Funkcje wielu zmiennych
|
|
- Mieczysław Sobczak
- 5 lat temu
- Przeglądów:
Transkrypt
1 dr Krzysztof yjewski Analiza matematyczna 2; MatematykaS-I 0 lic 21 maja 2018 Funkcje wielu zmiennych Informacje pomocnicze Denicja 1 Niech funkcja f(, y b dzie okre±lona przynajmniej na otoczeniu punktu ( 0, y 0 Pochodn cz stkow pierwszego rz du funkcji dwóch zmiennych wzgl dem zmiennej w punkcie ( 0, y 0 okre±lamy wzorem: ( f( 0 + t, y 0 f( 0, y 0 0, y 0 := lim t 0 t Pochodn cz stkow pierwszego rz du funkcji dwóch zmiennych wzgl dem zmiennej y w punkcie ( 0, y 0 okre±lamy wzorem: y ( f( 0, y 0 + t f( 0, y 0 0, y 0 := lim t 0 t Je»eli funkcja f(, y posiada pochodne cz stkowe w ka»dym punkcie zbioru otwartego D to funkcje (, y, (, y nazywamy pochodnymi cz stkowymi pierwszego rz du funkcji f w zbiorze D y Uwaga 2 Pochodna cz stkowa (, y jest pochodn funkcji f(, y, gdzie zmienna y traktowana jest jako staªa Analogicznie mo»na interpretowa pochodn cz stkow (, y : d (, y = d [f(, y y=const]; d (, y = y d y [f(, y =const] Zatem obliczanie pochodnych cz stkowych mo»na wykonywa z wykorzystaniem znanych reguª ró»- niczkowania Pami taj c,»e przy obliczaniu pochodnej cz stkowej wzgl dem (symbol (, y lub f (, y nale»y uwa»a y za staªa, a przy obliczaniu pochodnej cz stkowej wzgl dem y (symbol (, y lub f y y(, y nale»y uwa»a za staªa Denicja 3 Pochodne cz stkowe rz du drugiego funkcji dwóch zmiennych f(, y które oznaczamy symbolami 2 f, 2 f, 2 f, 2 f nazywamy pochodne cz stkowe jej pochodnych cz stkowych, tzn 2 y y y 2 y = (, 2 y = (, y y = (, y y = ( 2 y y U»ywamy nast puj cych oznacze«: 2 = f, y = f y, y = f y, Twierdzenie 4 (Schwarza o równo±ci pochodnych mieszanych Je»eli w otoczeniu punktu (, y pochodne cz stkowe (MIESZANE tym punkcie, to s równe: y (, y = 2 f (, y y 1 2 f y, y 2 = f yy y istniej i s ci gªe w
2 dr Krzysztof yjewski Analiza matematyczna 2; MatematykaS-I 0 lic 21 maja 2018 Denicja 5 (ró»niczkowalno± funkcji dwóch zmiennych w punkcie Funkcj f : D R, D R 2 okre±lon na otoczeniu punktu ( 0, y 0 D nazywamy ró»niczkowaln w punkcie ( 0, y 0, je»eli istnieje taki wektor (a 1, a 2 R 2,»e f(, y f( 0, y 0 a 1 ( 0 a 2 (y y 0 lim = 0 (,y ( 0,y 0 ( (y y 0 2 Twierdzenie 6 Je»eli funkcja f : D R 2 R jest ró»niczkowalna w punkcie ( 0, y 0, to istniej pochodne cz stkowe f ( 0, y 0, f y( 0, y 0 oraz Zatem na mocy denicji 5 i twierdzenia 6 mamy a 1 = f ( 0, y 0 a 2 = f y( 0, y 0 Fakt 7 Niech funkcja f : D R, D R 2 b dzie okre±lona na otoczeniu punktu ( 0, y 0 D oraz istniej pochodne cz stkowe ( 0, y 0, ( y 0, y 0 Wówczas funkcja f(, y jest ró»niczkowalna w punkcie ( 0, y 0, gdy: lim (,y ( 0,y 0 f(, y f( 0, y 0 ( 0, y 0 ( 0 ( y 0, y 0 (y y 0 = 0 ( (y y 0 2 Twierdzenie 8 Funkcja ró»niczkowalna w punkcie ( 0, y 0 jest w tym punkcie ci gªa Denicja 9 (ró»niczka zupeªna funkcji dwóch zmiennych Niech funkcja f : D R 2 R b dzie okre±lona i ró»niczkowalna na otoczeniu punktu ( 0, y 0 D Ró»niczk zupeªn funkcji f w punkcie ( 0, y 0 nazywamy wyra»enie: df( 0, y 0 (d, dy def = ( 0, y 0 d + y ( 0, y 0 dy, (1 gdzie d, dy to dowolne przyrosty odpowiednio zmiennych i y Fakt 10 (równanie pªaszczyzny stycznej do powierzchni Niech funkcja f(, y b dzie ró»niczkowalna w punkcie ( 0, y 0 Wówczas dowolny wektor normalny pªaszczyzny [ stycznej do wykresu ] funkcji f w punkcie ( 0, y 0, f( 0, y 0, jest postaci n = ( 0, y 0, ( y 0, y 0, 1, a równanie pªaszczyzny stycznej do wykresu funkcji f w punkcie ( 0, y 0 wyra»a si wzorem: ( 0, y 0 ( 0 + y ( 0, y 0 (y y 0 ( z f( 0, y 0 = 0 (2 Fakt 11 (równanie prostej normalnej do powierzchni Niech funkcja f(, y b dzie ró»niczkowalna w punkcie ( 0, y 0 Prost przechodz c przez punkt ( 0, y 0 i prostopadª do pªaszczyzny stycznej nazywamy normaln do powierzchni w punkcie ( 0, y 0, f( 0, y 0 Prosta normalna ma nast puj ce przedstawienie parametryczne: = 0 + ( 0, y 0 t y = y 0 + y ( 0, y 0 t t R z = f( 0, y 0 t, 2
3 dr Krzysztof yjewski Analiza matematyczna 2; MatematykaS-I 0 lic 21 maja 2018 Denicja 12 (pochodna kierunkowa Niech funkcja f : D R 2 b dzie okre±lona przynajmniej na otoczeniu punktu ( 0, y 0 D Wówczas pochodn kierunkow funkcji f w kierunku wektora jednostkowego(wersora [ h] = [h 1, h 2 ] okre±lamy wzorem: h ( 0, y 0 def f( 0 + th 1, y 0 + th 2 f( 0, y 0 = lim t 0 + t Stosowa b dziemy równie» oznaczenie f h ( 0, y 0 Denicja 13 Niech funkcja f : D R 2 posiada w punkcie ( 0, y 0 D pochodne cz stkowe, y Gradientem (oznaczenie ffunkcji f(, y w punkcie ( 0, y 0 nazywamy wektor : f( 0, y 0 def = [ ( 0, y 0, ] y ( 0, y 0 Twierdzenie 14 Je»eli funkcja f : D R 2 ma w otoczeniu punktu ( 0, y 0 D ci gªe pochodne cz stkowe pierwszego rz du, to: h ( 0, y 0 = f( 0, y 0 h = ( 0, y 0 h 1 + y ( 0, y 0 h 2 Twierdzenie 15 Je»eli funkcja f : D R 2 ma w punkcie ( 0, y 0 D ci gªe pochodne cz stkowe pierwszego rz du, to: h ( 0, y 0 = f( 0, y 0 [cos α, cos β] = ( 0, y 0 cos α + y ( 0, y 0 cos β, gdzie α, β to k ty jakie tworzy wektor h kolejno z osiami O i Oy Ponadto cos 2 α + cos 2 β = 1, wi c cos β = sin α W podobny sposób deniujemy gradient i pochodn kierunkow funkcji trzech zmiennych Uwagi dotycz ce ró»niczkowalno±ci funkcji f : D R 2 f nie jest ró»niczkowalna w punkcie ( 0, y 0 D je»eli: w punkcie ( 0, y 0 D Funkcja 1 nie jest okre±lona na otoczeniu punktu ( 0, y 0 ; 2 nie jest ci gªa w punkcie ( 0, y 0 D; 3 nie istnieje przynajmniej jedna z pochodnych cz stkowych ( 0, y 0, okre±lona w punkcie ( 0, y 0 i ci gªa w tym punkcie; y ( 0, y 0 (chocia» jest 4 nie istnieje pochodna kierunkowa dla pewnego wektora h = [h 1, h 2 ] (chocia» funkcja jest ci gªa i wszystkie pochodne cz stkowe mog istnie ; 5 dla ka»dego h = [h 1, h 2 ] istnieje pochodna kierunkowa f h ( 0 ale nie jest funkcj liniow ; 6 dla ka»dego h = [h 1, h 2 ] istnieje pochodna kierunkowa f h ( 0 oraz jest funkcj liniow, ale nie jest speªniony warunek lim (,y ( 0,y 0 f(,y f( 0,y 0 ( 0,y 0 ( 0 y ( 0,y 0 (y y 0 ( 0 2 +(y y 0 2 = 0 3
4 dr Krzysztof yjewski Analiza matematyczna 2; MatematykaS-I 0 lic 21 maja 2018 Denicja 16 Funkcj f : D R 2 R, gdzie D jest obszarem nazywamy klasy C p w zbiorze D (piszemy f C p (D je»eli posiada w zbiorze D wszystkie pochodne cz stkowe do rz du p wª cznie Denicja 17 Niech funkcja f : D R 2 R b dzie klasy C p (D Drug,, n-t ró»niczk funkcji f w punkcie (, y b dziemy oznacza poprzez d 2 f(, y(d, dy,, d n f(, y(d, dy i deniowa wzorami: ( ( d 2 f(, y(d, dy = d df(, y(d, dy,, d n f(, y(d, dy = d d n 1 f(, y(d, dy Zatem : oraz d 2 f(, y(d, dy = 2 f (, 2 y(d f y (, yd dy + 2 f (, y(dy2 y2 d n f(, y(d, dy = n ( n n f k k y (, n k y(dk (dy n k (3 k=0 Twierdzenie 18 (wzór Taylora z reszt Lagrange'a Niech f : D R 2 R, gdzie D jest obszarem zawieraj cym odcinek o ko«cach P 0 = ( 0, y 0, P 1 = ( 0 + h 1, y 0 + h 2 Je±li funkcja f C n (D, to istnieje θ (0, 1 taka,»e f( 0 + h 1, y 0 + h 2 = f( 0, y 0 + df( 0, y 0 (h 1, h ! d2 f( 0, y 0 (h 1, h Ekstrema lokalne 1 (n 1! dn 1 f( 0, y 0 (h 1, h n! dn f( 0 + θh 1, y 0 + θh 2 (h 1, h 2, Denicja 19 Mówimy,»e funkcja f(, y posiada w punkcie ( 0, y 0 maksimum (minimum lokalne, je»eli istnieje otoczenie O punktu ( 0, y 0 takie,»e dla ka»dego punktu (, y O(( 0, y 0, δ speªniona jest nierówno± : ( f(, y f( 0, y 0 f(, y f( 0, y 0 (4 Tak jak w rachunku funkcji jednej zmiennej minima i maksima lokalne funkcji dwóch zmiennych nazywamy ekstremami lokalnymi Twierdzenie 20 (warunek konieczny ekstremum funkcji wielu zmiennych Niech f : D R 2 R, gdzie D jest obszarem Je»eli funkcja f(, y jest ci gªa wraz ze swoimi pochodnymi cz stkowymi w otoczeniu punktu ( 0, y 0 D oraz osi ga w tym punkcie ekstremum lokalne to: ( 0, y 0 = 0, oraz y ( 0, y 0 = 0 (5 Twierdzenie 21 Niech wyznacznik pochodnych cz stkowych drugiego rz du funkcji f, w punkcie ( 0, y 0 tzw wyznacznik Hessa (hesjan, oznaczymy przez 2 : ( 2 = 2 0, y 0 2 f ( y 0, y 0 2 f ( y 0, y 0 2 f ( y 2 0, y 0 4
5 dr Krzysztof yjewski Analiza matematyczna 2; MatematykaS-I 0 lic 21 maja 2018 Je»eli funkcja f(, y posiada pochodne cz stkowe rz du drugiego na otoczeniu punktu ( 0, y 0 oraz obie pochodne cz stkowe pierwszego rz du w tym punkcie s równe zeru ( 0, y 0 = 0, y ( 0, y 0 = 0 Wówczas: a je±li 2 > 0 oraz 1 = 2 f 2 ( 0, y 0 > 0, to w punkcie ( 0, y 0 funkcja f ma wªa±ciwe minimum lokalne; b je±li 2 > 0 oraz 1 < 0, to w punkcie ( 0, y 0 funkcja f ma wªa±ciwe maksimum lokalne; c je»eli 2 < 0, to w punkcie( 0, y 0 funkcja f nie ma ekstremum lokalnego d je»eli 2 = 0 to badanie istnienia ekstremum w punkcie ( 0, y 0 przeprowadzamy innymi metodami W przypadku funkcji wi cej ni» dwóch zmiennych w celu znalezienia ekstremów lokalnych mo»emy stosowa równie» nast puj ce twierdzenia 24 i 25 Denicja 22 Niech f : D R, gdzie D jest otwartym podzbiorem w R k, gdzie k 2 Je»eli funkcja f ma ci gªe pochodne cz stkowe drugiego rz du w punkcie D, to funkcj : d 2 f((h = nazywamy form kwadratow funkcji f k i,j=1 Denicja 23 Form kwadratow d 2 f((h nazywamy: i j (h i h j, gdzie h R k (6 dodatnio okre±lon je»eli d 2 f((h > 0 dla ka»dego niezerowego h R k ; ujemnie okre±lon je»eli d 2 f((h < 0 dla ka»dego niezerowego h R k ; nieokre±lon je»eli przyjmuje warto±ci zarówno dodatnie jak i ujemne Twierdzenie 24 Niech f : D R, gdzie D jest otwartym podzbiorem w R k, gdzie k 2 Je-»eli funkcja f C 2 (D, 0 D ma ci gªe pochodne cz stkowe drugiego rz du w punkcie 0 D, i ( 0 = 0, dla i = 1, 2, k, wówczas: je»eli d 2 f( 0 (h jest form dodatnio okre±lon, to funkcja f ma w punkcie 0 wªa±ciwe minimum lokalne; je»eli d 2 f( 0 (h jest form ujemnie okre±lon, to funkcja f ma w punkcie 0 wªa±ciwe maksimum lokalne; je»eli d 2 f( 0 (h jest form nieokre±lon, to funkcja f ma w punkcie 0 nie posiada ekstremum lokalnego 5
6 dr Krzysztof yjewski Analiza matematyczna 2; MatematykaS-I 0 lic 21 maja 2018 Twierdzenie 25 (kryterium Sylwestera Niech d 2 f((h = k i,j=1 Wówczas forma d 2 f( 0 (h jest: i j (h i h j, b dzie forma kwadratow Rozwa»my macierz: A = 1 1 ( 0 k 1 ( 0 1 k ( 0 k k ( 0 dodatnio okre±lona je»eli wszystkie minory gªówne A i, i = 1, 2,, k macierzy A s dodatnie ujemnie okre±lona je»eli minory gªówne speªniaj warunki A 1 < 0, A 2 > 0, A 3 < 0, A 4 > 0, nieokre±lona w pozostaªych przypadkach Algorytm wyznaczania ekstremów globalnych (absolutnych funkcji dwóch zmiennych w obszarze domkni tym: 1 Wyznaczamy punkty krytyczne na istnienie ekstremów lokalnych wewn trz obszaru otwartego; 2 Wyznaczamy szukamy punktów, w których funkcja mo»e mie ekstrema warunkowe W tym celu skªadamy funkcj dwóch zmiennych z funkcj okre±laj c brzeg obszaru (brzeg nale»y podzieli na sum cz ±ci, które mo»na opisa równaniami y = ϕ( lub = ψ(y 3 Porównujemy warto±ci funkcji w powy»szych punktach i ustalamy warto± najmniejsz i najwi ksz w tym obszarze domkni tym Twierdzenie 26 (metoda mno»ników Lagrange'a Niech f : D R n R Je»eli funkcja f( 1, 2,, n przy k (gdzie k < n warunkach postaci: g 1 ( 1, 2,, n = 0, g 2 ( 1, 2,, n = 0, g k ( 1, 2,, n = 0 (7 posiada w punkcie ( 1, 2,, n ekstremum lokalne, to istniej takie mno»niki λ 1,, λ k R,»e 1 ( 1, 2,, n + λ ( 1, 2,, n + + λ k k 1 ( 1, 2,, n = 0, 2 ( 1, 2,, n + λ ( 1, 2,, n + + λ k k 2 ( 1, 2,, n = 0, n ( 1, 2,, n + λ 1 1 n ( 1, 2,, n + + λ k k n ( 1, 2,, n = 0 Algorytm wyznaczania ekstremów warunkowych Niech f : D R n R Chc c wyznaczy ekstrema warunkowe funkcji f( 1, 2,, n przy k warunkach postaci (7 nale»y szuka punktów 1, 2,, n, w których mog istnie ekstrema lokalne funkcji: Φ( 1, 2,, n := f( 1, 2,, n + λ 1 g 1 ( 1, 2,, n + + λ k g k ( 1, 2,, n, 6
7 dr Krzysztof yjewski Analiza matematyczna 2; MatematykaS-I 0 lic 21 maja 2018 gdzie λ 1,, λ k R s czynnikami (mno»nikami staªymi W tym celu z ukªadu n + k równa«: Φ 1 ( 1, 2,, n = 0, Φ n ( 1, 2,, n = 0, g 1 ( 1, 2,, n = 0, g k ( 1, 2,, n = 0 z n + k niewiadomymi 1, 2,, n, λ 1,, λ k wyznaczamy 1, 2,, n Twierdzenie 27 (twierdzenie o funkcji uwikªanej Niech funkcja F (, y b dzie okre±lona na otoczeniu punktu ( 0, y 0 Ponadto niech na otoczeniu tego punktu posiada ci gªe pochodne cz stkowe, y oraz F ( 0, y 0 = 0 i y ( 0, y 0 0 Wówczas: a w pewnym otoczeniu punktu 0 istnieje dokªadnie jedna funkcja y = y( speªniaj ca warunki y 0 = y( 0 i F (, y = 0 dla ka»dego z tego otoczenia; b funkcja y = y( jest ci gªa w pewnym otoczeniu punktu 0 i ma w nim ci gª pochodn dan wzorem: dy d = Uwaga 28 Dla funkcji uwikªanej trzech zmiennych F (, y, z o ile funkcja F jest ci gªa, posiada ci gªe pochodne cz stkowe,, oraz y z F ( 0, y 0, z 0 = 0 i y z ( 0, y 0, z 0 0, to w pewnym otoczeniu punktu ( 0, y 0 funkcja z = z(, y ma ci gªe pochodne cz stkowe pierwszego rz du, które wyra»aj si wzorami dz d =, z dz dy = y z Zadania 1 Wyznacz dziedziny naturalne funkcji: (a f(, y, z = 2 y 3 z sin y; (b f(, y = y 2 1; (c f(, y = 2 sin +y 3 1 ; 2 +y 2 9 (d f(, y = ln(4 + y; (e f(, y = arcsin +y (f f(, y, z = ln( 1 2 y 2 + z 2 7
8 dr Krzysztof yjewski Analiza matematyczna 2; MatematykaS-I 0 lic 21 maja 2018 ( 2 Pokaza,»e dla funkcji f(, y = y granice iterowane lim +y 0 1 oraz nie istnieje granica lim f(, y lim f(, y y 0 = 1, lim y 0 ( lim f(, y = 0 ( ( 3 Pokaza,»e dla funkcji f(, y = 2 y 2 granice iterowane lim lim f(, y, lim lim f(, y 2 y 2 +( y 2 0 y 0 y 0 0 istniej i s równe, a nie istnieje granica lim f(, y ( ( 4 Pokaza,»e dla funkcji f(, y = (+y sin 1 sin 1 granice iterowane lim lim f(, y, lim lim f(, y y 0 y 0 y 0 0 nie istniej, a istnieje granica lim f(, y 5 Oblicz (o ile istniej granice: +y (a lim (b lim (,y (, 2 y+y 2 ( 2 (c lim y (d lim (e (g (i (,y (,a lim lim (,y (, 4 sin(y 2y (f lim 2 y 2 2 +y 2 (h lim lim ( y y 2 (j lim (,y (, 2 +y 2 4 +y y 2 1 cos( 2 +y 2 ( 2 +y 2 2 y 2 2 +y 4 2 +y 4 4 +y 2 6 Znale¹ punkty{ nieci gªo±ci (o ile istniej podanych funkcji: y { dla (, y (0, 0 (a f(, y = 2 +y y (b f(, y = 2 dla 2 + y 2 < 1 0 dla (, y = (0, 0 0 dla 2 + y 2 1 (c f(, y = { 3 y 3 2 +y 2 dla (, y (0, 0 0 dla (, y = (0, 0 (d f(, y = { 2 + y 2 dla 0 2 dla < 0 (e f(, y, z = { sin +sin y +sin z + y + z dla (, y, z (0, 0, 0 1 dla (, y, z = (0, 0, 0 7 Na podstawie denicji oblicz pochodne cz stkowe pierwszego rz du podanych funkcji w punkcie (0, 0 : (a f(, y = { 2 + y 2 dla y = 0 0 dla y 0; ; (b f(, y = y 3 ; (c f(, y = { 2 2 +y 2 1 dla (, y = (0, 0 0 dla (, y (0, 0 { y dla (, y (0, 0 8 Poka»,»e funkcja f(, y = 2 +y 2 posiada pochodne cz stkowe pierwszego rz du w ka»dym punkcie (, y R 2, ale nie jest ci gªa w punkcie (0, 0 dla (, y = (0, 0 0 8
9 dr Krzysztof yjewski Analiza matematyczna 2; MatematykaS-I 0 lic 21 maja Oblicz pochodne cz stkowe pierwszego rz du podanych funkcji (z wykorzystaniem reguª ró»- niczkowania: (a f(, y = 2 y 3 sin y; (b f(, y, z = 5 y 10 3 sin z + y 2 e z ; (c f(, y = y ; (d f(, y = (ln sin y ; (e f(, y, z = (2 + 3z yz ; (f f(, y, z = y z ; (g f(, y = ln sin( 2y; (h f(, y = (1 + y y ; (i f(, y = ye +y ; (j f(, y = ln( y 2 ; (k f(, y = ( + y ln 2 (1 y; (l f(, y = ln y 5+2y ln ; (m f(, y = e 3 arctg(y; (n f(, y = arcsin 2 y 2 (o f(u, v = ln(u 2 + v 2, gdzie u = y, v = y ; 2 +y 2 ; (p f(u, v = u2 v uv 2, gdzie u = sin y, v = y; 10 Oblicz pochodne cz stkowe drugiego rz du podanych funkcji: (a f(, y = 1 2 ln(2 + y 2 ; (b f(, y = arctg +y ; 1 y (c f(, y = sin y; (d f(, y = sin( + y + y cos( + y; (e f(, y, z = e yz ; (f f(, y, z = 2 + y 2 + z 2 11 Oblicz gradient podanej funkcji w podanym punkcie: (a f(, y = 5 2 y 3y 3 + y 4, ( 0, y 0 = (1, 2; (b f(, y = sin (π 2 + y 2 ( 0, y 0 = (3, 4; (c f(, y, z = y3 z 2 ( 0, y 0, z 0 = ( 2, 1, 3 12 Oblicz pochodn kierunkow podanej funkcji w punkcie ( 0, y 0 i okre±lonym kierunku (gdzie α to k t jaki tworzy wektor h z osi O: (a f(, y = y 2 + ln(y, ( 0, y 0 = (2, 1, h = [1, 1] (b f(, y = 2 + y + 3y 1, ( 0, y 0 = (1, 1, w kierunku punktu ( 1, y 1 = (2, 1; (c f(, y = 3 y 2, ( 0, y 0 = (0, 0, h = [ 2, 2 ]; 2 2 (d f(, y = y + y 3, ( 0, y 0 = (1, 2, α = 135 o ; (e f(, y = y, ( 0, y 0 = (1, 1, w kierunku wektora najszybszego wzrostu 13 Zbadaj ró»niczkowalno± { funkcji f(, y w punkcie (0, 0 : y 3 3 dla (, y (0, 0 (a f(, y = 2 +2y 2 0 dla (, y = (0, 0; ; (b f(, y = 3 y; { y dla (, y (0, 0 (c f(, y = y ; (d f(, y = 2 +y 2 0 dla (, y = (0, 0 (e f(, y = 2 3 y w punkcie (1, 0; (f f(, y = 3 y y 14 Zbadaj ci gªo± funkcji f(, y, istnienie i ci gªo± pochodnych cz stkowych oraz ró»niczkowalno± funkcji danej { wzorem: 3 +y 4 dla (, y (0, 0 (a f(, y = 2 +y 2 0 dla (, y = (0, 0; ; (b f(, y = 4 + y 4 ; 15 Napisz ró»niczk zupeªn podanych funkcji: (a f(, y = ; (b f(, y = ln tg( + y; 2 +y2 (c f(, y = ln 2 + y 2 ; w ( 0, y 0 = ( 4, 3 (d f(, y = sin( + z + z cos( + y; 9
10 dr Krzysztof yjewski Analiza matematyczna 2; MatematykaS-I 0 lic 21 maja Napisz równanie pªaszczyzny stycznej i prostej normalnej do wykresów podanych funkcji we wskazanych punktach: (a f(, y = 2 + y + y 2, P 0 = (0, 1, z 0 ; (b f(, y = sin + cos( + y, P 0 = ( π 6, π 6, z 0; (c f(, y = 2 2 y2, P 0 = (2, 1, z 0 ; (d f(, y = y ln(2 + 2 y y 2, P 0 = (2, 1, z 0 17 Korzystaj c z ró»niczki funkcji oblicz przybli»one warto±ci podanych wyra»e«: (a 1, 07 3,97 ; (b 0, , 01 3 ; (c arctg 1,02 0,95 (d ln(0, , 99 3 ; (e sin 29 o sin 46 o, zakªadaj c,»e π = 3142; (f cos 2, 36 arctan 0, ,05 ; 18 Rozwa»my cztery funkcje f 1 (, y = 2, f 2 (, y = 2 + y, f 3 (, y = 2 + y 3, f 4 (, y = 2 + y 4 o nieujemnie okre±lonych i ró»nych formach kwadratowych w punkcie (0, 0 Która z funkcji w punkcie (0, 0 : a posiada wªa±ciwe ekstremum lokalne; b posiada niewªa±ciwe ekstremum lokalne; c nie posiada ekstremum lokalnego, chocia» punkt (0, 0 jest punktem krytycznym; d punkt (0, 0 nie jest punktem krytycznym 19 Znajd¹ wszystkie ekstrema lokalne podanych funkcji dwóch zmiennych: (a f(, y = 2 y + y y + 20; (b f(, y = 4 + y 4 2 2y y 2 ; (c f(, y, z = 2( 3 + y + yz 2 + y 2 + z 2 ; (d f(, y, z = 3 +y 3 +z 2 +12y+2z; (e f(, y = y + 5 ; (f f(, y = e 2 ( + y 2 (g f(, y = 2 + y 2 4y 2 ; (h f(, y = 2 y 2y 2 + y 5 20 Wyznacz najwi ksz i najmniejsz warto± funkcji f(, y = 2 y(2 y w trójk cie domkni tym ograniczonym prostymi = 0, y = 0, + y = 6 21 Wyznacz najwi ksz i najmniejsz warto± funkcji f(, y = 2 y w obszarze domkni tym ograniczonym krzywymi y = e 2, y = e, y = e 2 22 Wyznacz najmniejsz i najwi ksz warto± funkcji f(, y = 2 y w kole 2 + y Wyznacz ekstrema warunkowe funkcji f(, y = y 2 2 przy warunku y 2 = 1 { = y 2 24 Wyznacz odlegªo± punktu ( 1, 5, 0 od krzywej opisanej ukªadem + z = 1 25 Znajd¹ pierwsz pochodn funkcji uwikªanej y = y( okre±lonej równaniem 3 y y 3 = 4 26 Znajd¹ y (0 wiedz c,»e y = y( jest funkcj uwikªan zadan równaniem 2 y + 2y 2 + y 1 = 0 o ile y(0 = 1 27 Znajd¹ pierwsz i drug pochodn funkcji uwikªanej y = y( okre±lonej równaniem 2 + y y + 2 = 0 dla 0 = 1 28 Wyznacz ekstrema funkcji uwikªanej y = y( okre±lonej równaniem 3 + y 3 3y = 0 29 Wyznacz ekstrema funkcji uwikªanej z = z(, y okre±lonej równaniem 2 + y 2 + z y 4z 10 = 0 10
Funkcje wielu zmiennych
dr Krzysztof yjewski Informatyka I rok I 0 in» 12 stycznia 2016 Funkcje wielu zmiennych Informacje pomocnicze Denicja 1 Niech funkcja f(x y) b dzie okre±lona przynajmniej na otoczeniu punktu (x 0 y 0 )
Bardziej szczegółowoFunkcje wielu zmiennych
Funkcje wielu zmiennych Informacje pomocnicze Denicja 1 Niech funkcja f(x, y) b dzie okre±lona przynajmniej na otoczeniu punktu (x 0, y 0 ) Pochodn cz stkow pierwszego rz du funkcji dwóch zmiennych wzgl
Bardziej szczegółowoZadania z analizy matematycznej - sem. II Rachunek ró»niczkowy funkcji wielu zmiennych
Zadania z analizy matematycznej - sem II Rachunek ró»niczkowy funkcji wielu zmiennych Denicja (Pochodne cz stkowe dla funkcji trzech zmiennych) Niech D R 3 b dzie obszarem oraz f : D R f = f y z) P 0 =
Bardziej szczegółowoZadania z analizy matematycznej - sem. II Ekstrema funkcji wielu zmiennych, twierdzenia o funkcji odwrotnej i funkcji uwikªanej
Zadania z analizy matematycznej - sem. II Ekstrema funkcji wielu zmiennych, twierdzenia o funkcji odwrotnej i funkcji uwikªanej Denicja 1. Niech X = R n b dzie przestrzeni unormowan oraz d(x, y) = x y.
Bardziej szczegółowoWykªad 7. Ekstrema lokalne funkcji dwóch zmiennych.
Wykªad jest prowadzony w oparciu o podr cznik Analiza matematyczna 2. Denicje, twierdzenia, wzory M. Gewerta i Z. Skoczylasa. Wykªad 7. Ekstrema lokalne funkcji dwóch zmiennych. Denicja Mówimy,»e funkcja
Bardziej szczegółowoAM II /2019 (gr. 2 i 3) zadania przygotowawcze do I kolokwium
AM II.1 2018/2019 (gr. 2 i 3) zadania przygotowawcze do I kolokwium Normy w R n, iloczyn skalarny sprawd¹ czy dana funkcja jest norm sprawd¹, czy dany zbiór jest kul w jakiej± normie i oblicz norm wybranego
Bardziej szczegółowoI Rok LOGISTYKI: wykªad 2 Pochodna funkcji. iloraz ró»nicowy x y x
I Rok LOGISTYKI: wykªad 2 Pochodna funkcji Niech f jest okre±lona w Q(x 0, δ) i x Q(x 0, δ). Oznaczenia: x = x x 0 y = y y 0 = f(x 0 + x) f(x 0 ) y x = f(x 0 + x) f(x 0 ) iloraz ró»nicowy x y x = tgβ,
Bardziej szczegółowoMatematyka 1. Šukasz Dawidowski. Instytut Matematyki, Uniwersytet l ski
Matematyka 1 Šukasz Dawidowski Instytut Matematyki, Uniwersytet l ski Pochodna funkcji Niech a, b R, a < b. Niech f : (a, b) R b dzie funkcj oraz x, x 0 (a, b) b d ró»nymi punktami przedziaªu (a, b). Wyra»enie
Bardziej szczegółowof(x) f(x 0 ) i f +(x 0 ) := lim = f(x 0 + x) f(x 0 ) wynika ci gªo± funkcji w punkcie x 0. W ka»dym przypadku zachodzi:
Pochodna funkcji Def 1 Pochodn wªa±ciw funkcji f w punkcie x 0 nazywamy granic f (x 0 ) := lim o ile granica ta istnieje i jest wªa±ciwa Funkcj f nazywamy wtedy ró»niczkowaln Przy zaªo»eniu,»e f jest ci
Bardziej szczegółowoPochodna funkcji jednej zmiennej
Pochodna funkcji jednej zmiennej Denicja. (pochodnej funkcji w punkcie) Je±li funkcja f : D R, D R okre±lona jest w pewnym otoczeniu punktu D i istnieje sko«czona granica ilorazu ró»niczkowego: f f( +
Bardziej szczegółowo1 Granice funkcji wielu zmiennych.
AM WNE 008/009. Odpowiedzi do zada«przygotowawczych do czwartego kolokwium. Granice funkcji wielu zmiennych. Zadanie. Zadanie. Pochodne. (a) 0, Granica nie istnieje, (c) Granica nie istnieje, (d) Granica
Bardziej szczegółowoWykªad 4. Funkcje wielu zmiennych.
Wykªad jest prowadzony w oparciu o podr cznik Analiza matematyczna 2. Denicje, twierdzenia, wzory M. Gewerta i Z. Skoczylasa. Wykªad 4. Funkcje wielu zmiennych. Zbiory na pªaszczy¹nie i w przestrzeni.
Bardziej szczegółowoRozwi zanie równania ró»niczkowego metod operatorow (zastosowanie transformaty Laplace'a).
Rozwi zania zada«z egzaminu podstawowego z Analizy matematycznej 2.3A (24/5). Rozwi zanie równania ró»niczkowego metod operatorow (zastosowanie transformaty Laplace'a). Zadanie P/4. Metod operatorow rozwi
Bardziej szczegółowoRachunek caªkowy funkcji wielu zmiennych
Rachunek caªkowy funkcji wielu zmiennych I. Malinowska, Z. Šagodowski Politechnika Lubelska 8 czerwca 2015 Caªka iterowana podwójna Denicja Je»eli funkcja f jest ci gªa na prostok cie P = {(x, y) : a x
Bardziej szczegółowo1 Przypomnienie wiadomo±ci ze szkoªy ±redniej. Rozwi zywanie prostych równa«i nierówno±ci
Zebraª do celów edukacyjnych od wykªadowców PK, z ró»nych podr czników Maciej Zakarczemny 1 Przypomnienie wiadomo±ci ze szkoªy ±redniej Rozwi zywanie prostych równa«i nierówno±ci dotycz cych funkcji elementarnych,
Bardziej szczegółowoRachunek ró»niczkowy funkcji jednej zmiennej
Lista Nr 5 Rachunek ró»niczkowy funkcji jednej zmiennej 5.0. Obliczanie pochodnej funkcji Pochodne funkcji podstawowych. f() = α f () = α α. f() = log a f () = ln a '. f() = ln f () = 3. f() = a f () =
Bardziej szczegółowoFunkcja rzeczywista zmiennej rzeczywistej. Pochodna (szkic wykªadu)
Funkcja rzeczywista zmiennej rzeczywistej. Pochodna (szkic wykªadu) opracowaªa Gra»yna Ciecierska 1 Denicja pochodnej Denicja. Niech : X R, X R oraz U(x 0, r) X dla pewnego r > 0. Ilorazem ró»nicowym unkcji
Bardziej szczegółowo1 Ró»niczka drugiego rz du i ekstrema
Plan Spis tre±ci 1 Pochodna cz stkowa 1 1.1 Denicja................................ 1 1.2 Przykªady............................... 2 1.3 Wªasno±ci............................... 2 1.4 Pochodne wy»szych
Bardziej szczegółowoWektory w przestrzeni
Wektory w przestrzeni Informacje pomocnicze Denicja 1. Wektorem nazywamy uporz dkowan par punktów. Pierwszy z tych punktów nazywamy pocz tkiem wektora albo punktem zaczepienia wektora, a drugi - ko«cem
Bardziej szczegółowoFunkcje jednej zmiennej. Granica, ci gªo±. (szkic wykªadu)
Funkcje jednej zmiennej Granica, ci gªo± (szkic wykªadu) opracowaªa Gra»yna Ciecierska 1 Granica funkcji Denicja Niech 0 R, r > 0 Otoczeniem punktu 0 o promieniu r nazywamy przedziaª ( 0 r, 0 +r) Otoczeniem
Bardziej szczegółowo1 Poj cia pomocnicze. Przykªad 1. A A d
Poj cia pomocnicze Otoczeniem punktu x nazywamy dowolny zbiór otwarty zawieraj cy punkt x. Najcz ±ciej rozwa»amy otoczenia kuliste, tj. kule o danym promieniu ε i ±rodku x. S siedztwem punktu x nazywamy
Bardziej szczegółowoRównania ró»niczkowe I rz du (RRIR) Twierdzenie Picarda. Anna D browska. WFTiMS. 23 marca 2010
WFTiMS 23 marca 2010 Spis tre±ci 1 Denicja 1 (równanie ró»niczkowe pierwszego rz du) Równanie y = f (t, y) (1) nazywamy równaniem ró»niczkowym zwyczajnym pierwszego rz du w postaci normalnej. Uwaga 1 Ogólna
Bardziej szczegółowoElementy geometrii w przestrzeni R 3
Elementy geometrii w przestrzeni R 3 Z.Šagodowski Politechnika Lubelska 29 maja 2016 Podstawowe denicje Wektorem nazywamy uporz dkowan par punktów (A,B) z których pierwszy nazywa si pocz tkiem a drugi
Bardziej szczegółowoAnaliza Matematyczna MAT1317
Analiza Matematyczna MAT37 Wydziaª Informatyki i Zarz dzania Listy zada«nr -0 cz ±ciowo na podstawie skryptów: M.Gewert, Z Skoczylas, Analiza Matematyczna. Przykªady i zadania, GiS, Wrocªaw 008 M.Gewert,
Bardziej szczegółowo1 Funkcje dwóch zmiennych podstawowe pojęcia
1 Funkcje dwóch zmiennych podstawowe pojęcia Definicja 1 Funkcją dwóch zmiennych określoną na zbiorze A R 2 o wartościach w zbiorze R nazywamy przyporządkowanie każdemu punktowi ze zbioru A dokładnie jednej
Bardziej szczegółowoIX. Rachunek różniczkowy funkcji wielu zmiennych. 1. Funkcja dwóch i trzech zmiennych - pojęcia podstawowe. - funkcja dwóch zmiennych,
IX. Rachunek różniczkowy funkcji wielu zmiennych. 1. Funkcja dwóch i trzech zmiennych - pojęcia podstawowe. Definicja 1.1. Niech D będzie podzbiorem przestrzeni R n, n 2. Odwzorowanie f : D R nazywamy
Bardziej szczegółowoRachunek różniczkowy funkcji wielu zmiennych
Wydział Matematyki Stosowanej Zestaw zadań nr 7 Akademia Górniczo-Hutnicza w Krakowie WFiIS, informatyka stosowana, I rok Elżbieta Adamus 13 grudnia 2018r. Rachunek różniczkowy funkcji wielu zmiennych
Bardziej szczegółowoWBiA Architektura i Urbanistyka. 1. Wykonaj dziaªania na macierzach: Które z iloczynów: A 2 B, AB 2, BA 2, B 2 3, B = 1 2 0
WBiA Architektura i Urbanistyka Matematyka wiczenia 1. Wykonaj dziaªania na macierzach: 1) 2A + C 2) A C T ) B A 4) B C T 5) A 2 B T 1 0 2 dla A = 1 2 1 1 0 B = ( 1 2 1 0 1 ) C = 1 2 1 0 2 1 0 1 2. Które
Bardziej szczegółowoInformacje pomocnicze:
dr Krzysztof yjewski Informatyka; S-I 0.in». 7 grudnia 06 Rachunek caªkowy funkcji jednej zmiennej. Caªka nieoznaczona. przydatne wzory: Informacje pomocnicze: Lp. Wzór Uwagi. dx = x c. adx = ax c 3. x
Bardziej szczegółowo1 Wzór Taylora dla funkcji wielu zmiennych
1 Wzór Taylora dla funkcji wielu zmiennych 1.1 Wzór Taylora Niech O R N zbiór otwarty. Niech f : O R funkcja klasy C r (tzn. ró»niczkowalna r razy i r te pochodne s ci gªe). Niech x, x 0 O, h = x x 0,
Bardziej szczegółowor = x x2 2 + x2 3.
Przestrze«aniczna Def. 1. Przestrzeni aniczn zwi zan z przestrzeni liniow V nazywamy dowolny niepusty zbiór P z dziaªaniem ω : P P V (które dowolnej parze elementów zbioru P przyporz dkowuje wektor z przestrzeni
Bardziej szczegółowoFunkcje wielu zmiennych
Funkcje wielu zmiennych 8 Pochodna kierunkowa funkcji Definicja Niech funkcja f określona bȩdzie w otoczeniu punktu P 0 = (x 0, y 0 ) oraz niech v = [v x, v y ] bȩdzie wektorem. Pochodn a kierunkow a funkcji
Bardziej szczegółowoZagadnienia na wej±ciówki z matematyki Technologia Chemiczna
Zagadnienia na wej±ciówki z matematyki Technologia Chemiczna 1. Podaj denicj liczby zespolonej. 2. Jak obliczy sum /iloczyn dwóch liczb zespolonych w postaci algebraicznej? 3. Co to jest liczba urojona?
Bardziej szczegółowoANALIZA NUMERYCZNA. Grzegorz Szkibiel. Wiosna 2014/15
ANALIZA NUMERYCZNA Grzegorz Szkibiel Wiosna 2014/15 Spis tre±ci 1 Metoda Eulera 3 1.1 zagadnienia brzegowe....................... 3 1.2 Zastosowanie ró»niczki...................... 4 1.3 Output do pliku
Bardziej szczegółowoKolokwium Zadanie 1. Dla jakich warto±ci parametrów a i b funkcja sklejona
Kolokwium 3 0.0. Zadanie. Dla jakich warto±ci parametrów a i b funkcja sklejona a : π, f() = cos() : π < π, a + b : π < jest ci gªa? Rozwi zanie: Funkcja jest ci gªa we wszystkich punktach poza, by mo»e,
Bardziej szczegółowodet A := a 11, ( 1) 1+j a 1j det A 1j, a 11 a 12 a 21 a 22 Wn. 1 (Wyznacznik macierzy stopnia 2:). = a 11a 22 a 33 +a 12 a 23 a 31 +a 13 a 21 a 32
Wyznacznik Def Wyznacznikiem macierzy kwadratowej nazywamy funkcj, która ka»dej macierzy A = (a ij ) przyporz dkowuje liczb det A zgodnie z nast puj cym schematem indukcyjnym: Dla macierzy A = (a ) stopnia
Bardziej szczegółowoEkstremalnie fajne równania
Ekstremalnie fajne równania ELEMENTY RACHUNKU WARIACYJNEGO Zaczniemy od ogólnych uwag nt. rachunku wariacyjnego, który jest bardzo przydatnym narz dziem mog cym posªu»y do rozwi zywania wielu problemów
Bardziej szczegółowoZadania z z matematyki dla studentów gospodarki przestrzennej UŠ. Marek Majewski Aktualizacja: 31 pa¹dziernika 2006
Zadania z z matematyki dla studentów gospodarki przestrzennej UŠ Marek Majewski Aktualizacja: 1 pa¹dziernika 006 Spis tre±ci 1 Macierze dziaªania na macierzach. Wyznaczniki 1 Macierz odwrotna. Rz d macierzy
Bardziej szczegółowoZadania z analizy matematycznej - sem. I Pochodne funkcji, przebieg zmienności funkcji
Zadania z analizy matematycznej - sem. I Pochodne funkcji przebieg zmienności funkcji Definicja 1. Niech f : (a b) R gdzie a < b oraz 0 (a b). Dla dowolnego (a b) wyrażenie f() f( 0 ) = f( 0 + ) f( 0 )
Bardziej szczegółowoMacierze i Wyznaczniki
Macierze i Wyznaczniki Kilka wzorów i informacji pomocniczych: Denicja 1. Tablic nast puj cej postaci a 11 a 12... a 1n a 21 a 22... a 2n A =... a m1 a m2... a mn nazywamy macierz o m wierszach i n kolumnach,
Bardziej szczegółowoMacierze i Wyznaczniki
dr Krzysztof yjewski Mechatronika; S-I.in». 5 pa¹dziernika 6 Macierze i Wyznaczniki Kilka wzorów i informacji pomocniczych: Denicja. Tablic nast puj cej postaci a a... a n a a... a n A =... a m a m...
Bardziej szczegółowoARYTMETYKA MODULARNA. Grzegorz Szkibiel. Wiosna 2014/15
ARYTMETYKA MODULARNA Grzegorz Szkibiel Wiosna 2014/15 Spis tre±ci 1 Denicja kongruencji i jej podstawowe wªasno±ci 3 2 Systemy pozycyjne 8 3 Elementy odwrotne 12 4 Pewne zastosowania elementów odwrotnych
Bardziej szczegółowosin x 1+cos 2x. 3. Znajd¹ okres podstawowy funkcji: 6) f(x) = cos(4πx + 2), 8) f(x) = cos 2 x, 9) f(x) = tg πx 4) f 1 ([1, 9]), 5) f ([ 1, 1]),
WBiA In»ynieria rodowiska Matematyka wiczenia. Wyja±nij poj cia: funkcja dziedzina dziedzina naturalna przeciwdziedzina zbiór warto±ci iniekcja suriekcja bijekcja funkcja nie)rosn ca nie)malej ca wkl sªa
Bardziej szczegółowoRóniczka. f x. V Vx. Zadanie 4. Znale maksymalny błd bezwzgldny i wzgldny powstały przy obliczaniu objtoci stoka, jeli promie podstawy wynosi
Róniczka Wraenie d nazwa si róniczk pierwszego rzdu czci liniow przrostu wartoci unkcji Zastosowanie róniczki do oblicze przblionch: Zadanie Za pomoc róniczki oblicz przblion warto liczb Wkorzstam wzór
Bardziej szczegółowo13. Funkcje wielu zmiennych pochodne, gradient, Jacobian, ekstrema lokalne.
13. Funkcje wielu zmiennych pochodne, gradient, Jacobian, ekstrema lokalne. 1. Wprowadzenie. Dotąd rozważaliśmy funkcje działające z podzbioru liczb rzeczywistych w zbiór liczb rzeczywistych, zatem funkcje
Bardziej szczegółowoMatematyka II: Zadania przed 3. terminem S tu niektóre zadania z egzaminu z rozwi zaniami i troch dodatkowych
Matematka II: Zadania przed 3. terminem S tu niektóre zadania z egzaminu z rozwi zaniami i troch dodatkowch. Znale¹ ekstrema lokalne funkcji f(, ) = ( 2 + 2 2 )e (2 + 2 ) Odp. Jedno minimum (w p. (, )),
Bardziej szczegółowoElementy geometrii analitycznej w przestrzeni
Wykªad 3 Elementy geometrii analitycznej w przestrzeni W wykªadzie tym wi kszy nacisk zostaª poªo»ony raczej na intuicyjne rozumienie deniowanych poj, ni» ±cisªe ich zdeniowanie. Dlatego niniejszy wykªad
Bardziej szczegółowoFunkcje dwóch zmiennych
Funkcje dwóch zmiennych Andrzej Musielak Str Funkcje dwóch zmiennych Wstęp Funkcja rzeczywista dwóch zmiennych to funkcja, której argumentem jest para liczb rzeczywistych, a wartością liczba rzeczywista.
Bardziej szczegółowo1 Wzór Taylora dla funkcji wielu zmiennych
1 Wzór Taylora dla funkcji wielu zmiennych 1.1 Wzór Taylora Niech O R N zbiór otwarty. Niech f : O R funkcja klasy C r (tzn. ró»niczkowalna r razy i r te pochodne s ci gªe). Niech x, x 0 O, h = x x 0,
Bardziej szczegółowoELEMENTARNA TEORIA LICZB. 1. Podzielno±
ELEMENTARNA TEORIA LICZB IZABELA AGATA MALINOWSKA N = {1, 2,...} 1. Podzielno± Denicja 1.1. Niepusty podzbiór A zbioru liczb naturalnych jest ograniczony, je»eli istnieje taka liczba naturalna n 0,»e m
Bardziej szczegółowoMateriaªy do Repetytorium z matematyki
Materiaªy do Repetytorium z matematyki 0/0 Dziaªania na liczbach wymiernych i niewymiernych wiczenie Obliczy + 4 + 4 5. ( + ) ( 4 + 4 5). ( : ) ( : 4) 4 5 6. 7. { [ 7 4 ( 0 7) ] ( } : 5) : 0 75 ( 8) (
Bardziej szczegółowoCzy funkcja zadana wzorem f(x) = ex e x. 1 + e. = lim. e x + e x lim. lim. 2 dla x = 1 f(x) dla x (0, 1) e e 1 dla x = 1
II KOLOKWIUM Z AM M1 - GRUPA A - 170101r Ka»de zadanie jest po 5 punktów Ostatnie zadanie jest nieobowi zkowe, ale mo»e dostarczy dodatkowe 5 punktów pod warunkiem rozwi zania pozostaªych zada«zadanie
Bardziej szczegółowo( ) Pochodne. Załómy, e funkcja f jest okrelona w pewnym otoczeniu punktu x 0. Liczb
Pocodne Załómy, e unkcja jest okrelona w pewnym otoczeniu punktu. Liczb ( + ) ( ) nazywamy ilorazem rónicowym unkcji w punkcie dla przyrostu. Pocodn ( ) unkcji w punkcie nazywamy granic ilorazu rónicowego,
Bardziej szczegółowo3. Funkcje wielu zmiennych
3 Funkcje wielu zmiennych 31 Ciagłość Zanim podamy definicję ciagłości dla funkcji wielu zmiennych wprowadzimy bardzo ogólne i abstrakcyjne pojęcie przestrzeni metrycznej Przestrzeń metryczna Metryka w
Bardziej szczegółowoMacierz A: macierz problemów liniowych (IIII); Macierz rozszerzona problemów liniowych (IIII): a 11 a 1m b 1 B = a n1 a nm b n
Plan Spis tre±ci 1 Problemy liniowe 1 2 Zadania I 3 3 Formy biliniowe 3 3.1 Odwzorowania wieloliniowe..................... 3 3.2 Formy biliniowe............................ 4 4 Formy kwadratowe 4 1 Problemy
Bardziej szczegółowo*** Teoria popytu konsumenta *** I. Pole preferencji konsumenta 1. Przestrze«towarów 2. Relacja preferencji konsumenta 3. Optymalny koszyk towarów
*** Teoria popytu konsumenta *** I. Pole preferencji konsumenta 1. Przestrze«towarów 2. Relacja preferencji konsumenta 3. Optymalny koszyk towarów I.1 Przestrze«towarów Podstawowe poj cia Rynek towarów
Bardziej szczegółowo2 Liczby rzeczywiste - cz. 2
2 Liczby rzeczywiste - cz. 2 W tej lekcji omówimy pozostaªe tematy zwi zane z liczbami rzeczywistymi. 2. Przedziaªy liczbowe Wyró»niamy nast puj ce rodzaje przedziaªów liczbowych: (a) przedziaªy ograniczone:
Bardziej szczegółowoArkusz 4. Elementy geometrii analitycznej w przestrzeni
Arkusz 4. Elementy geometrii analitycznej w przestrzeni Zadanie 4.1. Obliczy dªugo±ci podanych wektorów a) a = [, 4, 12] b) b = [, 5, 2 2 ] c) c = [ρ cos φ, ρ sin φ, h], ρ 0, φ, h R c) d = [ρ cos φ cos
Bardziej szczegółowoSzkice rozwi za«zada«z egzaminu 1
Egzamin - szkic rozwi za«sem. zimowy 06/07 AM, Budownictwo, IL PW Szkice rozwi za«zada«z egzaminu. Poda denicj granicy oraz ci gªo±ci funkcji. Def. (Heinego) Liczb g nazywamy granic funkcji f : D R w unkcie
Bardziej szczegółowoZadania. 4 grudnia k=1
Zadania 4 grudnia 205 Zadanie. Poka»,»e dla dowolnych liczb zespolonych z,..., z n istnieje zbiór B {,..., n}, taki,»e n z k π z k. k B Zadanie 2. Jakie warunki musz speªnia ci gi a n i b n, aby istniaªy
Bardziej szczegółowoFunkcje, wielomiany. Informacje pomocnicze
Funkcje, wielomiany Informacje pomocnicze Przydatne wzory: (a + b) 2 = a 2 + 2ab + b 2 (a b) 2 = a 2 2ab + b 2 (a + b) 3 = a 3 + 3a 2 b + 3ab 2 + b 3 (a b) 3 = a 3 3a 2 b + 3ab 2 b 3 a 2 b 2 = (a + b)(a
Bardziej szczegółowo1. Przedstaw w postaci algebraicznej liczby zespolone: 2. Narysuj zbiory punktów na pªaszczy¹nie:
ZADANIA Z MATEMATYKI Zestaw. Przedstaw w postaci algebraicznej liczby zespolone: (3 + j)(5 j) 3 j +j (5 + j) (3 + j) 3. Narysuj zbiory punktów na pªaszczy¹nie: +j +j 3 Re z = Im z = 5 z ( j) = z j z +
Bardziej szczegółowoPochodne cząstkowe i ich zastosowanie. Ekstrema lokalne funkcji
Pochodne cząstkowe i ich zastosowanie. Ekstrema lokalne funkcji Adam Kiersztyn Lublin 2014 Adam Kiersztyn () Pochodne cząstkowe i ich zastosowanie. Ekstrema lokalne funkcji maj 2014 1 / 24 Zanim przejdziemy
Bardziej szczegółowoPochodna funkcji. Pochodna funkcji w punkcie. Różniczka funkcji i obliczenia przybliżone. Zastosowania pochodnych. Badanie funkcji.
Pochodna funkcji Pochodna funkcji w punkcie. Różniczka funkcji i obliczenia przybliżone. Zastosowania pochodnych. Badanie funkcji. Małgorzata Wyrwas Katedra Matematyki Wydział Informatyki Politechnika
Bardziej szczegółowoZbiory i odwzorowania
Zbiory i odwzorowania 1 Sposoby okre±lania zbiorów 1) Zbiór wszystkich elementów postaci f(t), gdzie t przebiega zbiór T : {f(t); t T }. 2) Zbiór wszystkich elementów x zbioru X speªniaj cych warunek ϕ(x):
Bardziej szczegółowoMacierze. 1 Podstawowe denicje. 2 Rodzaje macierzy. Denicja
Macierze 1 Podstawowe denicje Macierz wymiaru m n, gdzie m, n N nazywamy tablic liczb rzeczywistych (lub zespolonych) postaci a 11 a 1j a 1n A = A m n = [a ij ] m n = a i1 a ij a in a m1 a mj a mn W macierzy
Bardziej szczegółowo1 Funkcje wielu zmiennych
Wykªady 1,...,10 1 Funkcje wielu zmiennych 1.1 Poj cia wst pne Pod nazw funkcje wielu zmiennych kryj si funkcje jednej zmiennej, nale» cej do R n. Ogólniej, b dziemy rozwa»ali n-wymiarow przestrze«wektorow
Bardziej szczegółowopunkcie. Jej granica lewostronna i prawostronna w punkcie x = 2 wynosz odpowiednio:
5.9. lim x x +4 f(x) = x +4 Funkcja f(x) jest funkcj wymiern, która jest ci gªa dla wszystkich x, dla których mianownik jest ró»ny od zera, czyli dla: x + 0 x Zatem w punkcie x = funkcja ta jest okre±lona
Bardziej szczegółowoRachunek różniczkowy i całkowy w przestrzeniach R n
Rachunek różniczkowy i całkowy w przestrzeniach R n Na dzisiejszym wykładzie rozważać będziemy funkcje f : R m R n Każda taka funkcję f można przedstawić jako wektor funkcji (f 1, f 2,, f n ), gdzie każda
Bardziej szczegółowoII. FUNKCJE WIELU ZMIENNYCH
II. FUNKCJE WIELU ZMIENNYCH 1. Zbiory w przestrzeni R n Ustalmy dowolne n N. Definicja 1.1. Zbiór wszystkich uporzadkowanych układów (x 1,..., x n ) n liczb rzeczywistych, nazywamy przestrzenią n-wymiarową
Bardziej szczegółowo22 Pochodna funkcji definicja
22 Pochodna funkcji definicja Rozważmy funkcję f : (a, b) R, punkt x 0 b = +. (a, b), dopuszczamy również a = lub Definicja 33 Mówimy, że funkcja f jest różniczkowalna w punkcie x 0, gdy istnieje granica
Bardziej szczegółowoOba zbiory s uporz dkowane liniowo. Badamy funkcj w pobli»u kresów dziedziny. Pewne punkty szczególne (np. zmiana denicji funkcji).
Plan Spis tre±ci 1 Granica 1 1.1 Po co?................................. 1 1.2 Denicje i twierdzenia........................ 4 1.3 Asymptotyka, granice niewªa±ciwe................. 7 2 Asymptoty 8 2.1
Bardziej szczegółowoFunkcje dwóch zmiennych
Maciej Grzesiak Instytut Matematyki Politechniki Poznańskiej Funkcje dwóch zmiennych 1. Funkcje dwóch zmiennych: pojęcia podstawowe Definicja 1. Funkcją dwóch zmiennych określoną na zbiorze A R 2 o wartościach
Bardziej szczegółowo1 Metody iteracyjne rozwi zywania równania f(x)=0
1 Metody iteracyjne rozwi zywania równania f()=0 1.1 Metoda bisekcji Zaªó»my,»e funkcja f jest ci gªa w [a 0, b 0 ]. Pierwiastek jest w przedziale [a 0, b 0 ] gdy f(a 0 )f(b 0 ) < 0. (1) Ustalmy f(a 0
Bardziej szczegółowo1 Pochodne wyższych rzędów
1 Pochodne wyższych rzędów Definicja 1.1 (Pochodne cząstkowe drugiego rzędu) Niech f będzie odwzorowaniem o wartościach w R m, określonym na zbiorze G R k. Załóżmy, że zbiór tych x G, dla których istnieje
Bardziej szczegółowoMatematyka z el. statystyki, # 4 /Geodezja i kartografia I/
Matematyka z el. statystyki, # 4 /Geodezja i kartografia I/ dr n. mat. Zdzisław Otachel Uniwersytet Przyrodniczy w Lublinie Katedra Zastosowań Matematyki i Informatyki ul. Akademicka 15, p.211a, bud. Agro
Bardziej szczegółowoFunkcje dwóch zmiennych
Funkcje dwóch zmiennych Je zeli ka zdemu punktowi P o wspó rzednych x; y) z pewnego obszaru D na p aszczyźnie R 2 przyporzadkujemy w sposób jednoznaczny liczb e rzeczywista z, to przyporzadkowanie to nazywamy
Bardziej szczegółowoPOCHODNA KIERUNKOWA. DEFINICJA Jeśli istnieje granica lim. to granica ta nazywa siȩ pochodn a kierunkow a funkcji f(m) w kierunku osi l i oznaczamy
POCHODNA KIERUNKOWA Pochodne cz astkowe funkcji f(m) = f(x, y, z) wzglȩdem x, wzglȩdem y i wzglȩdem z wyrażaj a prȩdkość zmiany funkcji w kierunku osi wspó lrzȩdnych; np. f x jest prȩdkości a zmiany funkcji
Bardziej szczegółowoMetody dowodzenia twierdze«
Metody dowodzenia twierdze«1 Metoda indukcji matematycznej Je±li T (n) jest form zdaniow okre±lon w zbiorze liczb naturalnych, to prawdziwe jest zdanie (T (0) n N (T (n) T (n + 1))) n N T (n). 2 W przypadku
Bardziej szczegółowoInterpolacja funkcjami sklejanymi
Interpolacja funkcjami sklejanymi Funkcje sklejane: Zaªó»my,»e mamy n + 1 w zªów t 0, t 1,, t n takich,»e t 0 < t 1 < < t n Dla danej liczby caªkowitej, nieujemnej k funkcj sklejan stopnia k nazywamy tak
Bardziej szczegółowoCAŠKA NIEOZNACZONA. Politechnika Lubelska. Z.Šagodowski. 18 lutego 2016
WYKŠAD CAŠKA NIEOZNACZONA Z.Šagodowski Politechnika Lubelska 8 lutego 06 Denicja CAŠKA NIEOZNACZONA Funkcja F jest funkcja pierwotn funkcji f na przedziale A, je»eli Zauwa»my,ze F (x) = f (x), dla ka»dego
Bardziej szczegółowoLiczby zespolone Pochodna Caªka nieoznaczona i oznaczona Podstawowe wielko±ci zyczne. Repetytorium z matematyki
Repetytorium z matematyki Denicja liczb zespolonych Wyra»enie a + bi, gdzie a i b s liczbami rzeczywistymi a i speªnia zale»no± i 2 = 1, nazywamy liczb zespolon. Liczb i nazywamy jednostk urojon, a iloczyn
Bardziej szczegółowoPochodna funkcji jednej zmiennej
Pochodna funkcji jednej zmiennej Def:(pochodnej funkcji w punkcie) Jeśli funkcja f : D R, D R określona jest w pewnym otoczeniu punktu 0 D i istnieje skończona granica ilorazu różniczkowego: f f( ( 0 )
Bardziej szczegółowoUkªady równa«liniowych
dr Krzysztof yjewski Mechatronika; S-I 0 in» 7 listopada 206 Ukªady równa«liniowych Informacje pomocnicze Denicja Ogólna posta ukªadu m równa«liniowych z n niewiadomymi x, x, x n, gdzie m, n N jest nast
Bardziej szczegółowoWykªad 12. Transformata Laplace'a i metoda operatorowa
Wykªad 2. Tranformata Laplace'a i metoda operatorowa Tranformata Laplace'a Dla odpowiednio okre±lonej klay funkcji zdeniujemy operator L, nazywany tranformat Laplace'a, okre±lony wzorem L[ f ]() = f(t)e
Bardziej szczegółowoSpis tre±ci. 1 Gradient. 1.1 Pochodna pola skalarnego. Plan
Plan Spis tre±ci 1 Gradient 1 1.1 Pochodna pola skalarnego...................... 1 1.2 Gradient................................ 3 1.3 Operator Hamiltona......................... 4 2 Ró»niczkowanie pola
Bardziej szczegółowoCiaªa i wielomiany. 1 Denicja ciaªa. Ciaªa i wielomiany 1
Ciaªa i wielomiany 1 Ciaªa i wielomiany 1 Denicja ciaªa Niech F b dzie zbiorem, i niech + (dodawanie) oraz (mno»enie) b d dziaªaniami na zbiorze F. Denicja. Zbiór F wraz z dziaªaniami + i nazywamy ciaªem,
Bardziej szczegółowoFunkcje wielu zmiennych
Funkcje wielu zmiennych Wykresy i warstwice funkcji wielu zmiennych. Granice i ciagłość funkcji wielu zmiennych. Pochodne czastkowe funkcji wielu zmiennych. Gradient. Pochodna kierunkowa. Różniczka zupełna.
Bardziej szczegółowo1 Bª dy i arytmetyka zmiennopozycyjna
1 Bª dy i arytmetyka zmiennopozycyjna Liczby w pami ci komputera przedstawiamy w ukªadzie dwójkowym w postaci zmiennopozycyjnej Oznacza to,»e s one postaci ±m c, 01 m < 1, c min c c max, (1) gdzie m nazywamy
Bardziej szczegółowoMatematyka dla studentów kierunku Projetowanie Architektury Wn trz i Otoczenia. Jolanta Rosiak
Matematyka dla studentów kierunku Projetowanie Architektury Wn trz i Otoczenia Jolanta Rosiak 3 grudnia 2018 2 Geometria analityczna w przestrzeni Przestrzeni R 3 nazywamy zbiór wszystkich uporz dkowanych
Bardziej szczegółowoJanusz Adamowski METODY OBLICZENIOWE FIZYKI Zastosowanie eliptycznych równa«ró»niczkowych
Janusz Adamowski METODY OBLICZENIOWE FIZYKI 1 Rozdziaª 9 RÓWNANIA ELIPTYCZNE 9.1 Zastosowanie eliptycznych równa«ró»niczkowych cz stkowych 9.1.1 Problemy z warunkami brzegowymi W przestrzeni dwuwymiarowej
Bardziej szczegółowoRÓŻNICZKOWANIE FUNKCJI WIELU ZMIENNYCH: rachunek pochodnych dla funkcji wektorowych. Pochodne cząstkowe funkcji rzeczywistej wielu zmiennych
RÓŻNICZKOWANIE FUNKCJI WIELU ZMIENNYCH: rachunek pochodnych dla funkcji wektorowych Pochodne cząstkowe funkcji rzeczywistej wielu zmiennych wyliczamy według wzoru (x, x 2,..., x n ) f(x, x 2,..., x n )
Bardziej szczegółowoRachunek różniczkowy funkcji dwóch zmiennych
Rachunek różniczkowy funkcji dwóch zmiennych Definicja Spis treści: Wykres Ciągłość, granica iterowana i podwójna Pochodne cząstkowe Różniczka zupełna Gradient Pochodna kierunkowa Twierdzenie Schwarza
Bardziej szczegółowoLegalna ±ci ga z RRI 2015/2016
Legalna ±ci ga z RRI 205/206 Równania ró»niczkowe pierwszego rz du sprowadzalne do równa«o zmiennych rozdzielonych a) Równanie postaci: = f(ax + by + c), Równanie postaci: = f(ax + by + c), () wprowadzamy
Bardziej szczegółowoRelacj binarn okre±lon w zbiorze X nazywamy podzbiór ϱ X X.
Relacje 1 Relacj n-argumentow nazywamy podzbiór ϱ X 1 X 2... X n. Je±li ϱ X Y jest relacj dwuargumentow (binarn ), to zamiast (x, y) ϱ piszemy xϱy. Relacj binarn okre±lon w zbiorze X nazywamy podzbiór
Bardziej szczegółowoArkusz maturalny. Šukasz Dawidowski. 25 kwietnia 2016r. Powtórki maturalne
Arkusz maturalny Šukasz Dawidowski Powtórki maturalne 25 kwietnia 2016r. Odwrotno±ci liczby rzeczywistej 1. 9 8 2. 0, (1) 3. 8 9 4. 0, (8) 3 4 4 4 1 jest liczba Odwrotno±ci liczby rzeczywistej 3 4 4 4
Bardziej szczegółowoAnaliza Matematyczna MAEW101 MAP1067
1 Analiza Matematyczna MAEW101 MAP1067 Wydział Elektroniki Przykłady do Listy Zadań nr 14 Funkcje wielu zmiennych. Płaszczyzna styczna. Ekstrema Opracowanie: dr hab. Agnieszka Jurlewicz Przykłady do zadania
Bardziej szczegółowoZbiory ograniczone i kresy zbiorów
Zbiory ograniczone i kresy zbiorów Def.. Liczb m nazywamy ograniczeniem dolnym a liczb M ograniczeniem górnym zbioru X R gdy (i) x m; (ii) x M. Mówimy,»e zbiór X jest ograniczony z doªu (odp. z góry) gdy
Bardziej szczegółowoSpis tre±ci. Plan. 1 Pochodna cz stkowa. 1.1 Denicja Przykªady Wªasno±ci Pochodne wy»szych rz dów... 3
Plan Spis tre±ci 1 Pochodna cz stkowa 1 1.1 Denicja................................ 2 1.2 Przykªady............................... 2 1.3 Wªasno±ci............................... 2 1.4 Pochodne wy»szych
Bardziej szczegółowoLiniowe równania ró»niczkowe n tego rz du o staªych wspóªczynnikach
Liniowe równania ró»niczkowe n tego rz du o staªych wspóªczynnikach Teoria obowi zuje z wykªadu, dlatego te» zostan tutaj przedstawione tylko podstawowe denicje, twierdzenia i wzory. Denicja 1. Równanie
Bardziej szczegółowo