- SZKOŁA PODSTAWOWA IM. PŁK CZESŁAWA MĄCZYŃSKIEGO W KASZYCACH - SZKOLNY PROGRAM PROFILAKTYKI PODSTAWA PRAWNA Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dnia 31 stycznia 2002r. zmieniające rozporządzenie w sprawie ramowych statutów publicznego przedszkola oraz publicznych szkół Rozporządzenie z dnia 31 stycznia 2003r. w sprawie szczegółowych form działalności wychowawczej i zapobiegawczej wśród dzieci i młodzieży zagrożonych uzależnieniem Ustawa z dnia 26 października 1982 r. o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi Ustawa z dnia 9 listopada 1995 r. o ochronie zdrowia przed następstwami używania tytoniu i wyrobów tytoniowych Ustawa z dnia 19 sierpnia 1994 r. o ochronie zdrowia psychicznego Ustawa z dnia 24 kwietnia 1997 r. o przeciwdziałaniu narkomanii WSTĘP Rozporządzenie MENiS wydane 31.01.2002 r. dotyczące ramowych statutów publicznych szkół i przedszkoli włącza do działalności edukacyjnej szkoły również szkolny program profilaktyki, dostosowany do potrzeb rozwojowych uczniów i potrzeb danego środowiska i spójnego z programem wychowawczym szkoły. Zgodnie z przepisami powyższego rozporządzenia w Szkole Podstawowej im. płk Czesława Mączyńskiego w Kaszycach został opracowany program profilaktyki. Zawiera on różnorodne, systematyczne i długofalowe działania o charakterze profilaktycznym związane z ochroną i promocją zdrowia psychicznego, promocją zdrowego stylu życia oraz działania związane z przekazywaniem informacji o szkodliwości i skutkach zażywania środków uzależniających.. Działania te są zintegrowane z programami nauczania oraz z programem wychowawczym szkoły. Osoby odpowiedzialne za realizację zadań zawartych w programie to wychowawcy i nauczyciele uczący w poszczególnych klasach, pedagog szkolny oraz dyrektor szkoły. W programie uwzględniono spotkania z pracownikami Poradni Psychologiczno-Pedagogicznej, Specjalistycznej Poradni Profilaktyczno-Terapeutycznej, Sekcji Ruchu Drogowego, Wydziału Prewencji KMP oraz wykorzystanie programów profilaktyczno-wychowawczych. Szkolny program profilaktyki zawiera działania skierowane do uczniów, nauczycieli i rodziców. 1
GŁÓWNE ZAŁOŻENIA SZKOLNEGO PROGRAMU PROFILAKTYCZNEGO 1.Szkolny program profilaktyki zmierzając do wspierania prawidłowego rozwoju uczniów ma za zadanie: a. wychowanie do wartości i podejmowania odpowiednich decyzji b. wspieranie w sytuacjach trudnych c. wzmacnianie mocnych stron osobowego rozwoju, d. budowanie poczucia wartości, e. kształcenie umiejętności komunikacyjnych, f. wzmacnianie więzi emocjonalnych w rodzinie, g. wypracowanie efektywnych sposobów radzenia sobie w trudnych sytuacjach h. stworzenie możliwości wszechstronnego rozwoju dzieci. 2. Szkolny program profilaktyki obejmuje następujące obszary zachowań problemowych: a. agresja, b. bezpieczeństwo, c. brak kultury osobistej ( m. in. wulgaryzmy) d. profilaktyka uzależnień (palenie papierosów, narkotyki, alkohol, media) e. organizacja czasu wolnego 3. Szkolny program profilaktyki obejmuje profilaktykę pierwszorzędową, polegającą na promowaniu zdrowego stylu życia i zapobieganiu zagrożeniom, w szczególności na rozwijaniu umiejętności radzenia sobie z wymogami życia. 4. Celem programu jest uruchomienie czynników chroniących uczniów przed zachowaniami ryzykownymi, czyli: a. budzenie zainteresowań b. budowanie pozytywnego stosunku do szkoły c. zachętę do podejmowania aktywności (sport, nauka, twórczość, itp.) d. budzenie ciekawości poznawczej e. wsparcie w trudnych sytuacjach f. budowanie pozytywnej grupy rówieśnicze g. budowanie autorytetu 2
h. opiekę nauczycieli 5. Podejmowane przez szkołę działania stałe: a. wyjazdy i zajęcia integracyjne dla klas b. aktualizowanie informacji dotyczących zagrożeń (w oparciu o ankiety i wywiady środowisk c. spotkania zespołów nauczycieli uczących w danej klasie po miesiącu i po pierwszym semestrze w celu zdiagnozowania problemów, oceny efektów, w celu wybrania odpowiednich metod zapobiegających zachowaniom ryzykownym d. współpraca z instytucjami wspierającymi działania szkoły w zakresie profilaktyki uzależnień. 6. Oczekiwane efekty działań profilaktycznych: a. kształtowanie postaw asertywnych b. podstawowa wiedza teoretyczna na temat uzależnień c. wypracowanie pozytywnego obrazu własnej osoby d. budowanie właściwego systemu wartości (postawa być, a nie mieć ) e. poznanie zasad skutecznego radzenia sobie z agresją f. nabycie praktycznych umiejętności jak nie stać się ofiarą g. wykształcenie umiejętności radzenia sobie w sytuacjach trudnych h. dbałość o kulturę języka 7. Szkolny Program Profilaktyki podlega ewaluacji dostosowanej do aktualnych problemów szkoły. 3
SZKOŁA PODSTAWOWA IM. PŁK CZESŁAWA MĄCZYŃSKIEGO W KASZYCACH Program profilaktyki Działania skierowane na uczniów klas I III Cel Zadania Sposób realizacji Odpowiedzialny Termin 1. Kształtowanie postaw psychologicznyc h i społecznych. 1) Integracja zespołów klasowych poznanie reguł współpracy w grupie. Rozmowa z dziećmi spisanie reguł i zasad kl. II III Gry i zabawy integracyjne pn. Tragarz imion kl. II III Ćwiczenia adaptacyjne w kl. I pn. Osłabić lęk, przełamać samotność Organizowanie wspólnych zabaw i imprez klasowych Wych. kl. II III Wych. II III Wych. kl. I IX IX 2) Uczenie dzieci rozpoznawania i nazywania emocji oraz wskazywanie sposobów radzenia sobie z emocjami. Ćwiczenia relaksacyjne pn. Ile jest i jakich min? Zabawy w zamianę ról przy okazji programowych treści literackich Przeprowadzenie i omówienie sondażu w kl. III Co robić, aby być lubianym? Ćwiczenia w wyrażaniu uczuć w formie komunikatów ja Wych. I III Wych. kl. I - III Okazjonalnie X 4
3) Nabywanie umiejętności skutecznego odmawiania. Przeprowadzenie cyklu zajęć w oparciu o opowiadanie Pt. Cukierki Udział dzieci w projekcie Zdrowie i sport na co dzień Ćwiczenia umiejętności skutecznego odmawiania w oparciu o literaturę dziecięcą: - Nie stań się ofiarą przestępstwa kl. III - Umiem mówić nie kl. II - Rodziców nie ma w domu kl. I Wych. kl. III Wych. kl. I III, Wych. kl. III Wych. kl. II Wych. kl. I X Umowa ze stowrzyszeniem X V III 4) Wskazywanie w otoczeniu dziecka osób, które mogą być wzorem osobowym. Spotkania z ciekawymi ludźmi: - kolekcjoner eksponatów wojennych - pisarz książek dla dzieci - kustosz muzeum X Wg umowy Wg umowy Wg umowy z Muzeum 2. Ograniczanie i zapobieganie nasilaniu się zachowań agresywnych 1) Zapoznanie uczniów z metodami i technikami negocjacyjnym Praca w grupie: negocjowanie i osiąganie porozumienia - ustalenie zasad pracy grupowej - burza mózgów 5
i przemocy wśród uczniów. i. pomoc uczniom w rozwiązywaniu sporów i konfliktów. 2} Uczenie przyjmowania odpowiedzialno ści za swoje zachowanie i liczenie się z emocjami drugiej strony. 3) Przygotowanie uczniów do przejścia do klasy czwartej. poszukiwanie pokojowych rozstrzygnięć sporów - spisywanie z dziećmi umów dotyczących rozwiązania ich konfliktów - ustalenie systemu konsekwencji łamania norm życia w zespole - Odgrywanie ról jako ćwiczenie otwartego zwracania się do innych o pomoc Drama, omawianie okazjonalnych tekstów literackich Zapoznanie z nauczycielami uczącymi w klasie czwartej Zapoznanie dzieci z przyszłym wychowawcą Zaprezentowanie innych sal i pracowni Wych. kl. III j.w. Dyr. Szkoły IX. VI VI V-VI Wych. kl. III 6
Działania skierowane na uczniów klas IV VI Cel Zadania Sposób realizacji Odpowiedzia lni Termin 1. Kształtowanie postaw oraz ćwiczenia umiejętności interpersonalnych i psychologiczny ch. 1. Wzmacnianie poczucia własnej wartości ucznia poprzez: Dostosowanie wymagań do możliwości ucznia, poznanie jego potrzeb i oczekiwań, Podkreślenie dobrych stron zachowania ucznia. 2. Uczenie umiejętności prawidłowego komunikowania się z innymi. 3. Uwrażliwienie na potrzeby innych, słabszych, niepełnosprawnych. Gry i zabawy ułatwiające budowanie poczucia własnej wartości, Rozwijanie umiejętności asertywnych oraz budzenie empatii, Dostarczenie wiedzy na temat emocji. Okazywania uczuć, sposobów odreagowania napięć oraz umiejętności radzenia sobie z emocjami i ze stresem, Ćwiczenia w aktywnym słuchaniu, Ćwiczenie komunikatów w Języku Ja w rozpoznawaniu Język Ja Język Ty Nawiązywanie i podtrzymywanie dobrych kontaktów z innymi, Rozwijanie współpracy w grupie. Wychowawcy Wychowawcy Wychowawcy W ciągu roku Cały rok Cały rok Przeprowad za-ne na bieżąco. 2. Ograniczenie i zapobieganie nasilaniu się zachowań 1. Integracja grupy klasowej ustalenie zasad, reguł postępowania w Ustalenie procedury postępowania ze sprawcą i z ofiarą zachowań agresywnych, Spotkanie z policjantem Wydz. wszyscy nauczyciele, I semestr, I semestr, 7
agresywnych i przemocy wśród uczniów oraz wskazywanie sposobów spędzania wolnego czasu grupie spisywanie kontraktu i konsekwentne przestrzeganie go przez wszystkich uczniów i nauczycieli. 2. Dostarczenie wiedzy o odpowiedzialności karnej nieletnich. 3. Rozwijanie umiejętności radzenia sobie z własną i cudza agresją. 4. Wypracowanie skutecznych sposobów przeciwdziałania agresji wśród uczniów. 5. Dostarczenie wiedzy o wpływie mediów na styl życia ludzi, rozwój umysłu i sposobów postępowania. Prewencji na temat Przestępczość i odpowiedzialność karna wśród nieletnich klasy VI, Propagowanie wśród uczniów negatywnej postawy wobec przemocy oraz uświadomienie o konieczności pomocy ofiarom, Opracowanie procedury postępowania w przypadku negatywnego zachowania ucznia spisywanie kontraktu nauczyciela z uczniem, Rozmowy indywidualne, Zapoznanie uczniów z metodami i technikami efektywnego rozwiązy-wania konfliktów i negocjacji, Rozwijanie umiejętności przewidywania konsekwencji swojego działania uczenie bycia odpowiedzialny m za swoje postępowanie, Dostarczenie propozycji spędzania czasu wolnego, Pogadanka nt. właściwego korzystania z telewizji, Internetu, komputera; dostarczenie wiedzy o wpływie mediów na styl życia ludzi, rozwój umysłu i sposób postępowania. pedagog, pedagog, Wychowawcy Nauczyciel informatyki. Cały rok, Przeprowad za-ne na bieżąco, W ciągu roku, Przeprowad za-ne na bieżąco, Według terminarza 8
3. Pomoc w uzyskaniu i poszerzeniu wie-dzy dotyczącej szkodliwości i skutków używania środków uzależniających. 1. Dostarczenie wiedzy z zakresu profilaktyki uzależnień (na temat skutków palenia papierosów, picia alkoholu, zażywania narkotyków). 2. Rozwijanie umiejętności radzenia sobie w sytuacji presji grupowej opanowanie umiejętności odmawiania. 3. Rozwijanie umiejętności radzenia sobie w sytuacjach trudnych. Dostosowanie informacji do wieku i wiedzy uczniów, (np. temat palenia papierosów klasa IV, o szkodliwości picia alkoholu klasa V, o narkotykach klasa VI), Realizacja programu antytytoniowego Znajdź właściwe rozwiązanie, Zorganizowanie konkursu antynikotynowego kl. IV VI, Ćwiczenie sposobów skutecznego odmawiania (odgrywanie ról). nauczyciel przyrody, Wychowawcy. Cały rok. 9
DZIAŁANIA SKIEROWANE NA RODZICÓW LP. ZADANIA FORMY REALIZACJI ODPOWIEDZIALNI TERMINY 1. 2. 3. 4. Spotkanie z rodzicami informujące o działaniach wychowawczych i profilaktycznych podejmowanych na terenie szkoły. o Zapoznanie ze Szkolnym Programem Profilaktyki Dostarczanie wiedzy dotyczącej: o pomocy dziecku w nauce, o sposobów postępowania z dziećmi nadpobudliwymi, o ochrony dzieci przed używkami, o wiedzy z zakresu przestępczości nieletnich, o problemów kresu dojrzewania. Uświadomienie rodzicom znaczenia wolnego czasu dla higieny psychicznej ucznia. Uczenie właściwego sposobu organizowania dzieciom wolnego czasu. Dostarczenie wiedzy nt. szkodliwości wpływu mediów na rozwój umysłowy dziecka. Przedstawienie programu profilaktyki. Prelekcja kl.iv Pogadanka Pogadanka na zebraniach kl. I VI Wychowawca Wychowawca, inspektor z Wydziału Prewencji KWP Wychowawca, policjant Wrzesień I semestr II semestr Wg potrzeb Dostarczanie wiedzy nt. istoty nauczania zintegrowania i podmiotowego traktowania ucznia. Dostarczanie wiedzy nt. umiejętności potrzebnych do podjęcia nauki w szkole. Pogadanka w ramach pedagogizacji Wychowawcy klas III. II semestr 10
DZIAŁANIA SKIEROWANE NA NAUCZYCIELI DZIAŁANIA SPOSÓB REALIZACJI ODPOWIEDZIALNI TERMIN I. Diagnoza Rady Pedagogicznej. 1. Opinie i spostrzeżenia nt. ewaluacji programu, wnioski zgłaszane przez nauczycieli w trakcie r. szk. Wychowawcy Cały rok II. Doskonalenie nauczycieli. III. Doskonalenie warsztatu pracy nauczyciela. 1. Szkolenie nauczycieli w zakresie: a) uczenia dzieci negocjacji i rozwiązywania konfliktów w klasie, b) podstaw komunikacji interpersonalnej relacje nauczyciel uczeń. Kontynuacja tematyki. 1. Wypracowanie procedury postępowania w przypadku złego zachowania ucznia i braku dyscypliny na lekcjach oraz nagminnego łamania regulaminu. Dyrektor Nauczyciele, Wg umowy z psychologiem I semestr 11