PROGRAM PROFILAKTYKI PUBLICZNEJ SZKOŁY POSTAWOWEJ im. Stefana Żeromskiego w Wierzbicy rok szkolny 2014/2015 1
Odniesienie do Programu Wychowawczego Szkoły Wychowanie jest działaniem zmierzającym w kierunku rozwoju osobowości jednostki (ku czemuś). Wychowanie zmierza do otwierania dziecka na dobro, prawdę, piękno i sprawiedliwość. To przede wszystkim przekazywanie wartości, budowanie hierarchii wartości i przekazywanie norm moralnych i społecznych. Profilaktyka jest działaniem zapobiegającym niepożądanym zjawiskom w rozwoju jednostki (przeciwko czemuś). Profilaktyka skupia się wiec na przeciwdziałaniu złu. I. Założenia ogólne programu profilaktyki Działania profilaktyczne mają zapobiegać niepożądanym zjawiskom w rozwoju jednostki i skupiać się na przeciwdziałaniu złu. Są planowe i uwzględniają wczesną profilaktykę tzw. pierwszorzędową (mającą na celu promocję zdrowego stylu życia oraz opóźnienie wieku inicjacji, np. nikotynowej, alkoholowej czy narkotykowej). Stanowią one rodzaj, szczepionki dla osób zdrowych, zwiększającej ich odporność na oddziaływanie niekorzystnych czynników. Terenem realizacji wczesnych działań profilaktycznych jest głównie szkoła. Realizatorami profilaktyki są wszyscy nauczyciele szkoły, stanowiący pozytywne wzorce wspierani przez specjalistów. Najważniejsze działania szkoły w zakresie profilaktyki pierwszorzędowej to: stwarzanie przyjaznego klimatu (dobra komunikacja, osobowe relacje między nauczycielami i uczniami, udzielanie emocjonalnego wsparcia dzieciom, szczególnie w trudnych dla nich sytuacjach); wypracowanie wspólnej polityki szkoły wobec palenia, picia alkoholu i odurzania się narkotykami oraz konsekwentne jej wdrażanie; budowanie dobrych relacji z rodzicami i pozyskiwanie ich jako sojuszników w realizacji działań wychowawczych i profilaktycznych, prowadzonych przez nauczycieli; pomoc uczniom mającym trudności w nauce; wczesne rozpoznawanie uczniów z grup ryzyka i kierowanie ich do pedagoga lub a w celu przeprowadzenie wstępnej diagnozy; kierowanie uczniów zagrożonych (w porozumieniu z rodzicami) do poradni iczno-pedagogicznej lub innej instytucji udzielającej specjalistycznej pomocy; udzielanie uczniom i rodzicom informacji o specjalistycznej pomocy poza szkołą; szkolenie się kadry pedagogicznej w zakresie profilaktyki zagrożeń oraz umiejętności wychowawczych. 2
II. Diagnoza Prowadzenie działań profilaktycznych w szkole jest poprzedzone diagnozą - rozpoznaniem obecnego stanu zagrożenia niepożądanymi zjawiskami w rozwoju uczniów. Badaniem oceny sytuacji w szkole pod kątem profilaktyki zajął się zespół wychowawczy, którego skład stanowią nauczyciel nauczyciele świetlicy, pedagodzy i. 1. Diagnozę opracowano w oparciu o analizę: a. obserwację zachowań uczniów w czasie zajęć i przerw z wykorzystaniem monitoringu wizyjnego, b. dokumentacji szkolnej, w tym dzienników lekcyjnych, klasowych zeszytów spostrzeżeń, c. informacji nauczycieli o bieżących problemach wychowawczych, d. indywidualnych rozmów z uczniami, e. rozmów z rodzicami, f. informacji z instytucji współpracujących ze szkołą, g. opinii uczniów wyrażanych m.in. przez członków Samorządu Uczniowskiego. Wyniki badań: A) w aspekcie zdrowia, higieny uczenia się i wypoczynku Zdecydowana większość uczniów wie, co szkodzi zdrowiu(otrzymuje wystarczająca ilość informacji). Widoczny jest wyraźny niepokój, szczególnie wśród uczniów klas V, związany ze zmianami równowagi psychofizycznej spowodowanymi okresem dojrzewania. Na uwagę zasługuje fakt, iż dzieci zdecydowanie więcej czasu poświęcają na oglądanie telewizji i kontakt z komputerem niż na naukę. Na czynny wypoczynek sport i rekreację zostaje już niewiele czasu lub w ogóle. B) w aspekcie zachowań agresywnych Większość badanych sygnalizowało występowanie u dzieci zachowań o charakterze agresywnym (zarówno agresji czynnej jak i słownej), w tym także z wykorzystaniem technologii komórkowej i komputerowej. Z badań wynika też, że liczba uczniów agresywnych rośnie wraz z wiekiem. Jednocześnie zdecydowana większość uczniów twierdzi, iż czuje się w szkole bezpiecznie. Uczniowie młodsi często skarżą się na złe traktowanie przez starszych kolegów. Większość uczniów nie czuje się odrzucona lub pozostawiona sama sobie. C) w aspekcie kontaktu dzieci z substancjami psychoaktywnymi Większość dzieci deklaruje, że nie pali papierosów, jednak proponowano im papierosy lub alkohol. Uczniowie wiedzą o paleniu papierosów przez swoich kolegów, duży odsetek starszych uczniów zna też smak alkoholu. 3
2. Przeprowadzona analiza wskazuje na istnienie następujących problemów wymagających działań profilaktycznych: a. agresja wśród uczniów, b. nieumiejętność polubownego rozwiązywania konfliktów, c. zaburzenia w komunikacji, w relacji uczeń- uczeń, uczeń osoba dorosła, d. budząca niepokój kultura języka i słaba dyscyplina, e. niska świadomość odpowiedzialności za niewłaściwe użytkowanie Internetu i sieci telefonii komórkowej oraz popełnione czyny karalne przez nieletnich. Analizując zagrożenia wśród uczniów i ich rodzin uwzględniono również sytuację społecznogospodarczą. Wierzbica charakteryzuje się wysokim bezrobociem. Niesie to za sobą szereg negatywnych konsekwencji odnośnie realizacji podstawowych funkcji rodziny, częste migracje zarobkowe rodziców. W związku z tym wyróżniono następujące przyczyny problemów: bezrobocie, niskie uposażenie rodzin, niska samoocena dzieci i ich rodzin, brak kontaktu rodziców ze szkołą, problemy emocjonalne dzieci. III. Cele programu profilaktyki Celem programu profilaktyki jest uświadomienie dziecku właściwych zachowań wobec współczesnych zagrożeń. Cele jakie chcemy osiągnąć to: 1. Zapobieganie wandalizmowi i podnoszenie kultury osobistej uczniów. 2. Przeciwdziałanie przemocy i agresji wśród uczniów. 3. Promocja zdrowia i przekazanie informacji o konsekwencjach palenia tytoniu, picia alkoholu i używania środków psychoaktywnych. 4. Przeciwdziałanie nadużyciom powstałym w związku z rozwojem i użytkowaniem technologii informacyjnych i multimedialnych. 5. Podniesienie poziomu bezpieczeństwa uczniów. 6. Rozszerzanie form pomocy dzieciom znajdującym się w trudnej sytuacji materialnej. 7. Kształtowanie w uczniach poczucia własnej wartości oraz motywowania do podejmowania w środowisku szkolnym różnych form aktywności zaspokajających potrzeby psychiczne, emocjonalne, społeczne i duchowe. 4
2. Przeciwdziałanie przemocy i agresji wśród uczniów. 1. Zapobieganie wandalizmowi i podnoszenie kultury osobistej uczniów. Cele realizowane są przez: a) udział w programach informacyjno edukacyjnych, b) realizację programów profilaktycznych, c) udział w zajęciach alternatywnych, d) udział w akcjach i kampaniach ogólnopolskich, e) współpracę między różnymi instytucjami, które zajmują się: wychowaniem dzieci, propagowaniem zdrowia, bezpieczeństwem, pomocą rodzinom potrzebującym, pomocą w razie zagrożenia uzależnieniami, pomocą iczno pedagogiczną. IV. Działania profilaktyczne na poziomie klas I - III Zadania do realizacji Sposoby realizacji Realizatorzy Termin realizacji Pogadanki i rozmowy z uczniami Pedagogizacja rodziców (zbiorowa, indywidualna) Organizacja zajęć dotyczących dobrego wychowania Kontakty z rodzicami, przekazywanie informacji o zachowaniu dzieci Wypracowanie klasowej listy prawidłowych zachowań i wywieszenie jej w sali lekcyjnej Egzekwowanie stroju uczniów na co dzień i podczas uroczystości szkolnych Pogadanki z uczniami i rodzicami, wypracowanie prawidłowych zachowań, Zorganizowanie szkolenia dla nauczycieli, uczniów i rodziców ze specjalistami, Organizacja zajęć warsztatowych dotyczących przemocy i agresji Organizacja Światowego Dnia Uśmiechu nauczyciele, pedagodzy, nauczyciele, nauczyciele, pedagog IX. 2014 V. 2015r. zgodnie z planem wychowawczy m klasy IX 2014r. nauczyciele, dyrektor, wicedyrektor XI 2014 r. pedagog XI.2014r. 3 X 2014 r. Uwagi o realizacji 5
6. Motywowanie do podejmowania przez uczniów różnych form aktywności zaspokajających potrzeby psychiczne, emocjonalne, społeczne i duchowe. 5. Pomoc socjalna uczniom znajdującym się w trudnej sytuacji materialnej. 4. Przeciwdziałanie nadużyciom powstałym w związku z rozwojem i użytkowaniem technologii informacyjnych i multimedialnych 3. Podniesienie poziomu bezpieczeństwa uczniów. Realizacja zadań w ramach programu Bezpieczna szkoła Organizacja praktycznego sprawdzenia warunków ewakuacji Pogadanki na temat bezpieczna droga do szkoły ( zajęcia w terenie) pedagog A. Mazur, M. Motyka, klas I-III oddział S X 2014 r. -VI 2015 r. IX 2014 r. IX 2014r. Bezpieczne korzystanie z wszelkich urządzeń nauczyciele techniki, informatyki Ostrożność w kontaktach z nieznajomymi funkcjonariusz KMP, pedagog I 2015r. VI 2015r. Rady na bezpieczne ferie i wakacje styczeń i czerwiec 2015 r. Niebezpieczeństwa wynikające z niewłaściwego użytkowania telefonów komórkowych rodzice Pogadanki na temat bezpiecznego korzystania z Internetu Organizacja w szkole Dnia Bezpiecznego Internetu nauczyciele informatyki Organizowanie dożywiania dzieci na terenie szkoły Współpraca z GOPS i innymi instytucjami Pomoc socjalna (rzeczowa) uczniom w trudnej sytuacji materialne intendent IX 2014r. Pomoc w otrzymaniu stypendium szkolnego czy wyprawki szkolnej wicedyrektor, Szkolna Komisja Stypendialna IX 2014r. Niwelowanie napięcia związanego, z podjęciem nowej roli ucznia kl. I, kl. Pomoc uczniom w przystosowaniu do wychowawca, nowego środowiska - zajęcia, integracyjne Rozwijanie psychospołecznych wychowawca, umiejętności życiowych uczniów umożliwiających radzenie sobie z bibliotekarz, problemami życia codziennego. pomoc nauczyciela - zajęcia wyciszające, - zajęcia socjoterapeutyczne, - zajęcia wychowawcze, - biblioterapia, Kształtowanie w uczniach poczucia własnej wartości. wychowawca, IX-XII 2014r. od IX. 2014r.. Cały rok szkolny cały rok szkolny 6
2. Przeciwdziałanie przemocy i agresji wśród uczniów. 1. Zapobieganie wandalizmowi i podnoszenie kultury osobistej uczniów. 7. Promocja zdrowia Uczestnictwo w spektaklach teatrów profilaktycznych oraz projekcjach medialnych, higienistka szkolna Październik 2014 - kwiecień 2015 Rajdy piesze, rowerowe, Zajęcia sportowe, Bieg po zdrowie wszyscy nauczyciele IX-XI; III-VI Zadania do realizacji V. Działania profilaktyczne na poziomie klas IV - VI Sposoby realizacji Realizatorzy Termin realizacji Pogadanki i rozmowy z uczniami Pedagogizacja rodziców (zbiorowa, indywidualna) Organizacja zajęć dotyczących dobrego wychowania Kontakty z rodzicami uświadamianie rodziców o zachowaniu dzieci Wypracowanie klasowej listy prawidłowych zachowań i wywieszenie jej w sali lekcyjnej Egzekwowanie stroju uczniów na co dzień i podczas uroczystości szkolnych Pogadanki z uczniami i rodzicami, wypracowanie prawidłowych zachowań, Zorganizowanie szkoleń i warsztatów dla nauczycieli, uczniów i rodziców ze specjalistami, Organizacja zajęć warsztatowych dotyczących przemocy i agresji Organizacja Światowego Dnia Uśmiechu w szkole, Realizacja zadań w ramach nauczyciele, pedagodzy, nauczyciele, nauczyciele, pedagog XI. 2014 VI. 2015r. zgodnie z planem wychow. klasy IX 2014r. nauczyciele, dyrektor, wicedyrektor I 2014 r. pedagog Samorząd Uczniowski zgodnie z planem pracy 3 X 2014 r. X 2014 r.-iv Uwagi o realizacji 7
4. Przeciwdziałanie nadużyciom powstałym w związku z rozwojem i użytkowaniem technologii informacyjnych i multimedialnych 3. Podniesienie poziomu bezpieczeństwa uczniów. programu Bezpieczna szkołabezpieczny uczeń Uczestnictwo w spektaklach teatrów profilaktycznych oraz projekcjach medialnych, Konkurs wiedzy o uzależnieniach Przekazanie informacji o konsekwencjach palenia tytoniu, picia alkoholu i używania środków psychoaktywnych Organizacja praktycznego sprawdzenia warunków ewakuacji Pogadanki na temat bezpieczeństwa w szkole na podstawie obserwacji z użyciem monitoringu wizyjnego Bezpieczne korzystanie z wszelkich urządzeń Ostrożność w kontaktach z nieznajomymi pedagog 2015 higienistka szkolna, higienistka szkolna A. Mazur, M. Motyka, wicedyrektor nauczyciele techniki, informatyki funkcjonariusz KMP, pedagog I półrocze Kl. IV-VI II półrocze Kl. I-III oddział specjalny III 2015r. IX 2014 r.- II 2015 r. IX 2014 r. w miarę potrzeb. I 2015r. V 2015r. Rady na bezpieczne ferie i wakacje styczeń i czerwiec Systematyczna kontrola zachowań ( monitoring wizyjny) wicedyrektor cały rok szkolny Niebezpieczeństwa wynikające z niewłaściwego użytkowania telefonów komórkowych i nowoczesnej technologii informacyjnej rodzice IX 2015 r. Pogadanki na temat bezpiecznego korzystania z Internetu Organizacja w szkole Dnia Bezpiecznego Internetu nauczyciele informatyki X. 2014 r. 8
7. Promocja zdrowia 6. Motywowanie do podejmowania przez uczniów różnych form aktywności zaspokajających potrzeby psychiczne, emocjonalne, społeczne i duchowe. 5. Pomoc socjalna uczniom znajdującym się w trudnej sytuacji materialnej. Organizowanie dożywiania dzieci na terenie szkoły intendent Pomoc socjalna (rzeczowa) uczniom w trudnej sytuacji materialnej. Pomoc w otrzymaniu stypendium szkolnego IX 2014r. IX 2014r. Niwelowanie napięcia związanego z podjęciem nowej roli ucznia Pomoc uczniom w przystosowaniu do nowego środowiska - zajęcia integracyjne Rozwijanie psychospołecznych umiejętności życiowych uczniów umożliwiających radzenie sobie z problemami życia codziennego Kształtowanie w uczniach poczucia własnej wartości, pozytywnego myślenia o sobie, kl. IV wychowawca, klas IV,, klas V, VI bibliotekarz, pomoc nauczyciela Wychowawcy klas V, Psycholog, IX-XII 2014r. od IX. 2014r. Cały rok szkolny Cały rok szkolny Realizacja zadań w ramach programu Bezpieczna szkoła E. Sodel specjaliści, higienistka Październik 2014 - kwiecień 2015 Uczestnictwo w spektaklach teatrów profilaktycznych oraz projekcjach medialnych, higienistka szkolna Realizacja zadań w ramach projektu Forma na Talerzu S. Goliński, Cały rok szkolny Rajdy piesze, rowerowe, Zajęcia sportowe, Bieg po zdrowie wszyscy nauczyciele IX-XI; III-VI 9
Wyszczególnione zadania będą realizowane w ramach: godzin wychowawczych nauczania różnych przedmiotów kół przedmiotowych, zajęć pozalekcyjnych zajęć świetlicowych, spotkań z rodzicami, Rad Pedagogicznych. wycieczek szkolnych wyjść poza teren szkoły W realizacji programu uczestniczyć będą: uczniowie nauczyciele rodzice zaproszeni specjaliści Działania skierowane do uczniów 1. Zapoznanie uczniów z obowiązującymi regulaminami: Zapoznanie uczniów na godzinach wychowawczych ze Statutem, WSO, Programem Wychowawczym, Programem Profilaktyki Zapoznanie uczniów z procedurami postępowania w sytuacji zagrożenia dzieci przestępczością i demoralizacją. 2. Tworzenie bezpiecznego, wolnego od uzależnień środowiska wychowawczego szkoły: Zapoznanie uczniów z punktami statutu dotyczącymi zakazu używania środków uzależniających i opuszczania szkoły podczas zajęć lekcyjnych. Systematyczna kontrola boiska, toalet i pomieszczeń szkoły w ramach dyżurów nauczycieli. Stały monitoring terenu szkoły z wykorzystaniem monitoringu wizyjnego wewnątrz i na zewnątrz budynku. 3. Propagowanie zdrowego stylu życia. Zachęcanie uczniów do udziału w akcjach profilaktycznych np. Światowy Dzień bez Papierosa Zachęcanie dzieci do udziału w programach, projektach propagujących zdrowy styl życia Tworzenie plakatów tematycznych, Tworzenie gazetek tematycznych, Organizowanie konkursów, 10
Organizowanie spotkań ze specjalistami z zakresu profilaktyki uzależnień, Organizowanie zajęć propagujących zdrowe odżywianie, ruch na świeżym powietrzu Udział dzieci w spektaklach profilaktycznych Działania skierowane do rodziców 1. Informowanie rodziców o pracach szkoły. Zapoznanie ze: Statutem Szkoły, Programem Wychowawczym, Programem Profilaktyki dokumenty dostępne na stronie internetowej szkoły, regulaminami i procedurami pracy szkoły Organizowanie Dni Otwartych Szkoły 2. Informowanie rodziców o funkcjonowaniu dziecka w szkole. Informowanie o wynikach w nauce i zachowaniu na zebraniach z rodzicami. Indywidualne spotkania z wychowawcą i pedagogiem. Pisma informujące o wynikach w nauce. Informacje pisemne do rodziców poprzez zeszyt korespondencji między szkoła a domem. 3. Współpraca z rodzicami. Włączenie rodziców do organizacji imprez szkolnych. Systematyczna współpraca z Radą Rodziców. Organizowanie warsztatów dla rodziców w ramach pedagogizacji. Działania skierowane do nauczycieli 1. Propagowanie kursów i szkoleń w ramach WDN informowanie o kursach i szkoleniach w pokoju nauczycielskim, 2. Organizacja szkoleń i warsztatów ze specjalistami instytucji współpracujących ze szkołą zajmujących się sprawami rodziny 3. Pozyskiwanie i udostępnianie literatury dotyczącej profilaktyki uzależnień w bibliotece szkolnej. Działania alternatywne 1. Praca w organizacjach działających w szkole Działalność Samorządu Uczniowskiego 2. Promocja zdrowego stylu życia konkursy, akcje, kampanie dotyczące zdrowego stylu życia spotkania ze specjalistami dotyczące chorób i higieny naszego ciała i umysłu filmy, 11
przedstawiania profilaktyczne, happeningi, imprezy sportowe propagujące zdrowy styl życia programy profilaktyczne gazetki tematyczne 3. Zorganizowanie zajęć pozalekcyjnych i sportowych 4. Organizacja imprez masowych Wyjścia na spektakle filmowe, koncerty muzyczne, wystawy Wycieczki klasowe Imprezy organizowane przez SU Organizacja uroczystości zgodnie z Planem Pracy Szkoły na rok 2013/2014. 5. Organizacja, propagowanie olimpiad, konkursów i zawodów interdyscyplinarnych Udział w zawodach sportowych Udział w konkursach, olimpiadach interdyscyplinarnych, przedmiotowych V. Ewaluacja Programu Profilaktyki Po roku diagnoza wybranych obszarów wśród uczniów, rodziców i nauczycieli poprzez rozmowy, ankiety, obserwacje zachowań uczniów. Wyniki będą wyznacznikami dalszej pracy o charakterze profilaktycznym w kolejnym roku szkolnym. Niniejszy Program Profilaktyki na rok szkolny 2014/2015 został przyjęty do realizacji w dniu 30.09.2014r. 12