ADAM KONSTANTYNOWICZ ANNA KONSTANTYNOWICZ

Podobne dokumenty
I. DZIAŁANIA W ZBIORZE LICZB RZECZYWISTYCH ZBIORY LICZBOWE: liczby całkowite C : C..., 3, 2, 1,

I. DZIAŁANIA W ZBIORZE LICZB RZECZYWISTYCH

Wykład 1 Pojęcie funkcji, nieskończone ciągi liczbowe, dziedzina funkcji, wykres funkcji, funkcje elementarne, funkcje złożone, funkcje odwrotne.

i interpretowanie reprezentacji wykorzystanie i tworzenie reprezentacji wykorzystanie wykorzystanie i tworzenie reprezentacji

1. Określ monotoniczność podanych funkcji, miejsce zerowe oraz punkt przecięcia się jej wykresu z osią OY

KONKURS MATEMATYCZNY dla uczniów gimnazjów w roku szkolnym 2012/13 III etap zawodów (wojewódzki) 12 stycznia 2013 r.

MATEMATYKA Przed próbną maturą. Sprawdzian 2. (poziom rozszerzony) Rozwiązania zadań

WYKŁAD 7. UKŁADY RÓWNAŃ LINIOWYCH Macierzowa Metoda Rozwiązywania Układu Równań Cramera

ARYTMETYKA LICZB RZECZYWISTYCH

a a = 2 S n = 2 = r - constans > 0 - ciąg jest malejący q = b1, dla q 1 S n 1 CIĄGI jest rosnący (niemalejący), jeżeli dla każdego n a n

Macierze w MS Excel 2007

Algebra WYKŁAD 5 ALGEBRA 1

Główka pracuje - zadania wymagające myślenia... czyli TOP TRENDY nowej matury.

TABLICE WZORÓW I TWIERDZEŃ MATEMATYCZNYCH zakres GIMNAZJUM

Collegium Novum Akademia Maturalna

ODPOWIEDZI I SCHEMAT PUNKTOWANIA ZESTAW NR 1 POZIOM ROZSZERZONY

ODPOWIEDZI I SCHEMAT PUNKTOWANIA ZESTAW NR 1 POZIOM ROZSZERZONY

Jak zdać maturę nie lubiąc matematyki tylko 20 godzin powtórki do matury. Spis treści. Wstęp

WYMAGANIA I KRYTERIA OCENIANIA Z MATEMATYKI W 3 LETNIM LICEUM OGÓLNOKSZTAŁCĄCYM klasa 2F 1. FUNKCJA LINIOWA

Scenariusz lekcji matematyki w klasie II LO

3, leŝącym poniŝej punktu P. Wartości funkcji f są

Powtórka dotychczasowego materiału.

Wymagania edukacyjne z matematyki w klasie III A i III B Liceum Plastycznego 2019/2020

CIĄGI LICZBOWE N = zbiór liczb naturalnych. R zbiór liczb rzeczywistych (zbiór reprezentowany przez punkty osi liczbowej).

METODY NUMERYCZNE. Wykład 5. Całkowanie numeryczne. dr hab. inż. Katarzyna Zakrzewska, prof. AGH. Met.Numer. wykład 5 1

CIĄGI LICZBOWE N 1,2,3,... zbiór liczb naturalnych. R zbiór liczb rzeczywistych (zbiór reprezentowany przez punkty osi liczbowej).

KOMPENDIUM MATURZYSTY Matematyka poziom podstawowy

Wymagania edukacyjne matematyka klasa 2 zakres podstawowy 1. SUMY ALGEBRAICZNE

Wymagania na poszczególne oceny z matematyki w Zespole Szkół im. St. Staszica w Pile Kl. II poziom rozszerzony

Ciągi liczbowe podstawowe definicje i własności

3.1. Ciągi liczbowe - ograniczoność, monotoniczność, zbieżność ciągu. Liczba e. Twierdzenie o trzech ciągach.

Dorota Ponczek, Karolina Wej. MATeMAtyka 2. Szczegółowe wymagania edukacyjne z matematyki w klasie drugiej. Zakres podstawowy i rozszerzony

METODY NUMERYCZNE. Wykład 4. Całkowanie numeryczne. dr hab. inż. Katarzyna Zakrzewska, prof. AGH

Oznaczenia: K wymagania konieczne; P wymagania podstawowe; R wymagania rozszerzające; D wymagania dopełniające; W wymagania wykraczające

MATERIAŁY POMOCNICZE DO MATURY Z MATEMATYKI

Zasada indukcji matematycznej. Dowody indukcyjne.

MATLAB PODSTAWY. [ ] tworzenie tablic, argumenty wyjściowe funkcji, łączenie tablic

Wymagania na ocenę dopuszczającą z matematyki klasa II Matematyka - Babiański, Chańko-Nowa Era nr prog. DKOS /02

Ciąg arytmetyczny i geometryczny

GENEZA WYZNACZNIKA. Układ równań liniowych z dwiema niewiadomymi. Rozwiązania układu metodą eliminacji Gaussa

WZORY Z MATEMATYKI. Równość zbiorów: A = B (dla każdego x : x A x B ) Zawieranie się zbiorów, podzbiory: A B ( dla każdego x: x A x B )

1.1. Zbiory Materiał ponadprogramowy

2. FUNKCJE WYMIERNE Poziom (K) lub (P)

7. Szeregi funkcyjne

Wymagania kl. 2. Uczeń:

ZADANIA NA POCZA n(n + 1) = 1 3n(n + 1)(n + 2).

CIĄGI LICZBOWE. Naturalną rzeczą w otaczającym nas świecie jest porządkowanie różnorakich obiektów, czyli ustawianie ich w pewnej kolejności.

SKRYPT DO ZAJĘĆ WYRÓWNAWCZYCH Z MATEMATYKI DLA STUDENTÓW I ROKU AKADEMII MORSKIEJ W SZCZECINIE

Programowanie z więzami (CLP) CLP CLP CLP. ECL i PS e CLP

Ciągi i szeregi liczbowe

WYMAGANIA EDUKACYJNE Z MATEMATYKI KLASA III ZAKRES ROZSZERZONY (90 godz.) szkicuje wykres funkcji f ( x)

Klucz odpowiedzi do zadań zamkniętych i schemat oceniania zadań otwartych

Metoda szeregów potęgowych dla równań różniczkowych zwyczajnych liniowych. Równanie różniczkowe zwyczajne liniowe drugiego rzędu ma postać

Wymagania edukacyjne matematyka klasa 2b, 2c, 2e zakres podstawowy rok szkolny 2015/ Sumy algebraiczne

Wymagania na poszczególne oceny z matematyki w Zespole Szkół im. St. Staszica w Pile. Kl. II poziom podstawowy

2. Liczby rzeczywiste są to wszystkie liczby (liczby niewymierne i wymierne).

MATERIAŁY POMOCNICZE DLA STUDENTÓW DO NAUKI MATEMATYKI

Dorota Ponczek, Karolina Wej. MATeMAtyka 2. Plan wynikowy. Zakres podstawowy

Propozycja przedmiotowego systemu oceniania wraz z określeniem wymagań edukacyjnych (zakres podstawowy)

Wymagania edukacyjne z matematyki Klasa IIB. Rok szkolny 2013/2014 Poziom podstawowy

FUNKCJA KWADRATOWA. Moduł - dział -temat Lp. Zakres treści. z.p. z.r Funkcja kwadratowa - powtórzenie PLANIMETRIA 1

Przedmiotowy system oceniania wraz z określeniem wymagań edukacyjnych klasa druga zakres podstawowy

- macierz o n wierszach i k kolumnach. Macierz jest diagonalna jeśli jest kwadratowa i po za główną przekątną (diagonala) są

Sumy algebraiczne i funkcje wymierne

V. CIĄGI LICZBOWE. V.1-4. Ciągi liczbowe. Maria Kielar, Tomasz Kielar

Wykład 8: Całka oznanczona

Katalog wymagań programowych na poszczególne stopnie szkolne. Matematyka. Poznać, zrozumieć

Temat lekcji Zakres treści Osiągnięcia ucznia

I. CIĄGI I SZEREGI FUNKCYJNE. odwzorowań zbioru X w zbiór R [lub C] nazywamy ciągiem funkcyjnym.

Podstawy programowania obiektowego

usuwa niewymierność z mianownika wyrażenia typu

Rozdział 1. Ciągi liczbowe, granica ciągu

Klucz odpowiedzi do zadań zamkniętych i schemat oceniania zadań otwartych

Sumy algebraiczne i funkcje wymierne

Równania i nierówności kwadratowe z jedną niewiadomą

DZIAŁ 2. Figury geometryczne

MACIERZE I WYZNACZNIKI

Rachunek wektorowo-macierzowy w programie SciLab

1.1 Pochodna funkcji w punkcie

WYMAGANIA EDUKACYJNE Z MATEMATYKI W KLASIE IIc ZAKRES PODSTAWOWY I ROZSZERZONY

Szczegółowe wymagania edukacyjne z matematyki, klasa 2C, poziom podstawowy

2. Ciągi liczbowe. Definicja 2.1 Funkcję a : N R nazywamy ciągiem liczbowym. Wartość funkcji a(n) oznaczamy symbolem a

WYMAGANIA EDUKACYJNE NIEZBĘDNE DO UZYSKANIA POSZCZEGÓLNYCH ŚRÓDROCZNYCH I ROCZNYCH OCEN KLASYFIKACYJNYCH Z MATEMATYKI POZIOM PODSTAWOWY KLASA 2

ZADANIA Z ZAKRESU SZKOŁY PODSTAWOWEJ, GIMNAZJUM I SZKOŁY ŚREDNIEJ

WYMAGANIA NA OCENĘ DOPUSZCZAJĄCĄ DLA UCZNIÓW KLASY Ia TECHNIKUM

Wymagania edukacyjne z matematyki dla klasy II a liceum (poziom podstawowy) na rok szkolny 2018/2019

Wybrane zagadnienia. Wykład 2a. Metoda simpleks rozwiązywania zadań programowania liniowego.

WYMAGANIA I KRYTERIA OCENIANIA Z MATEMATYKI W 3 LETNIM LICEUM OGÓLNOKSZTAŁCĄCYM

WYMAGANIA EDUKACYJNE Z MATEMATYKI DLA KLASY VIII w roku szkolnym 2015/2016

MATeMAtyka 3 inf. Przedmiotowy system oceniania wraz z określeniem wymagań edukacyjnych. Zakres podstawowy i rozszerzony. Dorota Ponczek, Karolina Wej

Przedmiotowy system oceniania z matematyki wraz z określeniem wymagań edukacyjnych (zakres podstawowy) Klasa II TAK

Szeregi o wyrazach dowolnych znaków, dwumian Newtona

ZADANIA ZAMKNIĘTE. Zadanie 1 (1p). Ile wynosi 0,5% kwoty 120 mln zł? A. 6 mln zł B. 6 tys. zł C. 600 tys. zł D. 60 tys. zł

Mamy nadzieję, że zestaw, który przygotowaliśmy maturzystom, spełni swoje zadanie i przyczyni się do egzaminacyjnych sukcesów.

Liczby zespolone i wielomiany

Wymagania edukacyjne z matematyki

Wykład 2. Granice, ciągłość, pochodna funkcji i jej interpretacja geometryczna

Przedmiotowy system oceniania z matematyki wraz z określeniem wymagań edukacyjnych (zakres podstawowy) Klasa II LO

ZADANIA OTWARTE. Są więc takie same. Trzeba jeszcze pokazać, że wynoszą one 2b, gdyż taka jest długość krawędzi dwudziestościanu.

ALGEBRA MACIERZY. UKŁADY RÓWNAŃ LINIOWYCH.

Transkrypt:

ADAM KONSTANTYNOWICZ ANNA KONSTANTYNOWICZ

Korekt: Mrek Kowlik Projekt okłdki: Teres Chylińsk-Kur, KurkStudio Projekt mkiety i oprcowie grficze: Kj Mikoszewsk Producet wydwiczy i redktor serii: Mrek Jsz Copyright y Wydwictwo Ligo sp. j., Wrszw 08 www.cel-mtur.pl Wydwictw Ligo szukj też : ISBN: 978-83-789-564-4 ISBN wydi elektroiczego: 978-83-789-598-9 Skłd i łmie: Kj Mikoszewsk

WSTĘP 3 Mtemtyk. Repetytorium mturzysty to jowsz pulikcj z serii OldSchool, zrzem doskoł powtórk dl wszystkich przygotowujących się do mtury z mtemtyki. Niiejsze repetytorium zwier treści zgode z podstwą progrmową i przezczoe jest do przygotowi do egzmiu dojrzłości poziomie podstwowym. Now podstw zkłd róży stopień opowi widomości i umiejętości przez ucziów, ztem i sz pulikcj zwier zdi o różym poziomie trudości. Zdi są dore zgodie z zsdą przystępości, poglądowości i stopiowi trudości. Rozdziły i ich kolejość pokrywją się z dziłmi i ich kolejością w podstwie progrmowej. Książk pis jest przystępym językiem, ułtwijącym zrozumieie i zpmiętie mteriłu, tkże dl osó iemtemtyczych. N początku kżdego dziłu zjdują się zgdiei teoretycze wrz z odpowiedimi, rozwiązymi przykłdmi. Rozwiązi zdń otwrtych dokłdie tłumczą kolejość postępowi, choć ie podją wszystkich możliwych sposoów. Repetytorium jest zkomitym uzupełieiem podręczików do mtemtyki, może yć rówież wykorzyste przez ucziów smodzielie przygotowujących się do mtury. W dziei, że choć troszkę pomożemy zrozumieć mtemtykę i przyliżymy umiejętość rozwiązywi zdń, życzymy powodzei mturze! Autorzy WWW.CEL-MATURA.PL

4 MATEMATYKA REPETYTORIUM MATURZYSTY SPIS TREŚCI. LICZBY RZECZYWISTE 7. Róże postci licz rzeczywistych 8. Wrtość liczow wyrżei rytmetyczego 8 3. Pierwistek dowolego stopi 4. Potęg o wykłdiku wymierym 5. Logrytmy 3 6. Błąd ezwzględy i łąd względy 4 7. Przedziły liczowe 5 8. Oliczei procetowe 0 Sprwdź się 5. WYRAŻENIA ALGEBRAICZNE 9. Wyrżei lgericze 30 Sprwdź się 33 3. RÓWNANIA I NIERÓWNOŚCI 35. Rówi stopi pierwszego z jedą iewidomą 36 Sprwdź się 60 4. FUNKCJE 7. Sposoy opisywi fukcji 7. Włsości fukcji 74 3. Wykresy fukcji 76 4. Fukcj liiow 79 5. Fukcj kwdrtow 86 6. Fukcj 95 7. Fukcj wykłdicz 98 Sprwdź się 0 STARA DOBRA SZKOŁA

SPIS TREŚCI 5 5. CIĄGI 3. Pojęcie ciągu 4. Ciąg rytmetyczy 5 3. Ciąg geometryczy 9 Sprwdź się 4 6. TRYGONOMETRIA 3. Fukcje trygoometrycze kąt ostrego 3. Fukcje trygoometrycze dowolego kąt 36 3. Zleżości między fukcjmi trygoometryczymi 37 Sprwdź się 4 7. PLANIMETRIA 47. Kąty w okręgu 48. Stycz do okręgu 5 3. Okręgi stycze 53 4. Trójkąty podoe 54 5. Pole trójkąt ostrokątego 57 6. Fukcje trygoometrycze w oliczeich geometryczych 58 Sprwdź się 6 8. GEOMETRIA ANALITYCZNA 69. Rówie prostej płszczyźie 70. Wzjeme położeie prostych 73 3. Proste rówoległe i proste prostopdłe 76 4. Środek odcik 79 5. Odległość dwóch puktów 8 6. Symetri względem osi ukłdu współrzędych 83 7. Symetri środkow względem początku ukłdu współrzędych 84 Sprwdź się 88 WWW.CEL-MATURA.PL

6 MATEMATYKA REPETYTORIUM MATURZYSTY 9. STEREOMETRIA 97. Gristosłupy 98. Ostrosłupy 04 3. Wlec 09 4. Stożek 3 5. Kul 7 Sprwdź się 0. ELEMENTY STATYSTYKI OPISOWEJ I TEORII PRAWDOPODOBIEŃSTWA 33. Średi rytmetycz i średi wżo zestwu dych 34. Medi zestwu dych 36 3. Odchyleie stdrdowe 38 4. Proste sytucje komitorycze 39 5. Reguł możei i reguł dodwi 4 6. Prwdopodoieństwo zdrzeń 43 Sprwdź się 49 STARA DOBRA SZKOŁA

. LICZBY RZECZYWISTE Pojęcie licz rzeczywistych możliwe jest dzięki osi ukierukowej. Zrozumieie ciągłości licz rzeczywistych może ułtwić fkt, że wypełiją oe cłkowicie oś, ie pozostwijąc żdej dziury.

8 MATEMATYKA REPETYTORIUM MATURZYSTY. Róże postci licz rzeczywistych Liczy rzeczywiste to wszystkie liczy wymiere i iewymiere. Liczy wymiere to te, które mją rozwiięcie dziesięte skończoe 5 lu ieskończoe okresowe, p. ; ; 0,(3);,; ; 5; 8,4545; 6 7 0 9, Kżdą z tych licz moż przedstwić w postci ułmk zwykłego ieskończeie wiele sposoów. Spośród licz wymierych możemy wyróżić liczy turle {0,,, 3, 4, 5, } i liczy cłkowite { 3,,, 0,,, 3, 4, }. Liczy, które mją rozwiięcie dziesięte ieskończoe, le ieokresowe są liczmi iewymierymi, p. π ; ;,3456... Licz iewymierych ie moż zpisć w postci ilorzu dwóch licz: cłkowitej przez cłkowitą różą od zer. PRZYKŁAD 3 Wśród licz: ; 0,(3); 3; 8 ; 0,5; ; 38; 7 turle orz liczy iewymiere. 7 5 3 ; π; 5 wskż liczy Liczmi turlymi są liczy 3; 8 = 9 ; i 38. Liczmi iewymierymi są liczy π i 5, poiewż mją rozwiięci dziesięte ieskończoe, ieokresowe.. Wrtość liczow wyrżei rytmetyczego Przy olicziu wrtości liczowej wyrżei rytmetyczego leży pmiętć o kolejości wykoywi dziłń. Jeżeli w wyrżeiu występuje tylko dodwie i odejmowie, tylko możeie i dzieleie lo tylko potęgowie i pierwistkowie, to wykoujemy je w kolejości od lewej do prwej. Gdy w wyrżeiu występuje dodwie, odejmowie, możeie, dzieleie, STARA DOBRA SZKOŁA

. LICZBY RZECZYWISTE 9 potęgowie lu pierwistkowie, to jpierw wykoujemy potęgowie i pierwistkowie, stępie możeie i dzieleie, potem dodwie i odejmowie. W wyrżeich zwierjących wisy jpierw wykoujemy dziłi w tych wisch, które ie zwierją iych wisów. Zstępując zk dzielei kreską ułmkową, trktujemy wyrżei w licziku i miowiku tk, jky yły ujęte w wisy. Wykoując oliczei, w których występują ułmki zwykłe i dziesięte, możemy ułmki dziesięte zmieić ułmki zwykłe lu o ile to możliwe zmieić ułmki zwykłe dziesięte, stępie wykoywć dziłi zgodie z kolejością. PRZYKŁAD Olicz wrtości wyrżeń: ),4 8 + 0, + 0,03, ) 3 3 : 6 : 3 64 7 5 c) 0, 4, : (,7) 3 00 ),4 8 + 0, + 0,03, = 5,6 + 0, + 0,03, = 5,4 + 0,03, = 6,47 ) 3 3 : 6 : 3 64 7 = 3 8 : 4 : 4 7 = 4 : 4 : 4 7 = 6 : 4 7 = 3 7 = = = 0,5 c) WWW.CEL-MATURA.PL

0 MATEMATYKA REPETYTORIUM MATURZYSTY Oliczjąc wrtość wyrżei rytmetyczego, wrto korzystć z włsości dziłń: przemieości dodwi: + = + łączości dodwi: ( + ) + c = + ( + c) przemieości możei: = łączości możei: ( ) c = ( c) rozdzielości możei względem dodwi: ( + c) = + c Pmiętjmy rówież o tym, że: dodjąc zero, ie zmieimy wrtości wyrżei: + 0 = możąc przez jede, ie zmieimy wrtości wyrżei: = gdy jedym z czyików iloczyu jest zero, to iloczy wyosi zero: 0 = 0 PRZYKŁAD O ile licz jest miejsz od liczy, jeśli + 5 8 5 = ( ) 3 i 7 : = 3 9 3 3 :,8 9 5 + 5 8 5 = ( ) 3 6 + 5 8 + = 5 = 5 = 5 = 0,3 8 8 8 7 4 6 4 4 3 4 : : 3 9 3 3 9 3 3 4 3 3 3 = = = = = =,5 3 3 0 :,8 9 5 9 5 8 9 3 9 =,5 ( 0,3) =,5 + 0,3 =,63 Odpowiedź: Licz jest miejsz od liczy o,63. STARA DOBRA SZKOŁA

. LICZBY RZECZYWISTE PRZYKŁAD 3 Zjdź liczę, której 3 ( 3) + 69 5 8 4 4 3 Oliczmy wrtość wyrżei. ( ) jest rówe wrtości liczowej wyrżei 4 + 4 0 4 3 3 = 3 = = = 69 5 8 3 5 9 9 3 3 Ozczmy przez x szuką liczę, ukłdmy rówie i rozwiązujemy je. x = 3 3 3 x = 3 Odpowiedź: Szuk licz to. x = 3. Pierwistek dowolego stopi Pierwistkiem -tego stopi z liczy ieujemej zywmy tką liczę ieujemą, że = =, o = Pierwistkowie stopi ieprzystego jest wykole dl wszystkich licz rzeczywistych. =, jeśli < 0 i = k +, k jest liczą turlą większą od 0. PRZYKŁAD Olicz: ) 4 8 ) 3 6 c) 5 3 d) 0 04 ) 4 8 = 3, o 3 4 = 8 3 =, o = 3 5 c) ( ) 5 ) 3 6 = 6, o 6 3 = 6 d) 0 0 04 =, o = 04 WWW.CEL-MATURA.PL

MATEMATYKA REPETYTORIUM MATURZYSTY Oliczjąc pierwistek z iloczyu, możemy zpisć pierwistek jko iloczy pierwistków poszczególych czyików, zś oliczjąc pierwistek z ilorzu jko ilorz pierwistków dzielej i dzielik. Przy stosowych złożeich mmy więc: = orz = PRZYKŁAD 5 5 6 4 Olicz wrtość wyrżei. 5 5 6 : 8 6 4 6 4 64 64 6 : 8 6 : 8 5 5 5 5 5 5 = = = = = 5 5 5 5 3 Wyłączie czyik przed zk pierwistk poleg zpisiu liczy podpierwistkowej jko iloczyu dwóch licz, z których z jedej d się oliczyć pierwistek. PRZYKŁAD 3 Uprość wyrżeie 7 3 48 + 4. 7 3 48 + 4 = 9 3 3 6 3 + 4 4 3 = 6 3 3 + 8 3 = 3 4. Potęg o wykłdiku wymierym Potęgę o wykłdiku wymierym moż zpisć z pomocą pierwistk, p. 3 3 3 4 4 3 =, 5 = 5. m m =, gdzie m jest liczą wymierą i > 0 Oliczjąc wrtości liczowe wyrżeń zwierjących potęgi, możemy stosowć włsości dziłń potęgch. STARA DOBRA SZKOŁA

. LICZBY RZECZYWISTE 3 Możąc przez sieie potęgi o tej smej podstwie, przepisujemy 3 4 5 5 5 podstwę, wykłdiki dodjemy, p. =. m = +m Dzieląc przez sieie potęgi o tej smej podstwie, przepisujemy 3 5 5 5 podstwę, wykłdiki odejmujemy, p. : =. : m = m Podosząc potęgę do potęgi, przepisujemy podstwę, wykłdiki 4 8 4 4 możymy przez sieie, p. = 9 9 ( ) m m = PRZYKŁAD Olicz wrtość wyrżei 3 4 8. 3 : 3 3 6 3 7 3 6 ( ) ( ) 4 8 8 = = = = 5 3 : 3 : : : 7 = = 8 ( ) 5. Logrytmy Logrytmem przy podstwie liczy zywmy tką liczę c, że c =. Logrytm istieje wówczs, gdy > 0 i orz > 0. log = c, gdy c = PRZYKŁAD Olicz: ) log 5 ) log 4 c) log 3 5 9 3 ) log 5 = 3, o 5 = 5 5 WWW.CEL-MATURA.PL

4 MATEMATYKA REPETYTORIUM MATURZYSTY ) = = = log 4, o 4 c) log 3 =, o 9 = 9 = 3 9 Dl dowolych licz rzeczywistych dodtich,, c tkich, że, prwdziwe są stępujące włsości logrytmów: log = 0 log = log + log c = log c log log c = log c log = log, gdzie jest dowolą liczą rzeczywistą PRZYKŁAD Olicz. ) log 6 + log 4,5 ) log 56 log 8 c) log 0 log 6 3 3 7 7 5 5 ) log 6 + log 4,5 = log 6 4,5 = log 7 = 3 3 3 3 3 56 ) log 56 log 8 = log = log 7 = 7 7 7 7 8 c) log 0 log 6 = log 0 log 6 = log 00 log 4 = 5 5 5 5 5 5 00 = log = log 5 = 5 5 4 6. Błąd ezwzględy i łąd względy Przy wykoywiu oliczeń często ich wyik podjemy w przyliżeiu. Jeśli przyliżo wrtość jest większ od rzeczywistej, to przyliżeie jest z dmirem, jeśli miejsze, to z iedomirem. Błąd ezwzględy to wrtość ezwzględ różicy dej liczy i jej przyliżei. Błąd ezwzględy oliczmy ze wzoru, gdzie to d licz, to jej przyliżeie. STARA DOBRA SZKOŁA

. LICZBY RZECZYWISTE 5 Błąd względy pokzuje, jką częścią dej liczy jest wrtość, o jką powiększyliśmy lu pomiejszyliśmy liczę. Błąd względy oliczmy ze wzoru, gdzie to d licz, to jej przyliżeie. Błąd względy moż wyrzić wrtością procetową 00%. PRZYKŁAD Pi Mrysi powiedził, że m około 30 lt. Olicz łąd ezwzględy i łąd względy procetowy przyliżei, wiedząc, że pi Mrysi m 38 lt. Błąd ezwzględy: 38 30 = 8 = 8 Błąd względy procetowy: 38 30 8 00% = 00% 0,05 00%,05% 38 38 7. Przedziły liczowe Kżdemu puktowi osi liczowej odpowid dokłdie jed licz rzeczywist (współrzęd), kżdej liczie rzeczywistej moż przyporządkowć dokłdie jede pukt osi liczowej. PRZYKŁAD ) Odczytj współrzęde puktów A i B umieszczoych osi liczowej. A ) Zzcz osi liczowej pukty C = 3 4 i D =. 0 B ) A =, B = 4 ) 0 C D WWW.CEL-MATURA.PL

6 MATEMATYKA REPETYTORIUM MATURZYSTY Jeśli i są liczmi rzeczywistymi i <, wówczs możemy wyróżić stępujące ogriczoe przedziły liczowe: przedził domkięty (oustroie), tworzą go wszystkie liczy rzeczywiste x spełijące wruek x przedził otwrty (oustroie) (, ) tworzą go wszystkie liczy rzeczywiste x spełijące wruek < x < przedził lewostroie domkięty, ) tworzą go wszystkie liczy rzeczywiste x spełijące wruek x < przedził prwostroie domkięty (, tworzą go wszystkie liczy rzeczywiste x spełijące wruek < x STARA DOBRA SZKOŁA

. LICZBY RZECZYWISTE 7 Podoie możemy określić przedziły ieogriczoe: tworzą go wszystkie liczy spełijące wruek x > (, ) tworzą go wszystkie liczy spełijące wruek x, ) tworzą go wszystkie liczy spełijące wruek x < (,) tworzą go wszystkie liczy spełijące wruek x (, PRZYKŁAD Określ, do jkiego przedziłu leży x, jeśli: ) x > 3 i x < 5 ) 4x 8 i 3x < 9,03 c) 0,5x 5, ) ( 3; 5) ) ;3,0 ) c) 30,; ) WWW.CEL-MATURA.PL

8 MATEMATYKA REPETYTORIUM MATURZYSTY PRZYKŁAD 3 ) Zzcz osi liczowej wszystkie liczy leżące do przedziłu ( 3,5. ) Opisz z pomocą przedziłu ziór licz zzczoych osi liczowej. 7 ) ) (,7) 3 5 Jedym z wżiejszych termiów dotyczących licz rzeczywistych jest pojęcie wrtości ezwzględej. Wrtość ezwzględą liczy ozczmy symolem. Wrtością ezwzględą liczy dodtiej jest t sm licz, p. 4 = 4. Wrtością ezwzględą liczy ujemej jest licz do iej przeciw, p. 5 = 5. Wrtością ezwzględą liczy zero jest zero, 0 = 0. PRZYKŁAD 4 Opuść wrtość ezwzględą: ) 3 ) 3 ) 3 = 3 ) 3 = ( 3 ) = 3 STARA DOBRA SZKOŁA

. LICZBY RZECZYWISTE 9 Wrtość ezwzględą iterpretujemy jko odległość puktów osi liczowej. Jeśli <, to odległość licz i wyosi. Jeśli >, to odległość licz i jest rów. PRZYKŁAD 5 Olicz π 3,4 3,4 π. π 3,4 3,4 π = π 3,4 (π 3,4) = = π 3,4 π + 3,4 = 0 = 0 PRZYKŁAD 6 Zzcz osi liczowej przedził opisy ierówością. ) x < 4 ) x ) ) 4 0 0 4 WWW.CEL-MATURA.PL

0 MATEMATYKA REPETYTORIUM MATURZYSTY 8. Oliczei procetowe W prktyce często spotykmy się z olicziem procetu dej liczy. Ay oliczyć procet dej liczy, leży przedstwić procet w postci ułmk zwykłego lu dziesiętego i pomożyć ułmek przez tę liczę. PRZYKŁAD Ceę spodi kosztujących 5 zł oiżoo o 5%. Ile wyosi oiżk? 5% z 5 = 0,5 5 = 3,5 (zł) Odpowiedź: Oiżk wyosi 3,5 zł. Czsmi ie zmy pewej wielkości, le wiemy, ile wyosi jej procet. Ay oliczyć liczę podstwie jej procetu: możemy przedstwić procet w postci ułmk zwykłego lu dziesiętego i dą liczę podzielić przez te ułmek, zmieić procet ułmek i ułożyć odpowiedie rówie. PRZYKŁAD Olicz liczę, której % wyosi 30. x szuk licz % z x = 30 0, x = 30 x = 30 : 0, x = 50 Odpowiedź: Szuk licz to 50. STARA DOBRA SZKOŁA

. LICZBY RZECZYWISTE Ay oliczyć, jkim procetem jedej liczy jest drug licz, leży ustlić, jkim ułmkiem jedej liczy jest drug, stępie wyrzić te ułmek w procetch. PRZYKŁAD 3 W klsie jest dziewczyek i 3 chłopców. Jki procet ucziów cłej klsy stowią dziewczęt? Oliczmy, ilu ucziów liczy kls: + 3 = 5. Wyzczmy, jkim ułmkiem liczy wszystkich ucziów jest licz dziewcząt. = + 3 5 Wyrżmy te ułmek w procetch. 00% = 48% 5 Odpowiedź: Dziewczęt stowią 48% ucziów cłej klsy. Procet skłdy to sposó oprocetowi kpitłu polegjący tym, że dochód w postci odsetek doliczy jest do kpitłu i procetuje wrz z im w stępym okresie. Kpitł K złożoy do ku lt, procet skłdy, przy stłym p oprocetowiu p%, po ltch wyosi: K = K +. 00 WWW.CEL-MATURA.PL

MATEMATYKA REPETYTORIUM MATURZYSTY PRZYKŁAD 4 Olicz kwotę, którą otrzym złożyciel lokty kowej w wysokości 0 000 zł złożoej 5 lt przy roczym oprocetowiu wyoszącym 3,5%. p Stosujemy wzór K = K +. 00 5 3,5 5 5 K = 0000 0000 5 + = ( + 0,035) = 0000 (,035) = 00 = 0000,87686 876,86 (zł) Odpowiedź: Złożyciel otrzym 876,86 zł. Kpitł K złożoy do ku lt, przy oprocetowiu roczym p% i kpitlizcji m rzy w roku, po ltch wyosi: m p K = K + 00 m PRZYKŁAD 5 Olicz kwotę, którą otrzym złożyciel lokty kowej w wysokości 00 000 zł złożoej lt przy roczym oprocetowiu wyoszącym 3% z kwrtlą kpitlizcją odsetek. m p Stosujemy wzór K = K +. 00 m K 4 8 3 3 8 = 00000 + = 00000 + = 00000 ( + 0,0075) = 00 4 400 = 00000 (,0075) 8 =00000,065988 0659,88 (zł) Odpowiedź: Złożyciel otrzym 06 59,88 zł. STARA DOBRA SZKOŁA

. LICZBY RZECZYWISTE 3 ZAPAMIĘTAJ Liczmi turlymi są liczy: 0,,, 3, 4, 5, 6, 7, 8, 9, 0,, Liczmi cłkowitymi są liczy:, 3,,, 0,,, 3, Liczy i, i, 3 i 3, to pry licz przeciwych. Kżdą liczę, którą d się przedstwić w postci ułmk zwykłego, o licziku ędącym dowolą liczą cłkowitą i miowiku ędącym liczą cłkowitą różą od zer, zywmy liczą wymierą. Liczy, które mją rozwiięcie dziesięte skończoe lu ieskończoe okresowe, są liczmi wymierymi. Liczy, które mją rozwiięcie dziesięte ieskończoe, le ieokresowe, są liczmi iewymierymi. Njpierw wykoujemy dziłi w wisch, stępie potęgujemy i pierwistkujemy, potem możymy i dzielimy, końcu dodjemy i odejmujemy. Włsości dziłń: przemieość dodwi: + = +, łączość dodwi: ( + ) + c = + ( + c), przemieość możei: =, łączość możei: ( ) c = ( c), rozdzielość możei względem dodwi: ( + c) = + c. Pierwistkiem -tego stopi z liczy ieujemej zywmy tką liczę ieujemą, że =. Przy stosowych złożeich mmy: = =. Potęgę o wykłdiku wymierym moż zpisć z pomocą m m pierwistk =, gdzie m jest liczą wymierą i > 0. WWW.CEL-MATURA.PL

4 MATEMATYKA REPETYTORIUM MATURZYSTY Włsości potęg: m = +m : m = ( ) m m m =. Logrytmem przy podstwie liczy zywmy tką liczę c, że c =. Logrytm istieje wówczs, gdy > 0 i orz > 0. Włsości logrytmów: log = 0 log = log + log c = log c log log c = log c log = log, gdzie jest dowolą liczą rzeczywistą Błąd ezwzględy oliczmy ze wzoru, gdzie to d licz, to jej przyliżeie. Błąd względy oliczmy ze wzoru, gdzie to d licz, to jej przyliżeie., przedził domkięty (oustroie) (, ) przedził otwrty (oustroie), ) przedził lewostroie domkięty (, przedził prwostroie domkięty (, ),, ),, (, przedziły ieogriczoe, ( ) Ay oliczyć procet dej liczy, leży przedstwić procet w postci ułmk zwykłego lu dziesiętego i pomożyć ułmek przez tę liczę. Ay oliczyć liczę podstwie jej procetu, możemy przedstwić procet w postci ułmk zwykłego lu dziesiętego i dą liczę podzielić przez te ułmek. Ay oliczyć, jkim procetem jedej liczy jest drug licz, leży ustlić, jkim ułmkiem jedej liczy jest drug, stępie wyrzić te ułmek w procetch. Kpitł K złożoy do ku lt, procet skłdy, przy p stłym oprocetowiu p%, po ltch wyosi: K = K +. 00 STARA DOBRA SZKOŁA

. LICZBY RZECZYWISTE 5 Kpitł K złożoy do ku lt, przy oprocetowiu roczym p% i kpitlizcji m rzy w roku, po ltch wyosi: m p K = K + 00 m CIEKAWOSTKA W IX wieku rski uczoy Al-Fri poszerzył pojęcie liczy o liczy wymiere i iewymiere dodtie. Dw wieki późiej rski mtemtyk Omr Chjjm sformułowł ogólą teorię liczy. Do licz wymierych dodł tkie elemety, y wszystkie wielkości mogły zostć zmierzoe. Sprwdź się Zd.. Wśród pierwistków kwdrtowych pierwszych dziesięciu licz turlych liczmi iewymierymi są: A.,, 3, 5, 7, 9, 0. C. 0,, 3, 5, 7, 9, 0. B., 3, 5, 6, 7, 8, 0. D., 3, 5, 6, 7, 9, 0. : 8 Zd.. Wrtością wyrżei 3 : jest 56 : 3 A.. B.. C. 6 3 9. D. 9 6. Zd. 3. Podj liczę przeciwą do liczy ędącej wrtością wyrżei 3 5 3 5 65. WWW.CEL-MATURA.PL

6 MATEMATYKA REPETYTORIUM MATURZYSTY Zd. 4. Podj liczę odwrotą do liczy ędącej wrtością wyrżei Zd. 5. Wrtością wyrżei 5 3 5 30 65 : 5 3 5 ie jest licz A. 4 5. B. 0,8. C. 6 5. D. 4. Zd. 6. Olicz wrtość wyrżei log log 8. 4 4 5 89 80. Zd. 7. Podczs trsmisji mistrzostw świt w lekkiej tletyce kiic usłyszł, że długość rzutu młotem Aity Włodrczyk wyosi 79 metrów i 68 cetymetrów. Poprwy wyik wyosił 79 metrów i 86 cetymetrów. Jk duży łąd względy procetowy popełił kiic? Zd. 8. Zpisz z pomocą przedziłu rozwiązie ierówości x 7. Zd. 9. Ceę spodi kosztujących 5 zł oiżoo o %, po miesiącu podwyższoo o %. Ile wyosi oec ce spodi? Zd. 0. Jką kwotę otrzym włściciel lokty kowej w wysokości 300 000 zł złożoej 3 lt przy roczym oprocetowiu wyoszącym 3,5% z półroczą kpitlizcją odsetek. STARA DOBRA SZKOŁA

. LICZBY RZECZYWISTE ROZWIĄZANIA 7 Rozwiązi Zd.. B., 3, 5, 6, 7, 8, 0 Zd.. D. 3 3 9 : 3 8 8 6 6 6 9 : = = = 56 8 9 6 9 6 : 3 3 3 9 Zd. 3. 3 3 3 3 3 3 3 3 5 5 65 = 5 5 5 = 5 5 = 5 5 = 5 = 5 Licz przeciw to 5. Zd. 4. ( )( + ) 43 3 = = = = 89 80 (89 80)(89 + 80) 9 69 3 3 3 5 5 5 Licz odwrot to 3. Zd. 5. A. Zd. 6. 5 3 5 3 5 30 5 30 30 64 4 = = 3 = 3 = 3 5 3 5 65 : 5 65 5 65 5 5 44 log log 8 = log log 8 = log 44 log 9 = log = log 6 = 4 4 4 4 4 4 4 4 9 44 44 log 9 = log = log 6 = 9 4 4 4 4 Zd. 7. 79,86 79,68 0,8 00% = 00% = 0,3% 79,86 79,86 Zd. 8. x 7,7 Zd. 9. 00% % = 88% = 0,88 0,88 5 = 0 (zł) 00% + % = % =,, 0 = 3,0 (zł) Odpowiedź: Oec ce spodi wyosi 3,0 zł. WWW.CEL-MATURA.PL

8 MATEMATYKA REPETYTORIUM MATURZYSTY Zd. 0. 3 6 3,5 3,5 6 K = 300000 300000 300000 3 + = + = (,075) = 300000,0970 = 00 00 = 300000,0970 3390,7 (zł) STARA DOBRA SZKOŁA