PROGRAM WYCHOWAWCZY PUBLICZNEJ SZKOŁY PODSTAWOWEJ IM. MARII KONOPNICKIEJ W JASTROWIU NA ROK SZKOLNY 2016/2017 Zatwierdzony na posiedzeniu Rady Pedagogicznej w dniu 30 września 2016 r. AKTY PRAWNE Podstawą tworzenia szkolnych programów wychowawczych są następujące akty prawne: Konstytucja RP (atr.48, 53-54, 70, 72), Ustawa o systemie oświaty (szczególnie preambuła), Karta nauczyciela (szczególnie art.6), Rozporządzenia MEN z dnia 23 grudnia 2008 r. w sprawie podstawy programowej wychowania przedszkolnego oraz kształcenia ogólnego w poszczególnych typach szkół (Dz. U. z 2009 r. Nr 4, poz. 17 ze zm.), Rozporządzenia MENiS z dnia 27 sierpnia 2012 r. w sprawie podstawy programowej wychowania przedszkolnego oraz kształcenia ogólnego w poszczególnych typach szkół (Dz. U. z 2012 r. poz. 977), Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 21 maja 2001 r. w sprawie ramowych statutów publicznego przedszkola oraz publicznych szkół (Dz. U. z 2001 r. Nr 61 poz. 624, z 2002 r. Nr 10 poz. 96, z 2003 r. Nr 146, poz. 1416 oraz z 2004 r. Nr 66, poz. 606), Konwencja Praw Dziecka, Europejska Karta Praw Człowieka, Statut Szkoły. 1
Zadania główne Publicznej Szkoły Podstawowej im. Marii Konopnickiej w Jastrowiu 1. Wszechstronny rozwój osobowości wszystkich naszych uczniów w aspekcie: intelektualnym, duchowym, moralnym, emocjonalnym, fizycznym i społecznym. 2. Kształtowanie samodzielności w dążeniu do dobra w wymiarze indywidualnym i społecznym, godząc umiejętnie dążenie do dobra własnego z dobrem innych, odpowiedzialność za siebie i za innych, wolność własną z wolnością innych: 3. Wychowywanie w poczuciu szacunku dla dobra wspólnego jako podstawy życia społecznego oraz przygotowywanie do życia w rodzinie, społeczności lokalnej i w państwie w duchu przekazu dziedzictwa kulturowego i kształtowania postaw patriotycznych: 4. Działania profilaktyczne dotyczące zapobieganiu zachowaniom ryzykownym oraz promujące zdrowy styl życia: Wstęp Wszechstronny rozwój ucznia, czyli usytuowanie go w centrum działalności szkolnej stanowi główny kierunek pracy edukacyjnej. Program wychowawczy ma wspierać młodego człowieka w skomplikowanej fazie rozwoju, w której się znajduje, ukształtować własne, autonomiczne wnętrze, przejść od fazy wychowania ku samowychowaniu, wykazać godne cele życiowe oraz drogi ku ich realizacji, pomóc w odnalezieniu własnego miejsca w świecie. I. Cele szkoły podstawowej z podkreśleniem ich aspektu wychowawczego Wychowanie młodego pokolenia ma na celu: 1. Wyeliminowanie zachowań agresywnych wobec rówieśników, a zwłaszcza młodszych kolegów. 2. Wpajanie zasad kulturalnego zachowania się w szkole i poza szkołą, właściwego stosunku do kolegów i osób dorosłych przy współpracy z rodzicami. 3. Włącznie młodych w podmiotowe współtworzenie państwa. 4. Rozwój działalności sportowej, rekreacyjnej i turystycznej. 5. Przeciwdziałanie przestępczości nieletnich. 6. Kształtowanie własnej tożsamości w tym tożsamości lokalnej i regionalnej oraz otwarcia się na inne społeczności i kultury. 7. Dążenie do życia w harmonii z samym sobą, z innymi ludźmi, z przyrodą. II. Wartości wychowawcze ustanowione w celu ich osiągania, przestrzegania i poszanowania przez wszystkich członków społeczności szkoły 2
Program wychowawczy szkoły podstawowej obejmuje w sposób całościowy wszystkie treści i działania o charakterze wychowawczym i jest realizowany przez wszystkich nauczycieli. Nauczyciele w swojej pracy wychowawczej, wspierając w tym zakresie obowiązki rodziców, powinni zmierzać do tego, aby uczniowie w szczególności: 1. Znajdowali w szkole środowisko wszechstronnego rozwoju osobowego (w wymiarze intelektualnym, społecznym, estetycznym, moralnym, duchowym). 2. Rozwijali w sobie dociekliwość poznawczą ukierunkowaną na poszukiwaniu prawdy, dobra i piękna w świecie. 3. Mieli świadomość życiowej użyteczności zarówno poszczególnych przedmiotów szkolnych, jak i całej edukacji na danym etapie. 4. Poszukiwali, odkrywali i dążyli na drodze rzetelnej pracy do osiągnięcia wielkich celów życiowych i wartości ważnych dla odnalezienia własnego miejsca w świecie. 5. Przygotowywali się do rozpoznawania wartości moralnych, dokonywania wyborów i hierarchizacji wartości oraz mieli możliwość doskonalenia się. 6. Kształtowali w sobie postawę dialogu, umiejętność słuchania innych, umieli współdziałać, współtworzyć i współpracować. III. Treści wychowawcze określone w programach ścieżek edukacyjnych W szkole podstawowej, począwszy od II etapu edukacyjnego wprowadza się, obok przedmiotów i bloków przedmiotowych, ścieżki edukacyjne o charakterze wychowawczym: 1. Edukacja prozdrowotna. 2. Edukacja ekologiczna. 3. Edukacja czytelnicza i medialna. 4. Wychowanie do życia w społeczeństwie: Wychowanie do życia w rodzinie, Wychowanie regionalne dziedzictwo kulturalne w regionie, Wychowanie patriotyczne i obywatelskie. Za realizację ścieżek edukacyjnych odpowiedzialni są nauczyciele poszczególnych przedmiotów, przez cały rok szkolny. W zakresie edukacji prozdrowotnej realizowane będą przede wszystkim następujące treści i umiejętności wychowawcze: 1. Kształtowanie zdrowego stylu życia. 2. Zachowanie bezpieczeństwa na drodze, podczas gier i zabaw ruchowych. 3. Umiejętność w organizowaniu czasu wolnego i nauki w domu. 4. Rozpoznawanie zagrożeń i umiejętność reagowania na nie. 3
W zakresie edukacji ekologicznej realizowane będą takie treści jak: 1. Kształtowanie właściwego stosunku do przyrody i środowiska. 2. Uwrażliwienie na piękno i harmonię w przyrodzie. 3. Uczulenie na właściwe przeznaczenie odpadów i nie zaśmiecanie środowiska. 4. Uczenie bycia krytycznym do złych zachowań swych kolegów i koleżanek oraz ludzi dorosłych wobec przyrody W zakresie edukacji czytelniczej i medialnej realizowane będą treści i umiejętności wychowawcze: 1. Przygotowujące uczniów do korzystania z różnych źródeł informacji. 2. Rozbudzające potrzeby czytelnicze. 3. Przygotowanie do świadomego i odpowiedzialnego korzystania ze środków masowej komunikacji (telewizji, komputerów, prasy). 4. Kształtowanie postawy szacunku dla polskiego dziedzictwa kulturowego w związku z globalizacją kultury masowej. Wychowanie do życia w społeczeństwie ma przygotować uczniów do wzajemnego wspierania się, współdziałania, współodpowiedzialności za losy jednostek i grupy. W zakresie wychowania do życia w rodzinie istotne znaczenie wychowawcze mają takie treści jak: 1. Współpraca szkoły z rodzicami w zakresie działań wychowawczych. 2. Przekazywanie wartości i tradycji w rodzinie, wspólne świętowanie, spędzanie wolnego czasu. 3. Wzmacnianie prawidłowych relacji dziecka w rodzinie. 4. Współpraca z rodzicami w przygotowaniu uczniów do okresu dojrzewania i pozytywnego przyjęcia jego przejawów fizycznych i psychicznych. W zakresie edukacji wychowania regionalnej wraz z dziedzictwem kulturowym w regionie realizowane będą takie treści jak: 1. Rozwijanie wiedzy o kulturze własnego regionu. 2. Rozwijanie wartości rodzinnych związanych z wartościami kulturowymi wspólnoty lokalnej. 3. Kształtowanie świadomego i aktywnego uczestnictwa w życiu wspólnoty lokalnej. 4. Kształtowanie świadomego i aktywnego uczestnictwa w życiu wspólnoty lokalnej, z zachowaniem i pomnażaniem dziedzictwa kulturowego. W zakresie wychowania patriotycznego i obywatelskiego najważniejszymi treściami wychowawczymi są: 1. Odwołanie się do uczuć narodowych, budzenie patriotyzmu, wyczulenie na dobro narodu jako całości, ma ono służyć integracji społeczeństwa. 2. Omówienie znaczenia symboli narodowych oraz właściwe zachowanie się wobec nich. 3. Prezentowanie sylwetek Wielkich Polaków o bogatym dorobku twórczym i społecznym. 4
IV. Opis różnorodnych sytuacji wychowawczych, które mogą być aranżowane przez wszystkich wychowawców i dyrekcję szkoły, a w których uczniowie wykonują zadania o charakterze wychowawczym, kierując się ustalonym systemem wartości 1. Współpraca wychowawcza domu i szkoły Priorytet w wychowaniu młodego człowieka powinien mieć dom rodzinny. Tu przede wszystkim kształtuje się jego charakter, dziedziczone są doświadczenia, przekazywany jest system wartości. Rodzice mają prawo decydować o całym procesie wychowania dziecka, również w tym jego nurcie, który rozgrywać się będzie w szkole. W związku z powyższym: a) rodzice z dziećmi i nauczycielami dbają o wizerunek szkoły przez trwały wkład w dobra materialne szkoły, b) mają wykonawczy udział w konstruowaniu programu wychowawczego szkoły, c) biorą czynny udział w imprezach okolicznościowych organizowanych w szkole, d) pozostają w stałym kontakcie z wychowawcą klasy i dyrektorem odnośnie rozwoju swoich dzieci, e) wspierają się wzajemnie z nauczycielami w pokonywaniu trudności wychowawczych w formie spotkań, apelów, akademii, wspólnych wyjazdów i wycieczek. 2. Niektóre zadania wychowawcze szkoła dzielić będzie z organizacjami samorządowymi, rządowymi, pozarządowymi, klubami, towarzystwami. Szkoła współpracuje z: organem prowadzącym, Radą Miejską, kołami i klubami sportowymi, organizacjami promującymi zdrowie, biblioteką miejską, Poradnią Psychologiczno-Pedagogiczną, innymi instytucjami i organizacjami. Każdy z nas jest niepowtarzalną osobą a razem stanowimy jedną społeczność szkolną. W związku z tym organizowane będą: zajęcia warsztatowe w klasach wspomagające osobisty rozwój uczniów: a) ćwiczenie rozwijające samopoznanie, wzmacniające poczucie bezpieczeństwa i własnej wartości, rozwijanie asertywności, samodoskonalenia, radzenie sobie ze stresem i stymulowanie twórczości; 5
b) zajęcia warsztatowe integrujące klasę (ćwiczenia służące przełamaniu onieśmielenia, wzajemnemu poznaniu, budowaniu zaufania, doskonalenia komunikacji, rozwijaniu empatii i rozumienia innych, współdziałania); c) zajęcia integrujące szkołę społeczność uczniowską: wspólne obchody uroczystości i świąt szkolnych oraz organizowanie imprez okolicznościowych, zorganizowanie wyborów samorządów klasowych oraz szkolnego, wspólne akcje na rzecz środowiska, młodszych dzieci i ludzi starszych, imprezy promujące szkołę w środowisku np. jasełka, Dzień Babci i Dziadka, Święto Patrona Szkoły, wspólna akcja całej społeczności szkolnej na rzecz środowiska naturalnego: Dbałość o czystość terenu szkoły, wokół niej i najbliższego środowiska. Udział w akcjach Sprzątanie Świata, Dzień Ziemi. Dbałość o ochronę przyrody. Dożywianie zwierząt w zimie. V. Program działań przeciwstawiających się złu, zagrożeniu i patologii Formy pomocy wychowawczej: 1. Kontakt z wychowawcą. 2. Lekcje wychowawcze promujące najważniejsze wartości moralne, wskazujące autorytety warte naśladowania. 3. Współpraca z Poradnią Psychologiczno-Pedagogiczną: 4. Współpraca z rodzicami: pedagogizacja rodziców wg aktualnych potrzeb, stały kontakt rodziców z wychowawcą, pedagogiem i dyrektorem szkoły. 5. Współpraca z policją: realizowanie działań zapobiegających patologiom społecznym, spotkania z policjantami na lekcjach wychowawczych (zajęcia warsztatowe) oraz w ramach akcji Bezpieczne dziecko na drodze dla klas I-III. 6. Wzajemna pomoc koleżeńska: otoczenie wsparciem i opieką koleżeńską kolegów i koleżanki wymagające tego wsparcia i znajdujących się w trudnej sytuacji. VI. Szkolny system zajęć pozalekcyjnych rozwijających talenty i zainteresowania, postawy i umiejętności społeczne i organizacyjne formy pomocy szkoły dla samorządu uczniowskiego i jego program działania 6
System zajęć pozalekcyjnych 1. KOŁA ZAINTERESOWAŃ 2. ZAJĘCIA WYRÓWNAWCZE DLA UCZNIÓW Z TRUDNOŚCIAMI W NAUCE VII. Opis systemu motywacyjnego w wychowaniu. Zachowania i aktywność nagradzana i uznawana. Zachowania przynoszące uszczerbek dobru imieniu jednostki i całej szkoły. Sposoby ewentualnego honorowania w szkole zasług dla systemu przyjętych wartości. Kryteria oceniania zachowania uczniów (Kryteria oraz procedury wystawiania oceny z zachowania są zawarte w Wewnątrzszkolnym Systemie Oceniania). Główną zasadą wychowawczą jest pozytywny stosunek do każdego ucznia. Podkreślanie najpierw jego dobrych, zasługujących na uznanie i pochwałę cech. Niezbędnym jest ograniczenie negacji, a jednocześnie jasne i klarowne określenie postaw i zachowań nieakceptowanych wraz z podkreśleniem konsekwencji negatywnych zachowań. Nagroda może być przyznana za: a) rzetelną naukę i pracę społeczną, b) wzorową postawę, c) wybitne osiągnięcia, d) godne reprezentowanie szkoły na zewnątrz, w środowisku, e) organizację i aktywny udział w wewnętrznym życiu szkoły, f) wzorową frekwencję, g) najwyższą średnią ocen w szkole (kl. IV VI). Nagroda może być udzielona w następującej formie: 1. Pochwała nauczyciela, wychowawcy udzielona indywidualnie lub na forum klasy 2. Pochwała dyrektora szkoły udzielona indywidualnie, wobec klasy lub wobec szkoły. 3. Przedstawianie zachowań uznawanych, rozwijających i sławiących dobre imię szkoły i jednostki na apelu szkolnym. 4. List gratulacyjny do rodziców uczniów klas szóstych z uroczystym wręczeniem na koniec roku szkolnego. 5. Nagrody książkowe dla uczniów przewidziane są: za wzorowe zachowanie i średnią ocen 4,75, za wzorową frekwencję, za zdobycie miana lidera nauki, dla uczniów wyróżniających się w konkursach i turniejach pozaszkolnych. 6. Nagroda może być udzielona bądź przyznana na wniosek, wychowawcy, nauczyciela, dyrektora szkoły, Rady Rodziców lub Samorządu Uczniowskiego, po odpowiednim umotywowaniu. 7
VIII. Metody monitoringu i ewaluacji Celem monitoringu i ewaluacji programu wychowawczego szkoły podstawowej jest: a) informacyjność, b) badanie stanu realizacji programu wychowawczego, zdobytych umiejętności przez uczniów, c) diagnozowanie procesu wychowawczego: określenie specyfiki klasy i potrzeb uczniów, określenie obszarów ewentualnych zagrożeń na, które należałoby zwrócić szczególną uwagę, d) planowanie poprzez doskonalenie dalszej pracy wychowawczej poprzez modyfikowanie systemu oceny zachowania i programu wychowawczego. Efektywność Programu Wychowawczego sprawdzamy poprzez: a) analizę wyników w zakresie wychowania: zachowania w szkole i na zewnątrz pozytywne i negatywne, zachowania przynoszące uszczerbek dobremu imieniu jednostki i całej szkoły, b) wyniki klasyfikacji, c) monitorowanie procesu wychowawczego, d) liczbę interwencji odnośnie zachowań nieakceptowanych społecznie w środowisku szkolnym i najbliższym otoczeniu (notatki prowadzone przez nauczycieli odnośnie zachowania uczniów), e) dyskusje w czasie spotkań klasowych, zebrań samorządu uczniowskiego, Rad Pedagogicznych i spotkań z rodzicami, f) wyniki kontroli zewnętrznej i wewnętrznej. IX. Program wychowawczy szkoły został opracowany przy współudziale nauczycieli, rodziców, uczniów z uwzględnieniem następujących czynników: 1. Akty prawne zawarte na początku niniejszego programu. 2. Diagnoza środowiska uczniowskiego dokonana przy pomocy obserwacji, rozmów z uczniami, analizy dokumentów, rozmów i spotkań z rodzicami, a poprzez to zebranie oczekiwań i określenie potrzeb środowiska szkolnego. Do realizacji powyższego programu wychowawczego szkoły niezbędne jest : zaangażowanie całego środowiska szkolnego tj. nauczycieli, rodziców i uczniów, środki finansowe na zakup pomocy dydaktycznych, doskonalenie zawodowe nauczycieli, 8
X. Informacje końcowe 1. W skład programu wychowawczego w formie aneksu wchodzą: - Regulamin ucznia - Regulamin Samorządu Uczniowskiego - Harmonogram działań doraźnych i okolicznościowych 2. Zmian w Programie Wychowawczym dokonuje Rada Rodziców na wniosek nauczycieli, rodziców, uczniów, dyrektora szkoły. 9