INSTRUKCJA NR 06-2 POMIARY TEMPA METABOLIZMU METODĄ TABELARYCZNĄ

Transkrypt

1 LABORATORIUM OCHRONY ŚRODOWISKA - SYSTEM ZARZĄDZANIA JAKOŚCIĄ - INSTRUKCJA NR 06- POMIARY TEMPA METABOLIZMU METODĄ TABELARYCZNĄ 1. Cel istrukcji Celem istrukcji jest określeie metodyki postępowaia w celu ocey tempa metabolizmu metodą chroometrażowo tabelaryczą. Metodyka pomiarów zgoda jest z ormą EN 8996:1999 i ormą PN-EN ISO 8996:005. Metoda pozwala oszacować tempo metabolizmu z iepewością rozszerzoą 0%.. Zakres stosowaia istrukcji Istrukcja jest stosowaa do pomiaru tempa metabolizmu M dla czyości zawodowej i ocey całkowitego tempa metabolizmu i wydatku eergetyczego podczas pracy. Metoda ma zastosowaie w umiarkowaym środowisku termiczym. W środowisku gorącym moża spodziewać się wzrostu wartości od 5 W/m do 10 W/m spowodowaego wzrostem częstości skurczów serca i poceiem. W zimym środowisku termiczym moża spodziewać się maksymalego wzrostu tempa metabolizmu do 00 W/m spowodowaego pojawieiem się dreszczy. Określoe wartości tempa metabolizmu zmieiają się w pewych graicach ze względu a czyiki: a) techikę pracy; b) itesywość pracy; c) różicę między używaymi arzędziami pracy. W warukach rzeczywistych, moża spodziewać się zmieości o 0%. 3. Specyficze defiicje związae z istrukcją Poziom przemiay podstawowej - eergii zużywaej przez orgaizm podczas wypoczyku, fizyczego i psychiczego w warukach komfortu termiczego w pozycji leżącej. Wydatek eergetyczy wielkość eergii produkowaej przez orgaizm podczas wykoywaia pracy fizyczej i związaej tylko z tą pracą (iaczej efektywy wydatek eergetyczy); Wydatek eergetyczy brutto całkowita eergia produkowaa przez orgaizm będąca sumą przemiay podstawowej i wydatku eergetyczego. Opracował: Adrzej Uzarczyk 013r. Stroa 1

2 Dae dotyczące stadardowej osoby Dae Mężczyza Kobieta Wysokość ciała [m] 1,75 1,70 Masa ciała [kg] Powierzchia ciała [m ] 1,8 1,6 Wiek [lat] Podstawowa przemiaa materii [W/m ] Podstawową przemiaę materii M o moża obliczyć rówież z zależości: dla mężczyz (stadardowy mężczyz 44 [W/m ]) M o 1,79 + 0,37 M + 0,13 W 0,18 L [ W / m ] dla kobiet (stadardowa kobieta 41 [W/m ]) M 0 19,83 + 0,9 M + 0,06 W 0,14 L [ W / m M masa ciała w [kg]; W wzrost w [cm]; L wiek w latach. ] Powierzchia ciała: S 0,0 M 0,45 W 100 0,75 [ m ] 1met 58 W/m Przelicziki między jedostkami [W] [kcal/mi] [kj/mi] 1W 1,0 0, ,06 1 kcal/mi 69,759 1,0 4, kj/mi 16,667 0,389 1,0 4. Sposób wykoaia badaia W metodzie określamy wydatek eergetyczy dla poszczególych czyości zawodowych a podstawie sumy eergii potrzebej a utrzymaie postawy ciała, jego ruchu oraz eergii wydatkowaej przy aktywości poszczególych grup mięśi. Przygotowaie: a. Określić chroometraż pracy i podział a czyości zawodowe różiące się wielkością tempa metabolizmu; b. Zaotować, staowiska pracy, chroometraż pracy, rodzaj czyości wykoywaych przez pracowika, obsługiwae maszyy, arzędzia; c. Określić wiek, wzrost, wagę pracowika i wprowadzić dae do mierika; Opracował: Adrzej Uzarczyk 013r. Stroa

3 Pomiar: Dla każdej czyości zawodowej określa się a karcie pomiarowej: a. pozycję ciała według kategorii podaych w tabeli 1 lub ; b. aktywość poszczególych grup mięśiu według kategorii podaych w tabeli 3 (zwróć uwagę aby wielokrotie ie wliczać pracy tych samych grup mięśi, ależy wybrać tylko jedą z pozycji podaych w tej tabeli lub żadą); c. czas trwaia czyości zawodowej. Tabela 1. Tempo metabolizmu związae z pozycją ciała, bez przemiay podstawowej Tempo metabolizmu M Postawa ciała p [W/m ] 1 siedząca 10 klęcząca 0 kucza 0 stojąca 5 stojąca pochyloa 30 Tabela. Powiązaie tempa metabolizmu z itesywością pracy. Rodzaj pracy Tempo metabolizmu M p [W/m ] 1 chodzeie po twardej poziomej drodze z prędkością km/godz. 61 chodzeie po twardej poziomej drodze z prędkością 3 km/godz. 9 chodzeie po twardej poziomej drodze z prędkością 4 km/godz. 1 chodzeie po twardej poziomej drodze z prędkością 5 km/godz. 153 chodzeie pod górę z prędkością km/godz. pod kotem chodzeie pod górę z prędkością km/godz. pod kotem chodzeie pod górę z prędkością 3 km/godz. pod kotem chodzeie pod górę z prędkością 3 km/godz. pod kotem chodzeie pod górę z prędkością 4 km/godz. pod kotem chodzeie pod górę z prędkością 4 km/godz. pod kotem chodzeie pod górę z prędkością 5 km/godz. pod kotem chodzeie pod górę z prędkością 5 km/godz. pod kotem Opracował: Adrzej Uzarczyk 013r. Stroa 3

4 marsz w dół z prędkością 5 km/godz przy spadku 5 O 83 marsz w dół z prędkością 5 km/godz przy spadku 10 O 69 wchodzeie po schodach (60 schodów / mi) 97 wchodzeie po schodach (80 schodów / mi) 396 schodzeie po schodach (80 schodów / mi) 110 oszeie ciężaru 10 kg po poziomej drodze z prędkością 4 km/godz 139 oszeie ciężaru 30 kg po poziomej drodze z prędkością 4 km/godz 06 oszeie ciężaru 50 kg po poziomej drodze z prędkością 4 km/godz 316 Tabela 3. Tempo metabolizmu dla różych zaagażowaych w pracę grup mięśi, bez przemiay podstawowej. Rodzaj pracy Średie tempo metabolizmu M m [W/m ] Zakres tempa metabolizmu M m [W/m ] Praca ręką: lekka średia ciężka Praca jedym ramieiem: lekka średia ciężka Praca dwoma ramioami: lekka średia ciężka Praca tułowiem: lekka średia ciężka bardzo ciężka < 0 0 do 35 > 35 < do 65 > 65 < do 95 > 95 < do do 330 > 330 Zapisy: a. Wyiki zapisać w protokole z badań. 7. Ocea tempa metabolizmu i wydatku eergetyczego W celu ocey ciężkości pracy fizyczej wyzacza się: efektywy wydatek eergetyczy a zmiaę roboczą; tempo metabolizmu. Obliczeia a. Średie tempo metabolizmu związae z pracą: Opracował: Adrzej Uzarczyk 013r. Stroa 4

5 M ( M + M ) t [ W / m ] 1 p m i i ti gdzie: M p [W/m ] tempo metabolizmu potrzebe a utrzymaie postawy ciała (z tabeli 1 lub tabeli ) M m [W/m ] tempo metabolizmu dla różych rodzajów pracy, zaagażowaych grup mięśi, wybieramy wartości z kolumy 3 t i [mi]- czas wykoywaia poszczególych czyości zawodowych; liczba czyości zawodowych wykoywaych podczas rozpatrywaego okresu. b. Całkowite tempo metabolizmu M brutto : M M + M [W/m ] brutto gdzie: M o podstawowa przemiaa materii zależa od masy ciała, wieku, wzrostu i płci lub dla osoby stadardowej. o c. Wydatek eergetyczy W związay z pracą: W 0,06 M S t i [ kj ] 8. Odiesieie do obowiązujących ormatywów Wyiki badań ależy odieść do Rozporządzeie Rady Miistrów z dia 8 maja 1996 r. w sprawie profilaktyczych posiłków i apojów (Dz. U. Nr 60, poz. 79), oraz klasyfikacji określoej Zasady klasyfikacji prac w szczególych warukach i o szczególym charakterze poradik do ustawy z dia 19 grudia 008 r o emeryturach pomostowych. Warszawa, 10 czerwca 009 r CIOP. Klasyfikacja ciężkości pracy a podstawie wartości efektywego wydatku eergetyczego w ciągu 8-godziej zmiay roboczej Stopień ciężkości pracy Mężczyźi Kobiety kj/8h kcal/8h kj/8h kcal/8h Bardzo lekka do 156 do 300 do 837 do 00 Lekka Średio ciężka Ciężka Bardzo ciężka poad 8374 poad 000 poad 504 poad Zapis wyików z badań Wszystkie wyiki końcowe oraz obliczoe iepewości ależy zapisać z dokładością do jedego miejsca po przeciku w formacie **** ±** z dopiskiem - gdzie liczba po zaku ± jest wartością iepewości rozszerzoej obliczoa dla współczyika rozszerzeia k co odpowiada poziomowi ufości ok. 95%. Niepewość rozszerzoą wydatku eergetyczego lub tempa metabolizmu U ależy obliczyć ze wzoru: Opracował: Adrzej Uzarczyk 013r. Stroa 5

6 U M brutto U 0, M M UW 0, W [W/m ] Opracował: Adrzej Uzarczyk 013r. Stroa 6

7 PROTOKÓŁ Z BADAN TEMPA METABOLIZMU Nr zleceia: Data: Nazwa zakładu: Staowisko pracy:.. Płeć:. Wiek: lat. Waga: kg. Wzrost:. cm Temperatura otoczeia: Wilgotość względa Lp. Czyość Czas trwaia [mi] Pozycja ciała Grupa mięśi zaagażowaych w pracę Jedo Dwa Ręce Cały tułów ramie ramioa 1 L S C L S C L S C L S C BC L S C L S C L S C L S C BC 3 L S C L S C L S C L S C BC 4 L S C L S C L S C L S C BC 5 L S C L S C L S C L S C BC 6 L S C L S C L S C L S C BC 7 L S C L S C L S C L S C BC 8 L S C L S C L S C L S C BC 9 L S C L S C L S C L S C BC L lekka praca, S średia praca, C ciężka praca, BC bardzo ciężka praca Podpis... Opracował: Adrzej Uzarczyk 013r. Stroa 7

8 KARTA OCENY TEMPA METABOLIZMU Nr zleceia: Data: Nazwa zakładu: Staowisko pracy:.. Płeć:. Wiek: lat. Waga: kg. Wzrost:. cm Temperatura otoczeia: Wilgotość względa L.p. Czyości zawodowe Czas T i [mi] Postawa ciała M p ręka Praca grup mięśi M m dwa jedo ramioa tułów ramie M M p + M [W/m ] m Suma M 1 ti ( M p + M m ) ti i Całkowite tempo metabolizmu M M + M brutto o Wydatek eergetyczy (efektywy) W 60 M S ti Niepewość oszacowaego tempa metabolizmu U M U M 0, M brutto. U 0, W.. W Opracował: Adrzej Uzarczyk 013r. Stroa 8