METODY MATEMATYCZNE I STATYSTYCZNE W INŻYNIERII CHEMICZNEJ

Wielkość: px
Rozpocząć pokaz od strony:

Download "METODY MATEMATYCZNE I STATYSTYCZNE W INŻYNIERII CHEMICZNEJ"

Transkrypt

1 METODY MATEMATYCZNE I STATYSTYCZNE W INŻYNIERII CHEMICZNEJ Wkład 5 Elemet algebr aal espoloej Pro. Ato Kooł Wdał Chemc Poltechk Wrocławskej

2 ALGEBRA ZESPOLONA Lcb espoloe pod wględem algebracm tworą tw. cało algebrace. Cało jest to bór elemetów w którm możlwe są astępujące dałaa: dodawae odejmowae możee delee wjątkem elemetu erowego Lcb espoloe mają dwe terpretacje: algebracą geometrcą. W terpretacj algebracej lcbą espoloą awam uporądkowaą parę lcb recwstch. Tradcj aps lcb espoloch wkorstuje tw. jedostkę urojoą oacaą lterą : Perws elemet par lcba awaa jest cęścą recwstą atomast drug elemet lcba awa jest cęścą urojoą. Odpowede oacea: Re Im 0 Pro. Ato Kooł Wdał Chemc Poltechk Wrocławskej

3 ALGEBRA ZESPOLONA INTERPRETACJA GEOMETRYCZNA W terpretacj geometrcej lcb espoloe traktowae są jako pukt a płascźe prostokątm kartejańskm układem współrędch. =Im ==+ =Re Pro. Ato Kooł Wdał Chemc Poltechk Wrocławskej 3

4 Pro. Ato Kooł Wdał Chemc Poltechk Wrocławskej 4 ALGEBRA ZESPOLONA - DZIAŁANIA Dodawae odejmowae lcb espoloch polega a dodawau odejmowau odpowedch elemetów tch lcb: Możee lcb espoloch jest bardej łożoe wraża sę worem: Oblcm gode tą decją kwadrat jedostk urojoej cl lcb =0: Jeżel lcb espoloe którch cęść urojoa jest rówa ero utożsamm lcbam recwstm =+ 0= to możem apsać: 0 0

5 Pro. Ato Kooł Wdał Chemc Poltechk Wrocławskej 5 ALGEBRA ZESPOLONA - DZIAŁANIA Własość powżsa powala a możee lcb espoloch apsach w tradcjej orme jako dwumaów algebracch: Delee lcb espoloch jest dałaem odwrotm do możea t: Jeżel delk jest lcbą recwstą jego cęść urojoa jest rówa ero to delee jest proste sprowada sę do wkłego delea obdwu cęśc pre delk: 0

6 ALGEBRA ZESPOLONA - DZIAŁANIA W prpadku gd delk e jest lcbą recwstą ależ albo wkorstać decję delea rowąać odpowed układ rówań lowch albo też wkorstać pojęce tw. lcb sprężoej: Lcbą sprężoą awam lcbę espoloą mającą taką samą cęść recwstą ora cęść urojoą precwego aku cl: Moża auważć że loc daej lcb espoloej ora lcb do ej sprężoej awse jest lcbą recwstą gdż: Delee lcb espoloch a pomocą lcb sprężoch polega a pomożeu delej delka pre lcbę sprężoą do delka. W tak sposób delk staje sę lcbą recwstą a delee jest dalej proste. Pro. Ato Kooł Wdał Chemc Poltechk Wrocławskej 6

7 ALGEBRA ZESPOLONA TRYGONOMETRYCZNY ZAPIS LICZB ZESPOLONYCH MODUŁ I ARGUMENT Geometrca terpretacja lcb espoloch umożlwa upełe sposób apsu lcb espoloch. Podstawowm arędam tego apsu są pojęca modułu argumetu. Modułem daej lcb espoloej awam odległość puktu repreetującego tą lcbę od pocątku układu współrędch. Argumetem daej lcb espoloej awam kąt męd dodatą osą a prostą łącącą da pukt pocątkem układu. O r φ A =+ r Arg Pro. Ato Kooł Wdał Chemc Poltechk Wrocławskej 7

8 TRYGONOMETRYCZNY ZAPIS LICZB ZESPOLONYCH MODUŁ I ARGUMENT Moduł lcb espoloej jest awse lcbą eujemą. Jedą lcbą której moduł wos 0 jest lcba 00. Argumet lcb espoloej jako kąt jest wraża w mere łukowej w radaach meśc sę w akrese: [0π. Ścsłe wacee argumetu wmaga uwględea w której ćwartce leż pukt repreetując daą lcbę espoloą. Podstawowe ależośc trgoometrce prowadą do woru: Arg arcta 0 gde: 0 0 dla 0 0 I ćw. dla 0 II III ćw. dla 0 0 IV ćw. Pro. Ato Kooł Wdał Chemc Poltechk Wrocławskej 8

9 ALGEBRA ZESPOLONA TRYGONOMETRYCZNY ZAPIS LICZB ZESPOLONYCH Uwględając podstawowe ależośc trgoometrce męd modułem argumetem składowm lcb espoloej możem apsać: cos s r r r cos r s r cos r s rcos s rcos s Zaps te awam trgoometrcą postacą lcb espoloch. Postać ta bardo ułatwa możee delee ora potęgowae perwastkowae w dede lcb espoloch. Pro. Ato Kooł Wdał Chemc Poltechk Wrocławskej 9

10 ALGEBRA ZESPOLONA MNOŻENIE Trgoometrca postać lcb espoloch powala a stosukowo prostą terpretację możea delea lcb espoloch. Nech oacają dwe dowole lcb espoloe: r cos s r cos s r cos s r cos s r r cos cos s s cos s cos s rr cos s Możee lcb espoloch jest jedoace możeem modułów dodawaem argumetów. Pro. Ato Kooł Wdał Chemc Poltechk Wrocławskej 0

11 ALGEBRA ZESPOLONA DZIELENIE W podob sposób moża wprowadć odpowed wór określając delee lcb espoloch: r cos s r Zgode tm worem delee jest rówoace deleem modułów odejmowaem argumetów. Pro. Ato Kooł Wdał Chemc Poltechk Wrocławskej

12 ALGEBRA ZESPOLONA - POTĘGOWANIE Stosując własość określającą możee do tego samego elemetu ra otrmujem tw. wór de Movre a powalając potęgować lcb espoloe: r [cos s ] Potęgowae lcb espoloch jest rówoace potęgowaem modułu możeem argumetu pre potęgę. Wór te obowąuje dla całkowtch wartośc. Pro. Ato Kooł Wdał Chemc Poltechk Wrocławskej

13 Pro. Ato Kooł Wdał Chemc Poltechk Wrocławskej 3 ALGEBRA ZESPOLONA - PIERWIASTKOWANIE W prpadku perwastkowaa stopa otrmuje sę różch perwastków dla którch wór de Movre a ma postać: 0... s cos k k k r

14 ANALIZA ZESPOLONA Cąg sereg Podobe jak w bore lcb recwstch w bore lcb espoloch możem ropatrwać pojęca cągu ora seregu. Cągem espolom awam eskońco uporądkowa układ lcb espoloch: { } Seregem espolom awam eskońcoą uporądkowaą sumę lcb espoloch: Cąg espolo jest beż wted tlko wted gd beże są odpowede cąg recwste cęśc recwstch cęśc urojoch t.: { } { } jest beż. { } { } są beż. Pro. Ato Kooł Wdał Chemc Poltechk Wrocławskej 4

15 ANALIZA ZESPOLONA Cąg sereg Mówm że da sereg lcb espoloch jest beż jeżel beż jest cąg jego sum cęścowch: lm Jeżel da sereg espolo jest beż to beże są róweż odpowede sereg recwste składowch waż jest wór: Pro. Ato Kooł Wdał Chemc Poltechk Wrocławskej 5

16 ANALIZA ZESPOLONA Fukcje Zbór wsstkch lcb espoloch oacam lterą C. Nech D Y będą podboram C. Fukcją espoloą meej espoloej awam jedoace prporądkowae elemetów boru Y elemetom boru D. D C Y C D Y D Y Pro. Ato Kooł Wdał Chemc Poltechk Wrocławskej 6

17 Pro. Ato Kooł Wdał Chemc Poltechk Wrocławskej 7 ANALIZA ZESPOLONA Fukcje Zbór D awam dedą ukcj atomast bór Y jest to bór wartośc ukcj. Zbor D Y mogą bć rołące mogą sę pokrwać cęścowo lub całkowce mogą też pokrwać sę e borem C. Elemet bor Y cl wartośc ukcj są ocwśce lcbam espolom t. moża je apsać a pomocą cęśc recwstej urojoej: Fukcje recwste awam cęścą recwstą urojoą daej ukcj. Z powżsego apsu wka że każda ukcja espoloa jest rówoaca układem dwu ukcj recwstch dwu mech. } {

18 Pro. Ato Kooł Wdał Chemc Poltechk Wrocławskej 8 ANALIZA ZESPOLONA Sposob deowaa ukcj espoloch Mam 3 asadce sposob deowaa ukcj espoloch:. Bepośredo a pomocą dałań algebracch t. dodawaa odejmowaa możea delea potęgowaa perwastkowaa. W prpadku użca perwastków koece jest apewee jedoacośc pre wbór jedego wków perwastka. Prkład: 3 3 5

19 Pro. Ato Kooł Wdał Chemc Poltechk Wrocławskej 9 ANALIZA ZESPOLONA Sposob deowaa ukcj espoloch. Za pomocą jawch postac cęśc recwstej urojoej. Prkład: 0 3 3

20 ANALIZA ZESPOLONA Sposob deowaa ukcj espoloch 3. Za pomocą seregów potęgowch. Wele cekawch ukcj moża deować pr użcu beżch seregów potęgowch. Fukcja taka ma postać: [ a ] 0 Warukem prawdłowej decj jest tw. beżość jedostaja powżsego seregu. Współck seregu a są w ogólm prpadku ukcjam espolom deowam w sposób. W praktce ajcęścej są to stałe lcb recwste ależe od. Pro. Ato Kooł Wdał Chemc Poltechk Wrocławskej

21 ANALIZA ZESPOLONA Sposob deowaa ukcj espoloch Roważm prost ale waż prkład tw. ukcj ekspotecjalej. Nech: a!! 3! 3...!... 0! Jeżel mea ogracm tlko do cęśc recwstej t. prjmem że cęść urojoa jest rówa ero wted = sereg powżs pokrwa sę seregem recwstm określającm wkłą ukcję ekspotecjalą e. Pro. Ato Kooł Wdał Chemc Poltechk Wrocławskej

22 Elemet aal espoloej cd. Różckowae całkowae Pro. Ato Kooł Wdał Chemc Poltechk Wrocławskej

23 ANALIZA ZESPOLONA Fukcja ekspotecjala Metodam aal matematcej moża wkaać że sereg powżej deowa jest jedostaje beż dla dowolej lcb espoloej. W wąku tm ukcję espoloą określoą a pomocą tego seregu róweż awam ukcją ekspotecjalą oacam ją jako e. e de! 0 Poeważ sereg jest beż jedostaje dla dowolej lcb espoloej atem dedą ukcj ekspotecjalej jest cał bór lcb espoloch. Pro. Ato Kooł Wdał Chemc Poltechk Wrocławskej

24 ANALIZA ZESPOLONA Fukcja ekspotecjala Roważm tera ukcję e dla os urojoej t. prjmjm =. W celu badaa ukcj oblcm koleje potęg =: Pro. Ato Kooł Wdał Chemc Poltechk Wrocławskej

25 e ANALIZA ZESPOLONA Fukcja ekspotecjala Podstawając otrmae wrażea do seregu otrmujem:! Pro. Ato Kooł Wdał Chemc Poltechk Wrocławskej 4 4!! 6 6! 3! 3 4 4! ! 3 3! 6 6! 5 5! Po rołożeu seregu a cęść recwstą urojoą stwerdam że cęśc te są rówoace seregowm apsem prostch ukcj trgoometrcch kosus sus: cos! 4! 6! s 3! 5!

26 ANALIZA ZESPOLONA Fukcja ekspotecjala Podstawając otrmae aps do wrażea a ukcję ekspotecjalą os urojoej otrmujem sł wór Eulera wążąc ukcję ekspotecjalą ukcjam trgoometrcm: e cos s Moża wkaać że ukcja ekspotecjala meej espoloej speła węksość własośc ukcj e a w scególośc że: e e e W wąku tm: e e e e e e cos s Pro. Ato Kooł Wdał Chemc Poltechk Wrocławskej

27 ANALIZA ZESPOLONA Fukcja ekspotecjala Jeżel otrma wór porówam tw. trgoometrcą postacą lcb espoloch to otrmam pewe własośc espoloej ukcj ekspotecjalej: e e [cos s ] e cos s e e e e Arg e Ora: Re e e cos Im e e s Pro. Ato Kooł Wdał Chemc Poltechk Wrocławskej

28 ANALIZA ZESPOLONA Fukcja ekspotecjala Nech: k k k k k 0 e e e k k [cos s ] e [cos s ] e k e e 0 Fukcja e jest ukcją okresową!!! o okrese π. Pro. Ato Kooł Wdał Chemc Poltechk Wrocławskej

29 ANALIZA ZESPOLONA Fukcje trgoometrce Za pomocą seregów potęgowch moża opróc ukcj ekspotecjalej deować róweż ukcje trgoometrce meej espoloej. Odpowede decje są uogóleem worów określającch rowęca seregowe ukcj trgoometrcch meej recwstej: s cos ta s cos 3 3!! 5 5! 4 4! cot 7 7! 6 6! cos s 0 0!! Fukcje s cos są określoe dla dowolch lcb espoloch. Z apsu seregowego wka że ukcja s jest eparsta atomast cos jest parsta. Pro. Ato Kooł Wdał Chemc Poltechk Wrocławskej

30 ANALIZA ZESPOLONA Fukcje e trgoometrce Moża wkaać że ukcje trgoometrce meej espoloej są ścśle wąae ukcją ekspotecjalą a pomocą ogólego woru Eulera: cos s Napsm powżs wór dla ora. e cos s e cos s cos s Pro. Ato Kooł Wdał Chemc Poltechk Wrocławskej

31 ANALIZA ZESPOLONA Fukcje trgoometrce Dodając odejmując stroam otrmae rówaa dostajem wor wążące ukcje trgoometrce meej espoloej ukcją ekspotecjalą: e e cos cos e e e e s e s e Pro. Ato Kooł Wdał Chemc Poltechk Wrocławskej

32 ANALIZA ZESPOLONA Otocee puktu espoloego Otoceem puktu 0 = o promeu r awam bór wsstkch lcb espoloch spełającch erówość: r r 0 0 r 0 Pro. Ato Kooł Wdał Chemc Poltechk Wrocławskej

33 ANALIZA ZESPOLONA Pochoda ukcj espoloej Jeżel dla daego puktu 0 daej ukcj espoloej steje otocee tego puktu o promeu r>0 take e dla dowolego cągu > 0 awartego w tm otoceu steje graca: lm ' 0 to mówm że ukcja jest różckowala w 0 a lcbę awam pochodą ukcj. Poeważ jest meą węc otrmaa w wku różckowaa pochoda róweż jest ową ukcją espoloą. Fukcje espoloe które są różckowale awam ukcjam aaltcm. Różckowae a pomocą powżsej decj jest bardo ucążlwe w praktce e stosowae. Pro. Ato Kooł Wdał Chemc Poltechk Wrocławskej

34 ANALIZA ZESPOLONA Różckowae ukcj espoloch W praktce techka różckowaa espoloego ależ od sposobu deowaa ukcj. Dla ukcj deowach a pomocą worów awerającch operator algebrace proste ukcje elemetare stosuje sę wsstke metod aalogce do różckowaa ukcj recwstch. Prawe wsstke stosowae tam twerdea o różckowau sum locu lorau td. moża preeść bepośredo a różckowae espoloe. W scególośc weloma espoloe ora espoloe ukcje wmere różckuje sę tak samo jak ukcje recwste. Proste ukcje espoloe deowae a pomocą seregów take jak ukcja ekspotecjala ukcje trgoometrce różckuje sę detce jak odpowede ukcje recwste. Mam węc: e ' e s ' cos cos ' s Pro. Ato Kooł Wdał Chemc Poltechk Wrocławskej

35 ANALIZA ZESPOLONA Różckowae ukcj espoloch Istota różca męd różckowaem espolom a recwstm achod dla ukcj deowach a pomocą cęśc recwstej urojoej. Dla tego prpadku obowąuje tw. twerdee Cauch Remaa: Nech 0 0 o. Jeżel ukcja jest różckowala w 0 to steją pochode cąstkowe ukcj ora spełają oe tw. rówaa Cauch Remaa: Pro. Ato Kooł Wdał Chemc Poltechk Wrocławskej

36 ANALIZA ZESPOLONA Różckowae ukcj espoloch. Jeżel ukcje ora określające daą ukcję espoloą spełają powżse rówaa Cauch Remaa a wsstke pochode cąstkowe wstępujące w tch rówaach są cągłe w pukce 0 0 to ukcja espoloa = + jest różckowala a jej pochoda wraża sę worem: ' Techka różckowaa a pomocą twerdea Cauch Remaa polega a ajdowau odpowedch pochodch cąstkowch ukcj składowch. Pro. Ato Kooł Wdał Chemc Poltechk Wrocławskej

37 ANALIZA ZESPOLONA Różckowae ukcj espoloch Prkład: e cos e s Mam atem: e cos e s W celu różckowaa tej ukcj ależ ajperw sprawdć jej różckowalość a pomocą rówań Cauch Remaa. Musm atem wacć 4 pochode cąstkowe: e cos e cos e s e s Wdm że rówaa Cauch Remaa są spełoe. Pro. Ato Kooł Wdał Chemc Poltechk Wrocławskej

38 ANALIZA ZESPOLONA Różckowae ukcj espoloch e cos e cos e s e s Zatem gode e worem Cauch Remaa możem wacć pochodą: ' e cos e s!!! Cl pochoda tej ukcj jest tożsama tą ukcją. Ale moża sprawdć że ukcja ta jest rówoaca ukcją ekspotecjalą węc własość ta jest ocwsta. Pro. Ato Kooł Wdał Chemc Poltechk Wrocławskej

39 ANALIZA ZESPOLONA Różckowae ukcj espoloch W prpadku ukcj deowach a pomocą seregu możem skorstać jedostajej beżośc tego seregu różckować sereg wra po wrae. Prkładowo różckujm ukcję ekspotecjalą deowaą a pomocą seregu:!! 3!! ' !! 3!! 0 e!! Otrmalśm ocwstą postać pochodej ukcj ekspotecjalej. Pro. Ato Kooł Wdał Chemc Poltechk Wrocławskej

40 ANALIZA ZESPOLONA Całkowae ukcj espoloch W prpadku ukcj espoloch podstawową operacją odwrotą do różckowaa jest tw. całkowae krwolowe. Tera deujem pojęce całk ukcj espoloej po pewej l leżącej w płascźe espoloej. Nech będe daą ukcją espoloą a K pewą lą regularą gładką leżącą w dede ukcj acającą sę w pukce p końcącą sę w k. k = - K - p = 0 Podelm lę K a skońcoą lcbę cęśc a pomocą puktów: p Pro. Ato Kooł Wdał Chemc Poltechk Wrocławskej k

41 ANALIZA ZESPOLONA Całkowae ukcj espoloch k = - K - p = 0 Z każdej cęśc wberm dowol pukt Dla każdej cęśc możem oblcć różcę Utwórm tera sumę Pro. Ato Kooł Wdał Chemc Poltechk Wrocławskej S [ ] Jeżel tera będem węksać lcbę dla każdego owego podału l będem powtarać powżsą operację to otrmam cąg lcb espoloch S. Jeżel cąg te ma gracę to ukcja jest całkowala a gracę awam całką krwolową ukcj po krwej K oacam worem:

42 ANALIZA ZESPOLONA Całkowae ukcj espoloch lm S d 0 K Z pojęcem całk krwolowej wąae jest pojęce ukcj perwotej. Mówm że ukcja F jest ukcją perwotą do ukcj w obsare D jeżel w każdm pukce tego obsaru achod rówość F =. Fukcję perwotą ora całkę krwolową łąc astępujące twerdee: Jeżel ukcja jest cągła w obsare D ma w tm obsare ukcję perwotą F to całka krwolowa po dowolej l regularej awartej w D o pocątku p końcu k wraża sę prostm worem: d F k F p Pro. Ato Kooł Wdał Chemc Poltechk Wrocławskej K

43 Na tm końcm dsejs wkład. Dękuję bardo Państwu a uwagę. Pro. Ato Kooł Wdał Chemc Poltechk Wrocławskej

A B - zawieranie słabe

A B - zawieranie słabe NAZEWNICTWO: : rówoważość defcj : rówość defcj dla każdego steje! ZBIORY steje dokłade jede {,,,...} - całkowte * - całkowte be era - wmere - ujeme plus ero - recwste - espoloe A B - awerae słabe A :

Bardziej szczegółowo

III. LICZBY ZESPOLONE

III. LICZBY ZESPOLONE Pojęcie ciała 0 III LICZBY ZESPOLONE Defiicja 3 Niech K będie dowolm biorem Diałaiem wewętrm (krótko będiem mówić - diałaiem) w biore K awam każdą fukcję o : K K K Wartość fukcji o dla elemetów K oacam

Bardziej szczegółowo

Całka krzywoliniowa nieskierowana (całka krzywoliniowa funkcji skalarnej)

Całka krzywoliniowa nieskierowana (całka krzywoliniowa funkcji skalarnej) WYŁAD : CAŁI RZYWOLINIOWE Nech - krwa w R : gde [ α β ] ora C [ α β]. Zaem dowol puk krwej moża predsawć w posac j k krwa adaa jes pre wekor parameracj r : r j k. Decja Jeśl krwa e ma puków welokroch.

Bardziej szczegółowo

FUNKCJE DWÓCH ZMIENNYCH

FUNKCJE DWÓCH ZMIENNYCH FUNKCJE DWÓCH MIENNYCH De. JeŜel kaŝdemu puktow (, ) ze zoru E płaszczz XY przporządkujem pewą lczę rzeczwstą z, to mówm, Ŝe a zorze E określoa została ukcja z (, ). Gd zór E e jest wraźe poda, sprawdzam

Bardziej szczegółowo

Siła ciężkości. Siła ciężkości jest to siła grawitacyjna wynikająca z oddziaływania na siebie dwóch ciał. Jej wartość obliczamy z zależności

Siła ciężkości. Siła ciężkości jest to siła grawitacyjna wynikająca z oddziaływania na siebie dwóch ciał. Jej wartość obliczamy z zależności Sła cężkośc Sła cężkośc jest to sła grawtacja wkająca oddałwaa a sebe dwóch cał. Jej wartość obcam aeżośc G gde: G 6,674 10-11 Nm /kg M m r stała grawtacja, M, m mas cał, r odegłość pomęd masam. Jeże mam

Bardziej szczegółowo

Dynamika układu punktów materialnych

Dynamika układu punktów materialnych Daka układu puktów ateralch Układ puktów ateralch jest to bór puktów ateralch, w któr ruch każdego puktu jest ależ od ruchu ch puktów. P P,,,,,,,,,,,, sł wewętre P P P sł ewętre Układ puktów ateralch sł

Bardziej szczegółowo

( ) O k k k. A k. P k. r k. M O r 1. -P n W. P 1 P k. Rys. 3.21. Redukcja dowolnego przestrzennego układu sił

( ) O k k k. A k. P k. r k. M O r 1. -P n W. P 1 P k. Rys. 3.21. Redukcja dowolnego przestrzennego układu sił 3.7.. Reducja dowolego uładu sił do sił i par sił Dowolm uładem sił będiem awać uład sił o liiach diałaia dowolie romiescoch w prestrei. tm pucie ajmiem się sprowadeiem (reducją) taiego uładu sił do ajprostsej

Bardziej szczegółowo

dr Michał Konopczyński Ekonomia matematyczna ćwiczenia

dr Michał Konopczyński Ekonomia matematyczna ćwiczenia dr Mchł Koopczńsk Ekoom mtemtcz ćwcze. Ltertur obowązkow Eml Pek red. Podstw ekoom mtemtczej. Mterł do ćwczeń MD r 5 AE Pozń.. Ltertur uzupełjąc Eml Pek Ekoom mtemtcz AE Pozń. Alph C. Chg Podstw ekoom

Bardziej szczegółowo

Grupa obrotów. - grupa symetrii kuli, R - wszystkie możliwe obroty o dowolne kąty wokół osi przechodzących przez środek kuli

Grupa obrotów. - grupa symetrii kuli, R - wszystkie możliwe obroty o dowolne kąty wokół osi przechodzących przez środek kuli Grupa obrotów - grupa smetr kul R - wsstke możlwe obrot o dowolne kąt wokół os prechodącch pre środek kul nacej O 3 grupa obrotów właścwch - grupa cągła - każd obrót określa sę pre podane os l kąta obrotu

Bardziej szczegółowo

Tomasz Grębski. Liczby zespolone

Tomasz Grębski. Liczby zespolone Tomas Grębsk Lcby espolone Kraśnk 00 Sps Treśc: Lcby espolone Tomas Grębsk- Wstęp. Podstawowe wadomośc o lcbe espolonej.. Interpretacja geometrycna lcby espolonej... Moduł lcby espolonej. Lcby sprężone..

Bardziej szczegółowo

Dynamika układu punktów materialnych

Dynamika układu punktów materialnych Daka układu puktów ateralch Układ puktów ateralch est to bór puktów ateralch, w któr ruch każdego puktu est ależ od ruchu ch puktów. P,, P,,,, P sł ewętre P,,,,, sł wewętre, P Układ puktów ateralch sł

Bardziej szczegółowo

= r. Będziemy szukać takiego rozkładu, który jest najbardziej prawdopodobny, tzn. P=P max. Możemy napisać:

= r. Będziemy szukać takiego rozkładu, który jest najbardziej prawdopodobny, tzn. P=P max. Możemy napisać: Rokład Boltmaa Roważm odosobo układ cąstek (cost Ucost Załóżm że cąstk układu mogą meć tlko ścśle okeśloe eege (eega cąstek est skwatowaa ech ( oaca lcbę cąstek maącch eegę Możem wted apsać: (* U cost

Bardziej szczegółowo

Równania różniczkowe zwyczajne

Równania różniczkowe zwyczajne cał Padaows Isu Tecolog Iormacjc w Iżer Lądowej Wdał Iżer Lądowej Poleca Kraowsa Rówaa różcowe wcaje W ajprossm prpadu posuujem ucj jedej meej recwsej x w posac: ( x órej pocoda ( x ma spełać rówae dae

Bardziej szczegółowo

ALGEBRA rok akademicki

ALGEBRA rok akademicki ALGEBRA rok akademck -8 Tdeń Tematka wkładu Tematka ćwceń ajęć Struktur algebracne (grupa cało; be Dałana na macerach perścen Defncja macer Dałana na macerach Oblcane wnacnków Wnacnk jego własnośc Oblcane

Bardziej szczegółowo

7 Liczby zespolone. 7.1 Działania na liczbach zespolonych. Liczby zespolone to liczby postaci. z = a + bi,

7 Liczby zespolone. 7.1 Działania na liczbach zespolonych. Liczby zespolone to liczby postaci. z = a + bi, 7 Liczby zespoloe Liczby zespoloe to liczby postaci z a + bi, gdzie a, b R. Liczbę i azywamy jedostką urojoą, spełia oa waruek i 2 1. Zbiór liczb zespoloych ozaczamy przez C: C {a + bi; a, b R}. Liczba

Bardziej szczegółowo

1. Relacja preferencji

1. Relacja preferencji dr Mchał Koopczyńsk EKONOMIA MATEMATYCZNA Wykłady, 2, 3 (a podstawe skryptu r 65) Relaca preferec koszyk towarów: przestrzeń towarów: R + = { x R x 0} x = ( x,, x ) X X R+ x 0 x 0 =, 2,, x~y xf y x y x

Bardziej szczegółowo

WYKŁAD 7. MODELE OBIEKTÓW 3-D3 część Koncepcja krzywej sklejanej. Plan wykładu:

WYKŁAD 7. MODELE OBIEKTÓW 3-D3 część Koncepcja krzywej sklejanej. Plan wykładu: WYKŁAD 7 MODELE OIEKTÓW -D cęść Pla wkład: Kocepcja krwej sklejaej Jedorode krwe -sklejae ejedorode krwe -sklejae Powerche eera, -sklejae URS. Kocepcja krwej sklejaej Istotą praktcego pkt wdea wadą krwej

Bardziej szczegółowo

Indukcja matematyczna

Indukcja matematyczna Iducja matematycza Twerdzee. zasada ducj matematyczej Nech T ozacza pewą tezę o lczbe aturalej. Jeżel dla pewej lczby aturalej 0 teza T 0 jest prawdzwa dla ażdej lczby aturalej 0 z prawdzwośc tezy T wya

Bardziej szczegółowo

METODY KOMPUTEROWE 1

METODY KOMPUTEROWE 1 MTODY KOMPUTROW WIADOMOŚCI WSTĘPN MTODA ULRA Mcał PŁOTKOWIAK Adam ŁODYGOWSKI Kosultacje aukowe dr z. Wtold Kąkol Pozań 00/00 MTODY KOMPUTROW WIADOMOŚCI WSTĘPN Metod umercze MN pozwalają a ormułowae matematczc

Bardziej szczegółowo

Pochodna kierunkowa i gradient Równania parametryczne prostej przechodzącej przez punkt i skierowanej wzdłuż jednostkowego wektora mają postać:

Pochodna kierunkowa i gradient Równania parametryczne prostej przechodzącej przez punkt i skierowanej wzdłuż jednostkowego wektora mają postać: ochodna kierunkowa i gradient Równania parametrcne prostej prechodącej pre punkt i skierowanej wdłuż jednostkowego wektora mają postać: Oblicam pochodną kierunkową u ( u, u ) 1 + su + su 1 (, ) d d d ˆ

Bardziej szczegółowo

OBLICZANIE GEOMETRYCZNYCH MOMENTÓW BEZWŁADNOŚCI FIGUR PŁASKICH, TWIERDZENIE STEINERA LABORATORIUM RACHUNKOWE

OBLICZANIE GEOMETRYCZNYCH MOMENTÓW BEZWŁADNOŚCI FIGUR PŁASKICH, TWIERDZENIE STEINERA LABORATORIUM RACHUNKOWE OBLICZNIE GEOMETRYCZNYCH MOMENTÓW BEZWŁDNOŚCI FIGUR PŁSKICH, TWIERDZENIE STEINER LBORTORIUM RCHUNKOWE Prz oblczeach wtrzmałoścowch dotczącch ektórch przpadków obcążea (p. zgae) potrzeba jest zajomość pewch

Bardziej szczegółowo

Różniczkowanie funkcji rzeczywistych wielu zmiennych. Matematyka Studium doktoranckie KAE SGH Semestr letni 2008/2009 R. Łochowski

Różniczkowanie funkcji rzeczywistych wielu zmiennych. Matematyka Studium doktoranckie KAE SGH Semestr letni 2008/2009 R. Łochowski Różczkowae fukcj rzeczywstych welu zmeych rzeczywstych Matematyka Studum doktoracke KAE SGH Semestr let 8/9 R. Łochowsk Pochoda fukcj jedej zmeej e spojrzee Nech f : ( α, β ) R, α, β R, α < β Fukcja f

Bardziej szczegółowo

Ciągi i szeregi liczbowe. Ciągi nieskończone.

Ciągi i szeregi liczbowe. Ciągi nieskończone. Ciągi i szeregi liczbowe W zbiorze liczb X jest określoa pewa fukcja f, jeŝeli kaŝdej liczbie x ze zbioru X jest przporządkowaa dokładie jeda liczba pewego zbioru liczb Y Przporządkowaie to zapisujem w

Bardziej szczegółowo

1. ALGEBRA Liczby zespolone

1. ALGEBRA Liczby zespolone ALGEBRA Licby espoloe Opracowaie: Vladimir Marcheko WYKŁAD Postać algebraica i trygoometryca licby espoloe; dodawaie, możeie, potęgowaie i dieleie licb espoloych A+B+C (Wstęp: pochodeie licb espoloych)

Bardziej szczegółowo

Wnioskowanie statystyczne dla korelacji i regresji.

Wnioskowanie statystyczne dla korelacji i regresji. STATYSTYKA MATEMATYCZNA WYKŁAD 6 Woskowae statstcze dla korelacj regresj. Aalza korelacj Założee: zmea losowa dwuwmarowa X, Y) ma rozkład ormal o współczku korelacj ρ. X, Y cech adae rówocześe. X X X...

Bardziej szczegółowo

EKSTREMA FUNKCJI EKSTREMA FUNKCJI JEDNEJ ZMIENNEJ. Tw. Weierstrassa Każda funkcja ciągła na przedziale domkniętym ma wartość najmniejszą i największą.

EKSTREMA FUNKCJI EKSTREMA FUNKCJI JEDNEJ ZMIENNEJ. Tw. Weierstrassa Każda funkcja ciągła na przedziale domkniętym ma wartość najmniejszą i największą. Joaa Ceślak, aula Bawej ESTREA FUNCJI ESTREA FUNCJI JEDNEJ ZIENNEJ Otoczeem puktu R jest każdy przedzał postac,+, gdze >. Sąsedztwem puktu jest każdy zbór postac,,+, gdze >. Nech R, : R oraz ech. De. ówmy,

Bardziej szczegółowo

Algebra z geometrią 2012/2013

Algebra z geometrią 2012/2013 Algebra geometrą 22/2 Egamn psemn, 24 VI 2 r. Instrukcje: Każde adane jest a punktów. Praca nad rowąanam mus bć absolutne samodelna. Jakakolwek forma komunkacj kmkolwek poa plnującm egamn jest całkowce

Bardziej szczegółowo

Matematyka dyskretna. 10. Funkcja Möbiusa

Matematyka dyskretna. 10. Funkcja Möbiusa Matematyka dyskreta 10. Fukcja Möbusa Defcja 10.1 Nech (P, ) będze zborem uporządkowaym. Mówmy, że zbór uporządkoway P jest lokale skończoy, jeśl każdy podzał [a, b] P jest skończoy, a, b P Uwaga 10.1

Bardziej szczegółowo

Matematyka II. Wykład 11. Całka podwójna. Zamiana na całkę iterowaną. Obliczanie pól obszarów i objętości brył.

Matematyka II. Wykład 11. Całka podwójna. Zamiana na całkę iterowaną. Obliczanie pól obszarów i objętości brył. Wkład. Całka podwója. Zamaa a całkę terowaą. Oblczae pól obszarów objętośc brł.. Całka podwója w prostokące. Jak pamętam, całka ozaczoa z cągłej fukcj jedej zmeej wprowadzoa bła w celu oblczaa pola powerzch

Bardziej szczegółowo

Przykładowe zadania dla poziomu rozszerzonego

Przykładowe zadania dla poziomu rozszerzonego Przkładowe zadaia dla poziomu rozszerzoego Zadaie. ( pkt W baku w pierwszm roku oszczędzaia stopa procetowa bła rówa p%, a w drugim roku bła o % iższa. Po dwóch latach, prz roczej kapitalizacji odsetek,

Bardziej szczegółowo

STATYKA. Cel statyki. Prof. Edmund Wittbrodt

STATYKA. Cel statyki. Prof. Edmund Wittbrodt STATYKA Cel statyk Celem statyk jest zastąpee dowolego układu sł ym, rówoważym układem sł, w tym układem złożoym z jedej tylko sły jedej pary sł (redukcja do sły mometu główego) lub zbadae waruków, jake

Bardziej szczegółowo

POTENCJALNE POLE SIŁ. ,F z 2 V. x = x y, F y. , F x z F z. y F y

POTENCJALNE POLE SIŁ. ,F z 2 V. x = x y, F y. , F x z F z. y F y POTENCJALNE POLE SIŁ POLE SKALARNE Polem skalarnm V(r) nawam funkcję prpisującą każdemu punktowi w prestreni licbę recwistą (skalar): V (r): r=(,, ) V (r) POLE WEKTOROWE SIŁ Polem wektorowm sił F(r) nawam

Bardziej szczegółowo

Opis ruchu we współrzędnych prostokątnych (kartezjańskich)

Opis ruchu we współrzędnych prostokątnych (kartezjańskich) Opis ruchu we współrędch prosokąch (karejańskich) Opis ruchu we współrędch prosokąch jes podob do opisu a pomocą wekora wodącego, kórego pocąek leż w pocąku układu odiesieia. Położeie. Położeie puku A

Bardziej szczegółowo

8.1 Zbieżność ciągu i szeregu funkcyjnego

8.1 Zbieżność ciągu i szeregu funkcyjnego Rozdzał 8 Cąg szereg fukcyje 8.1 Zbeżość cągu szeregu fukcyjego Dla skrócea zapsu przyjmjmy pewe ozaczee. Defcja. Nech X, Y. Przez Y X ozaczamy zbór wszystkch fukcj określoych a zborze X o wartoścach w

Bardziej szczegółowo

Algebra WYKŁAD 1 ALGEBRA 1

Algebra WYKŁAD 1 ALGEBRA 1 Algebra WYKŁAD ALGEBRA Realacja predmotu Wykład 30 god. Ćwcena 5 god. Regulamn alceń: www.mn.pw.edu.pl/~fgurny ALGEBRA Program ajęć Lcby espolone Algebra macery Układy równań lnowych Geometra analtycna

Bardziej szczegółowo

Materiały do wykładu 7 ze Statystyki

Materiały do wykładu 7 ze Statystyki Materał do wkładu 7 ze Statstk Aalza ZALEŻNOŚCI pomędz CECHAMI (Aalza KORELACJI REGRESJI) korelacj wkres rozrzutu (korelogram) rodzaje zależośc (brak, elowa, lowa) pomar sł zależośc lowej (współczk korelacj

Bardziej szczegółowo

Rachunek różniczkowy funkcji wielu zmiennych

Rachunek różniczkowy funkcji wielu zmiennych EAIB-Iormaa-Wład 9- dr Adam Ćmel cmel@.ag.edu.pl Racue różczow ucj welu zmec Z uwag a prosoę zapsu ławe erpreacje gracze ograczm sę jede do ucj lub zmec. Naurale uogólea wprowadzac pojęć a ucje zmec zosawam

Bardziej szczegółowo

Matematyka liczby zespolone. Wykład 1

Matematyka liczby zespolone. Wykład 1 Matematyka liczby zespolone Wykład 1 Siedlce 5.10.015 Liczby rzeczywiste Zbiór N ={0,1,,3,4,5, } nazywamy zbiorem Liczb naturalnych, a zbiór N + ={1,,3,4, } nazywamy zbiorem liczb naturalnych dodatnich.

Bardziej szczegółowo

Rachunek różniczkowy funkcji wielu zmiennych

Rachunek różniczkowy funkcji wielu zmiennych Iormaa - Wład 9 - dr Bogda Ćmel cmelbog@ma.ag.edu.pl Racue różczow ucj welu zmec Z uwag a prosoę zapsu ławe erpreacje gracze ograczm sę jede do ucj lub zmec. Naurale uogólea wprowadzac pojęć a ucje zmec

Bardziej szczegółowo

c 2 + d2 c 2 + d i, 2

c 2 + d2 c 2 + d i, 2 3. Wykład 3: Ciało liczb zespoloych. Twierdzeie 3.1. Niech C R. W zbiorze C określamy dodawaie: oraz możeie: a, b) + c, d) a + c, b + d) a, b) c, d) ac bd, ad + bc). Wówczas C, +, ) jest ciałem, w którym

Bardziej szczegółowo

opisać wielowymiarową funkcją rozkładu gęstości prawdopodobieństwa f(x 1 , x xn

opisać wielowymiarową funkcją rozkładu gęstości prawdopodobieństwa f(x 1 , x xn ROZKŁAD PRAWDOPODBIEŃSTWA WIELU ZMIENNYCH LOSOWYCH W przpadku gd mam do czea z zmem losowm możem prawdopodobeństwo, ż przjmą oe wartośc,,, opsać welowmarową fukcją rozkładu gęstośc prawdopodobeństwa f(,,,.

Bardziej szczegółowo

Przekształcenia całkowe. Wykład 1

Przekształcenia całkowe. Wykład 1 Przekształcenia całkowe Wykład 1 Przekształcenia całkowe Tematyka wykładów: 1. Liczby zespolone -wprowadzenie, - funkcja zespolona zmiennej rzeczywistej, - funkcja zespolona zmiennej zespolonej. 2. Przekształcenie

Bardziej szczegółowo

Podprzestrzenie macierzowe

Podprzestrzenie macierzowe Podprzestrzee macerzowe werdzee: Dla dwóch macerzy A B o tych samych wymarach zachodz: ( ) ( ) wersz a) R A R B A ~ B Dowód: wersz a) A ~ B stee P taka że PA B 3 0 A 4 3 0 0 E A B 0 0 0 E B 3 6 4 0 0 0

Bardziej szczegółowo

http://www-users.mat.umk.pl/~pjedrzej/matwyz.html 1 Opis przedmiotu Celem przedmiotu jest wykształcenie u studentów podstaw języka matematycznego i opanowanie przez nich podstawowych pojęć dotyczących

Bardziej szczegółowo

Rozdział 9. Baza Jordana

Rozdział 9. Baza Jordana Rodiał 9 Baa Jordana Niech X będie n wmiarową prestrenią wektorową nad ciałem F = R lub F = C Roważm dowoln endomorfim f : X X Wiem, że postać macier endomorfimu ależ od wboru ba w prestreni X Wiem również,

Bardziej szczegółowo

Opracowanie wyników pomiarów

Opracowanie wyników pomiarów Opracowae wków pomarów Praca w laboratorum fzczm polega a wkoau pomarów, ch terpretacj wcagęcem wosków. Ab dojść do właścwch wosków aleŝ szczególą uwagę zwrócć a poprawość wkoaa pomarów mmalzacj błędów

Bardziej szczegółowo

PŁASKA GEOMETRIA MAS. Środek ciężkości figury płaskiej

PŁASKA GEOMETRIA MAS. Środek ciężkości figury płaskiej PŁAKA GEOMETRIA MA Środek cężkośc fgury płaskej Mometam statyczym M x M y fgury płaskej względem os x lub y (rys. 7.1) azywamy gracę algebraczej sumy loczyów elemetarych pól d przez ch odległośc od os,

Bardziej szczegółowo

Przykład 3.1. Projektowanie przekroju zginanego

Przykład 3.1. Projektowanie przekroju zginanego Prkład.1. Projektowane prekroju gnanego Na belkę wkonaną materału o wtrmałośc różnej na ścskane rocągane dałają dwe sł P 1 P. Znając wartośc tch sł, schemat statcn belk, wartośc dopuscalnego naprężena

Bardziej szczegółowo

MATEMATYKA STOSOWANA W INŻYNIERII CHEMICZNEJ

MATEMATYKA STOSOWANA W INŻYNIERII CHEMICZNEJ MATEMATYKA STOSOWANA W INŻYNIERII CHEMICZNEJ Wykład Układy rówań metody aaltycze Metody umerycze rozwązywaa rówań lczbowych Prof. Ato Kozoł, Wydzał Chemczy Poltechk Wrocławskej ROZWIĄZYWANIE UKŁADÓW RÓWNAŃ

Bardziej szczegółowo

1. Liczby zespolone. Jacek Jędrzejewski 2011/2012

1. Liczby zespolone. Jacek Jędrzejewski 2011/2012 1. Liczby zespolone Jacek Jędrzejewski 2011/2012 Spis treści 1 Liczby zespolone 2 1.1 Definicja liczby zespolonej.................... 2 1.2 Postać kanoniczna liczby zespolonej............... 1. Postać

Bardziej szczegółowo

Zadania domowe z Analizy Matematycznej III - czȩść 2 (funkcje wielu zmiennych)

Zadania domowe z Analizy Matematycznej III - czȩść 2 (funkcje wielu zmiennych) Zadaia domowe z AM III dla grup E7 (semestr zimow 07/08) Czȩść Zadaia domowe z Aaliz Matematczej III - czȩść (fukcje wielu zmiech) Zadaie. Obliczć graice lub wkazać że ie istiej a: (a) () (00) (b) + ()

Bardziej szczegółowo

Zadania z algebry liniowej - sem. I Liczby zespolone

Zadania z algebry liniowej - sem. I Liczby zespolone Zadaia z algebry liiowej - sem. I Liczby zespoloe Defiicja 1. Parę uporządkowaą liczb rzeczywistych x, y azywamy liczbą zespoloą i ozaczamy z = x, y. Zbiór wszystkich liczb zespoloych ozaczamy przez C

Bardziej szczegółowo

x 1 2 3 t 1 (x) 2 3 1 o 1 : x 1 2 3 s 3 (x) 2 1 3. Tym samym S(3) = {id 3,o 1,o 2,s 1,s 2,s 3 }. W zbiorze S(n) definiujemy działanie wzorem

x 1 2 3 t 1 (x) 2 3 1 o 1 : x 1 2 3 s 3 (x) 2 1 3. Tym samym S(3) = {id 3,o 1,o 2,s 1,s 2,s 3 }. W zbiorze S(n) definiujemy działanie wzorem 9.1. Izomorfizmy algebr.. Wykład Przykłady: 13) Działaia w grupach często wygodie jest zapisywać w tabelkach Cayleya. Na przykład tabelka działań w grupie Z 5, 5) wygląda astępująco: 5 1 3 1 1 3 1 3 3

Bardziej szczegółowo

LICZBY ZESPOLONE. 1. Wiadomości ogólne. 2. Płaszczyzna zespolona. z nazywamy liczbę. z = a + bi (1) i = 1 lub i 2 = 1

LICZBY ZESPOLONE. 1. Wiadomości ogólne. 2. Płaszczyzna zespolona. z nazywamy liczbę. z = a + bi (1) i = 1 lub i 2 = 1 LICZBY ZESPOLONE 1. Wiadomości ogólne DEFINICJA 1. Liczba zespolona z nazywamy liczbę taką, że a, b R oraz i jest jednostka urojona, definiowaną następująco: z = a + bi (1 i = 1 lub i = 1 Powyższą postać

Bardziej szczegółowo

POPULACJA I PRÓBA. Próba reprezentatywna. Dr Adam Michczyński - METODY ANALIZY DANYCH POMIAROWYCH 5 1

POPULACJA I PRÓBA. Próba reprezentatywna. Dr Adam Michczyński - METODY ANALIZY DANYCH POMIAROWYCH 5 1 POPULACJA I PRÓBA POPULACJĄ w statystyce matematyczej azywamy zbór wszystkch elemetów (zdarzeń elemetarych charakteryzujących sę badaą cechą opsywaą zmeą losową. Zbadae całej populacj (przeprowadzee tzw.

Bardziej szczegółowo

Permutacje. } r ( ) ( ) ( ) 1 2 n. f = M. Przybycień Matematyczne Metody Fizyki I Wykład 2-2

Permutacje. } r ( ) ( ) ( ) 1 2 n. f = M. Przybycień Matematyczne Metody Fizyki I Wykład 2-2 Permutacje { 2,,..., } Defcja: Permutacją zboru lczb azywamy dowolą różowartoścową fukcję określoą a tym zborze o wartoścach w tym zborze. Uwaga: Lczba wszystkch permutacj wyos! Permutacje zapsujemy w

Bardziej szczegółowo

,..., u x n. , 2 u x 2 1

,..., u x n. , 2 u x 2 1 . Równania różnickowe cąstkowe Definicja. Równaniem różnickowm cąstkowm (rrc) nawam równanie różnickowe, w którm wstępuje funkcja niewiadoma dwóch lub więcej miennch i jej pochodne cąstkowe. Ogólna postać

Bardziej szczegółowo

Analiza Matematyczna Ćwiczenia. J. de Lucas

Analiza Matematyczna Ćwiczenia. J. de Lucas Aalza Matematycza Ćwczea J. de Lucas Zadae. Oblczyć grace astępujących fucj a lm y 3,y 0,0 b lm y 3 y ++y,y 0,0 +y c lm,y 0,0 + 4 y 4 y d lm y,y 0,0 3 y 3 e lm,y 0,0 +y 4 +y 4 f lm,y 0,0 4 y 6 +y 3 g lm,y

Bardziej szczegółowo

Liczby zespolone. x + 2 = 0.

Liczby zespolone. x + 2 = 0. Liczby zespolone 1 Wiadomości wstępne Rozważmy równanie wielomianowe postaci x + 2 = 0. Współczynniki wielomianu stojącego po lewej stronie są liczbami całkowitymi i jedyny pierwiastek x = 2 jest liczbą

Bardziej szczegółowo

Mh n. 2 ε. h h/ n n. Ekstrapolacja Richardsona (szacowanie błędu) błąd. ekstrapolowana wartość całki I. kwadratury z adaptowanym krokiem

Mh n. 2 ε. h h/ n n. Ekstrapolacja Richardsona (szacowanie błędu) błąd. ekstrapolowana wartość całki I. kwadratury z adaptowanym krokiem Ekstrapolacja Rchardsoa (szacowae błędu) dla daej, ustaloej metody błąd Mh zakładając, że M jest w przyblżeu ezależe od h I I + Mh h h/ / I I + Mh ekstrapolowaa wartość całk I I e I h / + Ih / ( I h )

Bardziej szczegółowo

1.8. PROSTE ŚCINANIE

1.8. PROSTE ŚCINANIE .8. PROSTE ŚCINNIE.8.. Wprowadeie Proste ściaie wstępuje wówcas, gd obciążeie ewętre redukuje się do wektora sił poprecej T, której kieruek pokrwa się główą, cetralą osią prekroju O. Prostm ściaie praktcie

Bardziej szczegółowo

Wykład 11. a, b G a b = b a,

Wykład 11. a, b G a b = b a, Wykład 11 Grupy Grupą azywamy strukturę algebraiczą złożoą z iepustego zbioru G i działaia biarego które spełia własości: (i) Działaie jest łącze czyli a b c G a (b c) = (a b) c. (ii) Działaie posiada

Bardziej szczegółowo

Ruch kulisty bryły. Kąty Eulera. Precesja regularna

Ruch kulisty bryły. Kąty Eulera. Precesja regularna Ruch kulist brł. Kąt Eulera. Precesja regularna Ruchem kulistm nawam ruch, w casie którego jeden punktów brł jest stale nieruchom. Ruch kulist jest obrotem dookoła chwilowej osi obrotu (oś ta mienia swoje

Bardziej szczegółowo

Teoria i praktyka. Wyższa Szkoła Turystyki i Ekologii. Fizyka. WSTiE Sucha Beskidzka Fizyka

Teoria i praktyka. Wyższa Szkoła Turystyki i Ekologii. Fizyka. WSTiE Sucha Beskidzka Fizyka Nepewośc pomarowe. Teora praktka. Prowadząc: Dr ż. Adrzej Skoczeń Wższa Szkoła Turstk Ekolog Wdzał Iformatk, rok I Fzka 014 03 30 WSTE Sucha Beskdzka Fzka 1 Iformacje teoretcze zameszczoe a slajdach tej

Bardziej szczegółowo

Przestrzeń liniowa R n.

Przestrzeń liniowa R n. MATEMATYKA IIb - Lcjan Kowalski Prestreń liniowa R n. Element (wektor) prestreni R n będiem onacać [,,, ] Element erow [,, L, ]. Diałania. a) ilocn element pre licbę: b) sma elementów [ c, c, ] c L, c

Bardziej szczegółowo

napór cieczy - wypadkowy ( hydrostatyczny )

napór cieczy - wypadkowy ( hydrostatyczny ) 5. apór hdrostatcn i równowaga ciał płwającch Płn najdując się w stanie równowagi oddiałwuje na ścian ogranicające ropatrwaną jego objętość i sił te nawane są naporami hdrostatcnmi. Omawiana problematka

Bardziej szczegółowo

Liczby zespolone. P. F. Góra (w zastępstwie prof. K. Rościszewskiego) 27 lutego 2007

Liczby zespolone. P. F. Góra (w zastępstwie prof. K. Rościszewskiego)  27 lutego 2007 Liczby zespolone P. F. Góra (w zastępstwie prof. K. Rościszewskiego) http://th-www.if.uj.edu.pl/zfs/gora/ 27 lutego 2007 Definicja C zbiór par liczb rzeczywistych w którym określono następujace działania:

Bardziej szczegółowo

Postać Jordana macierzy

Postać Jordana macierzy Rodiał 8 Postać Jordana macier 8.1. Macier Jordana Niech F = R lub F = C. Macier J r () F r r postaci 1. 1... J r () =..........,.... 1 gdie F, nawam klatką Jordana stopnia r. Ocwiście J 1 () = [. Definicja

Bardziej szczegółowo

Rozdział 2. Liczby zespolone

Rozdział 2. Liczby zespolone Rozdział Liczby zespolone Zbiór C = R z działaniami + oraz określonymi poniżej: x 1, y 1 ) + x, y ) := x 1 + x, y 1 + y ), 1) x 1, y 1 ) x, y ) := x 1 x y 1 y, x 1 y + x y 1 ) ) jest ciałem zob rozdział

Bardziej szczegółowo

Liczby zespolone. Magdalena Nowak. 23 marca Uniwersytet Śląski

Liczby zespolone. Magdalena Nowak. 23 marca Uniwersytet Śląski Uniwersytet Śląski 23 marca 2012 Ciało liczb zespolonych Rozważmy zbiór C = R R, czyli C = {(x, y) : x, y R}. W zbiorze C definiujemy następujące działania: dodawanie: mnożenie: (a, b) + (c, d) = (a +

Bardziej szczegółowo

(x 1 y 1 ) (x n y n ) 2. 1<j<m x i y i. x2 y 2 gdy x 1 = y 1 x 2 y 2 + x 1 + y 1 gdy x 1 = y 1. gdy x, y, 0 nie są współliniowe

(x 1 y 1 ) (x n y n ) 2. 1<j<m x i y i. x2 y 2 gdy x 1 = y 1 x 2 y 2 + x 1 + y 1 gdy x 1 = y 1. gdy x, y, 0 nie są współliniowe . Metrka Zadaie.. Pokazać, że metrka jest fukcją ieujemą. Zadaie.2. Odowodić, że poiższe wzor defiiuja metrki. a) (metrka euklidesowa) X = R. d e (, ) := ( ) 2 +... + ( ) 2 b) (metrka taksówkowa) X = R

Bardziej szczegółowo

Dodawanie i mnożenie liczb zespolonych są działaniami wewnętrznymi tzn., że ich wynikiem jest liczba zespolona.

Dodawanie i mnożenie liczb zespolonych są działaniami wewnętrznymi tzn., że ich wynikiem jest liczba zespolona. Wykład - LICZBY ZESPOLONE Algebra licb espolonych, repreentacja algebraicna i geometrycna, geometria licb espolonych. Moduł, argument, postać trygonometrycna, wór de Moivre a.' Zbiór Licb Zespolonych Niech

Bardziej szczegółowo

Józef Beluch Akademia Górniczo-Hutnicza w Krakowie. Wpływ wag współrzędnych na wyniki transformacji Helmerta

Józef Beluch Akademia Górniczo-Hutnicza w Krakowie. Wpływ wag współrzędnych na wyniki transformacji Helmerta Józef Beluch Akadema Górczo-Hutcza w Krakowe płw wag współrzędch a wk trasformacj Helmerta . zór a trasformację współrzędch sposobem Helmerta: = c + b = d + a + a b () 2 2. Dwa modele wzaczea parametrów

Bardziej szczegółowo

Wykład FIZYKA I. 7. Dynamika ruchu obrotowego. Dr hab. inż. Władysław Artur Woźniak

Wykład FIZYKA I. 7. Dynamika ruchu obrotowego.  Dr hab. inż. Władysław Artur Woźniak D hab. ż. Władysław Atu Woźak Wykład FZYKA 7. Dyamka uchu obotowego D hab. ż. Władysław Atu Woźak stytut Fyk Poltechk Wocławskej http://www.f.pw.woc.pl/~woak/fyka.html D hab. ż. Władysław Atu Woźak ŚRODEK

Bardziej szczegółowo

N ( µ, σ ). Wyznacz estymatory parametrów µ i. Y które są niezależnymi zmiennymi losowymi.

N ( µ, σ ). Wyznacz estymatory parametrów µ i. Y które są niezależnymi zmiennymi losowymi. 3 Metody estymacj N ( µ, σ ) Wyzacz estymatory parametrów µ 3 Populacja geerala ma rozład ormaly mometów wyorzystując perwszy momet zwyły drug momet cetraly z prób σ metodą 3 Zmea losowa ma rozład geometryczy

Bardziej szczegółowo

Kolorowa płaszczyzna zespolona

Kolorowa płaszczyzna zespolona Kolorowa płaszczyzna zespolona Marta Szumańska MIMUW/IX LO w Warszawie Sielpia, 27 października 2018 p. 1 of 64 Liczby zespolone Przez i oznaczamy jednostkę urojoną. Jest to obiekt spełniający warunek

Bardziej szczegółowo

Jarosław Wróblewski Analiza Matematyczna 1, zima 2016/17

Jarosław Wróblewski Analiza Matematyczna 1, zima 2016/17 Egzami, 18.02.2017, godz. 9:00-11:30 Zadaie 1. (22 pukty) W każdym z zadań 1.1-1.10 podaj w postaci uproszczoej kresy zbioru oraz apisz, czy kresy ależą do zbioru (apisz TAK albo NIE, ewetualie T albo

Bardziej szczegółowo

WYZNACZANIE WARTOŚCI ENERGII ROZPRASZANEJ PODCZAS ZDERZENIA CIAŁ

WYZNACZANIE WARTOŚCI ENERGII ROZPRASZANEJ PODCZAS ZDERZENIA CIAŁ 9 Cel ćwczea Ćwczee 9 WYZNACZANIE WARTOŚCI ENERGII ROZPRASZANE PODCZAS ZDERZENIA CIAŁ Celem ćwczea jest wyzaczee wartośc eerg rozpraszaej podczas zderzea cał oraz współczyka restytucj charakteryzującego

Bardziej szczegółowo

( ) WŁASNOŚCI MACIERZY

( ) WŁASNOŚCI MACIERZY .Kowalski własości macierzy WŁSNOŚC MCERZY Własości iloczyu i traspozycji a) możeie macierzy jest łącze, tz. (C) ()C, dlatego zapis C jest jedozaczy, b) możeie macierzy jest rozdziele względem dodawaia,

Bardziej szczegółowo

Mechanika kwantowa III

Mechanika kwantowa III Mecaika kwatowa III Opracowaie: Barbara Pac, Piotr Petele Powtóreie Moet pędu jest wielkością pojęciowo bardo istotą, gdż dla wsstkic pól o setrii sfercej operator jego kwadratu ( ˆM koutuje ailtoiae (

Bardziej szczegółowo

J. Szantyr - Wykład 4 Napór hydrostatyczny Napór hydrostatyczny na ściany płaskie

J. Szantyr - Wykład 4 Napór hydrostatyczny Napór hydrostatyczny na ściany płaskie J. antr - Wkład Napór hdrostatcn Napór hdrostatcn na ścian płaskie Napór elementarn: d n( p pa ) d nρgd Napór całkowit: ρg nd ρgn d gdie: C Napór hdrostatcn na ścianę płaską predstawia układ elementarnch

Bardziej szczegółowo

Wytrzymałość materiałów

Wytrzymałość materiałów Wtrzmałość materiałów IMiR - IA - Wkład Nr 8 Aaliza stau aprężeia Sta aprężeia w pukcie, tesor aprężeia, klasfikacja staów aprężeia, aaliza jedoosiowego stau aprężeia, aaliza płaskiego stau aprężeia, koło

Bardziej szczegółowo

, +, - przestrzeń afiniczna, gdzie w wprowadzono iloczyn

, +, - przestrzeń afiniczna, gdzie w wprowadzono iloczyn EUKLIDESOWA PRZESTRZEŃ AFINICZNA (WEKTOROWA) RZECZYWISTA Deiicja 1,, +, u = ( x x x ) v = ( y y y ),,..., 1 2,,..., 1 2 1 1 2 2 u/ v : = x y + x y +... + xy - aywamy ilocyem skalarym Możemy go rówież oacać

Bardziej szczegółowo

Wykłady z matematyki Liczby zespolone

Wykłady z matematyki Liczby zespolone Wykłady z matematyki Liczby zespolone Rok akademicki 015/16 UTP Bydgoszcz Liczby zespolone Wstęp Formalnie rzecz biorąc liczby zespolone to punkty na płaszczyźnie z działaniami zdefiniowanymi następująco:

Bardziej szczegółowo

Jarosław Wróblewski Analiza Matematyczna 2B, lato 2015/16

Jarosław Wróblewski Analiza Matematyczna 2B, lato 2015/16 Egzami,.9.6, godz. :-5: Zadaie. ( puktów) Wyzaczyć wszystkie rozwiązaia rówaia z 4 = 4 w liczbach zespoloych. Zapisać wszystkie rozwiązaia w postaci kartezjańskiej (bez używaia fukcji trygoometryczych)

Bardziej szczegółowo

Analiza numeryczna. Stanisław Lewanowicz. Aproksymacja funkcji

Analiza numeryczna. Stanisław Lewanowicz. Aproksymacja funkcji http://www.ii.ui.wroc.pl/ sle/teachig/a-apr.pdf Aaliza umerycza Staisław Lewaowicz Grudzień 007 r. Aproksymacja fukcji Pojęcia wstępe Defiicja. Przestrzeń liiową X (ad ciałem liczb rzeczywistych R) azywamy

Bardziej szczegółowo

Współczynnik korelacji rangowej badanie zależności między preferencjami

Współczynnik korelacji rangowej badanie zależności między preferencjami Współczyk korelacj ragowej badae zależośc mędzy preferecjam Przemysław Grzegorzewsk Istytut Badań Systymowych PAN ul. Newelska 6 01-447 Warszawa E-mal: pgrzeg@bspa.waw.pl Pla referatu: Klasycze metody

Bardziej szczegółowo

25. RÓWNANIA RÓŻNICZKOWE PIERWSZEGO RZĘDU. y +y tgx=sinx

25. RÓWNANIA RÓŻNICZKOWE PIERWSZEGO RZĘDU. y +y tgx=sinx 5. RÓWNANIA RÓŻNICZKOWE PIERWSZEGO RZĘDU 5.1. Pojęcia wstępne. Klasfikacja równań i rozwiązań Rozróżniam dwa zasadnicze tp równań różniczkowch: równania różniczkowe zwczajne i równania różniczkowe cząstkowe.

Bardziej szczegółowo

Matematyka II. x 3 jest funkcja

Matematyka II. x 3 jest funkcja Maemayka II WYKLD. Całka eozaczoa. Rachuek całkowy. Twerdzea o całkach eozaczoych. Całkowae wybraych klas fukcj. Całkowae fukcj wymerych. Całkowae fukcj rygoomeryczych.. Defcja fukcj perwoej. Fukcję F

Bardziej szczegółowo

Funkcje analityczne. Wykład 2. Płaszczyzna zespolona. Paweł Mleczko. Funkcje analityczne (rok akademicki 2017/2018)

Funkcje analityczne. Wykład 2. Płaszczyzna zespolona. Paweł Mleczko. Funkcje analityczne (rok akademicki 2017/2018) Funkcje analityczne Wykład 2. Płaszczyzna zespolona Paweł Mleczko Funkcje analityczne (rok akademicki 2017/2018) Plan wykładu W czasie wykładu omawiać będziemy różne reprezentacje płaszczyzny zespolonej

Bardziej szczegółowo

MATEMATYKA. Sporządził: Andrzej Wölk

MATEMATYKA. Sporządził: Andrzej Wölk MATEMATYKA Sporządzł: Adrzej ölk . adae Rozwązać rówae różczkowe: b) e X X e rozwązuję całkę żeb wzaczć e X e X z tego wka, że e X X e X e adae a) s d t dt d ( t ) dt dt pochoda d dt s d s s s s d = C

Bardziej szczegółowo

21. CAŁKA KRZYWOLINIOWA NIESKIEROWANA. x = x(t), y = y(t), a < t < b,

21. CAŁKA KRZYWOLINIOWA NIESKIEROWANA. x = x(t), y = y(t), a < t < b, CAŁA RZYWOLINIOWA NIESIEROWANA rzywą o rówaiach parameryczych: = (), y = y(), a < < b, azywamy łukiem regularym (gładkim), gdy spełioe są asępujące waruki: a) fukcje () i y() mają ciągłe pochode, kóre

Bardziej szczegółowo

Znajdowanie pozostałych pierwiastków liczby zespolonej, gdy znany jest jeden pierwiastek

Znajdowanie pozostałych pierwiastków liczby zespolonej, gdy znany jest jeden pierwiastek Zajdowaie pozostałych pierwiastków liczby zespoloej, gdy zay jest jede pierwiastek 1 Wprowadzeie Okazuje się, że gdy zamy jede z pierwiastków stopia z liczby zespoloej z, to pozostałe pierwiastki możemy

Bardziej szczegółowo

Niepewności pomiarów. DR Andrzej Bąk

Niepewności pomiarów. DR Andrzej Bąk Nepewośc pomarów DR Adrzej Bąk Defcje Błąd pomar - różca mędz wkem pomar a wartoścą merzoej welkośc fzczej. Bwa też azwa błędem bezwzględm pomar. Poeważ wartość welkośc merzoej wartość prawdzwa jest w

Bardziej szczegółowo

MECHANIKA. Materiały pomocnicze do wykładu Przedmiot podstawowy w ramach kierunku Mechatronika studia stacjonarne inżynierskie. Semestr II.

MECHANIKA. Materiały pomocnicze do wykładu Przedmiot podstawowy w ramach kierunku Mechatronika studia stacjonarne inżynierskie. Semestr II. ublkacja opacowaa podcas ealacj pojektu la Rowoju oltechk ęstochowskej współfasowaego pe Uę Euopejską w amach Euopejskego Fudusu Społecego. Jacek blsk MEHNIK Mateał pomocce do wkładu edmot podstawow w

Bardziej szczegółowo

Prawdopodobieństwo i statystyka r.

Prawdopodobieństwo i statystyka r. Zadae. W ure zajduje sę 5 kul, z których 5 jest bałych czarych. Losujemy bez zwracaa kolejo po jedej kul. Kończymy losowae w momece, kedy wycągęte zostaą wszystke czare kule. Oblcz wartość oczekwaą lczby

Bardziej szczegółowo

... MATHCAD - PRACA 1/A

... MATHCAD - PRACA 1/A Nazwsko Imę (drukowaym) KOD: Dzeń+godz. (p. Śr) MATHCAD - PRACA /A. Stablcuj fukcję: f() = s() + /6. w przedzale od a do b z podzałem a rówych odcków. Sporządź wykres f() sprawdź, le ma mejsc zerowych.

Bardziej szczegółowo

Rozdział 2. Liczby zespolone

Rozdział 2. Liczby zespolone Rozdział Liczby zespolone Zbiór C = R z działaniami + oraz określonymi poniżej: x 1,y 1 +x,y := x 1 +x,y 1 +y, 1 x 1,y 1 x,y := x 1 x y 1 y,x 1 y +x y 1 jest ciałem zob przykład 16, str 7; jest to tzw

Bardziej szczegółowo

Statystyka. Katarzyna Chudy Laskowska

Statystyka. Katarzyna Chudy Laskowska Statstka Katarza Chud Laskowska http://kc.sd.prz.edu.pl/ Aalza korelacj umożlwa stwerdzee wstępowaa zależośc oraz oceę jej atężea ZALEŻNOŚCI pomędz CECHAMI: CECHY: ILOŚCIOWA ILOŚCIOWA CECHY: JAKOŚCIOWA

Bardziej szczegółowo

ZADANIA Z FUNKCJI ANALITYCZNYCH LICZBY ZESPOLONE

ZADANIA Z FUNKCJI ANALITYCZNYCH LICZBY ZESPOLONE . Oblicyć: ZADANIA Z FUNKCJI ANALITYCZNYCH a) ( 7i) ( 9i); b) (5 i)( + i); c) 4+3i ; LICZBY ZESPOLONE d) 3i 3i ; e) pierwiastki kwadratowe 8 + i.. Narysować biór tych licb espolonych, które spełniają warunek:

Bardziej szczegółowo