8. Jednostajność. sin x sin y = 2 sin x y 2

Podobne dokumenty
I. Ciągi liczbowe. , gdzie a n oznacza n-ty wyraz ciągu (a n ) n N. spełniający warunek. a n+1 a n = r, spełniający warunek a n+1 a n

RÓWNANIA RÓŻNICZKOWE WYKŁAD 11

a 1, a 2, a 3,..., a n,...

Zadania z analizy matematycznej - sem. I Szeregi liczbowe

SZEREGI LICZBOWE. s n = a 1 + a a n = a k. k=1. aq n = 1 qn+1 1 q. a k = s n + a k, k=n+1. s n = 0. a k lim n

3. Funkcje elementarne

I kolokwium z Analizy Matematycznej

Stwierdzenie 1. Jeżeli ciąg ma granicę, to jest ona określona jednoznacznie (żaden ciąg nie może mieć dwóch różnych granic).

Damian Doroba. Ciągi. 1. Pierwsza z granic powinna wydawać się oczywista. Jako przykład może służyć: lim n = lim n 1 2 = lim.

Materiały do ćwiczeń z Analizy Matematycznej I

2 n < 2n + 2 n. 2 n = 2. 2 n 2 +3n+2 > 2 0 = 1 = 2. n+2 n 1 n+1 = 2. n+1

Zadania z Matematyka 2 - SIMR 2008/ szeregi zadania z rozwiązaniami. n 1. n n. ( 1) n n. n n + 4

+ ln = + ln n + 1 ln(n)

Twierdzenia o funkcjach ciągłych

Szeregi liczbowe. Szeregi potęgowe i trygonometryczne.

2. Nieskończone ciągi liczbowe

Wzór Taylora. Matematyka Studium doktoranckie KAE SGH Semestr letni 2008/2009 R. Łochowski

Wykład 19. Matematyka 3, semestr zimowy 2011/ grudnia 2011

Szeregi liczbowe. 15 stycznia 2012

Wektory Funkcje rzeczywiste wielu. Matematyka Studium doktoranckie KAE SGH Semestr letni 2008/2009 R. Łochowski

Jarosław Wróblewski Analiza Matematyczna 2B, lato 2015/16

Informatyka Stosowana-egzamin z Analizy Matematycznej Każde zadanie należy rozwiązać na oddzielnej, podpisanej kartce!

Wykład 7. Przestrzenie metryczne zwarte. x jest ciągiem Cauchy ego i posiada podciąg zbieżny. Na mocy

Jarosław Wróblewski Analiza Matematyczna A1, zima 2011/12. Kresy zbiorów. x Z M R

1 Twierdzenia o granicznym przejściu pod znakiem całki

Operatory zwarte Lemat. Jeśli T jest odwzorowaniem całkowym na przestrzeni Hilberta X = L 2 (Ω) z jądrem k L 2 (M M)

dna szeregu. ; m., k N ; ó. ; u. x 2n 1 ; e. n n! jest, że

Analiza matematyczna I. Pula jawnych zadań na kolokwia.

Analiza matematyczna. Robert Rałowski

zadań z pierwszej klasówki, 10 listopada 2016 r. zestaw A 2a n 9 = 3(a n 2) 2a n 9 = 3 (a n ) jest i ograniczony. Jest wiec a n 12 2a n 9 = g 12

Analiza numeryczna Kurs INP002009W. Wykład 1 Narzędzia matematyczne. Karol Tarnowski A-1 p.223

Jarosław Wróblewski Analiza Matematyczna 1, zima 2016/17

lim a n Cigi liczbowe i ich granice

Metody badania zbieżności/rozbieżności ciągów liczbowych

Ciągi liczbowe wykład 3

Funkcja wykładnicza i logarytm

gi i szeregi funkcyjne

Ekonomia matematyczna - 1.1

Analiza matematyczna I. Pula jawnych zadań na kolokwia.

Analiza matematyczna dla informatyków

Matematyka I. Bezpieczeństwo jądrowe i ochrona radiologiczna Semestr zimowy 2018/2019 Wykład 11

Analiza matematyczna dla informatyków

Zadanie 1.6. Niech n N, a R + \ N, a 2 = n. Wykazać, że a / Q. Zadanie 1.7. Wykazać następujące twierdzenia za pomocą indukcji matematycznej.

Szeregi liczbowe i ich własności. Kryteria zbieżności szeregów. Zbieżność bezwzględna i warunkowa. Mnożenie szeregów.

Jarosław Wróblewski Analiza Matematyczna 1A, zima 2012/13. Ciągi.

I. CIĄGI I SZEREGI FUNKCYJNE. odwzorowań zbioru X w zbiór R [lub C] nazywamy ciągiem funkcyjnym.

1 Układy równań liniowych

Matematyka ETId I.Gorgol Twierdzenia o granicach ciagów. Twierdzenia o granicach ciagów

Jarosław Wróblewski Analiza Matematyczna 2 (LUX), lato 2017/18. a n n = 10.

Zauważone błędy bardzo proszę zgłaszać mailem lub na ćwiczeniach. Z góry dziękuję :-)

Materiały do wykładu Matematyka Stosowana 1. Dariusz Chrobak

1 Pochodne wyższych rzędów

Wykªad 2. Szeregi liczbowe.

1. Granica funkcji w punkcie

Analiza I.1, zima globalna lista zadań

Analiza Matematyczna I dla Inżynierii Biomedycznej Lista zadań

Dydaktyka matematyki III-IV etap edukacyjny (wykłady)

Analiza numeryczna. Stanisław Lewanowicz. Aproksymacja funkcji

5. Szeregi liczbowe. A n = A = lim. a k = lim a k, a k = a 1 + a 2 + a

Rekursja 2. Materiały pomocnicze do wykładu. wykładowca: dr Magdalena Kacprzak

x t 1 (x) o 1 : x s 3 (x) Tym samym S(3) = {id 3,o 1,o 2,s 1,s 2,s 3 }. W zbiorze S(n) definiujemy działanie wzorem

Zadanie 3. ( ) Udowodnij, że jeśli (X n, F n ) jest martyngałem, to. X i > t) E X n. . t. P(sup

Prawdopodobieństwo i statystyka

Analiza Funkcjonalna WPPT IIIr. semestr letni 2011 WYK LAD 9,5: ZBIEŻNOŚĆ S LABA I *-S LABA TWIERDZENIE BANACHA ALAOGLU 28/05/2013

1. Miara i całka Lebesgue a na R d

Analiza Matematyczna I dla Fizyki na WPPT Lista zadań

Funkcje trygonometryczne Moduł - dział -temat Funkcje trygonometry czne dowolnego kąta

ZBIEŻNOŚĆ CIĄGU ZMIENNYCH LOSOWYCH. TWIERDZENIA GRANICZNE

5. Zasada indukcji matematycznej. Dowody indukcyjne.

Wyk lad 8 Zasadnicze twierdzenie algebry. Poj. ecie pierścienia

Problem. Jak praktycznie badać jednostajną ciągłość funkcji?

f '. Funkcja h jest ciągła. Załóżmy, że ciąg (z n ) n 0, z n+1 = h(z n ) jest dobrze określony, tzn. n 0 f ' ( z n

Analiza Matematyczna I dla Fizyki na WPPT Lista zadań

Jarosław Wróblewski Analiza Matematyczna 1A, zima 2014/15. n 4n n 1

Funkcje trygonometryczne Moduł - dział -temat Funkcje trygonometry czne dowolnego kąta

Charakterystyki liczbowe zmiennych losowych: wartość oczekiwana i wariancja

Zestaw zadań do skryptu z Teorii miary i całki. Katarzyna Lubnauer Hanna Podsędkowska

Analiza I.1, zima wzorcowe rozwiązania

Jarosław Wróblewski Analiza Matematyczna 2B, lato 2015/16

Moduł 4. Granica funkcji, asymptoty

Wykład z Rachunku Prawdopodobieństwa II

Wykład 0. W analizie matematycznej szeregiem liczbowym przyjęło się nazywać napis

Szkic notatek do wykładu Analiza Funkcjonalna MAP9907

CAŁKA NIEOZNACZONA. F (x) = f(x) dx.

Pierwiastki z liczby zespolonej. Autorzy: Agnieszka Kowalik

Maciej Grzesiak Instytut Matematyki Politechniki Poznańskiej. Szeregi. a n = a 1 + a 2 + a 3 + (1) a k (2) s n = k=1. lim s n = S,

Znajdowanie pozostałych pierwiastków liczby zespolonej, gdy znany jest jeden pierwiastek

Twierdzenia graniczne:

WYKŁAD Z ANALIZY MATEMATYCZNEJ I. dr. Elżbieta Kotlicka. Centrum Nauczania Matematyki i Fizyki

Funkcje trygonometryczne Moduł - dział -temat Funkcje trygonometry czne dowolnego kąta

Jarosław Wróblewski Analiza Matematyczna 1 LUX, zima 2016/17

Wymagania edukacyjne na poszczególne oceny z matematyki w klasie III poziom rozszerzony

Jarosław Wróblewski Analiza Matematyczna 1A, zima 2014/15. n = Rozwiązanie: Stosując wzór na wartość współczynnika dwumianowego otrzymujemy

O liczbach naturalnych, których suma równa się iloczynowi

P ( i I A i) = i I P (A i) dla parami rozłącznych zbiorów A i. F ( ) = lim t F (t) = 0, F (+ ) = lim t + F (t) = 1.

Zdarzenia losowe, definicja prawdopodobieństwa, zmienne losowe

I. Podzielność liczb całkowitych

Rozdział 5. Szeregi liczbowe. 5.1 Szeregi liczbowe. Definicja sumy częściowej ciągu. Niech dany będzie ciąg liczbowy (a n ) n=1.

8.1 Zbieżność ciągu i szeregu funkcyjnego

ZADANIA Z TOPOLOGII I. PRZESTRZENIE METRYCZNE. II. ZBIORY OTWARTE I DOMKNIĘTE.

Transkrypt:

8. Jedostajość Mówimy, że fukcja f : I R spełia waruek Lipschitza ze stałą C > 0, jeśli fx) fy) C x y, x, y I. 8.. Przykład. a) Taką fukcją jest p. si : R [, ]. Rzeczywiście, si x si y = 2 si x y 2 cos x + y, 2 więc si x si y 2 si x y x y. 2 Stała Lipschitza wyosi C =. b) Niech teraz f : [, ) R będzie zadaa wzorem fx) = /x. Mamy fx) fy) = x = y x x y, y xy więc f jest także lipschitzowska ze stałą C =. 8.2. Twierdzeie. Fukcja f : I R spełiająca waruek Lipschitza jest ciągła w każdym pukcie. Dowód. Rzeczywiście, jeśli I x x 0 I, to fx ) fx 0 ) C x x 0 0, więc lim x x 0 fx) = fx 0 ). Niech będzie daa fukcja f : I R. Waruek Lipschitza moża wyrazić też tak: Istieje stała C > 0, taka że dla wszelkich x, y I, x y, fx) fy) x y C. Iymi słowy, fukcja lipschitzowska, to fukcja o ograiczoych ilorazach różicowych, a optymalą stałą Lipschitza jest fx) fy) C = sup. x y x y 8.3 Kryterium). Jeśli f : a, b) R ma ograiczoą pochodą, to spełia waruek Lipschitza. Są i ieróżiczkowale fukcje, które spełiają waruek Lipschitza. 8.4. Twierdzeie. Jeśli f : a, b) R jest wypukła, to spałia waruek Lipschitza a każdym przedziale [c, d] a, b). W szczególości, f jest ciągła a całym przedziale a, b). Dowód. Rzeczywiście, iech a < c < c i d < d < b. Skoro f jest wypukła, jej ilorazy różicowe są rosące, a zatem fc ) fc) fx) fy) fd ) fd) c c x y d d dla każdych x, y [c, d]. Widzimy więc, że f ma ograiczoe ilorazy różicowe.

2 Przypomijmy sobie, że fukcja f : I R jest ciągła, jeśli jest ciągła w każdym pukcie x I, czyli ) x I ε > 0 δ > 0 y I x y < δ = fx) fy) < ε. Mówimy, że f : I R jest jedostajie ciągła, jeśli ) ε > 0 δ > 0 x, y I x y < δ = fx) fy) < ε. Cóż ozacza to przestawieie kwatyfikatorów? Po pierwsze, jak widać, waruek jedostajej ciągłości jest siliejszy od waruku ciągłości. Zauważmy też, że istota jest zamiaa x δ a δ x, która mówi, że teraz δ jest iezależa od x, a więc wspóla dla wszystkich x I. Prześledźmy to a przykładzie. 8.5. Przykład. Fukcja fx) =, x 0, ), x jest przykładem fukcji ciągłej, ale ie jedostajie ciągłej. Rzeczywiście, kładąc x =, y = +, mamy x y = + ), i fx ) fy ) =, a więc fx ) fy ) = ε, choć x y 0. Jak widać, dla każdej δ > 0 i dostateczie dużych N, mamy x y < δ i fx ) fy ), co przeczy warukowi jedostajej ciągłości. Zatem 8.6. Każda fukcja jedostajie ciągła jest ciągła, ale istieją fukcje ciągłe, które ie są jedostajie ciągłe. Przytoczoy przykład sugeruje ową wersję defiicji, tym razem w duchu Heiego. 8.7. Fukcja f : I R jest jedostajie ciągła, jeśli dla dowolych ciągów {x }, {y } I, takich że x y 0, jest fx ) fy ) 0,. 8.8. Uwaga. Każda fukcja lipschitzowska f : I R jest jedostajie ciągła, co wyika wprost z oszacowaia fx ) fy ) C x y, x, y I. 8.9. Jeśli f : a, b) R ma ograiczoą pochodą, to jest jedostajie ciągła. 8.0. Twierdzeie. Fukcja ciągła a odciku domkiętym jest jedostajie ciągła. Dowód. Przypuśćmy ie wprost, że fukcja ciągła f : [a, b] R ie jest jedostajie ciągła. Istieje wtedy ε > 0 i istieją ciągi o wyrazach x, y [a, b], takie że x y 0, ale fx ) fy ) ε. Na mocy twierdzeia Bolzao-Weierstrassa z ciągu {y } możemy wybrać podciąg {y k } zbieży do pewego x 0 [a, b]. Oczywiście wtedy także x k x 0, więc wobec ciągłości fukcji f fx k ) fx 0 ), fy k ) fx 0 ), a to przeczy aszemu założeiu fx k ) fy k ) ε > 0.

3 Przechodzimy do kwestii zbieżości ciągów fukcyjych. Niech będzie day ciąg fukcji f : D R o wspólej dziedziie D. Mówimy, że ciąg te jest zbieży puktowo do fukcji f : D R, jeśli dla każdego x D f x) fx). W defiicji tej ie ma ic owego. Przypomijmy chociażby doskoale am zay wzór e x = który ozacza zbieżość puktową ciągu fukcji do fukcji fx) = e x. f x) = =0 x!, 8.. Przykład. Niech f x) = x + x, x > 0. Jak łatwo zauważyć, ciąg te jest zbieży puktowo do fukcji x k k! fx) = 2, x = ;, x >. 0, 0 < x < ; Dla fukcji f : D R iech f = sup fx). x D A oto zapowiedziaa defiicja jedostajej zbieżości. Ciąg fukcyjy f : D R jest zbieży jedostajie do f : D R, jeśli co zapisujemy za pomocą podwójej strzałki: ε>0 N N N f f < ε, f x) fx), x D. 8.2. Uwaga. Ciąg fukcyjy f : D R jest zbieży jedostajie wtedy i tylko wtedy, gdy spełia jedostajy waruek Cauchy ego: ε>0 N N,m N f f m < ε. 8.3. Uwaga. Jeśli f x) fx) a D, to dla każdego x D jest f x) fx). Zatem zbieżość jedostaja ozacza coś więcej iż zbieżość puktowa. 8.4 Kryterium). Ciąg f ie jest zbieży jedostajie do 0 wtedy i tylko wtedy, gdy istieje ciąg {x } D, taki że ciąg {f x )} ie jest zbieży do 0. 8.5. Przykład. Niech f x) = x dla 0 x <. Zauważmy, że lim x) = 0 dla każdego x z osoba, ale f = sup x [0,) x = dla każdego. Zatem ciąg {f } jest zbieży puktowo, ale ie jedostajie, do fukcji zerowej. Zauważmy jeszcze, że jeśli x =, to lim f x ) = lim ) = e 0.

4 8.6. Przykład. Niech teraz f x) = x x +, 0 x. Dla dowolego ε > 0 dobieramy N tak, by ε) N < ε. Wystarczy więc wziąć N > log ε log ε). Wtedy f x) = x x) < ε) < ε, 0 x ε), oraz f x) = x x) < x) < ε, ε < x, skąd f < ε dla N. Zatem f 0. 8.7. Przykład. Niech f x) = + x 2, x R. Te ciąg jest zbieży puktowo do fukcji zerowej, ale dla każdego N f = sup f x) =, x R więc ie ma mowy o zbieżości jedostajej. Rozważmy jedak ciąg zaday tym samym wzorem a miejszej dziedziie g x) =, x. + x2 Tutaj więc g 0. g = sup x + x 2 = +, 8.8. Twierdzeie. Graica f jedostajie zbieżego ciągu fukcji f a I jest ciągła w każdym pukcie x 0 I, w którym wszystkie fukcje f są ciągłe. Dowód. Przypuśćmy, że wszystkie fukcje f są ciągłe w x 0 i f f. Wtedy dla dowolego ε > 0 istieje N N, takie że f N f < ε. Fukcja f N jest ciągła w x 0, więc istieje δ > 0, taka że f N x) f N x 0 ) < ε dla x x 0 < δ. Zatem jeśli tylko x x 0 < δ. fx) fx 0 ) fx) f N x) + f N x) f N x 0 ) < f f N + ε < 2ε, Ozaczmy zbiór wszystkich fukcji ciągłych a odciku I R przez CI). 8.9. Wiosek. Jeśli f C[a, b]) i f x) fx), to f C[a, b]. 8.20. Twierdzeie Dii). Jeśli mootoiczy ciąg fukcji ciągłych f a przedziale domkiętym [a, b] jest zbieży puktowo do fukcji ciągłej f, to jest zbieży jedostajie. Dowód. Przechodząc do ciągu g = f f, redukujemy zagadieie do sytuacji, gdy g są ciągłe, ieujeme i dążą mootoiczie do fukcji zerowej. Przypuśćmy, że te ciąg ie jest jedostajie zbieży. Wtedy istieją ε > 0 i ciąg [a, b] x k x 0, taki że g k x k ) ε dla odpowiediego podciągu fukcji. Ustalmy dowole m. Wtedy g m x 0 ) = lim k g mx k ) g k x k ) ε, dla k m, co stoi w sprzeczości ze zbieżością puktową g m x 0 ) 0.

5 Często dzieje się tak, że zbieżość jedostaja zachodzi ie a całej dziedziie określoości fukcji będących wyrazami ciągu lub szeregu, ale a każdym przedziale domkiętym zawartym w tej dziedziie. Wtedy mówimy, że ciąg czy też szereg jest zbieży iemal jedostajie. 8.2. Przykład. Rozważmy ciąg x x 0 i zdefiiujmy ciąg fukcji f t) = t x, t > 0. Nietrudo zauważyć, że dla t b zachodzi astępująca ierówość f t) f 0 t) eb b log b x x 0, skąd wosimy, że f f 0 a [a, b]. Ze względu a dowolość a i b ozacza to iemal jedostają bieżość a [, ). Podobie dla 0 < a t mamy f t) f 0 t) e log a x x 0, skąd wosimy, że f f iemal jedostajie a 0, ]. Podsumowując widzimy, że asz ciąg jest iemal jedostajie zbieży do f 0 a 0, ). 8.22. Niech będzie day ciąg fukcji ciągłych f a przedziale I. Jeśli f jest zbieży iemal jedostajie do fukcji f, to f jest ciągła. Mówimy, że fukcja f : a, b) R jest różiczkowala w sposób ciągły, jeśli f jest różiczkowala i f jest ciągła a a, b). 8.23. Twierdzeie. Niech będzie day ciąg fukcji f : a, b) R różiczkowalych w sposób ciągły. Jeśli f f i f g, to f jest fukcją róziczkowalą i f = g. Dowód. Zauważmy ajpierw, że fukcja g jako graica jedostajie zbieżego ciągu fukcji ciągłych jest ciągła. Niech x a, b). Niech ε > 0. Korzystając z twierdzeia Lagrage a, mamy f x + h) f x) gx) h = f x + θh) gx) f x + θh) gx + θh) + gx + θh) gx) < 2ε dla dostateczie dużych i dostateczie małych h, co wyika z jedostajej zbieżości ciągu f ) i ciągłości fukcji g. Przechodząc z do ieskończoości, otrzymujemy fx + h) fx) gx) h < 2ε dla dostateczie małych h, co dowodzi aszej tezy. Niech f : D R. Mówimy, że szereg fukcyjy f x) jest jedostajie zbieży a D, jeśli ciąg fukcyjy jego sum częściowych S x) = f kx) jest zbieży jedostajie a D. 8.24. Wiosek. Niech będzie day ciąg fukcji f : a, b) R różiczkowalych w sposób ciągły. Jeśli szereg fx) = f x) jest zbieży puktowo, a szereg gx) = f x) jedostajie, to fukcja f jest różiczkowala i f x) = gx) dla x a, b). Mówimy, że szereg fukcyjy o ieujemych wyrazach, taki że ma zbieżą liczbową majoratę, jeżeli istieje szereg liczbowy f x) a oraz a <. 8.25 Weierstrass). Niech f : D R. Jeśli szereg fukcyjy f x) ma zbieżą liczbową majoratę, to jest zbieży bezwględie jedostajie.

6 Dowód. Niech ε > 0 i iech Dla m > mamy S x) = S m x) S x) m f k x). k=+ f k x) m k=+ a < ε, dla dostateczie dużych i wszystkich x, co wyika ze zbieżości majoraty. 8.26. Szereg potęgowy jest zbieży iemal jedostajie w swoim otwartym przedziale zbieżości. Dowód. Zauważmy, że jeśli x [ ρ, ρ] r, r), gdzie r > 0 jest promieiem zbieżości szeregu, to a x a ρ, a ρ <, więc szereg =0 a, gdzie a = a ρ jest zbieżą liczbową majoratą. 8.27. Uwaga. Zauważmy, że wyrazy szeregu potęgowego są wielomiaami, a więc fukcjami ciągłymi. Otrzymujemy więc owy dowód ciągłości fukcji zadaej szeregiem potęgowym wewątrz przedziału jego zbieżości. Zae am kryteria Dirichleta i Abela dotyczące zbieżości szeregów maja swoje jedostaje odpowiediki. 8.28. Twierdzeie jedostaje kryterium Dirichleta). Jeżeli f k : I R jest mootoiczym ciągiem fukcyjym zbieżym jedostajie do zera, a ciąg sum częściowych ciągu fukcyjego g k : I R jest jedostajie ograiczoy, to szereg f kg k jest jedostajie zbieży. Dowód. Ciąg f k ) jako zbieży jedostajie jest jedostajie ograiczoy. Bez straty ogólości możemy więc przyjąć, że jest malejący i f k 0. Ozaczmy =0 G = g k, i iech G k C. Na mocy ierówości Abela f k x)g k x) = f k x)g k x) 2C f m. Jako że f m 0, asz wyjściowy szereg spełia jedostaje kryterium Cauchy ego, a więc jest jedostajie zbieży. Czytelik a pewo się zorietował, że G k x) = G k+ x) G k x) i ie ma ic wspólego z pochodą fukcji G k, która wcale ie musi być różiczkowala, ai awet ciągła. 8.29. Przykład. Niech {f k } będzie ciągiem fukcyjym jedostajie malejącym do zera i iech g k x) = si kx. Założmy, że oba ciągi są określoe a przedziale [δ, 2π δ], gdzie 0 < δ < π. Dla każdego g k x) si + 2 x si 2 x si 2 x si δ, 2

7 więc sumy częściowe ciągu {g k } są jedostajie ograiczoe. Na mocy twierdzeia Dirichleta szereg f k x) si kx jest więc jedostajie zbieży. W szczególości, szereg si kx k jest jedostajie zbieży dla δ x 2π δ. Zaiepokojoy Czytelik mógłby jedak zapytać, czy sumy g kx) ie są przypadkiem jedostajie ograiczoe dla wszystkich x [0, 2π]. Nasze ograiczeie do przedziału [δ, 2π δ] może przecież być rezultatem iedostateczie dobrego szacowaia. Tak jedak ie jest. Aby się o tym przekoać, podstawmy do aszej sumy wartości ciągu x = π/. Wtedy +)π si 2 si π/3 g k x ) = /π si π/2 si π/2 a więc lim sup 0 x π/2 g k x) =. Widać tu bardzo wyraźie, że jedostaja ograiczoość jest ograiczoością ze względu a dwie zmiee oraz x. 8.30. Twierdzeie jedostaje kryterium Abela). Jeżeli f k : I R jest jedostajie ograiczoym mootoiczym ciągiem fukcyjym, a ciąg sum częściowych ciągu fukcyjego g k : I R jest jedostajie zbieży, to szereg f kg k jest jedostajie zbieży. Dowód. Jak wyżej możemy przyjąć, że ciąg f k ) jest malejący, f k 0 i f k C. Ozaczmy G = g k, G = g k, H = G G. Jak widać, H 0 i G k = H k. Niech ε > 0. Na mocy ierówości Abela f k x)g k x) = f k x)h k x) 2C sup H k < ε k m k=m k=m dla dostateczie dużych m, bo H k 0. Nasz wyjściowy szereg spełia zatem jedostaje kryterium Cauchy ego, więc jest jedostajie zbieży. Wiemy, że fukcja różiczkowala w daym pukcie jest też w tym pukcie ciągła. Łatwo podać przykład fukcji ciągłej, ale ieróżiczkowalej w izolowaych puktach. Taką fukcją jest p. ux) = distx, Z). Jest to fukcja ciągła kawałkami liiowa) a całej prostej, ale ieróżiczkowala w puktach x = 2. Okazuje się, że istieją fukcje ciągłe, które ie mają igdzie pochodej. 8.3 va der Waerde). Niech u k x) = 4 k u4 k x) dla k N {0}. Fukcja zadaa szeregiem 8.32) fx) = u k x), x R,

8 jest ciągła. Nie jest jedak różiczkowala w żadym pukcie. To, że fukcja f zdefiiowaa szeregiem 8.32) jest ciągła wyika z istieia zbieżej majoraty liczbowej. Trudiej jest pokazać, że f ie jest igdzie różiczkowala i ie będziemy tego tu robić. Pierwszy przykład fukcji ciągłej i igdzie ie różiczkowalej pochodzi od Weierstrassa i jest dość skomplikoway. Przykład va der Waerdea korzysta z tego samego pomysłu, ale jest zaczie prostszy techiczie. Na cześć autora pomysłu skostruowaą wyżej fukcję azywa się czasem piłą Weierstrassa. Obecie rozważymy zagadieie jedostajego przybliżaia fukcji ciągłej wielomiaami. Widzieliśmy już cześiej, że każdą fukcję zdaą szeregiem potęgowym moża jedostajie aproksymować ciągiem wielomiów będących sumami częściowymi szeregu a każdym domkiętym odciku zawartym w otwartym przedziale zbieżości. Okazuje się, że moża udowodić zaczie więcej. Niech będzie daa fukcja f : [0, ] R. Aby udowodić astępe twierdzeie wprowadza się rodzię wielomiaów ściśle związaych z fukcją f: ) B x) = f k k )xk x) k, które azywamy wielomiaami Bersteia. 8.33. Przykład. Proste rachuki pokazują, że w przypadku, gdy f =, mamy Gdy fx) = x, otrzymujemy B x) =, N. B x) = x, N. Wreszcie dla fukcji kwadratowej fx) = x 2 wielomiaami Bersteia są B x) = x2 + x, N. 8.34. Twierdzeie Weierstrass). Każda fukcja ciągła a przedziale domkiętym [0, ] jest jedostają graicą ciągu wielomiaów. Dowód. Niech ε > 0. Poieważ f jest jedostajie ciągła, więc dla pewej δ > 0 k ) fx) f < ε, o ile k x < δ. Dla pozostałych k k 2 f x fx) f 2 f ) k )2 δ 2. Zatem fx) B x) = [ k fx) f x )] k x) k k ε + 2 f δ 2 ) ε + 2 f x k )2 δ 2 ) x k x) k x k ) 2x k x) k

9 Ale x k )2 x k x) k = x 2 2x 2 + x2 + x co dowodzi aszego twierdzeia. = x x), 8.35. Uwaga. Twierdzeie Weierstrassa łatwo uogólia się a dowoly przedział [a, b]. Istotie, jeśli f C[a, b]), to x a ) ϕt) = fa + tb a)), fx) = ϕ, b a jest fukcją ciągłą a [0, ]. Niech B będzie ciągiem wielomiaów Bersteia fukcji ϕ. Wtedy x a ) β x) = B fx). b a Uważy Czytelik zauważył być może, że szereg twierdzeń iiejszego rozdziału ma charakter kryterium pozwalającego dokoać zamiay kolejości pewych przejść graiczych. Na zakończeie rozdziału postaramy się wyjaśić, dlaczego w tych twierdzeiach decydującą rolę odgrywa zbieżość jedostaja. 8.36. Twierdzeie zmiaa kolejości przejść graiczych). Niech dla każdego N istieje graica lim am, ) = A) m i dla każdego m N graica lim am, ) = Bm). Jeśli przyajmiej jeda z tych graic jest jedostaja względem iezwiązaego ideksu, to istieją obie graice iterowae i są sobie rówe: lim A) = lim Bm). m Dowód. Przypuśćmy, że am, ) Bm), gdy. Niech lim m Bm) = B. Wtedy dla ε > 0 istieje N N, takie że co po przejściu do graicy względem m daje am, ) Bm) ε, N, m N, A) B ε, N. Zatem ciąg lim A) = B, a oto właśie am chodziło. 8.37. Wiosek. Niech będzie day ciąg podwójy α m,. Jeżeli szeregi m=0 α m, i =0 α m, są zbieże i przyajmiej jede z ich jest zbieży jedostajie względem iezwiązaego ideksu, to α m, = α m,. m=0 =0 =0 m=0 8.38. Wiosek. Niech będzie daa fukcja f : a, b) c, d) R i iech x 0, y 0 ) [a, b] [c, d]. Jeśli istieją graice lim x x0 fx, y) i lim y y0 fx, y) i przyajmiej jeda z ich jest jedostaja względem iezwiązaej zmieej, to istieją obie graice iterowae i są sobie rówe: lim x x 0 lim fx, y) = lim lim fx, y). y y 0 x x 0 y y 0

0 Dowód. Zgodie z defiicją Heie go asze założeia ozaczają, że dla każdego ciągu x x 0 i każdego ciągu y m y 0 istieją graice lim fx, y m ) = ϕx ), lim fx, y m ) = ψy m ) m i jeda z tych graic jest jedostaja względem iezwiązaego ideksu. Zatem a mocy twierdzeia o zmiaie kolejości przejść graiczych lim ϕx ) = lim ψy m). m co wobec dowolości ciągów pociąga tezę. 8.39. Przykład. Niech będzie day szereg potęgowy fx) = a x, x < r, =0 gdzie r > 0 jest promieiem zbieżości. Ustalmy x 0 r, r). Niech x 0 < ρ < r. Jak wiemy, szereg f jest jedostajie zbieży a odciku [ ρ, ρ], więc lim a x = a x 0, x x 0 =0 co daje jeszcze jedo uzasadieie ciągłości szeregu potęgowego wewątrz przedziału zbieżości. =0

. Pokaż, że fukcje Zadaia [, ) x log x, [a, b] x x α, [, ) x + /x) x, gdzie α, są lipschitzowskie. 2. Pokaż, że dla każdego a R fukcja wykładicza, a] x e x R spełia waruek Lipschitza ze stałą C = e a. 3. Niech f : a, b) R bedzie wypukła. Udowodij, że a każdym przedziale [c, d] a, b) fukcja f spełia waruek Lipschitza. Wywioskuj stąd, że a) fukcja wypukła a przedziale otwartym jest ciągła, b) fukcja wypukła a przedziale domkiętym może mieć ieciągłości tylko a końcach przedziału. Podaj stosowy przykład. 4. Udowodij, że jeśli f : R [0, ) jest parzystą fukcją podaddytywą, to fx) fy) fx y), x, y R. 5. Pokaż, że fukcja x x α, gdzie 0 < α, jest lipschitzowska a przedziale [, ). 6. Rozważmy fukcję fx) = x α dla α >. Pokaż, że jest oa lipschitzowska a przedziale [0, ]. 7. Sprawdź, że fukcja x x x a przedziale 0, ) jest podaddytywa. 8. Ozaczmy przez dx) odległość liczby x R od ajbliższej liczby całkowitej. Pokaż, że dx) = mi{mx), m x)} oraz że x dx) spełia waruek Lipschitza ze stałą C =. 9. Przypomij dowód rówoważości defiicji ciągłości Cauchy ego i Heiego i zaadaptuj go do przypadku jedostajej ciągłości. 0. Oblicz log2 + x ) lim, x > 0.. Daa jest ciągła fukcjia f : R R. Pokaż, że f jest jedostajie ciągła wtedy i tylko wtedy, gdy dla każdego ciągu x 0 ciąg fukcyjy f x) = fx + x) jest zbieży jedostajie do f. 2. Pokaż bezpośredio, ie korzystając z twierdzeia Weierstrassa, że fukcję x x moża aproksymować jedostajie wielomiaami a odciku [/2, 3/2]. W tym celu rozwiń tę fukcję w szereg Taylora wokół. 3. Niech f : a ɛ, b + ɛ) będzie fukcją różiczkowalą ) w sposób ciągły. Udowodij, że ciąg ilorazów różicowych f x) = fx + ) fx) jest zbieży jedostajie do f. 4. Zbadaj jedostają zbieżość ciągów fukcjyjych a) f x) = x x ) a [0, ], b) f x) = x a 0, ]. 5. Udowodij, że fukcje a) fx) = + x a R, b) gx) = e x a [0, ), c) hx) = x x si x a [0, ] są jedostajie ciągłe. 6. Udowodij, że fukcja f ciągła a R i mająca graice liczbowe w ± jest jedostajie ciągła. 7. Niech u u a I i iech v CI) będzie ograiczoa. Pokaż, że vu vu. 8. Określ obszar zbieżości bezwzględej i warukowej szeregów: x, 2 si x, 2 e x, x x, 32 2 x x). 9. Pokaż, że jeśli szereg Dirichleta jest zbieży dla pewego x = x 0, to jest zbieży jedostajie dla x x 0. a x

2 20. Określ obszar zbieżości szeregów Newtoa: x ), x ). p 2. Niech f : [a, b] R będzie dowolą fukcją. Niech f x) = [fx)]. Pokaż, że f dąży jedostajie do f a [a, b]. 22. Posługując się kryterium Weierstarassa, udowodij, że podae szeregi są jedostajie zbieże: ) x 2 + 2 x R), x + 2 2 < x < ), x + 5 x 2 x R), 23. Wykaż, że fukcja fx) = si kx x 2 e x x 0). k jest ciągła i ma ciągła pochodą w R. 3 w obszarze x > 2 jest ciągła i ma ciągłą pochodą. 24. Wykaż, że fukcja fx) = si x x 25. Uzasadij jedostają zbieżość podaych szeregów przy pomocy kryteriów Abela i Dirichleta: oraz cos x 2 + x 2, si x + x, 0 < δ x 2π δ, ) + x), x 0. Dlaczego pierwsze dwa szeregi ie są zbieże jedostajie a całym przedziale [0, 2π]? Podstaw x = /. 26. Niech f x) = + x2. Pokaż, że ciągi fukcyje {f } i {f } są zbieże puktowo, ale ieprawdą jest, że ) lim f x) = lim f x), x R. 27. Udowodij, że szereg x +x jest jedostajie zbieży w każdym przedziale [ η, η], 2 gdzie 0 < η <, ale ie w, ). 28. Określ obszar zbieżości szeregów: 2 si x, 3 si 4 x, xe x, + x, x + x, 2 + x + 3 x. log x + 2), 29. Udowodij, że podae iżej szeregi są jedostajie zbieże: si x 2 + x 2 x R), log + x) x x 2), e x x R), 2 x 2 e 2 x x R). 30. Pokaż, że fukcja fx) = log+kx) ma pochode wszystkich rzędów. kx k 3. Pokaż, że ciąg ϕ x) = + x x ) e 2x jest zbieży mootoiczie i jedostajie.

32. Pokaż, że si x si 2 x dla każdego x R i każdego N. 33. Udowodij, że podae szeregi są jedostajie zbieże a R: si x + x 2, ) si x ) si x + x 2, + x + x 4 ) e 2x. 34. Pokaż, że szereg ) 35. Wykaż, że szereg fukcję ciągłą a e x x si 2 x) 2, e ). jest zbieży jedostajie a [, ). si x si 2 x + x 2. defiiuje fukcję ciągłą a R, a szereg log + x) 3