Prehistoria własności

Transkrypt

1 Własność

2 Prehistoria własności

3 Prehistoria własności kiedy powstaje pojęcie własności/ władztwa?

4 Prehistoria własności kiedy powstaje pojęcie własności/ władztwa? różne postawy metodologiczne i ideologiczne

5 treść prawa własności?niegraniczona? problemy metodologiczne problemy ideologiczne i znów wracamy do definicji...

6 Własność definicja?

7 Własność definicja? problem z definicją...

8 Własność definicja? problem z definicją... I Cum autem finitus fuerit usus fructus, revertitur scilicet ad proprietatem et ex eo tempore nudae proprietatis dominus incipit plenam habere in re potestatem. A skoro skończy się ususfructus, powraca do własności i od tego czasu pan gołej własności, zaczyna mieć pełne władztwo nad rzeczą...

9 Definicje

10 Definicje

11 Definicje Irnerius: uti, frui et rem consumere, et omnino id quod super ea re sibi libet facere - używanie, pobieranie pożytków oraz zużycie rzeczy oraz robienie z nią wszystkiego, co nam się podoba

12 Definicje Irnerius: uti, frui et rem consumere, et omnino id quod super ea re sibi libet facere - używanie, pobieranie pożytków oraz zużycie rzeczy oraz robienie z nią wszystkiego, co nam się podoba

13 Definicje Irnerius: uti, frui et rem consumere, et omnino id quod super ea re sibi libet facere - używanie, pobieranie pożytków oraz zużycie rzeczy oraz robienie z nią wszystkiego, co nam się podoba

14 Definicje Irnerius: uti, frui et rem consumere, et omnino id quod super ea re sibi libet facere - używanie, pobieranie pożytków oraz zużycie rzeczy oraz robienie z nią wszystkiego, co nam się podoba

15 Definicje Irnerius: uti, frui et rem consumere, et omnino id quod super ea re sibi libet facere - używanie, pobieranie pożytków oraz zużycie rzeczy oraz robienie Baldus: z dominium nią wszystkiego, absolute co dictum, nam się est podoba plena proprietas cum alienandi potentia władanie nazwane w pełni to pełna własność wraz możnością pozbycia się

16 Definicje Irnerius: uti, frui et rem consumere, et omnino id quod super ea re sibi libet facere - używanie, pobieranie pożytków oraz zużycie rzeczy oraz robienie Baldus: z dominium nią wszystkiego, absolute co dictum, nam się est podoba plena proprietas cum alienandi potentia władanie nazwane w pełni to pełna własność wraz możnością pozbycia się

17 Definicje Irnerius: uti, frui et rem consumere, et omnino id quod super ea re sibi libet facere - używanie, pobieranie pożytków oraz zużycie rzeczy oraz robienie Baldus: z dominium nią wszystkiego, absolute co dictum, nam się est podoba plena proprietas cum alienandi potentia władanie nazwane w pełni to pełna własność wraz możnością pozbycia się

18 Definicje Irnerius: uti, frui et rem consumere, et omnino id quod super ea re sibi libet facere - używanie, pobieranie pożytków oraz zużycie rzeczy oraz robienie Baldus: z dominium nią wszystkiego, absolute co dictum, nam się est podoba plena proprietas cum alienandi potentia władanie nazwane w pełni to pełna własność wraz możnością pozbycia się Bartolus: dominium est ius de re corporali perfecte disponendi, nisi lege prohibeatur władanie to prawo dysponowania w sposób zupełny rzeczą materialną, o ile nie jest to zabronione ustawą D pr (Florentinus) : liberatas est naturalis facultas eius quidem cuique facere libet, nisi si quid aut vi aut iure prohibetur

19 Treść prawa własności ius possidendi > ius fruendi ius utendi (ad abusum --> ius abutendi) ius disponendi

20 BGB 903 Befugnisse des Eigentümers: Der Eigentümer einer Sache kann, soweit nicht das Gesetz oder Rechte Dritter entgegenstehen, mit der Sache nach Belieben verfahren und andere von jeder Einwirkung ausschließen.

21 KC art 140 W granicach określonych przez ustawy i zasady współżycia społecznego właściciel może, z wyłączeniem innych osób, korzystać z rzeczy zgodnie ze społeczno- gospodarczym przeznaczeniem swego prawa, w szczególności może pobierać pożytki i inne dochody z rzeczy. W tych samych granicach może rozporządzać rzeczą.

22 Własność archaiczna Kto jest beneficjentem własności? gens (tutela i curatela legitima. consortium ercto non cito archaiczna własność rzymska: względna?

23 legis actio sacramento in rem G. 4.16: Jeśli procesowano się co do rzeczy, rzeczy ruchome i ożywione, które można było przynieść lub doprowadzić przed urzędnika, tak windykowano przed urzędnikiem: ten, który windykował, trzymał tyczkę, potem samą rzecz chwytał, na przykład niewolnika, i tak mówił: HUNC EGO HOMINEM EX IURE QUIRITIUM MEUM ESSE AIO SECUNDUM SUAM CAUSAM, SICUT DIXI, ECCE TIBI VINDICATAM IMPOSUI (JA OŚWIADCZAM, ŻE TEN NIEWOLNIK JEST MÓJ WEDLE PRAWA KWIRYTÓW, ZGODNIE ZE SWOJĄ SPRAWĄ, TAK JAK POWIEDZIAŁEM, OTO WOBEC CIEBIE NAŁOŻYLEM [NAŃ] LASKĘ) i w tej chwili dotykał niewolniką tyczką. Jego przeciwnik podobnie mówił i czynił. Skoro obaj dokonali windykacji, pretor mówił: MITTETE AMBO HOMINEM (PUŚCIE OBAJ NIEWOLNIKA), oni wypuszczali. Ten, który najpierw windykował, tak drugiego zapytywał : POSTULO ANNE DICAS QUA EX CAUSA VIDICAVERIS (ŻĄDAM, BYŚ POWIEDZIAŁ, Z JAKIEJ PRZYCZYNY WINDYKOWAŁEŚ. Ów odpowiadał IUS FECI SICUT VINDICTAM IMPOSUI (WYKONAŁEM PRAWO, TAK JAK NAŁOŻYLEM LASKĘ). W końcu, ten który najpierw windykował, mówił QUANDO TU INIURIA VINDICAVISTI QUINGENTIS ASSIBUS SACRAMENTO TE PROVOCO (A JEŚLI WINDYKOWAŁEŚ Z OBRAZĄ PRAWA, WZYWAM BYŚ USTANOWIŁ SACRAMENTUM PIĘĆSET ASÓW). Przeciwnik także mówił podobnie ET EGO TE (I JA CIEBIE). Tyczki zaś używali jakby w miejsce włóczni, oczywistego znaku prawnego władztwa, bo uważali, że prawne władztwo powstawało wobec tych rzeczy, które pochwycili od wrogów.

24 własność niegraniczona?

25 własność niegraniczona? rzeczywistość rzymska:

26 własność niegraniczona? rzeczywistość rzymska: prawa sąsiedzkie

27 własność niegraniczona? rzeczywistość rzymska: prawa sąsiedzkie actio aquae pluviae arcendae

28 własność niegraniczona? rzeczywistość rzymska: prawa sąsiedzkie actio aquae pluviae arcendae interdictum de glandis ferendis

29 własność niegraniczona? rzeczywistość rzymska: prawa sąsiedzkie actio aquae pluviae arcendae interdictum de glandis ferendis ród

30 własność nieograniczona?

31 własność nieograniczona? prawo publiczne?

32 własność nieograniczona? prawo publiczne? autoograniczenia

33 własność nieograniczona? prawo publiczne? autoograniczenia niewolnicy (male enim nostro iure uti non debemus).

34 własność wedle ius civile

35 własność wedle ius civile tylko dla obywateli (peregryni mają zapewnioną wieczystą auctoritas)

36 własność wedle ius civile tylko dla obywateli (peregryni mają zapewnioną wieczystą auctoritas) ograniczenia

37 Plena in re potestas?

38 Plena in re potestas? co to jest RES w prawie rzymskim?

39 Plena in re potestas? co to jest RES w prawie rzymskim? rzecz, majątek, spór, zobowiązanie...

40 Plena in re potestas? co to jest RES w prawie rzymskim? rzecz, majątek, spór, zobowiązanie... podziały rzeczy

41 Podziały rzeczy... res extra commercium res in commercio res divini iuris res humani iuris

42 Res in patrimonio extra patrimonium in commercio res nullius (rzecz niczyja) hereditas iacens (spadek nieobjęty) res extra commercium res divinae iuris, publicae etc.

43 Res divini iuris sacrae religiosae sanctae

44 Res divini iuris sacrae religiosae sanctae

45 Res divini iuris sacrae religiosae sanctae

46 Res divini iuris sacrae religiosae sanctae

47 Res humani iuris res publicae (res extra commercium) res privatae (res in commercio)

48 Res humani iuris res publicae (res extra commercium) res privatae (res in commercio)

49 Res privatae res corporales res incorporales zobowiązania spadek służebności...

50 Res privatae res mobiles res immobiles res semimoventes

51 Res privatae res mobiles res immobiles res semimoventes różna ochrona interdyktalna, różny czas zasiedzenia

52 Res privatae rzeczy oznaczone gatunkowo (zamienne) rzeczy oznaczone indywidualnie res quae pondere numero mensura constant zużywalne niezużywalne

53 Res privatae niepodzielne podzielne pojedyńcze - złożone - zbiorowe

54 Res privatae res nec mancipi res mancipi TUlp Wszystkie rzeczy są albo mancypowalne, albo nie. Rzeczami mancypowalnymi są grunty na ziemi italskiej, tak wiejskie, jak na przykład pole, jak i miejskie czyli dom. także służebności gruntów wiejskich, jak droga, przejście, przepęd, ciągnienie wody; także niewolnicy i czworonożne zwierzęta, które ujarzmia się przez kark lub grzbiet, na przykład woły, konie, muły, osły; pozostałe rzeczy są niemancypowalne. Słonie i wielbłądy, choć ujarzmia się grzbietem lub karkiem, nie są mancypowalne, ponieważ zaliczają się do dzikich zwierząt.

55 przekazanie własności traditio in iure cessio oraz mancipatio powody? co się dzieje z res mancipi przekazaną przez tradycję?

56 Titus sprzedał Aulusowi osła, po 3 dniach polecił swojemu niewolnikowi doprowadzić go do domu kupca. Osioł po 3 tygodniach uciekł, wreszcie po jakimś czasie wałęsającego się zwierzaka znalazł Sempronius. Kto może wystąpić o jego zwrot?

57 rei vindicatio

58 rei vindicatio Caius Aquilius niech będzie sędzią. Jeśli się okaże, że ten osioł należy wedle prawa Kwirytów do Aulusa Ageriusa, i rzecz ta nie zostanie zwrócona Aulusowi Ageriusowi na wezwanie Caiusa Aquiliusa sędziego, ile będzie warta rzecz, tyle pieniędzy niech sędzia Caius Aquilius zasądzi od Numeriusa Negidiusa dla Aulusa Ageriusa. Jeśli się nie okaże, niech uwolni.

59 Co w takim razie nabył Aulus?

60 własność a posiadanie

61 własność a posiadanie prawo a stan faktyczny?

62 własność a posiadanie prawo a stan faktyczny? geneza: Ustawa XII Tablic i usus (żony, ale też innych rzeczy podlegających władztwu).

63 co to jest posiadanie?

64 co to jest posiadanie? animus rem sibi habendi

65 co to jest posiadanie? animus rem sibi habendi corpus

66 Actio Publiciana

67 Actio Publiciana Caius Aquilius niech będzie sędzią. Jeśli Aulus Agerius kupił tego osła, i jeśli został mu on wydany i gdyby po tym jakby go rok posiadał, okazałoby się, że ten osioł byłby jego, i rzecz ta nie zostanie zwrócona Aulusowi Ageriusowi na wezwanie Caiusa Aquiliusa sędziego, ile będzie warta rzecz, tyle pieniędzy niech sędzia Caius Aquilius zasądzi od Numeriusa Negidiusa dla Aulusa Ageriusa. Jeśli się nie okaże, niech uwolni.

68 Formy własności

69 Rem meam ex iure Quiritium esse, aio res in bonis est

70 własność bonitarna od pierwszego wieku przed naszą erą: stworzenie formułki z fikcją przez pretora Publiciusa chroni się zatem posiadanie zmierzające do zasiedzenia oraz posiadanie,tych którzy nigdy nie będą właścicielami, wedle prawa cywilnego (cudzoziemcy)

71 G Ceterum cum apud cives Romanos duplex sit dominium (nam uel in bonis uel ex iure Quiritium uel ex utroque iure cuiusque seruus esse intellegitur), ita demum seruum in potestate domini esse dicemus, si in bonis eius sit, etiamsi simul ex iure Quiritium eiusdem non sit: nam qui nudum ius Quiritium in seruo habet, is potestatem habere non intellegitur A poza tym ponieważ u obywateli rzymskich własność jest podwójna (albowiem uważa się, że niewolnik albo jest w dobrach, albo [należy] na podstawie prawa Kwirytów, albo z obydwu powodów), stąd powiemy, że niewolnik jest we władztwie pana, jeśli jest w jego dobrach, nawet jeśli nie [należy] do niego wedle prawa Kwirytów. Albowiem uważa się, że ten kto ma tylko gołe prawo Kwirytów do niewolnika, nie ma nad mim władztwa.

72 inne rodzaje władztwa nad rzeczami własność peregrynów władztwo nad gruntami prowincjonalnymi

73 Własność w prawie poklasycznym Po Constitutio Antoniniana: znika własność peregrynów prawo wulgarne: praktyczny brak rozróżnienia Justynian ujednolica prawo własności

74 common law: konstrukcja trustu ownership in law (owner in law) ownership in equity (beneficiary owner)

75 Radosnej Chanuki!

76 Radosnej Chanuki!

77 WesoĿych Świąt!

78 Bogatych Królów!