OCENA EFEKTYWNOŚCI SYSTEMU POMOCY DORAŹNEJ I RATOWNICTWA MEDYCZNEGO W POLSCE Z WYKORZYSTANIEM DEA

Transkrypt

1 METODY ILOŚCIOWE W BADANIACH EKONOMICZNYCH Tom XV/3, 2014, str OCENA EFEKTYWNOŚCI SYSTEMU POMOCY DORAŹNEJ I RATOWNICTWA MEDYCZNEGO W POLSCE Z WYKORZYSTANIEM DEA Justya Kuawska Wydział Zarządzaia i Ekoomii, Politechika Gdańska Justya.Kuawska@zie.pg.gda.pl Streszczeie: Celem tego artykułu est ocea efektywości fukcoowaia systemu pomocy doraźe i ratowictwa medyczego w 16 woewództwach Polski, w latach Wykorzystao dae pochodzące z Główego Urzędu Statystyczego oraz Narodowego Fuduszu Zdrowia. Wskazao potecale przyczyy ieefektywości. Uzyskae wyiki potwierdzaą przydatość metody DEA do aalizy efektywości usług medyczych. Słowa kluczowe: DEA, efektywość opieki zdrowote, pomoc doraźa, ratowictwo medycze. WPROWADZENIE Badaia efektywości systemów opieki zdrowote są złożoe, główie ze względu a dużą liczbę iformaci weściowych i wyściowych, potrzebych do ich opisaia. W przypadku opieki doraźe i ratowictwa medyczego utrudieiem est losowa fluktuaca strumieia pacetów, co wpływa a ierówomiere obciążeie zasobów wykorzystywaych w izbach przyęć, oddziałach itesywe terapii czy salach operacyych. Poważym wyzwaiem stoącym przed meedżerami est zadecydowaie, ak wielka rezerwa zdolości usługowych est uzasadioa, biorąc pod uwagę wahaia przyęć pacetów oraz agłe zdarzeia losowe [Cooper i i. 2011]. Specyfika pomocy doraźe polega a tym, że większość decyzi podemowaa est przez lekarzy a więc ma charakter medyczy a ie meedżerski, co utrudia działaia związae z osiągaiem efektywości. Stwierdza się, że badaia w tym zakresie ie są wystarczaące [Ward i i. 2011]. The America Hospital Associatio podało, że rocza liczba wizyt w oddziałach opieki doraźe wzrosła z 88,5 milioów w 1991 roku do 123 milioów w roku W wyiku tego 38% wszystkich oddziałów pomocy

2 160 Justya Kuawska doraźe pracue a graicy swoich możliwości. To przeciążeie powodue opóźieia w udzielaiu pomocy, co wpływa egatywie a akość dostarczaych usług [Ward i i. 2011]. Wyika to stąd, że duża liczba pacetów w USA (ieubezpieczoych lub o iskich dochodach) korzysta z oddziałów ratukowych ako podstawowego źródła opieki zdrowote [Mukau 2009]. Podobe problemy obserwue się w iych kraach. Badaia systemu opieki podstawowe w Kaadzie [Hutchiso i i. 2011] wykazały, że zaobserwowae trudości z dostępem do lekarzy rodziych spowodowały przeciążeie edostek pogotowia. Przeprowadzoa w Portugalii aaliza wykazała przeciążeia szpitali [Simões i i. 2011], które wyika z tego, że plaowaie zdolości do świadczeia usług opiera się a podstawie progoz popytu, edakże iepewość związaa z imi może przy iedoszacowaiu spowodować przeciążeie i pogorszeie akości usług, a przy przeszacowaiu może skutkować iedociążeiem zasobów i obiżeiem efektywości. W Polsce, w wyiku działań Nawyższe Izby Kotroli [NIK 2014], stwierdzoo, że zacza część pacetów korzystaących z systemu ratowictwa medyczego ie zadowała się w staie zagrożeia zdrowotego, a więc ie kwalifikowała się do udzieleia im świadczeń ratowiczych. System fiasowaia te działalości bazue a formie ryczałtowe. Tylko część oddziałów Narodowego Fuduszu Zdrowia (NFZ) różicue stawki ryczałtowe w zależości od liczby mieszkańców. Specyfika fiasowaia tych usług polega a tym, że płaci się za gotowość do ich świadczeia. NIK stwierdził, że liczba udzielaych porad ie zawsze est proporcoala do wielkości populaci i w zaleceiach wioskue o podęcie prac ad doskoaleiem systemu ryczałtowego wyagradzaia świadczeiodawców tak, aby w większym stopiu uwzględiał o uwarukowaia demograficze i epidemiologicze oraz pozwalał a optymalizacę kosztów. Wyże wskazae czyiki uzasadiaą więc koieczość pomiaru i ocey efektywości działaia pomocy doraźe i ratowictwa medyczego w Polsce. CZYNNIKI WPŁYWAJĄCE NA EFEKTYWNOŚCI SYSTEMÓW OPIEKI ZDROWOTNEJ Poęcie efektywości doraźe pomocy zdrowote może być różie defiiowae, ale moża ogólie stwierdzić, że est to uikaie marotrawstwa, zależe od puktu widzeia iteresariuszy, takich ak paceci, płaticy i dostawcy usług. Paceci mogą postrzegać efektywość, ako ietraceie czasu w oczekiwaiu a uzyskaie pomocy, płaticy postrzegaą efektywość, ako uikaie wysokich kosztów leczeia a dostawcy mogą rozważać efektywość w aspekcie leczeia tylko tych pacetów, których opieka w oddziałach pomocy doraźe est ieuikioa [Ward i i. 2011]. Efektywa alokaca zdolości produkcyych est stałym problemem w sektorze usług medyczych, a co wpływaą m.i. czyiki środowiskowe, takie ak starzeie się społeczeństwa, czy rosące zapotrzebowaie a specalistycze zabiegi, co powodue zmieiaący się popyt. W przypadku działań iterwecyych

3 Ocea efektywości systemu pomocy doraźe 161 plaowaie est szczególie trude, poieważ te rodza działań określoy est wieloma iepewymi parametrami, takimi ak czas trwaia operaci lub czas hospitalizaci pacetów. Tacy paceci z reguły powii uzyskać atychmiastową pomoc, co może powodować odraczaie iych zaplaowaych uż zabiegów dla pacetów oczekuących w kolece [Rachuba i i. 2014]. Wiele z istieących badań efektywości kocetrue się a produktach zdrowotych (p. liczba leczoych pacetów) a ie a efektach zdrowotych (p. zmiaa stau fukcoalego paceta). Trudości z pomiarem efektywości są szczególie dotkliwe w przypadku oddziałów pomocy doraźe [Ward i i. 2011]. Większość metod stosowaych do pomiaru efektywości opieki zdrowote została opracowaa do stosowaia w szpitalach, domach opieki, plaach zdrowotych, do pomiaru efektywości zasobów wykorzystywaych w leczeiu pacetów [Ward i i. 2011], czy też efektywości pracy lekarzy [Chiligeria 1995]. DATA ENVELOPMENT ANALYSIS Nieparametrycza metoda DEA wykorzystue programowaie liiowe. Nie uwzględia wpływu czyika losowego i błędów pomiaru, a także ie wymaga określeia zależości fukcye między akładami a rezultatami ai wag, akie maą być przypisae do poszczególych akładów i rezultatów. Badaie efektywości wykorzystuące DEA polega a wyzaczaiu obiektów wzorcowych i przyrówywaiu do ich pozostałych obiektów. Tak więc DEA bada efektywość względą porówywaych obiektów, zwaych edostkami decyzyymi (DMU Decisio Makig Uits). DMU maą wpływ a poziom pooszoych akładów i uzyskiwaych rezultatów a optymale wagi są obliczae a podstawie daych, a ie są ustalae subiektywie [Cooper i i. 2011]. Pierwszym i aczęście stosowaym est model CCR, w którym miara efektywości każde DMU otrzymywaa est, ako maksimum ilorazu ważoych rezultatów do ważoych akładów. Wyik efektywości θ dla grupy DMU ( = 1,..., ) est obliczay dla rezultatów ( y r, r = 1,..., s) i akładów ( x i, i = 1,..., m) [Cooper i i. 2011]. Moża stosować modele zorietowae a akłady, aby uzyskać iformacę o efektywości wykorzystaia zasobów (p. fiasowych), lub modele zorietowae a rezultaty, do ocey efektywości trasformaci daego poziomu akładów w rezultaty (p. uzyskiwae przychody). Orietaca modelu zależy też od tego, które zmiee (akłady czy rezultaty) są możliwe do kotrolowaia przez decydeta. W większości przypadków zastosowań w publicze opiece zdrowote przymue się modele zorietowae a rezultaty, kieruąc się tym, że poziomy akładów są z reguły stałe, a meedżerowie maą większą elastyczość w kotrolowaiu rezultatów [Jehu-Appiah i i. 2014]. W przypadku badaia pomocy doraźe i ratowictwa medyczego ie ma żade możliwości wpływu a rezultaty (p. liczbę pacetów, którym udzieloo pomocy), więc przyęto model zorietoway a akłady. Model CCR dla orietaci a o

4 162 Justya Kuawska akłady, którego celem est miimalizaca wykorzystaia akładów, do osiągięcia daego poziomu rezultatów, ma postać [Cooper i i. 2011; Seiford i i. 1999; Simões i i. 2011]: dla waruków: = 1 = 1 x λ θ x i θ * = miθ (1) y λ y r ro io i = 1,2,..., m r = 1,2,..., s (2) λ 0 (3) gdzie: λ to współczyiki itesywości [Guzik 2009]. Graicę możliwości produkcyych wyzaczaą DMU w pełi efektywe. W modelu CCR zakłada się stałe korzyści skali, atomiast w modelu BCC zakłada się zmiee korzyści skali. Zastosowaie obu modeli pozwala a obliczeie efektywości techicze (TE), czyste efektywości techicze (PTE) oraz efektywości skali (SE). Aby uwzględić w modelu zmiee korzyści skali koiecze est dodaie do powyższego modelu waruku [Cooper i i. 2011]: = 1 λ = 1 (4) Kiedy w miarę wzrostu produkci długookresowy koszt przecięty malee, występuą korzyści skali. Gdy wraz ze wzrostem produkci długookresowy koszt przecięty się zwiększa, poawiaą się iekorzyści skali. Kiedy zaś, mimo zwiększaia się produkci, długookresowy koszt przecięty ie zmieia się, występuą stałe korzyści skali [Makiw i i. 2009; Zhao i i. 2011]. Wielkość DMU może być więc przyczyą ieefektywości, która przymue dwie formy: maleących bądź rosących korzyści skali. DMU może być zbyt duża w stosuku do wolumeu działalości, którą prowadzi; a zatem może doświadczać iekorzyści skali, lub może być zbyt mała dla swoego poziomu działaia, a zatem doświadcza korzyści skali [Jehu-Appiah i i. 2014]. Efektywość skali (SE) obliczaa est, ako stosuek wartości efektywości CCR (TE) do wartości efektywości BCC (PTE) [Chiligeria 1995; Ramaatha 2006]: TE SE = (5) PTE Określeie, czy DMU zadue się w obszarze rosących czy maleących korzyści skali odbywa się a podstawie wartości optymalych współczyików itesywości uzyskaych a podstawie modelu CCR, opisaego rówaiami (1)- (3) [Guzik 2009; Jehu-Appiah i i. 2014; Seiford i i. 1999] i eżeli:

5 Ocea efektywości systemu pomocy doraźe 163 = 1 = 1 = 1 λ = 1 DMU est w obszarze stałych efektów skali (CRS); λ > 1 DMU est w obszarze maleących efektów skali (DRS); λ < 1 DMU est w obszarze rosących efektów skali (IRS). Kiedy DMU ma zwiększaące się korzyści skali, wzrost rezultatów est proporcoalie większy iż wzrost akładów, atomiast gdy DMU ma zmieszaące się korzyści skali wzrost rezultatów est proporcoalie mieszy iż wzrost akładów [Doumpos i i. 2014; Jehu-Appiah i i. 2014]. OPIS DANYCH EMPIRYCZNYCH WYKORZYSTANYCH W MODELACH DEA Przedmiotem aalizy są systemy ratowictwa medyczego i pomocy doraźe w 16 polskich woewództwach (DMU). Na podstawie daych GUS i NFZ oraz iformaci o zasadach fiasowaia tych usług określoa została struktura akładów i rezultatów oraz został dobray model do obliczeń. Ratowictwo medycze, zgodie z regulacami ustawowymi [Ustawa z dia 8 wrześia 2006], fiasowae est z budżetu państwa, a pomoc doraźa fiasowaa est ze składek a ubezpieczeia zdrowote. W obu przypadkach usługi te są kotraktowae przez NFZ. Ze względu a brak bezpośredich powiązań między tymi dwoma rodzaami usług, stworzoo dwa iezależe modele. Dobór zmieych do modeli był w duże mierze determioway dostępością daych i relatywie małą liczbą porówywaych DMU. W modelu fukcoowaia zespołów ratowictwa medyczego (ZRM) przyęto trzy zmiee będące akładami: KOSZT_RM koszty ratowictwa medyczego; ZRM_O liczba zespołów ratowictwa medyczego ogółem, SOR_IP ze względu a podoby charakter świadczoych usług połączoo liczbę szpitalych oddziałów ratowictwa (SOR) i izb przyęć (IP). Dwa rezultaty odoszą się do liczby osób, którym udzieloo pomocy: PAC_R liczba osób poiże 65 roku życia oraz PAC_R65 liczba osób w wieku 65 lat i więce. Trzeci rezultat to tzw. iepożądae wyście, związae z liczbą stwierdzoych zgoów przed podęciem lub w trakcie czyości ratukowych. Ta zmiea powia być miimalizowaa, więc wskaźik LZ_R został określoy, ako różica między łączą liczbą osób, które uzyskały pomoc a liczbą zgoów. W modelu fukcoowaia pomocy doraźe zdefiiowao dwa akłady: KOSZT_PD koszty pomocy doraźe oraz MD liczba miesc leczeia w trybie dzieym. Rezultaty to: PAC_D liczba osób w wieku poiże 65 roku życia, którym udzieloo pomocy oraz PAC_D65 liczba osób w wieku 65 lat i powyże. W opiece doraźe, istote dla efektywości systemu, est tzw. leczeie w trybie edego dia. Zmiea 1_DZIEN to liczba osób leczoych w takim trybie.

6 164 Justya Kuawska Ostati rezultat LZ_D dotyczący liczby zgoów, est zbudoway aalogiczie do LZ_R opisaego powyże. W obu modelach uwzględioo liczbę osób w wieku 65 i powyże, gdyż ta grupa wiekowa wymaga zwykle bardzie złożoych świadczeń, co wpływa a koszty. Do obu zestawów daych zastosowao modele CCR i BCC umożliwiaące określeie efektywości skali oraz określeie, czy ieefektywe DMU zaduą się w obszarze rosących czy maleących korzyści skali. Ze względu a wspomiaą wcześie specyfikę te działalości medycze praktyczy brak możliwości oddziaływaia a rezultaty przyęto modele zorietowae a akłady. WYNIKI I INTERPRETACJA Dla dwóch zestawów daych opisaych powyże obliczoo: efektywość techiczą (TE), czystą efektywość techiczą (PTE) oraz efektywość skali (SE). W przypadku SE określoo rówież rodza efektów skali (RTS Returs To Scale), czy DMU zaduą się w obszarze stałych (C), rosących (I), maleących (D) korzyści skali. Tabela 1. Wyiki efektywości dla ratowictwa medyczego Woewództwo TE PTE SE RTS TE PTE SE RTS TE PTE SE RTS Dolośląskie C C C Kuawsko-pom. 0,84 0,84 1 D 0,86 0,91 0,95 I 0,89 0,90 0,98 I Łódzkie 0,91 0,93 0,97 I C 0,93 0,93 1 D Lubelskie 0,88 0,88 1 D 0,95 0,97 0,98 I 0,89 0,89 1 I Lubuskie 0,62 0,81 0,77 I 0,65 0,93 0,70 I 0,65 0,87 0,75 I Małopolskie 0,80 0,82 0,98 I 0,85 0,85 1 I 0,84 0,84 1 I Mazowieckie 0,98 1 0,98 D 0,98 1 0,98 D 0,93 1 0,93 D Opolskie 0,66 1 0,66 I 0,69 1 0,69 I 0,70 1 0,70 I Podkarpackie 0,61 0,68 0,91 I 0,71 0,73 0,98 I 0,71 0,74 0,97 I Podlaskie 0,75 0,87 0,86 I 0,75 0,94 0,79 I 0,68 0,81 0,85 I Pomorskie 0,72 0,78 0,93 I 0,79 0,84 0,94 I 0,80 0,82 0,97 I Śląskie C C C Świętokrzyskie C 0,99 1 0,99 I C Warmińsko-mazur. 0,66 0,75 0,89 I 0,68 0,78 0,88 I 0,68 0,71 0,95 I Wielkopolskie 0,67 0,70 0,96 I 0,73 0,74 0,99 I 0,77 0,78 0,99 I Zachodiopomorskie 0,79 0,85 0,93 I 0,83 0,88 0,95 I 0,79 0,93 0,85 I Źródło: obliczeia włase Na podstawie wyików efektywości (Tabela 1 i 2) moża stwierdzić, że zdecydowaa większość badaych edostek, dla obu modeli, ie działa optymalie, a więc ie osiąga pełe efektywości skali. Miimala wartość efektywości skali, obliczoa dla wszystkich lat badaego okresu, wyosi 0,65-0,66. Dla edostek wykazuących maleące korzyści skali ozacza to, że są oe zbyt duże i mogą osiągąć pełą efektywość skali w przypadku zmieszeia wolumeu ich działalości a te, które wykazuą rosące korzyści skali powiy

7 Ocea efektywości systemu pomocy doraźe 165 zwiększyć wolume swoich działań, aby osiągąć pełą efektywość skali [Jehu- Appiah i i. 2014; Kirigia i i. 2013], co w przypadku działań iterwecyych ie est rzeczą łatwą do zrealizowaia, gdyż est to poza kotrolą meedżerów. Tabela 2. Wyiki efektywości dla pomocy doraźe Woewództwo TE PTE SE RTS TE PTE SE RTS TE PTE SE RTS Dolośląskie 0,77 0,77 1 D 0,68 0,86 0,79 D 0,81 1 0,81 D Kuawsko-pom C C C Łódzkie 0,91 0,93 0,98 I 0,73 0,79 0,93 I 0,76 0,77 0,99 I Lubelskie 0,93 1 0,93 D 0,81 0,85 0,95 D 0,81 0,88 0,92 D Lubuskie 0,40 0,61 0,65 I 0,59 0,59 1 I 0,45 0,58 0,78 I Małopolskie C 0,73 1 0,73 D C Mazowieckie D 0,91 1 0,91 D 0,68 1 0,68 D Opolskie 0,65 0,98 0,66 I 0,90 0,98 0,92 I C Podkarpackie 0,76 0,83 0,91 I 0,84 0,87 0,96 I 0,68 0,71 0,96 D Podlaskie C 0,77 1 0,77 I 0,70 1 0,70 I Pomorskie C C C Śląskie C C 0,67 1 0,67 D Świętokrzyskie 0,97 1 0,97 I C C Warmińsko-mazur. 0,43 0,57 0,75 I 0,77 0,88 0,88 D 0,52 0,53 0,98 D Wielkopolskie 0,82 1 0,82 D C 0,95 1 0,95 D Zachodiopomorskie 0,72 0,77 0,94 I C 0,72 0,72 0,99 I Źródło: obliczeia włase Dla systemu ratowictwa medyczego edyie woewództwa dolośląskie i śląskie, we wszystkich badaych latach, miały pełą efektywość techiczą. Woewództwo świętokrzyskie w latach 2010 i 2012 miało pełą efektywość a w roku 2011 było praktyczie a graicy efektywości, z wartością TE rówą 0,99 i PTE rówą 1. Pośród techiczie ieefektywych woewództw większość zadue się w obszarze rosących korzyści skali. Woewództwa kuawskopomorskie i lubelskie, w roku 2010 są techiczie ieefektywe, pomimo osiągięcia SE rówego 1 (maleące korzyści skali), a więc powiy zredukować swoe akłady. Kuawsko-pomorskie o 17% ZRM_O, o 45% liczbę SOR_IP oraz o 16% KOSZT_RM, a lubelskie o 12% ZRM_O, o 60% SOR_IP oraz o 14% KOSZT_RM, co pozwoliłoby im osiągąć pełą efektywość techiczą. Woewództwo opolskie, w roku 2011 miało wyik PTE rówy 1, a SE rówy 0,69, co oczywiście dae w wyiku TE rówe 0,69. To woewództwo zadue się w obszarze rosących efektów skali, a więc powio zwiększyć wolume swoich działań (są za małe), a co pozwalaą dostępe zasoby. Nadwyżka akładów wyosi: ZRM_O 46%, SOR_IP 56% i KOSZT_RM 31%. Tabela 3 ilustrue zmiay dotyczące radiale redukci akładów oraz usuięcia adwyżek akładów (luzów), akie moża wprowadzić w tych woewództwach, aby osiągęły pełą efektywość techiczą.

8 166 Justya Kuawska Tabela 3. Pożądae zmiay w wybraych woewództwach Woewództwo Rok Zmiea Wartość obserwowaa Zmiaa radiala Zmiaa - elimiaca luz Wartość pożądaa Ratowictwo medycze ZRM_O 88,0-14,1-0,8 73,1 Kuawskopomorskie 2010 SOR_IP 24,0-3,8-6,9 13,3 KOSZT_RM , ,0 0, ,0 ZRM_O 88,0-10,7 0,0 77,3 Lubelskie 2010 SOR_IP 37,0-4,6-17,7 14,7 KOSZT_RM , , , ,0 ZRM_O 52,0-16,0-7,9 28,1 Opolskie 2011 SOR_IP 8,0-2,4-2,1 3,5 KOSZT_RM , ,0 0, ,0 Pomoc doraźa MD 21,0-6,9 0,0 14,1 Śląskie 2011 KOSZT_PD 4 574, ,0 0, ,0 Źródło: obliczeia włase Dla opieki doraźe, dwa woewództwa kuawsko-pomorskie i pomorskie, we wszystkich badaych latach, osiągęły pełą efektywość techiczą. W roku 2010 i 2011 zaotowao osiągięcie pełe efektywości techicze w sześciu woewództwach a roku 2012 w pięciu. Woewództwo śląskie w roku 2012 miało wyik PTE rówy 1, a SE rówy 0,67, co ozacza, że 33% zmarowaych akładów wyika z ieekoomicze wielkości skali, daąc w wyiku wartość TE rówą 0,67 [por. Casu i i. 2006]. Woewództwo to zadue się w obszarze maleących korzyści skali, a więc powio zmieszyć skalę swoe działalości (est za duża), aby osiągąć pełą efektywość techiczą. Nakłady MD i KOSZT_PD powiy być zredukowae o 33%, aby osiągąć pełą efektywość techiczą (tabela 3). W tym przypadku ze względu a zerowe wartości luzów est tylko zmiaa radiala. W podoby sposób moża przeaalizować pozostałe ieefektywe woewództwa. Nieefektywość systemów pomocy doraźe i ratowictwa est w części uzasadioa, gdyż orgaizace te muszą mieć pełą gotowość do świadczeia pomocy w agłych przypadkach, a przez to poosić często wysokie koszty i zaagażować admiere akłady, w celu zapewieia właściwe opieki dla wszystkich pacetów, których liczby ie da się przewidzieć [Jack i i. 2009]. W przypadku maleących korzyści skali, ieefektywość, w duże mierze, może wyikać z problemów z zarządzaiem [Kirigia i i. 2013].

9 Ocea efektywości systemu pomocy doraźe 167 WNIOSKI Porówuąc fukcoowaie systemów ratowictwa medyczego i pomocy doraźe, moża zauważyć, że te pierwsze cechuą się większą stabilością. Może to w części wyikać, ze wspomiaego wcześie, korzystaia z pomocy doraźe przez osoby, które traktuą SOR i IP, ako miesca uzyskaia podstawowe opieki zdrowote, co przekłada się a obiżeie efektywości. Iy problem to zróżicoway sposób kotraktowaia tych usług zdrowotych w poszczególych woewództwach. Przykładem może być stawka kosztów a mieszkańca (w roku 2012), która dla opieki doraźe waha się w przedziale od 0,47 PLN w woewództwie małopolskim do 2,22 PLN w woewództwie lubuskim. W przypadku ratowictwa medyczego aiższa stawka a mieszkańca to 41,25 PLN w woewództwie małopolskim a awyższa 63,32 PLN w woewództwie warmińsko-mazurskim. Moża a te podstawie stwierdzić, że edą z główych przyczy ieefektywości est zróżicoway sposób kotraktowaia tych usług w poszczególych woewództwach. W przypadku aalizowaia działań ratukowych, trude est plaowaie ich zapotrzebowaia. Rówież utrudioe są działaia związae z poprawą efektywości, gdyż wiele czyików ie est możliwe do sterowaia. Efektywość techicza w tym przypadku to ie tylko efektywość meedżerska, ale w duże mierze efektywość kliicza, zależa od decyzi podemowaych przez lekarzy [Cooper i i. 2011]. W przypadku zagrożeia życia, mieszą uwagę zwraca się a koszty prowadzoych działań, gdyż aważiesze est ratowaie życia paceta. Zapropooway model, badaący efektywość skali, pozwala a idetyfikacę przyczy ieefektywości, ak rówież pozwala a wskazaie kieruków działań koryguących, w zakresie redukci admierych zasobów. BIBLIOGRAFIA Casu B., Thaassoulis E. (2006) Evaluatig cost efficiecy i cetral admiistrative services i UK uiversities, Omega-Iteratioal Joural of Maagemet Sciece, 34, s Chiligeria J.A. (1995) Evaluatig physicia efficiecy i hospitals: A multivariate aalysis of best practices, Europea Joural of Operatioal Research, 80, s Cooper W.C., Seiford L.M., Zhu J.Z. (2011) Hadbook o data evelopmet aalysis, Spriger, New York, Doumpos M., Cohe S. (2014) Applyig data evelopmet aalysis o accoutig data to assess ad optimize the efficiecy of Greek local govermets, Omega-Iteratioal Joural of Maagemet Sciece, 46, s Guzik B. (2009) Podstawowe modele DEA w badaiu efektywości gospodarcze i społecze, Wydawictwo Uiwersytetu Ekoomiczego w Pozaiu, Pozań. Hutchiso B., Levesque J.F., Strumpf E., Coyle (2011) Primary health care i Caada: Systems i motio, The Milbak Quarterly, 89(2), s

10 168 Justya Kuawska Jack E.P., Powers T.L. (2009) A review ad sythesis of demad maagemet, capacity maagemet ad performace i health-care services, Iteratioal Joural of Maagemet Reviews, 11(2), s Jehu-Appiah C., Sekidde S., Aduik M., Akazili J., Almeida S,D. Nyoator F., Baltusse R., Asbu E.Z., Kirigia J.M. (2014) Owership ad techical efficiecy of hospitals: evidece from Ghaa usig data evelopmet aalysis, Cost Effectiveess ad Resource Allocatio, 12:9, Kirigia J.M., Asbu E.Z. (2013) Techical ad scale efficiecy of public commuity hospitals i Eritrea: a exploratory study, Health Ecoomics Review 2013, 3:6, Makiw N.G., Taylor M.P. (2009) Mikroekoomia, Polskie Wydawictwo Ekoomicze, Warszawa. Mukau L. (2009) America health care i crisis: Fudametals of health care reform, America Joural of Cliical Medicie, Vol. 6, No. 4, s NIK (2014) Dostępość świadczeń oce i świątecze opieki zdrowote, Iformaca o wyikach kotroli, KZD /2013, Nawyższa Izba Kotroli, Warszawa. Rachuba S., Werers B. (2014) A robust approach for schedulig i hospitals usig multiple obectives, Joural of the Operatioal Research Society, 65, s Ramaatha R. (2006) Evaluatig the comparative performace of coutries of the Middle East ad North Africa: A DEA applicatio, Socio-Ecoomic Plaig Scieces, 40, s Seiford L.M., Zhu J. (1999) A ivestigatio of returs to scale i data evelopmet aalysis, Omega-Iteratioal Joural of Maagemet Sciece, 27, s Simões P., Marques R.C. (2011) Performace ad cogestio aalysis of the Portuguese hospital services, Cetral Europea Joural of Operatios Research, 19, s Ustawa z dia 8 wrześia 2006 r. o Państwowym Ratowictwie Medyczym, Dz. U., r 191, poz ze zm. (tekst edolity). Ward M.J., Farley H., Khare R.K., Kulstad E., Mutter R.L., Shesser R., Stoe-Griffith S. (2011) Achievig efficiecy i crowded emergecy departmets: A research ageda, Academic Emergecy Medicie, 18, s Zhao Y., Foley M., Eagar K. (2011) Assessig ecoomies of scale i public hospitals, Ecoomic Papers, 30(3), s EVALUATION OF THE EMERGENCY ASSISTANCE AND MEDICAL RESCUE SYSTEM EFFICIENCY IN POLAND BASED ON DEA METHOD Abstract: The aim of this article is to assess the efficiecy of the emergecy medical services i 16 Polish voivodeship, i The data sources were the Cetral Statistical Office, the Natioal Health Fud ad the Miistry of Health. Potetial causes of iefficiecy were idetified. The results cofirm the usefuless of the DEA to aalyze medical systems services. Keywords: DEA, healthcare efficiecy, emergecy assistace