PROGRAM PROFILAKTYCZNY ZESPOŁU SZKÓŁ W SUCHYM DĘBIE SZKOŁA WOLNA OD UŻYWEK I OTWARTA NA ŚRODOWISKO LOKALNE Rok Szkolny 2015/2016 1
Założenia Szkolnego Programu Profilaktyki 1. Szkolny Program Profilaktyki został opracowany na potrzeby Zespołu Szkół w Suchym Dębie po zdiagnozowaniu środowiska szkolnego. 2. Diagnoza środowiska szkolnego wykazała, że SPP powinien obejmować: działania mające na celu dbania o bezpieczeństwo własne i innych, zwrócenie szczególnej uwagi dzieciom najmłodszym. działania mające na celu eliminowanie przejawów agresji, przemocy w szkole i cyberprzemocy, działania związane z promowaniem zdrowego stylu życia i aktywnych form spędzania wolnego czasu, zapobieganie uzależnieniom, wulgaryzmom, wagarowaniu działania mające na celu promować edukację prozdrowotną (rozwijanie umiejętności i nawyków dbania o higienę swojego ciała, propagowanie zdrowego odżywiania ) 3. Działania realizowane w ramach SPP dotyczą także osób odpowiedzialnych za młodzież tj. rodziców, opiekunów i nauczycieli oraz poprawnych relacji między nimi. 4. Program profilaktyki jest dostosowany do potrzeb rozwojowych uczniów i tworzy spójną całość z programem wychowawczym szkoły. Jego realizacja jest zadaniem dla każdego nauczyciela. Cele Szkolnego Programu Profilaktyki 1. Zapobieganie patologiom w zachowaniu uczniów tj. przemocy, agresji, cyberprzemocy, wagarowaniu i właściwe reagowanie w chwili pojawiania się takich zachowań. 2. Promowanie zdrowego stylu życia, prawidłowych nawyków higienicznych i zachęcanie do aktywnego spędzania wolnego czasu. 3. Poprawa sposobu odżywiania się dzieci i młodzieży poprzez wskazanie właściwych wzorców żywieniowych i ukazanie bezpośredniego wpływu żywienia na stan zdrowia 4. Ochrona uczniów przed uzależnieniami (kontaktem z używkami),które hamują bądź zakłócają ich rozwój. 2
5. Nabywanie umiejętności właściwego reagowania w kontaktach z osobami obcymi, nieznajomymi oraz przedmiotami niebezpiecznymi. 6. Ochrona uczniów przed zagrożeniami beztroskiego korzystania z Internetu, telefonu komórkowego i telewizji. 7.Zdobycie wiedzy i umiejętności z zakresu udzielania pierwszej pomocy przez uczniów. Spodziewane efekty: uczniowie nauczą się pozytywnych zachowań oraz właściwego postrzegania i rozumienia siebie i innych ludzi, zwiększy się wiedza wśród uczniów na temat uzależnień oraz umiejętność radzenia sobie w sytuacjach zetknięcia się z używkami i innymi niebezpiecznymi przedmiotami, wzrośnie frekwencja uczniów uczniowie będą sami promować zdrowy styl życia w środowisku, zaczną właściwie się odżywiać uczniowie potrafią dbać o higienę osobistą, radzą sobie z problemami dojrzewania wzrośnie świadomość zagrożeń czyhających w Internecie, Treści Szkolnego Programu Profilaktyki: Dział I - Przemoc, agresja, niska kultura osobista, wagary Dział II - Promowanie zdrowego stylu życia, zdrowia psychicznego oraz zapobieganie uzależnieniom Dział III - Bezpieczeństwo moje i innych 3
Priorytet Profilaktyczny na Rok Szkolny 2015/ 2016: Szkoła wolna od używek i otwarta na środowisko lokalne Zespół Profilaktyczny corocznie ustala nowy priorytet profilaktyczny na dany rok szkolny oraz określa ściśle z niego wynikające zadania, metody i formy pracy. Pozostałe działania ujęte w programie stale odnoszą się i są realizowane z ustalonym priorytetem. Działania ściśle wynikające z priorytetu: - zwiększenie świadomości dzieci, młodzieży oraz rodziców na temat szkodliwości stosowania używek, narkotyków oraz tzw. dopalaczy i profilaktyka tych zachowań poprzez organizację warsztatów, konkursów i innych; - zwiększenie świadomości dzieci, młodzieży oraz rodziców na temat szkodliwości spożywania napojów energetyzujących i dążenie do wyeliminowania ich spożywania na terenie szkoły poprzez warsztaty, konkursy, spotkania z rodzicami, pogadanki i inne; - podnoszenie świadomości na temat uzależnień behawioralnych poprzez organizację happeningów w szkole, np. Dzień bez telefonu; 4
- popularyzacja aktywności fizycznej wśród dzieci i młodzieży poprzez organizację spotkań ze sportowcami, dążenie do zwiększenia ilości ruchowych zajęć pozalekcyjnych i inne; - angażowanie w organizację imprez i uroczystości rodziców oraz społeczności lokalnej. Dział I PRZEMOC, AGRESJA, NISKA KULTURA OSOBISTA, WAGARY Czynniki ryzyka: nacisk kolegów, uległość wobec grupy, niskie poczucie własnej wartości Cel główny: Działania wychowawczo- opiekuńcze związane z zapobieganiem zachowaniom agresywnym, aktom przemocy, wagarom oraz podniesieniem kultury osobistej ze szczególnym uwzględnieniem kultury słowa. Zadania: przeciwdziałanie zjawiskom przemocy psychicznej i fizycznej w grupie rówieśniczej, od dorosłych i w rodzinie; uczenie sposobów obrony swojej osoby przed przemocą fizyczną, agresją słowną czy izolowaniem; zwiększenie poczucia własnej wartości ucznia oraz kształtowanie szacunku dla własnego życia i zdrowia; radzenie sobie ze stresem i sytuacjami trudnymi; kształtowanie postaw empatii, reagowania na akty przemocy; stworzenie właściwego klimatu szkoły zaufania w klasie, szkole; 5
uświadomienie uczniom korzyści wynikających z bardzo wysokiej frekwencji; uwrażliwienie uczniów na potrzeby innych ludzi, nauczenie ich tolerancji, poszanowania praw i godności człowieka; zwracanie uwagi na problem niepełnosprawności i włączanie niepełnosprawnych uczniów w życie społeczności uczniowskiej; rozwijanie w uczniach przynależności do grupy, która kieruje się normami i zasadami uważanymi powszechnie za etyczne. Wspieranie rozwoju dziecka młodszego na 1-szym i kolejnych etapach edukacyjnych w związku z obniżeniem wieku realizacji obowiązku szkolnego. L.P. ZADANIE ADRESAT FORMY, METODY I SPOSOBY REALIZACJI 1 Jasne formułowanie zasad zachowania w społeczności uczniowskiej i ocena ich przestrzegania, uwrażliwianie na kulturę języka 2 Zajęcia wychowawcze na temat radzenia sobie z agresją własną i cudzą, stresem, konfliktami i sytuacjami trudnymi przedszkolne klasy I-VI 1-3 gim. Klasy 1-3 gim. IV-VI klasy I-III Opracowanie klasowych kontraktów dotyczących eliminacji zachowań agresywnych, bieżąca analiza nieodpowiednich zachowań uczniów Warsztaty, spotkania z rodzicami WYKONAWCY TERMIN REALIZACJI Wychowawcy Wrzesień 2015 Pedagog Wychowawcy Grudzień 2015 3 Przeciwdziałanie Wszyscy uczniowie, Konsultacje Pedagog i psycholog, Cały rok szkolny 6
przemocy w rodzinie 4 Uwrażliwienie na potrzeby innych ludzi znajdujących się w trudnej sytuacji życiowej; kształtowanie tolerancji wobec inności (szczególnie wobec osób niepełnosprawnych ) 5 Poszerzenie wiedzy na temat odpowiedzialności karnej osób nieletnich rodzice i opiekunowie przedszkolne, klasy I- III, klasy IV-VI 1-3 gim indywidualne z rodzicami, uczniami, współpraca z instytucjami pomocowymi, reagowanie na przejawy przemocy organizowanie samopomocy koleżeńskiej 1-3 gimnazjum Spotkania z przedstawicielem Policji lub Prokuratury wychowawcy i wszyscy nauczyciele Wychowawcy Cały rok szkolny Pedagog, psycholog Luty 2016 6 Propagowanie dobrego wychowania, kultury osobistej i dawanie dobrego przykładu młodszym uczniom oraz promocja festiwalu Klasy 1 gimnazjum, promować projekty edukacyjne realizowane przez gimnazjalistów, np. poprzez zapraszanie młodszych dzieci na Opiekunowie projektów edukacyjnych Podczas festiwalu projektów edukacyjnych 7
prezentacje podczas festiwalu projektów, tworzenie wystaw, propagowanie w środowisku szkolnym, wśród rodziców. Dział II PROMOWANIE ZDROWEGO STYLU ŻYCIA, ZDROWIA PSYCHICZNEGO ORAZ ZAPOBIEGANIE UZALEŻNIENIOM Czynniki ryzyka: moda na branie, palenie i picie, brak umiejętności zachowań asertywnych; wzrost zachorowalności dzieci spowodowane niewłaściwym odżywianiem łatwość dostępu do środków uzależniających. Cel główny: Działania wychowawczo- opiekuńcze związane z propagowaniem zdrowego stylu życia oraz zapobieganiem uzależnieniom 8
Zadania: Propagowanie wśród uczniów racjonalnego odżywiania i jego wpływu na zdrowie i prawidłową postawę Promowanie dbałości o właściwy rozwój fizyczny i kondycję oraz wdrażanie uczniów do aktywnego spędzania wolnego czasu. Wspomaganie rozwoju osobowości młodego człowieka poprzez m.in. tworzenie pozytywnego obrazu siebie, bo tylko jednostka o silnej osobowości będzie mogła skutecznie oprzeć się negatywnym wpływom środowiska. Rozwijanie umiejętności asertywnych zachowań oraz uczenie asertywnego odmawiania. Promowanie zdrowego stylu życia oraz wdrażanie uczniów do aktywnego spędzania wolnego czasu i jego wpływu na zdrowie, prawidłową postawę Stawianie sobie pozytywnych celów życiowych i konsekwentne dążenie do nich, systematyczne realizowanie obowiązku szkolnego. Zachęcanie do powstrzymywania się od spożywania alkoholu do czasu pełnoletniości. Dostarczenie wiedzy na temat wpływu środków uzależniających na organizm. L.P. ZADANIE ADRESAT FORMY, METODY I SPOSOBY REALIZACJI 1 Dostarczenie uczniom wiedzy na temat konsekwencji brania, picia, stosowania używek, palenia, wagarowania oraz używania Klasy 1-3 gim. Klasy IV-VI Lekcje dotyczące narkomanii, dopalaczy, alkoholu i substancji uzależniających; lekcje wychowawcze; rozmowy WYKONAWCY Pedagog Wychowawcy TERMIN REALIZACJI luty 2016 9
2 Działania w ramach ogólnopolskiego konkursu dla szkół Szkoła wolna od dopalaczy Klasy IV-VI Szkoły Podstawowej Gimnazjum Koordynowanie zajęć Używkom mówię nie konwersatoria w klasach Dopalaczejak się przed tym bronić międzyszkolna kampania informacyjna Nie daj się wypalić konkurs plakatów Stop dopalaczom spotkanie z lekarzem oraz z policjantem dla uczniów, rodziców i nauczycieli warsztaty praktyczne z ratownikiem medycznym akcja zbierania podpisów Pakt przeciwko dopalaczom spotkanie z osobą, która była Bartosz Naczk Pedagog wychowawcy Paulina Skrzyńska psycholog wychowawcy Wrzesień 2015 Październik 2015 Agnieszka Gantner Październik 2015 Ewa Tarasiuk Listopad 2015 Ewa Maciejczyk wychowawcy Justyna Hirsz wychowawcy Grudzień 2015 Styczeń 2016 Justyna Dehling Styczeń 2016 Ewa Maciejczyk wychowawcy Luty 2016 10
3 Podnoszenie świadomości dzieci, młodzieży i rodziców na temat szkodliwości stosowania napojów energetyzujących 4 Szerzenie wiedzy na temat zdrowego trybu życia, higieny, zdrowego odżywiania, odpowiedni asortyment sklepiku szkolnego, itd. 5 Realizacja programu Owoce i warzywa w szkole Wykonanie tych zadań Klasy IV- VI Szkoły Podstawowej Gimnazjum przedszkolne, Klasy I-VI 1-3 gim Klasy IV- VI Gimnazjum Uczniowie i uczennice Szkoły Podstawowej uzależniona od narkotyków inscenizacje uczniowskie podsumowujące zdobytą wiedzę Pogadanki na godzinach wychowawczych Pogadanka dla rodziców Wprowadzenie zmian w statucie szkoły Przeprowadzenie godzin wychowawczych (Przedszkole i klasy I III w ramach zajęć wg programu nauczania) Spotkanie z dietetykiem co najmniej dwa działania w danym semestrze szkolnym, spośród: Alicja Wichrowska wychowawcy Marzec 2016 wychowawcy listopad 2015 psycholog listopad 2015 Zespół ds. Profilaktyki Zespół ds. Promocji Zdrowia- wytyczne, Wychowawcywykonanie Zespół ds. Profilaktyki Nauczyciele przedmiotów, wychowawcy sierpień- wrzesień 2016 Godziny wychowawczekwiecień 2016 kwiecień 2016 Listopad 2015 i marzec 2016 11
może, ale nie musi, odbywać się w ramach zajęć edukacyjnych, jednakże istotne jest, aby treść takich zajęć wykraczała zakresem ponad treści przewidziane w podstawie programowej. - organizowanie konkursów i festynów tematycznych z zakresu zdrowego odżywiania, - organizowanie wycieczek do gospodarstw rolnych, gospodarstw ogrodniczych lub zakładów przetwórstwa owoców i warzyw, - organizowanie warsztatów kulinarnych z uwzględnieniem przekazywania wiedzy o zdrowym odżywianiu, - zakładanie i prowadzenie ogródków szkolnych, - wspólne spożywanie 12
drugiego śniadania, połączone z degustacją owoców i warzyw i ich przetworów oraz upowszechnianiem wśród Uczniów wiedzy z zakresu zdrowego odżywiania, - stosowanie innych sposobów upowszechniania informacji o korzyściach płynących ze spożywania owoców i warzyw i ich przetworów, a także o pochodzeniu i uprawie owoców i warzyw, poprzez organizowanie wystaw, przygotowywanie prezentacji lub 13
6 Zorganizowanie pikniku rodzinnego w ramach obchodów Dnia Dziecka, pod hasłem zdrowego trybu życia 7 Zorganizowanie spotkań z pielęgniarką, które poświęcone będą higienie osobistej uczniów, problemom okresu dojrzewania 8 Zorganizowanie wycieczek, rajdów 9 Szerzenie wiedzy na temat wpływu środowiska na zdrowie i życie człowieka, kształtowanie nawyków ekologicznych Wszyscy uczniowie i wychowankowie przedszkolne Klasy I- VI 1-3 gim. 1-3 gim. przedszkolne Klasy I-III IV-VI Wszyscy uczniowie i uczennice wydawanie gazetek. Piknik na świeżym powietrzu z udziałem rodziców Godziny wychowawcze (Przedszkole i klasy I- III w ramach zajęć wg programu nauczania) Spotkanie z pielęgniarką. Wycieczki, rajdy (harmonogram wycieczek) Podczas zajęć lekcyjnych Organizator wraz z grupą współorganizatorów Czerwiec 2016 Psycholog Październik 2015 Nauczyciele nauczyciele biologii/ przyrody, Cały rok Cały rok szkolny 10 Organizowanie szkolnych imprez przedszkolne Zawody, rozgrywki klasowe, wyjazdy Nauczyciele wychowania Cały rok 14
sportowych 11 Podejmowanie działań zmierzających do zwiększenia aktywności fizycznej uczniów i przeciwdziałanie wadom postawy 12 Przeciwdziałanie kryzysom zdrowia psychicznego i promowanie mediacji rówieśniczych jako metody rozwiązywania konfliktów Klasy I-III IV-VI 1-3 gim. Wszyscy uczniowie Wszyscy uczniowie Zwiększenie atrakcyjności i podnoszenie jakości zajęć wychowania fizycznego poprzez wzbogacanie oferty ćwiczeń, promocję ruchu wśród młodzieży Organizacja spotkań uczniów ze znanymi sportowcami Dążenie do poszerzenia oferty ruchowych zajęć pozalekcyjnych w szkole Konsultacje indywidualne i zajęcia grupowe fizycznego Nauczyciele wychowania fizycznego Bartosz Naczk i Zespół ds. Profilaktyki Natalia Kozłowska i Zespół ds. Profilaktyki psycholog i pedagog Cały rok szkolny II semestr I semestr Cały rok szkolny 15
13 Podnoszenie świadomości na temat uzależnień behawioralnych poprzez organizację happeningów w szkole, 14 Podnoszenie wiedzy młodzieży na temat życia seksualnego IV- VI Szkoła Podstawowa Gimnazjum Nauczyciele Organizacja Dnia bez telefonu 1-3 Gimnazjum Organizacja warsztatów prowadzonych przez zewnętrznych edukatorów seksualnych Zespół ds. Profilaktyki Grudzień 2015 psycholog Maj 2016 Dział III BEZPIECZEŃSTWO MOJE I INNYCH Czynniki ryzyka: codzienny kontakt z osobami obcymi; przedmioty i substancje niebezpieczne w naszym otoczeniu; brak dostatecznej wiedzy nt. bezpiecznych zachowań w drodze do szkoły, na lekcjach, przerwach itp. Internet jako źródło informacji dla przestępcy, narzędzie agresji słownej; Cel główny: 16
Działania wychowawczo- opiekuńcze, których celem jest nabycie umiejętności właściwego zachowania się w przypadku kontaktów z osobami obcymi lub niebezpiecznymi przedmiotami oraz uczulenie na ostrożne korzystanie z Internetu. Zadania: Nabywanie umiejętności właściwego reagowania w kontaktach z osobami obcymi, nieznajomymi oraz właściwego zachowania się w przypadku kontaktu z przedmiotami niebezpiecznymi, toksycznymi, łatwopalnymi, wybuchowymi. Radzenie sobie w trudnych sytuacjach i umiejętność szukania pomocy u właściwych służb ratunkowych. Uczulanie na zachowanie bezpieczeństwa na drodze, w szkole, na zajęciach lekcyjnych oraz poznanie wybranych zasad udzielania pierwszej pomocy. Zapobieganie zachowaniom ryzykownym w Internecie. Wspieranie rozwoju dziecka młodszego na 1-szym i kolejnych etapach edukacyjnych w związku z obniżeniem wieku realizacji obowiązku szkolnego; L.P. ZADANIE ADRESAT FORMY, METODY I SPOSOBY REALIZACJI 1 Poszerzenie wiadomości uczniów na temat bezpiecznego zachowania się w szkole i poza nią, ze szczególnym uwzględnieniem dzieci 6- letnich i osób niepełnosprawnych przedszkolne, Klasy I-III IV-VI 1-3 gim. przedszkolne, Klasy I-III Godziny wychowawcze (oddz. przedszkolne i klasy I-III w ramach zajęć wg programu nauczania) Warsztaty: Bezpieczna droga do szkoły Bezpieczeństwo w szkole WYKONAWCY TERMIN REALIZACJI Wychowawcy Wrzesień 2015 Wychowawcy 17
2 Pogadanki na temat zachowania ograniczonego zaufania wobec osób nieznajomych. 3 Promowanie bezpieczeństwa w sieci 4 Propagowanie wiedzy na temat udzielania pierwszej pomocy oraz nauka powiadamiania służb ratunkowych o niebezpieczeństwie lub zagrożeniu życia; 5 Bezpieczeństwo w szkole przedszkolne, Klasy I-III Klasy I- III, IV- VI i gimnazjum przedszkolne I-III IV-VI 1-3 gim kl. IV SP i 1 gimnazjum Spotkanie z policjantem Godziny wychowawcze i lekcje informatyki Lekcje wychowawcze (oddziały przedszkolne i klasy I III w ramach zajęć wg programu nauczania) Ankieta dla uczniów i rodziców Wychowawcy Październik 2015 Wychowawcy, Wrzesień 2015 nauczyciele informatyki wychowawcy Grudzień 2015 Ewa Tarasiuk, zespół ds. profilaktyki Wrzesień/ Październik 2015 18
Sposoby realizacji Treści Szkolnego Programu Profilaktyki w większości realizuje się na godzinach wychowawczych i poszczególnych przedmiotach. Można je realizować podczas szkolonego festynu, zajęć pozalekcyjnych, wycieczkach i zajęciach terenowych. Nauczyciel sam decyduje o metodzie służącej do realizacji celu, przeważnie będą to zajęcia warsztatowe, pogadanki, dyskusje, burze mózgów. Formą realizacji będzie też propaganda wizualna, czyli gazetki informacyjne, plakaty, ulotki informacyjne, wystawy. Ewaluacja Ocenie poddawane będą następujące elementy: realizacja tematyki profilaktyki zawartych w planach pracy wychowawców klas; zachowania uczniów frekwencja uczniów wiedza uczniów na temat właściwego odżywiania udział nauczycieli w formach zewnętrznych doskonalenia z zakresu profilaktyki Oceny efektów realizacji SPP, obok bieżącego monitorowania oraz samooceny przeprowadzanej przez zainteresowane podmioty dokonuje się w trakcie posiedzeń RP- podsumowujących. Opracował Zespół ds. Profilaktyki: K. Mazur, J. Hirsz, J. Dehling, A. Gantner, N. Kozłowska, B. Naczk, A.Wichrowska, E. Maciejczyk, P. Skrzyńska,, E. Tarasiuk 19