Program Profilaktyki Szkoły Podstawowej nr 1 w Legionowie rok szkolny 2015-2016 PODSTAWA PRAWNA Konstytucja Rzeczpospolitej Polskiej z dn. 2 kwietnia 1997 r. Konwencja Praw Dziecka z dn. 20 listopada 1989 r. Deklaracja Praw Człowieka. Ustawa o Przeciwdziałaniu Narkomanii z dnia 29 lipca 2005r. Ustawa o Wychowaniu w Trzeźwości i Przeciwdziałaniu Alkoholizmowi z dn. 26 października 1982 r. Rozporządzenie MENiS z 30.04.2013 r. w sprawie zasad udzielania i organizacji pomocy psychologiczno - pedagogicznej w publicznych przedszkolach, szkołach i placówkach. Ustawa z dnia 19 marca 2009 r. o zmianie ustawy o systemie oświaty oraz o zmianie niektórych innych ustaw. Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dnia 31 stycznia 2003 r. w sprawie szczegółowych form działalności wychowawczej i zapobiegawczej wśród dzieci i młodzieży zagrożonych uzależnieniem. 1
Założeniem Programu Profilaktyki jest wspomaganie wychowawczej roli rodziny z uwzględnieniem prawa do przekonań religijnych i światopoglądowych. Szkoła zapewnia wszystkim uczniom powszechny dostęp do nauki i wychowania, ochronę przed przemocą, a także kieruje się dobrem ucznia, troską o jego zdrowie, postawę moralną i obywatelską z zachowaniem poszanowania godności osobistej. Na podstawie kierunków realizacji polityki oświatowej państwa na rok szkolny 2014/15 oraz priorytetów lokalnej polityki edukacyjnej w roku szkolnym 2014/15, a także wniosków z Rady pedagogicznej z ubiegłego roku szkolnego, określono cele Programu Profilaktyki na bieżący rok szkolny. Cele główne Programu Profilaktyki: Podejmowanie działań: 1. zapobiegających uzależnieniom, profilaktycznych przeciwko dopalaczom i substancjom psychotropowym 2. wspierających rozwój dziecka młodszego na pierwszym i kolejnych etapach edukacji w związku z obniżeniem wieku realizacji obowiązku szkolnego; 3. zapobiegających agresji i przemocy w szkole; 4. włączających i integrujących uczniów niepełnosprawnych; 5. zwiększających bezpieczeństwo dzieci w szkole; 6. zapobiegających niepowodzeniom szkolnym, zwiększających motywację do nauki; 7. doskonalących współpracę na linii rodzice szkoła; 8. doskonalących umiejętności nauczycieli w zakresie oddziaływań profilaktycznych 9. promujących zdrowy styl życia zdrowe żywienie. Cele szczegółowe: 1. Opracowanie wewnętrznych procedur postępowania w sytuacjach zagrożenia 2. Nawiązanie współpracy ze specjalistami (Policją Państwową Inspekcją Sanitarną, Fundacjami lub innymi organizacjami) w celu edukacji i przeciwdziałania rozpowszechnianiu substancji psychoaktywnych. 3. Pogłębienie wiedzy nauczycieli, specjalistów, rodziców, uczniów na szkoleniach i warsztatach nt zażywania substancji psychoaktywnych, rozpoznawania i konsekwencji. 4. Dostosowanie systemu pracy w klasach pierwszych do potrzeb psychofizycznych młodszego dziecka, rozpoczynającego naukę w klasie pierwszej 5. Wsparcie adaptacji uczniów rozpoczynających naukę na kolejnym etapie edukacyjnym (kl.1 i 4) 6. Wszechstronne wsparcie uczniom i rodzicom dzieci niepełnosprawnych. 7. Prowadzenie edukacji w zakresie bezpieczeństwa dziecka w szkole i poza nią. Przystąpienie do ogólnopolskiego programu Zachowaj trzeźwy umysł i kampanii profilaktycznej Narkotyki to mnie nie kręci. - współpraca z Policją, Strażą Miejską, Państwową Inspekcja Sanitarną, organizacjami pozarządowymi, fundacjami w celu wzmożenia szeroko pojętego bezpieczeństwa, profilaktyki uzależnień. - szerzenie wiedzy nt szkodliwości używek, przeciwdziałanie agresji i cyberprzemocy, poruszanie tematyki praw dziecka i ucznia; - rozbudzanie zainteresowań, zachęcanie do aktywności oraz wskazywanie wzorców mądrego spędzania wolnego czasu. - wdrażanie do świadomego i odpowiedzialnego korzystania z mediów (Internet, TV) 8. Włączanie Rodziców do realizacji zadań profilaktycznych - udział rodziców w akcjach profilaktycznych - organizowanie spotkań doskonalących umiejętności wychowawcze rodziców/opiekunów w klasach, z uwzględnieniem praw i obowiązków wobec dzieci, pomocy w motywowaniu do nauki. 6. Psychoedukacja uczniów: 2
- prowadzenie zajęć na godz. wychowawczych nt: uzależnień, integracyjnych (wsparcie adaptacji), metod aktywnego uczenia się. - wspomaganie uczniów w pokonywaniu trudności szkolnych, zapewnianie opieki w wyrównywaniu deficytów. - wdrażanie uczniów do przestrzegania norm społecznych; uczenie szacunku dla dobra wspólnego, jako postawy życia społecznego. - podnoszenie kultury osobistej dzieci i promowanie kulturalnych postaw wobec otoczenia, - kształtowanie kompetencji społecznych umożliwiających prawidłowe funkcjonowanie w relacjach interpersonalnych. - stwarzanie warunków, aby uczniowie byli odpowiedzialnymi organizatorami życia szkolnego oraz zostali włączeni do realizacji zadań wynikających z programu wychowawczego szkoły. - Promowanie zdrowego stylu życia. 7. Wspieranie rodzin uczniów w trudnych sytuacjach życiowych. 8. Organizowanie pomocy psychologiczno - pedagogicznej. 9. Zwiększanie umiejętności wychowawczych nauczycieli i innych pracowników szkoły. 10. Edukacja prozdrowotna. Sposoby realizacji Programu: 1. Wykorzystanie najnowszej literatury, scenariuszy programu Trzeźwy umysł i kampanii Narkotyki, to mnie nie kręci, środków multimedialnych, upowszechnianie materiałów informacyjnych: plakatów, broszur, ulotek, w realizacji profilaktyki uzależnień. 2. Wewnętrzne monitorowanie problemu zagrożenia np. poprzez badanie ankietowe dot. bezpieczeństwa i oszacowania rozmiaru zagrożenia tzw. dopalaczami; obserwacja i wywiady z uczniami, udzielanie pomocy i wsparcia uczniom i rodzicom. 3. Organizowanie Szkolnych Dni Profilaktyki, warsztatów, profilaktycznych lekcji wychowawczych. 4. Edukacja rodziców podczas zebrań rodzicielskich nt. zagrożeń substancjami psychoaktywnymi. 5. Spotkania indywidualne uczniów, rodziców z pedagogiem, psychologiem i innymi specjalistami. 6. Konkursy i przedsięwzięcia aktywizujące środowisko szkolne: Przystąpienie do Ogólnopolskiego Programu Narkotyki to mnie nie kręci. 7. Dyskusje i apele szkolne. 8. Spotkania z nauczycieli z rodzicami, w celu określenia potrzeb i możliwości uczniów oraz otoczenia ich odpowiednią pomocą psychologiczno pedagogiczną. 9. Współpraca z innymi organizacjami, przedstawicielami środowisk lokalnych oraz instytucjami wspomagającymi ( samorząd gminny, gminne instytucje kulturalne i sportowe, Poradnia Psychologiczno- Pedagogiczna, lokalne ośrodki wsparcia dla osób z problemami uzależnień, organizacje młodzieżowe i pozarządowe, Straż Miejska, Komenda Powiatowa Policji, CODN). 10. Możliwość zakupu wyłącznie zdrowej żywności w szkolnym sklepiku, zdrowe obiady w szkolnej stołówce. Osoby odpowiedzialne za realizację Programu: - dyrekcja szkoły, - wychowawcy, nauczyciele i inni pracownicy szkoły; - pedagog, psycholog - pielęgniarka, - uczniowie, - rodzice. Identyfikacja problemów Podstawą do opracowania znowelizowanego Programu Profilaktyki są priorytety MENiS oraz Mazowieckiego Kuratora Oświaty z dnia 26.08.2015 r. oraz analiza sytuacji wychowawczej szkoły z 3
roku 20014/2015. Na podstawie powyższych zaleceń wyróżniono najistotniejsze problemy w zakresie profilaktyki do realizacji w roku szkolnym 2015/16: ZAKRESY ODDZIAŁYWAŃ I. Bezpieczeństwo Zadania Sposoby realizacji Czas realizacji i osoba odpowiedzialna Zapewnienie bezpieczeństwa uczniom w szkole i poza nią. Profilaktyka i niwelowanie zachowań agresywnych 1) Wewnętrzne monitorowanie zagrożenia ze strony tzw. dopalaczy i innych środków psychoaktywnych. Udzielenie wsparcia i pomocy uczniom i rodzicom w sytuacji zdiagnozowania problemu. 2)Upowszechnianie wiedzy nt zagrożeń, poprzez materiały informacyjne, szkolenia, współpracę ze specjalistami. 3) Monitoring wejść do szkoły. 4) Opracowanie wewnętrznych procedur postępowania w sytuacjach zagrożenia. 5) Prezentacja zasad BHP obowiązujących w szkole: - zapoznanie z zasadami korzystania z sal i pracowni szkolnych oraz sprzętów i pomocy dydaktycznych, -zapoznanie z zasadami bezpieczeństwa na zajęciach wychowania fizycznego, techniki, plastyki, informatyki i zajęciach pozalekcyjnych, -zapoznanie z zasadami poruszania się na terenie szkoły i wokół szkoły podczas przerw śródlekcyjnych, -zapoznanie z procedurami zachowań w różnych sytuacjach alarmowych (pożar itp.), znajomość telefonów alarmowych. 6) Opracowanie harmonogramu dyżurów nauczycielskich podczas przerw międzylekcyjnych -sprawowanie opieki nad uczniami. 7) Uczenie zasad bezpiecznego poruszania się po drodze, przygotowanie do egzaminu na kartę rowerową. 8) Uświadamianie zagrożeń wynikających z niebezpiecznych zabaw, wskazywanie zabaw bezpiecznych i warunków organizowania ich. 9) Uczenie norm społecznych obowiązujących w szkole i wdrażanie do respektowania ich przez uczniów. 10) Dostosowanie systemu pracy w klasach pierwszych do potrzeb psychofizycznych młodszego dziecka, rozpoczynającego naukę w klasie pierwszej 1) Stały monitoring zachowań uczniów podczas lekcji, zajęć pozalekcyjnych, przerw śródlekcyjnych. 2) Realizacja programu wychowawczego. 3) Integracja zespołów klasowych (wspólne wyjścia, wycieczki, imprezy klasowe, działania na rzecz szkoły itp.) 4) Rozwijanie kultury zachowania wśród uczniów. 5) Uwrażliwianie na uczniów młodszych, słabszych, innych, poprzez budowanie postaw otwartości i empatii, zachęcanie do wolontariatu i działań na rzecz społeczności szkolnej i lokalnej. cały rok szkolny Odpowiedzialni nauczyciele przedmiotów, opiekunowie SU, specjaliści szkoln Nauczyciele, wychowawcy, szkolni specjaliśc 4
Minimalizowanie zjawiska absencji uczniów Ochrona przed negatywnym oddziaływaniem mediów 6) Ukazywanie ważnych wartości w życiu człowieka. 7) Współpraca wychowawców z pedagogiem i psychologiem szkolnym. 8) Indywidualne rozmowy wychowawcy z uczniami i rodzicami. 9) Spotkania przedstawicieli policji z uczniami w czasie lekcji wychowawczych. 10) Doskonalenie nauczycieli w zakresie zapobiegania przemocy i agresji, gromadzenie odpowiednich materiałów, udział w szkoleniach, korzystanie z czasopism i stron internetowych. 11) Działania interwencyjne w sytuacji zachowań agresywnych zgodne z procedurami szkolnymi i we współpracy z odpowiednimi instytucjami. 1) Rzetelne sprawdzanie obecności na każdej lekcji. 2) Utrzymywanie stałego kontaktu z rodzicami oraz diagnozowanie przyczyn nieobecności. 3) Informowanie rodziców o konsekwencjach prawnych nie realizowania przez dziecko obowiązku szkolnego. 4) Współpraca z instytucjami wspierającymi szkołę w zapewnieniu realizacji obowiązku szkolnego przez uczniów. 1) Omawianie sposobu korzystania z Internetu na lekcjach informatyki. 2) Uświadamianie rodziców co do zagrożeń medialnych i wskazywanie sposobów kontroli dzieci. 3) Monitorowanie pracy samodzielnej uczniów w pracowniach komputerowych i bibliotece. 4) Propagowanie korzystania przez dzieci i młodzież z odpowiednich dla niej czasopism, programów telewizyjnych, audycji radiowych, stron internetowych. Nauczyciele, wychowawcy pedagog nauczyciele informatyki. II. Zdrowie Zadania Sposoby realizacji Czas realizacji Promowanie zdrowego stylu życia 1)Dostarczanie informacji na temat szkodliwości substancji psychoaktywnych takich jak: dopalacze, alkohol papierosy. Organizacja zajęć profilaktycznych w ramach lekcji wychowawczych, Szkolnych Dni Profilaktyki itp., upowszechnianie broszur, ulotek, plakatów. 2) Wskazywanie zachowań służących zdrowiuwłaściwe odżywianie. Lekcje wychowawcze, lekcje przyrody zdrowy sklepik szkolny i stołówka. 3)Organizowanie pozalekcyjnych zajęć sportowych, udział w lokalnych konkursach i zawodach sportowych. 4) Organizowanie rajdów, wycieczek, wspólnych imprez pozalekcyjnych i pozaszkolnych. 5) Korzystanie z propozycji lokalnych ośrodków kulturalnych i sportowych. 6) Organizowanie pogadanek i działań prozdrowotnych przez pielęgniarkę szkolną. pielęgniarka szkolna. 5
Profilaktyka uzależnień i zachowań ryzykownych Wdrażanie do zachowania higieny życia codziennego Uwrażliwianie na higienę otoczeniaedukacja ekologiczna Pomoc w pokonywaniu trudności związanych z rozwojem psychicznym. 7) ) Propagowanie alternatywnych sposobów spędzania czasu wolnego - aktywności ruchowej (rower, basen, spacery, wycieczki). 8) Wspieranie inicjatyw organizacji uczniowskich. 9) Dbanie o prawidłową postawę podczas lekcji oraz o higienę uczenia się. 1) Realizacja ogólnopolskiego programu Trzeźwy umysł i kampanii Narkotyki, to mnie nie kręci. Realizacja zagadnień profilaktycznych na lekcjach wychowawczych, na rożnych przedmiotach oraz zajęciach pozalekcyjnych. 2) Udział uczniów w Szkolnych Dniach Profilaktyki, przedstawieniach teatralnych organizowanych przez pedagoga szkolnego we współpracy z Urzędem Miasta Legionowo. 3) Współpraca ze specjalistami, terapeutami, zapraszanie na pogadanki i zajęcia warsztatowe. 5) Prezentacja alternatywnych sposobów spędzania czasu wolnego. 6) Włączanie się w akcje profilaktyczne organizowane przez różne organizacje oraz wykorzystywanie materiałów przygotowanych przez ośrodki wsparcia. 7) Postępowanie interwencyjne zgodnie z obowiązującymi w szkole procedurami. 1) Spotkania z pielęgniarką szkolną nt. zdrowego odżywiania w zależności od potrzeb wychowawców. 2) Pogadanki na lekcjach wychowawczych dotyczące przestrzegania zasad higieny osobistej. 3) Treści realizowane na lekcjach przyrody. 4) Uczenie młodszych dzieci właściwych nawyków higienicznych podczas pobytu w szkole. (Dbanie o nawyk częstego mycia rąk, szczególnie po wyjściu z toalety). 5) Stwarzanie odpowiednich warunków do spożywania posiłków i podstawowych czynności higienicznych w szkole. 6) Ograniczanie hałasu w najbliższym otoczeniu. 1) Czynny udział w akcjach ogólnokrajowych i lokalnych, typu,, Sprzątanie Świata, porządkowanie terenów w okolicy szkoły. 2) Podnoszenie wiedzy i świadomości na temat zbiorki i przetwarzania surowców wtórnych (recykling). 3)Aktywne zbieranie makulatury, baterii, starych telefonów. 4) Organizowanie konkursów i działań ekologicznych. 1) Treści realizowane na lekcjach wychowawczych, lekcjach religii i wychowania do życia w rodzinie. 2) Konsultacje z pedagogiem i psychologiem szkolnym. 3) Poznawanie prawidłowości zmian emocjonalnych i behawioralnych związanych z dojrzewaniem (m.in. na lekcjach przyrody). 4) Wdrażanie różnych programów rozwijających umiejętności psychologiczne i społeczne. 5) Kształtowanie umiejętności komunikacyjnych: aktywnego słuchania i wyrażania siebie. specjaliści Pielęgniarka, wychowawcy, nauczyciele przyrody, Pracownicy stołówki. Nauczyciele Przyrody, wychowawcy. specjaliści, nauczyciele. 6
6) Kształtowanie określonych postaw akceptowanych społecznie. III. Pomoc psychologiczno pedagogiczna. Zadania Sposoby realizacji Czas realizacji Wspieranie ucznia o specyficznych potrzebach edukacyjnych. 1)Współpraca z rodzicami w zakresie kierowania uczniów na badania do poradni. 2) Diagnoza specjalistów szkolnych. 3) Kierowanie uczniów na zajęcia specjalistyczne organizowane w szkole. Zgodnie z potrzebami uczniów, Wychowawcy Specjaliści. Indywidualizacja nauczaniadostosowanie wymagań, metod i form pracy do możliwości psychofizycznych ucznia. Rozbudzanie zainteresowań Wspomaganie środowiska rodzinnego Wspieranie rozwoju moralnego, społecznego i kulturalnego uczniów 4)Konsultacje i pomoc psychologa i pedagoga szkolnego. 1) Stosowanie metod i form aktywizujących ucznia zarówno zdolnego jak i z trudnościami w nauce. 2) Wdrażanie dzieci i młodzieży do organizowania pomocy koleżeńskiej. 3) Dostrzeganie i nagradzanie osiągnięć uczniów. 4)Lekcje wychowawcze oraz indywidualne rozmowy na temat skutecznych sposobów uczenia się oraz radzenia sobie z problemami w nauce. 1) Zachęcanie do udziału w konkursach szkolnych i pozaszkolnych. 2) Organizowanie zajęć pozalekcyjnych i kół zainteresowań. 3) Wzbogacanie propozycji zajęć podczas ferii i w czasie wolnym. 4) Organizowanie zajęć świetlicowych. 5) Uczestnictwo w życiu kulturalnym. 6) Zachęcanie dzieci i młodzieży do organizacji różnych przedsięwzięć na forum szkolnym. 7) Wykorzystywanie środków multimedialnych do poszukiwania i stosowania wiedzy z różnych dziedzin. 1) Poznanie środowisk uczniów i rozpoznanie problemów istotnych dla funkcjonowania dziecka w szkole. 2) Organizowanie pomocy materialnej dla dzieci, których rodziny znajdują się w trudnej sytuacji materialnej. 3) Udzielanie rożnych form pomocy specjalistycznej, w ramach możliwości szkoły. 3) Wspieranie podnoszenia przez rodziców umiejętności wychowawczych. 1) Udział w lokalnych uroczystościach kulturalnych oraz patriotycznych. 2) Organizowanie różnego rodzaju przedsięwzięć artystycznych, związanych z ważnymi datami narodowymi, środowiska lokalnego i szkolonego. 3) Celebrowanie ważnych uroczystości religijnych. 4) Podejmowanie z uczniami dyskusji na istotne tematy etyczne i społeczne. 5) Wzbogacanie systemu wartości uczniów o wartości wyższe, zachęcanie do aktywności na rzecz społeczności, budowanie poczucia solidarności społecznej z innymi. Wychowawcy nauczyciele, specjaliści Wychowawcy Nauczyciele. Wychowawca Specjaliści Wychowawca Nauczyciele. 7
Ewaluacja programu Program niniejszy nie jest zamknięty na nowe zjawiska i zmiany zachodzące w środowisku szkolnym i lokalnym, zatem konieczne jest stałe monitorowanie potrzeb i problemów uczniów, które zapewni aktualizację celów, zakresów i form oddziaływań profilaktycznych. W ustaleniu, czy program profilaktyki przynosi oczekiwane efekty, niezbędna jest ewaluacja. Elementem ewaluacji jest stałe kontrolowanie przebiegu realizacji zadań. W celu uzyskania informacji, jak realizowane są zaplanowane zadania, dokonywany będzie monitoring programu na koniec każdego roku szkolnego. Podstawą do uzyskiwania informacji będą: - obserwacje uczniów w różnych sytuacjach, np. podczas ustnych odpowiedzi, sprawdzianów, publicznych występów, pracy w grupie, kontaktów z kolegami na przerwach, uroczystościach szkolnych i środowiskowych, - analiza dziennika lekcyjnego pod kątem frekwencji, uwag dotyczących zachowania się uczniów na lekcjach, ich stosunku do nauki, kolegów i nauczycieli oraz wyników nauczania, - analiza dzienników zajęć pozalekcyjnych, wyrównawczych i kół zainteresowań pod względem liczby korzystających z nich uczniów i ich osiągnięć, informacje od prowadzących te zajęcia, - wywiady z pedagogiem, psychologiem odnośnie liczby i rodzaju konfliktów i nieporozumień między uczniami, - analiza sprawozdań z działań, konkursów przedmiotowych i zawodów sportowych, analiza wytworów pracy uczniów na rzecz klasy i szkoły, - rozmowy z uczniami, ich kolegami, nauczycielami, innymi pracownikami szkoły, rodzicami. - ankiety dla uczniów/rodziców/nauczycieli w zależności od potrzeb. 8