SZKOLNY PROGRAM PROFILAKTYKI SZKOŁY PODSTAWOWEJ W KOŁOZĘBIU im. św. Jana Pawła II Kołoząb, wrzesień 2016 1
I. Wstęp Zaproponowany program profilaktyczny stanowi rozwinięcie programu wychowawczego realizowanego w szkole, którego celem jest kształtowanie osobowości uczniów i wspieranie ich rozwoju. Są to działania psychoedukacyjne zmierzające do zwiększenia bezpieczeństwa uczniów. Realizacja zadań zawartych w programie profilaktycznym powinna wpłynąć na uczniów tak, aby potrafili poradzić sobie z rozwiązywaniem problemów, by umieli współżyć z ludźmi i potrafili wybrać to, co służy ich zdrowiu fizycznemu i psychicznemu. Ma wpłynąć na zmianę niezadowalających zachowań uczniów. Program przewiduje także działania na rzecz dzieci, mające przeciwdziałać marginalizacji lub wykluczeniu społecznemu uczniów. Ma być rozwinięciem potencjału wyniesionego przez dziecko z domu rodzinnego. Warunkiem osiągnięcia założonych celów jest zaangażowanie wszystkich nauczycieli, wychowawców i rodziców. Program Profilaktyczny Szkoły Podstawowej w Kołozębiu opiera się na: 1.Profilaktyce pierwszorzędowej kierowanej do grup niskiego ryzyka, czyli do szerokiej populacji, która nie podejmuje jeszcze zachowań ryzykownych. Polega ona na promowaniu zachowań zdrowotnych celem opóźnienia wieku inicjacji. 2.Profilaktyce drugorzędowej kierowanej do dzieci, które znajdują się w grupach wysokiego ryzyka, czyli są to osoby poddane presji środowiskowej, osoby przejawiające zaburzenia w funkcjonowaniu psychicznym, wypełnieniu ról społecznych. Doświadczenie pokazuje, że w naszej szkole nie ma potrzeby realizowania profilaktyki trzeciorzędowej. Wynika to z wieku dzieci i rodzaju problemów z jakimi mamy do czynienia. II. Założenia ogólne programu: Najważniejsze działanie szkoły w zakresie wczesnej profilaktyki to: 1. Wdrażanie do codziennego życia szkoły. 2. Stwarzanie przyjaznego klimatu (dobra komunikacja, poszanowanie praw człowieka, godności i wartości jednostki, podmiotowość, udzielanie emocjonalnego wsparcia dzieciom i młodzieży, szczególnie w trudnych sytuacjach). 3. Budowanie dobrych relacji z rodzicami i pozyskiwanie ich jako sojuszników w realizacji działań wychowawczych i profilaktycznych prowadzonych przez nauczycieli. 4. Pomoc uczniom mającym trudności w nauce. 5. Wczesne rozpoznanie uczniów z niedostosowaniem społecznym, przeprowadzenie wstępnej diagnozy. 6. Kierowanie uczniów zagrożonych (w porozumieniu z rodzicami do poradni psychologiczno pedagogicznej lub innej instytucji udzielającej specjalistycznej pomocy, organizowanie w miarę potrzeb profilaktyki drugo i trzeciorzędowej). 7. Uświadomienie szkodliwego wpływu nikotyny, alkoholu i innych środków psychoaktywnych na zdrowie fizyczne i psychiczne. 8. Udzielanie uczniom i rodzicom informacji o specjalistycznej pomocy poza szkołą, 9. Szkolenie kadry pedagogicznej w zakresie profilaktyki zagrożeń oraz umiejętności wychowawczych. III. Adresaci programu: Program profilaktyki w naszej szkole jest kierowany do uczniów, nauczycieli i rodziców. 2
IV. Obszary działań: 1. Profilaktyka uzależnień. 2. Kształtowanie umiejętności interpersonalnych. 3. Eliminowanie przejawów agresji i przemocy w szkole. 4. Promowanie zdrowego stylu życia oraz zachowania i zasad bezpieczeństwa podczas zabaw (alternatywne sposoby spędzania wolnego czasu). 5. Współpraca z rodzicami, instytucjami i organizacjami zajmującymi się wspieraniem prawidłowego rozwoju fizycznego i psychicznego ucznia oraz profilaktyką uzależnień. V Sposoby realizacji: 1. Realizacja programów: Szklanka mleka - kształtowanie wśród dzieci i młodzieży dobrych nawyków żywieniowych poprzez promowanie spożycia mleka.,,warzywa i owoce w szkole program Agencji Rozwoju Rolnictwa skierowany jest do uczniów klas I III szkół podstawowych. Celem programu Owoce w szkole jest długoterminowa zmiana nawyków żywieniowych dzieci poprzez zwiększenie udziału owoców i warzyw w ich codziennej diecie, na etapie, na którym kształtują się ich nawyki żywieniowe oraz propagowanie zdrowego odżywiania poprzez działania edukacyjne realizowane w szkołach podstawowych. Zdrowe zęby ładny uśmiech program higieny jamy ustnej pod patronatem PCK (Klub Wiewiórka - klasy I - III).,,Nie pal przy mnie proszę - program Stacji Sanitarno-Epidemiologicznej realizowany w klasie I. Celem programu jest kształtowanie u dzieci postaw odpowiedzialności za własne zdrowie oraz uświadomienie uczniom, że palenie czynne i bierne jest szkodliwe dla zdrowia.,,program antytytoniowej edukacji zdrowotnej Bieg po zdrowie -. Inicjatorem i autorem tego programu jest Główny Inspektorat Sanitarny. Program skierowany jest przede wszystkim do uczniów klasy IV. Głównym celem programu jest przekazanie dzieciom wiedzy na temat zachowań prozdrowotnych oraz kształtowanie odpowiednich postaw związanych z tym obszarem. Przede wszystkim ma on na celu opóźnianie i zapobieganie inicjacji tytoniowej wśród dzieci i młodzieży. A tym samym pomaga utrzymywać zdrowie i osiągać zadowolenie z życia obecnie i w przyszłości,,trzymaj formę - program opracowany przez Stację Sanitarno-Epidemiologiczną dla uczniów z klasy piątej i szóstej. Celem programu jest zachęcanie uczniów do zdrowego odżywiania się i aktywności fizycznej. Chroń się przed kleszczami wszystkimi sposobami - program edukacyjny dotyczący profilaktyki chorób przenoszonych przez kleszcze na człowieka, czyli tzw. chorób odkleszczowych. Skierowany jest do dzieci w wieku przedszkolnym, uczniów klas I-III szkół podstawowych, ich rodziców i opiekunów oraz kadry pedagogicznej. Wiodącym celem programu jest edukacja na temat chorób odkleszczowych i zapobieganie tym chorobom. Narodowy Program Rozwoju Czytelnictwa program ten przede wszystkim umożliwi rozwijanie zainteresowań uczniów przez promowanie i wspieranie rozwoju czytelnictwa wśród dzieci i młodzieży, w tym zakup nowości wydawniczych. 3
Zadaniem szkoły jest kształtowanie u uczniów następujących postaw: 1. Zaangażowania w działania obywatelskie: uczeń angażuje się w działania społeczne; 2. Wrażliwości społecznej: uczeń dostrzega przejawy niesprawiedliwości i reaguje na nie; 3. Odpowiedzialności: uczeń podejmuje odpowiedzialne działania w swojej społeczności, konstruktywnie zachowuje się w sytuacjach konfliktowych; 4. Poczucia więzi: uczeń odczuwa więź ze wspólnotą lokalną, narodową, europejską i globalną; 5. Tolerancji: uczeń szanuje prawo innych do odmiennego zdania, sposobu zachowania, obyczajów i przekonań, jeżeli nie stanowią one zagrożenia dla innych ludzi; przeciwstawia się przejawom dyskryminacji VI. FORMY REALIZACJI : 1. Pogadanki. 2. Wspólne poszukiwanie. 3. Zapoznanie z konwencją praw dziecka. 4. Uczestnictwo w zajęciach poza i świetlicy szkolnej. 5. Prace plastyczne. 6. Tematyka godzin wychowawczych. 7. Filmy edukacyjne. Realizatorzy: 1. Nauczyciele nauczania zintegrowanego i wychowania przedszkolnego. 2. i uczący w klasach IV VI 3. Katecheci 4. Logopeda 5. Pielęgniarka szkolna 6. Partnerzy szkoły: Policja, Straż Pożarna, Służb Zdrowia, Sanepid, PCK itp. VII. Przewidywane efekty oddziaływań: Uczniowie: 1. Zmniejszenie liczby zachowań agresywnych. 2. Nabycie umiejętności samodzielnego rozwiązywania konfliktów przez uczniów. 3. Poprawa w relacjach uczeń-uczeń, uczeń-osoba dorosła. 4. Podniesienie poziomu poczucia bezpieczeństwa w szkole, zmniejszenie liczby wypadków. 5. Wzrost poczucia własnej wartości, umiejętność dokonywania samooceny. Rodzice i : 1.Wzrost kompetencji nauczycieli i rodziców w zakresie radzenia sobie w trudnych sytuacjach wychowawczych. 4
Obszar Cele Metody i formy realizacji Odpowiedzialni Odbiorcy Monitorowanie i ewaluacja 1.Dostarczanie wiedzy o szkodliwości palenia papierosów, picia alkoholu i zażywania narkotyków - Pogadanki z okazji obchodów Światowego dnia bez papierosa (gazetki, plakaty), udział w programie Bieg po zdrowie, kl. IV VI SP analiza zapisów 2.Uświadomienie szkodliwości zażywania dopalaczy. Przeciwdziałanie zażywaniu dopalaczy i nowych narkotyków przez dzieci i młodzież. Uświadomienie zagrożeń związanych ze spożywaniem środków psychoaktywnych 3. Uczenie podejmowania decyzji ze szczególnym uwzględnieniem umiejętności odmawiania ( zasady asertywności) samostanowienie i obronę własnych praw Przeprowadzanie lekcji wychowawczych, pogadanki we wszystkich klasach na temat szkodliwości palenia tytoniu, spożywania alkoholu, narkotyków, dopalaczy, tematy pogadanek: Narkotyki i skutki ich używania, Palenie szkodzi, Jak wystrzegać się nałogów, Stop nałogom, pogadanki we wszystkich klasach o napojach energetyzujących i ich szkodliwości dla zdrowia. -Dyżury nauczycieli na przerwach gazetka obserwacja Profilaktyka uzależnień 4 Nabycie praktycznych umiejętności umożliwiających samostanowienie i obronę własnych praw - Pogadanki na godzinach wychowawczych Uczniowie, harmonogram dyżurów, obserwacja 5. Propagowanie świadomego wybierania programów TV i racjonalnego korzystania z komputera - Pogadanki na godzinach wychowawczych - Pogadanki na godzinach wychowawczych. Rozmowy z psychologiem Uczniowie zapisy w 6. Rozumie pojęcia: nałóg, używki, uzależnienie, alkohol, narkotyki, dopalacze; Uczniowie zapisy w 7.Rozwijanie i wspieranie działalności wolontarystycznej oraz zaangażowanie w działalność podmiotów, np. Opieki psychiatrycznej i leczenia uzależnień, powiatową stacją sanitarnoepidemiologiczną itp. - Pogadanka na godzinach wychowawczych. Przybliżenie tematyki wolontariatu. Udział uczniów w akcjach charytatywnych Uczniowie zapis - Rodzic posiada wiedzę dotyczącą uzależnień oraz instytucji i osób niosących pomoc w zakresie uzależnień Pedagogizacja rodziców poprzez: aktualizację informacyjnych gazetek ściennych oraz umieszczanych na stronie www szkoły informacji dotyczących uzależnień gazetka 5
Obszar Cele Metody i formy realizacji Odpowiedzialni Odbiorcy Monitorowanie i ewaluacja 1. Uczenie umiejętności radzenia sobie z emocjami - Pogadanki, dyskusje na godzinach do dyspozycji analiza zapisów w 2. Wzmacnianie poczucia przynależności do grupy klasowej - Organizowanie pomocy koleżeńskiej koła samopomocy uczniowskiej w klasach, klasowe plany wychowawcze 3. Ćwiczenia umiejętności wczuwania się w położenie innej osoby ( empatia) - Wspólne odrabianie lekcji w świetlicy, zajęcia dydaktycznowyrównawcze opiekun świetlicy Kształtowanie umiejętności interpersonalnych 4. Organizowanie pomocy uczniom mającym problemy w szkole i w domu - Organizowanie różnorodnych kół zainteresowań sprawozdania 5. Kształtowanie właściwych postaw uczniów poprzez ukazywanie odpowiednich wzorców - Wyjazdy, wycieczki, biwaki, ogniska, imprezy szkolne i pozaszkolne analiza kart wycieczek 6. Kształtowanie poprawnej komunikacji - Integrowanie uczniów na zajęciach wychowawczych (np. zaufaj drugiej osobie, mówimy sobie miłe rzeczy) *zajęcia z wychowania do życia w rodzinie nauczyciel wych. do życia w rodzinie scenariusze zajęć rozkład zajęć 6
Obszar Cele Metody i formy realizacji Odpowiedzial ni Odbiorcy Monitorowanie i ewaluacja Eliminowanie przejawów agresji i przemocy w szkole 1. Zwiększenie bezpieczeństwa w miejscach szczególnie zagrożonych (w szkole, domu i w drodze do szkoły) - Dyżury nauczycieli i uczniów podczas przerw dyżurujący nauczyciel techniki, policjant, pielęgniarka, dyrektor Uczniowie Obserwacja, analiza grafiku dyżurów 2. Wzmacnianie poczucia odpowiedzialności za mienie własne i społeczne - Projekcja filmów, - Spotkania uczniów, n-li i dyrektora na apelach nt jestem odpowiedzialny za swoje postępowanie,, dyrektor wszyscy dzienniku 3. Przeciwdziałanie i redukowanie agresji (fizycznej, psychicznej) w szkole, domu i środowisku lokalnym - Spotkanie z policjantem na temat: Odpowiedzialność nieletnich za swoje czyny dyrektor, opiekunowie świetlicy,, katecheci dzienniku 4. Uczenie alternatywnych sposobów rozwiązywania konfliktów - Pogadanki, dyskusje, plakaty, katecheci dzienniku 5. Kształtowanie umiejętności radzenia sobie z negatywnymi emocjami oraz kontrola zachowań pozytywnych i negatywnych uczniów - Prowadzenie klasowych zeszytów uwag Analiza zeszytów 6. Podnoszenie kultury słowa, eliminowanie wulgaryzmów ze słownika ucznia - Zajęcia w kołach zainteresowań. Udział w konkursach recytatorskich, ortograficznych, polonistycznych, teatralnych opiekunowie kół zainteresowań Dzienniki zajęć poza Gazetka szkolna 7.Uświadomienie negatywnych skutków stosowania kar cielesnych - Pedagogizacja rodziców 7
Obszar Cele Metody i formy realizacji Promowanie 1. Dbanie o higienę ciała - Pogadanki na zdrowego stylu i umysłu lekcjach życia i wychowawczych alternatywnych propagujące sposobów 2. Promowanie zasad zdrowy styl życia: spędzania wolnego zdrowego odżywiania -udział w programie czasu się: Szklanka mleka, Owoce w szkole (klasy I-III). Odpowiedzialni Odbiorcy Monitorowanie i ewaluacja analiza zapisów 3. Dbałość o higienę jamy ustnej -udział w programie Zdrowe zęby ładny uśmiech Fluoryzacja Przeprowadzana przez pielęgniarkę, pielęgniarka wszyscy obserwacji pielęgniarki 4. Wdrażania do aktywnego wypoczynku i rekreacji - Pogadanka na lekcjach w-f - Wycieczki, biwaki, turnieje, zajęcia sportowe, rajdy piesze i rowerowe w-f klas 0 III i IV VI Analiza kart wycieczki 5. Promowanie zachowań proekologicznych - Pogadanki, projekcje filmów, udział w konkursach, udział w obchodach Dni Ziemi, Sprzątania Świata, nauczania zintegrowanego i przyrody lekcyjnym 6. Poszerzenie wiedzy dotyczącej zdrowego żywienia, zbilansowanej diety, aktywności fizycznej, zachowań konsumenckich. - zajęcia z wychowania do życia w rodzinie nauczyciel wych. do życia w rodzinie lekcyjnym 7.Przybliżenie uczniom procedur postępowania w sytuacji zagrożenia, zwiększoną zachorowalnością na różne typy wirusa grypy - Przekazanie informacji, ulotek nt. przeciwdziałania chorobom zakaźnym grypa. IV- VI Adnotacje w dzienniku 8
Obszar Cele Metody i formy realizacji Odpowiedzialni Odbiorcy Monitorowanie i ewaluacja Współpraca z rodzicami, instytucjami i organizacjami zajmującymi się wspieraniem prawidłowego rozwoju fizycznego i psychicznego ucznia oraz profilaktyką uzależnień. 1. Kształtowanie postawy odpowiedzialności za własne bezpieczeństwo oraz za bezpieczeństwo innych 2. Wyposażenie biblioteki szkolnej w fachowe materiały i publikacje dotyczące profilaktyki Spotkania z przedstawicielami Komendy Powiatowej Policji w Płońsku - Gromadzenie materiałów metodycznych w bibliotece policjant Dyrektor, bibliotekarz cała społeczność szkolna Uczniowie,, Zbiory biblioteki 3. Współdziałanie rodziców ze szkołą w propagowaniu zdrowego stylu życia wśród dzieci i młodzieży - Rozmowy z rodzicami w ramach zebrań klasowych 4. Wyposażenie rodziców w wiedzę na temat przyczyn niepowodzeń szkolnych - zebrania z rodzicami, rozmowy indywidualne - włączenie rodziców w życie szkoły (biwaki, wycieczki, imprezy szkolne) Nauczyciele Uczniowie,, Karty wycieczki 5. Dostarczenie rodzicom informacji o przyczynach i skutkach uzależnień oraz instytucjach udzielających pomocy - Zapoznawanie rodziców z działaniami szkoły wynikającymi z programu profilaktyki Dyrekcja, Rodzice, Podpisy rodziców 6. Otoczenie opieką psychologiczną dzieci z rodzin migracyjnych - Nawiązanie współpracy z GOPS - w Sochocinie Nauczyciele 9