Szkolny Program profilaktyki Społecznego Gimnazjum nr 2 w Białymstoku Wstęp Profilaktyka jest ciągłym procesem chronienia człowieka w rozwoju przed zagrożeniami i reagowaniem na pojawiające się zagrożenia. Jej celem jest chronienie ucznia, przed zakłóceniami rozwoju, czyli przed podejmowaniem zachowań hamujących lub niszczących rozwój, określonych jako zachowania ryzykowne. Szkolny program profilaktyki uwzględnia treści kształcenia dostosowane do potrzeb rozwojowych uczniów naszego środowiska. Działania wychowawcze będą realizowane na poziomie profilaktyki uniwersalnej, selektywnej i w sporadycznych przypadkach wskazującej. Poziomy profilaktyki: Profilaktyka uniwersalna - działania kierowane są do wszystkich uczniów, bez względu na stopień ryzyka rozwoju problemów związanych z zachowaniami ryzykownymi. Profilaktyka selektywna - działania adresowane są do jednostek lub grup uczniów, które są w stopniu wyższym niż przeciętny narażeni na rozwój problemów związanych z podejmowaniem zachowań ryzykownych. Profilaktyka wskazująca - działania ukierunkowane na jednostki szczególnie zagrożone rozwojem problemów związanych z zachowaniami ryzykownymi. Cel ogólny Profilaktyka uzależnień, wzmacnianie działań prozdrowotnych i przeciwdziałanie zagrożeniom poprzez współpracę uczniów, rodziców i nauczycieli ze środowiskiem lokalnym. Cel ten będzie realizowany poprzez następujące działania: I. Zapobieganie agresji i przemocy. II. Kształtowanie umiejętności społecznych w tym zachowań asertywnych, kształtowanie dojrzałości emocjonalnej i odpowiedzialności za własne czyny. III. Profilaktykę uzależnień i promocję zdrowego stylu życia. IV. Bezpieczeństwo w szkole, w drodze do szkoły i na wakacjach. V. Współpraca z rodzicami oraz instytucjami i organizacjami zajmującymi się profilaktyką uzależnień. Do programu będą włączone trzy grupy: nauczyciele, rodzice i uczniowie. 1
Cele szczegółowe kierowane do nauczycieli 1. Doskonalenie umiejętności potrzebnych w prawidłowych relacjach z rodzicami i uczniami. 2. Doskonalenie wiedzy na temat problematyki uzależnień i profilaktyki. 3. Kształtowanie prawidłowych postaw uczniów poprzez własny przykład. 4. Kształtowanie umiejętności właściwego reagowania w sytuacjach zagrożenia. 5. Nabycie umiejętności niezbędnych do prawidłowego prowadzenia działań profilaktycznych. 6. Pedagogizacja rodziców, włączenie w życie szkoły (uaktywnienie, integracja). 7. Szkolenie nauczycieli w kierunku: - rozpoznawania środowiska - reagowania - działania 8. Kształtowanie u uczniów umiejętności psychospołecznych. 9. Rozwijanie zainteresowań u ucznia, zachęcanie do uczestnictwa w zajęciach pozalekcyjnych. 10. Pogłębienie znajomości problemów wychowawczych wśród uczniów. 11. Pokazywanie uczniom różnych sposobów radzenia sobie w sytuacjach trudnych. 12. Umocnienie ochrony i bezpieczeństwa na terenie szkoły. 13. Promowanie zdrowego stylu życia. Cele szczegółowe kierowane do rodziców 1. Kształtowanie świadomości i wiedzy rodziców na temat znaczenia ich własnej aktywności w zdrowym życiu ich dzieci. 2. Kształtowanie prawidłowych postaw dzieci poprzez własny przykład i właściwe relacje w rodzinie ze szczególnym zwróceniem uwagi na prawidłowy kontakt z dzieckiem. 3. Wdrażanie do świadomego uczestnictwa w życiu dziecka 4. Wdrażanie rodziców do czynnego udziału w podejmowanych przez szkołę działaniach profilaktycznych. 5. Uzyskanie niezbędnej wiedzy na temat problematyki uzależnień i profilaktyki. 6. Kształtowanie umiejętności wykorzystania posiadanej wiedzy na temat uzależnień w celu przeciwdziałania zachowaniom ryzykownym swoich dzieci. Cele szczegółowe kierowane do uczniów 1. Kształtowanie umiejętności racjonalnego planowania czasu wolnego oraz właściwego organizowania zajęć pozalekcyjnych 2. Propagowanie zdrowego stylu życia. 3. Kształtowanie umiejętności przyjmowania odpowiedzialności za swoje postępowanie. 4. Kształtowanie postawy radzenia sobie w sytuacjach trudnych. 5. Kształtowanie umiejętności rozpoznawania własnych emocji. 6. Kształtowanie u uczniów umiejętności ważnych w prawidłowych relacjach z innymi ludźmi. 7. Uzyskanie adekwatnej do wieku wiedzy na temat uzależnień i działań prozdrowotnych. 8. Kształtowanie zachowań asertywnych. 9. Kształtowanie umiejętności brania odpowiedzialności za własne czyny i dokonywania właściwych wyborów życiowych. 10. Rozwijanie twórczej postawy wobec życia i siebie samego. 2
I. Zapobieganie agresji i przemocy Zadania Cele operacyjne Sposoby celów Uwagi o - Kształtowanie właściwych postaw Realizacja w ciągu uczniów w grupie rówieśniczej całego roku - Kształtowanie umiejętności szkolnego na porozumiewania się z osobami wszystkich zajęciach dorosłymi i okazywania im lekcyjnych i szacunku pozalekcyjnych. - Przygotowanie nauczycieli do prowadzenia godzin wych. zaproszeni mających na celu kształtowanie umiejętności poprawnego komunikowania się 1. Kształtowanie zasad komunikacji interpersonalnej w szkole - Przekazanie uczniom informacji na temat prawidłowych zachowań w grupie rówieśniczej; wskazanie wzorców osobowych (formy: pogadanki, dyskusje, drama). - Pogadanki na temat właściwego stosunku uczniów do osób dorosłych, - udział nauczycieli w zajęciach warsztatowych z zakresu komunikacji interpersonalnej. - warsztaty uczniom klas I-III na temat doskonalenia umiejętności komunikacji oraz przeciwdziałania agresji pedagog i psycholog 2. Eliminowanie agresji wśród uczniów - rozpoznawanie problemu występowania agresji na terenie szkoły - kształtowanie wśród uczniów postaw potępiających akty agresji - uświadamianie konieczności współpracy z osobami dorosłymi w celu eliminowania przemocy - pedagogizacja rodziców w zakresie problemu agresji i przemocy - przeprowadzenie ankiet dotyczących przemocy w szkole, - przeprowadzenie zajęć wychowawczych mających na celu kształtowanie umiejętności zachowania się w sytuacjach stresu, frustracji i zagrożenia (metoda dramy, pogadanki, dyskusje, praca w grupach), - przeprowadzenie cyklu zajęć dotyczących asertywności, odnoszących się do zachowań ryzykownych, - konsekwentne reagowanie na każdą formę przemocy podczas zajęć szkolnych, pozalekcyjnych, -.konsekwentne stosowanie przez nauczycieli kryteriów oceny zachowań uczniów określonych w wewnętrznym systemie oceniania, - przeprowadzenie przez nauczycieli lekcji wychowawczych dotyczących relacji miedzyludzkich oraz osiągania życiowych celów bez użycia przemocy (drama, pogadanki, dyskusje), - referaty na Radzie Nauczycieli (samokształcenie nauczycieli w związku z powyższym zagadnieniem), - prelekcje dla rodziców i nauczycieli w celu zapoznania ze zjawiskami wywołującymi agresję u młodzieży i sposobami reagowania na zachowania agresywne. Ankietą objęci będą uczniowie klas I-III gim. na godz. wych. Pedagog szkolny Wszyscy pracownicy szkoły w ciągu całego roku i na zielonej szkole w ciągu całego roku na godz. wych., zajęciach pozalekcyjnych, zielonej szkole wyznaczeni nauczyciele zaproszeni II. Kształtowanie umiejętności społecznych w tym zachowań asertywnych, kształtowanie dojrzałości emocjonalnej i odpowiedzialności za własne czyny Zadania Cele operacyjne Sposoby celów Uwagi o 3
1. Kształtowanie dojrzałości emocjonalnej i umiejętności wyrażania swego stanu psychicznego 2. Kształtowanie umiejętności dostosowywania się do zmieniającej się rzeczywistości Program profilaktyczny Społecznego Gimnazjum nr 2 w Białymstoku - kształtowanie prawidłowego określania stanów emocjonalnych - kształtowanie poczucia własnej wartości - nabywanie umiejętności radzenia sobie ze swoimi emocjami i wyrażania swego stanu psychicznego - wskazywanie pozytywnych wzorów postaw - kształtowanie dojrzałego i odpowiedzialnego postępowania, uświadomienie odpowiedzialności za swoje działania - kształtowanie w pracy wychowawczej samodzielności ucznia, umiejętności radzenia sobie ze stresem, pozytywnego myślenia, mądrego podejmowania decyzji, umiejętności wyznaczania sobie realistycznych celów do - kształtowanie tolerancji wobec osób o innej kulturze i akceptacji osób niepełnosprawnych, - rozwijanie myślenia refleksyjnego - kształtowanie prawidłowych relacji i postaw w kontaktach: nauczyciel-uczeń, uczeńuczeń, uczeń-pracownik szkoły - wskazywanie uczniom, gdzie mogą uzyskać pomoc w przypadku różnych problemów (zdrowie, emocje, problemy z rówieśnikami, problemy w nauce, w domu) - poznawanie sposobów wyrażania emocji poprzez działalność artystyczną (muzyka, taniec, plastyka, teatr), - dyskusje na temat sposobu wyrażania uczuć w oparciu o obejrzany film, sztukę, przeczytany artykuł, książkę, - obserwacja uczniów na zajęciach lekcyjnych i podczas przerw, analizowanie ich zachowań podczas indywidualnej rozmowy z uczniem lub na godzinach wychowawczych, - wskazywanie mocnych stron uczniów, motywowanie ich do pracy (współpracy z innymi) poprzez przyznawanie znaczących ról i funkcji w grupie (dowartościowywanie), - zajęcia adaptacyjne i integracyjne dla uczniów rozpoczynających naukę w szkole, - imprezy integracyjne, wycieczki, zielone szkoły, zajęcia pozalekcyjne, - spotkania z rodzicami informujące o celach i zadaniach realizowanych podczas nauki w gimnazjum, możliwościach dalszego kształcenia, - pogadanki na temat różnic między ludźmi (np. rasa, wyznanie, kultura, stopień sprawności fizycznej i psychicznej) i tolerancji, - pogadanki na temat kulturalnego zachowania, okazywania szacunku innym oraz poszanowania cudzego mienia, - spotkania ze specjalistami na temat zmian psychofizycznych zachodzących w okresie dojrzewania. roku szkolnego na j.polskim, plastyce, muzyce, zajęciach pozalekcyjnych Na godzinach wych., lekcjach jęz. polskiego, sztuki, zajęciach pozalekcyjnych, na zielonej szkole roku szkolnego Na początku roku szkolnego roku Spotkania ze specjalistami, pedagogiem szkolnym, Na godzinach wychowawczych, lekcjach religii, języka polskiego, plastyki roku Pedagog szkolny, Zaproszeni 3.Odpowiedzialno śc prawna nieletnich -uświadamianie uczniom o konsekwencjach naruszania prawa - Pogadanki na godzinach wychowawczych - Wyjścia z uczniami klas I do Policyjnej Izby Dziecka Komendy Wojewódzkiej Policji Pedagog, psycholog, 4
III Profilaktyka uzależnień i promocja zdrowia Zadania Cele operacyjne Sposób celów Uwagi o - uświadamianie uczniom i rodzicom, Zaproszeni jakie zagrożenie stwarza palenie tytoniu, picie alkoholu i stosowanie używek, - ukierunkowywanie pracy wychowawczej na aktywny roku i świadomy udział uczniów w programie profilaktycznym - prezentowanie postaw abstynenckich 1. Zapobieganie zjawiskom alkoholizmu, nikotynizmu oraz narkomanii 2. Kształtowanie umiejętności asertywnego zachowania w sytuacjach zagrożenia. - kształtowanie nawyków zdrowego stylu życia poprzez uczestniczenie w aktywnych formach wypoczynku - kształcenie umiejętności rozpoznawania sytuacji zagrażających zdrowiu ucznia - kształtowanie umiejętności skutecznego odmawiania - szkolenie rady pedagogicznej na temat umiejętności rozpoznawania skutków zażycia środków odurzających, - uczestniczenie nauczycieliwychowawców w różnych formach kształcenia w związku z tematem uzależnień, - pogadanki z rodzicami i uczniami na temat uzależnień, skutków i sposobów przeciwdziałania, - zapoznanie nauczycieli, uczniów i rodziców z instytucjami udzielającymi fachowej pomocy, - diagnozowanie zjawisk zagrażających zdrowiu fizycznemu i psychicznemu uczniów( obserwacja, analiza zachowań uczniów, ankiety), - gromadzenia materiałów i scenariuszy zajęć na temat profilaktyki, - propagowanie wśród uczniów zdrowego stylu życiaorganizowanie zajęć sportowych (lodowisko, wyjazdy na basen, wycieczki rowerowe, gry na świeżym powietrzu), wycieczki, zajęcia pozalekcyjne - SKS, - uczestnictwo w zawodach sportowych, - pogadanki na temat zagrożeń, - zajęcia kształtujące asertywne zachowania uczniów (np. scenki dramowe). Na zebraniach z rodzicami Pedagog szkolny w ciągu całego roku, na zielonej szkole, zajęciach lekcyjnych i pozalekcyjnych w ciągu całego roku nauczyciele we współpracy z rodzicami nauczyciele w-f, pedagog szkolny 4.Radzenie sobie ze stresem - Kształtowanie umiejętności radzenia sobie w sytuacjach stresowych w szczególności przed egzaminami zewnętrznymi i i sprawdzianami wewnętrznymi - zajęcia z pedagogiem i psychologiem - pogadanki z uczniami w czasie godzin wychowawczych -uczenie technik relaksacyjnych Wszyscy uczniowie z naciskiem na klasę III pedagog psycholog 5
5.Profilaktyka uzależnień od mediów, higiena pracy z mediami, bezpieczeństwo w sieci - Zapoznanie z zasadami pracy na komputerze, zasadami bezpieczeństwa w sieci i higieny pracy z mediami - zajęcia na temat bezpiecznego korzystania z komputera i Internetu -, inspektor BHP, nauczyciel informatyki, inni nauczyciele uczący IV Bezpieczeństwo w szkole, w drodze do szkoły (w środkach komunikacji) i na wakacjach Zadania Cele operacyjne Sposoby celów Uwagi o - zapoznanie z podstawowymi - pogadanki, ćwiczenia na Odpowiedzialni: przepisami ruchu drogowego lekcjach wychowania nauczyciel (w tym ze znakami komunikacyjnego, techniki, drogowymi) i koniecznością - pogadanki, scenki dramowe na ich przestrzegania temat sposobów zachowania się Wychowawcy, - uświadomienie uczniom w środkach komunikacji, Wszyscy obowiązków każdego - dzielenie się własnymi nauczyciele użytkownika dróg publicznych spostrzeżeniami i analizowanie i sposobu zachowania się w sposobów zachowania się w środkach komunikacji konkretnych sytuacjach, - uświadomienie uczniom zasad - pogadanki na godzinach ograniczonego zaufania w wychowawczych roku szkolnego stosunku do innych użytkowników dróg i do współpasażerów - uświadomienie zasad kultury i bezpieczeństwa przy wsiadaniu i wysiadaniu z autobusu - uświadomienie potrzeby - zajęcia na temat sposobów odpowiedniego zachowania w udzielania pierwszej pomocy Lekarz razie wypadku (np. na zielonej szkole lub (powiadomienie pogotowia projekcja filmu na godz. wych.) ratunkowego, udzielenie prowadzone przez lekarza pierwszej pomocy) 1. Kształtowanie postaw kulturalnego i rozważnego zachowania się w miejscach publicznych 2. Bezpieczeństwo podczas ferii, na wakacjach i na zielonej szkole - uświadomienie konieczności przestrzegania regulaminów ustalonych przez opiekunów (np. regulaminu jazdy autokarem, pociągiem, regulaminu kąpieli, poruszania się w grupie zorganizowanej) - przestrzeganie przed nawiązywaniem przypadkowych znajomości i reagowaniem na zaczepki nieznajomych - zapoznanie z obowiązującymi regulaminami i poświadczenie ich przez uczniów własnym podpisem, - pogadanki na temat bezpiecznego poruszania się po mieście, po ośrodku, - dyskusje na podstawie własnych doświadczeń, - rozmowy i pogadanki na godzinach wychowawczych, zajęciach pozalekcyjnych, spotkaniach z wychowawcami kolonijnymi. Na godzinach wychowawczych przed wyjazdem na wycieczkę, zielona szkołę 6
3. Kształtowanie postaw kulturalnego, bezpiecznego i rozważnego zachowania się w szkole - uświadomienie uczniom konieczności poszanowania cudzego mienia, przestrzegania zasad i norm dobrego wychowania - zapewnienie opieki na terenie szkoły - uświadomienie konieczności zachowania zgodnego z regulaminami szkoły, pracowni itp. - zajęcia dramowe na temat kulturalnego współżycia uczniów w szkole, szacunku do osób starszych i rówieśników, poszanowania cudzego mienia, - dyżury nauczycieli w czasie przerw, opieka podczas zajęć pozalekcyjnych, - poinformowanie o konsekwencjach nieprzestrzegania ogólnie przyjętych zasad dotyczących współżycia uczniów w grupie, o ponoszeniu odpowiedzialności materialnej za zniszczone mienie. roku szkolnego Wszyscy nauczyciele V. Współpraca z rodzicami. Zadania Cele operacyjne Sposoby celów 1. Pogłębianie współpracy z rodzicami i kształtowanie w uczniach właściwej postawy wobec rodziców. ścisła współpraca rodziców, nauczycieli i pracowników szkoły w uświadomieniu uczniowi, że jego przyszły rozwój i postępy zależą od niego, lecz nie jest on sam i może liczyć na innych. - aktywne uczestnictwo w planowaniu pracy szkoły i jej rozwoju - uczestnictwo w spotkaniach organizowanych przez dyrekcję szkoły Uwagi o Nauczyciele uczący,, psycholog, pedagog, Dyrektor -pomoc i włączanie się w organizację imprez klasowych -współpraca rodziców z wychowawcą -zachęcanie rodziców do zapoznawania się z ofertą szkoleń proponowanych przez MONAR, ETAP KLANZA, poradnie pedagogiczno psychologiczną -bieżące kontakty z rodzicami Opracowali Aneta Pułka, Helena Sajewicz, Piotr Olchowik, Wiesław Miks, Agata Rzepniewska-Kużel, Dorota Popławska, Andrzej Kryszeń. Ostatnia ewaluacja na RN 30.08.2016 r. 7