Zad Sprawdzić, czy dana funkcja jest funkcją własną danego operatora. Jeśli tak, znaleźć wartość własną funkcji.

Transkrypt

1 Zad Sprawdzić, czy dana funkcja jest funkcją własną danego operatora. Jeśli tak, znaleźć wartość własną funkcji. Zad. 1.1.a. Funkcja: ϕ = sin2x Zad. 1.1.b. Funkcja: ϕ = e x 2 2 Operator: f = d2 dx 2 Operator: f = d2 dx2 + x2 Odp. TAK; wartość własna J = 4 Odp. TAK; wartość własna J = 1 1

2 Zad Sprawdzić, czy następujące pary operatorów komutują. Zad. 1.2a) Operatory: f = x oraz ĝ = d dx Zad. 1.2b) Odp. NIE KOMUTUJĄ Operatory: f= C oraz ĝ = d2 dx 2 Odp. KOMUTUJĄ 2

3 Zad Sprawdzić, czy można równocześnie ostro określić: a) położenie i pęd (ODP. NIE MOŻNA) oraz b) położenie i kwadrat pędu cząsteczki (ODP. NIE MOŻNA), której ruch opisany jest jedną współrzędną. Zad Sprawdzić, czy można równocześnie ostro określić: a) energię kinetyczną i położenie (ODP. NIE MOŻNA) b) energię kinetyczną i pęd (ODP. MOŻNA), cząsteczki, której ruch jest opisany jedną współrzędną położenia.

4 Rozwinięcie postulatu o operatorach. Wynikiem pomiaru zmiennej może być tylko wartość własna jej operatora. a) Stan układu opisany jest funkcją ϕ. Mamy zmienną f. Jeśli: f ϕ = F ϕ to F jest wartością własną operatora f. zmienna f jest ostro określona, a F (funkcja własna) jest wynikiem pomiaru. b) Stan układu opisany jest funkcją Ψ. Mamy zmienną g. Jeśli: g Ψ G Ψ czyli G nie jest wartością własną operatora g, a funkcja Ψ nie jest funkcją własną operatora g. 4

5 Dowolną funkcję możemy jednak przedstawić jako: Ψ = C i ϕ i Gdzie ϕ i funkcje własne operatora g, a więc: g ϕ i = G i ϕ i W wyniku pomiaru otrzymujemy różne wartości własne G i z prawdopodobieństwem C i2. 5

6 Postulat o wartości średniej. Stan układu opisany jest funkcją ϕ. f = τ φ * f φ dτ (dla funkcji unormowanej) Jeśli ϕ jest funkcją własną operatora f, to: f = τ φ * f φ dτ = τ φ * F φ dτ = F τ φ * φ dτ = 1 6

7 Rozwiązanie równania Schroedingera dla studni niesymetrycznej (0, l) Rozwiązanie ogólne: Ψ n = A sin K n x + B cos K n x Warunki brzegowe: Ψ (0) = 0 Ψ (l) = 0 Ψ (0) = A sin 0 + B cos 0 = 0 sin 0 = 0, cos 0 = 1 czyli musi być: B = 0 Ψ (l) = A sin K n l = 0 sin K n l = 0 K n l = π, 2 π, 3 π K n l = nπ l, n = 1, 2, 3, 4 Ψ n = A sin nπ x l Normalizacja: l 0 Ψ 2 dx = 1 A = 2 l Ψn = 2 sin nπ x n = 1, 2, 3, 4 l l 7

8 Zad. 2.1 Dla studni (-l/2, l/2) w stanie Ψ 1 obliczyć prawdopodobieństwo znalezienia cząstki w przedziale (-l/4, l/4) Odp.: π Zad. 2.2a. Dla studni (0, l) w stanie Ψ 1 obliczyć wartość średnią położenia Odp.: x = l 2 Zad. 2.2b. Dla studni (0, l) w stanie Ψ 1 obliczyć wartość średnią pędu Odp.: p = 0 8

9 Zad Dla studni (0, l) w stanie Ψ 1 i Ψ 2 obliczyć najbardziej prawdopodobne położenie cząstki a) w stanie Ψ 1 Odp.: x = l 2 b) w stanie Ψ 2 Odp.: x = l/4 oraz x = 3/4l Zad Dla stanu Ψ 1 studni (0, l) obliczyć energię wykorzystując funkcję własną ϕ 1 oraz funkcję przybliżoną: Ψ 1 = 30 l 5 Odp. : E 1 = h2 E 8ml 2 1 = x(l-x) h 2 7,9ml2 E 1 < E 1 Zad Obliczyć długość fali, częstość i liczbę falową pasma w widmie elektronowym 1,3,5-heksatrienu, przyjmując długość cząsteczki l = 0,6 nm Odp.: λ = 169 nm ν = 1, Hz ν = 5, cm 1

10 Zad. 3.2 W widmie elektronowym 1,3,5-heksatrienu wystąpiło pasmo λ 1 = 250 nm. Oszacować położenie analogicznego pasma w widmie 1,3-butadienu. Odp.: λ 2 = 156 nm Zad Sprawdzić, czy można równocześnie zmierzyć energię kinetyczną i potencjalną oscylatora harmonicznego. Odp.: NIE MOŻNA Zad Oszacować stosunek obsadzenia dwóch najniższych stanów oscylacyjnych H 19 F ( ν = 3958,4 cm -1 ) w temperaturze 300K i 1000K Odp.: N 1 N 0 = 5, (w 300 K); N 1 N 0 = 3, (w 1000 K) 10

11 Zad Obliczyć stałe siłowe wiązań następujących cząsteczek jeśli widmach IR wystąpiły pasma o danych liczbach falowych: a) H 19 F b) H 35 Cl c) H 79 Br d) H 127 I ν 01 = 3958,4 cm -1 Odp.: k = 878 N/m ν 01 = 2885,6 Odp.: k = 477,5 N/m ν 01 = 2559,3 Odp.: k = 381 N/m ν 01 = 2230,0 Odp.: k = 291 N/m 11

12 Zad Analogicznie jak w zad Obliczyć stałe siłowe wiązań następujących cząsteczek jeśli widmach oscylacyjnych wystąpiły pasma o danych liczbach falowych: ν 01 /cm -1 k/(n/m) a) H 2 b) D 2 c) HD 4395,2 3118,8 3809,

13 Zad W czysto rotacyjnym widmie 12 C 16 O wystąpiły między innymi sąsiednie pasma o liczbach falowych: 11,51 i 15,35 cm -1. Obliczyć długość wiązania w tej cząsteczce i liczby kwantowe poziomów, między którymi nastąpiło przejście. Odp.: r = 0,113 nm Dla pierwszego pasma przejście: 2 3 Dla drugiego pasma przejście: 3 4 Zad Oszacować względne obsadzenie poziomów energetycznych rotacji CO w temperaturze 300 K i 1000K. Który z poziomów rotacyjnych jest najliczniej obsadzony? Dane: B co = 1,92 cm K: j max = K: j max = 13 13

14 Zad Wyznaczyć długość wiązania następujących cząsteczek: H 2, HD, D 2, których stałe rotacyjne wynoszą odpowiednio: 60,809; 45,655; 30,229 cm -1. r H 2 = 0,0744 nm r HD = 0,0744 nm r D 2 = 0,0744 nm Zad W widmie rotacyjnym H 2 (ramanowskim) odległość między sąsiednimi pasmami wynosi 121,62 cm -1. Oszacować wartość stałej rotacyjnej cząstki D 2. B D2 = 30,41 cm -1 14

15 Radialna i kątowa gęstość prawdopodobieństwa Zmienne: r, ϑ, φ (r: (0, ), ϑ: (0, π), φ: (0, 2 π) Wzory: element przestrzeni: element kąta bryłowego: dτ = r 2 sin ϑ dr dϑ dφ dω = sin ϑ dϑ dφ Prawdopodobieństwo znalezienia elektronu w elemencie dτ: P = Ψ 2 dτ czyli w: r, r +dr; ϑ, ϑ + dϑ; φ, φ + dφ 15

16 Można scałkować po kątach i po r: π 2π 0 0 P = π 2π 0 0 Ψ 2 r 2 sin ϑ dr dϑ dφ Prawdopodobieństwo znalezienia elektronu w obszarze r, r +dr ( skórka pomarańczy ): P = Ψ 2 r 2 sin ϑ dr dϑ dφ dω = sin ϑ dϑ dφ 0 0 Jeśli podzielimy przez dr i dω otrzymamy wartości gęstości prawdopodobieństwa: ρ(r) = Ψ 2 r 2 sin ϑ dϑ dφ - radialna gęstość prawdopodobieństwa (zależna od r) 0 ρ(ϑ, φ) = π 2π 0 0 (r: (0, ), ϑ: (0, π), φ: (0, 2 π) Ψ 2 r 2 dr - kątowa gęstość prawdopodobieństwa (zależna od ϑ i φ) 16

17 Zad. 5.1 Dla stanu 1s atomu wodoru obliczyć : a) średnią b) najbardziej prawdopodobną odległość elektronu od jądra Odp.: r = 3 2 a 0 r = a Zad Dla stanów 1s i 2p z oraz 2p x obliczyć kątową gęstość prawdopodobieństwa Dla stanu 1s: ρ(ϑ, φ) = Dla stanu 2p z : ρ(ϑ, φ) = Dla stanu 2p x : ρ(ϑ, φ) = 1 4π 3 4π cos2 θ 3 4π sin2 θ cos 2 φ