W R Z E S I E Ń 2 0 09 BIAŁYSTOK

SPOŁECZNA SZKOŁA PODSTAWOWA NR 4 PTO PROGRAM PROFILAKTYKI SPOŁECZNEJ SZKOŁY PODSTAWOWEJ NR 4 PTO W BIAŁYMSTOKU W R Z E S I E Ń 2 0 09 BIAŁYSTOK

WSTĘP Podstawowym i naturalnym środowiskiem wychowawczym dziecka jest rodzina. To dom rodzinny wprowadza dziecko w świat kultury i wartości moralnych oraz przygotowuje je do uczestnictwa w życiu społecznym. Szkoła chce wspierać rodzinę w jej pracy wychowawczej, mądrze towarzyszyć uczniowi w jego rozwoju oraz stwarzać mu wartościowe środowisko wychowawcze. Szkoła pragnie wspomagać ucznia w jego pełnym i integralnym rozwoju we wszystkich sferach jego osobowości oraz uzewnętrzniać to wszystko, co w młodym człowieku jest cenne, ale ukryte. Szkoła pragnie również chronić młodego człowieka w jego rozwoju przed zagrożeniami i reagować na pojawienie się zachowań ryzykownych. Szkoła pragnie stworzyć warunki do zdobycia wiedzy i umiejętności służących do przeciwdziałania wszystkiemu, co zagraża bezpieczeństwu i zdrowiu dziecka. Program Profilaktyki Społecznej Szkoły Podstawowej zakłada realizację tzw. profilaktyki pierwszorzędowej, której zadaniem jest przeciwdziałanie zagrożeniom, wspieranie procesu wychowania oraz identyfikację osób będących w grupie podwyższonego ryzyka. Pomoc osobom zagrożonym i uzależnionym przynależy specjalistycznym placówkom (np. poradniom psychologicznopedagogicznym, ośrodkom socjoterapii, poradniom zdrowia psychicznego, itp.). Zadaniem szkoły jest nawiązanie w razie takiej y, współpracy z tymi placówkami. Celem profilaktyki drugorzędowej jest organizowanie zajęć i programów związanych z promowaniem zdrowego stylu życia (program ARR Mleko i Owoce w szkole, zajęcia korekcyjne na basenie i fakultatywne wychowania fizycznego). Strona 2 z 13

ZAŁOŻENIA 1. Wdrożenie treści profilaktycznych do programu nauczania wszystkich przedmiotów ze szczególnym uwzględnieniem godzin do dyspozycji. 2. Uczestniczenie dzieci i młodzieży w kołach zainteresowań służących poszerzaniu wiedzy i aktywizujących uczniów. 3. Wprowadzenie treści profilaktycznych do pracy samorządów szkolnych. 4. Stworzenie klimatu sprzyjającego uczeniu się i podejmowaniu pracy nad doskonaleniem swojej osobowości. 5. Aktywizowanie nauczycieli, rodziców i uczniów i kształtowanie właściwych postaw na rzecz promocji zdrowia i zapobieganiu zagrożeniom a także rozwijanie umiejętności radzenia sobie z wymogami życia. 6. Upowszechnianie programu w środowisku lokalnym. UCZESTNICY PROGRAMU 1. Uczniowie 2. Nauczyciele i inni pracownicy szkoły 3. Rodzice 4. Instytucje samorządowe oraz inne (prowadzące działalność pedagogiczną wychowawczą, profilaktyczną) Program zakłada uczestnictwo (czynne i bierne) wszystkich uczestników programu w: - cykliczne spotkaniach i dyskusje (spotkania z policjantami) - imprezach kulturalnych - lekcjach otwartych - grach i zabawach rekreacyjno-sportowych. Strona 3 z 13

MONITOROWANIE Program zakłada monitorowanie sytuacji wychowawczej w szkole przez cały okres pobytu w niej wychowanków, a w szczególności: na początku każdego roku poprzez diagnozę sytuacji wychowawczej środowiska pierwszoklasistów przez cały okres pobytu uczniów w szkole, poprzez działania mające na celu wczesne rozpoznanie uczniów z grup ryzyka uczniom z grupy ryzyka oraz ich rodzicom szkoła udziela wsparcia przez udostępnianie uczniom i ich rodzicom informacji o specjalistycznej pomocy poza szkołą lub kieruje ich do instytucji udzielających takiej pomocy EWALUACJA Program zakłada badanie sytuacji wychowawczej uczniów przed i po zakończeniu ich nauki w szkole przez: ankiety (diagnozę wstępną i końcową badanego zjawiska) wskaźniki ilościowe (aktywność uczniów na kołach zainteresowań, imprezach klasowych i szkolnych, programy, konkursy, itp.) wskaźniki jakościowe (zaangażowania uczniów w działalność szkoły) obserwacja oraz rozmowy nauczycieli z uczniami i rodzicami (pozyskanie informacji zwrotnej) Strona 4 z 13

AGRESJA I PRZEMOC Poznanie skali zjawiska (miejsc oraz sytuacji występowania przemocy w szkole) a następnie jego monitorowanie Zwiększenie bezpieczeństwa Dostarczenie rodzicom informacji nt. zaobserwowanego zjawiska Kształtowanie zasad poprawnej komunikacji interpersonalnej w obserwowanie zachowań uczniów przeprowadzanie wywiadów, rozmów kierowanych przeprowadzanie badań ankietowych dotyczących relacji uczniów w szkole rozpoznawanie problemów wychowawczych przez wychowawców analizowanie dokumentacji szkolnej sprawowanie nadzoru pedagogicznego pełnienie dyżurów przez nauczycieli, stały nadzór nauczycieli nad uczniami sprawny przepływ informacji między nauczycielami oraz doskonalenie współpracy wychowawców z pedagogiem szkolnym dla przeciwdziałania sytuacjom zagrożenia wyposażenie rodziców w wiedzę nt. agresji i przemocy opracowanie przez nauczycieli scenariuszy zajęć lekcyjnych wszyscy inni pracownicy szkoły pedagog szkolny wszyscy pedagog szkolny pedagog szkolny pedagog szkolny rodzice Strona 5 z 13

szkole dotyczących umiejętności właściwego porozumiewania się oraz przeprowadzanie zajęć wychowawczych mających na celu kształtowanie prawidłowych postaw zorganizowanie zajęć warsztatowych z udziałem uczniów, kształcących umiejętność komunikowania się i rozwiązywania konfliktów zwracanie uwagi na poprawność wypowiadania się i konieczność unikania wulgaryzmów oraz sloganów budzenie szacunku do siebie nawzajem, a w szczególności do płci przeciwnej kreowanie postaw zgodnych z pożądanymi społecznie wartościami, normami, wzorcami osobowymi przestrzeganie wewnętrznych regulaminów szkoły Strona 6 z 13

ADAPTACJA I INTEGRACJA Diagnoza procesu adaptacji uczniów w klasach pierwszych Budowanie pozytywnej więzi ucznia ze szkołą Wzmocnienie więzi pomiędzy uczniami w klasie i w szkole obserwowanie zachowań uczniów przeprowadzanie wywiadów, rozmów kierowanych organizowanie imprez klasowych i szkolnych (wg kalendarza imprez) uczenie współdziałania z innymi poprzez stosowanie w czasie zajęć pracy w grupach prowadzenie zajęć integracyjnych w klasie i na zajęciach pozalekcyjnych w celu budowania prawidłowych relacji między uczniami, organizowanie wspólnych wyjazdów (rajdy, wycieczki) wszyscy inni pracownicy szkoły pedagog szkolny inni wszyscy pedagog szkolny Strona 7 z 13

TRUDNOŚCI W NAUCE Diagnozowanie startu edukacyjnego uczniów rozpoczynających naukę w szkole Udzielanie pomocy i wsparcia uczniom mającym problemy w nauce przez poszczególnych nauczycieli przeprowadzenie diagnozy uczniów pod kątem dojrzałości szkolnej przeprowadzenie diagnozy logopedycznej tworzenie warunków do aktywnego uczestnictwa uczniów mających problemy z nauką w kołach zainteresowań oraz zajęciach sportowych i zespołach wyrównawczych poznanie sytuacji rodzinnej swoich wychowanków organizowanie możliwości indywidualnych konsultacji umożliwienie uczestnictwa w/w uczniów w zajęciach pozalekcyjnych o charakterze wyrównawczym organizowanie pomocy koleżeńskiej jasne określenie zasad postępowania w wypadku niepowodzeń szkolnych zawartych w przedmiotowych systemach oceniania (w klasach IV VI) kierowanie w/w uczniów na badania do PPP odpowiedzialni za terapię pedagogiczną pedagog logopeda wszyscy pedagog szkolny na początku roku Strona 8 z 13

PROFILAKTYKA UZALEŻNIEŃ Wstępna identyfikacja problemów Wyposażenie nauczycieli w wiedzę na temat profilaktyki uzależnień Promowanie zdrowego stylu życia przeprowadzenie diagnozy sytuacji organizowanie szkoleniowych rad pedagogicznych na temat rozpoznawania przypadków stosowania przez uczniów wybranych używek i sposobów zachowywania się w takich sytuacjach wyposażanie biblioteki szkolnej w fachową literaturę przedmiotu oraz inne pomoce (np. audiowizualne, itp.) udział nauczycieli w szkoleniach organizowanych przez Poradnie, Ośrodki Profilaktyczne lub inne instytucje wdrażanie do ciekawego, aktywnego spędzania wolnego czasu jako alternatywy telewizji, gier komputerowych i telewizyjnych organizowanie pozalekcyjnych zajęć alternatywnych (sportowych, kół zainteresowań, zawodów, imprez okolicznościowych, na początku każdego roku wszyscy pedagog szkolny inni Strona 9 z 13

wyjazdów na basen, itp.) promowanie niepalenia w środowisku szkolnym poprzez abstynencką postawę nauczycieli Kształtowanie u uczniów postawy asertywnej organizowanie warsztatów kształcących u uczniów postawę skutecznego odmawiania w sytuacji presji oraz przeciwstawianiu się negatywnym wpływom otoczenia organizowanie spotkania z policjantem w klasach I- III pedagog szkolny RADZENIE SOBIE W SYTUACJACH TRUDNYCH Doskonalenie u uczniów umiejętności radzenia sobie ze stresem przeprowadzanie zajęć wychowawczych mających na celu kształtowanie prawidłowych postaw oraz ćwiczenie umiejętności zachowania się w sytuacji stresu, frustracji, zagrożenia w klasach IV - VI Strona 10 z 13

WSPÓŁPRACA Z RODZICAMI Aktywizowanie rodziców do współpracy ze szkołą Umacnianie rodziny w jej prawidłowym funkcjonowaniu organizowanie zebrań z rodzicami i informowanie ich o aktualnych wydarzeniach z życia szkoły prowadzenie systematycznych konsultacji dotyczących pracy szkoły (ankieta, wywiad, rozmowa) angażowanie rodziców do różnych form pomocy szkole, klasie organizowanie imprez szkolnych, klasowych wzmacniających więzi rodzinne (np. wigilia, Dzień Matki, pikniki sportowe, rajdy rowerowe, kuligi, ogniska) organizowanie dla rodziców konsultacji psychologicznych oraz doradztwa pedagogicznego w rozwiązywaniu problemów wychowawczych pedagog szkolny psycholog y Strona 11 z 13

SAMORZĄDNOŚĆ I AKTYWNOŚĆ UCZNIA Stwarzanie warunków do grupowego i indywidualnego działania na rzecz innych. organizowanie akcji wspierających ujących organizowanie pomocy koleżeńskiej współorganizowanie imprez szkolnych Stwarzanie warunków do samorealizacji uczniów Kształtowanie odpowiedzialności i świadomości aktywnego uczestnictwa w życiu społeczności lokalnej i państwowej współorganizowanie imprez szkolnych, klasowych pełnienie funkcji w samorządzie (szkolnym, klasowym) uczestnictwo w kołach zainteresowań wdrażanie do samorządności poprzez zaangażowanie w pracach wdrażanie do odpowiedzialnego życia obywatelskiego poprzez uczestniczenia w uroczystościach szkolnych, apelach, imprezach okolicznościowych nauczyciel wiedzy o społeczeństwie świetlicy Strona 12 z 13

Programy związane z promocją zdrowego stylu życia program ARR Mleko i Owoce w szkole Promocja zdrowego stylu życia Korekcja wad postawy organizowanie dystrybucji mleka i owoców w szkole prowadzenie zajęć praktycznych sałatki, kanapki, desery i przekąski organizowanie dożywiania w szkole (obiady, drugie śniadania) spotkania z osobami i instytucjami promującymi zdrowy styl życia stałe monitorowanie dystrybutora z żywnością organizowanie zajęć na basenie organizowanie zajęć gimnastyki korekcyjnej ergonomia mebli pielęgniarka szkolna wychowania fizycznego Strona 13 z 13