NAPRAWY POGWARANCYJNE CIĄGNIKÓW ROLNICZYCH JAKO ELEMENT AUTORYZOWANEGO SYSTEMU DYSTRYBUCJI

Transkrypt

1 Inżynieria Rolnicza 8(117)/2009 NAPRAWY POGWARANCYJNE CIĄGNIKÓW ROLNICZYCH JAKO ELEMENT AUTORYZOWANEGO SYSTEMU DYSTRYBUCJI Sławomir Juściński, Wiesław Piekarski Kaedra Energeyki i Pojazdów, Uniwersye Przyrodniczy w Lublinie Sreszczenie. Zaprezenowano zagadnienia obsługi serwisowej pojazdów rolniczych oraz wymagania sawiane wobec zaplecza echnicznego rolnicwa. Omówiono sysem logisyczny umożliwiający realizację zleceń zakupu części zamiennych porzebnych do wykonania naprawy ciągników rolniczych. Przedsawiono wyniki badań oraz ich analizę w odniesieniu do napraw pogwarancyjnych ciągników rolniczych marki JOHN DEERE. Miejscem zrealizowanych badań był auoryzowany Dział Serwisu ciągników rolniczych wywarzanych przez koncern DEERE & Company. Cykl wykonanych badań obejmował laa Wyniki badań opracowano meodą saysyczną wyznaczając warość indeksów sezonowych. Srukurę napraw pogwarancyjnych na przesrzeni kolejnych miesięcy poddano analizie w aspekcie erminów zabiegów agroechnicznych zalecanych dla upraw krajowych. Słowa kluczowe: logisyka, usługi logisyczne, naprawy ciągników rolniczych Wprowadzenie Współczesne ciągniki rolnicze, o pojazdy produkowane w oparciu o nowoczesne rozwiązania konsrukcyjne i echnologiczne. Zasosowanie jednosek napędowych wyposażonych w mikroprocesorowe układy serujące, wielozakresowe bezsopniowe przekładnie oraz rozbudowane sysemy hydrauliki, wymusza obowiązek zapewnienia przez producena profesjonalnej obsługi serwisowej, zarówno gwarancyjnej jak i pogwarancyjnej. Niezawodność i erminowość przy realizacji zgłoszonych napraw rakowana jes prioryeowo i sanowi podsawowe kryerium przy worzeniu podsysemów w auoryzowanej sieci dysrybucji ciągników rolniczych. Sprawność funkcjonowania urządzeń obejmuje oprócz zaoparzenia w części zamienne poprzez firmowe cenra logisyczne również doradzwo echniczne oraz pomoc w urzymaniu i odwarzaniu poencjału eksploaacyjnego [Juściński, Piekarski 2008b; Kempny 2001; Ciesielski 2002; Skrobacki, Ekielski 2006]. Sysem dysrybucji części zamiennych realizowany jes obecnie w oparciu o echnologie eleinformayczne. Kompuerowe sieci lokalne i zewnęrzne, kóre użykują przedsiębiorswa w połączeniu ze specjalisycznym oprogramowaniem, umożliwiają gromadzenie, przewarzanie i przesyłanie informacji pomiędzy uczesnikami logisycznego łańcucha dysrybucji. Sezonowość prac w rolnicwie powodująca wahania popyu, negaywnie wpływa na srukurę wykorzysania zaplecza serwisowego i generuje porzebę badania przebiegu zjawisk w ym segmencie rynku [Bowersox i in. 2009; Juściński, Piekarski 2008a; Juściński, Piekarski 2008d]. 23

2 Sławomir Juściński, Wiesław Piekarski Problem badawczy Naprawy wykonywane przez Dział Serwisu winny zabezpieczać ogół zleceń zgłaszanych przez użykowników w poszczególnych okresach roku. Ciągniki z uwagi na dużą liczbę modeli, zmienności ich wyposażenia i liczne wariany konsrukcyjne, uniemożliwiają worzenie zapasów części w magazynach firmowych ak, aby w pełni zaspokoić porzeby przy wykonywaniu napraw. Spełnieniu ego warunku służy realizacja sandardowej dosawy części zamiennych z krajowego cenrum logisycznego w przedziale 24 godzin od momenu złożenia zamówienia. Przedsiębiorswa uzyskują aką możliwość dzięki wykorzysaniu echnologii IT oraz coraz powszechniej sosowanemu ousourcingowi w usługach ransporowych. Operaorzy logisyczni gwaranują realizację usługi w określonym czasie, a akże umożliwiają konrolę przesyłek na całej długości rasy od nadawcy do odbiorcy. Dział Serwisu orzymuje przy wykorzysaniu sysemów informaycznych bieżące dane o sausie realizowanych dosaw części zamiennych [Juściński, Piekarski 2008c; Juściński, Szczepanik 2008; Ballou 2004; Coyle i in. 2003]. Analiza napraw pogwarancyjnych ciągników rolniczych Obiekem przeprowadzonych badań był auoryzowany serwis w przedsiębiorswie handlowo-usługowym. Firma prowadząc dysrybucję pojazdów rolniczych koncernu DEERE & COMPANY, zapewniała ich kompleksową naprawę na obszarze Polski środkowowschodniej. Celem zrealizowanych badań było uzyskanie danych z rozkładu warościowego części zamiennych niezbędnych do wykonanych napraw pogwarancyjnych ciągników rolniczych. Badania prowadzone na przesrzeni la poddano analizie w aspekcie erminów zabiegów agroechnicznych zalecanych dla upraw krajowych. Naprawy pogwarancyjne ciągników rolniczych w 2003 roku W analizowanym okresie sporządzono ogółem 298 zbiorczych zleceń zakupu części zamiennych o łącznej warości złoych niezbędnych do wykonania zgłoszonej przez klienów napraw pogwarancyjnych. Rozkład warości części zamiennych na porzeby zrealizowanych napraw pogwarancyjnych ciągników rolniczych marki JOHN DEERE w 2003 roku, przedsawia hisogram na rys. 1. Rozkład warości sprzedanych części zamiennych w ujęciu kwaralnym, wykazał najniższy poziom popyu w pierwszym kwarale. Osiągnął on warość 8,9% w skali roku. Należy podkreślić, że w luym zarejesrowano minimalne miesięczne zaporzebowanie na naprawy pogwarancyjne dla całego badanego okresu. Drugi kwarał o sopniowy wzros popyu i realizacja zakupu części na poziomie 16,4% obrou rocznego. Maksymalna warość zakupu części wysąpiła w rzecim kwarale i osiągnęła poziom 45,4% w skali roku. Miesiące lipiec i sierpień charakeryzowały się najwyższym zaporzebowaniem na naprawy pogwarancyjne w skali badanego okresu. Popy w opisanym czasie generowała realizacja zabiegów agroechnicznych przy zbiorze zbóż i roślin oleisych [Karczmarczyk 2005; Banasiak 1999]. Począek czwarego kwarału związany z realizacją prac przy zbiorze roślin okopowych charakeryzował się wzrosem zaporzebowania na naprawy pogwarancyjne. Osani kwarał miał sprzedaż części rzędu 29,3% popyu rocznego, ale posiadało endencję malejącą w kolejnych miesiącach. 24

3 Naprawy pogwarancyjne Rys. 1. Fig. 1. Warość [zł] Miesiąc Żródło: opracowanie własne Rozkład warości sprzedanych części zamiennych do napraw pogwarancyjnych ciągników rolniczych marki JOHN DEERE w laach Disribuion of sold spare pars values for afer-warrany repairs of JOHN DEERE farm racors in years Naprawy pogwarancyjne ciągników rolniczych w 2004 roku W badanym roku zrealizowano ogółem 387 zbiorczych zleceń zakupu części zamiennych na porzeby napraw pogwarancyjnych. Łączna warość części zamiennych wykorzysanych przez Dział Serwisu do zabezpieczenia zleceń osiągnęła warość złoych. Rozkład warości sprzedanych części zamiennych do naprawy ciągników rolniczych marki JOHN DEERE w 2004 roku, przedsawia hisogram na rys. 1. Najniższa warość zakupu części zamiennych równa 13,1% obrou rocznego zarejesrowana zosała w pierwszym kwarale, a syczeń i luy wyznaczyły minimum popyu na naprawy w skali analizowanego roku. W drugim kwarale wysąpił znaczący wzros warości kupionych elemenów i podzespołów do poziomu 36,2% sprzedaży rocznej. Maksymalna warość zakupów do napraw pogwarancyjnych zrealizowana zosała w rzecim kwarale, z warością równą 40,3% obrou rocznego. Najwyższy miesięczny poziom wysąpił w sierpniu, czyli czasie żniw. Osanie rzy miesiące badanego okresu pokazały znaczącą redukcję zakupów do warości 10,4% sprzedaży rocznej. Bardzo niska warość popyu w grudniu oznaczała analogiczny spadek owieranych zleceń na naprawy pogwarancyjne w czasie, gdy nie są wykonywane zabiegi polowe [Karczmarczyk i in. 2005; Banasiak i in. 1999]. Naprawy pogwarancyjne ciągników rolniczych w 2005 roku W omawianym okresie sporządzono 594 zbiorcze zlecenia zakupu części zamiennych niezbędnych do napraw pogwarancyjnych o łącznej warości złoych. Rozkład warości sprzedanych części zamiennych do ciągników rolniczych marki JOHN DEERE w 2005 roku, przedsawia hisogram na rys. 1. W pierwszym kwarale zaobserwowano najniższą warość sprzedaży części zamiennych, kóra osiągnęła warość 13,6% obrou rocznego. Znaczący wzros obroów nasąpił w miesiącu kwieniu, czyli czasie realizacji zespołu wiosennych prac polowych. Wysoka 25

4 Sławomir Juściński, Wiesław Piekarski warość sprzedaży wysępowała we wszyskich miesiącach drugiego kwarału, kóry zamknął się realizacją rzędu 24,2% popyu rocznego. Trzeci kwarał posiadał maksymalne zaporzebowanie na części zamienne, na poziomie 42,3% obrou rocznego. Zakupy o najwyższej warości wysąpiły w sierpniu, czyli okresie inensywnych prac polowych przy zbiorze zbóż. Końcowy okres roku o sopniowy spadek warości zamówionych części zamiennych do zmniejszonej ilości napraw serwisowych. Minimum w skali badanego roku przypadło w grudniu, a w czwarym kwarale był popy na poziomie 19,9% obrou rocznego. Charakerysyka porównawcza napraw pogwarancyjnych ciągników rolniczych w laach Analiza rozkładu warości części zamiennych w badanym okresie, objęła ogółem 1279 zbiorczych zleceń na łączną kwoę złoych. Na przesrzeni rzech la wysąpił przyros warości zamówionych części zamiennych do napraw pogwarancyjnych. Porównanie kolejnych okresów wykazało dla la wzros warości o 59,7%, a dla la przyros warości o 20,6%. Porównanie srukury popyu na części zamienne do przyjęych zleceń naprawczych, wskazuje na podobieńswo w rozkładzie warościowym poszczególnych kwarałów. Pierwszy kwarał w każdym z badanych la, miał najniższy popy na części zmienne. Sezon wiosennych zabiegów agroechnicznych był zbieżny z dwukronym wzrosem obroów w drugim kwarale. Części zamienne o maksymalnej warości do napraw pogwarancyjnych były zamówione w rzecim kwarale. Należy podkreślić wysoki wzros zaporzebowania na usługi serwisowe powierdzony zakupami części w miesiącu sierpniu. Był o czas inensywnych prac polowych przy zbiorze zbóż i uprawach pożniwnych. W osanim kwarale dla każdego roku malała warość zamawianych części zamiennych. Sumaryczny rozkład warości sprzedanych części zamiennych do ciągników rolniczych marki JOHN DEERE, pokazuje rys. 2. Warość [zł] Miesiące Żródło: opracowanie własne Rys. 2. Fig. 2. Sumaryczny rozkład warości sprzedanych części zamiennych do napraw pogwarancyjnych ciągników rolniczych marki JOHN DEERE w laach Summary disribuion of sold spare pars values for afer-warrany repairs of JOHN DEERE farm racors in years

5 Naprawy pogwarancyjne... Analiza saysyczna sprzedaży części zamiennych w laach Naprawy pogwarancyjne ciągników marki JOHN DEERE wykonane przez Dział Serwisu posiadały charaker periodyczny. Wahania sezonowe wymuszały odchylenia od rymicznej realizacji procesów naprawy. Analizę badanych procesów wykonano przy użyciu modelu muliplikaywnego składowych szeregu czasowego. Sezonowość charakeryzujemy wówczas przy użyciu meody określanej, jako meoda współczynnika do średniej ruchomej. Model muliplikaywny przedsawia równanie [Aczel 2002; Pułaska-Turyna 2005; Sobczyk 2007]: Y = T S C I (1) gdzie: Y T S C I warość szeregu, rend szeregu, wahania sezonowe, wahania cykliczne, wahania przypadkowe. gdzie: S i w i d Do sandaryzacji surowych indeksów sezonowości służy zależność: wi d Si = 100% d w i= 1 i indeks sezonowy dla i-ego podokresu (miesiąca), średnia arymeyczna warości współczynnika w kolejnych miesiącach, liczba miesięcy w roku. (2) Obliczona warość indeksów sezonowych określa ilościowo efeky sezonowe w szeregu czasowym dla warości części zamiennych do napraw pogwarancyjnych. Rozkład zrealizowanych napraw analizowano pod kąem wpływu wahań sezonowych przy wykorzysaniu pojęcia poziomu odniesienia, określanego również poziomem przecięnym. Poziom odniesienia dla indeksów sezonowych we wszyskich miesiącach na przesrzeni roku posiadał warość równą 100% [Aczel 2002; Sarzyńska 2007]. Indeksy sezonowe wyrażone w procenach dla warości części zamiennych sprzedanych w laach , prezenuje rys. 3. W pierwszym kwarale zarejesrowano obniżony poziom popyu. W syczniu i w luym indeksy sezonowe były niższe od poziomu odniesienia odpowiednio o 62,9% i 58,5%. Drugi kwarał posiadał indeksy porównywalne z poziomem przecięnym. Na skuek wahań sezonowych najwyższe zaporzebowanie wysąpiło na przesrzeni rzeciego kwarału. Należy podkreślić dużą dynamiką wzrosu oraz fak, że w miesiącach lipiec i sierpień indeks sezonowy osiągnął warości odpowiednio 73,5% i 105,7% ponad poziomem odniesienia. 27

6 Sławomir Juściński, Wiesław Piekarski Osanie kwarał roku charakeryzował się endencją spadkową i redukcją popyu przy kórej indeks sezonowy miał warość 45,2%. 22 5,0 20 0,0 17 5,0 Warość [%] 15 0,0 12 5,0 10 0,0 75,0 50,0 25,0 0, Miesią ce Żródło: opracowanie własne Rys. 3. Fig. 3. Indeksy sezonowe dla warości sprzedanych części zamiennych do napraw pogwarancyjnych ciągników rolniczych marki JOHN DEERE w laach Seasonal indexes for sold spare pars values for afer-warrany repairs of JOHN DEERE farm racors in years Podsumowanie Wysąpienie awarii użykowanego pojazdu, powodujące przerwanie procesu jego eksploaacji, generowało w przedsiębiorswie handlowo-usługowym inensywne działania w obszarze podsysemów logisyki. Elemeny niezbędne dla ego procesu o przesyłanie w czasie rzeczywisym zleceń zakupu części zamiennych oraz wykorzysanie w ramach ousourcingu firm kurierskich. Efekem ych prac była niezwłoczna i efekywna pomoc w przywróceniu sprawności użykowej ciągników rolniczych. Odworzenie poencjału eksploaacyjnego przez Dział Serwisu sanowiło ważny eap w procesie wzmacniania współpracy z użykownikami. Przeprowadzone badania pozwalają sformułować nasępujące wnioski: 1. Terminy o największym zaporzebowaniu na części zamienne dla wszyskich badanych la, o zbiór zbóż i wykonanie zespołu uprawek pożniwnych. Wysąpiło isone przyporządkowanie czasu maksymalnego popyu na naprawy pogwarancyjne ciągników rolniczych do spięrzenia prac polowych w sezonie agroechnicznym, gdy wypracowywana jes zwiększona ilość moogodzin. Uzasadniona wydaje się w związku z powyższym eza, że zjawisko o podykowane było warunkami ekonomicznymi w sekorze producenów żywności. Naprawy pogwarancyjne jako usługa są płane przez sronę zamawiającą. Warunek en powoduje, że generalnie związane były one z usuwaniem awarii o charakerze losowym. Użykownicy ciągników zdecydowanie mniej uwagi poświęcali planowaniu i prowadzeniu z wyprzedzeniem napraw, kóre przygoowałyby ciągniki do sezonu zabiegów agroechnicznych. 28

7 Naprawy pogwarancyjne Należy podkreślić, że dla wszyskich badanych la wysąpił bardzo niski poziom warości części zamiennych niezbędnych do napraw pogwarancyjnych zarówno w miesiącach syczeń i luy, jak i grudzień, czyli czasie, gdy nie są wykonywane polowe zabiegi agroechniczne. 3. Analiza indeksów sezonowych dla warości zamówionych części zamiennych wskazuje isony wpływ wahań sezonowych na realizację napraw pogwarancyjnych. Najwyższy popy wysąpił w okresie zbioru zbóż i wykonywania pożniwnych zabiegów agroechnicznych. Powodowały one bardzo wysoki okresowy wzros warości zamawianego asorymenu części zamiennych na porzeby napraw realizowanych przez Dział Serwisu. Bibliografia Aczel A.D Complee Business Saisics, 4h ed., Richard D. Irwin/McGraw-Hill. Boson. ISBN X. Banasiak J. (red.) Agroechnologia. Wyd. Naukowe PWN. Warszawa-Wrocław. ISBN Bowersox, D.J., Closs D.J., Cooper M.B Supply Chain Logisics Managemen, 3 rd ed.. McGraw-Hill, New York, ISBN Ballou R.H Business Logisics Managemen. Planning. Organizing and Conrolling he Supply Chain. 5 h ed. Upper Saddle River, Pearson Prenice Hall. New Jersey. ISBN: Ciesielski M Logisyka w prakyce-sudium przypadków. Wyd. Akademia Ekonomiczna Poznań. ISBN Coyle J.J., Bardi E.J., Langley C.J The Managemen of Business Logisics: A Supply Chain Perspecive. 7 h ed.. Souh-Wesern Thomson Learning. Ohio. ISBN Juściński S., Piekarski W. 2008a. Sysemy logisyczne w procesie zarządzania dysrybucją ciągników i maszyn rolniczych (Logisic sysems in he managemen of agriculural racors and machines disribuion). Aca Agrophisica. vol. 12(1). s Juściński S., Piekarski W. 2008b. Zarządzanie logisyczne auoryzowanym serwisem ciągników i maszyn rolniczych (Logisic managemen of an auhorized service for agriculural racors and machines). Eksploaacja i Niezawodność. vol. 2(38). Lublin. s Juściński S., Piekarski W. 2008c. An analysis of he erriorial range of farm racors servicing realised as an elemen of disribuion logisics. Technical Sciences. No 11. pp Juściński S., Piekarski W. 2008d. Analiza saysyczna obsługi serwisowej ciągników rolniczych w aspekcie odległości od siedziby firmy. Inżynieria Rolnicza Nr 2(100). s Juściński S., Szczepanik M Naprawy gwarancyjne i pogwarancyjne ciągników rolniczych jako poransakcyjne elemeny logisycznej obsługi kliena. Inżynieria Rolnicza Nr 2(100). s Karczmarczyk S. (red.) Agroechnika roślin uprawnych. Wyd. Akademii Rolniczej w Szczecinie. Szczecin. ISBN Kempny D Logisyczna obsługa kliena. Polskie Wyd. Ekonomiczne. Warszawa. ISBN Pułaska-Turyna B Saysyka dla ekonomisów. Wyd. Difin. Warszawa. ISBN Skrobacki A., Ekielski A Pojazdy i ciągniki rolnicze. Wyd. Wieś Jura. Warszawa. ISBN Sobczyk M Saysyka-aspeky prakyczne i eoreyczne. Wyd. UMCS. Lublin. ISBN Sarzyńska W Saysyka prakyczna, Wyd. Naukowe PWN, Warszawa, ISBN

8 Sławomir Juściński, Wiesław Piekarski AFTER-WARRANTY REPAIRS OF FARM TRACTORS AS AN ELEMENT OF AN AUTHORISED DISTRIBUTION SYSTEM Absrac. The paper presens he issues of service suppor for farm vehicles and requiremens for echnical base for agriculure. The auhors discuss a logisic sysem allowing o complee purchase orders for spare pars needed o perform repairs of farm racors. The paper shows research resuls and heir analysis wih reference o afer-warrany repairs of JOHN DEERE farm racors. The research was compleed a an auhorised Service Deparmen for farm racors manufacured by DEERE & Company concern. The cycle of compleed research covered years Research resuls were prepared using a saisic mehod so as o deermine he values of seasonal indexes. The srucure of afer-warrany repairs over he nex monhs were pu o analysis in he aspec of daes for agroechnical operaions recommended for Polish crops. Key words: logisics, logisic services, repairs of farm racors. Adres do korespondencji: Sławomir Juściński; slawomir.juscinski@up.lublin.pl Kaedra Energeyki i Pojazdów Uniwersye Przyrodniczy w Lublinie ul Głęboka Lublin 30