PRACA ORYGINALNA Medycya Ogóla i Nauki o Zdrowiu, 2014, Tom 20, Nr 4, 379 383 www.moz.pl Aktywość fizycza receptą a długowieczość Magdalea Skoticka 1, Magdalea Pieszko 2 1 Zakład Chemii, Ekologii i Towarozawstwa Żywości, Gdański Uiwersytet Medyczy 2 Zakład Żywieia Kliiczego i Dietetyki, Gdański Uiwersytet Medyczy Skoticka M, Pieszko M. Aktywość fizycza receptą a długowieczość. Med Og Nauk Zdr. 2014; 20(4): 379 383. doi: 10.5604/20834543.1132040 Streszczeie Wprowadzeie. Starzeie się jest zjawiskiem ieodwracalym, pewym etapem życia. Jedak jego przebieg determioway jest sumą czyików wpływających a orgaizm przez cały okres życia. Demograficzy proces starzeia się społeczeństwa powoduje potrzebę wprowadzeia projektów geriatryczych i owych metod aktywizacji seiorów. Jedym z istotiejszych elemetów dobrego stau zdrowia jest codziea systematycza aktywość fizycza. Cel pracy. Celem pracy było pozaie wpływu aktywości fizyczej a jakość życia seiorów po 80. roku życia. Materiał i metody. W iiejszej pracy wykorzystao badaia akietowe, prowadzoe a tereie województwa pomorskiego w latach 2012 2013 w okresie wioseo-letim. Narzędziem był skrócoy Międzyarodowy Kwestioariusz Aktywości Fizyczej (IPAQ) w wersji dostosowaej do badaia osób starszych. Poziom aktywości fizyczej ustaloo a podstawie szczegółowej aalizy wyików otrzymaych w trzech obszarach aktywości fizyczej. Przeprowadzoo rówież badaia akietowe składające się z pięciu pytań, określających poziom jakości życia. W badaiu udział wzięło 198 respodetów powyżej 80. roku życia 105 kobiet i 93 mężczyz. Wyiki i wioski. Aaliza statystycza obejmowała wykoaie statystyk opisowych. Na podstawie przeprowadzoych badań uzyskao wysokie średie wartości tygodiowego wydatku eergetyczego MET. Najwięcej akietowaych zakwalifikowało się do grupy o umiarkowaym wysiłku fizyczym (MET 1800 2300). Do ocey wpływu aktywości fizyczej a jakość życia wykorzystao współczyiki korelacji Pearsoa. Obliczoe współczyiki korelacji świadczyły o dużej sile związku między badaymi cechami. Aktywość fizycza oraz możliwość wykoywaia wielu czyości odgrywa kluczową rolę w oceie poziomu jakości życia. Słowa kluczowe IPQA, jakość życia, seiorzy, długowieczość WPROWADZENIE Starzeie się jest aturalym długotrwałym zjawiskiem prowadzącym do zaburzeń fukcji fizjologiczych orgaizmu. Zmiay starcze charakteryzuje systematycze pogarszaie się stau zdrowia, ie tylko a płaszczyźie fizyczej, ale także psychiczej, socjalej i społeczej. Kosekwecją starzeia się jest zmiejszeie rezerw czyościowych poszczególych arządów i zdolości adaptacyjych całego orgaizmu [1, 2, 3]. Niemiej jedak obserwujemy tedecję wydłużaia się życia. Według progoz demograficzych, liczba Polaków przekraczających 60. rok życia, w ciągu ajbliższych 20 lat będzie staowiła iemal 50% populacji [4, 5]. W związku z tym celowa okazuje się wielostroa aaliza procesu starzeia się a podstawie iterdyscypliarych badań aukowych. Koiecze jest szukaie owych modeli życia opartych a aktywizacji ludzi starszych, upowszechieiu zdrowego stylu życia, z odpowiedio dobraą dietą, połączoą z aktywością fizyczą [6]. Brak ruchu jest problemem w każdym wieku, ale staje się szczególie widoczy u osób starszych. Systematycze ćwiczeia fizycze w podeszłym wieku wpływają a zachowaie sprawości, iezależości i samodzielości w wykoywaiu czyości dia codzieego, są istotym elemetem pomyślego starzeia się [7]. Według Rowe i Kha pomyśle starzeie się ozacza ajbardziej optymaly z możliwych Adres do korespodecji: Magdalea Skoticka, Zakład Chemii, Ekologii i Towarozawstwa Żywości, Gdański Uiwersytet Medyczy, ul. Powstaia Stycziowego 9b, 81-519 Gdyia E-mail: skotitka@wp.pl Nadesłao: 17 czerwca 2013 roku; Zaakceptowao do druku: 31 lipca 2014 roku przebieg tego procesu, woly od patologii, kształtoway pozytywie przez uwarukowaia zewętrze, o miimalych deficytach fizjologiczych, psychologiczych, społeczych przypisywaych wiekowi chroologiczemu [8, 9]. Poadto aktywość fizycza może korzystie wpływać a sta emocjoaly seiorów i podosić subiektywą oceę jakości życia. Jakość życia ujmowaa jest w kategoriach szczęścia, dobrostau fizyczego i psychiczego, satysfakcji i spełieia oczekiwań wobec własego życia [10, 11, 12]. Jakość życia i starość są ze sobą ściśle powiązae, bowiem ajczęściej jesień życia postrzegaa jest jako czas trudy do zaakceptowaia. Ograiczeie sprawości zaczya wpływać a przestrzeń życiową, a zakończeie aktywości zawodowej dodatkowo zawęża fizycze, psychicze i socjale możliwości, ograiczając sferę życiową do czyości życia codzieego [15]. Niejedokrotie osobom starszym towarzyszy poczucie odrzuceia i margializacji. Dlatego istote jest, aby wyjść aprzeciw oczekiwaiom ludzi starszych, których sukcesywie będzie przybywać w aszym społeczeństwie. CEL PRACY Celem pracy było pozaie aktywości fizyczej seiorów po 80. roku życia i subiektywej ocey poziomu jakości życia. Cele szczegółowe: 1. Zbadaie wpływu aktywości fizyczej a jakość życia osób po 80. roku życia. 2. Ocea współzależości badaych parametrów (aktywości fizyczej i poziomu jakości życia) w zależości od płci.
380 Medycya Ogóla i Nauki o Zdrowiu, 2014, Tom 20, Nr 4 METODYKA BADAŃ W iiejszej pracy wykorzystao badaia akietowe, prowadzoe a tereie województwa pomorskiego w latach 2012 2013, w okresie wioseo-letim w okolicach parków, deptaków oraz miejsc wyzaczoych a odpoczyek i rekreację. W badaiu udział wzięło 198 respodetów po 80. roku życia (105 kobiet i 93 mężczyz). Wiek badaych zawierał się w przedziale od 80 do 94 lat. Wszyscy akietowai byli iezależi motoryczie; samodzielie wykoywali czyości dia codzieego. Grupa badaa charakteryzowała się wystarczającą sprawością itelektualą do zrozumieia i wypełieia akiety. Narzędziem był skrócoy Międzyarodowy Kwestioariusz Aktywości Fizyczej (IPAQ) w wersji dostosowaej dla osób starszych. Poziom aktywości fizyczej ustaloo a podstawie szczegółowej aalizy wyików otrzymaych w trzech obszarach: aktywość fizycza związaa z przemieszczaiem się, wykoywaiem czyości w domu i wokół domu oraz aktywość fizycza podejmowaa w czasie wolym [13, 14]. Do ocey poszczególych rodzajów aktywości posłużyły współczyiki itesywości. Każdy rodzaj aktywości fizyczej (AF) wyrażoo w jedostkach MET-mi/tydzień. Przeprowadzoo rówież badaia akietowe, określające poziom jakości życia osób badaych. Składała się oa z 5 pytań dotyczących subiektywej ocey stau zdrowia. Wskaźik jakości życia potraktoway został jako średia arytmetycza sumy puktów. Najwyższa wartość puktowa ozaczała ajiższy stopień w oceie jakości życia. Wykorzystao skrócoą wersję SF-36 dotyczącą tylko ajważiejszych parametrów determiujących poziom jakości życia. Pytaia dotyczyły ogólego stau zdrowia, częstości odczuwaia bólu, poziomu dysfukcji ruchowej oraz aspektu społeczego, związaego z relacjami w rodziie [15, 16]. Kolejym etapem było wykazaie współzależości między badaymi parametrami; aktywością fizyczą i poziomem jakości życia. Miarą współzależości był obliczoy współczyik korelacji liiowej Pearsoa. WYNIKI Na podstawie uzyskaych daych, biorąc pod uwagę tygodiowy wydatek eergetyczy, badaych podzieloo a trzy grupy. Do pierwszej zakwalifikowao osoby o aktywości fizyczej (AF) iskiej < 1800 MET. Koleją grupę staowili badai, których AF kształtowała się a poziome 1800 2300 MET. Do ostatiej grupy skierowao respodetów, których AF określaa była jako itesywa, przekraczająca 2300 MET. Badaia prowadzoo a podstawie kwestioariusza IPAQ, który jedak jest zalecay dla osób w przedziale 19 69 lat. Z tego względu a potrzeby iiejszego doświadczeia dostosowao kwestioariusz do osób powyżej 80. roku życia. Zrezygowao z pytaia dotyczącego aktywości fizyczej związaej z pracą zawodową, poieważ wiek badaych wykluczał podejmowaie jakiejkolwiek pracy zarobkowej. Porówao wydatek eergetyczy MET dla kobiet i mężczyz. Najwięcej kobiet przypisao do grupy pierwszej o iskim AF, jedak wartość mediay (tab. 1) świadczyła, że poad połowa przekraczała wartość 1500 MET w tygodiowym pomiarze, co dawało wyiki zbliżoe do mężczyz. Przecięte wartości wskaźika metaboliczego MET wyosiły 1722 dla kobiet i 1989 dla mężczyz. Najwięcej badaych mężczyz deklarowało wysiłek eergetyczy 1800 2300 MET (tab. 2). Różicując wydatek eergetyczy w zależości od rodzaju aktywości fizyczej zaobserwowao, że AF związaa z przemieszczaiem była wyższa u mężczyz. Praca w domu Tabela 1. Tygodiowy wydatek eergetyczy Poziomy aktywości fizyczej (AF) zakres daych kobiety mężczyźi ogółem (MET-mi/tydzie) zakres daych Aktywość fizycza (AF) iska 58 (882,0 1792,5) 1575,25 31 (1072,5 1770,0) 1554,0 89 1567,5 Aktywość fizycza (AF) umiarkowaa 30 (1807,5 2298,0) 1908,0 41 (1803,0-2295,0) 1989,0 71 1989,0 Aktywość fizycza (AF) itesywa 17 (2319,0 3252,0) 2472,0 21 (2328,0 3285,0) 2632,5 38 2508,0 Suma 105-1722,0 93-1989,0 198 1825,5 Tabela 2. Tygodiowe wydatki eergetycze dla różych rodzajów aktywości fizyczej (MET- mi/tydzień) Rodzaje aktywości fizyczej AF związaa z przemieszczaiem się AF związaa z pracą w domu AF związaa z czasem wolym kobiety AF iska 297 (132 693) mężczyźi MET zakres daych (MET) MET zakres daych (MET) 297 (198 693) AF umiarkowaa 198 (132 578) 198 297 (99 624) AF itesywa 462 (99 792) 594 (93 642) AF iska 605 (450 1500) 525 (405 1120) AF umiarkowaa 1080 (450 1740) 900 900 (540 1530) AF itesywa 675 (450 1500) 900 (0 1830) AF iska 630 (0 900) 540 (240 1020) AF umiarkowaa 420 (0 1380) 660 690 (0 1170) AF itesywa 1440 (660 1800) 1080 (480 2520) liczba badaych 105 93 330 900 690
Medycya Ogóla i Nauki o Zdrowiu, 2014, Tom 20, Nr 4 381 i wokół domu geerowała ajwyższy wydatek eergetyczy wśród grupy charakteryzującej się umiarkowaym poziomem MET. Zazwyczaj osoby te, większą część czasu spędzały a typowych pracach porządkowych w domu i w ogrodzie. Z tego też powodu wielokrotie wyiki dotyczące zagospodarowaia czasu wolego wyosiły 0. Podsumowując powyższe wyiki, moża wskazać, że ajwięcej czasu i eergii badai poświęcali a czyości codziee. W obydwu przypadkach wyliczoa dla pracy w domu i wokół iego była rówa 900 MET. Badaie poziomu jakości życia określoo a podstawie badań akietowych. Objętych badaiem seiorów podzieloo a trzy wyżej wymieioe grupy, zależie od aktywości fizyczej. Pytaia dotyczyły ogólego stau zdrowia, odczuwaia bólu, ograiczeń fizyczych i relacji z rodzią oraz bliskimi. Tabela 3. Jakość życia w zależości od płci i aktywości fizyczej Jakość życia (JŻ) kobiety mężczyźi ogółem x s x s x s Niska (AF) 58 3,21 0,57 31 3,12 0,60 89 3,18 0,58 Umiarkowaa (AF) 30 2,68 0,39 41 2,31 0,54 71 2,67 0,51 Itesywa (AF) 17 2,06 0,45 21 1,80 0,50 38 1,96 0,49 Suma 105 2,87 0,66 93 2,46 0,74 198 2,68 0,73 x średia jakość życia s odchyleie stadardowe Najlepiej swoje samopoczucie oceiły osoby z grupy o wysokiej aktywości fizyczej. Zarówo wśród kobiet (2,06), jak i mężczyz (1,80) poziom jakości życia, mierzoy średią arytmetyczą określoo a wysokim poziomie. Średia ocea jakości życia dla całej badaej populacji wyiosła 2,68, przy czym kobiety gorzej oszacowały swój dobrosta. Respodeci, którzy charakteryzowali się iskim poziomem aktywości fizyczej, skarżyli się a problemy arządu ruchu i odczuwaie bólu częściej iż raz w tygodiu, dlatego ich ocea ogóla była wyższa iż 3 pkt. Kolejym etapem była próba wykazaia współzależości między aktywością fizyczą a poziomem jakości życia. Miarą współzależości był współczyik korelacji liiowej Pearsoa. W badaiu zestawioo wszystkie wyiki, iezależie od wcześiejszego podziału a grupy AF, chcąc w te sposób pokazać ogólą tedecję. Tabela 4. Statystyka współzależości aktywości fizyczej i poziomu jakości życia Aktywość fizycza wyrażoa w a b R 2 φ 2 T obl T tab Jakość życia kobiet 105-12,783 2499,8 0,722 0,278 10,606 1,983 Jakość życia mężczyz 93-17,060 2771,5 0,731 0,269 10,217 1,986 α=0,05 a (y) współczyik regresji liiowej, b (y) współczyik regresji liiowej, R 2 współczyik determiacji, φ 2 współczyik idetermiacji, t obl test t-studeta Obliczoe współczyiki ujemej korelacji liiowej, świadczyły o dużej sile związku między badaymi parametrami. Współczyiki determiacji R 2 (x,y) w obydwu przypadkach przekraczały 0,72, co ozaczało, że poad 72% zmieości poziomu jakości życia było uwarukowae aktywością fizyczą. Dodatkowo współczyik idetermiacji, φ 2 (x,y) =0,28, iformował, że tylko 28% zmieości badaego parametru wyikało z iych czyików. W obydwu badaych wariatach statystyka t obl była wyższa od t tab, co ozaczało, że obliczoe współczyiki korelacji były statystyczie istote przy p=0,05. DYSKUSJA Zdrowie jest wartością ajwyższą, leży w aturze ludzkiego rozwoju, jest warukiem osiągięcia satysfakcji i szczęścia w życiu. Pomaga w realizacji i zaspokajaiu iych potrzeb. Sta aszego zdrowia kształtujemy przez całe życie. Wśród wielu kompoetów defiiujących zdrowie i pomyśle starzeie jest aktywość fizycza. Regularie stosowaa i odpowiedio dobraa dla osób w starszym wieku, wpływa a zwiększeie rówowagi i prędkości chodu, poprawia sprawość fukcjoalą i wydolość tleową oraz zmiejsza ryzyko uzależieia od otoczeia. W przeprowadzoych badaiach respodeci wykazywali dużą aktywość fizyczą. Wysokie wartości tygodiowego MET-mi/tydzień różiły się od wyików prezetowaych przez wielu autorów, którzy wskazywali a fakt, że zbyt duży odsetek ludzi po 65. roku życia cierpi a hipokiezę [17, 18, 19]. Na wysoką wartość MET w badaej próbie prawdopodoby wpływ miał fakt, że respodeci ie byli do końca przypadkowi. Badaia kwestioariuszowe prowadzoo w miejscach przezaczoych a spacery i rekreację (parki, ogródki działkowe). Z uwagi a fakt, że skrócoy kwestioariusz IPAQ jest przezaczoy dla osób do 69. roku życia, bardzo trudo jest porówywać otrzymae wyiki w przedziale wiekowym 65 94 lata z iym doiesieiami aukowymi. Nie do końca możliwa była ekstrapolacja współczyików zapropoowaych przez Bierat [20]. Brakuje arzędzi określających poziom aktywości fizyczej osób po 70. roku życia, a awet stulatków, których liczba stale rośie rówież w Polsce. Bezspory jest fakt, że poziom aktywości fizyczej obiża się wraz z wiekiem, zarówo wśród kobiet, jak i u mężczyz. Potwierdzają to rówież doiesieia Hama i wsp. [21]. Taki tred zauważay jest a całym świecie [22], ie zaczy to jedak, że ie ma wśród ajstarszej grupy wiekowej osób mogących i chętych do podejmowaia aktywości fizyczej w czasie wolym. Większość akietowaych regularie spacerowała, uprawiała populary ostatio ordic walkig lub uczęszczała a zorgaizowae zajęcia ruchowe. Według Kaczmarczyk i Trafiałek [23], są to obecie ajpopulariejsze formy aktywości fizyczej wśród seiorów. Przeprowadzoa aaliza wyików potwierdziła rówież fakt, że większość podejmowaych aktywości ruchowych wśród badaej grupy przypadło a pracę w domu lub a wykoywaie czyości codzieych [8,24]. Osoby starsze, awet te, które dożywają późej starości, często przezaczają swój woly czas a pomoc wukom i prawukom [25]. Formą aktywizacji są rówież kluby seiora, które działają coraz prężiej [26]. Połączoe formy aktywizacji, przy szczególym udziale aktywego ruchu, kształtują jakość życia osób starszych, która, według WHO, defiiowaa jest jako dobrosta fizyczy, psychiczy i społeczy, a ie jedyie brak choroby [27]. Badai respodeci określili swój poziom jakości życia bardzo wysoko. Zdecydowaie w tej oceie ajważiejszym kompoetem była sprawość fizycza, która z kolei
382 Medycya Ogóla i Nauki o Zdrowiu, 2014, Tom 20, Nr 4 determiowała możliwość pełego udziału w życiu rodziy, bliskich i zajomych. Potwierdzają to dodatkowo obliczoe wyiki korelacji liiowej, które jedozaczie wskazują a zależość aktywości fizyczej i subiektywej ocey poziomu jakości życia osób w podeszłym i starczym wieku. Do podobych stwierdzeń doszli Gregoryczyk i wsp.[28], według których utrzymywaie ogólej sprawości fizyczej i itelektualej w połączeiu z kotaktami społeczymi jest warukiem wysokiej ocey jakości życia wśród seiorów, iezależie od tego, czy są pacjetami domów pomocy społeczej, czy mieszkają samodzielie [29, 20, 31]. Sta aktywości fizyczej osób po 80. roku życia w Polsce, w porówaiu z krajami UE, ie jest zadowalający. Najbardziej aktywi są mieszkańcy krajów skadyawskich, szczególie Szwecji, gdzie ajwięcej otuje się stulatków [32]. Jedak feome długowieczości jest bardziej złożoy. Zazwyczaj kobiety, iezależie od miejsca zamieszkaia, są bardziej biere ruchowo iż mężczyźi, co potwierdzają powyższe badaia, a jedak statystyczie żyją dłużej [33]. Ciekawe badaia prowadzili Wojszel i Bień, którzy wykazali zróżicowaie w sprawości fizyczej seiorów w zależości od miejsca zamieszkaia. Okazało się, że osoby starsze mieszkające a wsi częściej miały problemy w codzieych czyościach i wielokrotie skazae były a stałą pomoc otoczeia [34]. Szasą a wyrówywaie różic, główie a tereach wiejskich i w małych miastach, powio być systematycze podoszeie wiedzy i edukacja. Brakuje odpowiediej promocji i propagowaia aktywości fizyczej. W szerszym zakresie powiy ruszyć programy geriatrycze oraz projekty aktywizujące osoby starsze. Waże jest kształtowaie świadomości osób już po 50. roku życia, że starość to ie wyrok. Koiecze jest upowszechiaie tezy, że odpowiedia do wieku i sprawości; aktywość fizycza jest ajlepszym sposobem a zachowaie zdrowia, długowieczości, a także dobrego samopoczucia, co potwierdziły wyiki badań zaprezetowae w pracy. WNIOSKI 1. Na podstawie przeprowadzoych badań uzyskao wysokie średie wartości tygodiowego wydatku eergetyczego MET-mi/tydzień wśród respodetów po 65. roku życia. 2. Najwięcej akietowaych zakwalifikowało się do grupy o umiarkowaym wydatku eergetyczym MET (1800 2300). 3. Samopoczucie i subiektywa ocea poziomu jakości życia badaych uzależioa była od aktywości fizyczej. Osoby, którym towarzyszył ruch a co dzień, wysoko oceili jakość swojego życia. 4. Obliczoe współczyiki korelacji świadczyły o dużej sile związku między aktywością fizyczą a poziomem jakości życia. Możliwość wykoywaia wielu czyości odgrywała kluczową rolę w oceie własego dobrostau. 5. Seiorzy, którzy są w staie aktywie uczesticzyć w codzieym życiu, oceili swój sta zdrowia bardzo wysoko, twierdząc, że obok odpowiediej diety i wsparcia rodziy, ćwiczeia fizycze są receptą a długowieczość. PIŚMIENNICTWO 1. Żołądź JA, Majerczak J, Duda K. Starzeie się a wydolość człowieka. W: Górski J, (red.). Fizjologia wysiłku i treigu fizyczego. Warszawa: PZWL; 2011: 157 165. 2. Skalska A. Ograiczeie sprawości fukcjoalej osób w podeszłym wieku. Zeszyty aukowe Ochroy Zdrowia. Zdr Publ i Zarz. 2011; tom IX, 1: 50 59. 3. Macauley D. The potetial Beefis of Physical Activity i older people. Med Spotiva. 2001; 5(4): 230 234. 4. Kapik A, Rottermud J, Myśliwiec A, Plita R, Gruca M. Aktywość fizycza a samoocea zdrowia osób w starszym wieku. Prz Med Uiw Rzesz Ist Leków. 2011; 2: 195 204. 5. Corer L, Brittai K, Bod J. Social aspects of ageig. Psychiatry. 2004; 3: 5 7. 6. Tokarz A, Stawarska A, Kolczewska M. Ocea jakościowa sposobu żywieia ludzi starszych zrzeszoych w wybraych warszawskich stowarzyszeiach społeczych. Bromat Chem Toksykol. 2007; 11(4): 359 364. 7. Grimm EK, Swartz A Hart T,.Miller NE. Compariso of the IPAQ-Short Form ad accelerometry predictios of physical activity i older adults. J Agig Phys Act. 2012; 20(1): 64 79. 8. Marchewka A, Jugiewicz M. Aktywość fizycza w młodości a jakość życia w starszym wieku. Gerotol Pol. 2008; 16(2): 127 130. 9. Rowe JR, Kah RL. Huma agig: Usual ad successful. Sciece. 1987; 237: 143 149. 10. Fidecki W, Wysokiński M, Wrońska I, Walas L, Siekiewicz Z. Jakość życia osób starszych ze środowiska wiejskiego objętych opieką długotermiową. Probl Hig Epidemiol. 2011; 92(2): 221 225. 11. Farquhar M. Elderly people s defiitios of quality of life. Soc Sci Med. 1995; 41(10); 1439 46. 12. Zhag L, GallagHer R, Neubeck L. Health-related quality of life i atrial fibrillatio patiets over 65 years: a review. Eur J Prev Cardio. 2014; 12. 13. Craig CL, et al. Iteratioal physical activity questioaire: 12 coutry reliability ad validity. Med Sci Sport Exer. 2003; 35(8): 1381 95. 14. Ciekot M. Aktywość ruchowa ludzi w różym wieku. W: Aktywość ruchowa. 2012; 16 (1): 127 137. 15. Śmiechowska M. Żywość, żywieie a zdrowie i jakość życia seiorów. Szkice humaistycze. 2012; tom12; 29 (3): 35 49. 16. Kolarzyk E. Ogólopolskie badaia jakości życia związaej ze zdrowiem fizyczym i psychiczym kobiet w wieku 45 60 lat metodologia badań. Probl Hig Epidemiol. 2009; 90(4): 490 494. 17. Włodarek D, Majkowski M, Majkowska L. Aktywość fizycza starszych osób mieszkających w gmiie Koprzywica. Rocz Pastw Zakl Hig. 2012; 63(1): 111 117. 18. Piątkowska M. Wiek jako czyik różicujący poziom aktywości fizyczej polskiej populacji. Atropomotor. 2012; 59: 17 29. 19. Drużbicki M, Wrzosek K, Przysada G, Sapuła R, Wola-Nieroda A. Ocea rówowagi i chodu osób starszych uczesticzących w zajęciach ruchowych w ramach Uiwersytetu Trzeciego Wieku. Youg Sport Sciece of Ukraie. 2010; 4: 53 59. 20. Bierat E, Stupicki R. A overview of iteratioally applicable questioaires desiged for assessig physical activity. Physical Educatio ad Sport. 2005; 49: 32 42. 21. Ham SA, et al. Prevalece of o leisure-time physical activity 35 states ad District of Columbia. Morbidity ad Mortality Weekly Reports 2004; 51(4): 82 86. 22. Katzmarzyk P. Physical activity ad fitess with age amog sex ad ethic groups; w Bouchard C, Blair SN, Haskell W (red.) 2007; Physical activity ad health. Champaig, Huma Kietics. 23. Kaczmarczyk M, Trafiałek E. Aktywizacja osób w starszym wieku jako szasa a pomyśle starzeie. Gerotol. 2007; 15(4): 116 118. 24. Nowicka A. Starość jako faza życia człowieka. W: Nowicka A. Wybrae problemy osób starszych. Kraków: Impuls; 2006: 20 22. 25. Koprowiak E, Nowak B. Style życia ludzi starszych. A UMCS. Lubli: Neurocetrum 2007: 372 375. 26. Główy Urząd Statystyczy. Uczestictwo Polaków w sporcie i rekreacji ruchowej w 2008 roku. Warszawa 2009: 63 81. 27. Kłak A, Mińko M, Siwczyńska D. Metody kwestioariuszowe badaia jakości życia. Probl Hig Epidemiol. 2012; 93(4): 632 638. 28. Grzegorczyk J, Kwolek A, Bazarik K, Szeliga E, Wola A. Jakość życia osób mieszkających w domach pomocy społeczej i słuchaczy uiwersytetu trzeciego wieku. Prz Med Uiw Rzesz. 2007; 3: 225 233. 29. Zarzecza-Bara M, Bakierska M, Trzeciak B, Pęgiel-Kamrat J. Jakość życia starszych mieszkańców miasta i gmiy Sztum korzystających z pielęgiarskiej opieki środowiskowej. Probl Hig Epidemiol. 2008; 89(4): 511 517.
Medycya Ogóla i Nauki o Zdrowiu, 2014, Tom 20, Nr 4 383 30. Dziembaj J. Aktywość ruchowa podopieczych Dzieego Domu Opieki Społeczej r 2 przy ul. Potulickiej 40 w Szczeciie. Probl Hig Epidemiol. 2007; 88: 49 55. 31. Taaka H, Shirakawa S. Sleep health, lifestyle ad metal health i the Japaese elderly: esurig sleep to promote a healthy brai ad mid. J Psychosom Res. 2004; 56(5): 465 477. 32. Rizzuto D, Orsii N, Qiu C. Wag, H. X, Fratiglioi L. Lifestyle, social factors, ad survival after age 75: populatio based study. BMJ 2012; 345: e5568. 33. Wieczorowska-Tobis K. Dlaczego mężczyźi żyją krócej? Now Lek. 2012; 81(4): 386 389. 34. Bień B, Wojszel ZB, Wilmańska J, Siekiewicz J. Starość pod ochroą. Opiekuowie Rodzii Niesprawych Osób w Polsce porówawcze studium środowiska miejskiego i wiejskiego. Kraków: Oficya Wydawicza TEXT; 2001. Physical activity is the key to logevity Abstract Itroductio. Agig is a irreversible process a stage of our life. However, agig is determied by a rage of differet factors affectig the body throughout its lifetime. The demographic agig of our commuity has created the demad to itroduce ew geriatric programmes ad ew methods i order to mobilize our seiors. Oe of the most importat coditios of good health is performig physical activities regularly ad each day. Objective of the study. The objective of this study was to examie the ifluece of physical activity o the quality of life of seiors over 80-years-old. Material ad methods. The research tool was the Iteratioal Physical Activity Questioaire (IPAQ), brief versio adapted for seiors. The level of physical activity was based o a detailed aalysis of the results obtaied i three areas of physical activity. The author also coducted ow survey cosistig of five questios related to the respodets stadard of life. The study ivolved 198 respodets over 80-years-old, 105 wome ad 93 me. Results ad coclusios. Statistical aalysis ivolved performig descriptive statistics. High average values of weekly eergy cosumptio MET were obtaied o the basis of the study. Most of the respodets were qualified as a group of moderate physical activity (MET 1800 2300). I order to assess the ifluece of physical activity o the quality of life, the Pearso correlatio coefficiet was used. The calculated correlatio coefficiets proved a strog relatio betwee the characteristics studied. Physical activity ad ability to perform may varied tasks plays a crucial role i the assessmet of the quality of life. Key words IPQA, quality of life, seiors, logevity