PROGRAM PROFILAKTYKI. Szkoły Podstawowej NR 119 im. Janiny Porazińskiej w Krakowie

Transkrypt

1 PROGRAM PROFILAKTYKI Szkoły Podstawowej NR 119 im. Janiny Porazińskiej WRZESIEŃ SIERPIEŃ

2 Program profilaktyczny obejmuje wszystkie treści i działania o charakterze profilaktycznym skierowane do uczniów, nauczycieli i rodziców. Jest dostosowany do potrzeb rozwojowych uczniów oraz potrzeb naszego środowiska szkolnego. Zaproponowany program stanowi rozwinięcie programu wychowawczego realizowanego w szkole, który ma na celu kształtowanie osobowości uczniów i wspieranie ich rozwoju. Realizacja zadań zawartych w programie profilaktycznym powinna wpłynąć na uczniów tak, aby potrafili poradzić sobie z rozwiązaniem problemów, by umieli współżyć z ludźmi i potrafili wybrać to, co służy ich zdrowiu fizycznemu i psychicznemu. Program przewiduje działania na rzecz dzieci, podejmowane przez grono pedagogiczne mające przeciwdziałać marginalizacji lub wykluczeniu społecznemu uczniów. Program ma być rozwinięciem potencjału dziecka wyniesionego z domu rodzinnego. Warunkiem osiągnięcia założonych celów jest zaangażowanie wszystkich nauczycieli, wychowawców i rodziców. Może być dobrze zrealizowany przy współpracy z pracownikami różnych instytucji działającymi na rzecz dziecka takich jak między innymi Poradnią Psychologiczno - Pedagogiczną, Ośrodkiem Pomocy Społecznej, Policją, Sądem Rodzinnym, Strażą Miejską itp. Program Profilaktyczny Szkoły Podstawowej 119 opiera się na profilaktyce realizowanej w odniesieniu do dwóch z trzech grup ryzyka : 1.Profilaktyka uniwersalna - pierwszorzędowa - kierowana do grup niskiego ryzyka czyli do szerokiej populacji, które nie podejmują jeszcze zachowań ryzykownych. Polega na promowaniu zachowań zdrowotnych celem opóźnienia wieku inicjacji. 2 Profilaktyka selektywna - drugorzędowa podwyższonego ryzyka - należą tu osoby, które mają już za sobą pierwsze próby zachowań ryzykownych. 3. Profilaktyka wskazująca - trzeciorzędowa -wysokiego ryzyka - należą tu osoby o utrwalonych zachowaniach ryzykownych. Doświadczenie pokazuje, że w naszej szkole realizować należy profilaktykę uniwersalną i selektywną. Wynika to z wieku dzieci i z rodzaju problemów z jakimi mamy do czynienia. 2

3 II. Cele i zadania programu profilaktycznego Program profilaktyczny to program obejmujący swoimi oddziaływaniami całe środowisko szkolne. Na program ten składają się wszelkie cząstkowe programy profilaktyczne jak również inne działania zmierzające do wyeliminowania, bądź do zlikwidowania niepożądanych zjawisk mogących wystąpić w wśród młodzieży. Cel ogólny: Celem programu jest zwiększenie ilości i jakości oddziaływań profilaktycznych w szkole, w szczególności w zakresie ochrony zdrowia i redukcji antyspołecznych zachowań dzieci. Cele operacyjne: uczniowie mają świadomość i wiedzę o zachowaniach wpływających na zdrowie, potrafią dokonać właściwych wyborów prozdrowotnych, znają i stosują zasady bezpieczeństwa w szkole i poza nią, potrafią rozpoznać sytuacje i podejmować decyzje korzystne dla ich zdrowia i rozwoju, wiedzą jak oprzeć się presji grupy, potrafią szukać pomocy w trudnych dla siebie sytuacjach życiowych III. Zakres oddziaływań profilaktycznych Działania profilaktyczne obejmują wszystkich uczniów klas 0-VI, a metody i formy pracy są dostosowane do ich potrzeb i możliwości. Pracownicy szkoły będą się starać o włączenie rodziców jako naturalnych sojuszników do oddziaływań profilaktycznych prowadzonych przez szkołę poprzez informowanie ich o treściach przekazywanych uczniom oraz o dostrzeganych zagrożeniach. IV. Zadania programu 1. Bezpieczeństwo w szkole i poza nią. 2. Nabycie umiejętności udzielania pierwszej pomocy przedmedycznej. 3. Wyrabianie w uczniach nawyku do aktywnego spędzania czasu wolnego. 3

4 4. Kształtowanie w uczniach nawyku zdrowego odżywiania się. 5. Przeciwdziałanie przemocy i agresji. 6. Walka z nałogami. 7. Cyberprzestrzeń i jak właściwie z niej korzystać. V. Metody i formy pracy Program realizowany będzie metodami aktywizującymi na podstawie zasady odwoływania się do doświadczeń uczniów i ich wiedzy poprzez: gry i zabawy inscenizacje prace plastyczne dyskusje i debaty burzę mózgów i inne Realizacja programu odbywać się będzie także poprzez wycieczki, zajęcia sportowe, spotkania ze specjalistami itp. Podstawy prawne Szkolnego Programu Profilaktyki 1. Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r. (Dz. U. z 1997r. Nr 78, poz. 483) 2. Konwencja o Prawach Dziecka z dnia 20 listopada 1989 r., ratyfikowana przez Polskę 30 kwietnia 1991 r. 3. Ustawa z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty (Dz. U. z 2004r. Nr 256, poz z późniejszymi zmianami). 4. Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dnia 26 lutego 2002 r. w sprawie podstawy programowej wychowania przedszkolnego oraz kształcenia ogólnego w poszczególnych typach szkół (Dz. U. z 2002 Nr 51 poz. 458, z późniejszymi zmianami). 5. Rozporządzenie Ministra Edukacji 21 maja 2001 r. w sprawie ramowych statutów publicznego przedszkola oraz publicznych szkół ( Dz.U. z 2001r. Nr 61 poz. 626 z późniejszymi zmianami) 6. Rozporządzeniu MEN z dnia 7 stycznia 2003r. w sprawie zasad udzielania i organizacji pomocy psychologiczno-pedagogicznej w publicznych przedszkolach, szkołach i placówkach (Dz. U. z 2003r. Nr 11, poz. 114), 4

5 Założenia programowe: Założenia programowe wynikają z celów szczegółowych i odnoszą się do: Nauczycieli i wychowawców Uczniów Rodziców Pedagoga szkolnego Pielęgniarki szkolnej IDENTYFIKACJA PROBLEMU W oparciu o obserwację zachowań uczniów i analizę szkolnego środowiska zauważa się następujące problemy: Brak dyscypliny, Niska kultura osobista, Zachowania agresywne, posługiwanie się wulgaryzmami, Bójki, zaczepki, zastraszenia, Brak motywacji do nauki, Nieprzestrzeganie zasad bezpieczeństwa w szkole i poza nią, Ubóstwo materialne rodziców (brak zabezpieczenia posiłków i podręczników), Brak poszanowania mienia szkoły i kolegów, Dokuczanie, ośmieszanie i ubliżanie kolegom i koleżankom. Nieodpowiednie korzystanie z cyberprzestrzeni, portali społecznościowych. Wymienione problemy wynikają z: Braku właściwych wzorów w rodzinie i najbliższym otoczeniu (rodziny patologiczne, rozbite i niewydolne wychowawczo), Niekontrolowanie podejmowanych zajęć w czasie wolnym, Nieznajomość osób z najbliższego otoczenia dziecka DIAGNOZA SZCZEGÓŁOWA ŚRODOWISKA SZKOLNEGO Do badań zakwalifikowane zostaną wszystkie klasy, z podziałem na etapy edukacyjne ( na podstawie ogólnej analizy) Wykorzystane zostaną następujące narzędzia badawcze: ankiety dla wychowawców klas, ankiety dla uczniów, rozmowy z uczniami, nauczycielami, rodzicami, 5

6 obserwacja zachowań uczniów, dzienniki lekcyjne. Realizacja badań diagnostycznych odbywać się będzie poprzez wykorzystanie wyżej wymienionych narzędzi na wybranych grupach badawczych (rodzice, uczniowie, nauczyciele) Analizując wyniki badań zespół opracuje arkusz zbiorczy, sformułuje wnioski i zadania interwencyjne. KIERUNKI DZIAŁAŃ INTERWENCYJNYCH I PROFILAKTYCZNYCH Działania szkoły w kierunku wskazanym w wyniku diagnozy: 1. doskonalenie umiejętności nauczycieli w zakresie postępowania w konkretnych przypadkach i stosowania form pomocy poprzez organizowanie szkoleń Rad Pedagogicznych (warsztaty, WDN). 2. Włączenie przedstawicieli samorządu szkolnego do konkretnych działań. 3. Organizowanie systematycznych i profilaktycznych zajęć edukacyjnych w ramach lekcji wychowawczych, zastępstw lub spotkań dodatkowych.( 15 godzin w każdym cyklu edukacyjnym: Kl. I-III i Kl. IV-VI). 4. Stała współpraca z rodzicami w celu przekazywania im wiedzy na temat zagrożeń, także zapoznanie ich z działaniami wynikającymi z planu. 5. Zapewnienie uczniom możliwości racjonalnego i efektywnego wykorzystania czasu wolnego poprzez uczestnictwo w zajęciach pozalekcyjnych organizowanych przez szkołę (kółka zainteresowań, zajęcia w świetlicy, dyskoteki, wycieczki, imprezy okolicznościowe) i przy współpracy z Instytucjami wspierającymi ucznia i jego rodzinę. 6

7 Ewaluacja Ewaluacja programu dokonywana jest 1 raz w roku (na zakończenie roku szkolnego). Po 3 latach od wprowadzenia programu ewaluacja całego programu profilaktyki. FORMY EWALUACJI: - obserwacja (wychowawcy klas) - wywiad (Dyrektor Szkoły, Rada Rodziców) - rozmowy z uczniami - rozmowy z rodzicami - analiza dokumentów, realizacja tematów - obserwacja i ocena zachowań uczniów Opracowanie i prezentacja wyników badań Analiza realizacji programu profilaktyki szkoły - sprawozdania prezentowane podczas Rad Pedagogicznych, zamieszczane w protokole RP - spotkań z rodzicami 7

8 NIEPOWODZENIA SZKOLNE I MOTYWACJA DO NAUKI OKREŚLENIE STOPNIA PROFILAKTYKI CELE EFEKTY ODDZIAŁYWAŃ PROFILAKTYCZNYCH WYKORZYSTYWANE STRATEGIE OSOBY ODPOWIEDZIALNE Zmniejszanie skutków niepowodzeń szkolnych Profilaktyka uniwersalna- Pierwszorzędowa Uniwersalna skierowana do wszystkich uczniów Wypracowanie nawyku systematyczności i efektywności działań, Uczenie uczniów radzenia sobie z porażką i niepowodzeniami w różnych sytuacjach życiowych, Konstruktywna krytyka i motywowanie poprzez nagradzanie ( docenianie małych i dużych sukcesów) Rozpoznawanie uczniów z grup ryzyka i kierowanie ich do PPP lub innej instytucji wspierającej rodzinę Udostępnianie uczniom i rodzicom informacji o specjalistycznej pomocy poza szkołą Uczeń dostrzega korzyści ze stosowania systematycznej i efektywnej pracy, Potrafi sobie radzić w sytuacjach trudnych i wie gdzie szukać pomocy, Rodzice i nauczyciele znają i stosują konstruktywną krytykę i pozytywną motywację umiejętności życiowe; informacja o konsekwencjach; umiejętność pomagania wychowawcy klas, nauczyciele przedmiotu, pedagog 8

9 Profilaktyka Selektywna - Drugorzędowa pomoc w pokonywaniu trudności edukacyjnych uczniów, zmiana zachowań niepożądanych uczniów, uświadamianie dzieciom i rodzicom konsekwencji niewłaściwych zachowań. uczeń potrafi sobie radzić z różnymi problemami edukacyjnymi poprzez korzystanie z oferowanych mu przez szkołę form pomocy ( konsultacje, zaj. Wyrównujące braki, kółka zainteresowań), zmniejszenie ilości niepożądanych zachowań, uczeń i rodzic znają konsekwencje niewłaściwych zachowań. umiejętności życiowe; informacja o konsekwencjach dyrektor szkoły, wychowawcy, nauczyciele, pedagog Profilaktyka wskazująca - Trzeciorzędowa zapobieganie powstawaniu kolejnych niepowodzeń szkolnych, uczeń nie powiela dotychczasowych wzorców, pracuje nad zmianą obecnego stanu, wykorzystując proponowane formy pomocy, dyrektor szkoły, wychowawcy, nauczyciele, pedagog wdrażanie osób z problemami do normalnego funkcjonowania w środowisku uczeń stara się nawiązać właściwe relacje w zespole klasowym, grupie rówieśniczej 9

10 AGRESJA I PRZEMOC OKREŚLENIE STOPNIA PROFILAKTYKI CELE EFEKTY ODDZIAŁYWAŃ PROFILAKTYCZNYCH WYKORZYSTYWANE STRATEGIE OSOBY ODPOWIEDZIALNE Zapobieganie agresji i przemocy wśród uczniów, Profilaktyka uniwersalna- Pierwszorzędowa Uniwersalna skierowana do wszystkich uczniów kształcenie u uczniów umiejętności radzenia sobie z zachowaniami agresywnymi (własnymi i cudzymi), Reagowanie na każdy przejaw agresji, niesienie pomocy i poszukiwanie jej u innych, Wyedukowanie rodziców w zakresie prawa o nieletnich, Systematyczne monitorowanie przez nauczycieli zjawiska i stopnia agresji i przemocy w klasie i szkole, Reagowanie na każdy przejaw agresji w szkole Jednolite konsekwencje względem sprawców w świetle obowiązującego prawa szkolnego. Duże zaangażowanie nauczycieli w eliminację zjawiska agresji poprzez każdorazowe reagowanie Uczeń radzi sobie z agresją swoją i innych, Uczeń wie gdzie szukać pomocy w chwilach zagrożenia, Uczeń zna konsekwencje za niewłaściwe zachowania Uczeń przejawia postawę gotowości niesienia pomocy innym w każdej sytuacji, Uczeń nie pozostaje obojętny na krzywdę innych i uzyskuje potrzebne wsparcie ze strony osób dorosłych, Uczeń ponosi konsekwencje swoich czynów ( np. zadośćuczynienie, przeprosiny). umiejętności życiowe; informacja o konsekwencjach; umiejętność pomagania wychowawcy klas, nauczyciele przedmiotu, pedagog 10

11 Profilaktyka selektywnadrugorzędowa wsparcie uczniów przejawiających trudne zachowania, uczeń radzi sobie z emocjami, uczestniczy w proponowanych zajęciach, podejmuje się różnych działań na rzecz klasy, szkoły, umiejętności życiowe; dyrektor szkoły, wychowawcy, nauczyciele, pedagog wykorzystanie silnych stron ucznia w celu podniesienia samooceny, dzielą się swoją wiedzą i umiejętnościami z innymi dziećmi, służy pomocą słabszym od siebie, umiejętność pomagania pokazanie wpływu zmiany jego zachowania na relacje z rówieśnikami, osobami z jego najbliższego otoczenia. lepsza komunikacja z rówieśnikami, zmiana pozycji w grupie Profilaktyka wskazująca - Trzeciorzędowa wsparcie uczniów, którzy przechodzą ponowną adaptację w grupie w związku z działaniami terapeutycznymi uczeń właściwie adaptuje się i stara się normalnie funkcjonować w środowisku szkolnym umiejętność pomagania dyrektor szkoły, wychowawcy, nauczyciele, pedagog 11

12 STRES, EMOCJE OKREŚLENIE STOPNIA PROFILAKTYKI CELE EFEKTY ODDZIAŁYWAŃ PROFILAKTYCZNYCH WYKORZYSTYWANE STRATEGIE OSOBY ODPOWIEDZIALNE Profilaktyka uniwersalna - Pierwszorzędowa Uniwersalna skierowana do wszystkich uczniów kształcenie umiejętności radzenia sobie ze stresem, stosowanie odpowiednich zasad w pracy z uczniem ( nadpobudliwym, wrażliwym, wycofanym, trudnościami edukacyjnymi i emocjonalnymi, itp.) asertywna postawa i właściwe relacje w grupie, propagowanie metod eliminujących poziom stresu, udzielanie emocjonalnego wsparcia dzieciom i młodzieży w trudnych sytuacjach uczeń radzi sobie z sytuacjami stresowymi nauczyciele stosują odpowiednie metody pracy, uczeń nie ma problemu z wyrażaniem własnego zdania w sposób właściwy dzieci znają i stosują metody relaksujące, każde dziecko czuje się objęte opieką. umiejętności życiowe; umiejętność pomagania wychowawcy klas, nauczyciele przedmiotu, pedagog 12

13 Profilaktyka selektywna - Drugorzędowa objęcie pomocą uczniów mających trudności w radzeniu sobie ze stresem i własnymi emocjami uczeń korzysta z proponowanej mu pomocy, w niektórych sytuacjach radzi sobie z emocjami, stresem, uczeń nie przenosi swoich emocji na inne osoby. umiejętność pomagania dyrektor szkoły, wychowawcy, nauczyciele, pedagog umiejętności życiowe; 13

14 ZAGROŻENIE ŚRODKAMI UZALEŻNIAJĄCYMI OKREŚLENIE STOPNIA PROFILAKTYKI CELE EFEKTY ODDZIAŁYWAŃ PROFILAKTYCZNYCH WYKORZYSTYWANE STRATEGIE OSOBY ODPOWIEDZIALNE Zapobieganie zagrożeniom poprzez : Profilaktyka uniwersalna - Pierwszorzędowa Uniwersalna skierowana do wszystkich uczniów dostarczenie uczniom informacji o konsekwencjach stosowania środków uzależniających, wyposażenie rodziców i nauczycieli w wiedzę o rodzajach środków uzależniających, objawach ich zażywania, sposobach pomocy, wyposażenie uczniów w umiejętność odmawiania, uczeń rozpoznaje sytuacje zagrożenia zdrowia, uczeń zna konsekwencje stosowania środków uzależniających; rodzice i nauczyciele posiadają wiedzę o rodzajach środków uzależniających, objawach ich zażywania, sposobach pomocy; uczeń potrafi odmówić środków uzależniających uczeń za bezpieczne sposoby wykorzystania czasu wolnego umiejętności życiowe; wychowawcy klas, nauczyciele przedmiotu, pedagog 14

15 Profilaktyka selektywna - Drugorzędowa objęcie pomocą uczniów z grupy ryzyka uczeń ma świadomość zagrożeń, jakie niesie ze sobą środowisko, w którym funkcjonuje; uczeń zna sposoby i potrafi oprzeć się presji tego środowiska; dyrektor szkoły, wychowawcy, nauczyciele, pedagog uczeń korzysta z proponowanej przez szkołę oferty pomocy CYBEPRZEMOC: Zapoznanie uczniów z wiedzą na temat: - ochrony danych osobowych, - kradzieży tożsamości, - ochrony własnego wizerunku oraz wizerunku innych osób, - pozornej anonimowości w Internecie, - rozpowszechniania dzieł chronionych prawem autorskim, - zagrożeń płynących z czatów, komunikatorów internetowych, - złośliwych oprogramowań, - organizowanie konkursów związanych z bezpieczeństwem w cyberprzestrzeni 15

16 - zorganizowanie w szkole Dnia Bezpiecznego Internetu - zachęcanie nauczycieli do poruszania tematyki bezpieczeństwa dzieci w sieci na lekcjach wychowawczych i lekcjach informatyki - motywowanie nauczycieli do bezzwłocznego informowania Dyrektora szkoły oraz pedagoga o zaistniałych zjawiskach cyberprzemocy. - aktywne włączanie rodziców we wszelkie działania podejmowane przez szkołę w temacie cybeprzemocy i bezpieczeństwa w sieci, - tworzenie możliwości wyrażania swojego zdania i własnych propozycji w tym zakresie. - współpraca z właściwą terytorialnie jednostką Policji w zakresie zagrożeń związanych z Internetem, cyberprzemocą, - pogadanka profilaktyczna przeprowadzona przez przedstawicieli Straży Miejskiej, Policji. Zatwierdzony Uchwałą nr 3/2013/2014 Rady Rodziców z dnia 26 września 2013r. i obowiązuje od dnia uchwalenia. 16

17 ZAŁĄCZNIK DO PROGRAMU PROFILAKTYKI: Lista zagadnień do zrealizowania w czasie cyklu edukacyjnego w klasach I-III: 1. Spotkanie z nieznajomym. 2. Integracja. 3. Bezpieczna droga do szkoły. 4. Właściwa komunikacja. 5. Jak wyrażać swoje emocje. 6. Zdrowe śniadanie. 7. Koleżeństwo, przyjaźń. 8. Cyberprzestrzeń. 9. Mienie szkolne i kolegów. 10. Właściwa samoocena. 11. Tolerancja dla inności. 12. Moje pierwsze porażki. 13. Kary, nagrody, motywacja do nauki. 14. Prawa i obowiązki ucznia. 15. Aktywne spędzanie wolnego czasu. 17

18 ZAŁĄCZNIK DO PROGRAMU PROFILAKTYKI: Lista zagadnień do zrealizowania w czasie cyklu edukacyjnego w klasach IV-VI: 1. Integracja. 2. Stres. 3. Motywacja, kary i nagrody. 4. Prawa i obowiązki ucznia. 5. Tolerancja. 6. Samoocena. 7. Wyrażanie emocji, panowanie nad nimi. 8. Komunikowanie się w grupie, rozwiązywanie problemów. 9. Zdrowe śniadanie. 10. Aktywność sportowa. 11. Uzależnienia. 12. Utożsamianie się ze szkołą. 13. Agresja, konflikty w grupie. 14. Koleżeństwo, relacje w grupach. 15. Cyberprzestrzeń, dojrzewanie i zachodzące zmiany. 18