ZARZĄDZANIE RYZYKIEM W PRZEDSIĘBIORSTWIE PRODUKCYJNYM ZGODNIE Z ZAŁOŻENIAMI TEORII OGRANICZEŃ
|
|
- Bogna Cybulska
- 8 lat temu
- Przeglądów:
Transkrypt
1 Jacek Wrodarczyk Uniwersye Ekonomiczny w Kaowicach ZARZĄDZANIE RYZYKIEM W PRZEDSIĘBIORSTWIE PRODUKCYJNYM ZGODNIE Z ZAŁOŻENIAMI TEORII OGRANICZEŃ Wprowadzenie W obecnej syuacji rynkowej wzmożona konkurencja wymaga od przedsiębiorsw ciągłego dososowywania oferowanych produków do porzeb klienów. Powoduje o powsanie ogromnej liczby warianów produków, wersji wyposażenia czy wreszcie nowych grup produkowych. W ak szybko zmieniającej się srukurze produkcji określenie opłacalności produkcji danego produku saje się isonym problemem. Dodakowo, różnego rodzaju ryzyko związane z działalnością produkcyjną komplikuje możliwość rzeelnej oceny opłacalności produkcji. Ryzyko w przedsiębiorswie produkcyjnym opisywane w ym opracowaniu związane jes ze zmieniającą się wydajnością procesów produkcyjnych. Wydajność ych procesów może spadać na skuek wysępowania awarii i userek urządzeń lub być związane z nieodpowiednią jakością maeriałów bądź surowców wykorzysywanych w procesie produkcyjnym. Innymi przyczynami zmniejszonej wydajności mogą być czynniki zależne od personelu, akie jak zmniejszona wydajność operaora lub popełnione przez niego błędy. W związku z ymi zjawiskami realny czas produkcji deali przez gniazdo produkcyjne może być mniejszy niż czas nominalny, a co za ym idzie wielkość produkcji będzie mniejsza niż zakładana, co prowadzi bezpośrednio do zmniejszenia sprzedaży a w konsekwencji do spadku zyskowności. W podejmowaniu decyzji pomaga sworzenie rankingu opłacalności produków przedsiębiorswa. By zminimalizować wpływ czynników negaywnych na wynik finansowy, przedsiębiorswo powinno produkować w pierwszej kolejności produky najbardziej opłacalne. Celem opracowania jes prezenacja meody minimalizacji ryzyka związanego z niepełną dosępnością czasu urządzeń produkcyjnych. Meoda pozwala na minimalizację ryzyka zmniejszenia zyskowności działalności przedsiębiorswa produkcyjnego w wyniku awarii urządzeń, wydajności niższej niż nominalna ip.
2 26 Jacek Wrodarczyk Na wsępie prezenowane są określone rodzaje ryzyka wysępującego w przedsiębiorswie produkcyjnym. Omawiane jes przede wszyskim ryzyko związane ze zmiennością dosępności czasu pracy urządzeń oraz zaniżoną kalkulacją cenową prowadzące do obniżenia zyskowności konraku. Nasępnie przedsawione są podsawowe założenia eorii ograniczeń oraz model przedsiębiorswa uwzględniający jej założenia, pozwalający na określenie najbardziej opłacalnego produku przy założeniu isnienia jednego ograniczenia wewnęrznego. Dalej zaprezenowano symulacyjne rozwiązanie problemu określenia rankingu opłacalności produków w syuacji, gdy isnieją dwa odrębne gniazda produkcyjne będące wąskimi gardłami.. Założenia eorii ograniczeń Podsawowym założeniem eorii ograniczeń jes isnienie ograniczenia w każdej organizacji/przedsiębiorswie. Przedsiębiorswo zosaje porównane do łańcucha, kóry ma swoje najsłabsze ogniwo i o ogniwo jes właśnie ograniczeniem []. Ograniczenia podzielone zosały na dwa ypy: ograniczenia wewnęrzne, czyli najmniej wydajne gniazda produkcyjne lub procedury wewnęrzne przedsiębiorswa, ograniczenia zewnęrzne najczęściej rynek, czyli popy na produky przedsiębiorswa, ale akże konyngeny, dosawcy lub obowiązujące prawo. Fak isnienia ograniczeń, czyli czynników uniemożliwiających przedsiębiorswu rozwój i zwiększenie sprzedaży, wymusza na kadrze kierowniczej zasosowanie konkrenych narzędzi pozwalających na poprawę wydajności przedsiębiorswa. Ten sysem poprawy wydajności przedsiębiorswa zosał przez E. Goldraa nazwany five seps of focusing [3], czyli pięć kroków koncenracji. Pierwszym krokiem jes ZIDENTYFIKUJ ograniczenie(-a) sysemu podsawą znalezienia rozwiązania jes zdefiniowanie problemu co oznacza, że analizę przedsiębiorswa należy rozpocząć od idenyfikacji i opisania ograniczeń. Krok drugi o Zdecyduj, jak WYEKSPLOATOWAĆ ograniczenie(-a) w celu poprawy wydajności całego przedsiębiorswa konieczne jes podjęcie działań, kóre pozwolą poprawić wydajność ograniczenia, przykładowo, poprawić wydajność najmniej sprawnego gniazda produkcyjnego poprzez skrócenie czasu przezbrojeń bądź niedopuszczanie do wysępowania przesojów. Poprawę wydajności można uzyskać akże dzięki częściowej wsępnej obróbce dealu przed gniazdem będącym ograniczeniem. Trzeci krok o PODPORZĄDKUJ wszysko powyższej decyzji z chwilą, kiedy określona zosała maksymalna wydajność ograniczenia, należy dosroić cały proces produkcyjny do ej właśnie wydajności. Szczególnie gniazda znajdujące się przed
3 ZARZĄDZANIE RYZYKIEM W PRZEDSIĘBIORSTWIE PRODUKCYJNYM 27 ograniczeniem nie powinny produkować więcej niż ograniczenie jes w sanie przeworzyć, ponieważ będzie o powodowało sałe powiększanie się zapasów przed wąskim gardłem. Oczywiście należy przewidzieć odpowiedni bufor bezpieczeńswa, aby awaria maszyny pracującej przed ograniczeniem nie doprowadziła do zarzymania produkcji na gnieździe będącym ograniczeniem. Krok czwary określony zosał jako PODNIEŚ wydajność ograniczenia dopiero po usawieniu czasu cyklu produkcyjnego zgodnie z wydajnością ograniczenia można rozważać likwidację ego ograniczenia. Może o być wprowadzenie kolejnej zmiany produkcyjnej w gnieździe, kóre jes ograniczeniem lub inwesycja w kolejne urządzenie niezbędne do przeprowadzenia procesu w ym gnieździe. Osani krok brzmi Jeśli w krokach 2-4 ograniczenie zosało przełamane, WRÓĆ do kroku ; nie pozwól, by ograniczeniem sała się INERCJA. Bardzo isonym elemenem eorii ograniczeń jes ciągłość procesu doskonalenia przedsiębiorswa nazwana przez Goldraa process of ongoing improvemen. Idenyfikując, eksploaując, a nasępnie likwidując ograniczenie sysemu kadra zarządzająca robi krok do przodu, jednak likwidacja jednego ograniczenia powoduje powsanie nowego w innym miejscu. Jeśli dokonano zakupu drugiego urządzenia pracującego w gnieździe będącym ograniczeniem, o wydajność łańcucha nie wzrośnie dwukronie, a jedynie do poziomu drugiego najmniej wydajnego gniazda produkcyjnego. Dla nowego ograniczenia należy po raz kolejny przeprowadzić proces poprawiania wydajności, kóry może w niekórych przypadkach być sprzeczny z wcześniejszymi usprawnieniami (kiedy ograniczeniem było inne gniazdo produkcyjne). Dlaego niezmiernie ważną częścią eorii ograniczeń jes posula sworzenia organizacji uczącej się, dla kórej zmiana nie jes jednorazową niedogodnością ale ciągłym procesem w dążeniu ku doskonałości. Goldra określił akże cel każdego przedsiębiorswa jako koniunkcję rzech warości: zarabiać pieniądze eraz i w przyszłości, zagwaranować pracownikom bezpieczne i saysfakcjonujące środowisko pracy eraz i w przyszłości oraz zaspokajać rynek, eraz i w przyszłości [4, s. 227]. 2. Model przedsiębiorswa opary na eorii ograniczeń Głównym założeniem modelu przedsiębiorswa zaproponowanego przez eorię ograniczeń jes badanie wpływu wyboru konkrenych warianów decyzyjnych na wydajność całego przedsiębiorswa. Zidenyfikowanie ograniczenia umożliwia usalenie srukury sprzedaży pozwalającej na zmaksymalizowanie zysku firmy. Twórca eorii opisując syuację przedsiębiorswa korzysa z kilku podsawowych charakerysyk:
4 28 Jacek Wrodarczyk. CCR Capaciy-Consrained Resource. Jes o wydajność zasobu, kóry ogranicza całkowią wydajność sysemu, zw. wąskie gardło. 2. TVC Toally Viariable Cos. 3. OE Operaing Expences. Wszyskie wydaki, kóre ponosi przedsiębiorswo niezależnie od wielkości produkcji oprócz TVC (płace oprócz sawek akordowych, energia, reklama i markeing, logisyka). Koszy, kóre wzrasają wraz z każdą wyprodukowaną jednoską (maeriały, płaca akordowa, prowizja). 4. I Invesmens. Inwesycje, nakłady ponoszone jednorazowo, pozwalające na pozyywną zmianę kóregoś z pozosałych czynników (nowa, wydajniejsza maszyna, nowy kanał sprzedaży). 5. S Sales sprzedaż 6. T Throughpu przerób T = S TVC Przerób należy więc rozumieć jako ilość pieniędzy, kóre zosaną na koncie przedsiębiorswa po sprzedaży danej grupy produków, opłaceniu maeriałów i pozosałych koszów zmiennych. Teoreyczny model finansowy przedsiębiorswa wygląda nasępująco [2] ZYSK = T OE I Warość przerobu limiowana jes przez wydajność wąskiego gardła (CCR) dla ograniczeń wewnęrznych lub warość popyu lub konyngenu dla ograniczeń zewnęrznych. Dane e są ławe do zebrania, dzięki czemu model jes prosy w konsrukcji, a jednocześnie pozwala na globalną analizę warianów decyzyjnych, dzięki jasnemu kryerium decyzyjnemu, czyli warości zysku. Przykładem niech będzie decyzja o inwesycji w wydajniejsze urządzenie pracujące w gnieździe produkcyjnym niebędącym ograniczeniem. Zgodnie z wcześniejszymi posulaami, aka inwesycja nie poprawi wydajności całego procesu produkcyjnego. Czy więc ponoszenie akiego nakładu inwesycyjnego ma sens? Tak pod warunkiem, że będzie o miało pozyywny wpływ na inną część przedsiębiorswa przykładowo, wyższa wydajność lub skrócenie czasów przezbrojeń danego gniazda produkcyjnego pozwoli na zmniejszenie koszów sałych (OE) dzięki możliwości zlikwidowania jednego lub większej liczby eaów, isonego zmniejszenia koszów energii bądź wydaków na naprawy i eksploaację. Przyjmijmy, że w firma produkuje rzy wyroby: A, B i C. Każdy produk przewarzany jes na każdym z pięciu kolejnych gniazd produkcyjnych. Na podsawie przeprowadzonej analizy czynności meodą badań migawkowych orzymano normy czasów przewarzania produków na kolejnych gniazdach produkcyjnych. W abeli zaprezenowano zebrane dane (w minuach).
5 ZARZĄDZANIE RYZYKIEM W PRZEDSIĘBIORSTWIE PRODUKCYJNYM 29 Tabela Dane doyczące czasów przewarzania produków na gniazdach produkcyjnych Analizując zebrane dane można swierdzić, że wąskim gardłem ego pro- cesu produkcyjnego jes gniazdo produkcyjne G3 średnia czasów prze- warzania produków na ym gnieździe jes największa. Koszy maeriałowee dla kolejnych wyrobów wynoszą odpowiednio 8, 2 oraz zł. Czas jednoskowy wykonania operacji w gnieździe G3 będącym wąsa dla kim gardłem wynosi dla wyrobu A 2,9 min, dla wyrobu B 2,5 min, wyrobu C,2 min. Plan produkcyjny obejmuje wyworzenie jednosek wyrobu A, oraz po 5 jednosek wyrobów B i C. Czas CCR o czas przewarza- nia produków na gnieździe G3 będącym wąskim gardłem procesu produkcyj- Excel nego. Na rys. zaprezenowano dane do przykładu skonsruowanego w arkuszu [8]. Rys.. Dane do przykładu w arkuszu Excel
6 22 Jacek Wrodarczyk Jeśli wszyskie produky zosaną wyprodukowane i sprzedane, o przedsiębiorswo osiągnie zysk w wysokości 25 zł dziennie. Ilość czasu pracy gniazda produkcyjnego będącego wąskim gardłem niezbędnego do wyprodukowania wszyskich rzech produków w zamówionych ilościach wynosi 475 minu. Przedsiębiorswo pracując w sysemie jednozmianowym, ma do dyspozycji maksymalnie 48 minu czasu pracy dziennie. W syuacji idealnej, czyli w momencie pełnego wykorzysania dosępnego czasu produkcji, ograniczeniem ego przedsiębiorswa byłby rynek eoreycznie możliwości produkcyjne przewyższają wielkość zamówień. Jednak isnieje duże ryzyko niewykonania ego planu produkcyjnego, związane ze zmiennością czasu pracy gniazda produkcyjnego będącego wąskim gardłem bufor na błędy bądź sray wynosi ylko 5 minu. Jeżeli bufor en zosanie przekroczony ograniczeniem przedsiębiorswa sanie się gniazdo produkcyjne będące wąskim gardłem procesu produkcyjnego. To właśnie wydajność ego gniazda będzie definiowała ilość produków, kóre uda się sprzedać, czyli de faco wielkość zysku jaką uda się osiągnąć. Aby zminimalizować wpływ zmienności możliwości produkcyjnych na zysk przedsiębiorswa, należy w pierwszej kolejności wywarzać produky najbardziej opłacalne. Na pyanie, kóre produky są bardziej opłacalne i kóre powinny być produkowane w pierwszej kolejności, aby wpływ zmniejszonej wydajności na zysk był minimalny, pomaga odpowiedzieć kryerium T / Czas CCR. Jes o ilość pieniędzy jakie generuje sprzedaż danego produku w odniesieniu do jednoski czasu pracy wąskiego gardła, a co za ym idzie całego zakładu. Im wyższa warość ego kryerium, ym bardziej opłacalna jes produkcja danego produku. W syuacji, gdy isnieje ryzyko niewyprodukowania wszyskich produków, na kóre jes popy, przedsiębiorswo powinno skoncenrować się na produkach o najwyższym wskaźniku T/ Czas CCR, a w nasępnej kolejności wywarzać e o mniejszej warości wskaźnika. Z przeprowadzonych obliczeń wynika, że firma powinna w pierwszej kolejności produkować wyrób B, nasępnie A, a na końcu wyrób C. Taka klasyczna analiza niesie ze sobą jednak niebezpieczeńswo błędnego określenia możliwego do osiągnięcia zysku, a co za ym idzie podjęcia błędnych decyzji. Zgodnie z przedsawionym modelem, maksymalny zysk przedsiębiorswa przy nieograniczonym popycie na każdy z produków osiągnięy zosanie przy produkcji ylko produku B, i mógłby wynieść 84 zł = (48 min x 4,8 zł) 5 zł. Jes o błąd ponieważ wąskim gardłem produkcji produku B jes nie gniazdo G3 ylko gniazdo G4, a maksymalna możliwa do wyprodukowania ilość produku B o 54 (48 min / 3, min [czas obróbki na gnieździe G4]) sz. zamias 92 (48 min / 2,5 min [czas obróbki na gnieździe G3]). W przypadku srukury produkcji składającej się ylko z produku B maksymalny zysk może wynieść jedynie 348 zł. Mamy zaem do czynienia z syuacją, w kórej ograni-
7 ZARZĄDZANIE RYZYKIEM W PRZEDSIĘBIORSTWIE PRODUKCYJNYM 22 czeniem przedsiębiorswa, w zależności od srukury produkcji rozumianej jako kombinacja ilości konkrenych produków w planie produkcji (w ym przypadku A =, B = 5, C = 5) będą różne gniazda produkcyjne. Tabela 2 Dane doyczące czasów przewarzania produków A, B oraz C 3. Model w przypadku isnienia więcej niż jednego ograniczenia Klasyczna analiza zakłada, że dla wszyskich produków rozkład czasów przewarzania na kolejnych gniazdach produkcyjnych jes jednorodny, zn. cza- od siebie oraz dla wszyskich produków możemy wyznaczyć jedno, wspólne wąskie gardło. Możliwe jednak, że dla różnych produków różne gniazda pro- sy przewarzania na kolejnych gniazdach produkcyjnych nie różnią się isonie dukcyjne będą wąskimi gardłami. W akim przypadku nie ma możliwości bezpośredniego wykorzysania kryerium T / Czas CCR do określenia ran- różnych gniazd produkcyjnych. Przykład zesawienia czasów obróbki gdzie możliwe jes wysąpienie dwóch wąskich gardeł prezenuje abela kingu opłacalności produków, ponieważ nie można porównywać czasu pracy 2. W prezenowanej abeli produków produky A oraz C mają swoje wąskie gardło w gnieździe G3, zaś produk B w gnieździe G4. Aby sprawdzić, w jakiej kolejności należy produkować wyroby w sy- uacji losowej dosępności czasu pracy gniazd produkcyjnych G3 oraz G4 sko- rzysać można z modelu symulacyjnego.
8 222 Jacek Wrodarczyk Tabela 3 Rozkłady dosępności czasu pracy gniazd produkcyjnych Tabela 4 Dane dla dwóch ograniczeń 4. Model symulacyjny dla problemu dwóch ograniczeń Do rozwiązania problemu usalenia rankingu opłacalności produków wykorzysany zosanie model symulacyjny będący rozwinięciem klasycznego modelu eorii ograniczeń. Oprócz podsawowych danych, akich jak koszy sałe (OE), koszy maeriałów (TVC) czy ceny sprzedaży (S), do modelu należy wykorzysać czasy dla gniazd będących ograniczeniami dla kóregokolwiek z produków. Produkcja produku A wykorzysa czas gniazda G3 będącego ograniczeniem dla ego produku, ale akże czas gniazda G4, kóre jes ograni- możliwość wyprodukowania akże produków B, jak i C w różnym sopniu. Rozkłady prawdopodobieńswa dosępnego czasu pracy gniazd, kóre są poen- cjalnymi wąskimi gardłami procesu (w zależności od srukury produkcji), czyli czeniem dla produku B. Dlaego wyworzenie produku A zmniejsza gniazd produkcyjnych G3 oraz G4 przedsawia abeli 3. W zależności od czynnika ryzyka produkywny czas pracy urządzeń może być mniejszy niż 48 minu, a o sprawi, że wykonanie całego planu pro- w abeli dukcyjnego będzie niemożliwe. Dane dla dwóch ograniczeń przedsawiono 4. Z punku widzenia ograniczenia pierwszego bardziej opłacalny jes pro- duk A niż produk C. Warość kryerium dla produku B jes najwyższa z punk- u widzenia ograniczenia pierwszego, lecz nie jes o ograniczenie dla ego pro-
9 ZARZĄDZANIE RYZYKIEM W PRZEDSIĘBIORSTWIE PRODUKCYJNYM 223 duku, dlaego nie można brać ej warości pod uwagę. Produk C nie jes bard- rankingu. Możliwie najlepszy wynik finansowy przedsiębiorswo osiągnie, jeśli ziej opłacalny niż dwa pozosałe produky, więc umieszczony zosanie na końcu kolejność produkcji zosanie usalona na jeden z nasępujących sposobów: A, B, C lub B, A, C. Aby swierdzić jakich warości zysku można się spodziewać przy wyborze każdego z ych warianów, dokonano symulacji [7]. Przyjęo wy- konanie eksperymenów przy losowym czasie dosępności gniazd pro- zysku. W symulacji brane pod uwagę jes wykorzysanie dosępnego czasu pra- dukcyjnych G3 oraz G4, a jako kryerium decyzyjne określono średnią warość cy obu gniazd produkcyjnych dla produku będącego w pierwszej kolejności, nasępnie pozosały czas wykorzysywany jes do produkcji kolejnego produku. Symulacja S określa wyniki uzyskane dla kolejności A, B, C zaś symulacjaa S2 wyniki dla kolejności B, A, C. Wyniki symulacji zaprezenowane zosały w abeli 5. Wyniki symulacji S oraz S2 Tabela 5 W abeli 5 przedsawiono średni zysk osiągnięy w każdej z symulacji ja- są rozłączne, a zgodnie z esem na isoność różnicy średnich hipoezę o równości średnich należy odrzucić, można uznać, że kolejność produkcji A-B-C da lepszy wynik finansowy niż kolejność B-A-C w przeciwieńswiee do ko kryerium decyzyjne. W związku z fakem, że przedziały ufności dla średniej wyniku, na jaki wskazywałaby klasyczna analiza. Podejście symulacyjne po- produkcyjne są wąskimi gardłami. Prawdopodobna jes syuacja, w kórej liczba zwala dokonać porównania renowności produków, dla kórych różne gniazda
10 224 Jacek Wrodarczyk różnych wąskich gardeł będzie większa niż dwa, szczególnie jeśli analizowane będzie duże przedsiębiorswo mające w swojej ofercie seki produków. W akiej syuacji model symulacyjny będzie bardziej skomplikowany, jednak koncepcja pozosanie bez zmian produky, kóre generują największą warość przerobu na minuę pracy swojego wąskiego gardła będą bardziej opłacalne od innych mających wąskie gardło w ym samym gnieździe produkcyjnym. Po wyznaczeniu ych produków należy symulacyjnie zweryfikować, kóra kolejność produkcji da najlepszy rezula. Dla większych przedsiębiorsw prawdopodobnie niezbędne będzie wykonanie większej liczby symulacji, jednak nawe wyłonienie wąskiej grupy produków najbardziej opłacalnych, dla kórych nie będzie możliwe jednoznaczne określenie rankingu opłacalności, będzie ważną i cenną informacją dla zarządu formułującego sraegię sprzedażową przedsiębiorswa. Szczególny akcen należy kłaść na fak, że proponowana analiza ma sens jedynie w syuacji, gdy przedsiębiorswo ma więcej zleceń niż mocy produkcyjnych. W syuacji, w kórej przedsiębiorswo dysponuje wolnymi mocami przerobowymi proponowana meoda może jedynie pomóc wskazać produky, kóre powinny być promowane i rozwijane. Podsumowanie W opracowaniu zaprezenowano meodę umożliwiającą określenie rankingu renowności produków przedsiębiorswa w syuacji zmiennej dosępności czasów urządzeń produkcyjnych w syuacji, gdy w przedsiębiorswie różne produky mają różne wąskie gardła. Model opary na eorii ograniczeń pozwala na podjęcie decyzji o wyborze najważniejszych z punku widzenia wyniku finansowego przedsiębiorswa produków w syuacji, gdy isnieje ryzyko niewykonania w całości planu produkcyjnego. Minimalizacja wpływu ego ryzyka na wynik finansowy jes możliwa poprzez odpowiedni dobór kolejności produkcji ak, aby najbardziej opłacalne produky zosały wyprodukowane w pierwszej kolejności, a czas nie zosał zmarnowany. Zaprezenowany sposób modelowania odznacza się ławością zgromadzenia danych oraz przejrzysością wyników. Niewąpliwym auem jes akże możliwość analizy różnych warianów decyzyjnych. Meoda a w przeciwieńswie do popularnego Aciviy-Based-Cosing nie wymaga zebrania dokładnych danych czasowych ze wszyskich sanowisk produkcyjnych, co uławia akualizację modelu w szybko zmieniających się realiach rynkowych. W przyszłości należy rozważyć zbadanie meod pozwalających na wyznaczenie fakycznych ograniczeń przedsiębiorswa, ponieważ w zależności od udziału produku w łącznej produkcji przedsiębiorswa ograniczenie dla ego konkrenego produku będzie miało większy bądź mniejszy wpływ na wynik finansowy. Wyznaczanie ograniczenia całego przedsiębiorswa jes isoą eorii ograniczeń, jednak w obecnej syuacji klasyczna analiza czasów wykonania kolejnych czynności produkcyjnych saje
11 ZARZĄDZANIE RYZYKIEM W PRZEDSIĘBIORSTWIE PRODUKCYJNYM 225 się niewysarczająca z powodu dużej ilości różnorodnych produków, co może prowadzić do syuacji, w kórej każde z gniazd produkcyjnych będzie ograniczeniem dla kóregoś z produków. W akiej syuacji niezbędne będzie określenie fakycznego ograniczenia przedsiębiorswa. Lieraura. Bozarh C., Handfield R.B. (27). Wprowadzenie do zarządzania operacjami i łańcuchem dosaw. Helion, Gliwice. 2. Corbe T. (27). Finanse do góry nogami. MinBooks, Warszawa. 3. Goldra E. (99). Wha is his Thing Called Theory of Consrains and How Should i be Implemened? Norh River Press, Grea Barringon. 4. Goldra E. (2). Cel. Werbel, Warszawa. 5. Goldra E., Fox R.E. (986). The Race. Norh River Press, Croon on Hudson. 6. Goldra E. (27). Cel II. To nie przypadek. MinBooks, Warszawa. 7. Nowak M. (27). Symulacja kompuerowa w problemach decyzyjnych. AE, Kaowice. 8. Wrodarczyk J. (2). Modelowanie działalności przedsiębiorsw produkcyjnych w oparciu o Teorię Ograniczeń. W: Inernaional Dimenions in Economics. Red. K. Karwacka. Łódź. RISK MANAGEMENT IN PRODUCTION ENTERPRISES ACCORDING TO A MODEL BASED ON THE THEORY OF CONSTRAINTS Summary The goal of his aricle is o presen a mehod of minimizing risk of producion company conneced wih producion faciliies producive ime flucuaion. In he beginning, auhor presens risk ypes occurring in producion companies. Mainly addressed is he risk of no compleing he producion plan, wha causes he financial profi o be lower. Afer ha he basic assumpions of he heory of consrains is presened as well as he classic model based on he heory wih one consrain presen. In he las par a simulaion model is presened o solve he problem of opimal produc ranking definiion, wih wo independen possible boleneck producion ness in he producion process.
12
13 OPTYMALNE DECYZJE
14
15 Daria Bałuch Uniwersye Ekonomiczny w Kaowicach KONCEPCJA SYSTEMU WSPOMAGAJĄCEGO WYCENĘ NIERUCHOMOŚCI Wprowadzenie Wycena nieruchomości jes problemem, w kórym jeseśmy zmuszeni opierać się na nieprecyzyjnych danych i subiekywnych ocenach. Część z nich jes związana z samą specyfiką wyceny nieruchomości, gdyż eren, kóry dla jednego ekspera może być warościowy, dla innego będzie zupełnie bezużyeczny. Podobną niepewność i nieprecyzyjne określenia, przy odpowiednich nakładach czasowych i finansowych, można zbadać i zmierzyć, a nasępnie sformalizować. W każdym sysemie podczas wyceny nieruchomości biorą udział ludzie określający cechy, przekazujący informacje, podejmujący decyzje. W en sposób pojawia się elemen niepewności, wynikający z indywidualnego spojrzenia na różne kwesie. Podczas rozwiązywania akich problemów częso pomijany jes elemen niepewności, co pomniejsza dokładność wyniku. Celem prezenacji jes przedsawienie koncepcji sysemu wspomagania wyceny nieruchomości wykorzysującego meody wielokryerialne. W proponowanym podejściu uwzględniony zosanie fak nieprecyzyjności danych, dzięki czemu sanowić będzie remedium dla isniejących już rozwiązań.. Meody wyceny nieruchomości Analizując proces wyceny nieruchomości można wyróżnić 4 podejścia: porównawcze sugerujące 3 meody: meodę porównywania parami, meodę korygowania ceny średniej, meodę analizy saysycznej rynku, dochodowe preferujące: meodę inwesycyjną, meodę zysków, echnikę kapializacji prosej, echnikę dyskonowania srumieni pieniężnych,
16 23 Daria Bałuch podejście koszowe wyróżniające: meodę koszów odworzenia, meodę koszów zasąpienia, podejście mieszane rekomendujące 3 meody: meodę pozosałościową, meodę koszów likwidacji, meodę wskaźników szacunkowych grunu []... Podejście porównawcze Sosując meodę porównywania parami porównuje się nieruchomość będącą przedmioem wyceny, kórej cechy są znane, kolejno z nieruchomościami podobnymi, kóre były przedmioem obrou rynkowego i dla kórych znane są ceny ransakcyjne, warunki ransakcji oraz cechy nieruchomości. Przy meodzie korygowania średniej ceny do porównań przyjmuje się z rynku właściwego, ze względu na położenie wycenianej nieruchomości, co najmniej kilkanaście nieruchomości podobnych, kóre były przedmioem obrou rynkowego i dla kórych znane są ceny ransakcyjne, warunki zawarcia ransakcji oraz ich cechy. Warość nieruchomości będącej przedmioem wyceny określa się korygując współczynnikami korygującymi, średnią cenę nieruchomości podobnych, ych wielkości, kóre są przypisane poszczególnym cechom danych nieruchomości. W meodzie analizy saysycznej rynku do porównań przyjmuje się próbę nieruchomości reprezenaywnych. Warość nieruchomości określa się przy użyciu meod sosowanych w analizie saysycznej np. wykorzysując analizę regresji [2]..2. Podejście dochodowe Aby móc sosować podejście dochodowe, niezbędna jes znajomość dochodu uzyskiwanego lub możliwego do uzyskania z czynszów lub innych dochodów z nieruchomości sanowiącej przedmio wyceny oraz z nieruchomości podobnych. Meodę inwesycyjną sosuje się przy określaniu warości nieruchomości przynoszących lub mogących przynieść dochód z czynszów najmu lub dzierżawy, kórego wysokość można usalić na podsawie analizy kszałowania się sawek rynkowych ych czynszów. Meodę zysków sosuje się przy określaniu warości nieruchomości przynoszących lub mogących przynosić dochód, kórego wysokości nie można usalić w sposób podany wyżej. Dochód usala się w wysokości odpowiadającej udziałowi właściciela nieruchomości w zyskach z działalności prowadzonej na danej nieruchomości będącej przedmioem wyceny oraz na nieruchomościach podobnych.
17 KONCEPCJA SYSTEMU WSPOMAGAJĄCEGO 23 Technikę kapializacji prosej wykorzysuje się do wyceny nieruchomości, dla kórej uzasadnione jes założenie (przewidywanie), że realna warość dochodu pozosanie w przyszłości na poziomie dochodu obecnego oraz że poziom ego dochodu będzie sały. W modelu echniki kapializacji prosej mieści się, zgodnie z powyższym, założenie sabilności dochodu w dłuższej perspekywie. Jeśli uzasadnione są założenia, co do wzrosu dochodu (lub jego spadku), roczny dochód może być przyjęy na poziomie wyższym (lub niższym) od bieżącego [3]. Technikę dyskonowania srumieni pieniężnych sosuje się do określania warości nieruchomości, dla kórych realna warość dochodu ulegnie w przewidywanej przyszłości zmianie. Zmiana poziomu dochodu może być spowodowana sukcesywnym dochodzeniem nieruchomości i jej części składowych do założonego programu i zdolności świadczenia usług (wynajmu, wydzierżawiania). Zmiana a może akże sanowić nasępswo możliwych do przewidzenia zmian koniunkuralnych na rynku albo może być spowodowana zmianami dochodowości nieruchomości wywołanymi jej rozwojem [3]..3. Podejście koszowe W podejściu ym szacowany jes kosz nabycia grunu oraz kosz budowy nowego obieku sanowiącego część składową grunu. Obiek en musi mieć idenyczną funkcję jak obiek wyceniany. Uwzględnia się dla niego sopień zużycia echnicznego i funkcjonalnego. Zasadą usalania warości odworzeniowej przy wykorzysaniu meody koszów odworzenia jes określenie, ile koszowałby obiek dzisiaj, gdyby zosał wybudowany obecnie w ej samej echnologii i w ym samym miejscu, o akim samym sopniu zużycia echnicznego, z uwzględnieniem zużycia funkcjonalnego i środowiskowego. Kosz odworzenia obieków budowlanych określa się jako kosz odworzenia części składowych nieruchomości (kosz wykonania repliki), przy zasosowaniu ej samej echnologii, kórej użyo do budowy poszczególnych części składowych nieruchomości wycenianych. Przy zasosowaniu ej meody określa się, ile wyniosłyby koszy zasąpienia części składowych nieruchomości obiekami o akiej samej funkcji, jaką spełniają obieky będące częściami składowymi nieruchomości wycenianej, lecz przy zasosowaniu współczesnych echnik i echnologii. W en sposób wyznacza się kosz budowy obieku lub obieków spełniających e same funkcje co obiek będący przedmioem wyceny, lecz wybudowany przy użyciu nowoczesnych maeriałów, echnologii, rozwiązań archiekoniczno-konsrukcyjnych i wyposażenia.
18 232 Daria Bałuch.4. Podejście mieszane W podejściu mieszanym mogą być sosowane elemeny podejść: porównawczego, dochodowego lub koszowego. Warość usala się przy wykorzysaniu kombinacji różnych meod lub na podsawie procedur wynikających z przepisów prawnych, nakazujących sosowanie meod nieypowych albo wynikających ze specyfiki nieruchomości lub wycenianych praw do nieruchomości. Meodę pozosałościową sosuje się do określenia warości rynkowej, jeżeli na nieruchomości mają być prowadzone roboy budowlane polegające na budowie, odbudowie, rozbudowie, nadbudowie, przebudowie, monażu lub remoncie obieku budowlanego. Warość, o kórej mowa wyżej, określa się, jako różnicę warości nieruchomości po wykonaniu robó wymienionych wyżej oraz warości przecięnych koszów ych robó, z uwzględnieniem zysków inwesora uzyskiwanych na rynku nieruchomości podobnych [4]. Meodę koszów likwidacji sosuje się przy użyciu echniki szczegółowej z ym, że zamias ilości niezbędnych do wykonania robó budowlanych oraz cen jednoskowych ych robó określa się ilość maeriałów porozbiórkowych oraz ceny jednoskowe ych maeriałów, a akże uwzględnia się koszy rozbiórki lub likwidacji [5]. 2. Charakerysyka meody AHP Analiyczny Proces Hierarchiczny (AHP) o narzędzie powsałe z myślą o usprawnieniu procesu podejmowania decyzji w przypadku konieczności przeprowadzenia oceny z perspekywy wielu niezależnych kryeriów [6]. Jes o meoda, w kórej problem decyzyjny opisywany jes za pomocą srukury hierarchicznej, gdzie najwyższym poziomem jes ogólny cel decydena, poziomami pośrednimi kryeria wykorzysywane do oceny warianów, zaś poziomem najniższym wariany uwzględniane w analizie. Wobec określonego przez decydena celu buduje się lisę wszyskich kryeriów, względem kórych oceniane będą poszczególne wariany decyzyjne. Każde badane kryerium należy porównać z wszyskimi pozosałymi w celu określenia srukury preferencji, oznaczającej w ym przypadku ich liczbowe wagi. Isoą meody AHP jes porównanie parami wszyskich kryeriów oceny. Porównań ych dokonuje się z wykorzysaniem ablic oceny dla każdego z kryeriów opierając się na zadeklarowanej skali ocen. Sandardowa skala ocen warianów decyzyjnych w meodzie AHP: oba porównywane wariany są równie dobre, 3 warian pierwszy jes nieznacznie lepszy od drugiego,
19 KONCEPCJA SYSTEMU WSPOMAGAJĄCEGO warian pierwszy jes wyraźnie lepszy od drugiego, 7 warian pierwszy jes zdecydowanie lepszy od drugiego, 9 warian pierwszy jes bezwzględnie lepszy od drugiego [7]. Liczby parzyse od 2-8 są ocenami pośrednimi w przypadku braku zdecydowania decydena co do jego jednoznacznego zakwalifikowania oceny zgodnie z prezenowaną skalą. 3. Koncepcja sysemu do wyceny nieruchomości Każda z nieruchomości posiada od kilku do kilkunasu opisujących ją warości. Porównanie dwóch nieruchomości wymaga doświadczenia i wiedzy eksperckiej. Odpowiednie zesawienie kilkudziesięciu nieruchomości jes niemalże niemożliwe. Problemy jakie mogą wysąpić podczas wyceny danej nieruchomości o między innymi: szacowanie warości zróżnicowanych nieruchomości, zróżnicowany sopień oddziaływania na cenę nieruchomości zmiennych jakościowych, skomplikowana procedura poszukiwania obieków porównawczych, rudność w usalaniu wag arybuów. Proces wyceny nieruchomości jes złożony, a wybór meody uzależniony od kilku czynników, między innymi od celu wyceny, przeznaczenia nieruchomości oraz jej charakerysyki lokalizacyjnej, użykowej i echnicznej. W procesie wyceny prakycznie największe znaczenie ma dosępność danych o cenach, dochodach i cechach nieruchomości porównywalnych ze sobą. Już na eapie wyboru meody wyceny nasępuje zakwalifikowanie nieruchomości do grup o różnym poziomie wiarygodności informacji wykorzysywanych w wycenie, a ym samym o różnym poziomie wiarygodności samej wyceny. Sworzenie komplenego sysemu informaycznego do wyceny nieruchomości mogłoby skukować zdecydowanie większą obiekywnością procesu wyceny na podsawie jednoliego sysemu opisu cech rynkowych nieruchomości, akiego samego dla całego obszaru miasa. Jednoliość sysemu spowodowałaby minimalizację nieporozumień wynikających z nierównego rakowania użykowników przez różnych rzeczoznawców wyceniających na podsawie różnych kryeriów, opierających się na różnych zbiorach cen i sosujących różne założenia meodologiczne. Realność wyceny zapewniona byłaby przez bieżącą akualizację danych dosępnych na rynku, kóre przedsawiałyby fakyczne oddziaływanie różnych czynników rynkowych na kszałowanie się cen. Sysem pozwalałby na określenie warości obieku oraz jednocześnie umożliwiałby bieżącą akualizację bazy danych.
20 234 Daria Bałuch 3.. Koncepcja sysemu wyceny eapy procesu wyceny:. Wybór kryeriów doyczących nieruchomości, kóre będą brane pod uwagę podczas wyceny. 2. Wprowadzenie przez decydena do sysemu danych doyczących nieruchomości. 3. Przyporządkowanie przez sysem zgodnie z zaprogramowaną sandaryzacją poszczególnym cechom jakościowym odpowiednich warości z przedziału [,]. 4. Określenie przez decydena hierarchii ważności poszczególnych kryeriów. 5. Analiza posiadanej bazy nieruchomości na podsawie wprowadzonych danych w poszukiwaniu obieków podobnych. 6. Obliczenie szacunkowej warości nieruchomości na podsawie wiadomości przekazanych przez decydena oraz informacji zawarych w bazie danych Proponowane rozwiązanie W zaproponowanej koncepcji sysemu wykorzysywane jes podejście porównawcze, jednakże zmodyfikowane ak, by uwzględnić również jedną z meod wielokryerialnych, a mianowicie meodę AHP. Wśród rzeczoznawców panuje konsensus co do cech, kóre powinny być uwzględniane podczas wyceny nieruchomości. Po obliczeniu meodą AHP współczynników warości dla każdej z nieruchomości, kórych ceny są znane, dalszym eapem będzie wycena danej nieruchomości. 4. Przykład wyceny nieruchomości z wykorzysaniem meody AHP Poniższy przykład prezenuje problem wyceny nieruchomości grunowej, kórej przeznaczeniem będzie posawienie domu rodzinnego oraz prezenacja sposobu rozwiązania. Tabela zawiera informacje doyczące nieruchomości podobnych. Dane e dla uławienia procesu porównania zosały ujednolicone, czyli np. dla kryerium lokalizacji określone zosały 3 warości cenralna, pośrednia oraz peryferyjna.
PROPOZYCJA NOWEJ METODY OKREŚLANIA ZUŻYCIA TECHNICZNEGO BUDYNKÓW
Udosępnione na prawach rękopisu, 8.04.014r. Publikacja: Knyziak P., "Propozycja nowej meody określania zuzycia echnicznego budynków" (Proposal Of New Mehod For Calculaing he echnical Deerioraion Of Buildings),
Bardziej szczegółowoRACHUNEK EFEKTYWNOŚCI INWESTYCJI METODY ZŁOŻONE DYNAMICZNE
RACHUNEK EFEKTYWNOŚCI INWESTYCJI METODY ZŁOŻONE DYNAMICZNE PYTANIA KONTROLNE Czym charakeryzują się wskaźniki saycznej meody oceny projeku inwesycyjnego Dla kórego wskaźnika wyliczamy średnią księgową
Bardziej szczegółowoWNIOSKOWANIE STATYSTYCZNE
Wnioskowanie saysyczne w ekonomerycznej analizie procesu produkcyjnego / WNIOSKOWANIE STATYSTYCZNE W EKONOMETRYCZNEJ ANAIZIE PROCESU PRODUKCYJNEGO Maeriał pomocniczy: proszę przejrzeć srony www.cyf-kr.edu.pl/~eomazur/zadl4.hml
Bardziej szczegółowoDYNAMIKA KONSTRUKCJI
10. DYNAMIKA KONSTRUKCJI 1 10. 10. DYNAMIKA KONSTRUKCJI 10.1. Wprowadzenie Ogólne równanie dynamiki zapisujemy w posaci: M d C d Kd =P (10.1) Zapis powyższy oznacza, że równanie musi być spełnione w każdej
Bardziej szczegółowoSystem zielonych inwestycji (GIS Green Investment Scheme)
PROGRAM PRIORYTETOWY Tyuł programu: Sysem zielonych inwesycji (GIS Green Invesmen Scheme) Część 6) SOWA Energooszczędne oświelenie uliczne. 1. Cel programu Ograniczenie lub uniknięcie emisji dwulenku węgla
Bardziej szczegółowoWYKORZYSTANIE STATISTICA DATA MINER DO PROGNOZOWANIA W KRAJOWYM DEPOZYCIE PAPIERÓW WARTOŚCIOWYCH
SaSof Polska, el. 12 428 43 00, 601 41 41 51, info@sasof.pl, www.sasof.pl WYKORZYSTANIE STATISTICA DATA MINER DO PROGNOZOWANIA W KRAJOWYM DEPOZYCIE PAPIERÓW WARTOŚCIOWYCH Joanna Maych, Krajowy Depozy Papierów
Bardziej szczegółowoMetody rachunku kosztów Metoda rachunku kosztu działań Podstawowe pojęcia metody ABC Kalkulacja obiektów kosztowych metodą ABC Zasobowy rachunek
Meody rachunku koszów Meoda rachunku koszu Podsawowe pojęcia meody ABC Kalkulacja obieków koszowych meodą ABC Zasobowy rachunek koszów Kalkulacja koszów meodą ABC podsawową informacja dla rachunkowości
Bardziej szczegółowoAnaliza efektywności kosztowej w oparciu o wskaźnik dynamicznego kosztu jednostkowego
TRANSFORM ADVICE PROGRAMME Invesmen in Environmenal Infrasrucure in Poland Analiza efekywności koszowej w oparciu o wskaźnik dynamicznego koszu jednoskowego dr Jana Rączkę Warszawa, 13.06.2002 2 Spis reści
Bardziej szczegółowo2.1 Zagadnienie Cauchy ego dla równania jednorodnego. = f(x, t) dla x R, t > 0, (2.1)
Wykład 2 Sruna nieograniczona 2.1 Zagadnienie Cauchy ego dla równania jednorodnego Równanie gań sruny jednowymiarowej zapisać można w posaci 1 2 u c 2 2 u = f(x, ) dla x R, >, (2.1) 2 x2 gdzie u(x, ) oznacza
Bardziej szczegółowoTemat: Weryfikacja nienaruszalności bezpieczeństwa SIL struktury sprzętowej realizującej funkcje bezpieczeństwa
1 Lab3: Bezpieczeńswo funkcjonalne i ochrona informacji Tema: Weryfikacja nienaruszalności bezpieczeńswa SIL srukury sprzęowej realizującej funkcje bezpieczeńswa Kryeria probabilisyczne bezpieczeńswa funkcjonalnego
Bardziej szczegółowoAnaliza i Zarządzanie Portfelem cz. 6 R = Ocena wyników zarządzania portfelem. Pomiar wyników zarządzania portfelem. Dr Katarzyna Kuziak
Ocena wyników zarządzania porelem Analiza i Zarządzanie Porelem cz. 6 Dr Kaarzyna Kuziak Eapy oceny wyników zarządzania porelem: - (porolio perormance measuremen) - Przypisanie wyników zarządzania porelem
Bardziej szczegółowoOcena płynności wybranymi metodami szacowania osadu 1
Bogdan Ludwiczak Wprowadzenie Ocena płynności wybranymi meodami szacowania osadu W ubiegłym roku zaszły znaczące zmiany doyczące pomiaru i zarządzania ryzykiem bankowym. Są one konsekwencją nowowprowadzonych
Bardziej szczegółowoE k o n o m e t r i a S t r o n a 1. Nieliniowy model ekonometryczny
E k o n o m e r i a S r o n a Nieliniowy model ekonomeryczny Jednorównaniowy model ekonomeryczny ma posać = f( X, X,, X k, ε ) gdzie: zmienna objaśniana, X, X,, X k zmienne objaśniające, ε - składnik losowy,
Bardziej szczegółowoAnaliza metod oceny efektywności inwestycji rzeczowych**
Ekonomia Menedżerska 2009, nr 6, s. 119 128 Marek Łukasz Michalski* Analiza meod oceny efekywności inwesycji rzeczowych** 1. Wsęp Podsawowymi celami przedsiębiorswa w długim okresie jes rozwój i osiąganie
Bardziej szczegółowoEFEKTYWNOŚĆ INWESTYCJI MODERNIZACYJNYCH. dr inż. Robert Stachniewicz
EFEKTYWNOŚĆ INWESTYCJI MODERNIZACYJNYCH dr inż. Rober Sachniewicz METODY OCENY EFEKTYWNOŚCI PROJEKTÓW INWESTYCYJNYCH Jednymi z licznych celów i zadań przedsiębiorswa są: - wzros warości przedsiębiorswa
Bardziej szczegółowoC d u. Po podstawieniu prądu z pierwszego równania do równania drugiego i uporządkowaniu składników lewej strony uzyskuje się:
Zadanie. Obliczyć przebieg napięcia na pojemności C w sanie przejściowym przebiegającym przy nasępującej sekwencji działania łączników: ) łączniki Si S są oware dla < 0, ) łącznik S zamyka się w chwili
Bardziej szczegółowoESTYMACJA KRZYWEJ DOCHODOWOŚCI STÓP PROCENTOWYCH DLA POLSKI
METODY ILOŚCIOWE W BADANIACH EKONOMICZNYCH Tom XIII/3, 202, sr. 253 26 ESTYMACJA KRZYWEJ DOCHODOWOŚCI STÓP PROCENTOWYCH DLA POLSKI Adam Waszkowski Kaedra Ekonomiki Rolnicwa i Międzynarodowych Sosunków
Bardziej szczegółowoManagement Systems in Production Engineering No 4(20), 2015
EKONOMICZNE ASPEKTY PRZYGOTOWANIA PRODUKCJI NOWEGO WYROBU Janusz WÓJCIK Fabryka Druu Gliwice Sp. z o.o. Jolana BIJAŃSKA, Krzyszof WODARSKI Poliechnika Śląska Sreszczenie: Realizacja prac z zakresu przygoowania
Bardziej szczegółowoRóżnica bilansowa dla Operatorów Systemów Dystrybucyjnych na lata (którzy dokonali z dniem 1 lipca 2007 r. rozdzielenia działalności)
Różnica bilansowa dla Operaorów Sysemów Dysrybucyjnych na laa 2016-2020 (kórzy dokonali z dniem 1 lipca 2007 r. rozdzielenia działalności) Deparamen Rynków Energii Elekrycznej i Ciepła Warszawa 201 Spis
Bardziej szczegółowoDYNAMICZNE MODELE EKONOMETRYCZNE
DYNAMICZNE MODELE EKONOMETRYCZNE IX Ogólnopolskie Seminarium Naukowe, 6 8 września 005 w Toruniu Kaedra Ekonomerii i Saysyki, Uniwersye Mikołaja Kopernika w Toruniu Pior Fiszeder Uniwersye Mikołaja Kopernika
Bardziej szczegółowoKombinowanie prognoz. - dlaczego należy kombinować prognozy? - obejmowanie prognoz. - podstawowe metody kombinowania prognoz
Noaki do wykładu 005 Kombinowanie prognoz - dlaczego należy kombinować prognozy? - obejmowanie prognoz - podsawowe meody kombinowania prognoz - przykłady kombinowania prognoz gospodarki polskiej - zalecenia
Bardziej szczegółowoINWESTYCJE. Makroekonomia II Dr Dagmara Mycielska Dr hab. Joanna Siwińska-Gorzelak
INWESTYCJE Makroekonomia II Dr Dagmara Mycielska Dr hab. Joanna Siwińska-Gorzelak Inwesycje Inwesycje w kapiał rwały: wydaki przedsiębiorsw na dobra używane podczas procesu produkcji innych dóbr Inwesycje
Bardziej szczegółowoMatematyka ubezpieczeń majątkowych r. ma złożony rozkład Poissona. W tabeli poniżej podano rozkład prawdopodobieństwa ( )
Zadanie. Zmienna losowa: X = Y +... + Y N ma złożony rozkład Poissona. W abeli poniżej podano rozkład prawdopodobieńswa składnika sumy Y. W ejże abeli podano akże obliczone dla k = 0... 4 prawdopodobieńswa
Bardziej szczegółowoCałka nieoznaczona Andrzej Musielak Str 1. Całka nieoznaczona
Całka nieoznaczona Andrzej Musielak Sr Całka nieoznaczona Całkowanie o operacja odwrona do liczenia pochodnych, zn.: f()d = F () F () = f() Z definicji oraz z abeli pochodnych funkcji elemenarnych od razu
Bardziej szczegółowoKURS EKONOMETRIA. Lekcja 1 Wprowadzenie do modelowania ekonometrycznego ZADANIE DOMOWE. Strona 1
KURS EKONOMETRIA Lekcja 1 Wprowadzenie do modelowania ekonomerycznego ZADANIE DOMOWE www.erapez.pl Srona 1 Część 1: TEST Zaznacz poprawną odpowiedź (ylko jedna jes prawdziwa). Pyanie 1 Kóre z poniższych
Bardziej szczegółowoZASTOSOWANIE METODY OBLICZEŃ UPROSZCZONYCH DO WYZNACZANIA CZASU JAZDY POCIĄGU NA SZLAKU
PRACE NAUKOWE POLITECHNIKI WARSZAWSKIEJ z. 87 Transpor 01 Jarosław Poznański Danua Żebrak Poliechnika Warszawska, Wydział Transporu ZASTOSOWANIE METODY OBLICZEŃ UPROSZCZONYCH DO WYZNACZANIA CZASU JAZDY
Bardziej szczegółowoLABORATORIUM PODSTAWY ELEKTRONIKI Badanie Bramki X-OR
LORTORIUM PODSTWY ELEKTRONIKI adanie ramki X-OR 1.1 Wsęp eoreyczny. ramka XOR ramka a realizuje funkcję logiczną zwaną po angielsku EXLUSIVE-OR (WYŁĄZNIE LU). Polska nazwa brzmi LO. Funkcję EX-OR zapisuje
Bardziej szczegółowoSYMULACYJNA ANALIZA PRODUKCJI ENERGII ELEKTRYCZNEJ I CIEPŁA Z ODNAWIALNYCH NOŚNIKÓW W POLSCE
SYMULACYJNA ANALIZA PRODUKCJI ENERGII ELEKTRYCZNEJ I CIEPŁA Z ODNAWIALNYCH NOŚNIKÓW W POLSCE Janusz Sowiński, Rober Tomaszewski, Arur Wacharczyk Insyu Elekroenergeyki Poliechnika Częsochowska Aky prawne
Bardziej szczegółowo4.2. Obliczanie przewodów grzejnych metodą dopuszczalnego obciążenia powierzchniowego
4.. Obliczanie przewodów grzejnych meodą dopuszczalnego obciążenia powierzchniowego Meodą częściej sosowaną w prakyce projekowej niż poprzednia, jes meoda dopuszczalnego obciążenia powierzchniowego. W
Bardziej szczegółowolicencjat Pytania teoretyczne:
Plan wykładu: 1. Wiadomości ogólne. 2. Model ekonomeryczny i jego elemeny 3. Meody doboru zmiennych do modelu ekonomerycznego. 4. Szacownie paramerów srukuralnych MNK. Weryfikacja modelu KMNK 6. Prognozowanie
Bardziej szczegółowoInwestycje. Makroekonomia II Dr hab. Joanna Siwińska-Gorzelak
Inwesycje Makroekonomia II Dr hab. Joanna Siwińska-Gorzelak CIASTECZOWY ZAWRÓT GŁOWY o akcja mająca miejsce w najbliższą środę (30 lisopada) na naszym Wydziale. Wydarzenie o związane jes z rwającym od
Bardziej szczegółowoPROGNOZOWANIE I SYMULACJE. mgr Żaneta Pruska. Ćwiczenia 2 Zadanie 1
PROGNOZOWANIE I SYMULACJE mgr Żanea Pruska Ćwiczenia 2 Zadanie 1 Firma Alfa jes jednym z głównych dosawców firmy Bea. Ilość produku X, wyrażona w ysiącach wyprodukowanych i dosarczonych szuk firmie Bea,
Bardziej szczegółowoAnaliza danych DRZEWA DECYZYJNE. Drzewa decyzyjne. Entropia. http://zajecia.jakubw.pl/ test 1 dopełnienie testu 1
Analiza danych Drzewa decyzyjne. Enropia. Jakub Wróblewski jakubw@pjwsk.edu.pl hp://zajecia.jakubw.pl/ DRZEWA DECYZYJNE Meoda reprezenacji wiedzy (modelowania ablic decyzyjnych). Pozwala na przejrzysy
Bardziej szczegółowoRozdział 4 Instrukcje sekwencyjne
Rozdział 4 Insrukcje sekwencyjne Lisa insrukcji sekwencyjnych FBs-PLC przedsawionych w niniejszym rozdziale znajduje się w rozdziale 3.. Zasady kodowania przy zasosowaniu ych insrukcji opisane są w rozdziale
Bardziej szczegółowoEwa Dziawgo Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu. Analiza wrażliwości modelu wyceny opcji złożonych
DYNAMICZNE MODELE EKONOMETRYCZNE X Ogólnopolskie Seminarium Naukowe, 4 6 września 7 w Toruniu Kaedra Ekonomerii i Saysyki, Uniwersye Mikołaja Kopernika w Toruniu Uniwersye Mikołaja Kopernika w Toruniu
Bardziej szczegółowoMetody oceny stanu technicznego budynków w aspekcie ich praktycznego zastosowania
Meody oceny sanu echnicznego budynków w aspekcie ich prakycznego zasosowania Dr inż. Wojciech Drozd Poliechnika Krakowska 1. Wprowadzenie Budynki mieszkalne są podsawowym składnikiem mająku każdego człowieka.
Bardziej szczegółowoZASTOSOWANIE DRZEW KLASYFIKACYJNYCH DO BADANIA KONDYCJI FINANSOWEJ PRZEDSIĘBIORSTW SEKTORA ROLNO-SPOŻYWCZEGO
120 Krzyszof STOWARZYSZENIE Gajowniczek, Tomasz Ząbkowski, EKONOMISTÓW Michał Goskowski ROLNICTWA I AGROBIZNESU Roczniki Naukowe om XVI zeszy 6 Krzyszof Gajowniczek, Tomasz Ząbkowski, Michał Goskowski
Bardziej szczegółowoANALIZA, PROGNOZOWANIE I SYMULACJA / Ćwiczenia 1
ANALIZA, PROGNOZOWANIE I SYMULACJA / Ćwiczenia 1 mgr inż. Żanea Pruska Maeriał opracowany na podsawie lieraury przedmiou. Zadanie 1 Firma Alfa jes jednym z głównych dosawców firmy Bea. Ilość produku X,
Bardziej szczegółowoMINISTER INWESTYCJI I ROZWOJU 1)
projekt z dnia 22 lutego 2019 r. MINISTER INWESTYCJI I ROZWOJU 1) Warszawa, dnia STANDARD ZAWODOWY RZECZOZNAWCÓW MAJĄTKOWYCH NR 2 WYCENA NIERUCHOMOŚCI PRZY ZASTOSOWANIU PODEJŚCIA PORÓWNAWCZEGO Na podstawie
Bardziej szczegółowoZałożenia metodyczne optymalizacji ekonomicznego wieku rębności drzewostanów Prof. dr hab. Stanisław Zając Dr inż. Emilia Wysocka-Fijorek
Założenia meodyczne opymalizacji ekonomicznego wieku rębności drzewosanów Prof. dr hab. Sanisław Zając Dr inż. Emilia Wysocka-Fijorek Plan 1. Wsęp 2. Podsawy eoreyczne opymalizacji ekonomicznego wieku
Bardziej szczegółowodr Bartłomiej Rokicki Katedra Makroekonomii i Teorii Handlu Zagranicznego Wydział Nauk Ekonomicznych UW
Kaedra Makroekonomii i Teorii Handlu Zagranicznego Wydział Nauk Ekonomicznych UW Sposoby usalania płac w gospodarce Jednym z głównych powodów, dla kórych na rynku pracy obserwujemy poziom bezrobocia wyższy
Bardziej szczegółowoPolitechnika Gdańska Wydział Elektrotechniki i Automatyki Katedra Inżynierii Systemów Sterowania. Podstawy Automatyki
Poliechnika Gdańska Wydział Elekroechniki i Auomayki Kaedra Inżynierii Sysemów Serowania Podsawy Auomayki Repeyorium z Podsaw auomayki Zadania do ćwiczeń ermin T15 Opracowanie: Kazimierz Duzinkiewicz,
Bardziej szczegółowoZESZYTY NAUKOWE UNIWERSYTETU SZCZECIŃSKIEGO NR 690 FINANSE, RYNKI FINANSOWE, UBEZPIECZENIA NR 51 2012
ZESZYTY NAUKOWE UNIWERSYTETU SZCZECIŃSKIEGO NR 690 FINANSE, RYNKI FINANSOWE, UBEZPIECZENIA NR 51 2012 MAŁGORZATA WASILEWSKA PORÓWNANIE METODY NPV, DRZEW DECYZYJNYCH I METODY OPCJI REALNYCH W WYCENIE PROJEKTÓW
Bardziej szczegółowoPrognozowanie średniego miesięcznego kursu kupna USD
Prognozowanie średniego miesięcznego kursu kupna USD Kaarzyna Halicka Poliechnika Białosocka, Wydział Zarządzania, Kaedra Informayki Gospodarczej i Logisyki, e-mail: k.halicka@pb.edu.pl Jusyna Godlewska
Bardziej szczegółowoTransakcje insiderów a ceny akcji spółek notowanych na Giełdzie Papierów Wartościowych w Warszawie S.A.
Agaa Srzelczyk Transakcje insiderów a ceny akcji spółek noowanych na Giełdzie Papierów Warościowych w Warszawie S.A. Wsęp Inwesorzy oczekują od każdej noowanej na Giełdzie Papierów Warościowych spółki
Bardziej szczegółowoWarszawa, dnia 5 czerwca 2017 r. Poz. 13 UCHWAŁA NR 29/2017 ZARZĄDU NARODOWEGO BANKU POLSKIEGO. z dnia 2 czerwca 2017 r.
DZIENNIK URZĘDOWY NARODOWEGO BANKU POLSKIEGO Warszawa, dnia 5 czerwca 2017 r. Poz. 13 UCHWAŁA NR 29/2017 ZARZĄDU NARODOWEGO BANKU POLSKIEGO z dnia 2 czerwca 2017 r. zmieniająca uchwałę w sprawie wprowadzenia
Bardziej szczegółowoPolitechnika Częstochowska Wydział Inżynierii Mechanicznej i Informatyki. Sprawozdanie #2 z przedmiotu: Prognozowanie w systemach multimedialnych
Poliechnika Częsochowska Wydział Inżynierii Mechanicznej i Informayki Sprawozdanie #2 z przedmiou: Prognozowanie w sysemach mulimedialnych Andrzej Siwczyński Andrzej Rezler Informayka Rok V, Grupa IO II
Bardziej szczegółowoKOSZTOWA OCENA OPŁACALNOŚCI EKSPLOATACJI WĘGLA BRUNATNEGO ZE ZŁOŻA LEGNICA ZACHÓD **
Górnicwo i Geoinżynieria Rok 31 Zeszy 2 2007 Kazimierz Czopek* KOSZTOWA OCENA OPŁACALNOŚCI EKSPLOATACJI WĘGLA BRUNATNEGO ZE ZŁOŻA LEGNICA ZACHÓD ** 1. Wprowadzenie Uwzględniając ylko prosy bilans energii
Bardziej szczegółowoSZACOWANIE MODELU RYNKOWEGO CYKLU ŻYCIA PRODUKTU
B A D A N I A O P E R A C J N E I D E C Z J E Nr 2 2006 Bogusław GUZIK* SZACOWANIE MODELU RNKOWEGO CKLU ŻCIA PRODUKTU Przedsawiono zasadnicze podejścia do saysycznego szacowania modelu rynkowego cyklu
Bardziej szczegółowoCHEMIA KWANTOWA Jacek Korchowiec Wydział Chemii UJ Zakład Chemii Teoretycznej Zespół Chemii Kwantowej Grupa Teorii Reaktywności Chemicznej
CHEMI KWTOW CHEMI KWTOW Jacek Korchowiec Wydział Chemii UJ Zakład Chemii Teoreycznej Zespół Chemii Kwanowej Grupa Teorii Reakywności Chemicznej LITERTUR R. F. alewajski, Podsawy i meody chemii kwanowej:
Bardziej szczegółowoObszary zainteresowań (ang. area of interest - AOI) jako metoda analizy wyników badania eye tracking
Inerfejs użykownika - Kansei w prakyce 2009 107 Obszary zaineresowań (ang. area of ineres - AOI) jako meoda analizy wyników badania eye racking Pior Jardanowski, Agencja e-biznes Symeria Ul. Wyspiańskiego
Bardziej szczegółowoNOTA INTERPETACYJNA ZASTOSOWANIE PODEJŚCIA PORÓWNAWCZEGO W WYCENIE NIERUCHOMOŚCI
POWSZECHNE KRAJOWE ZASADY WYCENY (PKZW) NOTA INTERPETACYJNA ZASTOSOWANIE PODEJŚCIA PORÓWNAWCZEGO W WYCENIE NIERUCHOMOŚCI 1. WPROWADZENIE...2 2. PRZEDMIOT I ZAKRES STOSOWANIA NOTY...2 3. ZAŁOŻENIA OGÓLNE
Bardziej szczegółowoPROGNOZOWANIE ZUŻYCIA CIEPŁEJ I ZIMNEJ WODY W SPÓŁDZIELCZYCH ZASOBACH MIESZKANIOWYCH
STUDIA I PRACE WYDZIAŁU NAUK EKONOMICZNYCH I ZARZĄDZANIA NR 15 Barbara Baóg Iwona Foryś PROGNOZOWANIE ZUŻYCIA CIEPŁEJ I ZIMNEJ WODY W SPÓŁDZIELCZYCH ZASOBACH MIESZKANIOWYCH Wsęp Koszy dosarczenia wody
Bardziej szczegółowoψ przedstawia zależność
Ruch falowy 4-4 Ruch falowy Ruch falowy polega na rozchodzeniu się zaburzenia (odkszałcenia) w ośrodku sprężysym Wielkość zaburzenia jes, podobnie jak w przypadku drgań, funkcją czasu () Zaburzenie rozchodzi
Bardziej szczegółowoNOTA INTERPETACYJNA ZASTOSOWANIE PODEJŚCIA PORÓWNAWCZEGO W WYCENIE NIERUCHOMOŚCI
POWSZECHNE KRAJOWE ZASADY WYCENY (PKZW) NOTA INTERPETACYJNA ZASTOSOWANIE PODEJŚCIA PORÓWNAWCZEGO W WYCENIE NIERUCHOMOŚCI 1. WPROWADZENIE 1.1. Celem niniejszej noty jest przedstawienie uzgodnionych w środowisku
Bardziej szczegółowoMETODY STATYSTYCZNE W FINANSACH
METODY STATYSTYCZNE W FINANSACH Krzyszof Jajuga Akademia Ekonomiczna we Wrocławiu, Kaedra Inwesycji Finansowych i Ubezpieczeń Wprowadzenie W osanich kilkunasu laach na świecie obserwuje się dynamiczny
Bardziej szczegółowoPROGNOZOWANIE W ZARZĄDZANIU PRZEDSIĘBIORSTWEM
PROGNOZOWANIE W ZARZĄDZANIU PRZEDSIĘBIORSTWEM prof. dr hab. Paweł Dimann 1 Znaczenie prognoz w zarządzaniu firmą Zarządzanie firmą jes nieusannym procesem podejmowania decyzji, kóry może być zdefiniowany
Bardziej szczegółowoBadanie funktorów logicznych TTL - ćwiczenie 1
adanie funkorów logicznych TTL - ćwiczenie 1 1. Cel ćwiczenia Zapoznanie się z podsawowymi srukurami funkorów logicznych realizowanych w echnice TTL (Transisor Transisor Logic), ich podsawowymi paramerami
Bardziej szczegółowoOBLICZANIE TERMINU REALIZACJI PRZEDSIĘWZIĘĆ BUDOWLANYCH METODĄ CCPM NA PODSTAWIE MULTIPLIKATYWNEGO MODELU CZASU TRWANIA CZYNNOŚCI
Dane bibliograficzne o arykule: hp://mieczyslaw_polonski.users.sggw.pl/mppublikacje Mieczysław POŁOŃSKI 1 OBLICZANIE TERMIN REALIZACJI PRZEDSIĘWZIĘĆ BDOWLANYCH METODĄ CCPM NA PODSTAWIE MLTIPLIKATYWNEGO
Bardziej szczegółowoZASTOSOWANIE TEORII MASOWEJ OBSŁUGI DO MODELOWANIA SYSTEMÓW TRANSPORTOWYCH
Pior KISIELEWSKI, Łukasz SOBOTA ZASTOSOWANIE TEORII MASOWEJ OBSŁUGI DO MODELOWANIA SYSTEMÓW TRANSPORTOWYCH W arykule przedsawiono zasosowanie eorii masowej obsługi do analizy i modelowania wybranych sysemów
Bardziej szczegółowoANALIZA HIERARCHICZNA PROBLEMU W SZACOWANIU RYZYKA PROJEKTU INFORMATYCZNEGO METODĄ PUNKTOWĄ. Joanna Bryndza
ANALIZA HIERARCHICZNA PROBLEMU W SZACOWANIU RYZYKA PROJEKTU INFORMATYCZNEGO METODĄ PUNKTOWĄ Joanna Bryndza Wprowadzenie Jednym z kluczowych problemów w szacowaniu poziomu ryzyka przedsięwzięcia informatycznego
Bardziej szczegółowoAnaliza rynku projekt
Analiza rynku projek A. Układ projeku 1. Srona yułowa Tema Auor 2. Spis reści 3. Treść projeku 1 B. Treść projeku 1. Wsęp Po co? Na co? Dlaczego? Dlaczego robię badania? Jakimi meodami? Dla Kogo o jes
Bardziej szczegółowoRównania różniczkowe. Lista nr 2. Literatura: N.M. Matwiejew, Metody całkowania równań różniczkowych zwyczajnych.
Równania różniczkowe. Lisa nr 2. Lieraura: N.M. Mawiejew, Meody całkowania równań różniczkowych zwyczajnych. W. Krysicki, L. Włodarski, Analiza Maemayczna w Zadaniach, część II 1. Znaleźć ogólną posać
Bardziej szczegółowoSilniki cieplne i rekurencje
6 FOTO 33, Lao 6 Silniki cieplne i rekurencje Jakub Mielczarek Insyu Fizyki UJ Chciałbym Pańswu zaprezenować zagadnienie, kóre pozwala, rozważając emaykę sprawności układu silników cieplnych, zapoznać
Bardziej szczegółowoPobieranie próby. Rozkład χ 2
Graficzne przedsawianie próby Hisogram Esymaory przykład Próby z rozkładów cząskowych Próby ze skończonej populacji Próby z rozkładu normalnego Rozkład χ Pobieranie próby. Rozkład χ Posać i własności Znaczenie
Bardziej szczegółowoPREDYKCJA KURSU EURO/DOLAR Z WYKORZYSTANIEM PROGNOZ INDEKSU GIEŁDOWEGO: WYBRANE MODELE EKONOMETRYCZNE I PERCEPTRON WIELOWARSTWOWY
B A D A N I A O P E R A C J N E I D E C Z J E Nr 2004 Aleksandra MAUSZEWSKA Doroa WIKOWSKA PREDKCJA KURSU EURO/DOLAR Z WKORZSANIEM PROGNOZ INDEKSU GIEŁDOWEGO: WBRANE MODELE EKONOMERCZNE I PERCEPRON WIELOWARSWOW
Bardziej szczegółowoĆWICZENIE 7 WYZNACZANIE LOGARYTMICZNEGO DEKREMENTU TŁUMIENIA ORAZ WSPÓŁCZYNNIKA OPORU OŚRODKA. Wprowadzenie
ĆWICZENIE 7 WYZNACZIE LOGARYTMICZNEGO DEKREMENTU TŁUMIENIA ORAZ WSPÓŁCZYNNIKA OPORU OŚRODKA Wprowadzenie Ciało drgające w rzeczywisym ośrodku z upływem czasu zmniejsza ampliudę drgań maleje energia mechaniczna
Bardziej szczegółowoPostęp techniczny. Model lidera-naśladowcy. Dr hab. Joanna Siwińska-Gorzelak
Posęp echniczny. Model lidera-naśladowcy Dr hab. Joanna Siwińska-Gorzelak Założenia Rozparujemy dwa kraje; kraj 1 jes bardziej zaawansowany echnologicznie (lider); kraj 2 jes mniej zaawansowany i nie worzy
Bardziej szczegółowoREGULAMIN FUNDUSZU ROZLICZENIOWEGO
REGULAMIN FUNDUSZU ROZLICZENIOEGO przyjęy uchwałą nr 10/60/98 Rady Nadzorczej Krajowego Depozyu Papierów arościowych S.A. z dnia 28 września 1998 r., zawierdzony decyzją Komisji Papierów arościowych i
Bardziej szczegółowo1.1. Bezpośrednie transformowanie napięć przemiennych
Rozdział Wprowadzenie.. Bezpośrednie ransformowanie napięć przemiennych Bezpośrednie ransformowanie napięć przemiennych jes formą zmiany paramerów wielkości fizycznych charakeryzujących energię elekryczną
Bardziej szczegółowoSprawujesz osobistą opiekę nad dzieckiem? Przeczytaj koniecznie!
Sprawujesz osobisą opiekę nad dzieckiem? Przeczyaj koniecznie! Czy z yułu sprawowania osobisej opieki nad dzieckiem podlegasz ubezpieczeniom społecznym i zdrowonemu Od 1 września 2013 r. osoba sprawująca
Bardziej szczegółowoEKONOMETRIA wykład 2. Prof. dr hab. Eugeniusz Gatnar.
EKONOMERIA wykład Prof. dr hab. Eugeniusz Ganar eganar@mail.wz.uw.edu.pl Przedziały ufności Dla paramerów srukuralnych modelu: P bˆ j S( bˆ z prawdopodobieńswem parameru b bˆ S( bˆ, ( m j j j, ( m j b
Bardziej szczegółowoStała potencjalnego wzrostu w rachunku kapitału ludzkiego
252 Dr Wojciech Kozioł Kaedra Rachunkowości Uniwersye Ekonomiczny w Krakowie Sała poencjalnego wzrosu w rachunku kapiału ludzkiego WSTĘP Prowadzone do ej pory badania naukowe wskazują, że poencjał kapiału
Bardziej szczegółowoStruktura sektorowa finansowania wydatków na B+R w krajach strefy euro
Rozdział i. Srukura sekorowa finansowania wydaków na B+R w krajach srefy euro Rober W. Włodarczyk 1 Sreszczenie W arykule podjęo próbę oceny srukury sekorowej (sekor przedsiębiorsw, sekor rządowy, sekor
Bardziej szczegółowoĆWICZENIE NR 43 U R I (1)
ĆWCZENE N 43 POMY OPO METODĄ TECHNCZNĄ Cel ćwiczenia: wyznaczenie warości oporu oporników poprzez pomiary naężania prądu płynącego przez opornik oraz napięcia na oporniku Wsęp W celu wyznaczenia warości
Bardziej szczegółowoPOWSZECHNE KRAJOWE ZASADY WYCENY (PKZW)
POWSZECHNE KRAJOWE ZASADY WYCENY (PKZW) NOTA INTERPETACYJNA NR 1 NI 1 ZASTOSOWANIE PODEJŚCIA PORÓWNAWCZEGO W WYCENIE NIERUCHOMOŚCI 1. WPROWADZENIE...2 2. PRZEDMIOT I ZAKRES STOSOWANIA NOTY...2 3. ZAŁOśENIA
Bardziej szczegółowoWYKORZYSTANIE RACHUNKU WARIACYJNEGO DO ANALIZY WAHAŃ PRODUKCJI W PRZEDSIĘBIORSTWACH
STUDIA I PRACE WYDZIAŁU NAUK EKONOMICZNYCH I ZARZĄDZANIA NR 36, T. 1 Sefan Grzesiak * WYKORZYSTANIE RACHUNKU WARIACYJNEGO DO ANALIZY WAHAŃ PRODUKCJI W PRZEDSIĘBIORSTWACH STRESZCZENIE W arykule podjęo problem
Bardziej szczegółowoWyzwania praktyczne w modelowaniu wielowymiarowych procesów GARCH
Krzyszof Pionek Akademia Ekonomiczna we Wrocławiu Wyzwania prakyczne w modelowaniu wielowymiarowych procesów GARCH Wsęp Od zaproponowania przez Engla w 1982 roku jednowymiarowego modelu klasy ARCH, modele
Bardziej szczegółowoZARZĄDZANIE KOSZTAMI UTRZYMANIA GOTÓWKI W ODDZIAŁACH BANKU KOMERCYJNEGO
ZARZĄDZANIE KOSZTAMI UTRZYMANIA GOTÓWKI W ODDZIAŁACH BANKU KOMERCYJNEGO Sreszczenie Michał Barnicki Poliechnika Śląska, Wydział Oranizacji i Zarządzania Monika Odlanicka-Poczobu Poliechnika Śląska, Wydział
Bardziej szczegółowoWykład 6. Badanie dynamiki zjawisk
Wykład 6 Badanie dynamiki zjawisk Krzywa wieża w Pizie 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 y 4,9642 4,9644 4,9656 4,9667 4,9673 4,9688 4,9696 4,9698 4,9713 4,9717 4,9725 4,9742 4,9757 Szeregiem czasowym nazywamy
Bardziej szczegółowoKOSZTY I CONTROLLING LOGISTYKI Analiza wąskich gardeł w procesie produkcyjnym
1 KOSZTY I CONTROLLING LOGISTYKI Analiza wąskich gardeł w procesie produkcyjnym Analiza wąskich gardeł 2 Eliyahu M. Goldratt jest twórcą teorii ograniczeń (theory of constraints TOC), która zakłada, że
Bardziej szczegółowoDOKUMENT ROBOCZY KOMISJI
RADA UNII ROPEJSKIEJ Bruksela, 23 maja 2007 r. (25.05) (OR. en) Międzyinsyucjonalny numer referencyjny: 2006/0039 (CNS) 9851/07 ADD 2 FIN 239 RESPR 5 CADREFIN 32 ADDENDUM 2 DO NOTY DO PUNKTU I/A Od: Sekrearia
Bardziej szczegółowoSystem zielonych inwestycji (GIS Green Investment Scheme)
PROGRAM PRIORYTETOWY Tyuł programu: Sysem zielonych inwesycji (GIS Green Invesmen Scheme) Część 6) SOWA Energooszczędne oświelenie uliczne. 1. Cel programu Ograniczenie emisji dwulenku węgla poprzez dofinansowanie
Bardziej szczegółowoKONCEPCJA WARTOŚCI ZAGROŻONEJ VaR (VALUE AT RISK)
KONCEPCJA WARTOŚCI ZAGROŻONEJ VaR (VALUE AT RISK) Kaarzyna Kuziak Akademia Ekonomiczna we Wrocławiu, Kaedra Inwesycji Finansowych i Ubezpieczeń Wprowadzenie W 1994 roku insyucja finansowa JP Morgan opublikowała
Bardziej szczegółowoIMPLEMENTACJA WYBRANYCH METOD ANALIZY STANÓW NIEUSTALONYCH W ŚRODOWISKU MATHCAD
Pior Jankowski Akademia Morska w Gdyni IMPLEMENTACJA WYBRANYCH METOD ANALIZY STANÓW NIEUSTALONYCH W ŚRODOWISKU MATHCAD W arykule przedsawiono możliwości (oraz ograniczenia) środowiska Mahcad do analizy
Bardziej szczegółowodr inż. MARCIN MAŁACHOWSKI Instytut Technik Innowacyjnych EMAG
dr inż. MARCIN MAŁACHOWSKI Insyu Technik Innowacyjnych EMAG Wykorzysanie opycznej meody pomiaru sężenia pyłu do wspomagania oceny paramerów wpływających na możliwość zaisnienia wybuchu osiadłego pyłu węglowego
Bardziej szczegółowoPROGNOZOWANIE I SYMULACJE EXCEL 2 PROGNOZOWANIE I SYMULACJE EXCEL AUTOR: ŻANETA PRUSKA
1 PROGNOZOWANIE I SYMULACJE EXCEL 2 AUTOR: mgr inż. ŻANETA PRUSKA DODATEK SOLVER 2 Sprawdzić czy w zakładce Dane znajduję się Solver 1. Kliknij przycisk Microsof Office, a nasępnie kliknij przycisk Opcje
Bardziej szczegółowoZarządzanie ryzykiem. Lista 3
Zaządzanie yzykiem Lisa 3 1. Oszacowano nasępujący ozkład pawdopodobieńswa dla sóp zwou z akcji A i B (Tabela 1). W chwili obecnej Akcja A ma waość ynkową 70, a akcja B 50 zł. Ile wynosi pięciopocenowa
Bardziej szczegółowoNAPRAWY POGWARANCYJNE CIĄGNIKÓW ROLNICZYCH JAKO ELEMENT AUTORYZOWANEGO SYSTEMU DYSTRYBUCJI
Inżynieria Rolnicza 8(117)/2009 NAPRAWY POGWARANCYJNE CIĄGNIKÓW ROLNICZYCH JAKO ELEMENT AUTORYZOWANEGO SYSTEMU DYSTRYBUCJI Sławomir Juściński, Wiesław Piekarski Kaedra Energeyki i Pojazdów, Uniwersye Przyrodniczy
Bardziej szczegółowoWYKORZYSTANIE MIERNIKÓW KREOWANIA WARTOŚCI W RACHUNKU ODPOWIEDZIALNOŚCI
ZESZYTY NAUKOWE UNIWERSYTETU SZCZECIŃSKIEGO NR 668 FINANSE, RYNKI FINANSOWE, UBEZPIECZENIA NR 41 2011 BARTŁOMIEJ NITA Uniwersye Ekonomiczny we Wrocławiu WYKORZYSTANIE MIERNIKÓW KREOWANIA WARTOŚCI W RACHUNKU
Bardziej szczegółowoStrukturalne podejście w prognozowaniu produktu krajowego brutto w ujęciu regionalnym
Jacek Baóg Uniwersye Szczeciński Srukuralne podejście w prognozowaniu produku krajowego bruo w ujęciu regionalnym Znajomość poziomu i dynamiki produku krajowego bruo wyworzonego w poszczególnych regionach
Bardziej szczegółowoModel logistycznego wsparcia systemu eksploatacji środków transportu
Poliechnika Wrocławska Insyu Konsrukcji i Eksploaacji Maszyn Zakład Logisyki i Sysemów Transporowych Rozprawa dokorska Model logisycznego wsparcia sysemu eksploaacji środków ransporu Rapor serii: PRE nr
Bardziej szczegółowoBUDYNEK OŚRODKA SZKOLENIA W WARSZAWIE KW PSP w WARSZAWIE i JEDNOSTKI RATOWNICZO-GAŚNICZEJ NR 8 KM PSP w WASZAWIE ul. Majdańskia 38/40, 04-110 Warszawa
DOKUMENTACJA OKREŚLAJĄCA SCENARIUSZ ODNIESIENIA (baseline) oraz OSZACOWANIE EMISJI I REDUKCJI, OGRANICZENIA LUB UNIKNIĘCIA EMISJI BUDYNEK OŚRODKA SZKOLENIA W WARSZAWIE KW PSP w WARSZAWIE i JEDNOSTKI RATOWNICZO-GAŚNICZEJ
Bardziej szczegółowoPOMIAR PARAMETRÓW SYGNAŁOW NAPIĘCIOWYCH METODĄ PRÓKOWANIA I CYFROWEGO PRZETWARZANIA SYGNAŁU
Pomiar paramerów sygnałów napięciowych. POMIAR PARAMERÓW SYGNAŁOW NAPIĘCIOWYCH MEODĄ PRÓKOWANIA I CYFROWEGO PRZEWARZANIA SYGNAŁU Cel ćwiczenia Poznanie warunków prawidłowego wyznaczania elemenarnych paramerów
Bardziej szczegółowoWykład 6. Badanie dynamiki zjawisk
Wykład 6 Badanie dynamiki zjawisk TREND WYODRĘBNIANIE SKŁADNIKÓW SZEREGU CZASOWEGO 1. FUNKCJA TRENDU METODA ANALITYCZNA 2. ŚREDNIE RUCHOME METODA WYRÓWNYWANIA MECHANICZNEGO średnie ruchome zwykłe średnie
Bardziej szczegółowoStudia Ekonomiczne. Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego w Katowicach ISSN 2083-8611 Nr 219 2015
Sudia Ekonomiczne. Zeszyy Naukowe Uniwersyeu Ekonomicznego w Kaowicach ISSN 2083-86 Nr 29 205 Alicja Ganczarek-Gamro Uniwersye Ekonomiczny w Kaowicach Wydział Informayki i Komunikacji Kaedra Demografii
Bardziej szczegółowoWYKORZYSTANIE TESTU OSTERBERGA DO STATYCZNYCH OBCIĄŻEŃ PRÓBNYCH PALI
Prof. dr hab.inż. Zygmun MEYER Poliechnika zczecińska, Kaedra Geoechniki Dr inż. Mariusz KOWALÓW, adres e-mail m.kowalow@gco-consul.com Geoechnical Consuling Office zczecin WYKORZYAIE EU OERERGA DO AYCZYCH
Bardziej szczegółowoWSPOMAGANIE DECYZJI - MIŁOSZ KADZIŃSKI LAB X - ELECTRE TRI
WSPOMAGANIE DECYZJI - MIŁOSZ KADZIŃSKI LAB X - ELECTRE TRI 1. Meoda ELECTRE TRI ELECTRE TRI (skró od ang. riage) meoda wspomagająca rozwiązywanie problemów wielokryerialnego sorowania - bardzo podobna
Bardziej szczegółowoDendrochronologia Tworzenie chronologii
Dendrochronologia Dendrochronologia jes nauką wykorzysującą słoje przyrosu rocznego drzew do określania wieku (daowania) obieków drewnianych (budynki, przedmioy). Analizy różnych paramerów słojów przyrosu
Bardziej szczegółowoMAKROEKONOMIA 2. Wykład 3. Dynamiczny model DAD/DAS, część 2. Dagmara Mycielska Joanna Siwińska - Gorzelak
MAKROEKONOMIA 2 Wykład 3. Dynamiczny model DAD/DAS, część 2 Dagmara Mycielska Joanna Siwińska - Gorzelak ( ) ( ) ( ) i E E E i r r = = = = = θ θ ρ ν φ ε ρ α * 1 1 1 ) ( R. popyu R. Fishera Krzywa Phillipsa
Bardziej szczegółowo