RAPORT Z EWALUACJI PROGRAMU PROFILAKTYCZNEGO REALIZOWANEGO W SZKOLE PODSTAWOWEJ NR 3 W CIECHANOWIE W LATACH 2009 2012 ANKIETA DLA NAUCZYCIELI W wyniku analizy danych uzyskanych w anonimowej ankiecie dla nauczycieli Szkoły Podstawowej nr 3, przeprowadzonej w miesiącu maju uzyskano następujące informacje. Ankietę wypełniło i oddało ogółem 18 respondentów, co stanowi 30% wszystkich nauczycieli klas I VI. Ankieta składała się z 9 pytań w tym sześciu pytań wyboru i trzech otwartych. Na pytanie I - Czy podejmujesz działania profilaktyczne? Wszyscy ankietowani odpowiedzieli twierdząco. Najczęściej wymieniano następujące formy: filmy, pogadanki, prezentacje, rozmowy grupowe i indywidualne, realizację programów Stop przemocy, Trzymaj formę, Nie pal przy mnie, proszę, Jestem wzorowym uczniem przeciwdziałanie agresji. Działania profilaktyczne dotyczyły również bezpieczeństwa w ruchu drogowym, zdrowego odżywiania, walki z hałasem i ochrony środowiska (segregacja śmieci). Na pytanie II Z jakimi zachowaniami najczęściej spotykasz się u swoich wychowanków? Ankietowani podkreślili częstotliwość występowania zjawiska jako rzadko lub często. Za najczęstsze uznano używanie wulgaryzmów, przezywanie, śmianie się i dokuczanie, szarpanie i wykręcanie rąk, popychanie i bójki. Na pytanie III - Czy na terenie szkoły spotkałeś się z następującymi zachowaniami uczniów? 8 nauczycieli (co stanowi 44% respondentów) wskazało palenie papierosów (poza budynkiem szkoły). Wymieniono również agresję słowną uczniów, niszczenie mienia szkolnego, a 2 nauczycieli było świadkiem wymuszania pieniędzy. Na pytanie IV Gdzie najczęściej mają miejsce zachowania naganne Twoich uczniów? (zaznacz w skali od 1 do 5; 1 najczęściej, 5 najrzadziej) Większość badanych wybrała jako najczęstsze miejsce szkołę w czasie przerw międzylekcyjnych, szatnię i boisko szkolne. Rzadziej takie zachowania zauważają w szkolnej toalecie i na wycieczkach, a zupełnie nie występują w czasie lekcji. Na pytanie V Jakie działania zaradcze podejmujesz w przypadku nagannych zachowań uczniów? Udzielono następujących odpowiedzi. Najczęściej podejmowanymi działaniami są: - rozmowy indywidualne z uczniami - poruszanie problemu na godzinie wychowawczej - wzywanie do szkoły rodziców Rzadziej podejmowane są: - kary przewidziane w Kodeksie Ucznia
- rozmowy z pedagogiem. Na pytanie VI W jaki sposób promujesz właściwe zachowania uczniów? Otrzymano następujące odpowiedzi: - pochwała ucznia przed klasą - stawianie właściwej oceny z zachowania - pochwała ucznia przed rodzicami. - Na pytanie VII Jakie są według Ciebie przyczyny nagannych zachowań uczniów? Nauczyciele wskazali: problemy rodzinne, niewłaściwe wzorce zachowań w otoczeniu dziecka, niepowodzenia szkolne, niewłaściwą atmosferę w domu i małe zainteresowanie dzieckiem, kontakty z rówieśnikami, negatywny wpływ telewizji i prasy oraz niekontrolowany dostęp do Internetu. Na pytanie VIII Jakie według Pana/Pani zagadnienia powinny być ujęte w nowym programie profilaktyki? Proszę podać propozycje. Respondenci zaproponowali, aby w nowym programie profilaktyki uwzględniono następujące zagadnienia: - przeciwdziałanie agresji (kontynuacja działań), - eurosieroctwo, - postawy altruistyczne, - zagrożenia internetowe, - edukacja rodziców, - empatia, asertywność, - walka z hałasem, - empatia i asertywność. Na pytanie IX Czy na zajęciach wychowawczych rozmawiasz z uczniami o zagrożeniach jakie niesie beztroskie korzystanie przez nich z Internetu? Twierdząco odpowiedziało 17 nauczycieli, co stanowi 94% ankietowanych. Podsumowanie Ewaluacja przeprowadzona w oparciu o analizę danych uzyskanych w ankietach skierowanych do nauczycieli pozwoliła na wysnucie następujących wniosków: 1. Wszyscy nauczyciele realizują różnorodnymi metodami działania profilaktyczne. 2. Wnikliwie obserwują i reagują na wszelkie przejawy zagrożeń i negatywnych zachowań. 3. Nauczyciele są świadomi wagi istnienia i funkcjonowania w szkole programu profilaktycznego i spoistości działań na rzecz zapobiegania różnorakim zagrożeniom.
4. Wychowawcy powinni obserwować dynamikę zmian zachodzących w relacjach między uczniami danego zespołu klasowego, ze względu na dość wysoki wskaźnik występowania wulgaryzmów, przezywania, dokuczania, szarpania, wykręcania rąk, popychanie i bójek. ANKIETA DLA UCZNIÓW Ankietę wypełniło i oddało ogółem 39 respondentów, co stanowi 8% wszystkich uczniów klas I VI. Ankieta składała się z 9 pytań w tym ośmiu pytań wyboru i jednego otwartego. Pytanie I Odmawianie w sytuacji, gdy ktoś Cię do czegoś namawia, jest dla Ciebie: Największa liczba uczniów, bo aż 14, stwierdziła, że odmawianie nie sprawia im problemu, sami podejmują decyzje odnośnie swojej osoby. 12 uczniów uzależniło swoją decyzję od tego, kto ich namawia. 8 uczniów wybrało odpowiedź, że jest to czasami trudne, 6 respondentów łatwe, a tylko 1 osoba, że trudne. Pytanie II Czy zajęcia na godzinach wychowawczych, z pedagogiem, zajęcia profilaktyczne były Twoim zdaniem: 14 uczniów wskazało odpowiedź, że były one interesujące i tyle samo osób stwierdziło, że były przydatne. 12 respondentów wybrało odpowiedź pomogły mi w zdobyciu wiedzy i umiejętności. Tylko 3 osoby wskazało na odpowiedź, że były one nieprzydatne. Pytanie III Czy wiesz do kogo w szkole zwrócić się o pomoc gdy masz kłopoty i trudności? Twierdząco odpowiedzieli wszyscy badani. Pytanie IV Czy wiadomości i umiejętności zdobyte w szkole są przydatne dla Ciebie na co dzień? Zdecydowana większość uczniów, bo aż 28, wybrało twierdzącą odpowiedź, 8 osób raczej tak, a tylko 3 uczniów nie lub raczej nie. Pytanie V Czy na zajęciach propagowany był zdrowy styl życia? 82% ankietowanych (32 osoby) odpowiedziało twierdząco, 4 uczniów wybrało odpowiedź raczej tak i zaledwie 1 osoba raczej nie. Pytanie VI Jak najczęściej nauczyciele reagują w przypadku niewłaściwego zachowania uczniów? Rozkład wyników przedstawiał się następująco: - rozmowa z wychowawcą 22 osoby - poruszanie problemu na godzinie wychowawczej 15 osób - wezwanie rodziców 8 osób
- uwagi wpisywane przez nauczycieli do zeszytów uczniowskich 8 osób - stosowanie kar przewidzianych w Kodeksie Ucznia 3 osoby - rozmowa z wychowawcą w obecności dyrektora 2 osoby Pytanie VII Jak nauczyciele promują właściwe zachowania uczniów? Zdecydowana większość badanych wskazała na stosowanie takich metod, jak: chwalenie ucznia przed klasą, stawianie właściwej oceny z zachowania, chwalenie ucznia przed rodzicami, pochwały wpisane do zeszytu. Pytanie VIII Jakie zagadnienia z zakresu programu profilaktyki chciałbyś aby były poruszane na lekcjach wychowawczych, które tematy są według ciebie interesujące i potrzebne? Respondenci zaproponowali następujące zagadnienia: - zdrowe odżywianie i zdrowy tryb życia - problem przemocy w rodzinie i wśród uczniów, agresja - codzienne problemy uczniów - bezpieczeństwo w szkole - wpływ papierosów, alkoholu i narkotyków na życie i zdrowie - znaczenie sportu dla rozwoju i ładnej sylwetki - zachowanie uczniów na lekcjach. Pytanie IX Czy rodzice interesują się tym na jakie strony internetowe najczęściej wchodzisz? Twierdząco odpowiedziało 34 uczniów (87% ankietowanych), 4 osoby, czyli 10% badanych odpowiedziało negatywnie, a 1 osoba stwierdziła, że nie korzysta z Internetu. Podsumowanie Ewaluacja przeprowadzona w oparciu o analizę danych uzyskanych w ankietach skierowanych do uczniów pozwoliła na wysnucie następujących wniosków: 1. Wskazane byłoby zwiększenie częstotliwości i jakości rozmów na temat: - problemów (z uwzględnieniem również problemów rodzinnych) - potrzeb - emocji i odczuć dzieci - asertywności 2. Kontynuować działania profilaktyczne z zakresu agresji słownej i fizycznej poprzez nawiązywanie nieagresywnych kontaktów, opanowywanie i przezwyciężanie złości, wyrabianie umiejętności rozwiązywania konfliktów w sposób akceptowany społecznie. 3. Angażować uczniów w aktywne ruchowo formy zajęć pozalekcyjnych. ANKIETA DLA RODZICÓW Ankietą objęto 38 losowo wybranych rodziców, którzy odpowiadali na 11 pytań.
Pytanie I Czy wie Pani/Pan, jakie formy pomocy uczniom i zapobiegania przemocy i agresji podejmują nauczyciele w szkole, jeśli tak, proszę wymienić: Niemal 80% rodziców wie, jakie formy pomocy uczniom i zapobiegania przemocy podejmują nauczyciele. Wśród działań podejmowanych w szkole wymieniono: o współpracę wychowawcy z rodzicami i instytucjami wspierającymi szkołę w przeciwdziałaniu przemocy i agresji, o dyżury nauczycielskie w czasie przerw, o rozmowy z pedagogiem i psychologiem szkolnym, o rozmowy dyscyplinujące, o działania profilaktyczne podejmowane na godzinach wychowawczych i apelach porządkowych. Niestety 8 rodziców nie ma wiedzy na temat form pomocy podejmowanych na terenie szkoły. Pytanie II Czy wie Pani/Pan jakie środki zaradcze stosują nauczyciele w przypadku negatywnych zachowań uczniów? Jeżeli tak, proszę zaznaczyć najczęściej stosowane. Rozkład wyników przedstawiał się następująco: o rozmowa z wychowawcą 34 osoby o rozmowa w obecności dyrektora 7 osób o wezwanie rodziców 30 osób o poruszanie problemu na godzinie wychowawczej 30 osób o stosowanie kar przewidzianych w Kodeksie Ucznia 2 osoby Pytanie III Czy wie Pani/Pan w jaki sposób nauczyciele promują właściwe zachowania uczniów? Promocja właściwych zachowań uczniów zdaniem rodziców polega głównie na: o wystawieniem właściwej oceny z zachowania 24 osoby o pochwałą przy klasie 26 osób o pochwałą przed rodzicami 14 osób o pochwała ucznia na apelu 2 osoby Pytanie IV Gdzie najczęściej Pani/Pana zdaniem dochodzi do nagannych zachowań uczniów? Miejsca, gdzie najczęściej dochodzi do nagannych zachowań zdaniem rodziców to: o szkoła w czasie przerw 38 osób o na boisku szkolnym 16 osób o w toalecie 14 osób o w szatni 4 osoby Pytanie V Czy Pani/Pana dziecko zastało w szkole skrzywdzone? Jeżeli tak, to proszę zaznaczyć w jaki sposób. 22 rodziców, czyli 58% ankietowanych stwierdziło, że ich dziecko nie zostało skrzywdzone w szkole, a 12 rodziców, że takiej krzywdy doznało poprzez: o przezywanie i używanie wulgarnych słów 6 osób, o śmianie się i dokuczanie 8 osób o szarpanie, wykręcanie rąk 4 osoby
o zamykanie w toalecie 1 osoba o chowanie teczki, zastraszanie 2 osoby Pytanie VI Czy na terenie szkoły Pani/Pana dziecko było świadkiem: Zdaniem 13 rodziców ich dziecko było świadkiem palenia papierosów, 1 rodzic wskazał na wymuszanie pieniędzy, bicie i wandalizm. Pozostali ankietowani odpowiedzieli na to pytanie przecząco. Pytanie VII W jaki sposób Pani/Pan reaguje na wszelkie przejawy agresji w szkole? Na przejawy agresji w szkole rodzice reagują przeprowadzając rozmowy z nauczycielami, pedagogiem, dyrektorem i dzieckiem, jeśli są bezpośrednimi świadkami reagują na bieżąco. Pytanie VIII Co zdaniem Pani/Pana jest przyczyną takiego zachowania dziecka? Przyczyn negatywnych zachowań rodzice upatrują w: o wpływie mediów i gier komputerowych 24 osoby o atmosferze w domu rodzinnym 19 osób o oddziaływaniu rówieśników w szkole 17 osób o oddziaływaniu rówieśników z poza szkoły 9 osób Pytanie IX Czy interesuje się Pani/Pan, na jakie strony internetowe najczęściej wchodzi dziecko? Twierdząco odpowiedziało 28 rodziców (74% ankietowanych), 2 rodziców przyznało, że nie kontrolują dziecka, a 4 rodziców odpowiedziało, że tylko czasem zainteresują się tą sprawą. Pytanie X W jakim celu Pani/Pana dziecko korzysta z Internetu? Zdaniem rodziców dzieci korzystają z Internetu w celu: o przygotowania do lekcji 26 osób o rozrywki 28 osób o komunikacja (czaty, GG) 13 osób o zdobycia nowej wiedzy 16 osób o sprawdzania poczty e-mail 7 osób o zawierania znajomości 1 osoba o zakupy 2 osoby Pytanie IX Czy rozmawia Pani/Pan z dzieckiem o zagrożeniach, jakie niesie beztroskie korzystanie z Internetu? Tylko 1 osoba przyznała, że nie rozmawiała ze swoim dzieckiem o tego typu zagrożeniach, pozostali rodzice odpowiedziało na to pytanie twierdząco.
Podsumowanie Ewaluacja przeprowadzona w oparciu o analizę danych uzyskanych w ankietach skierowanych do rodziców pozwoliła na wysnucie następujących wniosków: 1. Uatrakcyjniać formy współpracy z rodzicami 2. Kontynuować w pedagogizacji rodziców następujące zagadnienia: - jak rozmawiać z dziećmi metody wychowawcze - zapobieganie agresji - kontrola przez rodzica odwiedzanych przez dziecko stron internetowych - rola nagrody i kary w wychowaniu - rola atmosfery domowej na właściwe zachowania uczniów 3. Wzmóc dyżury nauczycielskie w miejscach, gdzie mają miejsce naganne zachowania: korytarz szkolny, toaleta, boisko, szatnia. Z analizy dokumentacji szkoły również wynika, że nauczyciele realizują zagadnienia prozdrowotne na zajęciach wychowawczych, a ich tematyka jest rozległa i różnorodna. Na uwagę zasługuje fakt realizacji programów takich jak: Czyste powietrze wokół nas, Nie pal przy mnie, proszę, Znajdź właściwe rozwiązanie oraz Trzymaj formę. Z rozmów z nauczycielami można wywnioskować że dobrze układa się współpraca z pedagogiem szkoły, który służy pomocą nauczycielom, uczniom i rodzicom. Uczniowie mają zapewnioną pomoc materialną choć nie jest ona na tyle wystarczająca aby każde dziecko potrzebujące mogło z niej skorzystać. Tę pomoc uczniowie otrzymują z: - Miejskiego Ośrodka Pomocy Społecznej - Proboszcza Parafii Św. Franciszka z Asyżu - Rady Rodziców - wychowawców, którzy pomagają uczniom w pozyskiwaniu podręczników i przyborów szkolnych, ale też organizują pomoc finansową poprzez pozyskiwanie sponsorów wyjazdów uczniów na zielone szkoły oraz organizowanie pomocy finansowej wewnątrzklasowej dla dzieci z biedniejszych rodzin. Wnioski do dalszej pracy, które powinny być uwzględnione w działaniach profilaktycznych na następny rok: - uczniowie wyrazili zapotrzebowanie na uwzględnienie w działaniach wychowawczych tematów związanych z ich potrzebami, z emocjami i asertywnością - uczniowie chcieliby mieć możliwość uczestnictwa w większej ilości oferowanych dla nich zajęć sportowych i ruchowych - rodzice życzyliby sobie, aby na spotkaniach z wychowawcami klas były realizowane tematy związane z tym jak rozmawiać z dziećmi, jak wychowywać bez agresji i przemocy, jakie stosować kary i nagrody w wychowaniu dzieci, znaczącej roli właściwych wzorców wychowania wynoszonych z domu i które mają ogromny wpływ na zachowanie dzieci oraz uświadamianie rodzicom zagrożeń płynących z Internetu.