Zasadnicza Szkoła Zawodowa nr 1 w SOSW dla Dzieci Słabo Widzących i Niewidomych im. Zofii Książek Bregułowej ul. Swobodna 59 41-303 Dąbrowa Górnicza PROGRAM PROMOCJI ZDROWIA NA LATA 2014-2017 W RAMACH PROJEKTU SZKOŁA PROMUJĄCA ZDROWIE AKADEMIA ZDROWIA I URODY
1. Diagnoza stanu wyjściowego- rozpoznanie i opis problemów w środowisku szkolnym. Zasadnicza Szkoła Zawodowa Nr 1 w Specjalnym Ośrodku Szkolno- Wychowawczym dla Dzieci Słabo Widzących i Niewidomych im. Zofii Książek- Bregułowej w Dąbrowie Górniczej kształci młodzież na dwóch kierunkach: ogrodnik i pracownik pomocniczy obsługi hotelowej. Na tych dwóch kierunkach uczy się 35 uczniów z wadą wzroku oraz dodatkowymi jednostkami chorobowymi. Sporym atutem szkoły jest nowoczesny budynek, nowoczesne pracownie oraz zespół sportowy, w którego skład wchodzą: basen oraz dwie sale gimnastyczne z bezpośrednim wyjściem na tereny sportowe trzy boiska, sale rehabilitacyjne oraz świetlica, stołówka i nowoczesne pracownie komputerowe z łączem internetowym. Szkoła zapewnia uczniom pomoc pedagogiczną i logopedyczną. Oferuje uczniom sporo ciekawych zajęć pozalekcyjnych. Nasza szkoła od wielu lat podejmuje działania promującej zdrowie. Edukacja zdrowotna stanowi ważny element programu nauczania i wychowania oraz szkolnego programu profilaktyki. W ubiegłych latach w szkole podejmowano działania prozdrowotne oraz brano aktywny udział w programach, projektach i kampaniach promujących zdrowy styl życia. Działania te łączą nas z ideą szkół promujących zdrowie, dlatego zdecydowaliśmy się przystąpić do projektu Szkoły Promującej Zdrowie. Chcielibyśmy szkoły przyjaznej, bezpiecznej, która stwarzałaby warunki do wszechstronnego rozwoju całej społeczności szkolnej i lansowała zdrowy styl życia. Osiągnięcie tych celów wymaga wieloletniej pracy. W pierwszej kolejności zidentyfikowania istniejących problemów i wybrania spośród nich priorytetów. Na podstawie obserwacji nauczycieli, wychowawców, pracowników szkoły, rozmów z młodzieżą oraz analizy ankiety przeprowadzonej wśród uczniów, nauczycieli i rodziców wszystkich klas Zasadniczej Szkoły Zawodowej nr 1 stwierdzono, że najważniejszą okazały się: dobra atmosfera w szkole, pozytywne relacje międzyludzkie, dbanie o higienę i bezpieczeństwo. Na podstawie analizy dokumentacji oraz bezpośredniej obserwacji, określiliśmy cele naszych działań, którymi są: Cele ogólne: tworzenie warunków do harmonijnego rozwoju psychoruchowego uczniów naszej szkoły; stwarzanie okazji do gromadzenia różnorakich doświadczeń i wiedzy na temat zdrowego stylu życia i otaczającego nas świata. zapewnienie optymalnych warunków do pracy i wypoczynku; poszerzenie wiedzy z zakresu przedmiotów zawodowych i ogólnokształcących; podejmowanie działań podnoszących prestiż szkoły.. Cele szczegółowe programu: zwrócenie uwagi uczniów na potrzebę dbania o własne zdrowie: prawidłowe odżywianie, profilaktyka chorób, higienę osobistą, higienę pracy i wypoczynku;
zwiększenie aktywności fizycznej uczniów; stworzenie w szkole atmosfery życzliwości poprzez naukę społecznie akceptowanych zachowań i pełnienia ról społecznych zgodnie z obowiązującymi wartościami: prawdy, dobra, piękna; promocja poszanowania godności ludzkiej i praw człowieka; zadbanie o estetyczny wystrój klas i korytarzy oraz otoczenia wokół Ośrodka; zapewnienie bezpiecznych i higienicznych warunków pracy; rozwijania zainteresowań uczniów oraz ukazania ciekawych form spędzania wolnego czasu; zachęcenie rodziców do odwiedzania szkoły i współpracy z nią ; podnoszenie kompetencji zawodowych nauczycieli; propagowanie idei Szkoły Promującej Zdrowie wśród uczniów ZSZ, nauczycieli i rodziców; dbanie o wygląd zewnętrzny. Ze względu na specyfikę Zasadniczej Szkoły Zawodowej nr 1, do której uczęszcza młodzież z dysfunkcją wzroku w programie tym można także wyodrębnić cele rewalidacyjne, które zawierają się w celach szczegółowych i są to: poprawa sprawności manualnej, rozwijanie umiejętności pracy w grupie i pracy indywidualnej, rozumienie pojęć poprzez wykonanie praktycznego zadania, uaktywniają procesy myślowe podczas transpozycji z podanej instrukcji do lekcji, pokazu, konkursu na wykonanie określonego zadania, pogłębienie więzi emocjonalnej między sobą, rozwój procesów twórczego myślenia. Program ma charakter stałych, długofalowych działań, które są możliwe do zrealizowania w codziennej praktyce szkolnej. 2. PODSTAWY PRAWNE: 1. USTAWA z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty(dz. U. z 2 grudnia 2004 r. poz. 2572 z późn. zm.) 2. Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dnia 31 grudnia 2002 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny w publicznych i niepublicznych szkołach(dz. U. z dnia 22 stycznia 2003 r.) 3. Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z 23 grudnia 2008 r. w sprawie podstawy programowejwychowania przedszkolnego oraz kształcenia ogólnego w poszczególnych typach szkół.(dz. U. z dnia 15 stycznia 2009 r. Nr 4, poz. 17) 4. Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 8 czerwca 2009 r. w sprawie dopuszczania do użytku w szkole programów wychowania przedszkolnego i programów nauczania oraz dopuszczania do użytku szkolnego podręczników (Dz.U. Nr 89, poz. 730).
5. Statut Ośrodka 6. Program wychowawczy Ośrodka 7. Program profilaktyczny Ośrodka 3. ADRESACI PROGRAMU Adresatami programu jest cała społeczność szkolna czyli: uczniowie, rodzice, nauczyciele oraz wszyscy pracownicy nie będący nauczycielami oraz społeczność lokalna. 4. REALIZATORZY PROGRAMU Realizatorami programu są: uczniowie, dyrekcja szkoły, pedagog szkolny i psycholog, nauczyciele, rodzice. 5. REALIZACJA PROGRAMU Program ma charakter stałych, długofalowych działań, które są możliwe do zrealizowania w codziennej praktyce szkolnej. Obszar Zadanie Forma realizacji Oczekiwane efekty ATMOSFERA I RELACJE MIĘDZYLUDZKIE Powołanie Szkolnego Zespołu Promocji Zdrowia Zapoznanie z planem działań w zakresie promocji zdrowia (zachęcenie do udziału w różnych formach zajęć poza lekcyjnych, konkursach i zawodach wewnątrzszkolnych, imprezach integracyjnych, plenerowych promujących zdrowy styl życia. Cykliczne artykuły na temat zdrowych nawyków żywieniowych na stronie internetowej - przedstawienie przez koordynatora szkicu planu działań opracowanego przez szkolny zespół promocji zdrowia; -konsultacja programu i przyjęcie propozycji działań zgłaszanych przez nauczycieli; -przyjęcie przez Radę Pedagogiczną planu pracy na rok 2014/2015. Integracja uczniów ze sobą i nauczycielami. Komunikacja interpersonalna. -Imprezy okolicznościowe -Konkursy, quizy zespołowe. - Jaki, jaka jestem? Co lubię, a czego nienawidzę? zajęcia integrujące klasy ZSZ. -Wykonanie wizytówki To ja. -Warsztaty Mowa ciała-psychodrama Uczniowie poznają siebie nawzajem, wzajemnie się akceptują. W szkole panuje przyjazna atmosfera.
Integracja pracowników szkoły -Imprezy okolicznościowe -Współpraca w zespołach wychowawczych i przedmiotowych przy przeprowadzaniu różnych akcji. Nauczyciele biorą aktywny udział w przygotowanych imprezach i zajęciach. Współpraca z rodzicami uczniów - Pomoc w organizacji imprez okolicznościowych -Zajęcia otwarte. -Pogadanki lub warsztaty na zebraniach z rodzicami. Pomoc w sytuacjach trudnych - Stres, sytuacje trudne - pogadanki. -Jak sobie radzić ze stresem?- warsztaty. Rodzice/ opiekunowie biorą udział w przygotowanych imprezach i zajęciach. Uczniowie wiedzą do kogo zwrócić się w sytuacji trudnej, znają sposoby radzenia sobie ze stresem. Stop agresji - Pogadanki, warsztaty dla uczniów. Uczniowie radzą sobie z przykrymi emocjami w sposób społecznie preferowany Bezpieczeństwo w szkole. - Stały monitoring sytuacji wychowawczej w szkole ukierunkowany na identyfikowanie zagrożeń. -Zasady udzielania I pomocy przedlekarskiej film, instruktaż i ćwiczenia na fantomach. -Spotkania uczniów z przedstawicielami policji, straży miejskiej. -Pogadanki na godzinach wychowawczych na temat bezpiecznego zachowania w różnych sytuacjach. Uczniowie znają i stosują zasady bezpieczeństwa, zachowania ryzykowne oraz sposoby unikania zagrożeń. Uczniowie znają zasady udzielania I pomocy. Angażowanie młodzieży do akcji charytatywnych. Udział w akcji Góra grosza, przekazanie stroików świątecznych z których pozyskane fundusze zostaną wykorzystane do wykonania paczek świątecznych dla najbiedniejszych rodzin z parafii św. Antoniego z Padwy w Uczniowie biorą udział w różnych akcjach charytatywnych, są wrażliwi na krzywdę i cierpnienie innych.
DBANIE O HIGIENĘ I BEZPIECZEŃSTWO a. Stop uzależnieniom -Alkohol, narkotyki, papierosy, dopalacze i inne substancje zagrażające zdrowiu i życiu, uzależnienia związane z technologią komputerową a. Higiena odżywiania - Zasady racjonalnego odżywiania, przedstawienie produktów, które są wartościowe i nie szkodzą naszemu zdrowiu Dąbrowie Górniczej, zbiórka prezentów dla dzieci z hospicjum Cordis w Katowicach Pogadanki dotyczące szkodliwości uzależnień: walka z nikotyną, walka z alkoholizmem, walka z narkomanią, walka z uzależnieniami związanymi z technologią komputerową.\ Prelekcje i filmy profilaktyczne z pogadanką na dany temat np. Życie pod murem (dot. uzależnienia od narkotyków oraz HIV/AIDS), Obietnica (dot. problemu alkoholowego wśród młodzieży), TV Story (dot. uzależnienia od komputera), Oni (problem przemocy wśród młodych ludzi), W sidłach (dot. sekt) - udział w programie Zachowaj trzeźwy umysł Konkurs Czy wiesz, co jesz? - sprawdzenie znajomości zasad racjonalnego żywienia wśród młodzieży, test sprawdzający wiedzę, plakat Reklama Zdrowego Stylu Życia Konkurs Najciekawsze II śniadanie do szkoły -każda klasa (lub przedstawiciele klas) Uczniowie znają przyczyny i skutki używania substancji psychoaktywnych. Prezentują postawę asertywności odnośnie stosowania używek. Uczniowie analizują skład produktów spożywczych, wybierają najmniej szkodliwe dla zdrowia, znają zasady zdrowego odżywiania
przygotowuje zdrowe, kolorowe kanapki Promocja zdrowych nawyków żywieniowych oraz ekologicznego rolnictwa podczas Giełdy Szkół Ponadgimnazjalnych, Konkurs międzyszkolny z okazji Dnia Konsumenta Uczeń świadomym konsumentem, Owocowo- warzywny raj -promocja spożywania warzyw i owoców w szkole na bazie rolnictwa ekologicznego. - Zapoznanie uczniów z zasadami kulturalnego zachowania przy stole i zwrócenie uwagi na estetykę stołu i potraw. - promocja zdrowego odżywiania - Zwrócenie uwagi na problem otyłości u młodzieży. - Moda na odchudzanie się zwrócenie uwagi na zagrożenie niedożywieniem, anoreksją, bulimią. Zdrowo i kulturalnie przy stole turniej Puchar zdrowego smaku - konkurs dla klas na najlepszy, najciekawszy koktajl owocowy, surówkę, sałatkę, koreczki -Pogadanka. -Warsztaty, indywidualne porady w zakresie żywienia, ćwiczeń fizycznych i pielęgnacji ciała. Uczestnictwo w pogadankach Uczniowie potrafią kulturalnie zachować się przy stole, który estetycznie nakryją. Uczeń zna zasady zdrowego odżywiania Uczniowie znają zdrowotne skutki nieprawidłowego odżywiania się ( przejadania się). Znają sposoby radzenia sobie z problemem nadwagi i otyłości, wiedzą, gdzie uzyskać pomoc. Uczniowie rozumieją, że odchudzanie może być niebezpieczne
b. Higiena osobista - Zwrócenie uwagi uczniom na potrzebę dbania o własną higienę. Zapoznanie młodzieży z zagrożeniami wywołanymi przez choroby cywilizacyjne, szczególnie choroby układy krążenia, cukrzyca, nowotwory. Zapoznanie młodzieży wybranych klas z profilaktyką Raka i innych chorób cywilizacyjnych. Propagowanie Akcji wśród społeczności szkolnej. Propagowanie Honorowego Krwiodawstwa wśród młodzieży oraz działalności Fundacji DKMS Uczestnictwo w pogadankach Uczestnictwo w pogadankach Uczestnictwo w pogadankach Udział w Akcjach Światowy Dzień Serca (wrzesień 2014r.), Światowy Dzień Życzliwości (21 listopada 2014r. ), Światowy Dzień Chorego (11 lutego 2014r.),Światowy Dzień Walki z Otyłością (1marca 2015r.), Światowy Dzień Zdrowia (7 kwietnia 2015 r.) hasło i główny temat obchodów na 2015r. podaje Światowa Organizacja Zdrowia (WHO). Pogadanka na temat działalność Honorowego Krwiodawstwa i; Pogadanka na temat działalności Fundacji DKMS- propagowanie badań szpiku kostnego Uczniowie zwracają uwagę na potrzebę dbania o własną higienę. Uczniowie znają zdrowotne skutki chorób cywilizacyjnych, wiedzą gdzie uzyskać pomoc w razie wystąpienia choroby. Uświadomienie jak ważna jest profilaktyka zdrowotna, że rak wcześnie wykryty jest całkowicie wyleczalny. Uczniowie biorą aktywny udział w Akcjach Prozdrowotnych w szkole. Uczniowie poznają działalność Honorowego Krwiodawstwa oraz Fundacji DKMS
c. Higiena nauki i pracy. PROMOCJA ZDROWIA PRZEZ AKTYWNOŚĆ FIZYCZNĄ Poznanie sprzyjających warunków pracy ucznia. Zapoznanie i utrwalenie z zasadami bhp i p.poż. podczas zajęć praktycznych i w zakładzie pracy. Zapoznanie się z zagrożeniami jakie niesie korzystanie z komputera i Internetu. Ukazanie znaczenia roślin doniczkowych w domu i pracowniach dla zdrowia człowieka. Zwrócenie uwagi na potrzebę ruchu po pracy umysłowej. Zwiększenie zainteresowania uczniów aktywnością fizyczną. Uświadomienie dzieciom potrzeby zwiększenia ich wydolności oddechowej i krążeniowej. Prowadzenie kół zainteresowań promujących ruch. Czynności, które należy wykonać przed przystąpieniem do odrabiania zadań oraz odpowiednie umeblowanie i oświetlenie pogadanka. Pogadanki z udziałem specjalisty ds. bhp, konkurs Bezpieczny w domu, w szkole i w pracy. Padaczka komputerowa- pogadanka Zagrożenia w sieci- cyberprzemoc - pogadanka. Akcja zazieleniamy nasz Ośrodek. Konkurs na kompozycję jesienną Wypoczynek aktywny: *wycieczki *basen, *zabawy ruchowe (aerobik, taniec). -Konkurs na kampanię reklamową ulubionej dyscypliny sportu. - Wywiady z nauczycielami na temat sportu w ich życiu. - Spotkania ze sportowcami. - Zbadanie wydolności fizycznej uczniów. - Pogadanki na temat korzyści z uprawiania sportu. Uczniowie pracują w szkole w sprzyjających warunkach. Uczniowie znają zasady bhp i p.poż podczas zajęć i w pracy w wybranych zawodach. Uczniowie i ich rodzice znają zagrożenia i stosują zabezpieczenia. Lepiej dotlenione, kolorowe pracownie. Włączenie uczniów do działań dla utrzymania czystości i estetyki Uczniowie biorą udział w aktywnych formach wypoczynku Uczniowie znają różne dyscypliny sportu i ich wpływ na organizm człowieka, potrafią zachęcić innych do uprawiania sportu. Uczniowie przedstawiają korzyści wynikające z aktywności ruchowej. Uczniowie zyskują dodatkowe źródło wiedzy na temat sportu Znajomość wyników testów wydolnościowych. Uczniowie wiedzą co zyskują uprawiając sport. - SKS Dzieci uczestniczą aktywnie w zajęciach. Imprezy i zajęcia ruchowe w Dyskoteki Uczniowie uczestniczą w imprezach i zajęciach
szkole i w obiektach sportowych poza nią. Zajęcia na basenie. Paraspartakiada Śląska i Zagłębia na basenie i lodowisku. Program podlega ewaluacji, czyli sprawdzeniu stopnia realizacji założonych celów i działań profilaktycznych. Informacje do ewaluacji pozyskiwane będą poprzez: wywiady z zaproszonymi gośćmi, uczniami, rodzicami i nauczycielami. ankiety dla uczniów, rodziców i nauczycieli analizy list obecności na zajęciach, analizy list uczestników konkursów, analizy dokumentacji (dzienniki, karty wycieczek i in.), obserwacje działań społeczności uczniowskiej. analizy wytworów pracy uczniów i ich zaangażowanie w działania promujące zdrowy styl życia. Narzędzia do ewaluacji będą skierowane do uczniów nauczycieli i pozostałych pracowników szkoły rodziców i opiekunów uczniów. Ewaluacja będzie przeprowadzona przez Zespół Promocji Zdrowia. BIBLIOGRAFIA: 1. Bik B.: "Koncepcja promocji zdrowia". W: Pozdzioch S., Rys A. (red.): "Zdrowie Publiczne", 1996 2. Przewoźniak I.: "Promocja zdrowia. Zagadnienia ogólne", 1996 3. Wojnarowska B. (red.): "Jak tworzymy szkołę promującą zdrowie", 1995 4. Wojnarowska B: Problemy zdrowotne uczniów i udział szkoły w ich rozwiązywaniu // Nowa Szkoła. - 2003, nr 6, s. 4-8 5. Słońska Z., Misiura M.: "Promocja zdrowia. Słownik podstawowych terminów", 1993 6. Zejda Jan E. : Wpływ biernego palenia tytoniu na stan układu oddechowego u dzieci w Polsce Alkoholizm i Narkomania. 2000, nr 3, s. 373-388 7. Kaniowska Teresa : Profilaktyka przemocy w szkołach Problemy Opiekuńczo Wychowawcze 2004, nr 3, s. 14 16