Veni, vidi, vici. Prawa na rzeczy cudzej: służebności. Warsztaty dedykowane studentom pierwszego roku prawa w ramach kursu prawa rzymskiego.

Transkrypt

1 Veni, vidi, vici Warsztaty dedykowane studentom pierwszego roku prawa w ramach kursu prawa rzymskiego. Prawa na rzeczy cudzej: służebności Dr Jan Andrzejewski Katedra Prawa Rzymskiego i Historii Prawa Sądowego Poznań, 29 kwietnia 2019 roku

2

3 D, 33, 2, 15 (Marcellus w księdze 13. Digestów) Ktoś napisał w testamencie: "Spadkobierca mój niech będzie zobowiązany do nieprzeszkadzania Titusowi w mieszkaniu w moim domu, dopóki Titus będzie żył". Powstała związana z tym potrzeba określenia charakteru prawnego tego rozrządzenia. Digesta ENG: Digesta LAT:

4 D, 33, 2, 15 (Marcellus w księdze 13. Digestów) Ktoś napisał w testamencie: "Spadkobierca mój niech będzie zobowiązany do nieprzeszkadzania Titusowi w mieszkaniu w moim domu, dopóki Titus będzie żył" Powstała związana z tym potrzeba określenia charakteru prawnego tego rozrządzenia. 1) Informacja o źródle 2) Stan faktyczny 3) Problem prawny 4) Rozwiązanie (komentarz)

5 Prawo rzeczowe RZECZ (cel: dookreślenie relacji uprawnienia danej osoby do rzeczy) Posiadanie Pojęcie Nabycie / utrata Ochrona Własność Pojęcie Nabycie / utrata Ochrona Prawa na rzeczy cudzej Numerus clausus! Zwłaszcza służebności, prawa zastawnicze, ZAKRES UPRAWNIENIA

6

7 Kwalifikacja uprawnienia wobec rzeczy - KAZUS D. 8, 3, 37 (Paulus w księdze 3 Responsów ): Lucjusz Tycjusz wielokrotnie pozdrawia swego brata Gajusza Sejusza. Z wody wpływającej do zbiornika, założonego przez mego ojca na przesmyku, pozwalam Ci nieodpłatnie odprowadzać strumień grubości jednego palca do twego domu na przesmyku lub gdzie tylko chcesz. Pytam, czy na mocy tego rozrządzenia prawo użytkowania wody przysługuje również spadkobiercom Gajusza Sejusza? Paulus udzielił porady, że nie przysługuje, ponieważ udostępnianie wody miało charakter osobisty i jako takie nie powinno być przeniesione z Sejusza, który był jedynym użytkownikiem wody, na jego dziedzica.

8 Lokalizacja źródła: D. 8, 3, 37 D. 8 o służebnościach D. 8,3 o służebnościach gruntów wiejskich D. 8, 3, 37 (Paulus w księdze 3 Responsów ) Digesta LAT:

9 Brzmienie w oryginale Dig Paulus 3 resp. Λοθκιοσ τιτιοσ γαιω σειω τω αδελφω πλειστα ξαιρειν. ηθδατοσ τοθ ηρεοντοσ εισ τυν κρυνυν τυν κατασκεθασvεισαν εν ισvμω ηθπο τοθ πατροσ μοθ διδωμι και ξαριζομαι σοι δακτθλον εισ τυν οικιαν σοθ τυν εν τω ισvμω, υ ηοποθ δ' αν βοθλυ. quaero, an ex hac scriptura usus aquae etiam ad heredes gaii seii pertineat. paulus respondit usum aquae personalem ad heredem seii quasi usuarii transmitti non oportere.

10 Dig Paulus 3 resp. Loukios titios gaiw seiw tw adelfw pleista xairein. hudatos tou hreontos eis tyn krynyn tyn kataskeuasveisan en isvmw hupo tou patros mou didwmi kai xarizomai soi daktulon eis tyn oikian sou tyn en tw isvmw, y hopou d' an bouly. quaero, an ex hac scriptura usus aquae etiam ad heredes gaii seii pertineat. paulus respondit usum aquae personalem ad heredem seii quasi usuarii transmitti non oportere.

11 D. 8, 3, 37 (Paulus w księdze 3 Responsów ): Lucjusz Tycjusz wielokrotnie pozdrawia swego brata Gajusza Sejusza. Z wody wpływającej do zbiornika, założonego przez mego ojca na przesmyku, pozwalam Ci nieodpłatnie odprowadzać strumień grubości jednego palca do twego domu na przesmyku lub gdzie tylko chcesz. Pytam, czy na mocy tego rozrządzenia prawo użytkowania wody przysługuje również spadkobiercom Gajusza Sejusza? Paulus udzielił porady, że nie przysługuje, ponieważ udostępnianie wody miało charakter osobisty i jako takie nie powinno być przeniesione z Sejusza, który był jedynym użytkownikiem wody, na jego dziedzica.

12 D. 8, 3, 37 1) Informacje o źródle 2) Stan faktyczny 3) Problem prawny 4) Rozwiązanie (komentarz) video: _uhC81c.mp4

13 służebność osobista a służebność gruntowa

14 Kodeks cywilny Dział III. Służebności. Rozdział I. Służebności gruntowe (art. 285 i n.) Rozdział II. Służebności osobiste (art. 296 i n.)

15 Kodeks cywilny Dział III. Służebności. Rozdział I. Służebności gruntowe (art. 285 i n.) Rozdział II. Służebności osobiste (art. 296 i n.) Rozdział III. Służebność przesyłu (art i n.) --- od roku

16 Rozdział III. Służebność przesyłu. Art Nieruchomość można obciążyć na rzecz przedsiębiorcy, który zamierza wybudować lub którego własność stanowią urządzenia, o których mowa w art. 49 1, prawem polegającym na tym, że przedsiębiorca może korzystać w oznaczonym zakresie z nieruchomości obciążonej, zgodnie z przeznaczeniem tych urządzeń (służebność przesyłu). Art Jeżeli właściciel nieruchomości odmawia zawarcia umowy o ustanowienie służebności przesyłu, a jest ona konieczna dla właściwego korzystania z urządzeń, o których mowa w art. 49 1, przedsiębiorca może żądać jej ustanowienia za odpowiednim wynagrodzeniem. 2. Jeżeli przedsiębiorca odmawia zawarcia umowy o ustanowienie służebności przesyłu, a jest ona konieczna do korzystania z urządzeń, o których mowa w art. 49 1, właściciel nieruchomości może żądać odpowiedniego wynagrodzenia w zamian za ustanowienie służebności przesyłu. Art Służebność przesyłu przechodzi na nabywcę przedsiębiorstwa lub nabywcę urządzeń, o których mowa w art Służebność przesyłu wygasa najpóźniej wraz z zakończeniem likwidacji przedsiębiorstwa. 3. Po wygaśnięciu służebności przesyłu na przedsiębiorcy ciąży obowiązek usunięcia urządzeń, o których mowa w art. 49 1, utrudniających korzystanie z nieruchomości. Jeżeli powodowałoby to nadmierne trudności lub koszty, przedsiębiorca jest obowiązany do naprawienia wynikłej stąd szkody. Art Do służebności przesyłu stosuje się odpowiednio przepisy o służebnościach gruntowych. *** Art Urządzenia służące do doprowadzania lub odprowadzania płynów, pary, gazu, energii elektrycznej oraz inne urządzenia podobne nie należą do części składowych nieruchomości, jeżeli wchodzą w skład przedsiębiorstwa. 2. Osoba, która poniosła koszty budowy urządzeń, o których mowa w 1, i jest ich właścicielem, może żądać, aby przedsiębiorca, który przyłączył urządzenia do swojej sieci, nabył ich własność za odpowiednim wynagrodzeniem, chyba że w umowie strony postanowiły inaczej. Z żądaniem przeniesienia własności tych urządzeń może wystąpić także przedsiębiorca.