SZKOLNY PROGRAM PROFILAKTYCZNY W KLASACH I- III Profilaktyka to proces wspomagania człowieka w radzeniu sobie z trudnościami zagrażającymi prawidłowemu rozwojowi i zdrowemu życiu, a także ograniczanie i likwidowanie czynników, które blokują prawidłowy rozwój i zaburzają zdrowy styl życia prof. Z. Gaś 1
Szkoła jest miejscem profilaktyki pierwszorzędowej, której głównym celem jest ochrona przed zagrożeniami oraz stworzenie warunków dla bezpiecznego funkcjonowania szkoły. Profilaktyka jest elementem składowym wychowania oraz procesem wspierającym zdrowie psychiczne i fizyczne dzieci. Poprzez realizację jego założeń uczeń zdobywa wiedzę o zagrożeniach dla zdrowia, własnego bezpieczeństwa oraz nabywa umiejętności przeciwdziałania tym zagrożeniom. Program profilaktyczny jest dostosowany do potrzeb rozwojowych uczniów oraz specyfiki naszej szkoły i stanowi jedną z integralnych części planu pracy szkoły, ściśle związany z programem wychowawczym oraz programem nauczania. Cel główny: Nabywanie przez uczniów umiejętności zdrowego stylu życia oraz przyjmowania przez nich właściwych postaw społecznych. Cele szczegółowe: respektowanie przez uczniów prawidłowych postaw społecznych oraz praw obowiązujących w szkole, promowanie zdrowego stylu życia, zachowanie bezpieczeństwa w szkole i poza szkołą, kształtowanie u dzieci i umiejętności interpersonalnych, postawy asertywnej (umiejętności radzenia sobie z presją grupy), wzmacnianie poczucia własnej wartości wśród uczniów, zapobieganie, ograniczenie zjawiska agresji i przemocy w szkole, wyposażenie uczniów w podstawową wiedzę w zakresie zagrożenia uzależnieniami, przeciwdziałanie zagrożeniom wynikającym z korzystania z technologii informacyjnej i multimedialnej. Efektem działań profilaktycznych zawartych w Szkolnym Programie Profilaktyki ma być uczeń znający i przestrzegający wszelkie zasady współżycia społecznego, zachowujący się bezpiecznie w szkole oraz poza nią i znający podstawowe wiadomości dotyczące uzależnień. 2
Zadania szkoły 1. Wspomaganie rozwoju dziecka w przyjaznym, bezpiecznym i zdrowym środowisku (szkoła, dom). 2. Kształcenie właściwej postawy wobec otaczającego środowiska. 3. Wspomaganie i rozwój umiejętności funkcjonowania w sytuacjach społecznych. 4. Uczenie świadomego i odpowiedzialnego korzystania ze środków medialnych. 5. Współpraca z osobami i instytucjami wspierającymi szkołę w profilaktyce. Procedury osiągania celów Metody: podająca, poszukująca, pogadanki, technika niedokończonych zdań, gry i zabawy dramowe, relaksacje, metaplan, projekty, improwizacje. Formy: praca w grupach, praca indywidualna, spotkania i pogadanki, wywiady, spacery, zajęcia terenowe, wycieczki, obserwacje kierowane i spontaniczne, wystawy, filmy, praktyczne działanie, inscenizacje, apele, uroczystości szkolne i imprezy klasowe we współpracy z rodzicami, koncerty przedstawienia teatralne. Środki dydaktyczne: zestaw gier i zabaw wg podanej literatury, scenariusze zajęć, materiały plastyczne, techniczne, sprzęt medialny, chusta Klanzy, tablice oglądowe. Spodziewane efekty 1. Zmniejszenie liczby zachowań ryzykownych podejmowanych przez dzieci. 2. Wykształcenie umiejętności i nawyków służących poprawie bezpieczeństwa. 3. Zmniejszenie ilości zachowań agresywnych. 4. Zwiększenie poziomu integracji zespołów klasowych. 5. Dbałość o zdrowy styl życia. 6. Zmniejszenie ilości problemów edukacyjnych i wychowawczych. 7. Poznanie przez dzieci swoich mocnych i słabych stron. 8. Umiejętność radzenia sobie w sytuacjach trudnych. 3
Ewaluacja szkolnego programu profilaktyki: - ankietowanie, - obserwacje, - wywiad środowiskowy, - rozmowy wychowawcze, - analizę dokumentów szkoły. Dokumentacja z przebiegu realizacji programu profilaktyki 1. Plan pracy wychowawcy klasy. 2. Dziennik lekcyjny. 3. Zapisy w dokumentach pedagoga szkolnego. 4. Wytwory prac uczniów w różnej postaci. 5. Sprawozdanie roczne z realizacji szkolnego programu profilaktyki, dokumentacja szkolna, księga protokołów. 6. Ewaluacja programu profilaktyki i dokonanie zmian. 7. Dokumentacja ewaluacji. 8. Aktualizacje programu profilaktyki zgodnie z ewaluacją (zespół ds. profilaktyki). 9. Semestralna ocena programu profilaktyki przez dyrektora szkoły. 4
UCZYMY SIĘ ŻYĆ W ZGODZIE Z INNYMI CELE ZADANIA FORMY REALIZACJI ODPOWIEDZIALNI EWALUACJA Organizacja życia klasy 1. Wsparcie na starcieintegracja zespołu klasowego. Zabawy integracyjne Dramy Organizacja wycieczek Uroczystości klasowe i szkolne Monitoring. Karty wycieczek, Zapisy w dzienniku 2. Poznanie praw i obowiązków ucznia. Wybory do samorządu klasowego Zapis w dzienniku 3. Ustalenie norm i zasad życia w grupie zasady stosunków nauczyciel uczeń zasady stosunków uczeń uczeń zasady organizacji czasu wolnego zasady działania listy spraw Kontrakt zawarty w pierwszym tygodniu pobytu w szkole Uczniowie Kontrakt PROMOCJA ZDROWEGO STYLU ŻYCIA Higiena osobista 1. Badania okresowe uczniów. Diagnoza pielęgniarska pomiar uczniów Pielęgniarka szkolna Karty zdrowia dzieci 2. Kształtowanie Rozmowy tematyczne Gazetki tematyczne 5 Lekarz Obserwacja
właściwych nawyków zdrowotnych i higienicznych. Filmy profilaktyczne Spotkania z pielęgniarką i lekarzem Wycieczka do gabinetu stomatologa połączona z przeglądem uzębienia Fluoryzacja Stomatolog Gazetki Zdrowe odżywianie 1. Kształtowanie prawidłowych nawyków w procesie odżywiania. Akcje promujące zdrowe odżywianie Świadome spożywanie owoców i warzyw klasy świetlicy, Pielęgniarka Rozmowy Obserwacje Ruch to zdrowie Profilaktyka uzależnień 1. Zajęcia z wychowania fizycznego. Zajęcia pozalekcyjnesportowe. Spacery i wycieczki. 1. Uświadomienie zagrożeń związanych z uzależnieniami i nałogami. Nauka lub doskonalenie pływania podczas cotygodniowych wyjść na pływalnię Aktywny udział w zajęciach z wychowania fizycznego oraz gimnastyki korekcyjnej Częste wyjścia tematyczne do parku Przystąpienie do programu Bezpieczna szkoła Tworzenie broszur tematycznych i przeprowadzanie akcji antynikotynowej wśród starszych kolegów Filmy edukacyjne Małe formy teatralne Nauczyciel wychowania fizycznego Pedagog szkolny Policjant Dziennik zajęć Obserwacja Broszury Zdjęcia 6
BEZPIECZEŃSTWO W SZKOLE I POZA NIĄ Jestem bezpieczny 1. Zachowanie bezpieczeństwa w drodze do i ze szkoły. Realizacja programu Pierwszaki poznają ważne znaki Realizacja programu profilaktycznego Bądź grzeczny będziesz bezpieczny Przystąpienie do programu Bezpieczna szkoła Spotkania z przedstawicielami policji oraz straży pożarnej Pedagog szkolny Przedstawiciel policji Przedstawiciel straży pożarnej Obserwacja Ankiety 2. Uwrażliwienie na bezpieczne formy spędzania czasu wolnego w różnych porach roku oraz propozycje zajęć dodatkowych. Dyskusje Filmy edukacyjne Praca w grupach Gazetki tematyczne Spotkania z przedstawicielem policji Spotkania z przedstawicielami różnych kółek zainteresowań, drużynowymi gromad zuchowych Gazetki Zdjęcia Wytwory dzieci 3. Gdy ktoś obcy puka do drzwi. 4. Zagospodarowanie przerw między lekcjami. Pogadanka, scenki dramowe Zabawy, pląsy, tańce Psycholog, policjant Zapisy w dzienniku Obserwacje 7
POROZUMIEWANIE SIĘ Z RÓWIESNIKAMI Postrzeganie siebie, porozumiewanie się z rówieśnikami 1. Uświadamianie dzieciom ich niepowtarzalności, akcentowanie mocnych stron ich charakterów, budzenie i wzmacnianie wiary we własne siły. Dramy Udział w przedstawieniach i inscenizacjach Praca grupowa Przedstawienia Obserwacje 2. Doskonalenie sposobów porozumiewania się między dziećmi. Lista spraw realizowana codziennie pod koniec zajęć Bajki filozoficzne w których ukryta jest jakaś prawda do stawiania pytań i szukania odpowiedzi Uczniowie Lista spraw 3. Zwracanie uwagi na kulturę osobistą i kulturę języka. Zabawy uczące stosowania zwrotów grzecznościowych Praca grupowa Obserwacje 4. Uświadomienie czym w życiu jest miłość, przyjaźń, szacunek tolerancja. Dramy Dyskusje Inscenizacje Bajki tematyczne Inscenizacje 8
PRZECIWDZIANIE AGRESJI W SZKOLE I INTERNECIE Przemocy mówimy nie 1. Zminimalizowanie zjawiska przemocy i agresji wśród dzieci. Realizacja projektu oddziaływań wychowawczych mgr Magdaleny Czekała pt. Jak zminimalizować zjawisko agresji i przemocy w szkole podstawowej? Słuchanie muzyki w stanie rozluźnienia z opowiadaniami (wizualizacja) Zabawy na odprężenie i koncentrację Treningi autogenne Psycholog Obserwacja Dziennik zajęć 2. Jak się nie dać cybrerprzemocy. Zajęcia z wykorzystanie programów komputerowych Nauczyciel informatyki wykonane techniką komputerową. WSPIERANIE UCZNIA Wyrównywanie szans rozwoju 1. Wspieranie prawidłowego rozwoju intelektualnego, emocjonalnego Współpraca z Poradnią Psychologiczno - Pedagogiczną, Miejskim Ośrodkiem Pomocy Trójka klasowa Pedagog szkolny Psycholog Monitorowanie indywidualnych przypadków 9
Zapobieganie niepowodzeniom szkolnym i społecznego dzieci. 1. Organizowanie odpowiedniej pomocy dzieciom zagrożonym niepowodzeniami szkolnymi Społecznej i Miejskim Ośrodkiem Pomocy Rodzinie Organizowanie opieki i pomocy materialnej dla potrzebujących uczniów Zorganizowanie zajęć wyrównawczych Zorganizowanie pomocy koleżeńskiej w klasie Zorganizowanie spotkania z pedagogiem szkolnym, który przeprowadzi odpowiednią dyskusję z dziećmi Współpraca z domem rodzinnym ucznia Indywidualizacja procesu nauczania szkolny Pedagog szkolny Dziennik zajęć wyrównawczych Kompensowanie deficytów rozwojowych uczniów 1. Stwarzanie uczniom równych szans rozwoju intelektualnego i fizycznego. Udział uczniów w zajęciach gimnastyki korekcyjnej Prowadzenie zajęć korekcyjno kompensacyjnych i formułowanie indywidualnych planów pracy z dziećmi Zajęcia z logopedą szkolnym Prowadzenie zajęć rewalidacyjnych Konsultacje i porady udzielane rodzicom Nauczyciel WF Pedagog szkolny Specjalista prowadzący zajęcia rewalidacyjne Logopeda Dziennik zajec dodatkowych Ewidencja spotkań z rodzicami 10
Program profilaktyczny został skonstruowany na podstawie: statutu szkoły, programu wychowawczego, programu nauczania. Podstawa prawna 1. Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r. (Dz. U. nr 78, poz. 483). 2. Konwencja o Prawach Dziecka przyjęta przez Zgromadzenie Ogólne Narodów Zjednoczonych dnia 20 listopada 1989 roku, ratyfikowana przez Polskę 30 września 1991 r. (Dz. U. nr 120, poz. 526). 3. Rozporządzenie MENIS z dnia 26 lutego 2002 roku w sprawie podstawy programowej wychowania przedszkolnego oraz kształcenia ogólnego w poszczególnych typach szkół ((Dz. U. z 2002 nr 51 poz. 458).z późniejszymi zmianami. 4. Rozporządzenie MENIS z dnia 31 stycznia 2002 roku zmieniające rozporządzenie w sprawie ramowych statutów publicznego przedszkola oraz publicznych szkół (Dz. U. nr 61, poz. 624). 5. Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dnia 31 stycznia 2003 r. w sprawie szczegółowych form działalności wychowawczej i zapobiegawczej wśród dzieci i młodzieży zagrożonych uzależnieniem (Dz. U. 2003 r. nr 13, poz. 226). 6. Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 15 stycznia 2001 r. w sprawie szczegółowych zasad działania publicznych poradni psychologiczno-pedagogicznych i innych publicznych poradni specjalistycznych oraz ramowego statutu tych poradni (Dz. U. Nr 13 poz. 109). 7. Ustawa z dnia 19 sierpnia 1994 r. o ochronie zdrowia psychicznego (Dz. U. 1994 r. nr 111, poz. 535). 8. Ustawa z dnia 9 listopada 1995 r. o ochronie zdrowia przed następstwami używania tytoniu i wyrobów tytoniowych (Dz. U. z 1996 r. nr 10, poz. 55, tekst jednolity ze zmianami). 9. Ustawa z dnia 24 kwietnia 1997 r. o przeciwdziałaniu narkomanii (Dz. U. z 1997 r., nr 75, poz. 468). 11