SZKOLNY PROGRAM PROFILAKTYKI rok szkolny 2016/2017 Zatwierdzony uchwałą Rady Rodziców z dnia 13 września 2016 r.
I Założenia teoretyczne: PROFILAKTYKA to proces wspomagania człowieka w radzeniu sobie z trudnościami zagrażającymi prawidłowemu rozwojowi i zdrowemu życiu, a także ograniczanie i likwidowanie czynników, które blokują prawidłowy rozwój i zaburzają zdrowe życie. /Zbigniew B. Gaś/ Profilaktyka to odpowiednie działanie, które ma na celu zapobieganie pojawianiu się lub rozwojowi niekorzystnego zjawiska, w konkretnej społeczności. Jest też jednym ze sposobów reagowania na różnorodne zjawiska społeczne, które oceniane są jako szkodliwe i pożądane. Ocena skłania do traktowania takich zjawisk w kategoriach zagrożeń i podejmowania działań w celu ich eliminacji lub ograniczenia. Program profilaktyczny to odpowiednio dobrane i uporządkowane treści i zadania, które prowadzą do konkretnych zmian w jakości funkcjonowania osoby lub grupy. Celem programu profilaktyki w szkole jest ochrona dziecka, ucznia, wychowanka przed zakłóceniami rozwoju, czyli przed podejmowaniem zachowań hamujących lub niszczących rozwój, określanych jako zachowania ryzykowne. Dostrzeganie tych zachowań pozwala na lepsze ich rozumienie. Charakter działań profilaktycznych może być różny w zależności od potrzeb osób, do których jest kierowany. Istota działalności profilaktycznej i działalności wychowawczej wskazuje na to, że są to odrębne, a jednak ściśle ze sobą powiązane procesy. Z jednej strony wychowanie pełni rolę nadrzędną, nadającą profilaktyce sens. Z drugiej strony, profilaktyka poprzez swoje działania zapobiegawcze i korekcyjne, tworzy warunki do sprawnej realizacji procesu wychowawczego. Szkolny program profilaktyki jest uzupełnieniem programu wychowawczego szkoły, dostosowany do warunków i wieku rozwojowego uczniów, odpowiada na realne potrzeby i zagrożenia pojawiające się w szkole na podstawie zdiagnozowanych problemów uczniów.
II Cele programu: 1. Rozpoznanie środowiska wychowawczego uczniów 2. Profilaktyka uzależnień 3. Kształcenie umiejętności interpersonalnych 4. Wspieranie zdrowia psychicznego i fizycznego dzieci i młodzieży 5. Wyposażanie w wiedzę i umiejętności dotyczące zdrowego trybu życia. 6. Współpraca z rodzicami i instytucjami zajmującymi się profilaktyką. III Zadania 1. Rozpoznajemy środowisko wychowawcze uczniów poprzez diagnozę środowiska wychowawczego, współpracę z instytucjami działającymi na rzecz dziecka. 2. Stosujemy profilaktykę uzależnień poprzez: - uświadamianie istnienia zagrożeń i skutków ubocznych na organizm młodego człowieka substancji szkodliwych takich jak nikotyna, alkohol, narkotyki i inne substancje zaburzające świadomość, a także nadużywania leków i uzależnienia od technologii informatycznych; - uświadamianie zagrożeń związanych z grupami nieformalnymi i sektami. 3. Kształtujemy umiejętności interpersonalne poprzez wyposażanie uczniów w umiejętności przeciwdziałania zachowaniom agresywnym i przemocy w szkole i przeciwdziałanie zaburzeniom zachowania. 4. Wspieramy zdrowie psychiczne i fizyczne dzieci i młodzieży poprzez organizowanie zajęć wyrównawczych dla dzieci mających problemy w nauce, indywidualną pomoc uczniom, kształcenie i promowanie uczniów szczególnie uzdolnionych, zapewnienie pomocy psychologiczno- pedagogicznej, przystąpienie do projektu Śląska sieć szkół promujących zdrowie, promowanie zdrowego stylu życia i aktywności ruchowej. 5. Wyposażamy w wiedzę i umiejętności dotyczące zdrowego trybu życia poprzez udział w zajęciach edukacyjnych. 6. Współpracujemy z rodzicami i instytucjami zajmującymi się profilaktyką
IV Struktura i sposób realizacji ( Plan realizacji ) 1. ROZPOZNAJEMY ŚRODOWISKO WYCHOWAWCZE UCZNIÓW Diagnoza środowiska wychowawczego. Współpraca z instytucjami działającymi na rzecz dziecka. Konstruowanie narzędzi badawczych oraz przeprowadzanie badań dotyczących wybranych problemów wśród: - uczniów, - rodziców, - nauczycieli. Kontakty z: - Sądem Rejonowym, - Policją, - Strażą Miejską, - Poradnią Psychologiczno Pedagogiczną, - Miejskim Ośrodkiem Pomocy Społecznej, - Towarzystwem Przyjaciół Dzieci, - Starostwem Powiatowym, - Organizacjami i Stowarzyszeniami działającymi w środowisku lokalnym oraz samorządowym. - zespół opracowujący Program Profilaktyczny - dyrekcja szkoły, - pedagog, - psycholog, - logopeda, - nauczyciel korekcji wad postawy, - pozostali nauczyciele, w ciągu całego roku szkolnego w ciągu całego roku szkolnego
2. PROFILAKTYKA UZALEŻNIEŃ Uświadamianie istnienia Udział społeczności szkolnej (nauczycieli, rodziców, uczniów) w zagrożeń i skutków akcjach : ubocznych na organizm - wewnątrzszkolnych, - pedagog szkolny, młodego człowieka.: - lokalnych, - psycholog szkolny, - nikotyny, - ogólnokrajowych. - pielęgniarka szkolna, - alkoholu, - program Jestem O.K. dla klas VI - pozostali nauczyciele: - narkotyków, - pogadanki, korelacja z programem nauczania - substancji - prelekcje, przyrody, edukacją wczesnoszkolną oraz psychoaktywnych i - projekcje filmów edukacyjnych, planem pracy wychowawcy (godzina z odurzających - wykorzystywanie różnorodnych materiałów edukacyjnych wychowawcą), Programem - nadużywania leków na godzinie z wychowawcą i ścieżkach Wychowawczym. - uzależnienie od międzyprzedmiotowych, technologii - konkursy propagujące zdrowy styl życia, informatycznych. - gazetki tematyczne, - porady udzielane przez pedagoga i psychologa, - pedagogizacja rodziców, - Współpraca z rodzicami w celu pozyskiwania informacji dotyczących zmian w zachowaniu dziecka i ich spostrzeżeń, - Współpraca z Centrum Terapii Kontakt, Poradnią Psychologiczno-Pedagogiczną, - pozyskiwanie materiałów profilaktycznych przy współpracy z Powiatową Stacją Sanitarno Epidemiologiczną, - nauczyciel informatyki - opiekun Internetowego Centrum - Kontrola dostępu do internetu w pracowniach i klasach lekcyjnych przez specjalistyczne oprogramowanie i nadzór nauczyciela. Informacji Multimedialnej. Uświadamianie zagrożeń związanych z grupami nieformalnymi i sektami. - prelekcje, - pogadanki, - poradnictwo, - pedagogizacja rodziców. Plan pracy wychowawcy, Program Wychowawczy Szkoły. - pedagog szkolny, - psycholog szkolny, - logopeda szkolny, - nauczyciele katecheci - godzina z wychowawcą w ciągu całego roku szkolnego, - zajęcia katechezy
3. KSZTAŁTUJEMY UMIEJĘTOŚCI INTERPERSONALNE Wyposażanie uczniów - godzina z wychowawcą, - wychowawcy,. w umiejętności - udział w ogólnopolskim programie Bezpieczna i przyjazna - pedagog szkolny, przeciwdziałania szkoła, - psycholog szkolny. zachowaniom agresywnym i przemocy w szkole. - zobowiązanie do przestrzegania kodeksu Szkoły bez przemocy, - kierowanie uczniów na zajęcia socjoterapeutyczne do: - Poradni Psychologiczno-Pedagogicznej, - Centrum Pomocy Rodzinie, - Poradni Zdrowia Psychicznego, - indywidualne rozmowy, - pomoc w adaptacji uczniom nowoprzyjętym, - pomoc w adaptacji uczniom klas IV ( w I semestrze roku szkolnego dodatkowa godzina z wychowawcą). - wspieranie wychowawców przez pedagoga, psychologa szkolnego poprzez prowadzenie zajęć z zespołem klasowym Przeciwdziałanie zaburzeniom zachowania - obserwacja, - rozmowy, - analiza problemu, - postępowanie diagnozujące, - warsztaty dla nauczycieli, - pogadanki dla klas IV na temat akceptacji osób niepełnosprawnych w środowisku, - praca z uczniem nad rozwojem wartości, celów życiowych i postaw. - zapobieganie hałasowi - psycholog szkolny, - pedagog szkolny, - wg potrzeb w ciągu całego roku szkolnego.
4. WSPIERAMY ZDROWIE PSYCHICZNE I FIZYCZNE DZIECI I MŁODZIEŻY Organizowanie zajęć wyrównawczych dla dzieci mających problemy w nauce, w tym indywidualna pomoc uczniom - pomoc uczniom mającym trudności w opanowaniu wymaganego zakresu wiedzy i umiejętności wynikające z różnorakich przyczyn :dysfunkcji psychofizycznych, dłuższej nieobecności w szkole, zmian w środowisku domowym. - nauczyciele klas I-VI - pedagog szkolny, - logopeda, - psycholog, - wychowawcy świetlicy Zapewnienie pomocy uczniom o specjalnych potrzebach edukacyjnych - opracowanie Indywidualnych Programów Edukacyjno- Terapeutycznych dla uczniów o specjalnych potrzebach edukacyjnych -wielospecjalistyczna ocena funkcjonowania uczniów - zespół ds. pomocy psychologicznopedagogicznej Kształcenie i promowanie uczniów szczególnie uzdolnionych - indywidualna praca z nauczycielem przedmiotu - mobilizowanie do udziału w konkursach i zawodach - stymulowanie do poszerzania wiedzy przez dostarczanie dodatkowych materiałów dydaktycznych - wyróżnianie i nagradzanie osiągnięć uczniów - wychowawcy, - nauczyciele przedmiotu, - opiekunowie biblioteki szkolnej, - wicedyrektor - w ciągu całego roku Zapewnienie pomocy psychologicznopedagogicznej uczniom znajdującym się w sytuacjach trudnych - indywidualne rozmowy - godzina z wychowawcą - współpraca z Poradnią Psychologiczno-Pedagogiczną - współpraca z Centrum Pomocy Rodzinie - udział uczniów klas I-VI w zajęciach świetlicy środowiskowej - konsultacje w klasach dla nauczycieli - wychowawcy klas - psycholog szkolny - pedagog szkolny - logopeda szkolny Promowanie aktywności ruchowej. Promowanie zdrowego stylu życia - organizowanie akcji : Bieg po zdrowie dla klas IV-VI, marszobiegów dla klas I-III, cieszyński Fortuna Bieg - organizowanie obowiązkowych i dodatkowych zajęć sportowo-rekreacyjnych - organizowanie wycieczek - prelekcje i pogadanki dotyczące: związku zdrowia psychicznego i fizycznego z ruchem i konsekwencji niehigienicznego trybu życia - nauczyciele - wychowawcy - opiekunowie organizacji szkolnych nauczyciele wychowania fizycznego (korelacja z Programem Nauczania przyrody, Wychowania fizycznego, Planem Pracy Szkoły, Programem Wychowawczym oraz Planem Pracy Wychowawcy ) - pielęgniarka szkolna - nauczyciele i wychowawcy klas I-VI - w ciągu całego roku szkolnego
- kontrola czystości uczniów - działania w ramach planów pracy PCK, Zespołu ds. Promocji Zdrowia, Samorządu uczniowskiego, SKS - dbałość o kulturę komunikowania się na wszystkich zajęciach i w czasie przerw (eliminowanie hałasu i wulgaryzmów) - kierowanie uczniów do udziału w konkursach o zdrowiu, - nauka planowania i organizacji czasu w trakcie zajęć terapeutycznych - umiejętność odreagowywania stresów, dbałość o zdrowie psychiczne - realizacja programu promocji zdrowia w ramach Śląskiej Sieci Szkół Promujących Zdrowie - warsztaty i konferencje dla nauczycieli - nauczyciele przyrody - opiekunowie organizacji szkolnych pracownicy administracji i obsługi szkoły - pedagog, psycholog, logopeda 5. WYPOSAŻAMY W WIEDZĘ I UMIEJĘTOŚCI DOTYCZĄCE ZDROWEGO TRYBU ŻYCIA - prelekcje i pogadanki nt. zdrowego trybu życia na zajęciach edukacji wczesnoszkolnej i godziny z wychowawcą - współpraca z instytucjami zajmującymi się zdrowiem : zajęcia edukacyjne na terenie Szpitala Śląskiego - nauczyciele klas I-III - działania Szkolnego Zespołu ds. Promocji Zdrowia, Klubu - wychowawcy Udział w zajęciach Wiewiórka, PCK tj. organizowanie konkursów o zdrowiu, - pielęgniarka szkolna edukacyjnych dostarczanie ulotek informacyjnych nt. zdrowia dla dzieci, - opiekunowie organizacji szkolnych rodziców i pracowników szkoły, prezentacja filmów i materiałów multimedialnych dotyczących zdrowia i profilaktyki zdrowotnej. - udział uczniów konkursach o zdrowiu
6. WSPÓŁPRACUJEMY Z RODZICAMI ORAZ INSTYTUCJAMI I ORGANIZACJAMI ZAJMUJĄCYMI SIĘ PROFILAKTYKĄ - pogadanki na zebraniach z rodzicami - psycholog szkolny - prelekcje na zebraniach z rodzicami - pedagog szkolny - działania na rzecz spełniania obowiązku szkolnego i - wychowawcy klas obowiązku nauki przez uczniów Zapoznanie z głównymi przyczynami niepowodzeń szkolnych Organizowanie pomocy psychologicznopedagogicznej Oferowanie pomocy psychologicznej dla rodziców - indywidualne rozmowy - godzina z wychowawcą - współpraca z Poradnią Psychologiczno-Pedagogiczną - współpraca z Centrum Pomocy Rodzinie - udział uczniów klas I-VI w zajęciach świetlicy środowiskowej grupy terapeutyczne - cykl spotkań tematycznych dla rodziców: - Jak pomóc dziecku w adaptacji w szkole? - Jak rozmawiać z dzieckiem? - Zagrożenia ze strony współczesnej technologii - Niepowodzenia szkolne - Trudny czas dojrzewania - Odpowiedzialność karna nieletnich Współpraca z rodzicami - wspieranie rodziców w ramach realizacji treści programowych przedmiotu Wychowanie do życia w rodzinie - indywidualne rozmowy z rodzicami w ramach zebrań, konsultacji, odwiedzin w domach rodzinnych - informowanie rodziców o możliwości uzyskania specjalistycznej pomocy - dostarczanie informatorów i ulotek o treściach profilaktycznych włączanie rodziców w życie szkoły (zapraszanie na uroczystości, pomoc rodziców przy organizacji imprez szkolnych) - dyrekcja szkoły, - pedagog, - psycholog, - logopeda, - nauczyciel korekcji wad postawy, - pozostali nauczyciele, - dyrekcja szkoły, - pedagog, - psycholog, - logopeda, - nauczyciel przedmiotu Wychowanie do życia w rodzinie - pedagog szkolny - psycholog szkolny - logopeda szkolny - wychowawcy klas - nauczyciel korekcji wad postawy - dyrekcja szkoły - grono pedagogiczne - w trakcie zebrań z rodzicami Współpraca z instytucjami i organizacjami - udział w akcjach, konkursach promujących pozytywne wzorce i zachowania - organizacja warsztatów i lekcji tematycznych dla uczniów - Zespół ds. promocji Zdrowia - Wychowawcy klas - Dyrekcja szkoły - Samorząd Uczniowski - w ciągu całego roku
V Ewaluacja 1. Cel ewaluacji: Skuteczność oddziaływań szkolnego programu profilaktyki. 2. Pola ewaluacji: uczniowie, rodzice, nauczyciele. 3. Formy ewaluacji - obserwacja - wywiad - rozmowy z uczniami - rozmowy z rodzicami - analiza dokumentów - badania ankietowe 4. Kryteria ewaluacji: - realizacja, spójność oddziaływań wychowawczych i profilaktycznych, efektywność. 5. Termin ewaluacji: Ewaluacja programu dokonywana jest 2 razy w roku (na zakończenie I półrocza i na zakończenie roku szkolnego)