PROGRAM PROFILAKTYKI SZKOŁY PODSTAWOWEJ NR 36 im. NARODÓW ZJEDNOCZONEJ EUROPY W TYCHACH W TĘ SAMĄ STRONĘ REALIZOWANY W ROKU SZKOLNYM 2013/2014 Program profilaktyki dostosowany jest do potrzeb rozwojowych uczniów oraz potrzeb naszego środowiska, obejmuje wszystkie treści i działania o charakterze profilaktycznym skierowane do uczniów, nauczycieli i rodziców zgodnie z art. 54 ust. 2 pkt 1 b ustawy z dnia 7 września 1991r. o systemie oświaty (Dz. U. z 2004 r. Nr 256, poz. 2572 z póź. zm.) Uchwalony przez Radę Rodziców w porozumieniu z Radą Pedagogiczną w dniu 10 września 2013 roku. 1
WSTĘP Proces wychowawczy, to nie tylko realizacja programu wychowawczego. Jest to przede wszystkim: - dydaktyka utrzymana na wysokim poziomie, - organizacja życia uczniowskiego w szkole, - właściwie dobrane uroczystości szkolne, - czynna współpraca rodziców ze szkołą, - współpraca ze środowiskiem lokalnym, - działania profilaktyczne. Istotą działań profilaktycznych jest proces wspierania prawidłowego rozwoju ucznia i zdrowego stylu życia, poprzez uczenie się radzenia sobie z trudnościami, które mogą właśnie wpłynąć na zdrowie i rozwój dziecka oraz wzmacnianie czynników sprzyjających prawidłowemu rozwojowi. Szkoła jako placówka funkcjonuje cały dzień. Zapewnia nie tylko naukę, ale również opiekę. Daje uczniom możliwość uczestniczenia w różnorodnych zajęciach i prawo do swobodnego wyboru korzystania z nich. Stwarza warunki do rozwijania wiedzy i doskonalenia umiejętności ucznia. 2
Zarówno proces wychowawczy jak i objęte nim osoby mogą ulegać oddziaływaniom czynników destrukcyjnych. W takich sytuacjach konieczne jest podjęcie przedsięwzięć o charakterze profilaktycznym, które dają szansę na usunięcie lub zmniejszenie zagrożeń i przywrócenie prawidłowych procesów rozwojowych. Szkolny program profilaktyki jest uzupełnieniem programu wychowawczego Stanowi on odpowiedź na realne problemy i zagrożenia w szkole, które uprzednio zdiagnozowano na podstawie bezpośrednich obserwacji zachowań uczniów przez nauczycieli i innych pracowników szkoły oraz ankiet przeprowadzonych wśród rodziców i nauczycieli. Wszystkie działania planowane w szkole muszą być ze sobą zintegrowane i ukierunkowane na wspomaganie rozwoju ucznia. Pożądane efekty wychowawcze można uzyskać jedynie działając wspólnie, we wzajemnym porozumieniu rozwiązując pojawiające się problemy. Przedstawione problemy stały się punktem wyjścia do opracowania przez Radę Rodziców we współpracy z Radą Pedagogiczną planu działań zapobiegawczych w ramach profilaktyki szkolnej. 3
Realizacja programu profilaktyki w Szkole Podstawowej Nr 36 im. Narodów Zjednoczonej Europy w Tychach w roku szkolnym 2013/2014 Na podstawie diagnozy sytuacji wychowawczej szkoły, protokołów Rady Pedagogicznej, spostrzeżeń i uwag wychowawców klas oraz sugestii płynących ze strony rodziców, zostały wyselekcjonowane zagrożenia, które dotykają naszych uczniów i wymagają podjęcia działań zapobiegawczych i naprawczych. W bieżącym roku szkolnym kontynuujemy wdrażanie procedur mających zapewnić bezpieczeństwo w szkole. Wspieramy naszych uczniów i ich rodziców w rozwoju psychofizycznym, skupiając się przede wszystkim na szeroko rozumianym zdrowiu, promocji zdrowia oraz bezpieczeństwie. Przedmiotem działań profilaktyczno - wychowawczych są również jak w poprzednich latach postawy, wartości i umiejętności. Program ukierunkowany jest na poprawę bezpieczeństwa uczniów w szkole i propagowanie zdrowego stylu życia poprzez udział uczniów w różnych zajęciach odbywających się na terenie Efekty profilaktyczno-wychowawcze uzyskuje się w długofalowym procesie wychowawczym, realizując na co dzień wcześniej zaplanowane działania w programie profilaktyki. Adresatami programu profilaktyki są rodzice, nauczyciele a przede wszystkim uczniowie. Środowisko wychowawcze dla uczniów tworzą dorośli czyli rodzice i nauczyciele. Na proces zmian w zachowaniach dzieci mają wpływ postawy i zachowanie dorosłych, dlatego działania profilaktyczne muszą obejmować również rodziców i nauczycieli. Wspólne postawy i działania podejmowane przez dorosłych dają szansę na konstruktywne zmiany w postawach dzieci. 4
CELE PROGRAMU: - kształtowanie postaw sprzyjających bezpieczeństwu własnemu i otoczenia; - tworzenie bezpiecznej, ciepłej atmosfery w szkole; - ograniczenie zachowań agresywnych; -rozwijanie umiejętności radzenia sobie z napięciem emocjonalnym w trudnych sytuacjach; - rozwijanie umiejętności komunikacyjnych ( słuchania, wyrażania krytyki, mówienia o uczuciach); -wskazywanie pożądanych wzorców zachowań; - wskazywanie na szkodliwość używek oraz uzależnień; - promocja zdrowego stylu życia. Zaprezentowany program profilaktyki obejmuje wszystkie zadania realizowane na terenie naszej Założenia organizacyjne programu: 1. Program skierowany jest do uczniów, rodziców, nauczycieli i pracowników 2. Projekt realizowany jest w klasach I VI i oddziałach przedszkolnych. 3. Program będzie realizowany w formie: osobnych zajęć w poszczególnych klasach, zajęć w nauczaniu zintegrowanym, zajęć w grupach przedszkolnych, 5
działań skierowanych do rodziców /gazetka wychowawcza, spotkania, grupa wsparcia, aktywny udział rodziców w zajęciach/ konferencji szkoleniowych i warsztatów dla nauczycieli i wychowawców, szkolnych apeli wychowawczych, współpracy z realizatorami innych programów profilaktycznych, współpracy z instytucjami wspomagającymi wychowanie dziecka. Cel Forma realizacji Zadania Odpowiedzialny Sposób monitorowania 1.Zapewnienie bezpieczeństwa 1. Dyżury na koryta- Wzmocnienie dyżurów peł- Nauczyciel, dyżu- Obserwacja prowaniom uczrzach szkolnych. nionych przez nauczycieli rujący. dzona przez dyrek- w szkole podczas przerw, szczególnie tora w miejscach, w których ze względu na położenie możliwe jest wystąpienie sytuacji ryzykownych : górny korytarz, toalety, szatnia, miejsca przy szafkach uczniów, korytarz przy sali gimnastycznej i bibliotece. Harmonogram realizacji Uwagi 2.Poprawa bezpieczeństwa w szkole Pogadanki, spotkania z policją i strażą miejską, apele, warsztaty, ankiety. Organizowanie próbnych alarmów. Pogadanki n/t bezpieczeństwa na lekcjach w-f, godzinach wychowawczych. Spotkania z policjantem ruchu drogowego, dzielnicowym dla uczniów klas I-IV. Wychowawcy, nauczyciele, Policja, Straż Miejska, pracownicy PPP. Dyrektor szkoły Analiza dokumentów szkolnych Wrzesień, Styczeń, Czerwiec. 6
Przypominanie uczniom o skrzynce z bezpieczną informacją. Realizacja procedur interwencyjnych. Realizacja zagadnień w ramach zajęć z wychowawcą. Apele n/t bezpieczeństwa dla uczniów całej Udział klas nauczania początkowego w akcji Bądź bezpieczny na drodze. Stworzenie uczniom możliwości informowania o aktach przemocy i agresji. Realizacja procedur interwencji w sytuacjach kryzysowych. Realizacja Krajowego Programu Zapobiegania Niedostosowaniu Społecznemu i Przestępczości wśród Dzieci i Młodzieży - Procedury postępowania nauczycieli i metody współpracy szkół z policją w sytuacji zagrożenia dzieci oraz młodzieży przestępczością i demoralizacją. Udział w przedstawieniach teatralnych dotyczących bezpieczeństwa. W ramach godzin wychowawczych wprowadzanie scenek dramowych i gier sytuacyjnych oraz realizacja elementów programu Spójrz Inaczej, Przyjaciele Zippiego oraz Porozumienie bez przemocy. Udział w lokalnych i ogólnopolskich akcjach i kampaniach np.: Bez- 7
3.Organizowanie czasu wolnego ucznia. Rozwijanie zainteresowań. Propagowanie zdrowego stylu życia. Działalność pozalekcyjna pieczne Wakacje, Bezpieczna Woda, Bezpieczne Ferie. Udział w spotkaniach dla kl. I III Jak uniknąć zarażenia wścieklizną, grypą, Jak unikać ryzykownych spotkań ze zwierzętami. Organizowanie egzaminu na Kartę Rowerową Organizowanie zajęć dla uczniów kl. I VI z pierwszej pomocy przedmedycznej. Zajęcia pozalekcyjne dla uczniów klas I-III np.: zajęcia teatralne, muzyczne, wrotki, tenis, basen. Zajęcia pozalekcyjne dla uczniów klas IV VI np.: unihokej, zajęcia teatralne, zajęcia językowe. Zajęcia na stadionie zimowym. Zajęcia w ramach innowacji pedagogicznej: klub przyrodnika. Działania podejmowane w związku z przystąpieniem szkoły do krajowej sieci szkół promujących zdrowie. Udział w projekcie Szkoły Odkrywców Talentów Nauczyciele Nauczyciel w-f Nauczyciele prowadzący zajęcia. Analiza dzienników zajęć pozalekcyjnych Dyrektor szkoły 8
4. Zapewnienie opieki uczniom klas I-III oraz dzieciom z oddziałów przedszkolnych. Zajęcia w świetlicy szkolnej. Organizacja zajęć edukacyjnych i rekreacyjnych w klasach pierwszych. Zajęcia programowe świetlicy szkolnej zgodne z rocznym planem pracy i dziennym rozkładem dnia. Dodatkowe zajęcia opiekuńczo wychowawcze dla grup przedszkolnych w ramach realizacji wychowania przedszkolnego. Okres adaptacyjny w szkole trwa dla każdego dziecka, tak długo jak to jest potrzebne. Atrakcyjna realizacja podstawy programowej dzięki wykorzystaniu innowacyjnych i twórczych metod pracy będących połączeniem nauki i zabawy. Czas trwania zajęć edukacyjnych, ich intensywność, wykorzystywane formy i metody pracy oraz częstotliwość i długość przerw dostosowane są do indywidualnych potrzeb uczniów. Najmłodszym uczniom przerwy śródlekcyjne organizuje wychowawca w sali lekcyjnej, w kącikach rekreacyjnych, bądź na placu zabaw. Wychowawcy świetlicy. Wychowawcy oddziałów przedszkolnych. Wychowawca klasy. Analiza dokumentów Obserwacja prowadzona Analiza dokumentacji. Informacje zwrotne od rodziców. 5. Integrowanie uczniów z grupą Integrowanie nowo przybyłych uczniów Zajęcia integracyjne dla uczniów klas pierwszych, Nauczyciele pro- Analiza dokumentów Wrzesień 9
rówieśniczą. Pomoc uczniom z rodzin dysfunkcyjnych. Budowanie relacji z uczniem poza procesem dydaktycznym (aktywne słuchanie, informacje zwrotne) 6.Podnoszenie świadomości uczniów n/t przyczyn i skutków agresji, przemocy, uzależnień oraz podejmowanie walki z nimi. Podnoszenie świadomości uczniów na temat bezpiecznego korzystania z Internetu. z grupą rówieśniczą. czwartych oraz oddziału 0 i oddziału przedszkolnego. Zajęcia integracyjne w klasach do których dołączyli nowi uczniowie. Zajęcia edukacyjnowychowawcze. Budowanie relacji wychowawcy klasy z uczniami podczas imprez klasowych, wycieczek, godzin do dyspozycji wychowawcy. Zajęcia psychoedukacyjne organizowane w miarę potrzeb. Integracja środowiska lokalnego ze środowiskiem szkolnym Festiwal Zdrowia, Dzień Sportu, ogniska oraz inne imprezy szkolne. Pogadanki pedagoga, wychowawców w ramach zajęć szkolnych, godzin wychowawczych. Drama. Metody aktywne. Warsztaty, zajęcia psychoedukacyjne. Impreza szkolna Tydzień tolerancji. Udział w kampanii Prowadzenie godzin wychowawczych przez psychologa szkolnego n/t agresji, przemocy, uzależnień, poszanowania praw innych, poznanie swoich zalet i wad, rozwijanie umiejętności komunikowania się z innymi. Realizacja tematyki programu Spójrz inaczej Kołodziejczyka na godzinach wychowawczych w klasach IV-VI. wadzący zajęcia., Nauczyciele Wychowawcy Analiza dzienników lekcyjnych Na bieżąco 10
Zachowaj Trzeźwy Umysł Udział w kampanii Dziecko w sieci. Udział w akcji Szkoła Promująca Zdrowie, Szkoła bez przemocy Ustalenie klasowych regulaminów zachowania. Zawarcie kontraktu między uczniami a wychowawcą. Indywidualna i grupowa terapia pedagogiczna oraz zajęcia terapeutyczne zmierzająca do utrwalenia pożądanych zachowań społecznych. Kształtowanie postaw prozdrowotnych uczniów w ramach zajęć dydaktycznych i opiekuńczych. Udział w ogólnopolskim Dniu Bezpiecznego Internetu. Diagnoza klasy dotycząca ewentualnego wykluczenia uczniów z życia klasy. Nadzór pedagogiczny nad klasą, w której na podstawie diagnozy stwierdzono podejrzenie wykluczenia. Realizacja w kl. I III programu Nie pal przy mnie proszę. Nauczyciel informatyki Według harmonogramu imprez szkolnych W miarę potrzeb 11
7. Podnoszenie świadomości uczniów n/t istniejących praw człowieka, dziecka, praw ucznia i obowiązków z nich wynikających. Kształtowanie postaw humanitarnych. Edukacja prawna uczniów. 8. Pedagogizacja rodziców Rozmowy nauczycieli z uczniami podczas zajęć przedmiotowych, a także zajęć z wychowawcą. Spotkania indywidualne z wychowawcą, nauczycielem, konsultacje, ogólne zebrania z rodzicami. Realizacja procedur współpracy z rodzicami. Apel szkolny Tydzień Tolerancji, Międzynarodowy Dzień Praw Człowieka, Dzień do Walki z Ubóstwem. Angażowanie uczniów w akcje na rzecz osób / narodów potrzebujących pomocy. Pogadanki Organizacja akcji Gwiazdka z nieba Udział w akcji Szlachetna Paczka Udział w akcji Góra grosza Zbiórki dla zwierząt. Rozmowy i konsultacje indywidualne dla rodziców w ramach Drzwi otwartych szkoły. Zebrania ogólne z rodzicami. Prowadzenie wywiadówek metodami aktywnymi. Prelekcje prowadzone przez specjalistów dla rodziców. Wdrożenie rodziców w życie szkoły(zaangażowania w organizację wycieczek, imprez szkolnych i klasowych). Konsultacje dla rodziców z pracownikami Poradni Psy- Osoby wyznaczone do przygotowania uroczystości Wychowawcy Nauczyciele Wychowawcy Dyrektor Wychowawcy Nauczyciele Analiza dzienników lekcyjnych Analiza dzienników lekcyjnych, protokołów zebrań, dziennika pedagoga szkolnego przez dyrektora Październik Listopad Grudzień Grudzień W miarę potrzeb Według harmonogramu zebrań i konsultacji. Na bieżąco Według potrzeb 12
9.Doskonalenie nauczycieli. Szkolenia. Stwarzanie atmosfery życzliwości w szkole. 10.Kształtowanie postaw proczytelniczych uczniów. Konferencje szkoleniowe. Udział w imprezach kulturalnych na terenie szkoły i miasta. Promocja czytelnictwa i książek. Pracownicy PPP Zaproszeni specjaliści Dyrektor Zespoły samokształceniowe Zaproszeni specjaliści. chologiczno- Pedagogicznej w Tychach. W razie konieczności korzystanie z opracowanych procedur współpracy z rodzicami. Organizacja pedagogizacji rodziców (przeprowadzenie ankiety dotyczącej potrzeb i oczekiwań) w ramach konsultacji. Szkolenia zgodne z zapotrzebowaniami szkoły i nauczycieli. Szkolenia prowadzone przez dyrektora, zespoły samokształceniowe. Szkolenia prowadzone przez metodyków, pracowników Poradni iczno- Pedagogicznej. Zajęcia biblioterapeutyczne. Włączenie się do akcji Cała Polska czyta dzieciom. Organizowanie imprez czytelniczych, szkolnych, międzyszkolnych. Nauczycielbibliotekarz. Analiza protokołów konferencji. Analiza dokumentacji Według potrzeb, zgodnie z ustalonym harmonogramem 13
11. Motywowanie uczniów do rozwoju i osiągania sukcesów dydaktycznych na miarę możliwości każdego ucznia. 12.Kontrola realizacji obowiązku przedszkolnego (dzieci w wieku 5- cio i 6 cio letnie) oraz realizacji obowiązku szkolnego przez uczniów. 13. Opieka pedagogiczna nad uczniami u których stwierdzo- Stosowanie systemu wzmocnień podczas każdych zajęć zarówno dydaktycznych jak i opiekuńczych. Postępowanie zgodne z procedurami obowiązującymi w gminie Tychy Zajęcia indywidualne i grupowe z terapeutą pedagogicznym (ree- Stosowanie wzmocnień: pochwała na forum klasy, pochwała wpisana do zeszytu obserwacji, pochwała wpisana do zeszytu korespondencji, pochwała za najmniejsze osiągnięcie na miarę możliwości dziecka, wzmacnianie mocnych stron poprzez angażowanie ucznia w podejmowanie działań na rzecz grupy, eksponowanie osiągnięć uczniów na forum szkoły: apele, tablica osiągnięć. Wprowadzenie motywacyjnej funkcji oceny. Comiesięczna kontrola realizacji obowiązku przedszkolnego i szkolnego, konsultacje psychologa szkolnego z wychowawcami klas i oddziału przedszkolnego. Postępowanie zgodne z procedurami realizowanymi na terenie Kwalifikacja uczniów na zajęcia. Obserwacja uczniów pod ka- Dyrektor Nauczyciele Wychowawcy Pracownicy szkoły szkolny, wychowawcy klas, wychowawca oddziału przedszkolnego, pracownicy sekretariatu szkolny, Nauczyciele pro- Analiza dokumentacji. Analiza dokumentacji Comiesięczna kontrola dzienników lekcyjnych pod kątem realizacji obowiązku przedszkolnego i szkolnego oraz OSON-u przez pracowników sekretariatu. Analiza dokumentacji Co miesiąc 14
no ryzyko wystąpienia dysleksji, a także nad uczniami posiadającymi opinię PPP stwierdzające dysfunkcje uniemożliwiające sprostanie stawianym wymaganiom edukacyjnym. dukacja). Zajęcia dydaktycznowyrównawcze. Konsultacje na terenie szkoły pracowników Poradni iczno- Pedagogicznej Badania przesiewowe uczniów kl. I Badania przesiewowe dla dzieci od 3 do 7r.ż. w kierunku zagrożenia dysleksją tem wystąpienia u nich trudności w nauce. Organizacja spotkania, propagowanie możliwości korzystania z konsultacji wśród nauczycieli i rodziców Przesiewowe badanie słuchu, wzroku i mowy. Przesiewowe badanie SRD wadzący zajęcia szkolny szkolny, pracownicy PPP. szkolny Wrzesień Październik Listopad 15