Wychowywać to znaczy: nie deptać, nie poniewierać, nie gasić ( ) Dziecko ma prawo, by było tym, kim jest.

Transkrypt

1 WYCHOWANIE Wychowywać to znaczy: nie deptać, nie poniewierać, nie gasić ( ) Dziecko ma prawo, by było tym, kim jest. (Janusz Korczak) Przemoc, złość i chciwość otaczają nas ze wszystkich stron. Dobijają się do naszych drzwi. Ale w szkole jesteśmy bezpieczni. Na tej niewielkiej przestrzeni uczymy się szanować siebie nawzajem, myśleć, zdobywać wiedzę, zadziwiać, znajdować spokój i tworzyć. (Pam Brown) 1

2 WSTĘP Program wychowawczy szkoły opisuje w sposób całkowity wszystkie treści i działania o charakterze wychowawczym i jest realizowany przez wszystkich nauczycieli. Nauczyciele powinni dążyć do wszechstronnego rozwoju ucznia jako nadrzędnego celu pracy edukacyjnej. Edukacja szkolna polega na harmonijnej realizacji przez nauczycieli zadań w zakresie nauczania, kształcenia, wychowania i opieki. Zadania te tworzą wzajemnie uzupełniające się równoważne wymiary pracy każdego nauczyciela. Szkoła w zakresie nauczania zapewnia uczniom w szczególności: 1. Naukę swobodnego wypowiadania się, pisania i czytania ze zrozumieniem. 2. Poznawanie wymaganych pojęć i zdobywanie rzetelnej wiedzy na poziomie umożliwiającym co najmniej kontynuację nauki na następnym etapie kształcenia. 3. Dochodzenie do rozumienia, a nie tylko pamięciowego opanowania przekazywanych treści. 4. Rozwijanie zdolności dostrzegania różnego rodzaju związków i zależności (przyczynowo skutkowych, funkcjonalnych, czasowych oraz przestrzennych). 5. Rozwijanie zdolności myślenia analitycznego i syntetycznego. 6. Traktowanie wiadomości przedmiotowych, stanowiących wartość poznawczą samą w sobie, w sposób integralny, prowadzący do lepszego rozumienia świata, ludzi i siebie. 7. Poznawanie zasad rozwoju osobowego i życia społecznego. 8. Poznawanie dziedzictwa kultury narodowej postrzeganej w perspektywie kultury europejskiej oraz realizowanie działań antydyskryminacyjnych obejmujących całą społeczność szkolną. 9. Rozwijanie i kształtowanie potrzeby dbania o zdrowie psychiczne i fizyczne. 10. Kształtowanie postaw prospołecznych wśród uczniów, opartych na wzajemnym szacunku i zaufaniu. 2

3 Nauczyciele w swojej pracy wychowawczej i opiekuńczej, współpracując ze sobą, wspierają obowiązki rodziców. Zmierzają do tego, aby uczniowie w szczególności: 1. Znajdowali w szkole środowisko wszechstronnego rozwoju osobowego - w wymiarze intelektualnym, psychicznym, społecznym, zdrowotnym, estetycznym, moralnym, duchowym. 2. Rozwijali w sobie dociekliwość poznawczą, ukierunkowaną na poszukiwaniach prawdy, dobra i piękna w świecie. 3. Stawali się coraz bardziej samodzielni w dążeniu do dobra w jego wymiarze indywidualnym i społecznym, godząc umiejętnie dążenie do dobra własnego z dobrem innych, odpowiedzialności za siebie i odpowiedzialności za innych, wolność własną z wolnością innych. 4. Poszukiwali, odkrywali i dążyli na drodze rzetelnej pracy do osiągnięcia wielkich celów życiowych i wartości ważnych dla odnalezienia własnego miejsca w świecie, brali udział w konkursach przedmiotowych i artystycznych zgodnie z własnymi zainteresowaniami i możliwościami. 5. Uczyli się szacunku oraz przygotowywali się do życia społecznego, do życia w rodzinie, w społeczności lokalnej i w państwie - w duchu przekazu dziedzictwa kulturowego i kształtowania postaw patriotycznych. 6. Przygotowywali się do rozpoznawania wartości moralnych, dokonywania wyborów i hierarchizacji wartości oraz mieli możliwość doskonalenia się. 7. Kształtowali w sobie postawę dialogu, umiejętność słuchania innych, rozumienia ich poglądów, umieli współdziałać i współtworzyć w szkole wspólnotę nauczycieli i uczniów. 3

4 W szkole nie oddzielamy nauczania od wychowania i opieki, a zatem szczególny nacisk należy położyć na kształcenie umiejętności kluczowych, czyli ponadprzedmiotowych, w które uczniowie muszą być wyposażeni: 1. Planowanie, organizowanie, ocenianie własnego uczenia się i odpowiedzialność zdobycie tych umiejętności daje uczniowi szansę kierowania własnym rozwojem. 2. Skuteczne komunikowanie się w różnych sytuacjach uczeń porozumiewa się z drugim uczniem, nauczycielem, z pracownikami szkoły oraz ze środowiskiem, musi być więc przygotowany do nadawania komunikatów oraz przyjmowania informacji zwrotnej. 3. Efektywne współdziałanie w zespole więcej można zdziałać w grupie niż indywidualnie, uczeń powinien umieć działać w grupie, czyli poznać ogólne zasady współpracy. 4. Rozwiązywanie problemów w twórczy sposób wykorzystywanie treści przedmiotowych do kształcenia aktywnej, twórczej postawy wobec żmudnych oraz nietypowych problemów poznawczych i organizacyjnych. 5. Sprawne posługiwanie się technologią informacyjną umiejętność celowego gromadzenia, przetwarzania i wykorzystywania środków informacyjnych. 4

5 POWINNOŚCI WYCHOWAWCÓW KLASOWYCH Podstawową powinnością wychowawcy klasowego jest organizowanie i animowanie środowiska wychowawczego w powierzonej jego opiece klasie oraz dążenie do tego, aby stać się dla swoich wychowanków rzeczywistym autorytetem, doradcą, mistrzem i przewodnikiem. Do zadań wychowawcy klasy należy w szczególności: 1. Kierowanie i współdziałanie zespołem pedagogicznym pracującym z klasą, koordynowanie realizacji zadań zapisanych w programie wychowawczym. 2. Realizacja programu zajęć wychowawczych i pozalekcyjnych. 3. Zapewnienie uczniom i ich rodzicom wszechstronnej informacji na temat wymagań stawianych i podejmowanych przez szkołę oraz osiągnięć uczniów. 4. Wspomaganie zespołu uczniowskiego, w razie potrzeby inspirowanie i kierowanie realizacją podjętych zadań. 5. Bieżące rozwiązywanie problemów wychowawczych, w tym także wspomaganie uczniów mających trudności w szkole. 6. Prowadzenie godzin wychowawczych według ustalonej tematyki, zgodnie z ogólnymi zadaniami wychowawczymi szkoły. 7. Diagnozowanie potrzeb i trudności uczniów oraz procesów interpersonalnych zachodzących w klasie. 8. Diagnozowanie sytuacji rodzinnej uczniów i wspomaganie ich rozwoju z uwzględnieniem indywidualnej sytuacji. 9. Integrowanie klasy i dbanie o utrzymanie w niej dobrej atmosfery pracy. 10. Udzielanie uczniom wsparcia psychicznego w trudnych sytuacjach osobistych, rodzinnych oraz szkolnych. 11. Obserwowanie, notowanie i ocenianie zachowania uczniów. 12. Organizowanie sytuacji wychowawczych (imprezy klasowe, wycieczki, wspólne wyjścia do kina, teatru itp.) stwarzających możliwość integrowania 5

6 klasy, kształtowania kultury osobistej uczniów, wdrażania do współdziałania, poszerzania zainteresowań, zachęcanie do udziału w konkursach i autoprezentacji osiągnięć uczniów. 13. Organizowanie różnych form pomocy dla uczniów - pomoc koleżeńska w nauce, pomoc materialna. 14. Utrzymywanie partnerskiej współpracy z rodzicami i wspieranie ich w wychowaniu dzieci m.in. poprzez: - wspólne tworzenie i realizację programu wychowawczego klasy, - bieżące informowanie o postępach, trudnościach i osiągnięciach edukacyjnych uczniów, - organizowanie pedagogizacji rodziców, spotkań grupowych i indywidualnych, - spotkania warsztatowe mające na celu okresową analizę sytuacji wychowawczej w klasie i w miarę potrzeby ustalenie wspólnych działań wspierających obie strony w rozwiązywaniu trudności wychowawczych, - wspólne organizowanie imprez klasowych, wycieczek itd., mających na celu integrację zespołu klasowego i rodziców. 15. Promowanie klasy na tle szkoły m.in. poprzez włączenie wychowanków w organizowanie imprez ogólnoszkolnych, środowiskowych itp. 16. W szczególnych sytuacjach pełnienie roli mediatora pomiędzy uczniem a rodzicami, uczniem a nauczycielem, uczniem a uczniem. 17. Prowadzenie dokumentacji pracy edukacyjno-wychowawczej i opiekuńczej. 18. Analizowanie i podsumowanie osiągnięć edukacyjnych uczniów. 19. Zapoznanie uczniów i ich rodziców z prawem wewnątrzszkolnym. 20. Doskonalenie umiejętności wychowawczych w ramach doskonalenia wewnątrzszkolnego i pozaszkolnego. 21. Tworzenie Kodeksu Klasowego. 6

7 Układając roczny plan pracy wychowawczej wychowawca powinien brać pod uwagę: - sylwetkę absolwenta szkoły, - ogólne zadania wychowawcze szkoły, - powinności wychowawcy określone w programie wychowawczym szkoły, - problemy wychowawcze uczniów danej klasy, - oczekiwania rodziców, - oczekiwania uczniów. Wychowawca zobowiązany jest do dochowania tajemnicy w sprawach osobistych ucznia i jego rodziny. 7

8 POWINNOŚCI WYCHOWAWCZE I OPIEKUŃCZE NAUCZYCIELI ZAJĘĆ EDUKACYJNYCH I NAUCZYCIELI ŚWIETLICY Nauczyciel na każdej lekcji powinien własną postawą i przez stwarzanie konstruktywnych sytuacji wychowawczych: 1. Uczyć systematyczności, dokładności, punktualności, tolerancji, przestrzegania obowiązujących norm, pracowitości itp. 2. Podnosić poczucie własnej wartości uczniów i dążyć do wypracowania przez nich samokrytycyzmu. 3. Uczyć poprawnej komunikacji i współpracy w grupie. 4. Zapoznawać z zasadami kultury życia codziennego. 5. Uczyć troski o własne zdrowie i bezpieczeństwo. 6. Dbać o poprawne wyrażanie się uczniów. 7. Analizować umiejętności kluczowe uczniów pod kątem EWD. Zadaniem każdego nauczyciela i opiekuna jest wykorzystywanie treści przedmiotowych do ukazywania: 1. Wartości ogólnoludzkich, które mogą stać się drogowskazem w życiu człowieka. 2. Przykładowych postaw bohaterów literackich, historycznych i współczesnych wobec ludzi, sytuacji, problemów, idei. 3. Procesu podejmowania decyzji i dokonywania wyborów. 4. Rozwiązywania trudnych sytuacji życiowych i dokonywania wyborów. 5. Tradycji rodzinnych, regionalnych, narodowych i ich znaczenie dla tożsamości człowieka. 6. Wartości rodziny w życiu człowieka. 7. Piękna przyrody, jej użyteczności i sposobów ochrony przed zgubnymi wpływami cywilizacji. 8. Osiągnięć człowieka, będących skutkiem jego pracy i zaangażowania. 9. Znaczenia norm moralnych w życiu człowieka. 10. Zagrożeń dla człowieka ze strony przyrody i cywilizacji oraz sposobów ich uniknięcia. 11. Możliwości, wiedzy i umiejętności uczniów poprzez udział w konkursach szkolnych i pozaszkolnych. 12. Promocji i profilaktyki zdrowego stylu życia. 8