OCHRONA WŁASNOŚCI OCHRONA POSIADANIA

Transkrypt

1 OCHRONA WŁASNOŚCI OCHRONA POSIADANIA

2 OCHRONA WŁASNOŚCI

3

4 G. 4.16: Jeśli procesowano się co do rzeczy, rzeczy ruchome i ożywione, które można było przynieść lub doprowadzić przed urzędnika, tak windykowano przed urzędnikiem: ten, który windykował, trzymał tyczkę, potem samą rzecz chwytał, na przykład niewolnika, i tak mówił: HUNC EGO HOMINEM EX IURE QUIRITIUM MEUM ESSE AIO SECUNDUM SUAM CAUSAM, SICUT DIXI, ECCE TIBI VINDICATAM IMPOSUI (JA OŚWIADCZAM, ŻE TEN NIEWOLNIK JEST MÓJ WEDLE PRAWA KWIRYTÓW, ZGODNIE ZE SWOJĄ SPRAWĄ, TAK JAK POWIEDZIAŁEM, OTO WOBEC CIEBIE NAŁOŻYLEM [NAŃ] LASKĘ) i w tej chwili dotykał niewolniką tyczką. Jego przeciwnik podobnie mówił i czynił. Skoro obaj dokonali windykacji, pretor mówił: MITTETE AMBO HOMINEM (PUŚCIE OBAJ NIEWOLNIKA), oni wypuszczali. Ten, który najpierw windykował, tak drugiego zapytywał : POSTULO ANNE DICAS QUA EX CAUSA VIDICAVERIS (ŻĄDAM, BYŚ POWIEDZIAŁ, Z JAKIEJ PRZYCZYNY WINDYKOWAŁEŚ. Ów odpowiadał IUS FECI SICUT VINDICTAM IMPOSUI (WYKONAŁEM PRAWO, TAK JAK NAŁOŻYLEM LASKĘ). W końcu, ten który najpierw windykował, mówił QUANDO TU INIURIA VINDICAVISTI QUINGENTIS ASSIBUS SACRAMENTO TE PROVOCO (A JEŚLI WINDYKOWAŁEŚ Z OBRAZĄ PRAWA, WZYWAM BYŚ USTANOWIŁ SACRAMENTUM PIĘĆSET ASÓW). Przeciwnik także mówił podobnie ET EGO TE (I JA CIEBIE). Tyczki zaś używali jakby w miejsce włóczni, oczywistego znaku prawnego władztwa, bo uważali, że prawne władztwo powstawało wobec tych rzeczy, które pochwycili od wrogów.

5 legis actio in rem per sponsionem

6 sponsio praeiudicialis legis actio in rem per sponsionem

7 legis actio in rem per sponsionem sponsio praeiudicialis Czy obiecujesz dać mi 10, jeśli okaże się, że rzecz należy do mnie? Obiecuję.

8 legis actio in rem per sponsionem sponsio praeiudicialis Czy obiecujesz dać mi 10, jeśli okaże się, że rzecz należy do mnie? Obiecuję. sponsio pro praede litis et vindiciarum

9 legis actio in rem per sponsionem sponsio praeiudicialis Czy obiecujesz dać mi 10, jeśli okaże się, że rzecz należy do mnie? Obiecuję. sponsio pro praede litis et vindiciarum Czy obiecujesz oddać mi rzecz i pożytki z niej, jeśli okaże się, że będziesz musiał mi zapłacić 10?

10 legis actio in rem per sponsionem sponsio praeiudicialis Czy obiecujesz dać mi 10, jeśli okaże się, że rzecz należy do mnie? Obiecuję. sponsio pro praede litis et vindiciarum Czy obiecujesz oddać mi rzecz i pożytki z niej, jeśli okaże się, że będziesz musiał mi zapłacić 10? sędzia bada czy rzecz należy do powoda, jeśli tak ogłasza pozwanego dłużnikiem i wzywa do oddania rzeczy

11 legis actio in rem per sponsionem sponsio praeiudicialis Czy obiecujesz dać mi 10, jeśli okaże się, że rzecz należy do mnie? Obiecuję. sponsio pro praede litis et vindiciarum Czy obiecujesz oddać mi rzecz i pożytki z niej, jeśli okaże się, że będziesz musiał mi zapłacić 10? sędzia bada czy rzecz należy do powoda, jeśli tak ogłasza pozwanego dłużnikiem i wzywa do oddania rzeczy jeśli tego nie uczyni: legis actio sacramento in personam albo legis actio per iudicis arbitrive postulationem

12 legis actio in rem per sponsionem sponsio praeiudicialis Czy obiecujesz dać mi 10, jeśli okaże się, że rzecz należy do mnie? Obiecuję. sponsio pro praede litis et vindiciarum Czy obiecujesz oddać mi rzecz i pożytki z niej, jeśli okaże się, że będziesz musiał mi zapłacić 10? sędzia bada czy rzecz należy do powoda, jeśli tak ogłasza pozwanego dłużnikiem i wzywa do oddania rzeczy jeśli tego nie uczyni: legis actio sacramento in personam albo legis actio per iudicis arbitrive postulationem zalety:

13 legis actio in rem per sponsionem sponsio praeiudicialis Czy obiecujesz dać mi 10, jeśli okaże się, że rzecz należy do mnie? Obiecuję. sponsio pro praede litis et vindiciarum Czy obiecujesz oddać mi rzecz i pożytki z niej, jeśli okaże się, że będziesz musiał mi zapłacić 10? sędzia bada czy rzecz należy do powoda, jeśli tak ogłasza pozwanego dłużnikiem i wzywa do oddania rzeczy jeśli tego nie uczyni: legis actio sacramento in personam albo legis actio per iudicis arbitrive postulationem zalety: taniej

14 legis actio in rem per sponsionem sponsio praeiudicialis Czy obiecujesz dać mi 10, jeśli okaże się, że rzecz należy do mnie? Obiecuję. sponsio pro praede litis et vindiciarum Czy obiecujesz oddać mi rzecz i pożytki z niej, jeśli okaże się, że będziesz musiał mi zapłacić 10? sędzia bada czy rzecz należy do powoda, jeśli tak ogłasza pozwanego dłużnikiem i wzywa do oddania rzeczy jeśli tego nie uczyni: legis actio sacramento in personam albo legis actio per iudicis arbitrive postulationem zalety: taniej dowód obciąża tylko powoda.

15 Egzekucja

16 Egzekucja legis actio per manus iniectionem:

17 Egzekucja legis actio per manus iniectionem: powód prosi pretora o zgodę na położenie ręki na zasądzonym

18 Egzekucja legis actio per manus iniectionem: powód prosi pretora o zgodę na położenie ręki na zasądzonym procedura wedle III tablicy USTAWY XII TABLIC

19 Proces formułkowy: Rei vindicatio

20 Proces formułkowy: Rei vindicatio Caius Aquilius niech będzie sędzią. Jeśli się okaże, że rzecz, o którą toczy się ten spór należy według prawa Kwirytów do Aulusa Ageriusa, a rzecz ta nie zostanie zwrócona Aulusowi Ageriusowi na wezwanie Caiusa Aquiliusa sędziego, ile będzie warta rzecz, tyle pieniędzy niech sędzia Caius Aquilius zasądzi od Numeriusa Negidiusa dla Aulusa Ageriusa. Jeśli się nie okaże, niech uwolni.

21 Zasady procesowe legitymacja procesowa: czynna: właściciel kwirytalny pozbawiony posiadania bierna: posiadający nie-właściciel

22 Legitymacja D Ulpian, ks. 16 kom. do Edyktu): Obowiązek sędziego polega w tej skardze na tym, by sędzia sprawdził, czy pozwany posiada rzecz. Bo skoro udowodnię, że rzecz jest moja, posiadacz będzie musiał ją zwrócić, chyba, że podniesie jakiś zarzut. I tak niektórzy, jak Pegasus, sądzili, że tylko ten rodzaj posiadania zawiera się w tej skardze, który ma miejsce przy interdyktach utrubi i uti possidetis. A zatem, twierdzi, że nie można windykować od tego, u kogo rzecz złożono w przechowanie, albo dano w używanie, albo jeśli ją by wynajął, albo ma w posiadaniu na zabepieczenie legatu, czy posagu, albo z powodu ciąży, albo nie dał zabezpieczenia cautio damni infecti, bo nikt z nich nie jest posiadaczem. Ja jednak uważam, że od wszystkich, którzy je mają i mogą je oddać.

23 Proces formułkowy

24 faza in iure Proces formułkowy

25 Proces formułkowy faza in iure wydanie formułki

26 Proces formułkowy faza in iure wydanie formułki faza apud iudicem

27 Proces formułkowy faza in iure wydanie formułki faza apud iudicem postępowanie dowodowe: ei incubit probatio qui dicit, non qui negat

28 Proces formułkowy faza in iure wydanie formułki faza apud iudicem postępowanie dowodowe: ei incubit probatio qui dicit, non qui negat funkcja klauzuli arbitralnej/restytuoryjnej

29 Proces formułkowy faza in iure wydanie formułki faza apud iudicem postępowanie dowodowe: ei incubit probatio qui dicit, non qui negat funkcja klauzuli arbitralnej/restytuoryjnej wyrok

30 sędzia wzywa pozwanego do zwrotu rzeczy Działanie klauzuli arbitralnej

31 sędzia wzywa pozwanego do zwrotu rzeczy Działanie klauzuli arbitralnej

32 sędzia wzywa pozwanego do zwrotu rzeczy rzecz zostaje zwrócona Działanie klauzuli arbitralnej

33 sędzia wzywa pozwanego do zwrotu rzeczy rzecz zostaje zwrócona Działanie klauzuli arbitralnej

34 sędzia wzywa pozwanego do zwrotu rzeczy rzecz zostaje zwrócona Działanie klauzuli arbitralnej

35 sędzia wzywa pozwanego do zwrotu rzeczy rzecz nie zostaje zwrócona rzecz zostaje zwrócona Działanie klauzuli arbitralnej

36 sędzia wzywa pozwanego do zwrotu rzeczy rzecz nie zostaje zwrócona rzecz zostaje zwrócona Działanie klauzuli arbitralnej

37 sędzia wzywa pozwanego do zwrotu rzeczy rzecz nie zostaje zwrócona rzecz zostaje zwrócona Działanie klauzuli arbitralnej

38 sędzia wzywa pozwanego do zwrotu rzeczy rzecz nie zostaje zwrócona sędzia wzywa powoda do zaprzysiężenia wartości sporu iusiurandum in litem rzecz zostaje zwrócona Działanie klauzuli arbitralnej

39 sędzia wzywa pozwanego do zwrotu rzeczy rzecz nie zostaje zwrócona sędzia wzywa powoda do zaprzysiężenia wartości sporu iusiurandum in litem rzecz zostaje zwrócona Działanie klauzuli arbitralnej

40 sędzia wzywa pozwanego do zwrotu rzeczy rzecz nie zostaje zwrócona sędzia wzywa powoda do zaprzysiężenia wartości sporu iusiurandum in litem rzecz zostaje zwrócona zasądzenie na kwotę Działanie klauzuli arbitralnej

41 sędzia wzywa pozwanego do zwrotu rzeczy rzecz nie zostaje zwrócona sędzia wzywa powoda do zaprzysiężenia wartości sporu iusiurandum in litem rzecz zostaje zwrócona zasądzenie na kwotę Działanie klauzuli arbitralnej

42 sędzia wzywa pozwanego do zwrotu rzeczy rzecz nie zostaje zwrócona sędzia wzywa powoda do zaprzysiężenia wartości sporu iusiurandum in litem rzecz zostaje zwrócona zasądzenie na kwotę Działanie klauzuli arbitralnej pozwany zostaje de facto właścicielem rzeczy spornej

43 Restitutio

44 zwrot z chwili litis constestatio Restitutio

45 Restitutio zwrot z chwili litis constestatio res cum sua causa: rzecz oraz pożytki z niej oraz dodatki

46 Restitutio zwrot z chwili litis constestatio res cum sua causa: rzecz oraz pożytki z niej oraz dodatki posiadacz w złej wierze: wszystkie pożytki,posiadacz w dobrej może je zatrzymać

47 Restitutio zwrot z chwili litis constestatio res cum sua causa: rzecz oraz pożytki z niej oraz dodatki posiadacz w złej wierze: wszystkie pożytki,posiadacz w dobrej może je zatrzymać litis contestatio: pozbawia dobrej wiary posiadacza

48 Restitutio zwrot z chwili litis constestatio res cum sua causa: rzecz oraz pożytki z niej oraz dodatki posiadacz w złej wierze: wszystkie pożytki,posiadacz w dobrej może je zatrzymać litis contestatio: pozbawia dobrej wiary posiadacza wygrywający: zwraca nakłady konieczne (posiadaczowi w złej wierze) oraz użyteczne (w dobrej). nakłady zbytkowne można zabrać

49 Restitutio zwrot z chwili litis constestatio res cum sua causa: rzecz oraz pożytki z niej oraz dodatki posiadacz w złej wierze: wszystkie pożytki,posiadacz w dobrej może je zatrzymać litis contestatio: pozbawia dobrej wiary posiadacza wygrywający: zwraca nakłady konieczne (posiadaczowi w złej wierze) oraz użyteczne (w dobrej). nakłady zbytkowne można zabrać do czasu rozliczenia przysługuje pozwanemu prawo retencji.

50 Actio Publiciana i rzecz ta nie zostanie zwrócona Aulusowi Ageriusowi na wezwanie Caiusa Aquiliusa sędziego, ile będzie warta rzecz, tyle pieniędzy niech sędzia Caius Aquilius zasądzi od Numeriusa Negidiusa dla Aulusa Ageriusa. Jeśli się nie okaże, niech uwolni.

51 Actio Publiciana Caius Aquilius niech będzie sędzią. Jeśli Aulus Agerius kupił tego niewolnika i jeśli został mu on wydany i gdyby po tym jakby go rok posiadał, okazałoby się, że ten niewolnik, o którego toczy się spór, byłby jego, i rzecz ta nie zostanie zwrócona Aulusowi Ageriusowi na wezwanie Caiusa Aquiliusa sędziego, ile będzie warta rzecz, tyle pieniędzy niech sędzia Caius Aquilius zasądzi od Numeriusa Negidiusa dla Aulusa Ageriusa. Jeśli się nie okaże, niech uwolni.

52 Actio Publiciana Caius Aquilius niech będzie sędzią. Jeśli Aulus Agerius kupił tego niewolnika i jeśli został mu on wydany i gdyby po tym jakby go rok posiadał, okazałoby się, że ten niewolnik, o którego toczy się spór, byłby jego, i rzecz ta nie zostanie zwrócona Aulusowi Ageriusowi na wezwanie Caiusa Aquiliusa sędziego, ile będzie warta rzecz, tyle pieniędzy niech sędzia Caius Aquilius zasądzi od Numeriusa Negidiusa dla Aulusa Ageriusa. Jeśli się nie okaże, niech uwolni.

53 Actio Publiciana Caius Aquilius niech będzie sędzią. Jeśli Aulus Agerius kupił tego niewolnika i jeśli został mu on wydany i gdyby po tym jakby go rok posiadał, okazałoby się, że ten niewolnik, o którego toczy się spór, byłby jego, i rzecz ta nie zostanie zwrócona Aulusowi Ageriusowi na wezwanie Caiusa Aquiliusa sędziego, ile będzie warta rzecz, tyle pieniędzy niech sędzia Caius Aquilius zasądzi od Numeriusa Negidiusa dla Aulusa Ageriusa. Jeśli się nie okaże, niech uwolni.

54 Actio Publiciana Caius Aquilius niech będzie sędzią. Jeśli Aulus Agerius kupił tego niewolnika i jeśli został mu on wydany i gdyby po tym jakby go rok posiadał, okazałoby się, że ten niewolnik, o którego toczy się spór, byłby jego, i rzecz ta nie zostanie zwrócona Aulusowi Ageriusowi TYTUŁ na wezwanie Caiusa Aquiliusa sędziego, ile będzie warta rzecz, tyle pieniędzy niech sędzia Caius Aquilius zasądzi od Numeriusa Negidiusa dla Aulusa Ageriusa. Jeśli się nie okaże, niech uwolni.

55 Actio Publiciana Caius Aquilius niech będzie sędzią. Jeśli Aulus Agerius kupił tego niewolnika i jeśli został mu on wydany i gdyby po tym jakby go rok posiadał, okazałoby się, że ten niewolnik, o którego toczy się spór, byłby jego, i rzecz ta nie zostanie zwrócona Aulusowi Ageriusowi TYTUŁ na wezwanie Caiusa Aquiliusa sędziego, ile będzie warta rzecz, tyle pieniędzy niech sędzia Caius Aquilius zasądzi od Numeriusa Negidiusa dla Aulusa Ageriusa. Jeśli się nie okaże, niech uwolni.

56 Actio Publiciana Caius Aquilius niech będzie sędzią. Jeśli Aulus Agerius kupił tego niewolnika i jeśli został mu on wydany i gdyby po tym jakby go rok posiadał, okazałoby się, że ten niewolnik, o którego toczy się spór, byłby jego, i rzecz ta nie zostanie zwrócona Aulusowi Ageriusowi TYTUŁ na wezwanie Caiusa Aquiliusa sędziego, ile będzie warta rzecz, tyle pieniędzy niech sędzia Caius Aquilius zasądzi od Numeriusa Negidiusa dla Aulusa Ageriusa. Jeśli się nie okaże, niech uwolni.

57 Actio Publiciana Caius Aquilius niech będzie sędzią. Jeśli Aulus Agerius kupił tego niewolnika i jeśli został mu on wydany i gdyby po tym jakby go rok posiadał, okazałoby się, że ten niewolnik, o którego toczy się spór, byłby jego, i rzecz ta nie zostanie zwrócona Aulusowi Ageriusowi TYTUŁ na wezwanie Caiusa Aquiliusa sędziego, ile będzie warta rzecz, tyle pieniędzy niech sędzia Caius Aquilius zasądzi od Numeriusa Negidiusa dla Aulusa Ageriusa. corpus Jeśli się nie okaże, niech uwolni.

58 Actio Publiciana Caius Aquilius niech będzie sędzią. Jeśli Aulus Agerius kupił tego niewolnika i jeśli został mu on wydany i gdyby po tym jakby go rok posiadał, okazałoby się, że ten niewolnik, o którego toczy się spór, byłby jego, i rzecz ta nie zostanie zwrócona Aulusowi Ageriusowi TYTUŁ na wezwanie Caiusa Aquiliusa sędziego, ile będzie warta rzecz, tyle pieniędzy niech sędzia Caius Aquilius zasądzi od Numeriusa Negidiusa dla Aulusa Ageriusa. corpus Jeśli się nie okaże, niech uwolni.

59 Actio Publiciana Caius Aquilius niech będzie sędzią. Jeśli Aulus Agerius kupił tego niewolnika i jeśli został mu on wydany i gdyby po tym jakby go rok posiadał, okazałoby się, że ten niewolnik, o którego toczy się spór, byłby jego, i rzecz ta nie zostanie zwrócona Aulusowi Ageriusowi TYTUŁ na wezwanie Caiusa Aquiliusa sędziego, ile będzie warta rzecz, tyle animus pieniędzy niech sędzia Caius Aquilius zasądzi od Numeriusa Negidiusa dla Aulusa Ageriusa. corpus Jeśli się nie okaże, niech uwolni.

60 Actio Publiciana Caius Aquilius niech będzie sędzią. Jeśli Aulus Agerius kupił tego niewolnika i jeśli został mu on wydany i gdyby po tym jakby go rok posiadał, okazałoby się, że ten niewolnik, o którego toczy się spór, byłby jego, i rzecz ta nie zostanie zwrócona Aulusowi Ageriusowi TYTUŁ na wezwanie Caiusa Aquiliusa sędziego, ile będzie POSIADANIE warta rzecz, tyle animus pieniędzy niech sędzia Caius Aquilius zasądzi od Numeriusa Negidiusa dla Aulusa Ageriusa. corpus Jeśli się nie okaże, niech uwolni.

61 Actio Publiciana Caius Aquilius niech będzie sędzią. Jeśli Aulus Agerius kupił tego niewolnika i jeśli został mu on wydany i gdyby po tym jakby go rok posiadał, okazałoby się, że ten niewolnik, o którego toczy się spór, byłby jego, i rzecz ta nie zostanie zwrócona Aulusowi Ageriusowi TYTUŁ na wezwanie Caiusa Aquiliusa sędziego, ile będzie POSIADANIE warta rzecz, tyle pieniędzy niech sędzia Caius Aquilius CZAS zasądzi od Numeriusa animusnegidiusa dla Aulusa Ageriusa. corpus Jeśli się nie okaże, niech uwolni.

62 Przesłanki w Actio Publiciana

63 Przesłanki w Actio Publiciana Jeśli Aulus Agerius kupił tego niewolnika --> TITULUS i jeśli został mu on wydany, --> TRADITIO i gdyby po tym jakby go rok, --> TEMPUS posiadał --> POSSESSIO (Civilis czyli w dobrej wierze) okazałoby się, że ten niewolnik byłby jego

64 Właściciel kwirytalny vs. bonitarny exceptio rei venditae ac traditae Caius sprzedał Aulusowi konia i wydał go zwykłą tradycją. Po sześciu miesiącach Caius zmarł, a jego spadkobierca pozwał Aulusa przez rei vindicatio.

65 Właściciel kwirytalny vs. bonitarny exceptio rei venditae ac traditae Caius sprzedał Aulusowi konia i wydał go zwykłą tradycją. Po sześciu miesiącach Caius zmarł, a jego spadkobierca pozwał Aulusa przez rei vindicatio.

66 Właściciel kwirytalny vs. bonitarny exceptio rei venditae ac traditae Caius Aquilius niech będzie sędzią. Caius sprzedał Aulusowi konia i wydał go zwykłą tradycją. Po sześciu Jeśli się okaże, że rzecz, o którą toczy się ten spór należy według prawa Kwirytów do Aulusa Ageriusa, miesiącach Caius zmarł, a jego spadkobierca pozwał Aulusa przez rei vindicatio. a rzecz ta nie zostanie zwrócona Aulusowi Ageriusowi na wezwanie Caiusa Aquiliusa sędziego, ile będzie warta rzecz, tyle pieniędzy niech sędzia Caius Aquilius zasądzi od Numeriusa Negidiusa dla Aulusa Ageriusa. Jeśli się nie okaże, niech uwolni.

67 Właściciel kwirytalny vs. bonitarny exceptio rei venditae ac traditae Caius Aquilius niech będzie sędzią. Caius sprzedał Aulusowi konia i wydał go zwykłą tradycją. Po sześciu Jeśli się okaże, że rzecz, o którą toczy się ten spór należy według prawa Kwirytów do Aulusa Ageriusa, miesiącach Caius zmarł, a jego spadkobierca pozwał Aulusa przez rei i że nie została ona sprzedana vindicatio. i wydana przez Aulusa Ageriusa Numeriusowi Negidiusowi, a rzecz ta nie zostanie zwrócona Aulusowi Ageriusowi na wezwanie Caiusa Aquiliusa sędziego, ile będzie warta rzecz, tyle pieniędzy niech sędzia Caius Aquilius zasądzi od Numeriusa Negidiusa dla Aulusa Ageriusa. Jeśli się nie okaże, niech uwolni.

68 Właściciel kwirytalny vs. bonitarny exceptio iusti domini i replicatio r. venditae ac traditae Caius sprzedał Aulusowi konia i wydał go zwykłą tradycją. Po jakimś czasie koń uciekł i wrócił do stajni Caiusa. Ten nie chce go oddać Aulusowi.

69 Właściciel kwirytalny vs. bonitarny exceptio iusti domini i replicatio r. venditae ac traditae Caius sprzedał Aulusowi konia i wydał go zwykłą tradycją. Po jakimś czasie koń uciekł i wrócił do stajni Caiusa. Ten nie chce go oddać Aulusowi.

70 Właściciel kwirytalny vs. bonitarny exceptio iusti domini i replicatio r. venditae ac traditae Caius Aquilius niech będzie sędzią. Jeśli Aulus Agerius kupił tego konia, a ten został mu wydany, i gdyby okazałoby się, że ten koń, o którego toczy się spór byłby jego, jeśliby go przez rok posiadał, Caius sprzedał Aulusowi konia i wydał go zwykłą tradycją. Po jakimś czasie koń uciekł i wrócił do stajni Caiusa. Ten nie chce go oddać Aulusowi. a rzecz ta nie zostanie zwrócona Aulusowi Ageriusowi na wezwanie Caiusa Aquiliusa sędziego, ile będzie warta rzecz, tyle pieniędzy niech sędzia Caius Aquilius zasądzi od Numeriusa Negidiusa dla Aulusa Ageriusa. Jeśli się nie okaże, niech uwolni.

71 Właściciel kwirytalny vs. bonitarny exceptio iusti domini i replicatio r. venditae ac traditae Caius Aquilius niech będzie sędzią. Jeśli Aulus Agerius kupił tego konia, a ten został mu wydany, i gdyby okazałoby się, że ten koń, o którego toczy się spór byłby jego, jeśliby go przez rok posiadał, o ile koń ten nie należy do Numeriusa Negidiusa, Caius sprzedał Aulusowi konia i wydał go zwykłą tradycją. Po jakimś czasie koń uciekł i wrócił do stajni Caiusa. Ten nie chce go oddać Aulusowi. a rzecz ta nie zostanie zwrócona Aulusowi Ageriusowi na wezwanie Caiusa Aquiliusa sędziego, ile będzie warta rzecz, tyle pieniędzy niech sędzia Caius Aquilius zasądzi od Numeriusa Negidiusa dla Aulusa Ageriusa. Jeśli się nie okaże, niech uwolni.

72 Właściciel kwirytalny vs. bonitarny exceptio iusti domini i replicatio r. venditae ac traditae Caius Aquilius niech będzie sędzią. Jeśli Aulus Agerius kupił tego konia, a ten został mu wydany, i gdyby okazałoby się, że ten koń, o którego toczy się spór byłby jego, jeśliby go przez rok posiadał, o ile koń ten nie należy do Numeriusa Negidiusa, Caius sprzedał Aulusowi konia i wydał go zwykłą tradycją. Po jakimś czasie koń uciekł i wrócił do stajni Caiusa. Ten nie chce go oddać chyba żeby konia, o którego toczy się ten spór Numerius Negidius wydał i sprzedał Aulusowi Ageriusowi, Aulusowi. a rzecz ta nie zostanie zwrócona Aulusowi Ageriusowi na wezwanie Caiusa Aquiliusa sędziego, ile będzie warta rzecz, tyle pieniędzy niech sędzia Caius Aquilius zasądzi od Numeriusa Negidiusa dla Aulusa Ageriusa. Jeśli się nie okaże, niech uwolni.

73 dwaj właściciele bonitarni D (Pomponius, libro secundo ex Plautio): Si a Titio fundum emeris qui Sempronii erat isque tibi traditus fuerit, pretio autem soluto Titius Sempronio heres extiterit et eundem fundum Maevio vendiderit et tradiderit: Iulianus ait aequius esse priorem te tueri, quia et si ipse Titius fundum a te peteret, exceptione summoveretur et si ipse Titius eum possideret, Publiciana peteres. (Jeśli kupiłeś od Tytusa grunt, który należał do Semproniusza i grunt ten został ci wydany, a już po zapłacie ceny Tytus został dziedzicem Semproniusza i ten sam grunt sprzedał i wydał Maeviusowi. Julian powiedział, że słuszniejsze jest, aby najpierw ciebie chronić, ponieważ także gdyby sam Tytus zażądał od ciebie gruntu, podniesiony byłby zarzut procesowy, a gdyby to Tytus go posiadał, miałbyś przeciw niemu skargę publicjańską).

74

75 Tytus sprzedał i wydał Paulusowi grunt Sempromiusza. Następnie stał się właścicielem wcześniej sprzedanego gruntu, w wyniku dziedziczenia po Semproniuszu. Sprzedał więc ponownie grunt i wydał go tym razem Maeviusowi. Kto wygra w sporze o własność gruntu.

76 Tytus sprzedał i wydał Paulusowi grunt Sempromiusza. Następnie stał się właścicielem wcześniej sprzedanego gruntu, w wyniku dziedziczenia po Semproniuszu. Sprzedał więc ponownie grunt i wydał go tym razem Maeviusowi. Kto wygra w sporze o własność gruntu. Jakie prawo do gruntu ma ten, kto kupił go od Tytusa?

77 Tytus sprzedał i wydał Paulusowi grunt Sempromiusza. Następnie stał się właścicielem wcześniej sprzedanego gruntu, w wyniku dziedziczenia po Semproniuszu. Sprzedał więc ponownie grunt i wydał go tym razem Maeviusowi. Kto wygra w sporze o własność gruntu. Jakie prawo do gruntu ma ten, kto kupił go od Tytusa? Jakie prawo do gruntu ma Tytus od momentu, w którym stał się dziedzicem Semproniusza?

78 Tytus sprzedał i wydał Paulusowi grunt Sempromiusza. Następnie stał się właścicielem wcześniej sprzedanego gruntu, w wyniku dziedziczenia po Semproniuszu. Sprzedał więc ponownie grunt i wydał go tym razem Maeviusowi. Kto wygra w sporze o własność gruntu. Jakie prawo do gruntu ma ten, kto kupił go od Tytusa? Jakie prawo do gruntu ma Tytus od momentu, w którym stał się dziedzicem Semproniusza? Jak wyglądałaby sytuacja, gdyby Tytus, po tym jak objął spadek po Semproniuszu wytoczył nabywcy rei vindicatio?

79 Tytus sprzedał i wydał Paulusowi grunt Sempromiusza. Następnie stał się właścicielem wcześniej sprzedanego gruntu, w wyniku dziedziczenia po Semproniuszu. Sprzedał więc ponownie grunt i wydał go tym razem Maeviusowi. Kto wygra w sporze o własność gruntu. Jakie prawo do gruntu ma ten, kto kupił go od Tytusa? Jakie prawo do gruntu ma Tytus od momentu, w którym stał się dziedzicem Semproniusza? Jak wyglądałaby sytuacja, gdyby Tytus, po tym jak objął spadek po Semproniuszu wytoczył nabywcy rei vindicatio? Jakie prawo do gruntu ma Maevius?

80 Tytus sprzedał i wydał Paulusowi grunt Sempromiusza. Następnie stał się właścicielem wcześniej sprzedanego gruntu, w wyniku dziedziczenia po Semproniuszu. Sprzedał więc ponownie grunt i wydał go tym razem Maeviusowi. Kto wygra w sporze o własność gruntu. Jakie prawo do gruntu ma ten, kto kupił go od Tytusa? Jakie prawo do gruntu ma Tytus od momentu, w którym stał się dziedzicem Semproniusza? Jak wyglądałaby sytuacja, gdyby Tytus, po tym jak objął spadek po Semproniuszu wytoczył nabywcy rei vindicatio? Jakie prawo do gruntu ma Maevius? Jak Julian uzasadnia opinię, że w sporze z Maevius powinien wygrać pierwszy nabywca rzeczy?

81 W I wieku n.e. Titius oddał Luciusowi w depozyt zestaw szklanych naczyń, które na polecenie Titiusa ukradł jego niewolnik Aulusowi. Lucius nic nie wiedział o pochodzeniu naczyń, a ratując je z pożaru ukrył w sobie tylko znanym miejscu i wyjechał na morską wyprawę, z której wróci za dwa miesiące. Czy Aulus może wytoczyć rei vindicatio przeciwko Titiusowi? Uzasadnij odpowiedź.

82 Titus sprzedał i wydał Marcusowi odziedziczony po ojcu złoty pierścień. Żaden z kontrahentów nie wiedział, że pierścień w rzeczywistości nie był własnością ojca Titusa, lecz został mu użyczony przez jego przyjaciela. Po upływie miesiąca Marcus sprzedał i wydał pierścień Iulii, która zostawiła mu go na przechowanie na okres dwóch miesięcy, tj. do czasu jej powrotu z prowincji. Kiedy Iulia wróciła do Rzymu, okazało się, że Marcus nie żyje, a jego spadkobierca Seius, działając w dobrej wierze, sprzedał i wydał pierścień Semproniusowi, a ten podarował go swojej narzeczonej, Fulvii.. Oceń szanse Iulii na odzyskanie pierścienia.

83 ochrona posiadania

84 Ochrona?

85 Ochrona? VIM VI REPELLERE LICERE CASSIUS SCRIBIT IDQUE IUS NATURA COMPARATUR (D , Ulpian)

86 Ochrona? VIM VI REPELLERE LICERE CASSIUS SCRIBIT IDQUE IUS NATURA COMPARATUR (D , Ulpian) Cassius pisze, że dozwolone odeprzeć jest siłę siłą, a to prawo wywodzi się z natury.

87 Ochrona? VIM VI REPELLERE LICERE CASSIUS SCRIBIT IDQUE IUS NATURA COMPARATUR (D , Ulpian) Cassius pisze, że dozwolone odeprzeć jest siłę siłą, a to prawo wywodzi się z natury. Interdykty: Vim fieri veto!

88 Geneza ochrony posiadania

89 Geneza ochrony posiadania Dzierżawa gruntów publicznych (brak ochrony petytoryjnej) posiadacze na drodze do zasiedzenia Interdykty

90 Uti possidetis Zabraniam by siła była użyta, byście posiadali ten budynek, tak jak go teraz posiadacie, nie siłą, nie potajemnie i nie prekaryjnie wobec drugiego.

91 Utrubi... Zabraniam by siła była użyta, by ten z was, u którego z was dwóch ten niewolnik, o którego toczy się sprawa, dłużej był większą część roku, ani siłą, ani potajemnie, ani prekaryjnie, zabrał go sobie.

92 Unde vi Skąd w ciągu ostatniego roku wyrzuciłeś go siłą, albo twoi niewolnicy go wyrzucili, podczas gdy on posiadał ani nie siłą, ani potajemnie, ani z tytułu prekarium od ciebie otrzymanego, oddaj mu, wraz z rzeczami, które tam miał.

93 (de) vi armata Skąd ty owego siłą lub zebranymi i uzbrojonymi ludźmi go wyrzuciłeś, albo twoi niewolnicy go wyrzucili, to wraz z rzeczami które tam miał mu oddaj.

94 De precario Co masz od niego prekaryjnie, albo podstępnie przestałeś mieć, o co toczy się ta sprawa, to mu oddaj!

95 Posiadanie wadliwe i niewadliwe względne: sprawdzane tylko wobec poprzednika wadliwe posiadanie: vi clam precario

96 Posiadacze...

97 właściciel Posiadacze...

98 Posiadacze... właściciel złodziej

99 Posiadacze... właściciel złodziej nabywca w złej wierze

100 Posiadacze... właściciel złodziej nabywca w złej wierze nabywca od niewłaściciela w dobrej wierze

101 Posiadacze... właściciel złodziej nabywca w złej wierze nabywca od niewłaściciela w dobrej wierze nabywca res mancipi w drodze zwykłej traditio

102 Posiadacze... właściciel złodziej nabywca w złej wierze nabywca od niewłaściciela w dobrej wierze nabywca res mancipi w drodze zwykłej traditio dzierżawca gruntu publicznego

103 Posiadacze... właściciel złodziej nabywca w złej wierze nabywca od niewłaściciela w dobrej wierze nabywca res mancipi w drodze zwykłej traditio dzierżawca gruntu publicznego prekarzysta

104 Posiadacze... właściciel złodziej nabywca w złej wierze nabywca od niewłaściciela w dobrej wierze nabywca res mancipi w drodze zwykłej traditio dzierżawca gruntu publicznego prekarzysta usufruktuariusz

105 Posiadacze... właściciel złodziej nabywca w złej wierze nabywca od niewłaściciela w dobrej wierze nabywca res mancipi w drodze zwykłej traditio dzierżawca gruntu publicznego prekarzysta usufruktuariusz zastawnik

106 Posiadacze... właściciel złodziej nabywca w złej wierze nabywca od niewłaściciela w dobrej wierze nabywca res mancipi w drodze zwykłej traditio dzierżawca gruntu publicznego prekarzysta usufruktuariusz zastawnik komodatariusz

107 Posiadacze... właściciel złodziej nabywca w złej wierze nabywca od niewłaściciela w dobrej wierze nabywca res mancipi w drodze zwykłej traditio dzierżawca gruntu publicznego prekarzysta usufruktuariusz zastawnik komodatariusz depozytariusz

108 Posiadacze... właściciel złodziej nabywca w złej wierze nabywca od niewłaściciela w dobrej wierze nabywca res mancipi w drodze zwykłej traditio dzierżawca gruntu publicznego prekarzysta usufruktuariusz zastawnik komodatariusz depozytariusz sekwestiariusz

109 Posiadacze... właściciel złodziej nabywca w złej wierze nabywca od niewłaściciela w dobrej wierze nabywca res mancipi w drodze zwykłej traditio dzierżawca gruntu publicznego prekarzysta usufruktuariusz zastawnik komodatariusz depozytariusz sekwestiariusz dzierżawca

110 Posiadacze... właściciel złodziej nabywca w złej wierze nabywca od niewłaściciela w dobrej wierze nabywca res mancipi w drodze zwykłej traditio dzierżawca gruntu publicznego prekarzysta usufruktuariusz zastawnik komodatariusz depozytariusz sekwestiariusz dzierżawca

111 Posiadacze... właściciel złodziej nabywca w złej wierze nabywca od niewłaściciela w dobrej wierze nabywca res mancipi w drodze zwykłej traditio dzierżawca gruntu publicznego prekarzysta usufruktuariusz zastawnik komodatariusz depozytariusz sekwestiariusz dzierżawca

112 Posiadacze... właściciel złodziej nabywca w złej wierze nabywca od niewłaściciela w dobrej wierze nabywca res mancipi w drodze zwykłej traditio dzierżawca gruntu publicznego prekarzysta usufruktuariusz zastawnik komodatariusz depozytariusz sekwestiariusz dzierżawca

113 Posiadacze pretorscy właściciel złodziej nabywca w złej wierze nabywca od niewłaściciela w dobrej wierze nabywca res mancipi w drodze zwykłej traditio dzierżawca gruntu publicznego prekarzysta zastawnik sekwestiariusz w prawie poklasycznym także: usufruktuariusz

114 ochrona interdyktalna przysługuje tym, którzy nie mogą się zwrócić do właściciela o wystąpienie z rei vindicatio, wtedy, gdy zostali pozbawieni władztwa nad rzeczą: np: dzierżawca gruntów publicznych ( właścicielem jest lud rzymski sekwestiariusz (toczy się spór o własność)

115 Od dłuższego czasu trwał spór między Publiusem a Maeviusem o ogromną łąkę za lasem. Wzmógł się on, gdy wiosną 37 roku p.n.e. Publius zaczął wypasać na niej owce twierdząc, iż jest jej właścicielem. Korzystając z tego, że stada znajdowały się przez miesiąc na innym pastwisku, niewolnicy Maeviusa przeprowadzili sianokosy, przez co uniemożliwili dalszy wypas. W lecie roku następnego Publius nie pozwolił już, aby jego stada opuściły sporny grunt. Udziel Maeviusowi porady prawnej.

116 Za trzeciego konsulatu Augusta, Gaius otrzymał niewolnika i posiadał go przez dziesięć miesięcy. Bardzo się nad nim znęcał, dlatego niewolnik zbiegł przy pierwszej nadarzającej się okazji. Wkrótce jednak został schwytany przez Seiusa, który ukrywał go u siebie przed Gaiusem przez dwa miesiące, wykorzystując do prac polowych w odległym majątku. Następnie na trzy miesiące użyczył go sąsiadowi, zaś po ich upływie sprzedał Appiusowi. Po dwóch miesiącach od tej transakcji do Appiusa przyjechał w odwiedziny Gaius. Rozpoznał wówczas swego niewolnika i zapragnął go odzyskać.

117 Rankiem w idy marcowe 12 roku p.n.e. Titius posłał niewolnika z wiadomością do Spuriusa, że palą się jego zabudowania położone po drugiej stronie wzgórza. Gdy wszyscy rzucili się na pomoc, Titius zajął jego wiejski dom. Rozzłoszczony takim postępowaniem Spurius wyruszył natychmiast na czele uzbrojonych we włócznie i tarcze niewolników przeciwko Titiusowi. Nie udało mu się jednak zająć ani domu, ani posiadłości, gdyż wprowadzeni tam niewolnicy Titiusa, chociaż nieuzbrojeni, czterokrotnie przewyższali swą liczbą zbrojnych Spuriusa. Czy wobec takiego obrotu spraw Spuriusowi uda się odzyskać wiejski dom? Uzasadnij odpowiedź.

118 Kalendy lipca: Titius kupuje od Caiusa niewolnika, który był od długiego czasu jego własnością i znajdował się jego majątku. kalendy sierpnia: maltretowany przez nowego pana niewolnik ucieka do domu Caiusa w kalendy stycznia Titius spostrzega niewolnika u Caiusa i występuje o interdykt. Kto wygra? Co by się stało, gdyby w kalendy stycznia niewolnika porwał Sempronius, a następnie posiadał go 7 miesięcy?

119 Titius ukradł szkatułkę Gaiusowi. Następnie Septimus mu ją siłą zabrał. oceń sytuację prawną