PROGRAM PROFILAKTYCZNY PUBLICZNEJ SZKOŁY PODSTAWOWEJ IM A. MICKIEWICZA W SZCZUROWEJ Rok szkolny 2013/2018
Wprowadzenie. Wychowanie jest procesem. Jego podstawowym celem jest wspomaganie dziecka w rozwoju (fizycznym, umysłowym, psychicznym, społecznym, duchowym). Profilaktyka, która także jest procesem, ma nieco odmienne zadania. Polega ona na wspieraniu zdrowia człowieka, umożliwiając mu uzyskanie pomocy potrzebnej do konfrontacji ze złożonymi, stresującymi warunkami życia oraz przez umożliwienie jednostce osiągania subiektywnie satysfakcjonującego, społecznie akceptowanego, bogatego życia. Jest to wspomaganie radzenia sobie z trudnościami; ograniczenia czynnika zagrażającego; wzmacnianie czynników, które sprzyjają rozwojowi. Działania profilaktyczne muszą więc koncentrować się na jednostce, rodzinie, grupie rówieśniczej, a także szkole, społeczności lokalnej w kontekście szerokiego społeczeństwa. Analiza sytuacji zastanej w naszej szkole: Sprawy, którymi chcemy się zająć poprzez program profilaktyczny w roku szkolnym 2013/2018 to: egzekwowanie samodzielnego wykonywania prac domowych, wyuczenia przerabianego i zadanego materiału oraz obecności uczniów na zajęciach, wyrabianie odpowiedzialności za dokonane czyny w tym: niszczenia mienia szkolnego, bójki, kradzieże, zwracanie uwagi na kulturę słowa i kulturę osobistą, wzmacnianie bezpieczeństwa, przeciwdziałanie agresji wśród uczniów, budowanie właściwych relacji interpersonalnych, promowanie zdrowego stylu życia, bardziej ścisłą współpracę z rodzicami, których dzieci mają większe problemy w nauce czy zachowaniu oraz notorycznie opuszczające dni nauki lub wybrane lekcje, realizacja programu zdrowotnego. Cele programu profilaktycznego: kształcenie umiejętności odnajdywania swojego miejsca w rodzinie, szkole, społeczeństwie,
nauka współżycia oraz współdziałania z innymi ludźmi, kultura bycia, tolerancja, odpowiedzialność, poszanowanie cudzej własności umiejętności radzenia sobie z emocjami, poczucie własnej wartości, znajomość swych mocnych i słabych stron, organizowanie czasu wolnego uczniów po zajęciach szkolnych zapobieganie zachowaniom: wulgarnym, agresywnym, destrukcyjnym, wszechstronny rozwój (intelektualny, psychiczny, społeczny, zdrowotny, estetyczny, moralny i duchowy), pobudzanie zainteresowań, wyrabianie szacunku do tradycji i wartości ogólnoludzkich, rozwijanie w uczniach umiejętności radzenia sobie z trudnymi sytuacjami i problemami ( np. ze stresem, z nauką, sytuacją rodzinną), mogącymi sprzyjać sięganiu po substancje szkodliwe dla zdrowia, przekazywanie niezbędnych informacji o uzależnieniach, także medialnych (TV, Internet), osłabienie czynników ryzyka przez dostarczenie adekwatnych informacji na temat skutków zachowań ryzykownych w celu osłabienie czynników ryzyka, propagowanie zdrowego stylu życia, prawidłowego odżywiania się, zwiększenie bezpieczeństwa w miejscach szczególnie zagrożonych (m.in. w szkole, w domu, w drodze do i ze szkoły), W dzisiejszym świecie na ludzi, szczególnie na młode jednostki, czyha wiele niebezpieczeństw. Formowanie osobowości uczniów oraz wspieranie ich rozwoju jest więc niezmiernie istotną kwestią. Spodziewamy się, iż dzieci o prawidłowo rozwijającej się osobowości, będą potrafiły zapanować nad swymi emocjami i zachowaniami, w tym agresywnymi, będą odczuwały chęć i potrzebę niesienia pomocy tym, którzy jej potrzebują a także nie będą sięgać po środki uzależniające. Ważne jest, by potrafiły z pożytkiem dla siebie spędzać wolny czas. Działania profilaktyczne skoncentrowane zostały na następujących zagadnieniach: Postrzeganie siebie i rozumienie swoich uczuć. uczenie uczniów rozpoznawania uczuć, umiejętności ich wyrażania, radzenia sobie z negatywnymi emocjami, rozumienia oraz akceptowania uczuć własnych i innych, rozwijanie empatycznego spojrzenia na drugiego człowieka, kształtowanie pozytywnego obrazu własnej osoby, pozytywnej samooceny, poczucia własnej wartości.
Troska o zdrowie. wpajanie dzieciom wiedzy dotyczącej ich rozwoju, a także rozwój świadomości, iż zdrowie i szczęście ma znaczący wpływ na przyszłość ich oraz najbliższych i całego społeczeństwa, kształtowanie konieczności troszczenia się o zdrowie własne i innych oraz pokazywanie sposobów troszczenia się o nie (zdrowy styl życia: właściwe odżywianie się, istota odpoczynku, snu, ruchu, pozytywnych relacji międzyludzkich) dostarczanie elementarnej wiedzy na temat środków uzależniających - przyczyn i skutków ich stosowania, rozwijanie asertywności, poczucia własnej wartości. Przynależność do różnych grup. rozwijanie umiejętności poszanowania zasad życia społecznego, potrzeb otoczenia, reguł współżycia i współpracy z innymi, wzmacnianie poczucia przynależności do grupy klasowej, rozwijanie umiejętności empatii, budowanie pozytywnych relacji intra- oraz interpersonalnych, korzystnej, otwartej komunikacji, zauważanie potrzebujących oraz umiejętność służenia pomocą. Rozwiązywanie problemów. uświadamianie sobie istniejących różnic zdań, poglądów, a także uczuć własnych i innych osób, nauka rozwiązywania wszelkich problemów i podejmowania samodzielnych decyzji, analizowanie powodów powstawania konfliktów i szukanie sposobów ich rozwiązywania, uświadamianie uczniom o prawie do popełniania błędów, kształtowanie umiejętności radzenia sobie z negatywnymi emocjami, kontrola pozytywnych i negatywnych zachowań uczniów.
Sposoby realizacji zamierzeń: wplatanie treści profilaktycznych w codzienne życie szkoły - gazetki szkolne, lekcje wychowawcze, apele, pogadanki, konkursy organizowanie spotkań ze specjalistami zajmującymi się profilaktykąhigienistka szkolna, policjant, pedagog, ratownicy medyczni, strażacy, organizowanie zajęć warsztatowych dla uczniów, nauczycieli i rodziców, udział w akcjach, zbiórkach na rzecz potrzebujących, udział w konkursach szkolnych i pozaszkolnych, wyjazdy na wycieczki, zajęcia pozalekcyjne, udział w zawodach sportowych, wyjazdach na basen, przygotowanie akademii, apeli związanych ze świętami i tradycjami, obserwacja zachowań uczniów, rozpoznawanie problemów i ich rozwiązywanie, ciągła współpraca z psychologiem, Poradnią Psychologiczno-Pedagogiczną, udział w ogólnopolskich akcjach Owoce w szkole, Szklanka mleka, umieszczenie na gazetce szkolnej wykazu instytucji, do których można się zwrócić z prośbą o pomoc: Rzecznik Praw Ucznia, Rzecznik Praw Obywatela, Poradnia Psychologiczno-Pedagogiczna, Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej, Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie, Telefony Zaufania: Policyjny Telefon Zaufania Powiatu Brzeskiego: - Tel. (014) 66-26-300 Policyjny telefon dla ofiar przestępstw: - Tel. 0 800 142 555 Niebieska Linia - ogólnopolski telefon dla ofiar przemocy w rodzinie : - Tel. 0-801-12-00-02 Sąd Rejonowy w Brzesku,
Plan Treści programowe do realizacji w klasach: Klasa Treści programowe. I 1. Adaptacja ucznia do nowych warunków i pełnienia nowej roli. 2. Zasady zgodnego współżycia w klasie i innych grupach 3. Znaczenie rodziny, dziecko w rodzinie i jego rola 4. Rozpoznawanie, nazywanie, akceptowanie uczuć swoich i innych. 5. Dbanie o zdrowie ( higiena, odpowiedni ubiór, bezpieczna zabawa, droga do szkoły). 6. Kontakty z obcymi - jak sobie radzić z nieznanymi osobami, które nas zaczepiają. 7. Prawidłowa postawa podczas codziennych czynności. II 1. Doskonalenie umiejętności współżycia w grupie, przestrzeganie ogólnie przyjętych norm. 2. Dlaczego się kłócimy i skarżymy. 3. Jak rozładowywać napięcia między sobą. 4. Akceptowanie różnic, dostrzeganie podobieństw między sobą. 5. Stwarzanie sytuacji, w których uczniowie są ważni, niepowtarzalni. 6. Sukces i porażka - wyrażanie radości i umiejętność pogodzenia się z niepowodzeniem, gdy jest nam bardzo źle 7. Umiejętność wyrażania uczuć - jak można nad nimi panować 8. Co szkodzi a co korzystnie wpływa na mój organizm - troska o zdrowie. 9. Lekarstwa - kiedy je zażywać i jak to robić bez uszczerbku na zdrowiu. 10. Jak mogę korygować swoją postawę. III 1. Dostrzeganie potrzeb drugiej osoby, znaczenie wzajemnej pomocy, umiejętność dzielenia się z innymi. 2. Czego mogę oczekiwać od rodziny, klasy, jakie wsparcie mogę dać innym. 3. Kontrolujemy nasze uczucia. 4. Umiejętność wspólnej dyskusji o problemach klasy i poszukiwania rozwiązań.
5. Poznawanie swojego ciała - co robić by dobrze i zdrowo się rozwijało. 6. Jak bezpiecznie zażywać lekarstwa, ich oddziaływanie na organizm. 7. Szacunek do osób starszych, co znaczy być kulturalnym. 8. Zachowanie podczas gdy nas ktoś obcy czymkolwiek częstuje, proponuje podwiezienie. 9. Telewizja, internet - środki medialne, które mogą uzależnić. 10. Poznaję ćwiczenia korygujące postawę. IV 1. Świadomość wartości własnej osoby, docenianie innych, znajdowanie pozytywów mimo różnic między sobą 2. Zły nastrój - jak sobie radzić z emocjami i co można zrobić, by zmienić swój stan. 3. Jak powstaje plotka i co może spowodować mówienie nieprawdy. 4. Różnice i podobieństwa w stylu życia różnych ludzi. 5. Traktowanie, nasz stosunek do innych osób, znaczenie pomagania innym. 6. Jak mogą wpływać na nasze zachowanie i postawy inni ludzie. 7. Trudne sytuacje - jak sobie z nimi radzić i do kogo zwracać się o pomoc. 8. Agresja - dlaczego reagujemy agresywnie i czy możemy nad tym zapanować. 9. Nie ulegam wpływom innych - umiem powiedzieć nie. 10. Potrzeby naszego organizmu podczas jego rozwoju. 11. Nikotyna dlaczego ludzie palą, jaka jest szkodliwość palenia papierosów, umiejętność odmawiania propozycji zapalenia. 12. Zdrowe formy spędzania wolnego czasu. V 1. Formalne i nieformalne grupy jakie znaczenie ma dla nas przynależność do określonej grupy, współdziałanie w grupie. 2. Ja i rodzina - jakie są moje relacje z najbliższymi. 3. Przyjaźń co rozumiem pod tym pojęciem, jakim jestem przyjacielem, jakiego chciałbym mieć przyjaciela. 4. Jak lepiej zrozumieć innych nie oceniajmy kogoś za wygląd, za to co posiada, ale starajmy się poznać go bliżej. 5. Umiejętność słuchania warunkiem lepszego poznania (ćwiczenia komunikacji werbalnej). 6. W czym jestem dobry moje mocne strony.
7. Zaspakajanie swoich potrzeb, szanowanie potrzeb innych. 8. " Mieć " czy " Być " - co jest ważniejsze, co ma większą wartość. 9. Hierarchia wartości - co dla mnie jest najważniejsze. 10. Podejmowanie różnych decyzji, błędne i ryzykowne decyzje - odpowiedzialność. 11. Umiejętność rozwiązywania problemów. 12. Alkohol jak wpływa na nasz organizm, dlaczego ludzie sięgają po alkohol, uzależnienie. 13. Chcę być zdrowy - jak unikać zarażeń chorobą, jak postępować. 14. Systematyczna aktywność fizyczna wybieram sport swojego życia. VI 1. Dlaczego ważne jest dobre myślenie o sobie, poznanie swojej wartości. 2. Każdy człowiek przeżywa lęki i niepokoje - jak je przezwyciężać. 3. Jak radzić sobie ze wstydem. 4. Moje problemy i sposoby ich rozwiązywania. 5. Zmiany jakie zachodzą w moim życiu. 6. Kim chcę być - jakim chcę zostać człowiekiem. 7. Różnice w zachowaniu i odczuwaniu chłopców i dziewcząt. 8. Jak pielęgnować przyjaźń. 9. Cudza własność, właściwy stosunek do mienia szkolnego i społecznego. 10. Zyski i straty wynikające z przynależności do określonych grup jak grupa wpływa na wzajemne postawy i odczucia. 11. Chcę być asertywny, umiem poradzić sobie z naciskiem grupy, innych osób. 12. Narkotyki co wiemy o narkotykach, jak wpływają na nasz organizm, dlaczego ludzie po nie sięgają. 13. Czym jest uzależnienie od narkotyków i jakie to ma znaczenie dla naszego życia, "pozorne szczęście". 14. Kultura zachowania dbałość o kulturalny język i dobre maniery. 15. Nie wagaruję staram się dobrze wykorzystać czas przeznaczony na naukę. 16. Trzymaj się prosto koryguje postawę swoją i u innych. 17.Wiem do kogo i jakich instytucji mogę się zwrócić o pomoc w różnych sytuacjach. 18. Ruch to zdrowie lepiej zapobiegać chorobom niż się leczyć.
Literatura: 1. A. Kołodziejczyk, E. Czemierowska, Spójrz inaczej. 2. D. Klus-Stańska, M. Nowicka, Bezpieczne dzieciństwo - scenariusze zajęć dla rodziców i nauczycieli. 3. M. Chomczyńska-Miliszkiewicz, D. Pankowska, Polubić szkołę. 4. K. Zajączkowski, Nikotyna, alkohol, narkotyki, profilaktyka uzależnień. 5. M. Jachimska, Grupa bawi się i pracuje.