SZKOLNY PROGRAM PROFILAKTYKI SZKOŁY PODSTAWOWEJ NR 22 W SOSNOWCU
Wybr. frag. I. Wstęp Program Profilaktyki przeznaczony jest dla uczniów Szkoły Podstawowej nr 22 w Sosnowcu. Założeniem tego programu jest wyposażenie uczniów w niezbędną wiedzę na temat zdrowego rozwoju, stworzenie warunków bezpiecznego funkcjonowania szkoły i monitorowanie skuteczności podjętych działań. Realizacja programu to działania edukacyjne, informacyjne, procedury reagowania w sytuacjach kryzysowych, programy alternatyw oraz wspomaganie procesu adaptacji uczniów i współpraca ze środowiskiem lokalnym i z rodzicami. Program Profilaktyki tworzy spójną całość z Programem Wychowawczym Szkoły i został sporządzony w oparciu o aktualne przepisy prawa oświatowego. Opracowany został na podstawie diagnozy sytuacji dydaktyczno-wychowawczej w szkole dokonanej przy użyciu następujących narzędzi: 1. Analizy ankiety profilaktycznej STOP dopalaczom przeprowadzonej dla uczniów w klasach od IV do VI na przełomie września i października 2015 roku. 2. Analizy ankiety skierowanej do rodziców oraz wywiadu dla nauczycieli wszystkich klas dotyczącej bezpieczeństwa w szkole oraz problemu przemocy. Badania zostały przeprowadzone w roku szkolnym 2014/2015. 3. Analizy spotkań z pedagogiem skierowanych do uczniów w latach szkolnych 2014/2015 klas od IV do VI dotyczącej sytuacji wychowawczej w szkole oraz pozwalającej ocenić zagrożenia. 4. Obserwacji uczniów na zajęciach dydaktycznych, wycieczkach, uroczystościach szkolnych, na korytarzach w czasie przerw, w drodze do i ze szkoły; Pozostała dokumentacja wykorzystana w konstruowaniu Szkolnego Programu Profilaktyki: 1. dokumentacja pedagoga szkolnego - analiza problemów szkolnych, 2
2. podjętych działań interwencyjnych, 3. dokumentacja wychowawców, wpisy do dzienników szkolnych dotyczące kontaktów z rodzicami, 4. wyniki klasyfikacji za I semestr oraz końcoworocznej w ubiegłych latach, w tym ilości zachowań nieodpowiednich, 5. analiza frekwencji za I semestr oraz rok szkolny 2014/2015 oraz dokumentacji związanej z kontrolą realizacji obowiązku szkolnego, 6. protokoły z zespołów wychowawczych, 7. wywiady z nauczycielami, rodzicami i uczniami. Celem diagnozy było zbadanie: 1. Stopnia poczucia bezpieczeństwa uczniów w szkole. 2. Znajomości oraz przestrzegania norm i zasad w szkole przez uczniów. 3. Relacji dziecko rodzic oraz relacji uczeń - wychowawca, uczeń - nauczyciel. 4. Stosunku uczniów do innych ludzi - tolerancji. 5. Stosunku uczniów do zachowań ryzykownych oraz innych zachowań nieakceptowanych społecznie. 6. Stopnia i rodzaju występowania zachowań ryzykownych wśród naszych uczniów. 7. Sposobów spędzania przez uczniów czasu wolnego. Wnioski z przeprowadzonej diagnozy Na podstawie przeprowadzonej diagnozy zidentyfikowano problemy w następujących obszarach: 1. Przestrzeganie norm i zasad obowiązujących w szkole. 2. Motywacja do nauki i dalszego rozwoju. 3. Dbałość uczniów o własne bezpieczeństwo i zdrowie. Analiza wyników badań. Identyfikacja niepokojących objawów: 1. Wskaźniki naruszania norm i zasad w szkole: 1) niska frekwencja uczniów: niski wpływ kompetencji wychowawczych rodziców, wagary, 2) spóźnienia na lekcje, 3) uczniowie z zachowaniem nieodpowiednimi - nieprzestrzeganie norm postępowania w stosunku do kolegów, nauczycieli i pracowników szkoły, 4) niewywiązywanie się z obowiązków uczniowskich, 3
5) niska kultura osobista uczniów, 6) agresja słowna. 2. Wskaźniki niskiej motywacji do nauki: 1) niezadowalające wyniki klasyfikacji semestralnej i końcoworocznej w ubiegłych latach, 2) spora liczba uczniów z niepowodzeniami szkolnymi, 3) niska frekwencja uczniów na zajęciach dodatkowych. 3. Wskaźniki braku dbałości o własne bezpieczeństwo i zdrowie: 1) zachowania agresywne, 2) podejrzenia przebywania w środowisku sprzyjającym wykluczeniu społecznemu (narkotyki, alkohol, przemoc), 3) nadużywanie technologii cyfrowych, 4) złe żywienie i używanie substancji wzmacniających, 5) wieczorno-nocna aktywność dzieci poza domem. III. Określenie czynników ryzyka oraz czynników chroniących. W działaniach profilaktycznych będziemy minimalizować wpływ czynników ryzyka: 1. niski wpływ wychowawczy rodziców, 2. niewłaściwy wpływ środowiska rówieśniczego, 3. dysfunkcje rodziny, 4. rodziny niepełne, 5. predyspozycje osobowościowe, intelektualne uczniów, 6. brak zainteresowań lub brak możliwości ich rozwijania, 7. niewłaściwie zorganizowany czas wolny. Profilaktyka w naszej szkole będzie koncentrować się na wzmacnianiu czynników chroniących. W związku z tym będziemy: 1. wspomagać rodzinę w pełnieniu funkcji wychowawczych, opiekuńczych, 2. rozwijać zainteresowania, 3. zapobiegać niepowodzeniom szkolnym, 4. umożliwiać uczniom przynależenie do pozytywnych grup rówieśniczych, 5. określać czytelne, jasne wartości, normy i zasady, 6. zapewniać osiąganie sukcesów na miarę możliwości, 7. zapewnia warunki motywujące uczniów do nauki i pracy nad sobą. 4
IV. CELE I ADRESACI PROGRAMU. CEL OGÓLNY: Podejmowanie działań zmierzających do ochrony uczniów przed zagrożeniami współczesnego świata oraz promocja zdrowia fizycznego i psychicznego. CELE SZCZEGÓŁOWE: 1. kształtowanie właściwych postaw wobec zagrożeń, 2. rozwijanie kompetencji pozwalających na umiejętne radzenie sobie z problemami, 3. kształtowanie u uczniów postawy gotowości do poszukiwania rozwiązań sytuacji trudnych. 4. wyrabianie postaw prospołecznych w środowisku rówieśniczym. ADRESACI PROGRAMU: Uczniowie klas I-VI V. STRATEGIE PROFILAKTYCZNE. Wykorzystano następujące strategie profilaktyczne skierowane do uczniów nauczycieli i rodziców. 1. Strategia informacyjno edukacyjna: 1) Realizacja treści profilaktycznych podczas zajęć edukacyjnych. 2) Organizowanie szkolnych akcji promujących zdrowy styl życia. 3) Organizowanie imprez, akcji, realizacja programów traktujących o uzależnieniach i innych zagrożeniach cywilizacyjnych (prezentacje, ankiety). 4) Propagowanie poprzez działalność artystyczną uczniów pozytywnych postaw, zachowań. 5) Integracja zespołów klasowych (zajęcia z pedagogiem, zajęcia z wychowawcą). 6) Zajęcia wychowawczo profilaktyczne dostarczanie informacji na temat skutków zachowań ryzykownych i uczenie dokonywania właściwych wyborów. 7) Zajęcia wychowawczo profilaktyczne rozwijanie ważnych umiejętności psychologicznych i społecznych, w tym umiejętności: budowanie kontaktów z innymi ludźmi, radzenie sobie ze stresem, rozwiązywanie konfliktów, opieranie się presji grupy (zajęcia uspołeczniające). 8) Edukacja prawna dla uczniów, rodziców i nauczycieli. 9) Spotkania informacyjno-edukacyjne dla rodziców mające na celu zapoznanie ich z problemami dzieci. 10) Realizacja programów profilaktycznych. 11) Realizacja programów informacyjno-edukacyjnych. 5
12) Promowanie sukcesów uczniów. 13) Współpracę między różnymi instytucjami. 14) Badanie losów absolwentów. 15) Doskonalenie nauczycieli. 2. Strategia alternatyw. 1) Organizowanie zajęć pozalekcyjnych: a) Działalność szkolnego koła sportowego i popołudniowych zajęć z lekkoatletyki, b) koła zainteresowań, c) koła artystyczne, 2) udział w konkursach przedmiotowych, sportowych i artystycznych, 3) praca w organizacjach działających na terenie szkoły, w środowisku lokalnym samorząd uczniowski, 4) działalność biblioteki, 5) organizowanie pomocy w nauce: a) pomoc uczniom mającym trudności w nauce przez nauczycieli różnych przedmiotów, b) samopomoc koleżeńska, 6) organizowanie wycieczek szkolnych, 7) imprezy kulturalne. 3. Strategia interwencyjna. 1) identyfikacja niepokojących zachowań i objawów, 2) stosowanie procedur interwencyjnych, 3) poradnictwo pedagoga szkolnego indywidualne i rodzinne, 4) współpraca z instytucjami: a) Komenda Policji w Sosnowcu, b) Sąd Rejonowy w Sosnowcu IV Wydział Rodziny i Nieletnich, c) MOPS w Sosnowcu, d) Punkt Interwencji Kryzysowej w Sosnowcu, e) PPP w Sosnowcu, f) Wydział Edukacji Urząd Miasta, g) Wydział Zdrowia i Polityki Społecznej, h) Metis Katowice, i) WOM Katowice. VI. DZIAŁANIA PROFILAKTYCZNE. 1. Działania profilaktyczne skierowane do uczniów: 6
1) diagnoza środowiska uczniowskiego, 2) zajęcia wychowawczo- profilaktyczne, 3) zajęcia integracyjne, 4) programy profilaktyczne, 5) akcje, konkursy, 6) działalność alternatywna (koła zainteresowań, sks, wolontariat, działalność samorządu uczniowskiego, wycieczki, imprezy szkolne), 7) działalność artystyczna i kulturalna, 8) pomoc w nauce, 9) pomoc psychologiczno- pedagogiczna, 2. Działania profilaktyczne skierowane do rodziców: 1) angażowanie rodziców w pracę szkoły: a) rozpoznawanie oczekiwań rodziców wobec szkoły, b) udział rodziców w uroczystościach szkolnych - jasełka, uroczyste rozpoczęcie klasy i zakończenie roku szkolnego dla uczniów klas VI, 2) zapoznanie rodziców z obowiązującymi prawami i regulaminami: Statut, program wychowawczy, program profilaktyki, procedury interwencyjne, 3) organizowanie dziecku i rodzinie pomocy materialnej: obiady refundowane przez MOPS, stypendium szkolne, wypożyczenie podręczników z biblioteki szkolnej, 4) opracowanie sposobu kontaktu z rodzicami w przypadku sytuacji kryzysowej: ustalenie i zapisanie numerów telefonów, zapis w dzienniku, spisywanie kontraktów z rodzicami, dzień spotkań z rodzicami-pedagog, 5) stosowanie procedury usprawiedliwiania nieobecności, 6) poradnictwo dla rodziców: a) konsultacje pedagoga z rodzicami, b) spotkania wychowawców z rodzicami- poradnictwo podczas zebrań, indywidualne konsultacje, c) organizowanie spotkań dla rodziców z przedstawicielami instytucji wspomagających rodzinę oraz pracę wychowawczą, opiekuńczą i dydaktyczną szkoły. 3. Działania profilaktyczne skierowane do nauczycieli: 1) stałe doskonalenie umiejętności wychowawczych: a) szkoleniowe posiedzenia Rady Pedagogicznej, b) szkolenia zewnętrzne dla Rady Pedagogicznej, c) udział nauczycieli w doskonaleniu nauczycieli realizowanym przez instytucje, 7
2) korzystanie z księgozbioru i zbiorów multimedialnych biblioteki szkolnej, 3) wspieranie nauczycieli w zakresie pracy wychowawczej i profilaktycznej, 4) spotkania-konsultacje pedagoga szkolnego z wychowawcami i pozostałymi nauczycielami, 5) praca zespołu wychowawczego, 6) przekazywanie wychowawcom pomocy i materiałów do pracy profilaktycznej z uczniami i rodzicami- konspekty lekcji, inne pomoce. 8
VIII Procedury interwencyjne. 1. Procedury zapobiegania niedostosowaniu społecznemu. 2. Procedura postępowania w przypadku ujawnienia w placówce oświatowej substancji, co do której istnieje podejrzenie, że jest środkiem odurzającym lub ujawnienia ucznia, którego zachowanie wskazuje, ze może być pod wpływem środka odurzającego. 3. Procedura postępowania w przypadku ujawnienia na terenie szkoły ucznia, którego zachowanie wskazuje na użycie alkoholu lub jego posiadanie. 4. Procedura postępowania w przypadku zagrożenia terrorystycznego obowiązująca w Szkole Podstawowej nr 22 w Sosnowcu. 5. Procedura składania skarg i wniosków oraz karania i nagradzania uczniów Szkoły Podstawowej nr 22 w Sosnowcu (statut) 6. Procedura wykorzystania monitoringu wizyjnego w Szkole Podstawowej nr 22 w Sosnowcu. 9