SZKOLNY PROGRAM PROFILAKTYKI NA ROK 2010-2015 Program opracował Zespół ds. profilaktyki w Gimnazjum i SP w Jarnołtowie Mazurek Edyta Lis Katarzyna Rząsa Krystyna Profilaktyka jest procesem wspierania zdrowia psychicznego i fizycznego poprzez pomoc uczniom w zdobywaniu wiedzy o zagrożeniach dla zdrowia oraz nabywaniu umiejętności przeciwdziałania tym zagrożeniom poprzez eliminację lub redukcję czynników ryzyka i wzmacnianie czynników chroniących. Zespół ds. profilaktyki w Publicznym Gimnazjum w Jarnołtowie opracował program o nazwie Zdrowa i bezpieczna szkoła, w którym uwzględniono specyficzne problemy uczniów gimnazjum. Młodzież przechodzi w tym etapie zasadnicze przemiany związane z okresem dojrzewania. Jest to czas poszukiwania własnej tożsamości, dużych zmian fizjologicznych, emocjonalnych, duchowych i społecznych, zainteresowania się płcią przeciwną, odnajdywania się w nowych rolach. Program uwzględnia pomoc i towarzyszenie uczniom w zdobywaniu wiedzy na temat zagrożeń w tym okresie, eliminację czynników ryzyka i realizowanie działań promujących zdrowie, bezpieczeństwo i kulturę oraz zapobiegających przemocy i nietolerancji. Nadzór będzie prowadził dyrektor szkoły p. Bożena Kochanowska Zdrowa i bezpieczna szkoła Celem programu jest: Profilaktyka dzieci i młodzieży przed demoralizacją Podniesienie świadomości ludzi dorosłych na temat zagrożeń w rozwoju dzieci i młodzieży Integracja działań całego środowiska lokalnego na rzecz zapobiegania nałogom, patologiom społecznym i demoralizacji troska całego środowiska o rozwój młodego pokolenia wspólne opracowanie i realizowanie działań promujących zdrowie, bezpieczeństwo i kulturę oraz zapobiegających przemocy, agresji, nietolerancji Wzmacnianie więzi emocjonalnej w rodzinie Budowanie poczucia wartości Wzmacnianie mocnych stron osobowego rozwoju Kształtowanie umiejętności komunikacyjnych Wspieranie w sytuacjach trudnych Wychowanie do wartości i podejmowanie odpowiedzialnych decyzji Wypracowanie efektywnych sposobów radzenia sobie ze stresem 1
Wartości wpływające na ucznia: a) Poprzez kadrę szkoły i wychowawcę Podnoszenie kwalifikacji zawodowych pracowników Dbanie o prawidłowy obieg informacji Planowanie i sprawna organizacja Czuwanie nad spójnością oddziaływań profilaktycznych i wychowawczych wszystkich pracowników Integracja zespołu klasowego Dbałość o poczucie bezpieczeństwa i akceptacji ucznia w klasie Współpraca z rodzicami Wyposażenie uczniów w umiejętności radzenia sobie w trudnych sytuacjach b) Poprzez środowisko lokalne i rodziców Diagnozowanie potrzeb Pomoc w oddziaływaniach profilaktycznych i wychowawczych Udział w realizacji programu Pedagogizacja Podejmowanie wspólnych celów i zadań Cele szczegółowe: Zdobywanie podstawowych umiejętności porozumiewania się w grupie rówieśniczej Budowanie pozytywnego obrazu własnej osoby, dostrzeganie mocnych stron Kształtowanie umiejętności radzenia sobie w trudnych sytuacjach Rozwijanie postaw asertywnych i empatii Podwyższenie poczucia własnej wartości Prowadzenie szerokiej edukacji informacyjnej dotyczącej zapobiegania problemom przemocy, agresji, nietolerancji, kultury osobistej i baku motywacji do nauki Promowanie zdrowia, bezpieczeństwa i kultury Kształtowanie wartości chrześcijańskich i ogólnoludzkich Kształtowanie postaw ucznia poprzez autorytety Uświadomienie rodzicom i wychowankom wpływu używek na zdrowie i psychikę Sposoby realizacji programu Korzystanie z literatury, czasopism, środków audiowizualnych TV, Internet, video Ćwiczenie umiejętności wynikających z treści programu Wygłaszanie prelekcji przygotowanych na podstawie dostępnych źródeł Udostępnienie filmów, czasopism, gier edukacyjnych Prezentacja wybranej tematyki w formie graficznej np.: gazetki ściennej, gazetki szkolnej oraz strony internetowej szkoły 2
Konkursy szkolne: plastyczne, literackie, sportowe Dyskusje i apele szkolne Współpraca z Policją, psychologami Utworzenie biblioteczki dotyczącej zagadnień programu profilaktyki Projektowanie tematyki w ramach godzin wychowawczych Pedagogizacja rodziców Treści programu będą realizowane podczas: Lekcji Godzin wychowawczych Zajęć z przedstawicielami Poradni Psychologicznej w Otmuchowie Ścieżki zdrowotnej Rekolekcji Zajęć pozalekcyjnych Metody pracy: Prelekcje Warsztaty Zajęcia terapeutyczne Pogadanka Dyskusja Techniki socjometryczne Burza mózgów Rozdawanie materiałów Metody audiowizualne Założenia programowe: Założenia programowe wynikają z celów szczegółowych i odnoszą się do: Nauczycieli i wychowawców Uczniów Rodziców Dyrekcji 3
Kierunki działań interwencyjnych i profilaktycznych: Działania szkoły będą polegały na: Doskonaleniu umiejętności nauczycieli w zakresie postępowania w konkretnych przypadkach i stosowanie form pomocy poprzez organizowanie szkoleń Rady Pedagogicznej (warsztaty, WDN) Doposażenie biblioteki szkolnej w materiały dotyczące publikacji profilaktycznych Organizowanie systematycznych i profilaktycznych zajęć edukacyjnych w ramach lekcji wychowawczych, zastępstw lub spotkań dodatkowych Stała współpraca z rodzicami w celu przekazywania im wiedzy na temat zagrożeń, także zapoznanie ich z działaniami wynikającymi z planu Zapewnienie uczniom możliwości racjonalnego i efektywnego wykorzystania czasu wolnego poprzez uczestnictwo w zajęciach pozalekcyjnych organizowanych przez szkołę (kółka zainteresowań, zajęcia w świetlicy, dyskoteki, wycieczki, imprezy okolicznościowe) i przy współpracy z: instytucjami sportowymi, regularne praktyki religijne 4
III. Harmonogram działań szkolnego programu profilaktyki UCZNIOWIE Cele Zadania programu Realizatorzy Termin realizacji 1. Obserwacja i analiza zachowań i postaw uczniów klas gimnazjalnych (załącznik 1) 2. Troska o rozwój intelektualny uczniów (załącznik 2) Pomoc uczniom klas I gimnazjalnych w adaptacji do nowego środowiska: -Zajęcia integracyjne dla klas I -Rozmowy indywidualne -Badania ankietowe 1. Programy dostosowane do możliwości i potrzeb uczniów na podstawie opinii Poradni Psychologiczno-Pedagogicznej, zaświadczeń lekarskich. Wychowawca klas I Lis, Rząsa przedmiotów IX XI -cały rok -wg potrzeb IX 2. Zapewnienie różnych form terapii: -Pogadanki, prelekcje Dyndor P. Wg -Zajęcia dydaktyczno-wychowawcze przedmiotów -Zajęcia korekcyjno-kompensacyjne (kl. I-III SP) P. Dyndor -Pomoc koleżeńska 3. Wychowanie zdrowotne: (załącznik 3) - troska o zdrowie uczniów - rozwijanie umiejętności psychospołecznych uczniów 1. Współpraca z Ośrodkiem Zdrowia w Kopernikach 2. Współpraca ze Stacją Sanitarno- Epidemiologiczną w Nysie 3. Edukacja prozdrowotna - pogadanki Nauczyciel Wychowawca Pielęgniarka Zapisy wg - Żyj zdrowo szkolny happening B. Bukartyk 07. IV. 4. Dzień Sportu n-le wf VI 5. Wychowanie do życia w rodzinie w ramach WSO 6. Zajęcia pozalekcyjne: - gimnastyka korekcyjno-kompensacyjna B. Bereza P. Dyndor Dokumentacja dziennik 7. Zajęcia wyboru dalszej drogi życiowej dla uczniów klas III: - spotkanie z dyrektorami, nauczycielami i młodzieżą klas ponadgimnazjalnych szkoły II III IV - wycieczki do szkół ponadgimnazjalnych tzw. Dni otwarte klas III V - lekcje wychowawcze klas III II III - IV 5
4. Pomoc psychologiczno profilaktyczna (załącznik 4) 1. Godziny wychowawcze poświęcone tematom: - nauki asertywności - sztuki bycia sobą - umiejętności radzenia sobie ze stresem, gniewem, hamowanie agresji - przemocy klas Scenariusze programu profilaktyki Dokumentacja w dzienniku - zapoznanie uczniów z zasadami współżycia społecznego, międzynarodowymi i polskimi dokumentami dotyczącymi praw człowieka, ucznia I. Bolisęga B. Bereza WDŻ - zajęcia świetlicowe (pogadanki, konkursy) 2. Przygotowanie gazetki profilaktycznej o charakterze ostrzegawczym: świetlicy - najważniejsze telefony, informacje, instytucje wspomagające rodzinę 3. Prowadzenie różnych form uświadomienia o zagrożeniach zdrowia i życia promowanie zdrowego stylu życia: Lekarz Wg - spotkania ze specjalistami E. Mazurek - konkurs na plakat pt. Walka z nałogiem IV 4. Włączenie uczniów w akcje ogólnokrajowe IX X - Światowy Dzień Tolerancji E. Mazurek 17. XI. 5. Zapobieganie chorobom i nałogom - pogadanki - zajęcia warsztatowe Wg 6. Przestrzeganie i uświadamianie: - Zajęcia warsztatowe i pogadanki na temat uzależnień, przeciwdziałania agresji, przemocy, ukazywanie skutków różnych nałogów i zapewnienie pomocy, pomoc indywidualna Policja I V - Pomoc instytucjonalna poza szkołą pomoc specjalistyczna dla grupy młodzieży szczególnego ryzyka Centrum Pomocy Rodzinie, Poradnia Zdrowia Psychicznego, Poradnia Psychologiczno- Pedagogiczna, Niepubliczny Zakład Opieki Zdrowotnej, Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej, Policja i inne wg. potrzeb 6
5. Organizacja otoczenia ucznia sprzyjającego jego harmonijnego rozwojowi (załącznik 5) 1. Zagospodarowanie terenów wokół szkoły dbałość o estetykę klasy, szkoły i otoczenia 2. Wzmożone dyżury podczas przerw 3. Dobra organizacja dojazdów do szkoły 4. Organizowanie kółek przedmiotowych, zainteresowań oraz zajęć sportowych w godzinach popołudniowych i w dni wolne od nauki (festyny, ferie, uroczystości lokalne) Klasa dyżurująca 7
RODZICE 1. Uświadomienie rodzicom zagrożeń w rozwoju młodego pokolenia (załącznik 6) 1. Spotkanie z rodzicami poświęcone zagrożeniom młodzieży: - przestępczość - narkomania - AIDS - Agresja i przemoc E. Mazurek Wg I -V Wskazania instytucji w których mogą szukać pomocy. 2. Współpraca z rodzicami uczniów sprawiających problemy wychowawcze w szkole Organizowanie spotkań cyklicznych, systematycznych z rodzicami tych uczniów w celu usuwania bądź osłabienia negatywnych wpływów ze strony rodziców (porady, konsultacje) 3. Wspieranie rozwoju uczniów mających trudności w nauce i inne Spotkania indywidualne z rodzicami - wsparcie moralne dla rodziców - pomoc materialna Dokumentacja szkolna 4. Kształtowanie w rodzicach poczucia odpowiedzialności, przynależności do szkoły - pomoc w załatwieniu różnych spraw w urzędach lub placówkach pomocniczych uczniom i rodzicom Zachęcanie rodziców do organizowania wspólnych klasowych imprez, wycieczek, dyskotek, uroczystości i imprez szkolnych, kiermaszów, aukcji, integracyjnej zabawy karnawałowej (rodzice, nauczyciele) Opiekun SU Dokumentacja szkolna 5. Zapewnienie obiegu informacji pomiędzy pracownikami szkoły i rodzicami 1. Informowanie rodziców o możliwości uzyskania pomocy specjalistycznej 2. Wypracowywanie tradycji szkoły Dyrekcja (w zależności od potrzeb) 3. Opracowanie wzorów pism dla rodziców B. Bukartyk 8
NAUCZYCIELE 1. Doskonalenie nauczycieli (załącznik 7) 1. Organizowanie nauczycielom szkoleń sprzyjających nabywaniu umiejętności wychowawczych 2. Edukacja prawna nauczycieli w zakresie problemów młodzieży Dyrekcja 3. Pomoc młodzieży zagrożonej uzależnieniami 4. Wewnątrzszkolne doskonalenie nauczycieli w zakresie profilaktyki uzależnień i innych problemów młodzieży oraz sposobem podejmowania wczesnej interwencji 2. Zintegrowanie działań podejmowanych przez pracowników szkoły na rzecz uczniów 1. Wspólne rozwiązywanie problemów dydaktycznowychowawczych 2. Uwzględnienie w pracy dydaktycznowychowawczej z uczniami szeroko pojętej indywidualizacji dostosowanie wymagań do możliwości i potrzeb uczniów praca z uczniem zdolnym i uczniem słabym i z dysfunkcjami przedmiotów 3. Współpraca z Poradnią Psychologiczno- Pedagogiczną, Poradnią Zdrowia Psychicznego, Centrum Pomocy Rodzinie, Sądem, Policją 4. Dokonywanie systematycznej oceny zachowania młodzieży (ankiety) Zespół SPP 5. Prezentacja twórczości i wytworów młodzieży świetlicy i techniki 9