SZKOLNY PROGRAM PROFILAKTYKI

Załącznik nr 1 do Uchwały Nr 15 /2014 z dnia 16 września 2014 roku Rady icznej SP-2 im KEN we Włodawie SZKOLNY PROGRAM PROFILAKTYKI W SZKOLE PODSTAWOWEJ NR 2 WE WŁODAWIE NA ROK SZKOLNY 2014/2015 1

SPIS TREŚCI I. Identyfikacja problemu II. Psychospołeczna diagnoza środowiska szkolnego III. Kierunki działań profilaktycznych IV. Spodziewane efekty V. Harmonogram działań w wybranych obszarach zagrożeń VI. Ewaluacja 2

I. PODSTAWA PRAWNA SZKOLNEGO PROGRAMU PROFILAKTYKI Podstawa prawna: Ustawa z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty (tekst jednolity Dz. U. z 2004 r. Nr 256, poz. 2572, zmiany ogłoszone w Dz. U. z 2004 r. Nr 273, poz. 2703 i Nr 281, poz. 2781, z 2005 r. Nr 17, poz. 141, Nr 94, poz. 788, Nr 122, poz. 1020, Nr 131, poz. 1091, Nr 167, poz. 1400 i Nr 249, poz. 2104, z 2006 r. Nr 144, poz. 1043, Nr 208, poz. 1532 i Nr 227, poz. 1658, z 2007 r. Nr 42, poz. 273, Nr 80, poz. 542, Nr 115, poz. 791, Nr 120, poz. 818, Nr 180, poz. 1280 i Nr 181, poz. 1292, z 2008 r. Nr 70, poz. 416, Nr 145, poz. 917, Nr 216, poz. 1370 i Nr 235, poz. 1618, z 2009 r. Nr 6, poz. 33, Nr 31, poz. 206, Nr 56, poz. 458, Nr 157, poz. 1241 i Nr 219, poz. 1705, z 2010 r. Nr 44, poz. 250, Nr 54, poz. 320, Nr 127, poz. 857 i Nr 148, poz. 991, z 2011 r. Nr 106, poz. 622 i Nr 112, poz. 654, Nr 139, poz. 814, Nr 149, poz. 887 i Nr 205, poz. 1206, z 2012 r. poz. 941 i 979, z 2013 r. poz. 87, 827, 1317 i 1650 oraz z 2014 r. poz. 7, 290, 538, 598, 642 i 811). Ustawa z dnia 26 stycznia 1982 r. Karta Nauczyciela (tekst jednolity Dz. U. z 2014 r., poz. 191) Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 27 sierpnia 2012 r. w sprawie podstawy programowej wychowania przedszkolnego oraz kształcenia ogólnego w poszczególnych typach szkół (Dz. U. z 2012 r. poz. 977 zmiany ogłoszone w Dz. U. z 2014r. poz. 803). 3

II. IDENTYFIKACJA PROBLEMU Na podstawie obserwacji środowiska szkolnego i rozmów przeprowadzonych wśród uczniów, rodziców i nauczycieli zauważa się następujące problemy: a. niewłaściwe zachowania uczniów w relacjach z kolegami i nauczycielami: - agresja słowna - celowe bicie, lub szarpanie dla żartu, - ośmieszanie przed kolegami, - oszczerstwa, intrygi, - wykluczanie z grupy, - zamykanie w jakimś pomieszczeniu i przytrzymywanie, b. występowanie niebezpiecznych miejsc i sytuacji na terenie szkoły: - po lekcjach, - w czasie przerw, - na korytarzu, - w łazienkach, - na boisku szkolnym, - na szkolnym placu zabaw, c. utrudniona współpraca z niektórymi rodzicami: - przenoszenie odpowiedzialności za wychowanie dzieci na nauczycieli i szkołę, niedostateczna współpraca rodziców ze szkołą, niedostateczna wiedza na temat rozwoju dziecka, rozbieżność w działaniach wychowawczych rodzic rodzic, rodzic szkoła 4

II. PSYCHOSPOŁECZNA DIAGNOZA ŚRODOWISKA SZKOLNEGO Opracowanie narzędzia badawczego i całej diagnozy zleca się powołanemu zespołowi ds. profilaktyki środowiska szkolnego, który weryfikuje te obserwacje poprzez: a) rozmowy z nauczycielami, b) rozmowy z uczniami, c) rozmowy z rodzicami, d) wywiady z uczniami, nauczycielami, rodzicami, e) obserwacje zachowania uczniów, f) analizę frekwencji w dziennikach lekcyjnych, g) analizę frekwencji rodziców na zebraniach organizowanych przez szkołę, h) analizę dokumentacji wychowawców klasowych i pedagoga szkolnego, i) w razie potrzeby kontakty ze służbami porządkowymi i sądem. Analiza wyników diagnozy potwierdziła wstępnie założone obszary zagrożeń występujących w naszej szkole. 5

III. KIERUNKI DZIAŁAŃ PROFILAKTYCZNYCH Działania szkoły w kierunkach wskazanych w wyniku diagnozy: 1. Tworzenie bezpiecznej, ciepłej atmosfery w szkole. 2. Ograniczanie zachowań agresywnych i przemocy. 3. Wzmacnianie poczucia własnej wartości. 4. Udzielanie pomocy rodzicom uczniów przejawiających niewłaściwe zachowania. 5. Rozwijanie umiejętności radzenia sobie z napięciem pojawiającym się w trudnych sytuacjach. 6. Wzbudzanie w uczniach poczucia odpowiedzialności za własne zdrowie i życie. 7. Kształtowanie zachowań sprzyjających zdrowiu i bezpieczeństwu. 8. Dostarczenie informacji o alkoholu, nikotynie i innych substancjach uzależniających oraz o zagrożeniach wynikających z ich używania. 9. Zapoznanie z zasadami bezpiecznego poruszania się w ruchu drogowym. 10. Kształtowanie przyjaznego stosunku do zwierząt z zachowaniem ostrożności podczas kontaktu z nimi. 11. Wskazanie sposobów właściwego spędzania czasu wolnego oraz kreowanie właściwych wzorców. 12. Propagowanie zasad zdrowego żywienia. 13. Uświadomienie skutków uzależnienia od gier komputerowych, Internetu, telewizji. 14. Realizacja współpracy z MOPS, PCPR, Miejską Komisją Profilaktyki i Rozwiązywania Problemów Alkoholowych, SANEPID, Starostwem Powiatowym we Włodawie. 6

IV. SPODZIEWANE EFEKTY 1. Zmniejszenie przejawów niewłaściwych zachowań uczniów w relacjach z kolegami i nauczycielami oraz ograniczanie sytuacji i miejsc niebezpiecznych na terenie szkoły. 2. Wzrost umiejętności radzenia sobie w sytuacjach zetknięcia się z niewłaściwym zachowaniem uczniów i uzależnieniami. Coraz więcej uczniów konstruktywnie radzi sobie z trudnymi emocjami. 3. Wzrost wiedzy wśród uczniów, rodziców na temat uzależnień i niewłaściwych zachowań uczniów w relacjach z kolegami i nauczycielami oraz przeciwdziałania im. 4. Wzrost zainteresowania rodziców spędzaniem przez uczniów czasu wolnego po lekcjach. 5. Nabycie umiejętności dokonywania wartościowych i sensownych wyborów. 6. Poprawa w zakresie relacji uczeń nauczyciel rodzic. 7. Uczniowie nauczą się mówić, o swoich uczuciach oraz szanować uczucia innych. 8. Dążenie do zmniejszenia sytuacji i miejsc niebezpiecznych na terenie szkoły. 9. Zmniejszenie zjawiska dewastacji środowiska przyrodniczego. 10. Wzrost właściwych zachowań podczas poruszania się w ruchu drogowym i środkach komunikacji miejskiej. 11. Aktywne uczestnictwo w zajęciach promujących zdrowy styl życia, promowanie abstynencji tytoniowej, alkoholowej, narkotykowej ( moda na zdrowy styl życia). 12. Korzystanie ze wsparcia Poradni iczno icznej. 13. Poprawa aktywności i samorządności uczniów. 7

V. HARMONOGRAM DZIAŁAŃ PROFILAKTYCZNYCH Obszar działania Zadania Sposób realizacji Odpowiedzialni Termin realizacji 1. Kształtowanie umiejętności Pogadanki i rozmowy rozpoznawania i wyrażania Zajęcia psychoedukacyjne dla uczniów własnych potrzeb i uczuć 0-VI i sytuacji Kształtowanie właściwych postaw wobec innych, dbałość o kulturę języka, przeciwdziałanie niewłaściwym zachowaniom uczniów w relacjach z kolegami. 2. Kształtowanie umiejętności rozwiązywania sytuacji konfliktowych w szkole. 3. Rozpoznawanie przyczyn niewłaściwych zachowań uczniów w relacjach z kolegami. 4. Rozwijanie poczucia własnej wartości i godności. Tworzenie kontraktów klasowych Rozmowy na godzinach wychowawczych Podejmowanie działań mediacyjnych i interwencyjnych w sytuacjach kryzysowych Zajęcia psychoedukacyjne dla uczniów Rozmowy i pogadanki Zabawy sytuacyjne Obserwacje, wywiady z dziećmi Prelekcja dla rodziców na temat pozytywnego wzmacniania zachowań Proponowanie rodzicom przeprowadzenia badań w poradni i udział w zajęciach terapeutycznych Sporządzanie notatek ze zdarzeń związanych z sytuacjami trudnymi Rozmowy, pogadanki Scenki sytuacyjne Ćwiczenia relaksacyjne przy muzyce Zajęcia psychoedukacyjne dla uczniów Logopeda Nauczyciele Rodzice i sytuacji i sytuacji i sytuacji Uwagi 8

5. Uświadomienie zmian psychicznych i fizycznych związanych z okresem dojrzewania. Zajęcia z programu wychowanie do życia w rodzinie Lekcje przyrody Rozmowy na godzinach wychowawczych Filmy edukacyjne Nauczyciele przyrody, w-f, wychowania do życia w rodzinie szkolna Na bieżąco 6. Wyposażenie uczniów w umiejętności z zakresu komunikacji interpersonalnej Rozmowy i pogadanki Scenki sytuacyjne Filmy sytuacyjne Warsztaty psychoedukacyjne Logopeda i sytuacji 7. Stworzenie alternatywnych sposobów spędzania wolnego czasu. 8. Rozpoznawanie i reagowanie na zjawiska przemocy w rodzinie Świetlica szkolna Rozwijanie zdolności i talentów kółka zainteresowań Współpraca z MDK i WDK Zajęcia w klubach sportowych Organizowanie zimowisk w czasie ferii zimowych i półkolonii podczas wakacji Obserwacja dziecka, analiza prac plastycznych i literackich Rozmowa z dzieckiem i rodzicami Wywiad Zakładanie Niebieskiej Karty Dyrektor Opiekun świetlicy szkolnej Op. kół zainteresowań Bibliotekarka Nauczyciel w-f szkolna Logopeda Na bieżąco i sytuacji 9

Bezpieczeństwo na drodze, w szkole, w domu 1. Zapoznanie z zasadami bezpiecznego poruszania się w ruchu drogowym. 2. Dążenie do zmniejszenia sytuacji i miejsc niebezpiecznych na terenie szkoły. 3.Kształtowanie właściwego stosunku do osób obcych z jednoczesnym zachowaniem pewnej ostrożności 4. Uświadomienie niebezpieczeństwa zabaw zapałkami, urządzeniami elektrycznymi i gazowymi oraz materiałami wybuchowymi Realizacja programu Klub bezpiecznego Puchatka w klasie I Spotkanie z policjantem, z pracownikiem Straży Miejskiej pogadanka nt. bezpieczeństwa podczas ferii/wakacji Realizacja treści programowych w kl. 0-III Realizacja ścieżek wychowania komunikacyjnego Zdobywanie karty rowerowej w kl. IV Rozmowy na godz. wychowawczych Dyżury nauczycieli podczas przerw Zwiększenie kontroli w miejscach uważanych za niebezpieczne (szatnie, łazienki, korytarze) Apele szkolne Rozmowy z rodzicami Rozmowy na godz. wychowawczych Projekcja filmów Godziny wychowawcze Udział w konkursach Projekcja filmów Rozmowy z rodzicami Spotkanie ze strażakiem Alarm przeciw pożarowy ćwiczenia Policja Nauczyciel techniki Nauczyciele Dyrektor Personel administracyjny Dyrektor Rodzice Dyrektor Na bieżąco Na bieżąco X-XI 10

Profilaktyka w zakresie zdrowia i zapobiegania wypadkom 1. Rozwijanie i utrwalanie nawyków dbania o higienę osobistą oraz higienę ubioru i otoczenia 2. Dbanie o bezpieczne warunki nauki, właściwą postawę i wzrok podczas pracy w szkole i w domu. 3. Uświadomienie roli właściwego odżywiania, estetycznego spożywania posiłków dla zdrowego rozwoju. Godziny wychowawcze Lekcje w- f, przyrody, edukacji wczesnoszkolnej Spotkania z pielęgniarką Szkolna gazetka tematyczna Realizacja wybranych treści programu Wychowanie do życia w rodzinie Wykonanie prac plastycznych Zapoznanie z regulaminami pracowni szkolnych, sali gimnastycznej Spotkania z pielęgniarką Godziny wychowawcze Lekcje w-f, przyrody Dbanie o odpowiedni sprzęt szkolny, oświetlenie w klasie. Zwracanie uwagi na właściwą postawę podczas lekcji Realizacja treści programowych w kl.0-vi Zwracanie uwagi na estetykę i rodzaj spożywanych posiłków - pogadanki Zajęcia praktyczne w klasach 0 - VI Spotkania z pielęgniarką Akcja Szklanka mleka na II śniadanie Owoce w szkole Realizacja programów profilaktycznych we współpracy z SANEPID-em Wprowadzanie wartościowych produktów żywnościowych do sklepiku szkolnego Nauczyciele: w-f, przyrody, edukacji wczesnoszkolnej, wych. do życia w rodzinie, opiekun świetlicy Nauczyciele w-f, przyrody, Dyrektor Konserwator szkolny Nauczyciele Rodzice Nauczyciele przyrody, szkolna Rodzice Klub Wiewiórka Opiekun świetlicy Zgodnie z realizowanymi programami Zgodnie z realizowanymi programami, w miarę potrzeb Zgodnie z realizowanymi programami 11

4. Uświadomienie szkodliwości nikotyny, alkoholu i środków odurzających dla zdrowia człowieka. 5. Wskazanie sposobów zapobiegania chorobom cywilizacyjnym i psychicznym, a także chorobom zakaźnym, pasożytniczym, odzwierzęcym, przenoszonych drogą płciową AIDS. Zajęcia psychoedukacyjne Udział w konkursach Przygotowanie i realizacja szkolnych projektów profilaktycznych w ramach współpracy z Miejską Komisją Rozwiązywania Problemów Alkoholowych, Współpraca z Centrum Pomocy Rodzinie, SANEPID-em, Starostwem Powiatowym Realizacja zagadnień z programu Wychowanie do życia w rodzinie Realizacja Programu Ochrony Zdrowia Psychicznego Pogadanki nt. stresu, depresji i zapobiegania im Gazetki, filmy Realizacja wybranych zagadnień na lekcjach przyrody Rozmowa z pielęgniarką Nauczyciele: przyrody, edukacji wczesnoszkolnej, plastyki, wychowania do życia w rodzinie Nauczyciel przyrody Zgodnie z realizowanymi programami Zgodnie z realizowanym programem 6. Kształtowanie umiejętności selektywnego korzystania ze środków masowego przekazu i zapoznanie z ich wpływem na zdrowie psychiczne i rozwój człowieka (telewizja, Internet, reklama, filmy, prasa) Godziny wychowawcze Zajęcia psychoedukacyjne Katecheza Projekcja filmów Realizacja zagadnień z programu Wychowanie do życia w rodzinie Dyskusja tematyczna na zebraniach z rodzicami Logopeda Katecheci Bibliotekarz Nauczyciele: informatyki, wychowania do życia w rodzinie 12

7. Uświadomienie wpływu aktywności fizycznej na zdrowie i rozwój dziecka. Propagowanie zdrowego stylu życia. Aktywność ruchowa i jej wpływ na zdrowie i rozwój człowieka. 8. Kształtowanie świadomości ekologicznej 9. Kształtowanie umiejętności udzielania pierwszej pomocy Organizowanie: wyjść na pływalnię rajdów, wycieczek, zawodów sportowych Pogadanki w klasach, gazetki Realizacja programów profilaktycznych we współpracy z SANEPID-em Apele: Dzień Ziemi, Gazetka szkolna Pogadanki na lekcjach Udział w konkursach o tematyce ekologicznej Realizacja projektu ekologicznego Zajęcia z zakresu udzielania pierwszej pomocy Pokaz ratownictwa medycznego Filmy Nauczyciel w-f, przyrody Opiekun świetlicy Nauczyciele przyrody, edukacji wczesnoszkolnej, plastyki, muzyki Przeszkoleni nauczyciele Według harmonogramu, Na bieżąco Kwiecień Zgodnie z realizowanym programem 13

VI. SPOSOBY EWALUACJI SZKOLNEGO PROGRAMU PROFILAKTYCZNEGO Zapisy w dziennikach lekcyjnych, dzienniku pedagoga i psychologa szkolnego, pielęgniarki; Pisemne informacje wychowawców klas i opiekuna świetlicy szkolnej o realizacji Szkolnego Programu Profilaktyki; Wnioski z rozmów i zebrań z rodzicami; Wnioski z rozmów z uczniami i nauczycielami; Spostrzeżenia nadzoru pedagogicznego. Program jest otwarty i może ulegać modyfikacjom w trakcie realizacji. PROGRAM OPRACOWAŁY: Maria Pogonowska Anna Hołowacz-Zacharska Anna Gajewska - Dorosz Bożena Raczyńska Janina Parafiniuk Bożena Nilipiuk Monika Zguczyńska 14