PRAWO RZYMSKIE POWTÓRZENIE JAKUB URBANIK, KATEDRA PRAWA RZYMSKIEGO I ANTYCZNEGO UW

Transkrypt

1 PRAWO RZYMSKIE POWTÓRZENIE JAKUB URBANIK, KATEDRA PRAWA RZYMSKIEGO I ANTYCZNEGO UW

2 PRAWO RZYMSKIE POWTÓRZENIE JAKUB URBANIK, KATEDRA PRAWA RZYMSKIEGO I ANTYCZNEGO UW

3 FORMA EGZAMINU Egzamin w formie klasycznej Egzamin z książką

4 EGZAMIN KLASYCZNY 3 części I: pytania otwarte, tabelki, uzupełnienia, paremie, zachowek II: pytania TAK NIE III: kazusy (w tym testament, formułka procesowa, obliczanie stopni pokrewieństwa, accidentalia negotii)

5 CZĘŚĆ PIERWSZA

6 CZĘŚĆ PIERWSZA Wymień kontrakty realne. -

7 CZĘŚĆ PIERWSZA Wymień kontrakty realne. Jaki rodzaj odpowiedzialności obciąża depozytariusza? Dlaczego? - -

8 CZĘŚĆ PIERWSZA

9 CZĘŚĆ PIERWSZA Prius tempore potior iure: -

10 CZĘŚĆ PIERWSZA Prius tempore potior iure: - Uporządkuj chronologicznie, wpisując numer w nawiasach: Konstytucja raweńska ( ) Ustawa XII Tablic ( ) Instytucje Gajusa ( ) Lex Aquilia ( ) Servius Sulpicius Rufus ( )

11 CZĘŚĆ PIERWSZA Prius tempore potior iure: - Uporządkuj chronologicznie, wpisując numer w nawiasach: Konstytucja raweńska ( ) Ustawa XII 1 Tablic ( ) Instytucje Gajusa ( ) Lex Aquilia ( ) Servius Sulpicius Rufus ( )

12 CZĘŚĆ PIERWSZA Prius tempore potior iure: - Uporządkuj chronologicznie, wpisując numer w nawiasach: Konstytucja raweńska ( ) Ustawa XII 1 Tablic ( ) Instytucje Gajusa ( ) Lex 2 Aquilia ( ) Servius Sulpicius Rufus ( )

13 CZĘŚĆ PIERWSZA Prius tempore potior iure: - Uporządkuj chronologicznie, wpisując numer w nawiasach: Konstytucja raweńska ( ) Ustawa XII 1 Tablic ( ) Instytucje Gajusa ( ) Lex 2 3 Aquilia ( ) Servius Sulpicius Rufus ( )

14 CZĘŚĆ PIERWSZA Prius tempore potior iure: - Uporządkuj chronologicznie, wpisując numer w nawiasach: Konstytucja raweńska ( ) Ustawa XII 1 Tablic ( ) Instytucje Gajusa ( ) Lex 2 3 Aquilia ( ) Servius Sulpicius Rufus ( ) 4

15 CZĘŚĆ PIERWSZA Prius tempore potior iure: - Uporządkuj chronologicznie, wpisując numer w nawiasach: Konstytucja raweńska ( ) Ustawa XII 1 Tablic ( ) Instytucje Gajusa ( ) Lex 2 3 Aquilia ( ) Servius Sulpicius Rufus ( ) 5 4

16 CZĘŚĆ PIERWSZA Uzupełnij tabelkę: Typ kontraktu stosunek zobowią zaniowy depozyt zastaw dwustronny nierównoczesny custodia

17 CZĘŚĆ PIERWSZA Uzupełnij tabelkę: Typ kontraktu stosunek zobowią zaniowy standard odpowiedzialności depozyt zastaw dwustronny nierównoczesny custodia

18 CZĘŚĆ PIERWSZA Uzupełnij tabelkę: Typ kontraktu stosunek zobowią zaniowy standard odpowiedzialności depozyt realny zastaw dwustronny nierównoczesny custodia

19 CZĘŚĆ PIERWSZA Uzupełnij tabelkę: Typ kontraktu stosunek zobowią zaniowy standard odpowiedzialności depozyt realny dwustronny zastaw realny nierówno- custodia czesny

20 CZĘŚĆ PIERWSZA Uzupełnij tabelkę: Typ kontraktu stosunek zobowią zaniowy standard odpowiedzialności depozyt realny dwustronny nierównoczesny dwustronny zastaw realny nierówno- custodia czesny

21 CZĘŚĆ PIERWSZA Uzupełnij tabelkę: Typ kontraktu stosunek zobowią zaniowy standard odpowiedzialności depozyt realny dwustronny nierównoczesny dolus (& culpa lata) dwustronny zastaw realny nierówno- custodia czesny

22 CZĘŚĆ DRUGA 1. Wierzyciel, który zaciągnął zobowiązanie z niewolnikiem zarządzającym peculium, na polecenie jego pana może wytoczyć: actio de in rem verso actio quod iussu actio de peculio

23 CZĘŚĆ DRUGA 1. Wierzyciel, który zaciągnął zobowiązanie z niewolnikiem zarządzającym peculium, na polecenie jego pana może wytoczyć: actio de in rem verso actio quod iussu actio de peculio TAK

24 CZĘŚĆ DRUGA 1. Wierzyciel, który zaciągnął zobowiązanie z niewolnikiem zarządzającym peculium, na polecenie jego pana może wytoczyć: actio de in rem verso actio quod iussu actio de peculio TAK TAK

25 CZĘŚĆ DRUGA 1. Wierzyciel, który zaciągnął zobowiązanie z niewolnikiem zarządzającym peculium, na polecenie jego pana może wytoczyć: NIE actio de in rem verso actio quod iussu actio de peculio TAK TAK

26 CZĘŚĆ DRUGA 2. W III w n.e. właścicielem wina wytworzonego z cudzych winogron był: właściciel winogron przetwórca powstawała współwłasność

27 CZĘŚĆ DRUGA 2. W III w n.e. właścicielem wina wytworzonego z cudzych winogron był: właściciel winogron przetwórca TAK powstawała współwłasność

28 CZĘŚĆ DRUGA 2. W III w n.e. właścicielem wina wytworzonego z cudzych winogron był: właściciel winogron przetwórca NIE TAK powstawała współwłasność

29 CZĘŚĆ DRUGA 2. W III w n.e. właścicielem wina wytworzonego z cudzych winogron był: właściciel winogron przetwórca NIE TAK NIE powstawała współwłasność

30 CZĘŚĆ TRZECIA KAZUSY projekt testamentu opis formułki procesowej i ułożenie stanu faktycznego accidentalia negotii stopnie pokrewieństwa źródło? inne

31 CZĘŚĆ TRZECIA KAZUSY projekt testamentu opis formułki procesowej i ułożenie stanu faktycznego accidentalia negotii stopnie pokrewieństwa reszta

32 TESTAMENT

33 TESTAMENT ustal, kto ma być dziedzicem

34 TESTAMENT ustal, kto ma być dziedzicem wydziedzicz pozostałych sui heredes i pogrobowca

35 TESTAMENT ustal, kto ma być dziedzicem wydziedzicz pozostałych sui heredes i pogrobowca ustanów legaty/inne

36 TESTAMENT ustal, kto ma być dziedzicem wydziedzicz pozostałych sui heredes i pogrobowca ustanów legaty/inne pamiętaj, że dziedzic nie może dostać legatu

37 TESTAMENT ustal, kto ma być dziedzicem wydziedzicz pozostałych sui heredes i pogrobowca ustanów legaty/inne pamiętaj, że dziedzic nie może dostać legatu wyjątek: wielu dziedziców i legaty per praeceptionem

38 TESTAMENT W II w. n.e. Antoniusz Silvanus chce sporządzić (zwykły) testament. Pragnie, by majątek po nim przypadł nieślubnemu synowi. Gdyby syn nie chciał majątku, testator chce, by majątek otrzymał jego brat Marek. W przeciwnym wypadku Marek ma otrzymać 750 denarów. Antoniusz Silvanus chce, żeby dostarczeniem jego majatku do dziedzica zajął się przyjaciel z wojska Hierax, który w zamian ma otrzymać 50 denarów. Po tyle samo matka nieślubnego syna i prefekt oddziału Silvanusa. Dziedzic ma wyzwolić niewolnika Kroniona.

39 ANTONIUS SILVANUS EQ(UES)ALAE I THRACUM MAURETANAE, STATOR PRAEF(ECTI), TURMA VALERI, TESTAMENTUM FECIT. OMNIUM BONOR[UM MEO]RUM CASTRENS[IUM ET D]OMESTICUM M. ANTONIUS SAT[RI]ANUS FILIUS MEUS EX ASSE MIHI HERES ESTO: ANTONIUS SILVANUS, JEŹDZIEC PIERWSZEJ MAURETAŃSKIEJ ALI TRAKÓW STATOR PREFEKTA, TURMY VALERIUSA, SPORZĄDZIŁ TESTAMENT. M. ANTONIUS SATRIANUS, SYN MÓJ NIECH MI BĘDZIE JEDYNYM DZIEDZICEM WSZYSTKICH MOICH DÓBR WOJSKOWYCH I DOMOWYCH.

40 CETERI ALI OMNES EXHEREDES SUNTO: CERNITOQUE HEREDITATEM MEAM IN DIEBUS C PROXIMIS: NI ITA CREVERIT EXHERES ESTO. TUNC SECUNDO GRADU...] ANTONIUS R...[..] LIS FRATER WSZYSCY INNI NIECH BĘDĄ WYDZIEDZICZENI. NIECH OŚWIADCZY WOLĘ PRZYJĘCIA MOJEGO SPADKU W CIĄGU STU NAJBLIŻSZYCH DNI, A JEŚLI NIE PRZYJMIE W TEN SPOSÓB, NIECH BĘDZIE WYDZIEDZICZONY. WÓWCZAS NIECH MI BĘDZIE DZIEDZICEM W DRUGIM STOPNIU ANTONIUS R[...], BRAT MÓJ.

41 MEUS MIHI HERES ESTO, CERNITOQUE HEREDITATEM MEAM IN DIEBUS LX PROXIMIS: CUI DO LEGO, SI MIHI HERES NON ERIT, (DENARIOS) ARGENTEOS SEPTINGENTOS QUINQUAGINTA. PROCURATOREM BONORUM MEORUM CASTRENSIUM AD BONA MEA COLLIGENDA ET RESTITUENDA ANTONIA[E] THERMUTHA[E] NIECH OŚWIADCZY WOLĘ PRZYJĘCIA MOJEGO SPADKU W CIĄGU SZEŚĆDZIESIĘCIU NAJBLIŻSZYCH DNI. JEŚLI NIE BĘDZIE MOIM DZIEDZICEM, DAJĘ MU SIEDEMSET PIĘĆDZIESIĄT SREBRNYCH (DENARÓW). PROKURATOREM MOICH DÓBR WOJSKOWYCH MIANUJĘ HIERACA, SYNA BEHECIA, DUPLICARIUSA TEJ SAMEJ ALI, Z TURMY AEBUTIUSA, ABY ZEBRAŁ JE I ZWRÓCI ANTONII THERMUTHI,

42 MATRI HEREDI[S] MEI S(UPRA) S(CRIPTI) FACIO HIERACEM BEHECIS DUPL(ICARIUM) ALAE EIUSDEM, TURMA AEBUTI, UT ET IPSA SERVET DONEC FILIUS MEUS ET HERES SUAE TUTELLAE FUERIT ET TUNC AB EA RECIPIAT: CUI DO LEGO (DENARIOS) ARGENTEOS QUINQUAGINTA. DO LEGO ANTONIA[E] THERMUTHA[E] MATRI HEREDI[S] MEI S(UPRA) S(CRIPTI) (DENARIOS) ARGENTEOS QUINGENTOS MATCE DZIEDZICA MOJEGO, WYŻEJ WYMIENIONEGO, ŻEBY JE PRZECHOWAŁA, DO KIEDY SYN MÓJ I DZIEDZIC WYJDZIE SPOD TUTELI I BĘDZIE MÓGŁ OD NIEJ OTRZYMAĆ. MU DAJĘ PIĘĆDZIESIĄT SREBRNYCH (DENARÓW). DAJĘ ANTONII THERMUTHI, MATCE DZIEDZICA MOJEGO WYŻEJ WYMIENIONEGO, SREBRNYCH (DENARÓW) PIĘĆSET.

43 DO LEGO PRAEF(ECTO) MEO (DENARIOS) ARG(ENTEOS) QUINQUAGINTA. CRONIONEM SERVOM MEUM POST MORTEM MEAM, SI OMNIA RECTE TRACTAVERIT ET TRAD[ID]ERIT HEREDI MEO S(UPRA) S(CRIPTO) VEL PROCURATORI, TUNC LIBERUM UOLO ESSE VICESIMAMQUE PRO EO EX BONIS MEIS DARI VOLO. DAJĘ MOJEMU PREFEKTOWI PIĘĆDZIESIĄT (DENARÓW). CHCĘ, ŻEBY NIEWOLNIK MÓJ KRONION BYŁ WOLNY PO MOJEJ ŚMIERCI, JEŚLI BĘDZIE SIĘ WSZYSTKIM DOBRZE ZAJMOWAŁ I ZWRÓCI MOJEMU DZIEDZICOWI WYŻEJ WYMIENIONEMU I PROKURATOROWI I CHCĘ, ŻEBY PODATEK DO WYZWOLEŃ ZOSTAŁ ZAPŁACONY Z MOICH DÓBR

44 H(OC) T(ESTAMENTO) D(OLUS)M(ALUS) HABESTO. FAMILIAM PECUNIAMQUE T(ESTAMENTI) F(ACIENDI) C(AUSA) E(MIT) NEMONIUS DUPL(ICARIUS) TUR(MAE) MARI, LIBRIPENDE M. IULIO TIBERINO SESQ(UIPLICARIO) TUR(MAE) VALERI, ANTESTATUS EST TURBINIUM SIG(NIFERUM) TUR(MAE) PROCULI. TESTAMENTUM FACTUM ALEX(ANDREAE) AD AEG(YPTUM) IN CASTRIS AUG(USTIS) HIBERNIS LEG(IONIS) II TR(AIANAE) NIECH PODSTĘP ZŁY BĘDZIE Z DALA OD TEGO TESTAMENTU. MAJĄTEK RODZINNY DLA WYKONANIA TESTAMENTU NABYŁ NEMONIUS DUPLICARIUS TURMY MARIUSA, LIBRIPENSEM JEST M. IULIUS TIBERINUS, SESQUIPLICARIUS TURMY VALERIUSA, ANTESTATUSEM JEST TURBINIUS, SIGNIFERUS TURMY PROCULUSA. TESTAMENT ZOSTAŁ SPORZĄDZONY W ALEKSANDRII PRZY EGIPCIE W OBOZIE ZIMOWYM AUGUSTA

45 ET ALAE MAURETANAE, VI KAL. AP[RI]L[ES] RUFINO ET QUADRATO COS. DRUGIEGO LEGIONU TRAIANA FORTE I ALI MAURETAŃSKIEJ. 6 DNIA PRZED KALENDAMI KWIETNIA, ZA KONSULATU RUFINA I QUADRATA.

46 (PO GRECKU) ANTONIUS SILVANUS, WYŻEJ WYMIENIONY, SPORZĄDZIŁEM MÓJ TESTAMENT WYŻEJ NAPISANY I ROZPOZNAŁEM I ZAAKCEPTOWAŁEM TO, CO WYŻEJ NAPISANO. (PO ŁACINIE) NEMONIUS, DIPLICARIUS TURMY MARIUSA, OPIECZĘTOWAŁEM. (PO GRECKU) IULIUS TIBERIUS, SESQUIPLICARIUS TURMY VALERIUSA. TURBINIUS, JEŹDZIEC SIGNIFER TURMY PROCULUSA. (PO ŁACINIE) VALERIUS... RUFUS, JEŹDZIEC SIGNIFER. (PO ŁACINIE) MAXIMUS DUPLICARIUS... OPIECZĘTOWAŁEM. (PO GRECKU) ANTONIUS SIANUS, OPIECZĘTOWAŁEM.

47 FORMUŁKA PROCESOWA STAN FAKTYCZNY Zaznacz części formułki, nazwij skargę i ułóż krótki stan faktyczny uzasadniający jej wniesienie: Caius Aquilius niech będzie sędzią. Jeśli się okaże, że Numerius Negidius, powinien dać na podstawie ius civile 10 tysięcy sesterców Aulusowi Ageriusowi, o co toczy się ten spór, i o ile strony nie umówiły się, że te pieniądze nie będą dochodzone przez rok, to niech sędzia Caius Aquilius zasądzi 10 tysięcy od Numeriusa Negidiusa dla Aulusa Ageriusa; jeśli się nie okaże, niech uwolni.

48 FORMUŁKA PROCESOWA STAN FAKTYCZNY Zaznacz części formułki, nazwij skargę i ułóż krótki stan faktyczny uzasadniający jej wniesienie: Caius Aquilius niech będzie sędzią. Jeśli się okaże, że Numerius Negidius, powinien dać na podstawie ius civile 10 tysięcy sesterców Aulusowi Ageriusowi, o co toczy się ten spór, i o ile strony nie umówiły się, że te pieniądze nie będą dochodzone przez rok, to niech sędzia Caius Aquilius zasądzi 10 tysięcy od Numeriusa Negidiusa dla Aulusa Ageriusa; jeśli się nie okaże, niech uwolni.

49 FORMUŁKA PROCESOWA STAN FAKTYCZNY Zaznacz części formułki, nazwij skargę i ułóż krótki stan faktyczny uzasadniający jej wniesienie: Nominatio Caius Aquilius niech będzie sędzią. Jeśli się okaże, że Numerius Negidius, powinien dać na podstawie ius civile 10 tysięcy sesterców Aulusowi Ageriusowi, o co toczy się ten spór, i o ile strony nie umówiły się, że te pieniądze nie będą dochodzone przez rok, to niech sędzia Caius Aquilius zasądzi 10 tysięcy od Numeriusa Negidiusa dla Aulusa Ageriusa; jeśli się nie okaże, niech uwolni.

50 FORMUŁKA PROCESOWA STAN FAKTYCZNY Zaznacz części formułki, nazwij skargę i ułóż krótki stan faktyczny uzasadniający jej wniesienie: Caius Aquilius niech będzie sędzią. Jeśli się okaże, że Numerius Negidius, powinien dać na podstawie ius civile 10 tysięcy sesterców Aulusowi Ageriusowi, o co toczy się ten spór, i o ile strony nie umówiły się, że te pieniądze nie będą dochodzone przez rok, to niech sędzia Caius Aquilius zasądzi 10 tysięcy od Numeriusa Negidiusa dla Aulusa Ageriusa; jeśli się nie okaże, niech uwolni.

51 FORMUŁKA PROCESOWA STAN FAKTYCZNY Zaznacz części formułki, nazwij skargę i ułóż krótki stan faktyczny uzasadniający jej wniesienie: Intentio Caius Aquilius niech będzie sędzią. Jeśli się okaże, że Numerius Negidius, powinien dać na podstawie ius civile 10 tysięcy sesterców Aulusowi Ageriusowi, o co toczy się ten spór, i o ile strony nie umówiły się, że te pieniądze nie będą dochodzone przez rok, to niech sędzia Caius Aquilius zasądzi 10 tysięcy od Numeriusa Negidiusa dla Aulusa Ageriusa; jeśli się nie okaże, niech uwolni.

52 FORMUŁKA PROCESOWA STAN FAKTYCZNY Zaznacz części formułki, nazwij skargę i ułóż krótki stan faktyczny uzasadniający jej wniesienie: Caius Aquilius niech będzie sędzią. Jeśli się okaże, że Numerius Negidius, powinien dać na podstawie ius civile 10 tysięcy sesterców Aulusowi Ageriusowi, o co toczy się ten spór, i o ile strony nie umówiły się, że te pieniądze nie będą dochodzone przez rok, to niech sędzia Caius Aquilius zasądzi 10 tysięcy od Numeriusa Negidiusa dla Aulusa Ageriusa; jeśli się nie okaże, niech uwolni.

53 FORMUŁKA PROCESOWA STAN FAKTYCZNY Zaznacz części formułki, nazwij skargę i ułóż krótki stan faktyczny uzasadniający jej wniesienie: Caius Aquilius niech będzie sędzią. Jeśli się okaże, że Numerius Negidius, powinien dać na podstawie ius civile 10 tysięcy sesterców Aulusowi Ageriusowi, o co toczy się ten spór, i o ile strony nie umówiły się, że te pieniądze nie będą dochodzone przez rok, to niech sędzia Caius Aquilius zasądzi 10 tysięcy od Numeriusa Negidiusa dla Aulusa Ageriusa; jeśli się nie okaże, niech uwolni. Exceptio pacti

54 FORMUŁKA PROCESOWA STAN FAKTYCZNY Zaznacz części formułki, nazwij skargę i ułóż krótki stan faktyczny uzasadniający jej wniesienie: Caius Aquilius niech będzie sędzią. Jeśli się okaże, że Numerius Negidius, powinien dać na podstawie ius civile 10 tysięcy sesterców Aulusowi Ageriusowi, o co toczy się ten spór, i o ile strony nie umówiły się, że te pieniądze nie będą dochodzone przez rok, to niech sędzia Caius Aquilius zasądzi 10 tysięcy od Numeriusa Negidiusa dla Aulusa Ageriusa; jeśli się nie okaże, niech uwolni.

55 FORMUŁKA PROCESOWA STAN FAKTYCZNY Zaznacz części formułki, nazwij skargę i ułóż krótki stan faktyczny uzasadniający jej wniesienie: Caius Aquilius niech będzie sędzią. Jeśli się okaże, że Numerius Negidius, powinien dać na podstawie ius civile 10 tysięcy sesterców Aulusowi Ageriusowi, o co toczy się ten spór, i o ile strony nie umówiły się, że te pieniądze nie będą dochodzone przez rok, to niech sędzia Caius Aquilius zasądzi 10 tysięcy od Numeriusa Negidiusa dla Aulusa Ageriusa; jeśli się nie okaże, niech uwolni. condemnatio

56 FORMUŁKA PROCESOWA STAN FAKTYCZNY

57 FORMUŁKA PROCESOWA STAN FAKTYCZNY condictio certae creditae pecuniae (cum exceptione pacti)

58 FORMUŁKA PROCESOWA STAN FAKTYCZNY condictio certae creditae pecuniae (cum exceptione pacti) Stan faktyczny:

59 FORMUŁKA PROCESOWA STAN FAKTYCZNY condictio certae creditae pecuniae (cum exceptione pacti) Stan faktyczny: kiedy można wytoczyć condictio?

60 FORMUŁKA PROCESOWA STAN FAKTYCZNY condictio certae creditae pecuniae (cum exceptione pacti) Stan faktyczny: kiedy można wytoczyć condictio? kiedy pozwany mógłby prosić o exceptio pacti? (exceptio doli?)

61 ŹRÓDŁO Codex 5.4.6: Cesarz Gordian do Walerii. Nawet jeśli (urzędnik) zawarł małżeństwo za zgodą kobiety w prowincji niezgodnie z mandatem cesarza, to jednak po złożeniu urzędu, jeśli pozostaje ona przy tej samej woli, powstaje prawne małżeństwo. Dlatego zatem odpowiedź najroztropniejszego Paulusa uznaje dzieci urodzone później za prawowite jako (pochodzące) z prawnego małżeństwa. (12 dzień przed kalendami września, za konsulatu Gordiana i Avioli).

62 ŹRÓDŁO Codex 5.4.6: Cesarz Gordian do Walerii. Nawet jeśli (urzędnik) zawarł małżeństwo za zgodą kobiety w prowincji niezgodnie z mandatem cesarza, to jednak po złożeniu urzędu, jeśli pozostaje ona przy tej samej woli, powstaje prawne małżeństwo. Dlatego zatem odpowiedź najroztropniejszego Paulusa uznaje dzieci urodzone później za prawowite jako (pochodzące) z prawnego małżeństwa. (12 dzień przed kalendami września, za konsulatu Gordiana i Avioli). a) Czym jest mandat wspomniany w pierwszym zdaniu tekstu? (1 pkt).

63 ŹRÓDŁO Codex 5.4.6: Cesarz Gordian do Walerii. Nawet jeśli (urzędnik) zawarł małżeństwo za zgodą kobiety w prowincji niezgodnie z mandatem cesarza, to jednak po złożeniu urzędu, jeśli pozostaje ona przy tej samej woli, powstaje prawne małżeństwo. Dlatego zatem odpowiedź najroztropniejszego Paulusa uznaje dzieci urodzone później za prawowite jako (pochodzące) z prawnego małżeństwa. (12 dzień przed kalendami września, za konsulatu Gordiana i Avioli). a) Czym jest mandat wspomniany w pierwszym zdaniu tekstu? (1 pkt). b) Dlaczego po złożeniu urzędu małżeństwo uznaje się prawne jakie znaczenie w tym kontekście mam podtrzymanie woli przez kobietę? (3 pkt).

64 ŹRÓDŁO Codex 5.4.6: Cesarz Gordian do Walerii. Nawet jeśli (urzędnik) zawarł małżeństwo za zgodą kobiety w prowincji niezgodnie z mandatem cesarza, to jednak po złożeniu urzędu, jeśli pozostaje ona przy tej samej woli, powstaje prawne małżeństwo. Dlatego zatem odpowiedź najroztropniejszego Paulusa uznaje dzieci urodzone później za prawowite jako (pochodzące) z prawnego małżeństwa. (12 dzień przed kalendami września, za konsulatu Gordiana i Avioli). a) Czym jest mandat wspomniany w pierwszym zdaniu tekstu? (1 pkt). b) Dlaczego po złożeniu urzędu małżeństwo uznaje się prawne jakie znaczenie w tym kontekście mam podtrzymanie woli przez kobietę? (3 pkt). c) Jakim źródłem prawa jest cytowany fragment? W jakich okolicznościach powstało? (2 pkt

65 ŹRÓDŁO Codex 5.4.6: Cesarz Gordian do Walerii. Nawet jeśli (urzędnik) zawarł małżeństwo za zgodą kobiety w prowincji niezgodnie z mandatem cesarza, to jednak po złożeniu urzędu, jeśli pozostaje ona przy tej samej woli, powstaje prawne małżeństwo. Dlatego zatem odpowiedź najroztropniejszego Paulusa uznaje dzieci urodzone później za prawowite jako (pochodzące) z prawnego małżeństwa. (12 dzień przed kalendami września, za konsulatu Gordiana i Avioli). a) Czym jest mandat wspomniany w pierwszym zdaniu tekstu? (1 pkt). b) Dlaczego po złożeniu urzędu małżeństwo uznaje się prawne jakie znaczenie w tym kontekście mam podtrzymanie woli przez kobietę? (3 pkt). c) Jakim źródłem prawa jest cytowany fragment? W jakich okolicznościach powstało? (2 pkt

66 ACCIDENTALIA NEGOTII W testamencie: Zapisuję swojej żonie Publii prawo mieszkania w willii w Stabiach, póki nie wyjdzie za mąż warunek termin zawieszający rozwiązujący potestatywny mieszany kazualny

67 ACCIDENTALIA NEGOTII W testamencie: Zapisuję swojej żonie Publii prawo mieszkania w willii w Stabiach, póki nie wyjdzie za mąż warunek termin zawieszający rozwiązujący potestatywny mieszany kazualny

68 ACCIDENTALIA NEGOTII W testamencie: Zapisuję swojej żonie Publii prawo mieszkania w willii w Stabiach, póki nie wyjdzie za mąż warunek termin zawieszający rozwiązujący potestatywny mieszany kazualny

69 ACCIDENTALIA NEGOTII W testamencie: Zapisuję swojej żonie Publii prawo mieszkania w willii w Stabiach, póki nie wyjdzie za mąż warunek termin zawieszający rozwiązujący potestatywny mieszany kazualny

70 STOPNIE POKREWIEŃSTWA Określ stopień pokrewieństwa, jaki łączyłby Twoją siostrę [3] z Twoim prawnukiem. z Twoim stryjem. z wnuczką brata Twojej babci

71 STOPNIE POKREWIEŃSTWA Określ stopień pokrewieństwa, jaki łączyłby Twoją siostrę [3] z Twoim prawnukiem. z Twoim stryjem. z wnuczką brata Twojej babci

72 STOPNIE POKREWIEŃSTWA Określ stopień pokrewieństwa, jaki łączyłby Twoją siostrę [3] z Twoim prawnukiem. ojciec z Twoim stryjem. z wnuczką brata Twojej babci siostra Ja syn wnuk quot generationes, tot gradus prawnuk

73 EGZAMIN Z KSIĄŻKĄ pomoce naukowe czas trwania ocena 2 części I: sterowana egzegeza źródła II: kazus z wariantami, luźno związany ze źródłem

74 KAMPUS.UW.EDU.PL

75 KAMPUS.UW.EDU.PL Egzamin z książką Zapisz się na kurs HASŁO: egzaminzksiazka

76 Egzamin z książką A. D Ulpianus, ad Sabinum libro XLIII. (pr.) Nec servus quicquam debere potest nec servo potest deberi, sed cum eo verbo abutimur, factum magis demonstramus quam ad ius civile referimus obligationem. Itaque quod servo debetur, ab extraneis dominus recte petet, quod servus ipse debet, eo nomine in peculium et si quid inde in rem domini versum est in dominum actio datur. # Niewolnik nie może nic być zobowiązany wobec nikogo, nawet niewolnika, lecz gdy tego słowa nadużywamy, bardziej pokazujemy fakt niż odnosimy zobowiązanie do prawa cywilnego. Zatem właściciel słusznie domaga się od obcych tego, co należy się niewolnikowi, a skargę co do tego, co sam niewolnik jest winny, daje się z powodu peculium lub jeśli z tej przyczyny przysporzono do majątku właściciela.

77 Egzamin z książką B. D Ulpianus, ad Edictum, libro XXVIII. (7) Non autem ex omni causa praetor dat in exercitorem actionem, sed eius rei nomine, cuius ibi praepositus fuerit, id est si in eam rem praepositus sit, ut puta si ad onus vehendum locatum sit aut aliquas res emerit utiles naviganti vel si quid reficiendae navis causa contractum vel impensum est vel si quid nautae operarum nomine petent. # Nie w każdym bowiem przypadku pretor przyznaje skargę excercitoria, ale tylko w odniesieniu do sprawy, w której został ktoś ustanowiony, to jest, jeżeli w tej sprawie będzie ustanowiony, na przykład, jeżeli będzie najęty do przewozu towaru albo sprzeda jakieś rzeczy służące żegludze albo jeżeli zawarł kontrakt naprawy statku albo wydał na ten cel pieniądze, albo jeżeli żeglarze domagają się (zapłaty) z tytułu prac żeglarskich.

78 1. Kto jest autorem tekstów? Co możesz powiedzieć na temat źródła, które komentuje? W jaki sposób ten tekst zachował się do naszych czasów? A. D Ulpian, Kom. do dzieł Sabinusa, ks. XLIII, Niewolnik nie może nic być zobowiązany wobec nikogo, nawet niewolnika, lecz gdy tego słowa nadużywamy, bardziej pokazujemy fakt niż odnosimy zobowiązanie do prawa cywilnego. Zatem właściciel słusznie domaga się od obcych tego, co należy się niewolnikowi, a skargę co do tego, co sam niewolnik jest winny, daje się z powodu peculium lub jeśli z tej przyczyny przysporzono do majątku właściciela.# B. D Ulpian, kom. do Edyktu ks. XXVIII. (7) Nie w każdym bowiem przypadku pretor przyznaje skargę excercitoria, ale tylko w odniesieniu do sprawy, w której został ustanowiony, to jest, jeżeli w tej sprawie będzie ustanowiony, na przykład, jeżeli będzie najęty do przewozu towaru albo sprzeda jakieś rzeczy służące żegludze albo jeżeli zawarł kontrakt naprawy statku albo wydał na ten cel pieniądze, albo jeżeli żeglarze domagają się (zapłaty) z tytułu prac żeglarskich.

79 Egzamin z książką

80 Egzamin z książką 3. Opisz krótko kwestię prawną, którą zajmują się teksty. Pomogą Ci w tym następujące pytania:

81 Egzamin z książką 3. Opisz krótko kwestię prawną, którą zajmują się teksty. Pomogą Ci w tym następujące pytania: a) nazwij problem prawny, który jest przedmiotem rozważań.

82 Egzamin z książką 3. Opisz krótko kwestię prawną, którą zajmują się teksty. Pomogą Ci w tym następujące pytania: a) nazwij problem prawny, który jest przedmiotem rozważań. b) Wyjaśnij pojęcie prawa cywilnego.

83 Egzamin z książką 3. Opisz krótko kwestię prawną, którą zajmują się teksty. Pomogą Ci w tym następujące pytania: a) nazwij problem prawny, który jest przedmiotem rozważań. b) Wyjaśnij pojęcie prawa cywilnego. c) W jakim sensie, albo w jakiej warstwie prawa pojęcie "zobowiązania" nie jest już nadużywane?

84 Egzamin z książką 3. Opisz krótko kwestię prawną, którą zajmują się teksty. Pomogą Ci w tym następujące pytania: a) nazwij problem prawny, który jest przedmiotem rozważań. b) Wyjaśnij pojęcie prawa cywilnego. c) W jakim sensie, albo w jakiej warstwie prawa pojęcie "zobowiązania" nie jest już nadużywane? d) Jak stworzono tę ochronę prawną, jakie są ogólne zasady jej stosowania.

85 3. Jakie środki prawne opisano w tekście A i B? Krótko scharakteryzuj ich działanie. A. D Ulpian, Kom. do dzieł Sabinusa, ks. XLIII, Niewolnik nie może nic być zobowiązany wobec nikogo, nawet niewolnika, lecz gdy tego słowa nadużywamy, bardziej pokazujemy fakt niż odnosimy zobowiązanie do prawa cywilnego. Zatem właściciel słusznie domaga się od obcych tego, co należy się niewolnikowi, a skargę co do tego, co sam niewolnik jest winny, daje się z powodu peculium lub jeśli z tej przyczyny przysporzono do majątku właściciela.# B. D Ulpian, kom. do Edyktu ks. XXVIII. (7) Nie w każdym bowiem przypadku pretor przyznaje skargę excercitoria, ale tylko w odniesieniu do sprawy, w której został ustanowiony, to jest, jeżeli w tej sprawie będzie ustanowiony, na przykład, jeżeli będzie najęty do przewozu towaru albo sprzeda jakieś rzeczy służące żegludze albo jeżeli zawarł kontrakt naprawy statku albo wydał na ten cel pieniądze, albo jeżeli żeglarze domagają się (zapłaty) z tytułu prac żeglarskich.

86 4.

87 4. D Marcianus, Regulae 5. Pr. Peculium nascitur crescit decrescit moritur, et ideo eleganter Papirius Fronto dicebat peculium simile esse homini. Peculium rodzi się, rośnie, kurczy i umiera, i z tego powodu Papirius Fronto tak wytwornie mawiał, że peculium podobne jest do człowieka.

88 4. D Marcianus, Regulae 5. Pr. Peculium nascitur crescit decrescit moritur, et ideo eleganter Papirius Fronto dicebat peculium simile esse homini. Peculium rodzi się, rośnie, kurczy i umiera, i z tego powodu Papirius Fronto tak wytwornie mawiał, że peculium podobne jest do człowieka. Wyjaśnij alegorię użytą przez Frontona. Do czego się ona odnosi? Jakie jest jej praktyczne zastosowanie? Sformułuj krótki problem prawny (kazus), który powyższ alegoria mogłaby zilustrować.

89 Kazus Zamożny wyzwoleniec Kwintus Sulpicjusz Symmachus dał swej żonie Marcji luksusowy barwnik i pewną ilość wełny najwyższej jakości. Kobieta nakazała swojej niewolnicy Syrze, która była ustanowiona kierownikiem niewielkiego warsztatu tkackiego, żeby utkała tkaninę i ją ufarbowała. W Idy Marca dnia senator Marek Emiliusz Lepidianus, przechadzając się wraz ze swoim niewolnikiem, zauważył tkaninę w warsztacie. Bardzo spodobał mu się jej kolor, więc polecił Syrze, by sprzedała materiał niewolnikowi, Hermasowi. Strony porozumiały się, że cena będzie zapłacona w ciągu dwóch tygodni. Niestety po drodze do domu niewolnik senatora został zaatakowany przez Malchusa, który skradł mu tkaninę.

90 1. Kto może domagać się zwrotu tkaniny? Dlaczego? Zamożny wyzwoleniec Kwintus Sulpicjusz Symmachus dał swej żonie Marcji luksusowy barwnik i pewną ilość wełny najwyższej jakości. Kobieta nakazała swojej niewolnicy Syrze, która była ustanowiona kierownikiem niewielkiego warsztatu tkackiego, żeby utkała tkaninę i ją ufarbowała. W Idy Marca dnia senator Marek Emiliusz Lepidianus, przechadzając się wraz ze swoim niewolnikiem, zauważył tkaninę w warsztacie. Bardzo spodobał mu się jej kolor, więc polecił Syrze, by sprzedała materiał niewolnikowi, Hermasowi. Strony porozumiały się, że cena będzie zapłacona w ciągu dwóch tygodni. Niestety po drodze do domu niewolnik senatora został zaatakowany przez Malchusa, który skradł mu tkaninę.

91 2. Straciwszy tkaninę, niewolnik nie chce zapłacić Syrze. Jakie kroki należy podjąć w tej sytuacji? Zamożny wyzwoleniec Kwintus Sulpicjusz Symmachus dał swej żonie Marcji luksusowy barwnik i pewną ilość wełny najwyższej jakości. Kobieta nakazała swojej niewolnicy Syrze, która była ustanowiona kierownikiem niewielkiego warsztatu tkackiego, żeby utkała tkaninę i ją ufarbowała. W Idy Marca dnia senator Marek Emiliusz Lepidianus, przechadzając się wraz ze swoim niewolnikiem, zauważył tkaninę w warsztacie. Bardzo spodobał mu się jej kolor, więc polecił Syrze, by sprzedała materiał niewolnikowi, Hermasowi. Strony porozumiały się, że cena będzie zapłacona w ciągu dwóch tygodni. Niestety po drodze do domu niewolnik senatora został zaatakowany przez Malchusa, który skradł mu tkaninę.

92 4. Załóżmy, że Malchus był niewolnikiem Artemidora, obywatela Aten. Co można zrobić w takiej sytuacji? A co jeśli pan wiedział o złodziejskich upodobaniach swego niewolnika? Zamożny wyzwoleniec Kwintus Sulpicjusz Symmachus dał swej żonie Marcji luksusowy barwnik i pewną ilość wełny najwyższej jakości. Kobieta nakazała swojej niewolnicy Syrze, która była ustanowiona kierownikiem niewielkiego warsztatu tkackiego, żeby utkała tkaninę i ją ufarbowała. W Idy Marca dnia senator Marek Emiliusz Lepidianus, przechadzając się wraz ze swoim niewolnikiem, zauważył tkaninę w warsztacie. Bardzo spodobał mu się jej kolor, więc polecił Syrze, by sprzedała materiał niewolnikowi, Hermasowi. Strony porozumiały się, że cena będzie zapłacona w ciągu dwóch tygodni. Niestety po drodze do domu niewolnik senatora został zaatakowany przez Malchusa, który skradł mu tkaninę.

93 ZOBOWIĄZANIA KWESTIE NAJWAŻNIEJSZE

94 TREŚĆ ZOBOWIĄZANIA: ŚWIADCZENIE

95 TREŚĆ ZOBOWIĄZANIA: ŚWIADCZENIE wymogi wobec świadczenia:

96 TREŚĆ ZOBOWIĄZANIA: ŚWIADCZENIE wymogi wobec świadczenia: impossibilium nulla obligatio est!

97 TREŚĆ ZOBOWIĄZANIA: ŚWIADCZENIE wymogi wobec świadczenia: impossibilium nulla obligatio est! niemożliwe nie może być przedmiotem świadczenia

98 impossibilium nulla obligatio est!

99 impossibilium nulla obligatio est! Niemożliwość faktyczna

100 impossibilium nulla obligatio est! Niemożliwość faktyczna Pierwotna

101 impossibilium nulla obligatio est! Niemożliwość faktyczna Pierwotna Następcza (warunki)

102 impossibilium nulla obligatio est! Niemożliwość faktyczna Pierwotna Następcza (warunki) Niemożliwość prawna

103 impossibilium nulla obligatio est! Niemożliwość faktyczna Pierwotna Następcza (warunki) Niemożliwość prawna Niemożliwość moralna (niezgodność z boni mores)

104 impossibilium nulla obligatio est! Niemożliwość faktyczna Pierwotna Następcza (warunki) Niemożliwość prawna Niemożliwość moralna (niezgodność z boni mores)

105 TREŚĆ ZOBOWIĄZANIA: ŚWIADCZENIE

106 TREŚĆ ZOBOWIĄZANIA: ŚWIADCZENIE Nemo alteri stipulari potest

107 TREŚĆ ZOBOWIĄZANIA: ŚWIADCZENIE Nemo alteri stipulari potest! Paulus odebrał od Marcusa następujące przyrzeczenie: Czy obiecujesz dać mojemu ojcu 1000? Tak, obiecuję. Czy zawarto ważne

108 TREŚĆ ZOBOWIĄZANIA: ŚWIADCZENIE Wymóg ścisłej określoności!! Wycenialność w pieniądzu (zasada condemnatio pecuniaria)

109 TREŚĆ ZOBOWIĄZANIA: ŚWIADCZENIE G. 4.2 In personam actio est, qua agimus cum aliquo, qui nobis vel ex contractu vel ex delicto obligatus est, id est cum intendimus dare facere praestare oportere Skarga in personam przysługuje, kiedy prowadzimy postępowanie z kimś, kto nam został zobowiazany z umowy lub czynu zabronionego, to znaczy kiedy twierdzimy, że powiniem na podstawie ius civile dać uczynić gwarantować.

110 TREŚĆ

111 TREŚĆ DARE Przenieść własność FACERE Coś uczynić PRAESTARE

112 TREŚĆ DARE Przenieść własność Przenieść własność FACERE Coś uczynić PRAESTARE

113 TREŚĆ DARE Przenieść własność FACERE Przenieść własność Coś uczynić Coś uczynić PRAESTARE

114 TREŚĆ DARE Przenieść własność Przenieść własność FACERE Coś uczynić Coś uczynić PRAESTARE Zagwarantować (dolum, culpam, custodiam, casum)

115 PRAESTARE

116 PRAESTARE dolum (postęp, wina umyślna)

117 PRAESTARE dolum (postęp, wina umyślna) culpam latam (podstawowy brak staranności, grube niedbalstwo, wina nieumyślna)

118 PRAESTARE dolum (postęp, wina umyślna) culpam latam (podstawowy brak staranności, grube niedbalstwo, wina nieumyślna) culpam levem (in abstracto/in concrecto)

119 PRAESTARE dolum (postęp, wina umyślna) culpam latam (podstawowy brak staranności, grube niedbalstwo, wina nieumyślna) culpam levem (in abstracto/in concrecto) custodiam (obowiązek do ustrzeżenia rzeczy przed przepadkiem: ochrona przed kradzieżą i zniszczeniem przez zwierzę lub osoby trzecie).

120 PRAESTARE dolum (postęp, wina umyślna) culpam latam (podstawowy brak staranności, grube niedbalstwo, wina nieumyślna) culpam levem (in abstracto/in concrecto) custodiam (obowiązek do ustrzeżenia rzeczy przed przepadkiem: ochrona przed kradzieżą i zniszczeniem przez zwierzę lub osoby trzecie). casum (siła wyższa, vis maior).

121 PODZIELNOŚĆ ŚWIADCZENIA... Titius: Centum mihi dari spondes? - Caius: spondeo (Titius pyta Caiusa: Czy obiecujesz, że 100 będzie mi dane? Caius: Tak obiecuję). Caius umiera, pozostawiając dwóch dziedziców: ile można żądać od każdego z nich? Titius: Equum Incitatum mihi dari spondes? - Caius: spondeo. (Titius pyta Caiusa: Czy obiecujesz, że będzie mi dany koń Incitatus?. Caius: Tak obiecuję). Caius umiera, pozostawiając dwóch dziedziców: ile można

122 PODZIELNOŚĆ ŚWIADCZENIA... Titius: Centum mihi dari spondes? - Caius: spondeo (Titius pyta Caiusa: Czy obiecujesz, że 100 będzie mi dane? Caius: Tak obiecuję). Caius umiera, pozostawiając dwóch dziedziców: ile można żądać od każdego z nich? Titius: Equum Incitatum mihi dari spondes? - Caius: spondeo. (Titius pyta Caiusa: Czy obiecujesz, że będzie mi dany koń Incitatus?. Caius: Tak obiecuję). Caius umiera, pozostawiając dwóch dziedziców: ile można Treść: DARE (przeniesienie własności): PODZIELNE (bez względu na podzielność przedmiotu świadczenia)

123 PODZIELNOŚĆ ŚWIADCZENIA... Caius sprzedał Titiusowi konia Incitatusa. Ten zapłacił, ale Caius umarł nie zdążywszy wydać towaru pozostawiając dwóch dziedziców: ile można żądać od każdego z nich? Caius sprzedał Titiusowi 10 worków pszenicy. Ten zapłacił, ale Caius umarł nie zdążywszy wydać towaru pozostawiając dwóch dziedziców: ile można żądać od każdego z nich?

124 PODZIELNOŚĆ ŚWIADCZENIA... Caius sprzedał Titiusowi konia Incitatusa. Ten zapłacił, ale Caius umarł nie zdążywszy wydać towaru pozostawiając dwóch dziedziców: ile można żądać od każdego z nich? Caius sprzedał Titiusowi 10 worków pszenicy. Ten zapłacił, ale Caius umarł nie zdążywszy wydać towaru pozostawiając dwóch dziedziców: ile można żądać od każdego z nich? Treść zobowiązania: FACERE: NIEPODZIELNE (bez względu na podzielność przedmiotu świadczenia)

125 Obligatio: treść Dare podzielne Facere niepodzielne

126 Obligatio: treść Dare podzielne Facere niepodzielne

127 SOLIDARNOŚĆ Czynna każdy z wielu wierzycieli może domagać się całości świadczenia Bierna każdy z dłużników musi spełnić całość zobowiązania.

128 Actiones adiecticiae qualitatis

129 Zasady odpowiedzialności

130 Zasady odpowiedzialności brak odpowiedzialności choć może historycznie początkowo na podstawie polecenia

131 Zasady odpowiedzialności brak odpowiedzialności choć może historycznie początkowo na podstawie polecenia proces formułkowy i rola pretora oraz Edyktu

132 Zasady odpowiedzialności brak odpowiedzialności choć może historycznie początkowo na podstawie polecenia proces formułkowy i rola pretora oraz Edyktu actiones adiecticiae qualitatis

133 Skargi o charakterze dodatkowym

134 Skargi o charakterze dodatkowym Polecenie zawarcia czynności z niewolnikiem (udzielone osobie trzeciej): IUSSUM

135 Skargi o charakterze dodatkowym Polecenie zawarcia czynności z niewolnikiem (udzielone osobie trzeciej): IUSSUM Actio quod iussu

136 Skargi o charakterze dodatkowym Polecenie zawarcia czynności z niewolnikiem (udzielone osobie trzeciej): IUSSUM Actio quod iussu Wydzielenie PECULIUM:

137 Skargi o charakterze dodatkowym Polecenie zawarcia czynności z niewolnikiem (udzielone osobie trzeciej): IUSSUM Actio quod iussu Wydzielenie PECULIUM: Actio de peculio / actio tributoria

138 Skargi o charakterze dodatkowym Polecenie zawarcia czynności z niewolnikiem (udzielone osobie trzeciej): IUSSUM Actio quod iussu Wydzielenie PECULIUM: Actio de peculio / actio tributoria Ustanowienie: PRAEPOSITIO

139 Skargi o charakterze dodatkowym Polecenie zawarcia czynności z niewolnikiem (udzielone osobie trzeciej): IUSSUM Actio quod iussu Wydzielenie PECULIUM: Actio de peculio / actio tributoria Ustanowienie: PRAEPOSITIO Actio institoria/exercitoria

140 Skargi o charakterze dodatkowym Polecenie zawarcia czynności z niewolnikiem (udzielone osobie trzeciej): IUSSUM Actio quod iussu Wydzielenie PECULIUM: Actio de peculio / actio tributoria Ustanowienie: PRAEPOSITIO Actio institoria/exercitoria Korzyść Pater Familias: VERSIO

141 Skargi o charakterze dodatkowym Polecenie zawarcia czynności z niewolnikiem (udzielone osobie trzeciej): IUSSUM Actio quod iussu Wydzielenie PECULIUM: Actio de peculio / actio tributoria Ustanowienie: PRAEPOSITIO Actio institoria/exercitoria Korzyść Pater Familias: VERSIO Actio de in rem verso

142 Natura skargi dodatkowej zmiany w zwykłych formułkach kontraktowych# skarga nadal wytaczana jest z kontraktu, modyfikacje formułki:# przestawienie podmiotów# fikcje# demonstratio/taxatio

143 CAIUS AQUILIUS IUDEX ESTO. SI PARET NUMERIUM NEGIDIUM AULO AGERIO DECEM MILIA SESTERTIUM DARE OPORTERE, QUO DE RE AGITUR, CAIUS AQUILIUS IUDEX NUMERIUM NEGIDIUM AULO AGERIO DECEM MILIA SESTERIUM CONDAMNATO, SI NON PARET ABSOLVITO.! CAIUS AQUILIUS NIECH BĘDZIE SĘDZIĄ. JEŚLI SIĘ OKAŻE, ŻE NUMERIUS NEGIDIUS, POWINIEN DAĆ NA PODSTAWIE IUS CIVILE 10 TYSIĘCY SESTERCÓW AULUSOWI AGERIUSOWI, O CO TOCZY SIĘ TEN SPÓR, TO NIECH SĘDZIA CAIUS AQUILIUS ZASĄDZI 10 TYSIĘCY OD NUMERIUSA NEGIDIUSA DLA AULUSA AGERIUSA; JEŚLI SIĘ NIE OKAŻE, NIECH UWOLNI.

144 CAIUS AQUILIUS NIECH BĘDZIE SĘDZIĄ. JEŚLI SIĘ OKAŻE, ŻE NIEWOLNIK STICHUS, POWINIEN DAĆ NA PODSTAWIE IUS CIVILE 10 TYSIĘCY SESTERCÓW AULUSOWI AGERIUSOWI, O CO TOCZY SIĘ TEN SPÓR, TO NIECH SĘDZIA CAIUS AQUILIUS ZASĄDZI 10 TYSIĘCY OD STICHUSA DLA AULUSA AGERIUSA; JEŚLI SIĘ NIE OKAŻE, NIECH UWOLNI.

145 CAIUS AQUILIUS NIECH BĘDZIE SĘDZIĄ. TO NIECH SĘDZIA CAIUS AQUILIUS ZASĄDZI 10 TYSIĘCY OD STICHUSA DLA AULUSA AGERIUSA; JEŚLI SIĘ NIE OKAŻE, NIECH UWOLNI.

146 CAIUS AQUILIUS NIECH BĘDZIE SĘDZIĄ. JEŚLI BY SIĘ OKAZAŁO, ŻE NIEWOLNIK STICHUS, GDYBY BYŁ WOLNY WEDŁUG PRAWA QUIRYTÓW, P O W I N I E N D A Ć N A PODSTAWIE IUS CIVILE 10 TYSIĘCY SESTERCÓW AULUSOWI AGERIUSOWI, O CO TOCZY SIĘ TEN SPÓR, TO NIECH SĘDZIA CAIUS AQUILIUS ZASĄDZI 10 TYSIĘCY OD STICHUSA DLA AULUSA AGERIUSA; JEŚLI SIĘ NIE OKAŻE, NIECH UWOLNI.

147 CAIUS AQUILIUS NIECH BĘDZIE SĘDZIĄ. JEŚLI BY SIĘ OKAZAŁO, ŻE NIEWOLNIK STICHUS, GDYBY BYŁ WOLNY WEDŁUG PRAWA QUIRYTÓW, P O W I N I E N D A Ć N A PODSTAWIE IUS CIVILE 10 TYSIĘCY SESTERCÓW AULUSOWI AGERIUSOWI, O CO TOCZY SIĘ TEN SPÓR,

148 CAIUS AQUILIUS NIECH BĘDZIE SĘDZIĄ. JEŚLI BY SIĘ OKAZAŁO, ŻE NIEWOLNIK STICHUS, GDYBY BYŁ WOLNY WEDŁUG PRAWA QUIRYTÓW, P O W I N I E N D A Ć N A PODSTAWIE IUS CIVILE 10 TYSIĘCY SESTERCÓW AULUSOWI AGERIUSOWI, O CO TOCZY SIĘ TEN SPÓR,!!!! TO NIECH SĘDZIA CAIUS AQUILIUS ZASĄDZI 10 TYSIĘCY OD NUMERIUSA NEGIDIUSA DLA AULUSA AGERIUSA;! JEŚLI SIĘ NIE OKAŻE, NIECH UWOLNI.

149 CAIUS AQUILIUS NIECH BĘDZIE SĘDZIĄ. JEŚLI BY SIĘ OKAZAŁO, ŻE NIEWOLNIK STICHUS, GDYBY BYŁ WOLNY WEDŁUG PRAWA QUIRYTÓW, P O W I N I E N D A Ć N A PODSTAWIE IUS CIVILE 10 TYSIĘCY SESTERCÓW AULUSOWI AGERIUSOWI, O CO TOCZY SIĘ TEN SPÓR,!!!! TO NIECH SĘDZIA CAIUS AQUILIUS ZASĄDZI 10 TYSIĘCY OD NUMERIUSA NEGIDIUSA DLA AULUSA AGERIUSA; DO WYSOKOŚCI WARTOŚCI PECULIUM,WŁĄCZAJĄC DOŃ TO, CO UMNIEJSZYŁOBY JĄ PODSTĘPNE DZIAŁANIE NUMERIUSA NEGIDIUSA! JEŚLI SIĘ NIE OKAŻE, NIECH UWOLNI.

150 CAIUS AQUILIUS NIECH BĘDZIE SĘDZIĄ. JEŚLI BY SIĘ OKAZAŁO, ŻE NIEWOLNIK STICHUS, GDYBY BYŁ WOLNY WEDŁUG PRAWA QUIRYTÓW, P O W I N I E N D A Ć N A PODSTAWIE IUS CIVILE 10 TYSIĘCY SESTERCÓW AULUSOWI AGERIUSOWI, O CO TOCZY SIĘ TEN SPÓR,!!!! TO NIECH SĘDZIA CAIUS AQUILIUS ZASĄDZI 10 TYSIĘCY OD NUMERIUSA NEGIDIUSA DLA AULUSA AGERIUSA; DO WYSOKOŚCI WARTOŚCI PECULIUM,WŁĄCZAJĄC DOŃ TO, CO UMNIEJSZYŁOBY JĄ PODSTĘPNE DZIAŁANIE NUMERIUSA NEGIDIUSA LUB DO WARTOŚCI KORZYŚCI W MAJĄTKU NUMERIUSA NEGIDIUSA;! JEŚLI SIĘ NIE OKAŻE, NIECH UWOLNI.

151

152 actio depositi directa in ius concepta de peculio & de in rem verso

153 actio depositi directa in ius concepta de peculio & de in rem verso Caius Aquilius niech bêędzie sêędzi¹ą. Poniewa ż Aulus Agerius z³ło ży³ł w depozyt u niewolnika Stichusa, który jest we w³ładzy Numeriusa Negidiusa, srebrny stó³ł, o co toczy siêę ten spór, cokolwiek z tej przyczyny powinien wedle ius civile (oportere) daæć uczyniæć niewolnik Stichus, gdyby by³ł wolny wedle prawa Kwirytów, Aulusowi Ageriusowi wedle zasad dobrej wiary, to niech sêędzia Caius Aquilius zas¹ądzi od Numeriusa Negidiusa dla Aulusa Ageriusa do wysokoœści wartoœści peculium w³ł¹ączaj¹ąc doñń to, co umniejszy³łoby j¹ą podstêępne dzia³łanie Numeriusa Negidiusa lub do wysokoœści przysporzenia w maj¹ątku Numeriusa Negidiusa; jeœśli siêę nie oka że, niech uwolni.!

154

155 Actio empti tributoria

156 Actio empti tributoria Caius Aquilius niech bêędzie sêędzi¹ą. Poniewa ż Aulus Agerius kupi³ł od niewolnika Stichusa, skoro on za wiedz¹ą Numeriusa Negidiusa, w którego by³ł w³ładzy, prowadzi³ł transakcje z udzia³łem towarów z peculium, dziesiêęæć funtów oleju jako towar, o co toczy siêę ten spór, cokolwiek z tej przyczyny powinien wedle ius civile (oportere) daæć uczyniæć niewolnik Stichus, gdyby by³ł wolny wedle prawa Kwirytów, Aulusowi Ageriusowi wedle zasad dobrej wiary, ile by mniej Numerius Negidius podstêępnie przyzna³ł Aulusowi Ageriusowi ni ż powinien Aulusowi Ageriusowi przyznaæć ni ż nale żne na podstawie edyktu owego pretora, tyle pieniêędzy niech sêędzia Caius Aquilius zas¹ądzi od Numeriusa Negidiusa dla Aulusa Ageriusa, jeœśli siêę nie oka że, niech uwolni.

157

158 actio venditi quod iussu

159 actio venditi quod iussu Caius Aquilius niech bêędzie sêędzi¹ą. Poniewa ż na polecenie Numeriusa Negidiusa Aulus Agerius sprzeda³ł Gaiusowi, gdy ten by³ł pod w³ładz¹ą Numeriusa Negidiusa, togêę, cokolwiek z tej przyczyny powinien wedle ius civile (oportere) daæć uczyniæć Gaius Aulusowi Ageriusowi wedle zasad dobrej wiary, to niech sêędzia Caius Aquilius zas¹ądzi od Numeriusa Negidiusa dla Aulusa Agerius, jeœśli siêę nie oka że, niech uwolni.!

160

161 actio empti institoria

162 actio empti institoria Caius Aquilius niech bêędzie sêędzi¹ą. Poniewa ż Aulus Agerius kupi³ł od Luciusa Titusa - skoro ten zosta³ł ustanowiony kierownikiem sklepu przez Numeriusa Negidiusa - i z tej przyczyny dziesiêęæć funtów oleju, o co toczy siêę ten spór, cokolwiek z tej przyczyny powinien wedle ius civile (oportere) daæć uczyniæć Lucius Titius Aulusowi Ageriusowi wedle zasad dobrej wiary, to niech sêędzia Caius Aquilius zas¹ądzi od Numeriusa Negidiusa dla Aulusa Agerius, jeœśli siêę nie oka że, niech uwolni.!

163 odpowiedzialność noksalna

164

165 actio furti

166 actio furti Caius Aqulius niech bêędzie sêędzi¹ą. Jeœśli siêę oka że, że na szko dêę Aulusa Ageriusa zosta³ła pope³łniona kradzie ż z³łotej patery wartoœści 10 tysiêęcy sesterców lub wiêęcej staraniem Numeriusa Negidiusa lub za jego pomoc¹ą lub namow¹ą, z której to przyczyny Numerius Negidius powinien zostaæć uznany za z³łodzieja. ile by³ła warta ta rzecz, kiedy zosta³ła pope³łniona kradzie ż, tyle pieniêędzy razy dwa niech zas¹ądzi Caius Aquilius sêędzia od Numeriusa Negidiusa; jeœśli siêę nie oka że, niech uwolni.!

167

168 actio furti noxalis

169 actio furti noxalis Caius Aqulius niech bêędzie sêędzi¹ą. Jeœśli siêę oka że, że na szko dêę Aulusa Ageriusa zosta³ła pope³łniona kradzie ż z³łotej patery wartoœści 10 tysiêęcy sesterców lub wiêęcej staraniem Stichusa niewolnika lub za jego pomoc¹ą lub namow¹ą, z której to przyczyny Numerius Negidius powinien zostaæć uznany za z³łodzieja albo wydaæć noksalnie niewolnika Stichusa, ile by³ła warta ta rzecz, kiedy zosta³ła pope³łniona kradzie ż, tyle pieniêędzy razy dwa albo noksalne wydanie niewolnika Stichusa niech zas¹ądzi Caius Aquilius sêędzia od Numeriusa Negidiusa; jeœśli siêę nie oka że, niech uwolni.!