Szkoła Podstawowa nr 20 im. Jerzego Kukuczki w Bielsku-Białej SZKOLNY PROGRAM PROFILAKTYKI Bielsko-Biała, dnia 30 października 2013 r.
W programie profilaktycznym uwzględniono specyfikę okresu rozwojowego dziecka, jego potrzeby, doświadczenia, wpływy, którym ulega i normy społeczne obowiązujące w danej grupie. W ten sposób powstał program profilaktyki dla uczniów klas I III oraz uczniów klas IV VI. Zakłada on przekazywanie treści adekwatnych do wieku rozwojowego, spełniających zadania profilaktyczne. Dziecko w okresie wczesnoszkolnym zaczyna doznawać intensywnego oddziaływania świata zewnętrznego, uczy się nawiązywania relacji z osobami spoza rodziny, bazuje na osobistym doświadczeniu, nabywa wiele sprawności. Na etapie klas IV VI nasilają się wpływy rówieśnicze, przemoc i agresja rozpowszechniane za pomocą mediów, bunt przeciw dorosłym, eksperymentowanie z alkoholem, tytoniem, a niekiedy z innymi środkami odurzającymi. Niebagatelny wpływ na zachowania dysfunkcyjne u dzieci ma powszechne przeświadczenie o ich bezkarności. Często niekorzystną sytuacją w procesie wychowania jest brak systematycznego nadzoru rodziców nad dziećmi, tolerowanie nieuzasadnionych późnych powrotów do domu, brak reakcji na popełniane przez dzieci drobne wykroczenia, stosowanie zbyt niskich wymagań wobec dzieci, brak konsekwencji w wychowaniu, jak również nieporozumienia, kłótnie i przemoc w rodzinie. Głównymi problemami wychowawczymi w naszej szkole są: 1. zachowania agresywne, 2. używanie wulgaryzmów, 3. brak szacunku do osób starszych. Obserwując poziom agresji uczniów naszej szkoły, chcemy kontynuować działania, które pomogą dzieciom radzić sobie ze zjawiskiem presji rówieśniczej i właściwie zachować się w trudnych sytuacjach. Program ma uczyć również asertywności oraz umiejętności rozwiązywania konfliktów i problemów bez przemocy. Ewaluację programu przewidujemy po 3 latach jego trwania. Zostanie ona dokonana przez powołany zespół. Zadania programu pracy profilaktycznej dla uczniów kl. I-III oparte na metodach aktywizujących dostosowanych do możliwości dzieci: 1. promocja zdrowia, prawidłowe nawyki żywieniowe, 2. umiejętność dostrzegania różnicy między pożywieniem, lekami, a środkami szkodliwymi, 3. informacja jak unikać potencjalnie niebezpiecznych przedmiotów, substancji i osób, 4. możliwości szukania pomocy w trudnych sytuacjach u osób dorosłych, 5. informowanie dorosłych o zagrożeniach dla zdrowia i bezpieczeństwa dzieci, 6. rozumienie i akceptowanie niepowtarzalności i wartości każdego człowieka, 7. tworzenie więzi z rówieśnikami, pomoc słabszym, 2
8. odkrywanie i rozwijanie uzdolnień uczniów oraz pogłębianie ich zainteresowań, 9. rozwijanie współpracy szkoły z domem i środowiskiem społecznym, 10. dostarczanie uczniom właściwych wzorców i norm postępowań, 11. tworzenie uczniom możliwości odnoszenia sukcesu, 12. kształtowanie postaw tolerancji. Zadania programu pracy profilaktycznej dla uczniów kl. IV-VI: 1. propagowanie zdrowia i zdrowego stylu życia, 2. kształtowanie właściwych cech osobowościowych dziecka, 3. uczenie odpowiedzialności za własne czyny, 4. ukazanie uczniom szkodliwego wpływu środków psychoaktywnych na rozwój i zdrowie człowieka, 5. ukazywanie problemów uzależnienia, przekazywanie wiedzy o instytucjach pomagających w rozwiązywaniu problemów uzależnień, 6. uczenie właściwej percepcji materiałów reklamowych, 7. wskazanie sposobów przeciwstawiania się presji rówieśniczej, 8. przeciwdziałanie różnym formom agresji, 9. rozwijanie zainteresowań, odkrywanie i rozwijanie uzdolnień uczniów, 10. rozwijanie współpracy szkoły z domem i środowiskiem lokalnym, 11. uczenie umiejętności samokontroli i samodyscypliny, 12. dostarczanie uczniom właściwych wzorców i norm postępowań, 13. wskazanie sposobów radzenia sobie z przeżywanymi emocjami i trudnościami osobistymi, 14. pomoc w rozwoju pozytywnego, realistycznego obrazu siebie, swoich możliwości i zdolności, 15. modyfikowanie niepożądanych lub nieodpowiednich zachowań, 16. uczenie właściwego korzystania z mediów (telewizor, komputer, gry, muzyka); Program pracy profilaktycznej jest zgodny ze Szkolnym Programem Wychowawczym. 3
METODY PRACY Najbardziej znaczącą w tworzeniu szkolnego programu profilaktyki jest osoba samego nauczyciela. W realizacji programu profilaktyki nie można pominąć rodziców dziecka, ponieważ dobra współpraca rodziców i nauczyciela przyczynia się do pożądanych efektów. Metody pracy przewidziane dla realizacji programu profilaktyki: 1., 2. prelekcje, 3. gry i zabawy integracyjne, 4. gry i zabawy ruchowe, 5. zajęcia sportowe, 6. zajęcia w kołach zainteresowań, 7. zajęcia w kręgu, 8. wycieczki, 9. wyjazdy na zieloną szkołę, 10. wyjścia do kina, teatru, 11. prace plastyczne, artystyczne, literackie, 12. spotkania z rodzicami, 13. spotkania z ciekawymi ludźmi, 14. spotkania i zajęcia praktyczne ze specjalistami. PRZEWIDYWANE EFEKTY ZAJĘĆ Uczniowie są: 1. tolerancyjni wobec siebie i innych, 2. rozwijają swoje zainteresowania, 3. mają nawyki zdrowego stylu życia, 4. dbają o swoje zdrowie psychiczne i fizyczne, 5. lepiej poznają siebie i innych, swoje mocne i słabe strony oraz zasady funkcjonowania w grupie, 6. potrafią wziąć odpowiedzialność za swoje czyny, 7. potrafią się właściwie zachować w sytuacjach trudnych i niebezpiecznych, 8. potrafią właściwie komunikować się z innymi ludźmi. 4
PLAN REALIZACJI DZIAŁAŃ SZKOLNEJ PROFILAKTYKI KLASY I III Blok 1. Zdrowo się odżywiamy. pogadanka 2. Gdzie i jak należy jeść i pić. pogadanki na temat kulturalnego spożywanie posiłków, codzienne spożywanie posiłków pod opieką nauczyciela świetlicy Żyjmy zdrowo 3. Przestrzegamy zasad higieny osobistej. pogadanka, właściwe korzystanie z toalet 4. Dbamy o zdrowie choroby brudnych rąk. prelekcja 5. Wypowiadamy wojnę próchnicy. pogadanka, realizacja programu fluoryzacja 1. Aktywność fizyczna. zajęcia lekcyjne i pozalekcyjne pielęgniarka pielęgniarka, rodzice świetlicy Ruch i wypoczynek 2. Organizowanie wycieczek. wycieczki krajoznawczo-turystyczne i przedmiotowe klas, rodzice 3. Organizacja konkursów o tematyce zdrowotnej. konkursy wiedzy, konkursy artystyczne świetlicy 5
Blok 1. Bezpieczeństwo w drodze do szkoły i podczas zabaw. 2. Znaki drogowe, które znamy i których przestrzegamy. pogadanka, prezentacja pogadanka, plansze edukacyjne policjant, świetlicy Żyjmy bezpiecznie 3. Układamy regulamin dotyczący bezpieczeństwa podczas przerw. 4. Zapoznanie uczniów z planem ewakuacyjnym szkoły. ćwiczenia ewakuacyjne 5. Zapoznanie z najważniejszymi numerami telefonów: policja, straż pożarna, pogotowie ratunkowe. plansze i broszury edukacyjne świetlicy 6. Realizacja programu pierwszej pomocy Ratujmy i uczmy ratować. zajęcia praktyczne realizatorzy programu 1. Model zdrowego dnia. z uczniami, spotkanie z rodzicami Zdrowie psychiczne 2. Rozpoznawanie i nazywanie uczuć. 3. Dostrzeganie swoich mocnych stron i sfer, nad którymi trzeba pracować. 4. Właściwe komunikowanie się., gry i zabawy 6
Blok 1. Integrowanie zespołu klasowego. zabawy integracyjne, imprezy i uroczystości klasowe, wycieczki Ja w rodzinie, grupie rówieśniczej i środowisku 2. Uczymy się współpracy. ustalenie klasowego regulaminu, gry i zabawy 3. Poznawanie praw dziecka i ucznia. świetlicy 4. Aktywne uczestniczenie w życiu klasy i szkoły. działalność praktyczna 5. Uczenie szacunku do rodziców, ludzi starszych., uroczystości klasowe rodzice, 6. Jesteśmy tolerancyjni wobec inności. pogadanki świetlicy 7. Miłość, przyjaźń, koleżeństwo zamiast agresji i zła. konkurs plastyczny, Ja przeciw używkom 1. Jakie są zasady przyjmowania leków i kto może mi je podać. spotkanie z pielęgniarką 2. Czy mogę zawsze przyjmować to, czym poczęstuje mnie ktoś obcy? pogadanki pielęgniarka, pedagog 7
KLASY IV VI Blok 1. Codzienna toaleta. pogadanka, właściwe korzystanie z toalet szkolnych pielęgniarka 2. Jak dbamy o zęby? program fluoryzacji, instruktaż, pogadanka pielęgniarka, rodzice Żyjmy zdrowo 3. Higiena okresu dojrzewania. pogadanka realizacja programu WDŻ, pogadanki nauczyciel WDŻ, 4. Ubieramy się odpowiednio do pogody. pogadanki 5. Zasady prawidłowego odżywiania się. wszyscy uczący 6. Skutki niewłaściwego odżywiania się. pogadanki pielęgniarka 1. Jak ruch wpływa na budowę ciała? 2. Wady postawy podstawowe ćwiczenia korekcyjne. pogadanka, zajęcia wychowania fizycznego zapoznanie z ćwiczeniami korekcyjnymi na lekcjach wf nauczyciele wf nauczyciele wf Ruch i wypoczynek 3. Jak mądrze korzystać z mediów. pogadanka 4. Ruch sposobem na dobre samopoczucie. 5. Organizowanie wycieczek krajoznawczo turystycznych. wycieczki rozgrywki w ramach zajęć rekreacyjno sportowych, mecze, nauczyciel zajęć komputerowych nauczyciele wf rodzice 8
Blok 1. Zasady ruchu drogowego. praktyczna nauka rozpoznawania znaków, rozpoznawanie znaków w okolicy nauczyciel zajęć technicznych 2. Zasady bezpiecznego poruszania się rowerzysty. przygotowanie do egzaminu na kartę rowerową nauczyciel zajęć technicznych Żyjmy bezpiecznie 3. Bezpieczeństwo podczas zabaw i gier w różnych porach roku. 4. Realizacja programu pierwszej pomocy: Ratujmy i uczmy ratować. dobór i organizowanie zabaw i gier na zajęciach rekreacyjno-sportowych zajęcia praktyczne nauczyciele wf realizatorzy programu 5. Zapoznanie z numerami alarmowymi: pogotowie ratunkowe, straż pożarna, policja. 6. Jestem bezpieczny w szkole. 1. Co to jest stres i jak sobie z nim radzić? Zdrowie psychiczne 2. Moje zalety i wady. 3. Sposoby rozwiązywania konfliktów., 4. W jaki sposób mogę rozwiązywać swoje problemy?, 9
Blok 1. Czy okazuję szacunek rodzicom i osobom starszym?, 2. Tradycje rodzinne w moim domu. drzewo genealogiczne Moja rodzina nauczyciel historii Ja w grupie i rodzinie 3. Czy jestem dobrym kolegą? 4. Wspólne zabawy w gronie rówieśników. organizowanie imprez i spotkań klasowych i szkolnych rodzice 5. Kultura na co dzień.,, wycieczki do kina, teatru wszyscy uczący 6. Pomagamy potrzebującym. działalność samorządu uczniowskiego, pomoc koleżeńska, działania charytatywne wszyscy uczący, opiekunowie SU, aktyw SU 1. Konflikty w środowisku szkolnym jak im zapobiegać. lekcje wychowawcze, Reagujemy na otaczające nas zło 2. Czy przemoc i agresja oznaczają to samo? 3. Dbamy o piękną mowę ojczystą nie używamy wulgaryzmów. lekcje wychowawcze,, wszyscy uczący 4. Szanujemy mienie szkolne. dbanie o estetykę korytarzy i klas wszyscy nauczyciele 5. Uczymy się mówić Nie - asertywne zachowanie., 10
Blok Ja przeciw używkom 1. Czy od lekarstw można się uzależnić? 2. Świat byłby dużo lepszy bez substancji uzależniających. lekcje wychowawcze,, wszyscy uczący Rada Pedagogiczna zatwierdziła w dn. 23 października 2013 r. Rada Rodziców zatwierdziła w dn. 30 października 2013 r. 11