATeMAtyk 3 inf Przedmiotowy system ocenini wrz z określeniem wymgń edukcyjnych Zkres podstwowy i rozszerzony Wyróżnione zostły nstępujące wymgni progrmowe: konieczne (K), podstwowe

Bardziej szczegółowo

Klucz odpowiedzi do zadań zamkniętych i schemat oceniania zadań otwartych

Klucz odpowiedzi do zadań zamkniętych i schemat oceniania zadań otwartych Klucz odpowiedzi do zdń zmkniętc i scemt ocenini zdń otwrtc Klucz odpowiedzi do zdń zmkniętc 4 7 9 0 4 7 9 0 D D D Scemt ocenini zdń otwrtc Zdnie (pkt) Rozwiąż nierówność x x 0 Oliczm wróżnik i miejsc

Bardziej szczegółowo

WYMAGANIA EDUKACYJNE Z MATEMATYKI W KLASIE IIc ZAKRES PODSTAWOWY I ROZSZERZONY

WYMAGANIA EDUKACYJNE Z MATEMATYKI W KLASIE IIc ZAKRES PODSTAWOWY I ROZSZERZONY WYMAGANIA EDUKACYJNE Z MATEMATYKI W KLASIE IIc ZAKRES PODSTAWOWY I ROZSZERZONY. JĘZYK MATEMATYKI oblicz wrtość bezwzględną liczby rzeczywistej stosuje interpretcję geometryczną wrtości bezwzględnej liczby

Bardziej szczegółowo

Macierz. Wyznacznik macierzy. Układ równań liniowych

Macierz. Wyznacznik macierzy. Układ równań liniowych Temt wykłdu: Mcierz. Wyzncznik mcierzy. Ukłd równń liniowych Kody kolorów: żółty nowe pojęcie pomrńczowy uwg kursyw komentrz * mterił ndobowiązkowy Ann Rjfur, Mtemtyk Zgdnieni. Pojęci. Dziłni n mcierzch.

Bardziej szczegółowo

WYMAGANIA I KRYTERIA OCENIANIA Z MATEMATYKI W 3 LETNIM LICEUM OGÓLNOKSZTAŁCĄCYM

WYMAGANIA I KRYTERIA OCENIANIA Z MATEMATYKI W 3 LETNIM LICEUM OGÓLNOKSZTAŁCĄCYM WYMAGANIA I KRYTERIA OCENIANIA Z MATEMATYKI W 3 LETNIM LICEUM OGÓLNOKSZTAŁCĄCYM Kls drug A, B, C, D, E, G, H zkres podstwowy 1. FUNKCJA LINIOWA rozpoznje funkcję liniową n podstwie wzoru lub wykresu rysuje

Bardziej szczegółowo

4. RACHUNEK WEKTOROWY

4. RACHUNEK WEKTOROWY 4. RACHUNEK WEKTOROWY 4.1. Wektor zczepiony i wektor swoodny Uporządkowną prę punktów (A B) wyznczjącą skierowny odcinek o początku w punkcie A i końcu w punkcie B nzywmy wektorem zczepionym w punkcie

Bardziej szczegółowo

Legenda. Optymalizacja wielopoziomowa Inne typy bramek logicznych System funkcjonalnie pełny

Legenda. Optymalizacja wielopoziomowa Inne typy bramek logicznych System funkcjonalnie pełny Dr Glin Criow Legend Optymlizcj wielopoziomow Inne typy brmek logicznych System funkcjonlnie pełny Optymlizcj ukłdów wielopoziomowych Ukłdy wielopoziomowe ukłdy zwierjące więcej niż dw poziomy logiczne.

Bardziej szczegółowo

Wymagania edukacyjne matematyka klasa 2 zakres podstawowy 1. SUMY ALGEBRAICZNE

Wymagania edukacyjne matematyka klasa 2 zakres podstawowy 1. SUMY ALGEBRAICZNE Wymgni edukcyjne mtemtyk kls 2 zkres podstwowy 1. SUMY ALGEBRAICZNE Uczeń otrzymuje ocenę dopuszczjącą lub dostteczną, jeśli: rozpoznje jednominy i sumy lgebriczne oblicz wrtości liczbowe wyrżeń lgebricznych

Bardziej szczegółowo

Modelowanie i obliczenia techniczne. Metody numeryczne w modelowaniu: Różniczkowanie i całkowanie numeryczne

Modelowanie i obliczenia techniczne. Metody numeryczne w modelowaniu: Różniczkowanie i całkowanie numeryczne Modelownie i obliczeni techniczne Metody numeryczne w modelowniu: Różniczkownie i cłkownie numeryczne Pochodn unkcji Pochodn unkcji w punkcie jest deiniown jko grnic ilorzu różnicowego (jeżeli istnieje):

Bardziej szczegółowo

Metoda sił jest sposobem rozwiązywania układów statycznie niewyznaczalnych, czyli układów o nadliczbowych więzach (zewnętrznych i wewnętrznych).

Metoda sił jest sposobem rozwiązywania układów statycznie niewyznaczalnych, czyli układów o nadliczbowych więzach (zewnętrznych i wewnętrznych). Metod sił jest sposoem rozwiązywni ukłdów sttycznie niewyznczlnych, czyli ukłdów o ndliczowych więzch (zewnętrznych i wewnętrznych). Sprowdz się on do rozwiązni ukłdu sttycznie wyznczlnego (ukłd potwowy

Bardziej szczegółowo

PODSTAWY ALGEBRY MACIERZY. Operacje na macierzach

PODSTAWY ALGEBRY MACIERZY. Operacje na macierzach PODSTWY LGEBRY MCIERZY WIERSZ i, KOLUMN (j) Mcierz m,n, gdzie m to ilość wierszy, n ilość kolumn i,j element mcierzy z itego wiersz, jtej kolumny Opercje n mcierzch Równość mcierzy m,n = B m,n. def i,j

Bardziej szczegółowo

Wymagania na ocenę dopuszczającą z matematyki klasa II Matematyka - Babiański, Chańko-Nowa Era nr prog. DKOS 4015-99/02

Wymagania na ocenę dopuszczającą z matematyki klasa II Matematyka - Babiański, Chańko-Nowa Era nr prog. DKOS 4015-99/02 Wymgni n ocenę dopuszczjącą z mtemtyki kls II Mtemtyk - Bbiński, Chńko-Now Er nr prog. DKOS 4015-99/02 Temt lekcji Zkres treści Osiągnięci uczni WIELOMIANY 1. Stopień i współczynniki wielominu 2. Dodwnie

Bardziej szczegółowo

usuwa niewymierność z mianownika wyrażenia typu

usuwa niewymierność z mianownika wyrażenia typu Wymgni edukcyjne n poszczególne oceny z mtemtyki Kls pierwsz zkres podstwowy. LICZBY RZECZYWISTE podje przykłdy liczb: nturlnych, cłkowitych, wymiernych, niewymiernych, pierwszych i złożonych orz przyporządkowuje

Bardziej szczegółowo

Zadanie 5. Kratownica statycznie wyznaczalna.

Zadanie 5. Kratownica statycznie wyznaczalna. dnie 5. Krtownic sttycznie wyznczln. Wyznczyć wrtości sił w prętch krtownicy sttycznie wyznczlnej przedstwionej n Rys.1: ). metodą nlitycznego równowżeni węzłów, ). metodą gricznego równowżeni węzłów;

Bardziej szczegółowo

EGZAMIN MATURALNY OD ROKU SZKOLNEGO 2014/2015 MATEMATYKA POZIOM ROZSZERZONY ROZWIĄZANIA ZADAŃ I SCHEMATY PUNKTOWANIA (A1, A2, A3, A4, A6, A7)

EGZAMIN MATURALNY OD ROKU SZKOLNEGO 2014/2015 MATEMATYKA POZIOM ROZSZERZONY ROZWIĄZANIA ZADAŃ I SCHEMATY PUNKTOWANIA (A1, A2, A3, A4, A6, A7) EGZAMIN MATURALNY OD ROKU SZKOLNEGO 01/015 MATEMATYKA POZIOM ROZSZERZONY ROZWIĄZANIA ZADAŃ I SCHEMATY PUNKTOWANIA (A1, A, A, A, A6, A7) GRUDZIEŃ 01 Klucz odpowiedzi do zdń zmkniętych Nr zdni 1 5 Odpowiedź

Bardziej szczegółowo

Zastosowanie multimetrów cyfrowych do pomiaru podstawowych wielkości elektrycznych

Zastosowanie multimetrów cyfrowych do pomiaru podstawowych wielkości elektrycznych Zstosownie multimetrów cyfrowych do pomiru podstwowych wielkości elektrycznych Cel ćwiczeni Celem ćwiczeni jest zpoznnie się z możliwościmi pomirowymi współczesnych multimetrów cyfrowych orz sposobmi wykorzystni

Bardziej szczegółowo

2. PODSTAWY STATYKI NA PŁASZCZYŹNIE

2. PODSTAWY STATYKI NA PŁASZCZYŹNIE M. DSTY STTYKI N ŁSZZYŹNIE. DSTY STTYKI N ŁSZZYŹNIE.. Zsdy dynmiki Newton Siłą nzywmy wektorową wielkość, któr jest mirą mechnicznego oddziływni n ciło ze strony innych cił. dlszej części ędziemy rozptrywć

Bardziej szczegółowo

Rozwiązania maj 2017r. Zadania zamknięte

Rozwiązania maj 2017r. Zadania zamknięte Rozwiązni mj 2017r. Zdni zmknięte Zd 1. 5 16 5 2 5 2 Zd 2. 5 2 27 2 23 2 2 2 2 Zd 3. 2log 3 2log 5log 3 log 5 log 9 log 25log Zd. 120% 8910 1,2 8910 2,2 8910 $%, 050 Zd 5. Njłtwiej jest zuwżyć że dl 1

Bardziej szczegółowo

Wymagania edukacyjne matematyka klasa 2b, 2c, 2e zakres podstawowy rok szkolny 2015/2016. 1.Sumy algebraiczne

Wymagania edukacyjne matematyka klasa 2b, 2c, 2e zakres podstawowy rok szkolny 2015/2016. 1.Sumy algebraiczne Wymgni edukcyjne mtemtyk kls 2b, 2c, 2e zkres podstwowy rok szkolny 2015/2016 1.Sumy lgebriczne N ocenę dopuszczjącą: 1. rozpoznje jednominy i sumy lgebriczne 2. oblicz wrtości liczbowe wyrżeń lgebricznych

Bardziej szczegółowo

KONKURS MATEMATYCZNY dla uczniów gimnazjów w roku szkolnym 2012/13. Propozycja punktowania rozwiązań zadań

KONKURS MATEMATYCZNY dla uczniów gimnazjów w roku szkolnym 2012/13. Propozycja punktowania rozwiązań zadań KONKURS MATEMATYCZNY dl uczniów gimnzjów w roku szkolnym 0/ II etp zwodów (rejonowy) 0 listopd 0 r. Propozycj punktowni rozwiązń zdń Uwg: Z kżde poprwne rozwiąznie inne niż przewidzine w propozycji punktowni

Bardziej szczegółowo

Algebra macierzowa. Akademia Morska w Gdyni Katedra Automatyki Okrętowej Teoria sterowania. Mirosław Tomera 1. ELEMENTARNA TEORIA MACIERZOWA

Algebra macierzowa. Akademia Morska w Gdyni Katedra Automatyki Okrętowej Teoria sterowania. Mirosław Tomera 1. ELEMENTARNA TEORIA MACIERZOWA kdemi Morsk w Gdyni Ktedr utomtyki Okrętowej Teori sterowni lger mcierzow Mirosłw Tomer. ELEMENTRN TEORI MCIERZOW W nowoczesnej teorii sterowni rdzo często istnieje potrze zstosowni notcji mcierzowej uprszczjącej

Bardziej szczegółowo

WYMAGANIA EDUKACYJNE Z MATEMATYKI DLA KLASY VIII w roku szkolnym 2015/2016

WYMAGANIA EDUKACYJNE Z MATEMATYKI DLA KLASY VIII w roku szkolnym 2015/2016 WYMAGANIA EDUKACYJNE Z MATEMATYKI DLA KLASY VIII w roku szkolnym 015/016 oprcowł: Dnut Wojcieszek n ocenę dopuszczjącą rysuje wykres funkcji f ( ) i podje jej włsności sprwdz lgebricznie, czy dny punkt

Bardziej szczegółowo

Propozycja przedmiotowego systemu oceniania wraz z określeniem wymagań edukacyjnych (zakres podstawowy)

Propozycja przedmiotowego systemu oceniania wraz z określeniem wymagań edukacyjnych (zakres podstawowy) Propozycj przedmiotowego systemu ocenini wrz z określeniem wymgń edukcyjnych (zkres podstwowy) Proponujemy, by omwijąc dne zgdnienie progrmowe lub rozwiązując zdnie, nuczyciel określł do jkiego zkresu

Bardziej szczegółowo

Maciej Grzesiak. Iloczyn skalarny. 1. Iloczyn skalarny wektorów na płaszczyźnie i w przestrzeni. a b = a b cos ϕ. j) (b x. i + b y

Maciej Grzesiak. Iloczyn skalarny. 1. Iloczyn skalarny wektorów na płaszczyźnie i w przestrzeni. a b = a b cos ϕ. j) (b x. i + b y Mciej Grzesik Iloczyn sklrny. Iloczyn sklrny wektorów n płszczyźnie i w przestrzeni Iloczyn sklrny wektorów i b określmy jko b = b cos ϕ. Bezpośrednio z definicji iloczynu sklrnego mmy, że i i = j j =

Bardziej szczegółowo

Równania i nierówności kwadratowe z jedną niewiadomą

Równania i nierówności kwadratowe z jedną niewiadomą 50 REPETYTORIUM 31 Równni i nierówności kwdrtowe z jedną niewidomą Równnie wielominowe to równość dwóch wyrżeń lgebricznych Kżd liczb, któr po podstwieniu w miejscu niewidomej w równniu o jednej niewidomej

Bardziej szczegółowo

Algorytmy graficzne. Przestrzenna filtracja obrazów. Metody wygładzania i wyostrzania obrazu.

Algorytmy graficzne. Przestrzenna filtracja obrazów. Metody wygładzania i wyostrzania obrazu. Algorytmy grfizne Przestrzenn filtrj orzów. Metody wygłdzni i wyostrzni orzu. Kontekstow filtrj orzu. Filtry liniowe Filtrj orzu jest operją kontekstową w której wrtość piksel orzu wynikowego wyznzn jest

Bardziej szczegółowo

Kodowanie liczb. Kodowanie stałopozycyjne liczb całkowitych. Niech liczba całkowita a ma w systemie dwójkowym postać: Kod prosty

Kodowanie liczb. Kodowanie stałopozycyjne liczb całkowitych. Niech liczba całkowita a ma w systemie dwójkowym postać: Kod prosty Kodownie licz Kodownie stłopozycyjne licz cłkowitych Niech licz cłkowit m w systemie dwójkowym postć: nn 0 Wtedy może yć on przedstwion w postci ( n+)-itowej przy pomocy trzech niżej zdefiniownych kodów

Bardziej szczegółowo

Oznaczenia: K wymagania konieczne; P wymagania podstawowe; R wymagania rozszerzające; D wymagania dopełniające; W wymagania wykraczające

Oznaczenia: K wymagania konieczne; P wymagania podstawowe; R wymagania rozszerzające; D wymagania dopełniające; W wymagania wykraczające Wymgni edukcyjne z mtemtyki ls 2 b lo Zkres podstwowy Oznczeni: wymgni konieczne; wymgni podstwowe; R wymgni rozszerzjące; D wymgni dopełnijące; W wymgni wykrczjące Temt lekcji Zkres treści Osiągnięci

Bardziej szczegółowo

2. FUNKCJE WYMIERNE Poziom (K) lub (P)

2. FUNKCJE WYMIERNE Poziom (K) lub (P) Kls drug poziom podstwowy 1. SUMY ALGEBRAICZNE Uczeń otrzymuje ocenę dopuszczjącą lub dostteczną, jeśli: rozpoznje jednominy i sumy lgebriczne oblicz wrtości liczbowe wyrżeń lgebricznych redukuje wyrzy

Bardziej szczegółowo

system identyfikacji wizualnej forma podstawowa karta A03 część A znak marki

system identyfikacji wizualnej forma podstawowa karta A03 część A znak marki krt A03 część A znk mrki form podstwow Znk mrki Portu Lotniczego Olsztyn-Mzury stnowi połączenie znku grficznego (tzw. logo) z zpisem grficznym (tzw. logotypem). Służy do projektowni elementów symboliki

Bardziej szczegółowo

PRÓBNA MATURA Z MATEMATYKI Z OPERONEM LISTOPAD ,0. 3x 6 6 3x 6 6,

PRÓBNA MATURA Z MATEMATYKI Z OPERONEM LISTOPAD ,0. 3x 6 6 3x 6 6, Zdnie PRÓBNA MATURA Z MATEMATYKI Z OPERONEM LISTOPAD 04 Zbiorem wszystkich rozwiązń nierówności x 6 6 jest: A, 4 0, B 4,0 C,0 4, D 0,4 Odpowiedź: C Rozwiąznie Sposób I Nierówność A 6 jest równowżn lterntywie

Bardziej szczegółowo

WEKTORY skalary wektory W ogólnym przypadku, aby określić wektor, należy znać:

WEKTORY skalary wektory W ogólnym przypadku, aby określić wektor, należy znać: WEKTORY Wśród wielkości fizycznych występujących w fizyce możn wyróżnić sklry i wektory. Aby określić wielkość sklrną, wystrczy podć tylko jedną liczbę. Wielkościmi tkimi są ms, czs, tempertur, objętość

Bardziej szczegółowo

Wymagania kl. 2. Uczeń:

Wymagania kl. 2. Uczeń: Wymgni kl. 2 Zkres podstwowy Temt lekcji Zkres treści Osiągnięci uczni. SUMY ALGEBRAICZNE. Sumy lgebriczne definicj jednominu pojęcie współczynnik jednominu porządkuje jednominy pojęcie sumy lgebricznej

Bardziej szczegółowo

Wykład 2. Granice, ciągłość, pochodna funkcji i jej interpretacja geometryczna

Wykład 2. Granice, ciągłość, pochodna funkcji i jej interpretacja geometryczna 1 Wykłd Grnice, ciągłość, pocodn unkcji i jej interpretcj geometryczn.1 Grnic unkcji. Grnic lewostronn i grnic prwostronn unkcji Deinicj.1 Mówimy, że liczb g jest grnicą lewostronną unkcji w punkcie =,

Bardziej szczegółowo

CAŁKOWANIE NUMERYCZNE

CAŁKOWANIE NUMERYCZNE Wprowdzenie Kwdrtury węzły równoodległe Kwdrtury Guss Wzory sumcyjne Trnsport, studi niestcjonrne I stopni, semestr I rok kdemicki 01/013 Instytut L-5, Wydził Inżynierii Lądowej, Politechnik Krkowsk Ew

Bardziej szczegółowo

Wymagania edukacyjne z matematyki FUNKCJE dopuszczającą dostateczną dobrą bardzo dobrą

Wymagania edukacyjne z matematyki FUNKCJE dopuszczającą dostateczną dobrą bardzo dobrą Wymgni edukcyjne z mtemtyki Kls IIC. Rok szkolny 013/014 Poziom podstwowy FUNKCJE Uczeń otrzymuje ocenę dopuszczjącą lub dostteczną, jeśli: rozpoznje przyporządkowni będące funkcjmi określ funkcję różnymi

Bardziej szczegółowo

Temat lekcji Zakres treści Osiągnięcia ucznia

Temat lekcji Zakres treści Osiągnięcia ucznia ln wynikowy kls 2c i 2e - Jolnt jąk Mtemtyk 2. dl liceum ogólnoksztłcącego, liceum profilownego i technikum. sztłcenie ogólne w zkresie podstwowym rok szkolny 2015/2016 Wymgni edukcyjne określjące oceny:

Bardziej szczegółowo

Algebra Boola i podstawy systemów liczbowych. Ćwiczenia z Teorii Układów Logicznych, dr inż. Ernest Jamro. 1. System dwójkowy reprezentacja binarna

Algebra Boola i podstawy systemów liczbowych. Ćwiczenia z Teorii Układów Logicznych, dr inż. Ernest Jamro. 1. System dwójkowy reprezentacja binarna lger Bool i podstwy systemów liczowych. Ćwiczeni z Teorii Ukłdów Logicznych, dr inż. Ernest Jmro. System dwójkowy reprezentcj inrn Ukłdy logiczne operują tylko n dwóch stnch ozncznymi jko zero (stn npięci

Bardziej szczegółowo

Wymagania edukacyjne z matematyki Klasa IIB. Rok szkolny 2013/2014 Poziom podstawowy

Wymagania edukacyjne z matematyki Klasa IIB. Rok szkolny 2013/2014 Poziom podstawowy Wymgni edukcyjne z mtemtyki Kls IIB. Rok szkolny 2013/2014 Poziom podstwowy FUNKCJA KWADRATOWA Uczeń otrzymuje ocenę dopuszczjącą lub dostteczną, jeśli: 2 rysuje wykres funkcji f ( ) i podje jej włsności

Bardziej szczegółowo

Macierz. Wyznacznik macierzy. Układ równań liniowych

Macierz. Wyznacznik macierzy. Układ równań liniowych Temt wykłdu: Mcierz. Wyzncznik mcierzy. Ukłd równń liniowych Kody kolorów: Ŝółty nowe pojęcie pomrńczowy uwg kursyw komentrz * mterił ndobowiązkowy Ann Rjfur, Mtemtyk n kierunku Biologi w SGGW Zgdnieni.

Bardziej szczegółowo

3. Rozkład macierzy według wartości szczególnych

3. Rozkład macierzy według wartości szczególnych Rozkłd mcierzy wedłg wrtości szczególnych Wprowdzenie Przypomnimy podstwowe zleżności związne z zstosowniem metody nmnieszych kwdrtów do proksymci fnkci dyskretne Podstwowe równnie m nstępącą postć: +

Bardziej szczegółowo

Klucz odpowiedzi do zadań zamkniętych i schemat oceniania zadań otwartych

Klucz odpowiedzi do zadań zamkniętych i schemat oceniania zadań otwartych Klucz odpowiedzi do zdń zmkniętych i schemt ocenini zdń otwrtych Klucz odpowiedzi do zdń zmkniętych 4 5 6 7 8 9 0 4 5 6 7 8 9 0 D D D Schemt ocenini zdń otwrtych Zdnie (pkt) Rozwiąż nierówność x + x+ 0

Bardziej szczegółowo

Wprowadzenie: Do czego służą wektory?

Wprowadzenie: Do czego służą wektory? Wprowdzenie: Do czego służą wektory? Mp połączeń smolotowych Isiget pokzuje skąd smoloty wyltują i dokąd doltują; pokzne jest to z pomocą strzłek strzłki te pokzują przemieszczenie: skąd dokąd jest dny

Bardziej szczegółowo

WEKTORY skalary wektory W ogólnym przypadku, aby określić wektor, należy znać:

WEKTORY skalary wektory W ogólnym przypadku, aby określić wektor, należy znać: WEKTORY Wśród wielkości fizycznych występujących w fizyce możn wyróżnić sklry i wektory. Aby określić wielkość sklrną, wystrczy podć tylko jedną liczbę. Wielkościmi tkimi są ms, czs, tempertur, objętość

Bardziej szczegółowo

METODYKA OCENY WŁAŚCIWOŚCI SYSTEMU IDENTYFIKACJI PARAMETRYCZNEJ OBIEKTU BALISTYCZNEGO

METODYKA OCENY WŁAŚCIWOŚCI SYSTEMU IDENTYFIKACJI PARAMETRYCZNEJ OBIEKTU BALISTYCZNEGO MODELOWANIE INŻYNIERSKIE ISNN 1896-771X 32, s. 151-156, Gliwice 2006 METODYKA OCENY WŁAŚCIWOŚCI SYSTEMU IDENTYFIKACJI PARAMETRYCZNEJ OBIEKTU BALISTYCZNEGO JÓZEF GACEK LESZEK BARANOWSKI Instytut Elektromechniki,

Bardziej szczegółowo

Wykład 6 Dyfrakcja Fresnela i Fraunhofera

Wykład 6 Dyfrakcja Fresnela i Fraunhofera Wykłd 6 Dyfrkcj Fresnel i Frunhofer Zjwisko dyfrkcji (ugięci) świtł odkrył Grimldi (XVII w). Poleg ono n uginniu się promieni świetlnych przechodzących w pobliżu przeszkody (np. brzeg szczeliny). Wyjśnienie

Bardziej szczegółowo

Karta oceny merytorycznej wniosku o dofinansowanie projektu konkursowego PO KL 1

Karta oceny merytorycznej wniosku o dofinansowanie projektu konkursowego PO KL 1 Złącznik 3 Krt oceny merytorycznej wniosku o dofinnsownie konkursowego PO KL 1 NR WNIOSKU KSI: WND-POKL. INSTYTUCJA PRZYJMUJĄCA WNIOSEK:. NUMER KONKURSU 2/POKL/8.1.1/2010 TYTUŁ PROJEKTU:... SUMA KONTROLNA

Bardziej szczegółowo

Wymagania edukacyjne na poszczególne oceny z matematyki w klasie II poziom rozszerzony

Wymagania edukacyjne na poszczególne oceny z matematyki w klasie II poziom rozszerzony Wymgni edukcyjne n poszczególne oceny z mtemtyki w klsie II poziom rozszerzony N ocenę dopuszczjącą, uczeń: rysuje wykres funkcji f ( x) x i podje jej włsności; sprwdz lgebricznie, czy dny punkt nleży

Bardziej szczegółowo

INSTRUKCJA. - Jak rozwiązywać zadania wysoko punktowane?

INSTRUKCJA. - Jak rozwiązywać zadania wysoko punktowane? INSTRUKCJA - Jk rozwiązywć zdni wysoko punktowne? Mturzysto! Zdni wysoko punktowne to tkie, z które możesz zdobyć 4 lub więcej punktów. Zdni z dużą ilość punktów nie zwsze są trudniejsze, często ich punktcj

Bardziej szczegółowo

PODSTAWY BAZ DANYCH Wykład 3 2. Pojęcie Relacyjnej Bazy Danych

PODSTAWY BAZ DANYCH Wykład 3 2. Pojęcie Relacyjnej Bazy Danych PODSTAWY BAZ DANYCH Wykłd 3 2. Pojęcie Relcyjnej Bzy Dnych 2005/2006 Wykłd "Podstwy z dnych" 1 Rozkłdlno dlność schemtów w relcyjnych Przykłd. Relcj EGZ(U), U := { I, N, P, O }, gdzie I 10 10 11 N f f

Bardziej szczegółowo

WYZNACZANIE OGNISKOWEJ SOCZEWEK CIENKICH ZA POMOCĄ ŁAWY OPTYCZNEJ

WYZNACZANIE OGNISKOWEJ SOCZEWEK CIENKICH ZA POMOCĄ ŁAWY OPTYCZNEJ Ćwiczenie 9 WYZNACZANIE OGNISKOWEJ SOCZEWEK CIENKICH ZA POMOCĄ ŁAWY OPTYCZNEJ 9.. Opis teoretyczny Soczewką seryczną nzywmy przezroczystą bryłę ogrniczoną dwom powierzchnimi serycznymi o promienich R i

Bardziej szczegółowo

Technikum Nr 2 im. gen. Mieczysława Smorawińskiego w Zespole Szkół Ekonomicznych w Kaliszu

Technikum Nr 2 im. gen. Mieczysława Smorawińskiego w Zespole Szkół Ekonomicznych w Kaliszu Technikum Nr 2 im. gen. Mieczysłw Smorwińskiego w Zespole Szkół Ekonomicznych w Kliszu Wymgni edukcyjne niezbędne do uzyskni poszczególnych śródrocznych i rocznych ocen klsyfikcyjnych z obowiązkowych zjęć

Bardziej szczegółowo

Projektowanie i bezpieczeństwo

Projektowanie i bezpieczeństwo Projektownie i ezpieczeństwo Systemtyk Z Z-70.3-74 Możliwości Z Z-70.3-74 jest rdzo zróżnicowny. Zwier informcje zrówno n temt szkł jk i mocowń punktowych. Mocowni punktowe mogą yć montowne powyżej lu

Bardziej szczegółowo

Katalog wymagań programowych na poszczególne stopnie szkolne. Matematyka. Poznać, zrozumieć

Katalog wymagań programowych na poszczególne stopnie szkolne. Matematyka. Poznać, zrozumieć Ktlog wymgń progrmowych n poszczególne stopnie szkolne Mtemtyk. Poznć, zrozumieć Ksztłcenie w zkresie podstwowym. Kls 2 Poniżej podjemy umiejętności, jkie powinien zdobyć uczeń z kżdego dziłu, by uzyskć

Bardziej szczegółowo

Zadania. I. Podzielność liczb całkowitych

Zadania. I. Podzielność liczb całkowitych Zdni I. Podzielność liczb cłkowitych. Pewn liczb sześciocyfrow kończy się cyfrą 5. Jeśli tę cyfrę przestwimy n miejsce pierwsze ze strony lewej to otrzymmy nową liczbę cztery rzy większą od poprzedniej.

Bardziej szczegółowo

Matematyka stosowana i metody numeryczne

Matematyka stosowana i metody numeryczne Ew Pbisek Adm Wostko Piotr Pluciński Mtemtyk stosown i metody numeryczne Konspekt z wykłdu 0 Cłkownie numeryczne Wzory cłkowni numerycznego pozwlją n obliczenie przybliżonej wrtości cłki: I(f) = f(x) dx

Bardziej szczegółowo

2. Tensometria mechaniczna

2. Tensometria mechaniczna . Tensometri mechniczn Wstęp Tensometr jk wskzywłby jego nzw to urządzenie służące do pomiru nprężeń. Jk jednk widomo, nprężeni nie są wielkościmi mierzlnymi i stnowią jedynie brdzo wygodne pojęcie mechniki

Bardziej szczegółowo

Przechadzka Bajtusia - omówienie zadania

Przechadzka Bajtusia - omówienie zadania Wprowdzenie Rozwiąznie Rozwiąznie wzorcowe Przechdzk Bjtusi - omówienie zdni Komisj Regulminow XVI Olimpidy Informtycznej 1 UMK Toruń 11 luty 2009 1 Niniejsz prezentcj zwier mteriły dostrczone przez Komitet

Bardziej szczegółowo

Poniżej przedstawiony został podział wymagań na poszczególne oceny szkolne:

Poniżej przedstawiony został podział wymagań na poszczególne oceny szkolne: Kls technikum Przedmiotowy system ocenini wrz wymgnimi edukcyjnymi Wyróżnione zostły nstępujące wymgni progrmowe: konieczne (K), podstwowe (P), rozszerzjące (R), dopełnijące (D) i wykrczjące (W). Wymienione

Bardziej szczegółowo

Szczegółowe wymagania edukacyjne z matematyki, klasa 2C, poziom podstawowy

Szczegółowe wymagania edukacyjne z matematyki, klasa 2C, poziom podstawowy Szczegółowe wymgni edukcyjne z mtemtyki, kls 2C, poziom podstwowy Wymgni konieczne () dotyczą zgdnieo elementrnych, stnowiących swego rodzju podstwę, ztem powinny byd opnowne przez kżdego uczni. Wymgni

Bardziej szczegółowo

2. Funktory TTL cz.2

2. Funktory TTL cz.2 2. Funktory TTL z.2 1.2 Funktory z otwrtym kolektorem (O.. open olletor) ysunek poniżej przedstwi odnośny frgment płyty zołowej modelu. Shemt wewnętrzny pojedynzej rmki NAND z otwrtym kolektorem (O..)

Bardziej szczegółowo

Karta oceny merytorycznej wniosku o dofinansowanie projektu konkursowego PO KL 1

Karta oceny merytorycznej wniosku o dofinansowanie projektu konkursowego PO KL 1 Złącznik nr 3 Krt oceny merytorycznej wniosku o dofinnsownie projektu konkursowego PO KL Krt oceny merytorycznej wniosku o dofinnsownie projektu konkursowego PO KL 1 NR WNIOSKU KSI: POKL.05.02.01 00../..

Bardziej szczegółowo

Kombinowanie o nieskończoności. 4. Jak zmierzyć?

Kombinowanie o nieskończoności. 4. Jak zmierzyć? Kombinownie o nieskończoności.. Jk zmierzyć? Projekt Mtemtyk dl ciekwych świt spisł: Michł Korch 9 kwietni 08 Trochę rzeczy z wykłdu Prezentcj multimediln do wykłdu. Nieskończone sumy Będzie nm się zdrzć

Bardziej szczegółowo

WYMAGANIA I KRYTERIA OCENIANIA DO EGZAMINU POPRAWKOWEGO MATEMATYKA. Zakresie podstawowym i rozszerzonym. Klasa II rok szkolny 2011/2012

WYMAGANIA I KRYTERIA OCENIANIA DO EGZAMINU POPRAWKOWEGO MATEMATYKA. Zakresie podstawowym i rozszerzonym. Klasa II rok szkolny 2011/2012 mgr Jolnt Chlebd mgr Mri Mślnk mgr Leszek Mślnk mgr inż. Rent itl mgr inż. Henryk Stępniowski Zespół Szkół ondgimnzjlnych Młopolsk Szkoł Gościnności w Myślenicch WYMAGANIA I RYTERIA OCENIANIA DO EGZAMINU

Bardziej szczegółowo

Karta oceny merytorycznej wniosku o dofinansowanie projektu innowacyjnego testującego składanego w trybie konkursowym w ramach PO KL

Karta oceny merytorycznej wniosku o dofinansowanie projektu innowacyjnego testującego składanego w trybie konkursowym w ramach PO KL Złącznik nr 5 Krt oceny merytorycznej Krt oceny merytorycznej wniosku o dofinnsownie projektu innowcyjnego testującego skłdnego w trybie konkursowym w rmch PO KL NR WNIOSKU KSI: WND-POKL. INSTYTUCJA PRZYJMUJĄCA

Bardziej szczegółowo

CAŁKOWANIE NUMERYCZNE

CAŁKOWANIE NUMERYCZNE Wprowdzenie Kwdrtury węzły równoodległe Kwdrtury Guss Wzory sumcyjne Trnsport, studi niestcjonrne I stopni, semestr I Instytut L-5, Wydził Inżynierii Lądowej, Politechnik Krkowsk Ew Pbisek Adm Wostko Wprowdzenie

Bardziej szczegółowo

Wyk lad 1 Podstawowe wiadomości o macierzach

Wyk lad 1 Podstawowe wiadomości o macierzach Wyk ld 1 Podstwowe widomości o mcierzch Oznczeni: N {1 2 3 } - zbiór liczb nturlnych N 0 {0 1 2 } R - ci lo liczb rzeczywistych n i 1 + 2 + + n i1 1 Określenie mcierzy Niech m i n bed dowolnymi liczbmi

Bardziej szczegółowo

Matematyczne Podstawy Informatyki

Matematyczne Podstawy Informatyki Mtemtyczne Podstwy Informtyki dr inż. Andrzej Grosser Instytut Informtyki Teoretycznej i Stosownej Politechnik Częstochowsk Rok kdemicki 2013/2014 Podstwowe pojęci teorii utomtów I Alfetem jest nzywny

Bardziej szczegółowo

Dorota Ponczek, Karolina Wej. MATeMAtyka 2. Plan wynikowy. Zakres podstawowy

Dorota Ponczek, Karolina Wej. MATeMAtyka 2. Plan wynikowy. Zakres podstawowy Dorot Ponczek, rolin Wej MATeMAtyk Pln wynikowy Zkres podstwowy MATeMAtyk. Pln wynikowy. ZP Oznczeni: wymgni konieczne, P wymgni podstwowe, R wymgni rozszerzjące, D wymgni dopełnijące, W wymgni wykrczjące

Bardziej szczegółowo

O RELACJACH MIĘDZY GRUPĄ OBROTÓW, A GRUPĄ PERMUTACJI

O RELACJACH MIĘDZY GRUPĄ OBROTÓW, A GRUPĄ PERMUTACJI ZESZYTY NAUKOWE 7-45 Zenon GNIAZDOWSKI O RELACJACH MIĘDZY GRUPĄ OBROTÓW, A GRUPĄ PERMUTACJI Streszczenie W prcy omówiono grupę permutcji osi krtezjńskiego ukłdu odniesieni reprezentowną przez mcierze permutcji,

Bardziej szczegółowo

Podstawy układów logicznych

Podstawy układów logicznych Podstwy ukłdów logicznych Prw logiki /9 Alger Boole Prw logiki WyrŜeni i funkcje logiczne Brmki logiczne Alger Boole /9 Alger Boole' Powszechnie stosowne ukłdy cyfrowe (logiczne) prcują w oprciu o tzw.

Bardziej szczegółowo

KOMPLEKSOWE POMIARY FREZÓW OBWIEDNIOWYCH

KOMPLEKSOWE POMIARY FREZÓW OBWIEDNIOWYCH KOMPLEKSOWE POMIARY FREZÓW OBWIEDNIOWYCH Michł PAWŁOWSKI 1 1. WSTĘP Corz większy rozwój przemysłu energetycznego, w tym siłowni witrowych stwi corz większe wymgni woec producentów przekłdni zętych jeśli

Bardziej szczegółowo

symbol dodatkowy element graficzny kolorystyka typografia

symbol dodatkowy element graficzny kolorystyka typografia Identyfikcj wizuln Fundcji n rzecz Nuki Polskiej 1/00 Elementy podstwowe symbol dodtkowy element grficzny kolorystyk typogrfi Identyfikcj wizuln Fundcji n rzecz Nuki Polskiej 1/01 Elementy podstwowe /

Bardziej szczegółowo

Lista 4 Deterministyczne i niedeterministyczne automaty

Lista 4 Deterministyczne i niedeterministyczne automaty Uniwersytet Zielonogórski Instytut Sterowni i Systemów Informtycznych Teoretyczne Podstwy Informtyki List 4 Deterministyczne i niedeterministyczne utomty Wprowdzenie Automt skończony jest modelem mtemtycznym

Bardziej szczegółowo

Układy równań liniowych Macierze rzadkie

Układy równań liniowych Macierze rzadkie wr zesie ń SciLb w obliczenich numerycznych - część Sljd Ukłdy równń liniowych Mcierze rzdkie wr zesie ń SciLb w obliczenich numerycznych - część Sljd Pln zjęć. Zdnie rozwiązni ukłdu równń liniowych..

Bardziej szczegółowo

Wymagania na poszczególne oceny z matematyki w Zespole Szkół im. St. Staszica w Pile. Kl. II poziom podstawowy

Wymagania na poszczególne oceny z matematyki w Zespole Szkół im. St. Staszica w Pile. Kl. II poziom podstawowy Wymgni n poszczególne oceny z mtemtyki w Zespole Szkół im. St. Stszic w Pile 1. SUMY ALGEBRAICZNE Kl. II poziom podstwowy Uczeń otrzymuje ocenę dopuszczjącą, jeśli: rozpoznje jednominy i sumy lgebriczne

Bardziej szczegółowo

Przedmiotowy system oceniania z matematyki wraz z określeniem wymagań edukacyjnych (zakres podstawowy) Klasa II TAK

Przedmiotowy system oceniania z matematyki wraz z określeniem wymagań edukacyjnych (zakres podstawowy) Klasa II TAK I Postnowieni ogólne Przedmiotowy system ocenini z mtemtyki wrz z określeniem wymgń edukcyjnych (zkres podstwowy) Kls II TAK 1. Wrunkiem uzyskni pozytywnej oceny semestrlnej z mtemtyki jest: ) zliczenie

Bardziej szczegółowo

Księga Identyfikacji Wizualnej. Polskie Sieci Elektroenergetyczne S.A.

Księga Identyfikacji Wizualnej. Polskie Sieci Elektroenergetyczne S.A. Księg Identyfikcji Wizulnej Polskie Sieci Elektroenergetyczne S.A. 1. Elementy bzowe 1.1. KONSTRUKCJA OPIS ZNAKU PSE 3 1.2. WERSJA PODSTAWOWA ZNAKU 4 1.3. WERSJE UZUPEŁNIAJĄCE 5 1.4. OPIS KOLORYSTYKI ZNAKU

Bardziej szczegółowo

Akademia Górniczo-Hutnicza im. Stanisława Staszica w Krakowie. Wydział Elektrotechniki, Automatyki, Informatyki i Inżynierii Biomedycznej

Akademia Górniczo-Hutnicza im. Stanisława Staszica w Krakowie. Wydział Elektrotechniki, Automatyki, Informatyki i Inżynierii Biomedycznej Akdemi órniczo-hutnicz im. Stnisłw Stszic w Krkowie Wydził Elektrotechniki, Automtyki, Informtyki i Inżynierii Biomedycznej Ktedr Elektrotechniki i Elektroenergetyki Rozprw Doktorsk Numeryczne lgorytmy

Bardziej szczegółowo

WYZNACZNIKI. . Gdybyśmy rozważali układ dwóch równań liniowych, powiedzmy: Takie układy w matematyce nazywa się macierzami. Przyjmijmy definicję:

WYZNACZNIKI. . Gdybyśmy rozważali układ dwóch równań liniowych, powiedzmy: Takie układy w matematyce nazywa się macierzami. Przyjmijmy definicję: YZNACZNIKI Do opisu pewnh oiektów nie wstrz użć liz. ie n przkłd, że do opisni sił nleż użć wektor. Sił to przeież nie tlko wielkość le i jej punkt przłożeni, zwrot orz kierunek dziłni. Zte jedną lizą

Bardziej szczegółowo

Politechnika Gdańska Wydział Elektrotechniki i Automatyki Katedra Inżynierii Systemów Sterowania

Politechnika Gdańska Wydział Elektrotechniki i Automatyki Katedra Inżynierii Systemów Sterowania Politechnik Gdńsk Wydził Elektrotechniki i Automtyki Ktedr Inżynierii Systemów Sterowni Teori sterowni Sterowlność i obserwowlność liniowych ukłdów sterowni Zdni do ćwiczeń lbortoryjnych termin T Oprcownie:

Bardziej szczegółowo

Translacja jako operacja symetrii. Wybór komórki elementarnej wg A. Bravais, połowa XIX wieku wybieramy komórkę. Symetria sieci translacyjnej

Translacja jako operacja symetrii. Wybór komórki elementarnej wg A. Bravais, połowa XIX wieku wybieramy komórkę. Symetria sieci translacyjnej Trnslcj jko opercj symetrii Wykłd trzeci W obrębie figur nieskończonych przesunięcie (trnslcję) możn trktowć jko opercję symetrii Jest tk np. w szlkch ornmentcyjnych (bordiurch) i siecich krysztłów polimerów

Bardziej szczegółowo

Podstawy programowania obiektowego

Podstawy programowania obiektowego 1/3 Podstwy progrmowni oiektowego emil: m.tedzki@p.edu.pl stron: http://rgorn.p.ilystok.pl/~tedzki/ Mrek Tędzki Wymgni wstępne: Wskzn yły znjomość podstw progrmowni strukturlnego (w dowolnym języku). Temty

Bardziej szczegółowo

WYKŁAD 5. Typy macierzy, działania na macierzach, macierz układu równań. Podstawowe wiadomości o macierzach

WYKŁAD 5. Typy macierzy, działania na macierzach, macierz układu równań. Podstawowe wiadomości o macierzach Mtemtyk I WYKŁD. ypy mcierzy, dziłni n mcierzch, mcierz ukłdu równń. Podstwowe widomości o mcierzch Ogóln postć ukłdu m równń liniowych lgebricznych z n niewidomymi x x n xn b x x n xn b, niewidome: x,

Bardziej szczegółowo

Pierwiastek z liczby zespolonej

Pierwiastek z liczby zespolonej Pierwistek z liczby zespolonej Twierdzenie: Istnieje dokłdnie n różnych pierwistków n-tego stopni z kżdej liczby zespolonej różnej od zer, tzn. rozwiązń równni w n z i wszystkie te pierwistki dją się zpisć

Bardziej szczegółowo

ZADANIA Z ZAKRESU SZKOŁY PODSTAWOWEJ, GIMNAZJUM I SZKOŁY ŚREDNIEJ

ZADANIA Z ZAKRESU SZKOŁY PODSTAWOWEJ, GIMNAZJUM I SZKOŁY ŚREDNIEJ ZADANIA Z ZAKRESU SZKOŁY PODSTAWOWEJ, GIMNAZJUM I SZKOŁY ŚREDNIEJ Nrsowć wkres funkji: f() = + Nrsowć wkres funkji: f() = + Nrsowć wkres funkji: f() = + + Dl jkih wrtośi A, B zhodzi równość: + +5+6 = A

Bardziej szczegółowo

Przedmiotowy system oceniania wraz z określeniem wymagań edukacyjnych klasa druga zakres podstawowy

Przedmiotowy system oceniania wraz z określeniem wymagań edukacyjnych klasa druga zakres podstawowy Przedmiotowy system ocenini wrz z określeniem wymgń edukcyjnych kls drug zkres podstwowy Wymgni konieczne (K) dotyczą zgdnień elementrnych, stnowiących swego rodzju podstwę, ztem powinny być opnowne przez

Bardziej szczegółowo

Komisja Egzaminacyjna dla Aktuariuszy LII Egzamin dla Aktuariuszy z 15 marca 2010 r. Część I Matematyka finansowa

Komisja Egzaminacyjna dla Aktuariuszy LII Egzamin dla Aktuariuszy z 15 marca 2010 r. Część I Matematyka finansowa Mtemtyk finnsow 15.0.010 r. Komisj Egzmincyjn dl Akturiuszy LII Egzmin dl Akturiuszy z 15 mrc 010 r. Część I Mtemtyk finnsow WERSJA TESTU A Imię i nzwisko osoy egzminownej:... Czs egzminu: 100 minut 1

Bardziej szczegółowo

bezkontekstowa generujac X 010 0X0.

bezkontekstowa generujac X 010 0X0. 1. Npisz grmtyke ezkontekstow generujc jezyk : L 1 = { 0 i 10 j 10 p : i, j, p > 0, i + j = p } Odpowiedź. Grmtyk wygląd tk: Nieterminlem strtowym jest S. S 01X0 0S0 X 010 0X0. Nieterminl X generuje słow

Bardziej szczegółowo

Przedmiotowy system oceniania z matematyki wraz z określeniem wymagań edukacyjnych (zakres podstawowy) Klasa II LO

Przedmiotowy system oceniania z matematyki wraz z określeniem wymagań edukacyjnych (zakres podstawowy) Klasa II LO I Postnowieni ogólne Przedmiotowy system ocenini z mtemtyki wrz z określeniem wymgń edukcyjnych (zkres podstwowy) Kls II LO 1. Wrunkiem uzyskni pozytywnej oceny semestrlnej z mtemtyki jest: ) zliczenie

Bardziej szczegółowo

WYMAGANIA EDUKACYJNE NIEZBĘDNE DO UZYSKANIA POSZCZEGÓLNYCH ŚRÓDROCZNYCH I ROCZNYCH OCEN KLASYFIKACYJNYCH Z MATEMATYKI POZIOM PODSTAWOWY KLASA 2

WYMAGANIA EDUKACYJNE NIEZBĘDNE DO UZYSKANIA POSZCZEGÓLNYCH ŚRÓDROCZNYCH I ROCZNYCH OCEN KLASYFIKACYJNYCH Z MATEMATYKI POZIOM PODSTAWOWY KLASA 2 WYMAGANIA EDUKACYJNE NIEZBĘDNE DO UZYSKANIA POSZCZEGÓLNYCH ŚRÓDROCZNYCH I ROCZNYCH OCEN KLASYFIKACYJNYCH Z MATEMATYKI POZIOM PODSTAWOWY KLASA 2 1. SUMY ALGEBRAICZNE rozpoznje jednominy i sumy lgebriczne

Bardziej szczegółowo