Potęgi i funkcja wykładnicza
|
|
- Julian Rudnicki
- 5 lat temu
- Przeglądów:
Transkrypt
1 Potęgi i fucja wyładica 19 wietia 018 r. Zostałe aiesay pre olegę w pisaie podstawy prograowej. Aurat espół wyglądał w iarę sesowie: byli aucyciele ucący w sołach, byli łodi ludie uceli, byli te ludie doświadcei w tego rodaju diałalości. Ocywiście, ja to w Polsce, było a ało casu, więc próba robieia cegoś byt sybo. Np. absolutie ie było dosyć casu a wypracowaie jaiegoś porouieia fiyai, ale to sa stałe eleety upełie ieależe od tego, to aurat rądi raje tw. Michała S.: ażdy rąd po 1918 r. acya diałalość od refory eduacji, awet jeśli to ie jest całowita prawda, to wypowiedź a ses. Cieawostą jest to, że aao a aońcyć prace ad podstawą do LO do cerwca, a pote papiery apewe abierały ocy urędowej do ońca lutego, ale to ów jest wyłe postępowaie urędiów. Chcę powiedieć coś o potęgach, trochę w wiąu ty, że wypowiadałe się w tej i wielu iych westii. Nie ograicę się do soły. Najpierw pojawiają się potęgi o wyładiu aturaly i ii it łopotu ie a. Pote pojawiają się pierwiasti i tu od rau acyają się łopoty, bowie asi dydatycy ateatyi uyślili sobie, że pierwiastów licb ujeych ie a, rówież ieparystego stopia, co ie gada się e wycajai resty świata. Np. alulator w oi oputere wyciąga je be probleu. Podobie róże ie urądeia eletroice, ocywiście dostępe, więc apewe chodi o wytworeie aiesaia w głowach uciowsich prygotowaie do życia w aęcie?, jeśli ta, to bardo rea.listyce podejście. Zrestą aęt jest i a świecie, bo p. alulator auowy pseudo? w oi telefoie oórowy ie lubi licby 8 1/3, rówież ój stary TI r. ie lubi tego, a te tóry a w sufladie swego biura w pracy jaieś Casio - preciwie, wyświetla atychiast. Dydatycy wyle arudą o fucji wyładicej. To ja też trochę poarudę. Najpierw jeda powie, że wedle ej wiedy pierwiasti popredają w sole fucję wyładicą. Zaa pierwiastowaia licb ujeych jest ało rouiały, ale łodieży a ogół jest wsysto jedo precież wiedą, że a więsości lecji ależy ówić i pisać ta, ja aucyciel chce, a powody są i a ogół obojęte. To też prygotowaie do życie: rób, co sef aże i ie astaawiaj się ad ty, a już a pewo ie dysutuj a dużo. Jeda istieje pewa licba aucycieli, tóry chcą swych uciów aucyć cegoś aprawdę. Ty oiecie ależy powiedieć pry oaji defiiowaia pierwiastów, że pierwiastów stopia parystego licb ujeych ie a, bo potęga parystego stopia ażdej licby recywistej jest ieujea, więc ie a adydata a pierwiaste. Pryjujey, że pierwiaste stopia parystego licby ieujeej jest ieujey, bo chcey adać sybolowi a jedo aceie. Pierwiaste stopia ieparystego dowolej licby recywistej defiiujey w aturaly sposób ie ogra icając stucie diediy do licb recywistych ieujeych, bo a ty etapie rowoju ie a żadej prycyy, aby to robić. Pierwiasti drugiego i treciego stopia pojawiają się w sole podstawowej, ale w bardo ograicoy aresie. W LO sytuacja powia ieić się. Wtedy ależy udowodić, że dla ażdej licby recywistej a i ażdej ieparystej licby aturalej istieje co ajwyżej jeda taa licba recywista b, że b = a, a dla ażdej licby ieujeej a i ażdej licby aturalej istieje doładie 1
2 jeda taa licba recywista b 0, że a = b. Korystać ależy ootoicości potęgi, tóra wyia tego, że ierówości oża pry odpowiedich ałożeiach ożyć stroai, a tego uciów aucyć ależy. Kwestia istieia ahaca o pewi ciągłości, a tego w sole ie a. Moża atoiast asicować dowód istieia. Należy w ty celu p. wyaać, że jeśli 0 x < y a 1, to 0 < y x = y xy 1 y x y 3 x... y x a 1 1. l Wyia stąd, że dowolie bliso licby a ajdują się te potęgi licby postaci, gdie, l są licbai aturalyi: pry ustaloy wybieray ajwięse aturale l, dla tórego l a. Wtedy l1 > a, ate a l < l1, l < 1 a 1 1. Jase jest, ε że jeśli > to a l a1 < ε, a więc uiey wsaać ta duże i odpowiedie l, że 1 różica iędy a i tą potęgą licby l jest dowolie ała. I to w asadie oiec dowodu. Ocywiście ie a foralego aońceia, bo ie powołujey się a pewi ciągłości. Moża to jeda aońcyć powołując się a jego wersję, tórą oża w sole sforułować: ciąg iealejący i ograicoy góry a sońcoą graicę. Moża też pry tej oaji poprawić acie opowiadaie i opowiedieć pry oaji, ja alulatory i ie eletroice urądeia ajdują pierwiasti. Niech a będie licbą dodatią. Niech x 0 = a ora x 1 = 1 1x a. Licba x 1 to średia arytetyca 1 licb x ora licby a. Wobec tego x 1 leży iędy licbai a x ora. Z twierdeia o średiej arytetycej i geoetrycej wyia ierówość 1 x 1 = x a a = a uiay a raie pierwiasta. Wyia stąd, że x 1 a, więc x 1 x a a to oaca, że od pewego iejsca wyray ciągu x ie rosą, a poieważ ciąg te jest ograicoy dołu, więc a sońcoą graicę. Graica ta jest pewością dodatia ciągle ie orystay istieia pierwiastów, to x 1 a > a a, a1 a1 ate x1 > a dla a1 ażdego. Niech li x = r. Z twierdeie o graicy suy, ilocyu i ilorau ora ocywistej 1r a 1 rówości li x 1 = r wiosujey, że r = 1 r, więc r = 1 A tera pryjryjy się ciągowi x, gdy = i a = 19. Wtedy x 1 = 1 dla ażdego. Oblicy ila wyraów ciągu x. May 1 a, cyli r = a. r 1 x 19 x 19 x 1 = = 10, 19 x = = 5,95, 10 x 3 = ,95 4, , 5,95 x 4 14, , , 4, x 5 14, , 4, x 6 14, , 4, x 7 14, , 4, x 8 14, , 4, Ja widać, putu wideia 19 cyfr po preciu x 7 = x 8, więc dalej ie co licyć. Zaleźliśy posuiway pierwiaste w 8 roach. Prypade, cy ta będie awse? Otóż x 1 19 = 1 x 19 x 19 = = 1 x x 19 19x = 1 x x 19 1 x 19 8,7.,
3 Z tych ierówości wyia, że gdy już bliżyy się do 19, to licba doładych iejsc po preciu pry astąpieiu licby x licbą x 1 wrośie bardiej iż dwurotie. Jest więc to całie ieła etoda efetywego pierwiastowaia. Pochodi oa od Newtoa. Z defiicji pochodej wyia prybliżoa rówość fp h fp f ph. Rowiąujey rówaie 0 = fp h fp f ph, więc p h p fp, co prowadi do ciągu reurecyjego f p defiiowaego a poocą woru x 1 = x fx. Jeśli fx = f x x a, to x 1 = x x a = 1 1x x 1 a. Zauważy jesce, że jeśli gx = 1 1x a x, to g 1 a = a ora g x = a = 1 1 a, ate g a = 0. x x Stąd wyia, że ciąg x jest sybo bieży do a, bo tw. Lagrage a o wartości średiej x 1 a = gx g a = g cx a dla pewego c leżącego poiędy a i x, a w pobliżu a pochoda jest blisa eru, więc x 1 jest acie bliżej a iż x. pot Wracay do potęgowaia. Najważiejsą jego własością jest rówość a xy = a x a y wyle uiescaa wśród ilu iych rówości tratowaych w sołach jao ta sao waże. Z iej wyia, że jeśli chcey defiiować potęgi dla wsystich wyładiów wyierych albo wsystich recywistych, to usiy pogodić się dodatii wyiai. Jeśli a p = 0 dla pewego p, to a x = a p a x p = 0 dla ażdego x, więc to trochę be sesu ale dla a = 0?. Dalej a x = a x/ a x/ = a x/ 0. Z ostatich dwóch dań wyia, że jeśli chcey defiiować a x dla wsystich wyierych lub wsystich recywistych wyładiów, to treba pogodić się dodatiością potęg, więc oża uać, że iłośicy tej teorii ają rację. Jeda oi tego ie wyjaśiają: uceń a precież wieryć w opowieści aucyciela i ie westioować ich. Dalej a x = ax 0 = a x a 0, ate a 0 = 1 ta rówość też jest wyusoa, a ie jest wyiie widiisię defiiującego!. Soro a 0 = 1, to 1 = a x x = a x a x, co wyusa wór a x = 1 a x. W tai sa sposób preoujey się, że a x/ = a x, ate a x/ = a x dla ażdej licby aturalej. To prowadi do woru a / = a dla dowolego aturalego i całowitego ta, ja ażdy aucyciel auca. Ale to jest wyusoe rówością a xy = a x a y. Moi daie to ależy uświadaiać ucio. To ie oiec. Co wyładiai iewyieryi, o tórych ależałoby wspoiać, bo wprowadae są logaryty, a te ie chcą być awse wyiere: 10 log =, więc gdyby log = p dla pewych p, q N, to byłoby q 10p = q, a to iestety ie jest ożliwe, bo log > 0, więc p, q > 0, ale wtedy licba 10 p dieli się pre p w odróżieiu od licby q. Coś więc powiedieć treba. Tu rówaie a xy = a x a y prestaje diałać ta dobre, ja do tej pory. Gdybyśy ograicyli się do bioru łożoego licb postaci a b, a, b Q, to oglibyśy defiiować 5 ieoiecie ta, ja to robiy ale cy robiy?!. Np. oglibyśy pryjąć, że 5 ab = 5 a ieależie od b i rówość 5 xy = 5 x 5 y iałaby się całie dobre. Ale ic ie stałoby a presodie by defiiować 5 ab = 5 a 7 b. Też wsysto byłoby w porądu, choć byłoby iegode asyi prywycajeiai i w dodatu byłoby iej użytece. Treba sorystać jesce jedej własości potęgowaia. To ootoicość lub ciągłość, lub różicowalość w jedy pucie lub ograicoość 3
4 fucji 5 x a jaiś prediale. W sole ajbepieciejsa jest ootoicość. Fucja 5 x jest ściśle rosąca a Q łatwe, ieco żude, jeśli chcey podać peły dowód e wsystii detalai. Wtedy oża powiedieć, że p. 5 to taa licba, że jeśli p < < r dla pewych q s licb aturalych p, q, r, s, to 5 p/q < 5 < 5 r/s. Nietrudo jest wyaać, że ootoicości wyia, że taa licba jest co ajwyżej jeda, a jej istieie wyaga odwołaia się do pewia ciągłości. Zachodi ierówość a 1a bo 0 a 1. Wobec tego jeśli a > 1, to 1 < 4 a a1. Kotyuując 4 otryujey 1 < 8 a 4 a Postępując adal w te sposób otryujey ierówość a3 = a7 8 Wobec tego jeśli x < y < x 1 i a > 1, to 1 < a a 1 = 1 a 1. a1 1 = a3 0 < a y a x = a x a y x 1 < a x a 1/ 1 a 1, a stąd już be trudu wiosujey, że iędy licbai a p/q i a r/s, gdie p q < < r s iejsca jest a jedą tylo licbę recywistą. Wobec tego dodaie do waruu a xy, = a x a y ootoicości defiiuje już potęgę o dowoly wyładiu recywisty. Coś a te teat powio pojawiać się w solych podręciach, a w lepsych lasach rówież w tracie lecji. Defiiowaie różych recy jest waże ie tylo w ateatyce, ale ateatya w sołach jest jedyy prediote powalający a ścisłe defiiowaie pojęć i orystaie tych defiicji późiej. Treba tu wyraźie powiedieć, że to, co wceśiej powiedieliśy ija ie a się do pierwiastów ieparystego stopia licb ujeych. Oe po prostu ie podpadają pod hasło: fucja wyładica i ie ależy ich a siłę i wiąać. Warto jeda stosować oaceie a 1/3 i odpowiedio ie, bo wtedy róże wory, p. a pochodą dobre diałają. Jeda ależy ostrec łodych ludi, bo ae dowcipy w rodaju 1 3 = 6, ate 3 a = a 1/3 = a /6 = 6 a prowadą.i. do rówości 1 = 3 1 =... = 6 1 = 1. Należy uciów/studetów ostrec, że ogą pojawiać się tego rodaju probley, więc powii uważać i orystać worów ostrożie, ewetualie astaawiać się ad ich dowodai. Wór x 1/3 = 1 3 x /3 diała bardo dobre, rówież dla x = 0, co wyaga pryjęcia rówości =, a oa ses pochoda fucji 3 x w pucie 0 jest rówa. Podobie x 14/5 = 14 5 x 19/5 lub ogólie x a = ax a 1 awse wtedy, gdy prawa stroa, więc ax a 1 jest dobre defiiowaa, co w wypadu x = 0 oaca, że a 0, aś w wypadu x < 0 oaca, że licba a 1 oże być apisaa w postaci ułaa o liciu całowity i iaowiu całowity, ieparysty.iyi słowy staray się adać ja ajsersy ses defiicji potęgi o ujeej podstawie. Dodajy jesce, że poa sołą oża to robić jesce serej używając licb espoloych i odpowiedich gałęi logarytu, ale to się upełie do soły ie adaje, jeda istieje i wprowadając róże oreśleia ależy ieć a uwade to, że cęść uciów, a ogół aurat tych prytoiejsych, ceają spotaia iyi defiicjai po sole. Doprowadeie do ich świadoości tego, że defiiujey coś by było a wygodiej operować potęgai jest ważiejse od ułatwiaia życia ty, tóry albo ie chcą się icego aucyć, albo ie są w staie. Świat prestał być podieloy a stywo graicai, tóre w wielu wypadach preraca się be trudu, ia- 4
5 cej iż w casach żelaej urtyy, tóra powalała dydatyo coś decydować a tereie Polsi be wracaia uwagi a to, co poa ią się dieje. W dodatu te iteret, progray oputerowe itd. Jesce słowo o urądeiach eletroicych i prograach oputerowych. Nietóre oblicają pierwiasti orystając logarytów. Wtedy jest a ogół proble licbai ujeyi ie awse. Ale wtedy jeśli chcey usić urądeie do współpracy, powiiśy uieć walcyć trudości. W tej oretej sytuacji apisać p. sigx x 1/3 i wsysto będie w porądu. To oża robić, gdy ay do cyieia wyrażeie a p/q, gdie q jest ieparystą licbą całowitą, a p licbą całowitą. Używać ależy, bo case te fucje prydają się rówież poa ateatyą. Jeśli aiteresujey się wyładiai espoloyi, to sytuacja ieia się istotie, bo w biore licb espoloych ie oża wprowadić ierówości godej dodawaie i ożeie. Nie stosujey więc ierówości, ate ootoicość ty rae as ie uratuje. Nie ratuje as też ciągłość, bo fucje x, y R defiiowae worai fx yi = x, gx yi = x 3 y spełiają rówaie f 1 = f 1 f, są ciągłe, spełiają też warue f1 = = g1, ale są róże. By uysać jedoacość treba ałożyć coś iego. Może to być różicowalość. Jeśli chcey defiiować potęgi o wyładiu espoloy, to warto acąć od ajważiejsej podstawy potęg i logarytów, więc od licby e. Niech e = f. f 1 Mają być spełioe rówości f 1 = f 1 f ora li 0 = 1. Udowodiy, że exp f = li 1. Leat 1.1 Jeśli li a = 0, to li 1 a = 1 Dowód. Jeśli jest dostatecie duże, to a < 1, więc jeśli dodatowo a R, to a ocy ierówosci Beroulliego ożey apisać 1 a 1 a 1 1 = 1 a 1 a, 1a 1a więc tea w wypadu recywistego ciągu a wyia od rau twierdeia o trech ciągach. W dalsy ciągu a C. Wtedy 1a 1 = a 1 a... a a a... 1 a = 1 a 1. Z leatu astosowaego do ciągu recywistego a wyia, że li 1 a 1 = 0, a to oaca oiec dowodu. Leat 1. Dla aźdej licby recywistej x istieje sońcoa graica li 1 x. Dowód. Jeśli x >, to 1 x 1 x 1, 1 bo wtedy x > 0 i wobec tego 1 x x = 1 x 1 x x 1 x x 1 1 x 1 1 x = 1. Ciąg jest więc od pewego iejsca iealejący, ate a graicę, być oże rówą. Graica jest a pewo dodatia, bo od pewego iejsca wyray ciągu są dodatie i rosą. Jeśli x 0, to od pewego oetu wyray ciągu są iejse lub rówe 1, ate w ty wypadu graica jest sońcoa. Jeśli x > 0, to 1 x 1 x = 1 x. Lici a graicę 1 to poprediego leatu, iaowi a graicę sońcoą i dodatią, to już udowodiliśy, więc tea wyia twierdeia o graicy ilorau. 5
6 Leat 1.3 Dla ażdej licby espoloej istieje sońcoa graica li 1. Dowód. Dowód. Zauważy ajpierw, że jeśli > 0, to 1 < 1.Wyia to atychiast tego, że 1 = ! ,! = 1 1 wobec tego astepuj ac w ty wore pre > wiesay iaowii achowujac licii be ia, co ocywiście powoduje wrost ożoych ułaów. May ate = [1 1] [ 1 1 [ 1 1 ] 1 1 ] [ 1 1 ] = Poieważ ciag 1 jest bieży licba jest recywista!, wiec spełia o warue Cauchy ego, wobec tego rówież ciag 1 spełia warue Cauchy ego wyaaliśy bowie, że odległości iedy wyraai tego ostatiego ie preracaja odległości odpowiedich wyraów ciagu 1. Leat ostał dowiedioy. Tera ożey udowodić wór exp. Pryjijy, że r = f 1. Z ałożeia r o fucji f wiosujey, że li = 0, więc rówież li r / = 0. Wobec tego f = f = 1 r = 1 1 r 1. Poieważ li r = 0, więc li 1 r 1 = 1, ate f = li 1. Kwestię istieie fucji f oża ałatwić tera iloa sposobai. Moża orystając tego, że fucja e x, x R oże być defiiowaa wore e x = li 1 x udowodić, że i sorystać tego, że ciąg spełia warue Cauchy ego wtedy i tylo wtedy, gdy ciąg te a sońcoą graicę. Moża apisać, że e xyi = e x cos y i si y i sprawdić, że ta defiiowaa fucja a własości pot i exp. Z woru e li 1 i ajprostsych własości sprężeia wyia, że e = e, a stąd otryujey e it = e it dla ażdej licby recywistej f. Wyia stąd, że e it = e it e it = e it e it = e 0 = 1. May też ree it = 1 eit e it ora ie it = 1 i eit e it. W recywistości otryaliśy wory Eulera cos t = 1 eit e it ora si t 1 i eit e it. Moża uać, że jest to defiicja osiusa i siusa, trochę diwa putu wideia soły, ale chcę po prostu powiedieć, że worów Eulera i własości fucji wyładicej wyiają łatwo własości fucji trygooetrycych, ocywiście w sole defiicja fucji trygooetrycych powia być podaa w oparciu o oło trygooetryce wiąaa długością łuu oręgu i be awet próby wiaia w odpowiedź a pytaie o aceie słów godie ruche wsaówe egara. Jeda worów Eulera oża wyprowadać wory typu cosα β =..., siα β =.... Nie wydłuża listy aych worów. Napisy jesce 1 = cos π si π = e πi lub ieco iacej e πi 1 = 0. Wory Eulera powalają tłuacyć probley trygooetryce a probley dotycące fucji wyładicej wyładiie espoloy, co cęsto je uprasca. 6
7 Kila adań, tóre ogą aiteresować ietórych uciów yślę o iejsości. osoba aiteresowaa rowiąaie tóregoś adań, tóra ie oże go rowiąać, oże apisać do autora stroy po wsaówę. 1. Udowodić, że jeżeli a > 0 jest licbą całowitą i ie jest potęgą licby 10 o wyładiu aturaly, to log 10 a jest iewyiery.. Udowodić, że istieje iesońceie wiele taich licb iewyierych x 1, x, x 3,..., że jeśli 1,, 3,... są licbai całowityi ora 1 x 1 x 3 x 3... x = 0 dla pewej licby aturalej, to 1 = = 3 =... = = Udowodić, że istieją taie licb y iewyiere a, b, że a b jest licbą wyierą. 4. Rowiąać rówaie log 4 x log x = Rowiąać rówaie log15 x 3 3 logx = 0. x x 6. Rowiąać rówaie 3 3 = Rowiąać rówaie 9 x 4 x = 6 x. 8. Rowiąać rówaie x 8x 9 x x 8x 7 x 8x 9 x x 8x 7 = 1x/4. 9. Ile rowiąań a rówaie x = x W cterocyfrowych tablicach logarytów diesietych aleźć licbe log doładościa do pieciu iejsc po preciu. 11. Dowieść, że jeśli a > 0, b > 0, c > 0 i a b c a, to a a b b c c > abc abc Dowieść, że jeśli a > 0, b > 0, c > 0 i a b c a, to a a b b c c < a b c abc. abc 13. Niech f : N R bedie taa fucja ściśle ootoica, że dla dowolych, N achodi wór f = f f. Dowieść, że istieje taa licba a > 0, a 1, że rówość f = log a achodi dla ażdej licby aturalej. 14. Niech sihx = 1 ex e x, coshx = 1 ex e x. Te fucje aywae sa siuse hiperbolicy i osiuse hiperbolicy. Udowodić, że dla dowolych x, y R achoda rówości: a sihx y = sihx coshy sihy coshx, b coshx y = coshx coshy sihy sihx, c cosh x sih y = 1, d li x 0 sihx x = 1, e coshx = cosix ora sihx = i siix. 7
8 15. Udowodić, że jeśli prestałceie F : C C jest ioetrią, cyli F 1 F = 1 dla ażdej pary licb 1, C, to istieją taie licby a, b C, że a = 1 i albo dla ażdego C achodi rówość F = a b, albo dla ażdego C achodi rówość F = a b. 16. Niech a, b C, a = 1 i F = a b dla ażdego C. Dla jaich par licb a, b C istieje taa licba, że F =? 17. Niech a, b C, a = 1 i F = a b dla ażdego C. Dla jaich par licb a, b C istieje taa licba, że F =? 18. Niech a, b, c, d C będą taii licbai espoloyi, że ad bc i iech F = ab cd dla ażdego C, dla tórego c d 0. Udowodić, że wtedy jeśli 1, to F 1 F ora dla ażdego w C \ { a } istieje doładie jedo taie C, że c w = F. Jeśli c = 0, to { a} =. c 19. Niech a, b, c, d i F będą taie, ja w popredi adaiu ora 1,, 3, 4 C \ { d}. c Dowieść, że wtedy : 3 4 = F 1 F 3 : F F 3. F 1 F 4 F F 4 Licba : 3 4 aywaa jest dwustosuie cwóri putów 1,, 3, 4 C. Jest oa recywista wtedy i tylo wtedy, gdy puty 1,, 3, 4 leżą a jedej prostej lub a jedy oręgu. Twierdeie ówi, że hoografia F achowuje dwustosue cwóri putów. 0. Udowodić, że dla ażdej licby całowitej istieje doładie jeda taa licba, że e = ora π < i < 1π. Cieawosta. W pracy 196 r. P. Fatou adał pytaie, tóre oża sforułować ta: cy prawdą jest, że jeśli D jest ołe otwarty o dowoly proieiu, awet bardo ały, to biór D fd ffd... awiera wsystie licby espoloe wyjątie co ajwyżej jedej. Odpowiedź a to pytaie jest poytywa o ostała po ra pierwsy opubliowaa w pracy Michała Misiurewica 1981 r. O the iterates of e, Ergodic theeory Dyaical Systes , str Niech f 1 = e i f 1 = e f. Udowodić, e dla dowolej licby aturalej i dolej licby espoloej achodi ierówość if f.. Dowieść, że jeśli j 1 dla j = 1,,..., ora 1... = 0 i u 1, to 1 u u... u Rowiąać rówaie = 0 i dowieść, że ai jedo jego rowiąaie ie jest pierwiastie 1, chociaż dwa rowiąaia są licbai o wartości bewględej Z woru a sue pierwsych wyraów ciagu geoetrycego wyprowadić wór a sue: si ϕ siϕ si ϕ ora a sue cos ϕ cosϕ cosϕ. 5. Oblicyć su e cos ϕ cos ϕ cos ϕ. 8
9 6. Oblicyć su e 1 cos ϕ cosϕ cosϕ. 7. Dowieść, że cos π 4π π cos cos = Oblicyć su e Oblicyć su e Zaleźć sue piećdiesi atych poteg długości wsystich boów i preatych stuata foreego wpisaego w orag o proieiu Udowodić, że sua wadratów długości wsystich boów i preatych ata foreego wpisaego w orag o proieiu 1 jest rówa. 3. Udowodić, że sua wadratów długości wsystich boów i preatych ata foreego opisaego a oregu o proieiu 1 jest rówa ctg π. 33. Udowodić, że ilocy wadratów długości wsystich boów i preatych ata foreego opisaego a oregu o proieiu 1 jest rówa. 34. Niech g oaca fucję ciągłą oreśloą a pewy ole o środu w pucie 0. Niech f = a b 1 g, a, b C. Udowodić, że dla ażdego δ > 0 istieją taie licby 1,, że f 1 < f0 < f. 9
Wykład 6. Przestrzenie metryczne ośrodkowe i zupełne. ρ, gdzie r
Wyład 6 Przestrzeie etrycze ośrodowe i zupełe. Przypoiay, że zbiór azyway przeliczaly, jeśli jest o rówoliczy ze zbiore wszystich liczb aturalych N, a co ajwyżej przeliczaly, jeśli jest o przeliczaly lub
Bardziej szczegółowoLICZBY, RÓWNANIA, NIERÓWNOŚCI; DOWÓD INDUKCYJNY
LICZBY, RÓWNANIA, NIERÓWNOŚCI; DOWÓD INDUKCYJNY Zgodie z dążeiami filozofii pitagorejsiej matematyzacja abstracyjego myśleia powia być dooywaa przy pomocy liczb. Soro ta, to liczby ależy tworzyć w miarę
Bardziej szczegółowoWykład 7. Przestrzenie metryczne zwarte. x jest ciągiem Cauchy ego i posiada podciąg zbieżny. Na mocy
Wyład 7 Przestrzeie metrycze zwarte Defiicja 8 (przestrzei zwartej i zbioru zwartego Przestrzeń metryczą ( ρ X azywamy zwartą jeśli ażdy ciąg elemetów tej przestrzei posiada podciąg zbieży (do putu tej
Bardziej szczegółowoDamian Doroba. Ciągi. 1. Pierwsza z granic powinna wydawać się oczywista. Jako przykład może służyć: lim n = lim n 1 2 = lim.
Damia Doroba Ciągi. Graice, z których korzystamy. k. q.. 5. dla k > 0 dla k 0 0 dla k < 0 dla q > 0 dla q, ) dla q Nie istieje dla q ) e a, a > 0. Opis. Pierwsza z graic powia wydawać się oczywista. Jako
Bardziej szczegółowoAnaliza I.1, zima wzorcowe rozwiązania
Aaliza I., zima 07 - wzorcowe rozwiązaia Marci Kotowsi 5 listopada 07 Zadaie. Udowodij, że dla ażdego aturalego liczba 7 + dzieli się przez 6. Dowód. Tezę udowodimy za pomocą iducji matematyczej. Najpierw
Bardziej szczegółowof '. Funkcja h jest ciągła. Załóżmy, że ciąg (z n ) n 0, z n+1 = h(z n ) jest dobrze określony, tzn. n 0 f ' ( z n
Metoda Newtoa i rówaie z = 1 Załóżmy, że fucja f :C C ma ciągłą pochodą. Dla (prawie) ażdej liczby zespoloej z 0 tworzymy ciąg (1) (z ) 0, z 1 = z f ( z ), ciąg te f ' (z ) będziemy azywać orbitą liczby
Bardziej szczegółowoAnaliza I.1, zima globalna lista zadań
Aaliza I., zima 207 - globala lista zadań Marci Kotowsi 8 styczia 208 Podstawy Zadaie. Udowodij, że dla ażdego aturalego liczby 7 2 + oraz 7 2 dzielą się przez 6. Zadaie 2. Rozstrzygij, czy poiższe liczby
Bardziej szczegółowo3. Funkcje elementarne
3. Fukcje elemetare Fukcjami elemetarymi będziemy azywać fukcję tożsamościową x x, fukcję wykładiczą, fukcje trygoometrycze oraz wszystkie fukcje, jakie moża otrzymać z wyżej wymieioych drogą astępujących
Bardziej szczegółowoIII. LICZBY ZESPOLONE
Pojęcie ciała 0 III LICZBY ZESPOLONE Defiicja 3 Niech K będie dowolm biorem Diałaiem wewętrm (krótko będiem mówić - diałaiem) w biore K awam każdą fukcję o : K K K Wartość fukcji o dla elemetów K oacam
Bardziej szczegółowoTwierdzenia o funkcjach ciągłych
Automatya i Robotya Aaliza Wyład 5 dr Adam Ćmiel cmiel@aghedupl Twierdzeia o ucjach ciągłych Tw (Weierstrassa Jeżeli ucja : R [ R jest ciągła a [, to ograiczoa i : ( sup ( i ( i ( [, Dowód Ograiczoość
Bardziej szczegółowoI kolokwium z Analizy Matematycznej
I kolokwium z Aalizy Matematyczej 4 XI 0 Grupa A. Korzystając z zasady idukcji matematyczej udowodić ierówość dla wszystkich N. Rozwiązaie:... 4 < + Nierówość zachodzi dla, bo 4
Bardziej szczegółowo( ) O k k k. A k. P k. r k. M O r 1. -P n W. P 1 P k. Rys. 3.21. Redukcja dowolnego przestrzennego układu sił
3.7.. Reducja dowolego uładu sił do sił i par sił Dowolm uładem sił będiem awać uład sił o liiach diałaia dowolie romiescoch w prestrei. tm pucie ajmiem się sprowadeiem (reducją) taiego uładu sił do ajprostsej
Bardziej szczegółowoWyk lad 8 Zasadnicze twierdzenie algebry. Poj. ecie pierścienia
Wy lad 8 Zasadicze twierdzeie algebry. Poj ecie pierścieia 1 Zasadicze twierdzeie algebry i jego dowód Defiicja 8.1. f: C C postaci Wielomiaem o wspó lczyiach zespoloych azywamy fucj e f(x) = a x + a 1
Bardziej szczegółowo1. ALGEBRA Liczby zespolone
ALGEBRA Licby espoloe Opracowaie: Vladimir Marcheko WYKŁAD Postać algebraica i trygoometryca licby espoloe; dodawaie, możeie, potęgowaie i dieleie licb espoloych A+B+C (Wstęp: pochodeie licb espoloych)
Bardziej szczegółowoLICZBY ZESPOLONE. = 0, wie c np. i v 3 = q
LICZBY ZESPOLONE W tym rodiale ajmiemy sie omówieiem defiicji i iektórych w lasości licb espoloych. Zaciemy od uwagi o charaktere historycym. W XVI w. aucoo sie rowia ywać rówaia treciego stopia. Każde
Bardziej szczegółowoAPROKSYMACJA I INTERPOLACJA. funkcja f jest zbyt skomplikowana; użycie f w dalszej analizie problemu jest trudne
APROKSYMACJA I INTERPOLACJA Przybliżeie fucji f(x) przez ią fucję g(x) fucja f jest zbyt sompliowaa; użycie f w dalszej aalizie problemu jest trude fucja f jest zaa tylo tabelaryczie; wymagaa jest zajomość
Bardziej szczegółowoJarosław Wróblewski Analiza Matematyczna 1, zima 2016/17
Egzami, 18.02.2017, godz. 9:00-11:30 Zadaie 1. (22 pukty) W każdym z zadań 1.1-1.10 podaj w postaci uproszczoej kresy zbioru oraz apisz, czy kresy ależą do zbioru (apisz TAK albo NIE, ewetualie T albo
Bardziej szczegółowoJarosław Wróblewski Analiza Matematyczna 1 LUX, zima 2016/17
Kolokwiu r 5: piątek 8..06, godz. 8:5-9:00, ateriał zad. 40, 50-585. Kolokwiu r 53: piątek 5..06, godz. 8:5-9:00, ateriał zad. 50, 50-59. Kolokwiu r 54: piątek..06, godz. 8:5-9:00, ateriał zad. 83, 50-64.
Bardziej szczegółowoZajęcia nr. 2 notatki
Zajęcia r otati wietia 5 Wzory srócoego możeia W rozdziale tym podamy ila wzorów tóre ułatwiają obliczaie wielu zadań rachuowych Fat (wzory srócoego możeia) Dla dowolych liczb rzeczywistych a, b zachodzi:
Bardziej szczegółowoI. Ciągi liczbowe. , gdzie a n oznacza n-ty wyraz ciągu (a n ) n N. spełniający warunek. a n+1 a n = r, spełniający warunek a n+1 a n
I. Ciągi liczbowe Defiicja 1. Fukcję określoą a zbiorze liczb aturalych o wartościach rzeczywistych azywamy ciągiem liczbowym. Ciągi będziemy ozaczać symbolem a ), gdzie a ozacza -ty wyraz ciągu a ). Defiicja.
Bardziej szczegółowoZnajdowanie pozostałych pierwiastków liczby zespolonej, gdy znany jest jeden pierwiastek
Zajdowaie pozostałych pierwiastków liczby zespoloej, gdy zay jest jede pierwiastek 1 Wprowadzeie Okazuje się, że gdy zamy jede z pierwiastków stopia z liczby zespoloej z, to pozostałe pierwiastki możemy
Bardziej szczegółowoStwierdzenie 1. Jeżeli ciąg ma granicę, to jest ona określona jednoznacznie (żaden ciąg nie może mieć dwóch różnych granic).
Materiały dydaktycze Aaliza Matematycza Wykład Ciągi liczbowe i ich graice. Graice ieskończoe. Waruek Cauchyego. Działaia arytmetycze a ciągach. Podstawowe techiki obliczaia graic ciągów. Istieie graic
Bardziej szczegółowoJarosław Wróblewski Analiza Matematyczna 1, zima 2016/ n 333))
46. Wskazać liczbę rzeczywistą k, dla której graica k 666 + 333)) istieje i jest liczbą rzeczywistą dodatią. Obliczyć wartość graicy przy tak wybraej liczbie k. Rozwiązaie: Korzystając ze wzoru a różicę
Bardziej szczegółowo2 n < 2n + 2 n. 2 n = 2. 2 n 2 +3n+2 > 2 0 = 1 = 2. n+2 n 1 n+1 = 2. n+1
Tekst a iebiesko jest kometarzem lub treścią zadaia. Zadaie 1. Zbadaj mootoiczość i ograiczoość ciągów. a = + 3 + 1 Ciąg jest mootoiczie rosący i ieograiczoy poieważ różica kolejych wyrazów jest dodatia.
Bardziej szczegółowoMechanika kwantowa III
Mecaika kwatowa III Opracowaie: Barbara Pac, Piotr Petele Powtóreie Moet pędu jest wielkością pojęciowo bardo istotą, gdż dla wsstkic pól o setrii sfercej operator jego kwadratu ( ˆM koutuje ailtoiae (
Bardziej szczegółowoI. Podzielność liczb całkowitych
I Podzielość liczb całkowitych Liczba a = 57 przy dzieleiu przez pewą liczbę dodatią całkowitą b daje iloraz k = 3 i resztę r Zaleźć dzieik b oraz resztę r a = 57 = 3 b + r, 0 r b Stąd 5 r b 8, 3 więc
Bardziej szczegółowoDwumian Newtona. Agnieszka Dąbrowska i Maciej Nieszporski 8 stycznia 2011
Dwumia Newtoa Agiesza Dąbrowsa i Maciej Nieszporsi 8 styczia Wstęp Wzory srócoego możeia, tóre pozaliśmy w gimazjum (x + y x + y (x + y x + xy + y (x + y 3 x 3 + 3x y + 3xy + y 3 x 3 + y 3 + 3xy(x + y
Bardziej szczegółowoO liczbach naturalnych, których suma równa się iloczynowi
O liczbach aturalych, których suma rówa się iloczyowi Lew Kurladczyk i Adrzej Nowicki Toruń UMK, 10 listopada 1998 r. Liczby aturale 1, 2, 3 posiadają szczególą własość. Ich suma rówa się iloczyowi: Podobą
Bardziej szczegółowoDodawanie i mnożenie liczb zespolonych są działaniami wewnętrznymi tzn., że ich wynikiem jest liczba zespolona.
Wykład - LICZBY ZESPOLONE Algebra licb espolonych, repreentacja algebraicna i geometrycna, geometria licb espolonych. Moduł, argument, postać trygonometrycna, wór de Moivre a.' Zbiór Licb Zespolonych Niech
Bardziej szczegółowoa 1, a 2, a 3,..., a n,...
III. Ciągi liczbowe. 1. Defiicja ciągu liczbowego. Defiicja 1.1. Ciągiem liczbowym azywamy fukcję a : N R odwzorowującą zbiór liczb aturalych N w zbiór liczb rzeczywistych R i ozaczamy przez { }. Używamy
Bardziej szczegółowoCiągi liczbowe wykład 3
Ciągi liczbowe wykład 3 dr Mariusz Grządziel semestr zimowy, r akad 204/205 Defiicja ciągu liczbowego) Ciagiem liczbowym azywamy fukcję odwzorowuja- ca zbiór liczb aturalych w zbiór liczb rzeczywistych
Bardziej szczegółowozadań z pierwszej klasówki, 10 listopada 2016 r. zestaw A 2a n 9 = 3(a n 2) 2a n 9 = 3 (a n ) jest i ograniczony. Jest wiec a n 12 2a n 9 = g 12
Rozwiazaia zadań z pierwszej klasówki, 0 listopada 06 r zestaw A Ciag a ) jest zaday rekuryjie: a a, a + a a 9, a R, a
Bardziej szczegółowoJarosław Wróblewski Analiza Matematyczna 1A, zima 2014/15. n = Rozwiązanie: Stosując wzór na wartość współczynnika dwumianowego otrzymujemy
12. Dowieść, że istieje ieskończeie wiele par liczb aturalych k < spełiających rówaie ( ) ( ) k. k k +1 Stosując wzór a wartość współczyika dwumiaowego otrzymujemy ( ) ( )!! oraz k k! ( k)! k +1 (k +1)!
Bardziej szczegółowoJarosław Wróblewski Analiza Matematyczna 1A, zima 2012/13. Ciągi.
Jarosław Wróblewski Aaliza Matematycza 1A, zima 2012/13 Ciągi. Ćwiczeia 5.11.2012: zad. 140-173 Kolokwium r 5, 6.11.2012: materiał z zad. 1-173 Ćwiczeia 12.11.2012: zad. 174-190 13.11.2012: zajęcia czwartkowe
Bardziej szczegółowo201. a 1 a 2 a 3...a n a 2 1 +a 2 2 +a a 2 n n a 4 1 +a 4 2 +a a 4 n n. a1 + a 2 + a a n 204.
Liczby rzeczywiste dodatie a 1, a 2, a 3,...a spełiają waruek a 1 +a 2 +a 3 +...+a =. Wpisać w kratkę zak lub i udowodić podaą ierówość bez korzystaia z gotowych twierdzeń (moża korzystać z wcześiejszych
Bardziej szczegółowoPrzykładowy arkusz z rozwiązaniami. Arkusz II poziom rozszerzony
Przykładowy arkusz z rozwiązaiai Arkusz II pozio rozszerzoy ( pkt) Pukt A( -, -) jest wierzchołkie robu, którego jede z boków zawiera się w prostej k o rówaiu x - y - 0 Środkie syetrii tego robu jest pukt
Bardziej szczegółowoAlgebra liniowa z geometrią analityczną
WYKŁAD. Elmtar fucj mij spoloj: wilomiay, pirwiasti jdości, fucja: pirwiast stopia, fucja wyładica, fucja logarytmica. Podstawow własości wilomiaów: podilość, twirdi Bout, podstawow twirdi algbry, suai
Bardziej szczegółowoZADANIA Z FUNKCJI ANALITYCZNYCH LICZBY ZESPOLONE
. Oblicyć: ZADANIA Z FUNKCJI ANALITYCZNYCH a) ( 7i) ( 9i); b) (5 i)( + i); c) 4+3i ; LICZBY ZESPOLONE d) 3i 3i ; e) pierwiastki kwadratowe 8 + i.. Narysować biór tych licb espolonych, które spełniają warunek:
Bardziej szczegółowoInternetowe Kółko Matematyczne 2004/2005
Iteretowe Kółko Matematycze 2004/2005 http://www.mat.ui.toru.pl/~kolka/ Zadaia dla szkoły średiej Zestaw I (20 IX) Zadaie 1. Daa jest liczba całkowita dodatia. Co jest większe:! czy 2 2? Zadaie 2. Udowodij,
Bardziej szczegółowoProgramowanie dynamiczne i modele rekurencyjne w ekonomii Wykład 3
Programowaie dyamice i modele rekurecyje w ekoomii Wykład 3 Michał Ramsa sierpia 0 Stresceie Wykład treci bauje główie a [, ro 7] i dotycy wykorystaia fukcji tworacych do rowiaywaia rekurecji Materiał
Bardziej szczegółowo, +, - przestrzeń afiniczna, gdzie w wprowadzono iloczyn
EUKLIDESOWA PRZESTRZEŃ AFINICZNA (WEKTOROWA) RZECZYWISTA Deiicja 1,, +, u = ( x x x ) v = ( y y y ),,..., 1 2,,..., 1 2 1 1 2 2 u/ v : = x y + x y +... + xy - aywamy ilocyem skalarym Możemy go rówież oacać
Bardziej szczegółowoFunkcja wykładnicza i logarytm
Rozdział 3 Fukcja wykładicza i logarytm Potrafimy już defiiować potęgi liczb dodatich o wykładiku wymierym: jeśli a > 0 i x = p/q Q dla p, q N, to aturalie jest przyjąć a x = a 1/q) p = a 1/q } {{... a
Bardziej szczegółowoAnaliza matematyczna i algebra liniowa
Aaliza matematycza i algebra liiowa Materiały pomocicze dla studetów do wyładów Rachue różiczowy ucji wielu zmieych. Pochode cząstowe i ich iterpretacja eoomicza. Estrema loale. Metoda ajmiejszych wadratów.
Bardziej szczegółowoIV Uniwersytecka Sobota Matematyczna 14 kwietnia Funkcje tworzące w kombinatoryce
IV Uiwersyteca Sobota Matematycza 4 wietia 208 Fucje tworzące w ombiatoryce Dla ciągu a 0 a a 2... defiiujemy fucję tworzącą: G(x) = a x = a 0 + a x + a 2 x 2 + a 3 x 3 + =0. Zajdź fucje tworzące dla poiższych
Bardziej szczegółowoAnaliza matematyczna. Robert Rałowski
Aaliza matematycza Robert Rałowski 6 paździerika 205 2 Spis treści 0. Liczby aturale.................................... 3 0.2 Liczby rzeczywiste.................................... 5 0.2. Nierówości...................................
Bardziej szczegółowoTwierdzenie 15.3 (o postaci elementów rozszerzenia ciała o zbiór). Niech F będzie ciałem oraz A F pewnym zbiorem. Niech L<F.
15. Wyład 15: Podciała, podciała geerowae przez zbiór, rozszerzeia ciał. Charaterystya pierścieia i ciała, ciała proste i lasyfiacja ciał prostych. 15.1. Podciała, podciała geerowae przez zbiór, rozszerzeia
Bardziej szczegółowoJarosław Wróblewski Analiza Matematyczna A1, zima 2011/12. Kresy zbiorów. x Z M R
Kresy zbiorów. Ćwiczeia 21.11.2011: zad. 197-229 Kolokwium r 7, 22.11.2011: materiał z zad. 1-249 Defiicja: Zbiór Z R azywamy ograiczoym z góry, jeżeli M R x Z x M. Każdą liczbę rzeczywistą M R spełiającą
Bardziej szczegółowoZasada indukcji matematycznej. Dowody indukcyjne.
Zasada idukcji matematyczej Dowody idukcyje Z zasadą idukcji matematyczej i dowodami idukcyjymi sytuacja jest ajczęściej taka, że podaje się w szkole treść zasady idukcji matematyczej, a astępie omawia,
Bardziej szczegółowoTeoria. a k. Wskaźnik sumowania można oznaczać dowolną literą. Mamy np. a j = a i =
Zastosowaie symboli Σ i Π do zapisu sum i iloczyów Teoria Niech a, a 2,..., a będą dowolymi liczbami. Sumę a + a 2 +... + a zapisuje się zazwyczaj w postaci (czytaj: suma od k do a k ). Zak Σ to duża grecka
Bardziej szczegółowoMetody badania zbieżności/rozbieżności ciągów liczbowych
Metody badaia zbieżości/rozbieżości ciągów liczbowych Ryszard Rębowski 14 grudia 2017 1 Wstęp Kluczowe pytaie odoszące się do zagadieia badaia zachowaia się ciągu liczbowego sprowadza się do sposobu opisu
Bardziej szczegółowoTeoria. a k. Wskaźnik sumowania można oznaczać dowolną literą. Mamy np. a j = a i =
Zastosowaie symboli Σ i Π do zapisu sum i iloczyów Teoria Niech a, a,, a będą dowolymi liczbami Sumę a + a + + a zapisuje się zazwyczaj w postaci (czytaj: suma od do a ) Za Σ to duża greca litera sigma,
Bardziej szczegółowoProsta w 3. t ( t jest parametrem).
Prosta w 3 by wyacy rówaie prostej w 3 wystarcy a jede put tej prostej i wetor adajcy jej ierue (way wetore ieruowy) Jei P = ( P yp P ) = [ p] to rówaia paraetryce prostej aj posta = P t : y = yp t t (
Bardziej szczegółowoRepetytorium z Matematyki Elementarnej Wersja Olimpijska
Repetytorium z Matematyi Elemetarej Wersja Olimpijsa Podae tutaj zadaia rozwiązywae były w jedej z grup ćwiczeiowych Są w więszości ieco trudiejsze od pozostałych zadań przygotowaych w ramach przedmiotu
Bardziej szczegółowoProblem. Jak praktycznie badać jednostajną ciągłość funkcji?
EAIiIB-Iormatya - Wyład 3- dr Adam Ćmiel miel@.agh.edu.pl Ciągłość uji w puie e. Fuję : azywamy iągłą w puie jeżeli Heie Cauhy Uwaga: Put ale ie musi być putem supieia zbioru. Jeżeli jest putem izolowaym
Bardziej szczegółowoWzór Taylora. Matematyka Studium doktoranckie KAE SGH Semestr letni 2008/2009 R. Łochowski
Wzór Taylora Szeregi potęgowe Matematyka Studium doktorackie KAE SGH Semestr leti 8/9 R. Łochowski Graica fukcji w pukcie Niech f: R D R, R oraz istieje ciąg puktów D, Fukcja f ma w pukcie graicę dowolego
Bardziej szczegółowoAnaliza numeryczna. Stanisław Lewanowicz. Aproksymacja funkcji
http://www.ii.ui.wroc.pl/ sle/teachig/a-apr.pdf Aaliza umerycza Staisław Lewaowicz Grudzień 007 r. Aproksymacja fukcji Pojęcia wstępe Defiicja. Przestrzeń liiową X (ad ciałem liczb rzeczywistych R) azywamy
Bardziej szczegółowox 1 2 3 t 1 (x) 2 3 1 o 1 : x 1 2 3 s 3 (x) 2 1 3. Tym samym S(3) = {id 3,o 1,o 2,s 1,s 2,s 3 }. W zbiorze S(n) definiujemy działanie wzorem
9.1. Izomorfizmy algebr.. Wykład Przykłady: 13) Działaia w grupach często wygodie jest zapisywać w tabelkach Cayleya. Na przykład tabelka działań w grupie Z 5, 5) wygląda astępująco: 5 1 3 1 1 3 1 3 3
Bardziej szczegółowo7 Liczby zespolone. 7.1 Działania na liczbach zespolonych. Liczby zespolone to liczby postaci. z = a + bi,
7 Liczby zespoloe Liczby zespoloe to liczby postaci z a + bi, gdzie a, b R. Liczbę i azywamy jedostką urojoą, spełia oa waruek i 2 1. Zbiór liczb zespoloych ozaczamy przez C: C {a + bi; a, b R}. Liczba
Bardziej szczegółowodna szeregu. ; m., k N ; ó. ; u. x 2n 1 ; e. n n! jest, że
KILKA ZADAŃ O SZEREGACH Zbadać zbieżość i zbieżość bezwzgle da = a, jeśli a = a!! ; a + + ; c + ; ć! ; d +/ + 3 ; e! e 3 3+ ; f ; + g 000+ ; h ; + i! ; j k ; l 5 + l + 7 0 +3 6 0 + ; +3 ; ; m 3 + 3 ; +a
Bardziej szczegółowoZBIÓR LICZB RZECZYWISTYCH - DZIAŁANIA ALGEBRAICZNE
ZBIÓR LICZB RZECZYWISTYCH - DZIAŁANIA ALGEBRAICZNE WARTOŚĆ BEZWZGLĘDNA LICZBY Wartość bezwzględą liczby rzeczywistej x defiiujemy wzorem: { x dla x 0 x = x dla x < 0 Liczba x jest to odległość a osi liczbowej
Bardziej szczegółowoEgzaminy. na wyższe uczelnie 2003. zadania
zadaia Egzamiy wstępe a wyższe uczelie 003 I. Akademia Ekoomicza we Wrocławiu. Rozwiąż układ rówań Æ_ -9 y - 5 _ y = 5 _ -9 _. Dla jakiej wartości parametru a suma kwadratów rozwiązań rzeczywistych rówaia
Bardziej szczegółowoMACIERZE I WYZNACZNIKI
MCIERZE I WYZNCZNIKI Defiicj Mcierą o współcyikch recywistych (espoloych) i wymire m x ywmy pryporądkowie kżdej pre licb turlych (i,k), i,,, m, k,,,, dokłdie jedej licby recywistej ik [ ik ] mx (espoloej)
Bardziej szczegółowoRachunek różniczkowy funkcji wielu zmiennych
Automatya i Robotya Aaliza Wyład dr Adam Ćmiel cmiel@agh.edu.pl Rachue różiczowy fucji wielu zmieych W olejych wyładach uogólimy pojęcia rachuu różiczowego i całowego fucji jedej zmieej a przypade fucji
Bardziej szczegółowoTransformata Z Matlab
Aademia Morsa w Gdyi Katedra Automatyi Orętowej Teoria sterowaia Trasformata Z Matlab Mirosław Tomera. WPROWADZENIE W uładach sterowaia cora cęściej stosowae są regulatory cyfrowe i stąd oiecość oreślaia
Bardziej szczegółowoInformatyka Stosowana-egzamin z Analizy Matematycznej Każde zadanie należy rozwiązać na oddzielnej, podpisanej kartce!
Iformatyka Stosowaa-egzami z Aalizy Matematyczej Każde zadaie ależy rozwiązać a oddzielej, podpisaej kartce! y, Daa jest fukcja f (, + y, a) zbadać ciągłość tej fukcji f b) obliczyć (,) (, (, (,) c) zbadać,
Bardziej szczegółowoCiągi i szeregi liczbowe. Ciągi nieskończone.
Ciągi i szeregi liczbowe W zbiorze liczb X jest określoa pewa fukcja f, jeŝeli kaŝdej liczbie x ze zbioru X jest przporządkowaa dokładie jeda liczba pewego zbioru liczb Y Przporządkowaie to zapisujem w
Bardziej szczegółowoMatematyka. Zakres podstawowy. Nawi zanie do gimnazjum. n/m Rozwi zywanie zada Zadanie domowe Dodatkowe Komunikaty Bie ce materiały
Lekcja 1. Lekcja orgaizacyja kotrakt Podręczik: W. Babiański, L. Chańko, D. Poczek Mateatyka. Zakres podstawowy. Wyd. Nowa Era. Zakres ateriału: Liczby rzeczywiste Wyrażeia algebraicze Rówaia i ierówości
Bardziej szczegółowoWykład 11. a, b G a b = b a,
Wykład 11 Grupy Grupą azywamy strukturę algebraiczą złożoą z iepustego zbioru G i działaia biarego które spełia własości: (i) Działaie jest łącze czyli a b c G a (b c) = (a b) c. (ii) Działaie posiada
Bardziej szczegółowoSzeregi liczbowe. Szeregi potęgowe i trygonometryczne.
Szeregi iczbowe. Szeregi potęgowe i trygoometrycze. wykład z MATEMATYKI Automatyka i Robotyka sem. I, rok ak. 2008/2009 Katedra Matematyki Wydział Iformatyki Poitechika Białostocka Szeregi iczbowe Defiicja..
Bardziej szczegółowotek zauważmy, że podobnie jak w dziedzinie rzeczywistej wprowadzamy dla funkcji zespolonych zmiennej rzeczywistej pochodne wyższych rze
R o z d z i a l III RÓWNANIA RÓŻNICZKOWE LINIOWE WYŻSZYCH RZE DÓW 12. Rówaie różiczowe liiowe -tego rze du Na pocza te zauważmy, że podobie ja w dziedziie rzeczywistej wprowadzamy dla fucji zespoloych
Bardziej szczegółowoLiczby Stirlinga I rodzaju - definicja i własności
Liczby Stiriga I rodzaju - defiicja i własości Liczby Stiriga I rodzaju ozaczae symboem s(, ) moża defiiować jao współczyii w rozwiięciu x s(, )x, 0 (1) 0 gdzie x x(x 1)... (x + 1), 1 x 0 1. (2) Zostały
Bardziej szczegółowoUkłady równań - Przykłady
Układy równań - Prykłady Dany układ równań rowiąać trea sposobai: (a) korystając e worów Craera, (b) etodą aciery odwrotnej, (c) etodą eliinacji Gaussa, + y + = y = y = (a) Oblicy wynacnik deta aciery
Bardziej szczegółowoJarosław Wróblewski Analiza Matematyczna 1A, zima 2014/15. n 4n n 1
30. Obliczyć wartość graicy ( 0 ( ( ( 4 +1 + 1 4 +3 + 4 +9 + 3 4 +7 +...+ 1 4 +3 + 1 ( ( 4 +3. Rozwiązaie: Ozaczmy sumę występującą pod zakiem graicy przez b. Zamierzamy skorzystać z twierdzeia o trzech
Bardziej szczegółowoWyk lad 2 W lasności cia la liczb zespolonych
Wyk lad W lasości cia la liczb zespoloych 1 Modu l, sprz eżeie, cz eść rzeczywista i cz eść urojoa Niech a, b bed a liczbami rzeczywistymi i iech z = a bi. (1) Przypomijmy, że liczba sprzeżo a do z jest
Bardziej szczegółowoJarosław Wróblewski Analiza Matematyczna 2B, lato 2015/16
Egzami,.6.6, godz. 9:-: Zadaie. puktów) Wyzaczyć wszystkie rozwiązaia rówaia z i w liczbach zespoloych. Zapisać wszystkie rozwiązaia w postaci kartezjańskiej bez używaia fukcji trygoometryczych) oraz zazaczyć
Bardziej szczegółowoZ-TRANSFORMACJA Spis treści
Z-TRANSFORMACJA Spi treści. Deiicja. Pryłady traormat 3. Właości -traormacji 4. Zwiąe -traormacji traormacją Fouriera 5. Z-traormacja ygału dwuwymiarowego Deiicja -traormacji Z-traormata jet eregiem Laureta
Bardziej szczegółowoc 2 + d2 c 2 + d i, 2
3. Wykład 3: Ciało liczb zespoloych. Twierdzeie 3.1. Niech C R. W zbiorze C określamy dodawaie: oraz możeie: a, b) + c, d) a + c, b + d) a, b) c, d) ac bd, ad + bc). Wówczas C, +, ) jest ciałem, w którym
Bardziej szczegółowoMatematyka. Opracował: dr hab. Mieczysław Kula, prof. WSBiF dr Michał Baczyński
Matematka Opracował: dr hab. Miecsław Kula, prof. WSBiF dr Michał Bacński I. Ogóle iformacje o predmiocie: Cel predmiotu: Celem główm kursu jest apoaie studetów wbrami diałami matematki stosowami w aukach
Bardziej szczegółowo+ ln = + ln n + 1 ln(n)
"Łatwo z domu rzeczywistości zajśd do lasu matematyki, ale ieliczi tylko umieją wrócid." Hugo Dyoizy Steihaus Niech (a ) będzie ieskooczoym ciągiem rzeczywistym. Def. Szeregiem = a azywamy parę ciągów
Bardziej szczegółowox 2 5x + 6, (i) lim 9 + 2x 5 lim x + 3 ( ) 9 Zadanie 1.4. Czy funkcjom, (c) h(x) =, (b) g(x) = x x, (c) h(x) = x + x.
Zadaie.. Obliczyć graice x 2 + 2x 3 (a) x x x2 + x2 + 25 5 (d) x 0. Graica i ciągłość fukcji x 2 5x + 6 (b) x x 2 x 6 4x (e) x 0si 2x (g) x 0 cos x x 2 (h) x 8 Zadaie.2. Obliczyć graice (a) (d) (g) x (x3
Bardziej szczegółowoMACIERZE STOCHASTYCZNE
MACIERZE STOCHASTYCZNE p ij - prawdopodobieństwo przejścia od stau i do stau j w jedym (dowolym) kroku, [p ij ]- macierz prawdopodobieństw przejść (w jedym kroku), Własości macierzy prawdopodobieństw przejść:
Bardziej szczegółowo2. Nieskończone ciągi liczbowe
Ciągiem liczbowym azywamy fukcję 2. Nieskończoe ciągi liczbowe a: N R. Wartości tej fukcji ozaczamy przez a) = a i azywamy wyrazami ciągu. Często ciąg ozaczamy przez {a } = lub po prostu przez {a }. Prostymi
Bardziej szczegółowoZastosowanie funkcji inżynierskich w arkuszach kalkulacyjnych zadania z rozwiązaniami
Tadeus Wojnakowski Zastosowanie funkcji inżynierskich w arkusach kalkulacyjnych adania rowiąaniami Funkcje inżynierskie występują we wsystkich arkusach kalkulacyjnych jak Excel w MS Office Windows cy Gnumeric
Bardziej szczegółowoTrzeba pokazać, że dla każdego c 0 c Mc 0. ) = oraz det( ) det( ) det( ) jest macierzą idempotentną? Proszę odpowiedzieć w
Zad Dae są astępujące macierze: A =, B, C, D, E 0. 0 = = = = 0 Wykoaj astępujące działaia: a) AB, BA, C+E, DE b) tr(a), tr(ed), tr(b) c) det(a), det(c), det(e) d) A -, C Jeśli działaia są iewykoale, to
Bardziej szczegółowoAnaliza Matematyczna I dla Inżynierii Biomedycznej Lista zadań
Aaliza Matematycza I dla Iżyierii Biomedyczej Lista zadań Jacek Cichoń, WPPT PWr, 205/6 Logika, zbiory i otacja matematycza Zadaie Niech p, q, r będą zmieymi zdaiowymi. Pokaż, że:. = ( (p p)), 2. = (p
Bardziej szczegółowoSzeregi liczbowe i ich własności. Kryteria zbieżności szeregów. Zbieżność bezwzględna i warunkowa. Mnożenie szeregów.
Materiały dydaktyze Aaliza Matematyza (Wykład 3) Szeregi lizbowe i ih własośi. Kryteria zbieżośi szeregów. Zbieżość bezwzględa i warukowa. Możeie szeregów. Defiija. Nieh {a } N będzie iągiem lizbowym.
Bardziej szczegółowoPierwiastki z liczby zespolonej. Autorzy: Agnieszka Kowalik
Pierwiastki z liczby zespoloej Autorzy: Agieszka Kowalik 09 Pierwiastki z liczby zespoloej Autor: Agieszka Kowalik DEFINICJA Defiicja : Pierwiastek z liczby zespoloej Niech będzie liczbą aturalą. Pierwiastkiem
Bardziej szczegółowoLICZBY ZESPOLONE. j= -1, j = 1. Liczby zespolone będą oznaczane przez podkreślenie symbolu (litery), oznaczającej tę liczbę:
LICZBY ZESPOLONE 1. Historia licb espoloych Licby espoloe poawiły się w XVI w., w wiąku badaiami sposobów rowiąywaia rówań algebraicych treciego i cwartego stopia. Okaało się, że rowiąaia rówań treciego
Bardziej szczegółowoStatystyka matematyczna. Wykład II. Estymacja punktowa
Statystyka matematycza. Wykład II. e-mail:e.kozlovski@pollub.pl Spis treści 1 dyskretych Rozkłady zmieeych losowych ciągłych 2 3 4 Rozkład zmieej losowej dyskretej dyskretych Rozkłady zmieeych losowych
Bardziej szczegółowoWektory Funkcje rzeczywiste wielu. Matematyka Studium doktoranckie KAE SGH Semestr letni 2008/2009 R. Łochowski
Wektory Fukcje rzeczywiste wielu zmieych rzeczywistych Matematyka Studium doktorackie KAE SGH Semestr leti 2008/2009 R. Łochowski Wektory pukty w przestrzei R Przestrzeń R to zbiór uporządkowaych -ek liczb
Bardziej szczegółowoCIĄGI LICZBOWE. Poziom podstawowy
CIĄGI LICZBOWE Poziom podstawowy Zadaie ( pkt) + 0 Day jest ciąg o wyrazie ogólym a =, N+ + jest rówy? Wyzacz a a + Czy istieje wyraz tego ciągu, który Zadaie (6 pkt) Marek chce przekopać swój przydomowy
Bardziej szczegółowoPlan wykładu. Obliczanie pierwiastków wielomianów. Własności wielomianów. Własności wielomianów. Schemat Hornera. Własności wielomianów. p z. p c r.
Pl wyłdu Olicie pierwistów wielomiów Włsości wielomiów Schemt Horer olicie wrtości dieleie wielomiów deflcj omplety schemt Horer metod Newto eśli, to p m stopień. p p /3 3/3 Włsości wielomiów Włsości wielomiów
Bardziej szczegółowoKOMBINATORYKA. Oznaczenia. } oznacza zbiór o elementach a, a2,..., an. Kolejność wypisania elementów zbioru nie odgrywa roli.
KOMBINATORYKA Kombiatoryą azywamy dział matematyi zajmujący się zbiorami sończoymi oraz relacjami między imi. Kombiatorya w szczególości zajmuje się wyzaczaiem liczby elemetów zbiorów sończoych utworzoych
Bardziej szczegółowo1 Pochodne wyższych rzędów
1 Pochode wyższych rzędów 1.1 Defiicja i przykłady Def. Drugą pochodą fukcji f azywamy pochodą pochodej tej fukcji. Trzecia pochoda jest pochodą drugiej pochodej; itd. Ogólie, -ta pochoda fukcji jest pochodą
Bardziej szczegółowoRozkład normalny (Gaussa)
Rozład ormaly (Gaussa) Wyprowadzeie rozładu Gaussa w modelu Laplace a błędów pomiarowych. Rozważmy pomiar wielości m, tóry jest zaburzay przez losowych efetów o wielości e ażdy, zarówo zaiżających ja i
Bardziej szczegółowoAnaliza Matematyczna Ćwiczenia. J. de Lucas
Aalza Matematycza Ćwczea J. de Lucas Zadae. Oblczyć grace astępujących fucj a lm y 3,y 0,0 b lm y 3 y ++y,y 0,0 +y c lm,y 0,0 + 4 y 4 y d lm y,y 0,0 3 y 3 e lm,y 0,0 +y 4 +y 4 f lm,y 0,0 4 y 6 +y 3 g lm,y
Bardziej szczegółowoCharakterystyki liczbowe zmiennych losowych: wartość oczekiwana i wariancja
Charakterystyki liczbowe zmieych losowych: wartość oczekiwaa i wariacja dr Mariusz Grządziel Wykłady 3 i 4;,8 marca 24 Wartość oczekiwaa zmieej losowej dyskretej Defiicja. Dla zmieej losowej dyskretej
Bardziej szczegółowo5. Zasada indukcji matematycznej. Dowody indukcyjne.
Notatki do lekcji, klasa matematycza Mariusz Kawecki, II LO w Chełmie 5. Zasada idukcji matematyczej. Dowody idukcyje. W rozdziale sformułowaliśmy dla liczb aturalych zasadę miimum. Bezpośredią kosekwecją
Bardziej szczegółowo3 Arytmetyka. 3.1 Zbiory liczbowe.
3 Arytmetyka. 3.1 Zbiory liczbowe. Bóg stworzył liczby aturale, wszystko ie jest dziełem człowieka. Leopold Kroecker Ozaczeia: zbiór liczb aturalych: N = {1, 2,...} zbiór liczb całkowitych ieujemych: N
Bardziej szczegółowolim a n Cigi liczbowe i ich granice
Cigi liczbowe i ich graice Cigiem ieskoczoym azywamy dowol fukcj rzeczywist okrelo a zbiorze liczb aturalych. Dla wygody zapisu, zamiast a() bdziemy pisa a. Elemet a azywamy -tym wyrazem cigu. Cig (a )
Bardziej szczegółowo